TC.

CELAL BAYAR NVERSTES MHENDSLK FAKLTES NAAT MHENDSL BLM

DERS : YAPI MALZEMES RETM YES : Yrd. Do. Dr. ERKAN KANTAR KONU: 1. Agregann skk, gevek birim hacim arlnn bulunmas 2. ekilsiz agregann birim hacim arl (Parafinle) 3. Agregann zgl arlnn bulunmas HAZIRLAYANLAR: RIDVAN YILMAZ MEHMET AYDIN YT MEHMET UZUNAL SMET ONUR TFENK NO:2903050069 NO:2903050007 NO:2903050063 NO:2903050060

MANSA 2011

AGREGADA GEVEK BRM AIRLIK TAYN

Agrega belirli artlar altnda bir l kabna doldurulur. Birim arlk kap iindeki agrega arlnn kap hacmine blnerek hesaplanr ve birimi k/m tr.

Deneyin Amac:
Beton retimimde kullanlacak doal veya yapay agregalarn skk veya gevek birim arlklarn belirleyebilmek iin uygulanan deney yntemlerini kapsar.

lgili Literatr
TS3529/1980 DIN4226/1971 Handbuch der betonprfung

Aygtlar Ve Yardmc Gereler

Etv Terazi :30 kg ekerli ,10 gr duyarl El krei elik syrma cetveli

Deneyin Yapl
Malzemeyi tam temsil eden numune alnr. Etvde 105 C 5 C de deimez arla (etv kurusu ) kadar kurutulur. l kaplar:alt ve st yzleri dz ve silindir eksenine dik i boyutlar verilen deerlere uygun , su geirmez ,kullanma srasnda biimi bozulmayacak kadar dayankl metalden yaplm ,karlkl iki kulbu bulunan silindir biimli kaplar. Bu yntemde gerekli olacak kaplarn bo arl alnr. Agrega el krei ile kap kenarndan evresince dnmeli olarak (l kab st yzeyinden en fazla 5 cm. ykseinden dklmelidir.)az taacak ekilde doldurulur. l kab st yzeyindeki fazla agrega elik cetvel ile dikkatlice syrlarak st yzey dzlenir. 16 mm. Den daha byk tane snfl agregada syrma el ile dikkatlice yaplr, taan iri agrega varsa yerine ince agrega ilave edilir. Gevek arega ile dolu l kab beraberce tartlr. Deney 2.ve 3. kez ve her seferinde yeni agrega ile tekrar edilir.

Gevek birim arlk yle hesaplanr: Bg=( G2 G1 )/V= G/V Bg= gevek birim arlk(Kg/m =g/dm ) G = l kab iine gevek olarak doldurulmu agrega arl (g) G2 =l kab +gevek agrega arl,(g) G1 =l kabnn bo arl (g) V =l kabnn i hacmi Not: 2, ve 3, deney numuneleri iinde birim arlk hesaplanr. Ortalama deer verilir. Olabilecek nemli hatalar l kab doldurma ilemi srasnda sarsntya maruz kalabilir. Numune yzeyini syrma srasnda sktrma olabilir.

Birim Arla Etki Eden Faktrler

Agregann birim arl yksek ise kap iine giren agrega daha fazla ve taneler arasnda boluun daha azdr. Boluk miktarnn az olmas birim arl arttrr. Agrega taneleri arasnda kusurlu tanelerin fazla miktarda olmas, boluu arttrdndan birim arl drr. Agrega tanelerinin keskin keli olmas tanelerin birbiriyle arasndaki boluu arttrdndan dolay birim arl der. Agrega taneleri arasnda organik madde ve hafif tanelerin bulunmas, agregann birim arln azaltr. Agregann iyapsnn boluklu veya boluksuz olmas agrega birim arln azaltr veya artrr. Birim arl yksek olan bir agrega ile retilen betonun dayanm, dayankll ve tama gc daha fazladr. Agrega tanelerinin nem durumu da birim arlk zerine etkilidir.

AGREGADA SIKIIK BRM AIRLIK TAYN

Agrega belirli artlar bir l kabna doldurulur. Birim arlk, kap ierisindeki agrega arlnn kap hacmine blnerek hesaplanr ve birimi kg/m olarak verilir.

lgili Literatr
TS 3529/1980 DIN 4226/1971

Aygtlar ve Yardmc Gereler

l kaplar Etv Terazi :30 kg ekerli ,10 gr duyarl ileme ubuu: elikten yaplm, 600 mm boyunda, 16 mm apnda, ucu yarm kre biimli dz bir ubuk. El krei

Deneyin Yapl
leme tabi tutulmu deney numunesi veya hava kurusu durumuna getirilmi deney numunesi ile kap nce yksekliinin 1/3 kadar doldurulur. En byk tane bykl 32 mm ye kadar olan agregada, numune kap iinde ileme ubuu ile yzeyin her tarafna yaylacak fakat kap tabanna iddetle vurulmayacak ekilde 25 vuru yaplarak sktrlr.daha sonra kap 2/3 ne kadar ve nc kez kap taarcasna dolu olduu halde iken ayn ilem yaplr. Her tabakann ilenmesi srasnda bir evvelki tabakaya kadar iin girmesi gereklidir. l kab st yz syrlarak dzeltilir. l kabyla skm haldeki agrega birlikte tartlr. Deney 2. ve 3. kez ve her seferinde yeni agrega ile tekrar edilir. Skk birim hacim arlk (Bs) yle hesaplanr: Bs = (G2 G1 )/V=G/V

Parafin Metoduyla Birim Hacim Arl Tayini

Bu deney birim hacim arlnn bulunmasn salayan bir dier yntemdir. Bu yntem genellikle kayalarda birim hacim arlnn bulunmasnda kullanlr. Deney kaya numunenin yzeyinin parafin denen madde ile su geirimsiz hale getirilmesi ile gereklemektedir.Kullanlan temel prensip Arimetin suyun kaldrma kuvveti kanunudur.

Deneyin Yapl
Numune arl llr Numune ve parafin arl llr Parafinli numunenin su ierisindeki arl llr Daha sonra numune ve parafin arlndan parafinli numunenin su iersindeki arl kartlarak numune+Parafin hacmi hesaplanr. Bilinen parafin arlndan parafin hacmine geilir. Numune hacmi de toplam hacimden bulunur ve doal birim hacim arl bulunur. Kuru birim hacim arl da, su muhtevas belirlenebilen numunenin kuru arl dikkate alnarak hesaplanr

zgl Arlk Deneyi

lgili Literatr
Bu deneyde TS 3526 Beton agregalarnda zgl arlk ve su emme tayini standartlar baz alnarak yaplmtr.

Deneyin Amac
Agregann, birim hacimdeki arln tespit etmektir. Agregann birim hacimdeki, arlnn miktarnn bilinmesi betonun kullanm alanlarn tespit etmede nemli unsurlardan birisidir.

zgl Arla Etki Eden Faktrler

Agregann i yapsnda bulunan boluklarn miktar ve bu boluklarn d yzeyle balants agregann birim hacim arln etkiler. Agregada boluklarn fazla olmas agregann donma ve evre etkilerine kar dayanklln azaltr.

nce Agregada zgl Arlk Tayini

Deney Ara Gereleri
Terazi: 2 kg ek erli 0,1 g duyarl bir terazi Tablal stc veya hava flemeli stc: Deney numunesinin yakn evresindeki scakl 105C + 5C karabilecek gte gaz veya elektrik stmal bir tabla veya hava flemeli bir stc. l kab: 500 veya 1000 mi lik cam bir l kab. Cam Levha: l kabnn stn kapatabilecek byklkte bir cam levha Metal Kalp: st i ap 38 mm, alt i ap 89 mm, ykseklii 73 mm olan kesik koni biimli metal bir kalp. Sktrma ubuu: Yaklak 25 mm apnda, ucu yuvarlatlmam, yaklak 350 g arlnda, pirinten yaplm bir ubuk. Vakum Pompas: Havlu veya benzeri kurutma bezleri, tavalar, mala, vantilatr, desikatr,termometre ((bir derece C blntl) Deney Numunesi (en byk tane byklne gre deiir)

Deneyin Yapl
Max. tane byklne gre gerekli olan numune suda 24 saat bekletilir. nce taneler kaybolmayacak ekilde suyu szlerek bir tavann iine yaylr. Tavay stc zerine koyarak, iindeki numune kurutulur. Doygun kuru yzey haline getirilir. Numune tartlp doygun kuru yzey arl bulunur. (W2) Numune etv kurusu durumuna getirilip oda scaklna kadar kurutulur. Cam l kabnn bo arl tartlr, souyan numune cam l kabna doldurulur. Cam l kab+Numune birlikte tartlr. Bu arlktan cam l kabnn bo arln kartarak numunenin kuru arl bulunur. (W1) l kab yaklak 20 C deki su ile yarya kadar doldurulur. Dz bir yzey zerinde hafif hafif vurulur ve ayn zamanda dndrlerek hava kabarcklarnn kmas salanr. Bir saat bekledikten sonra l kabn yaklak 20 C deki su ile 500 ml iaret izgisine kadar doldurulur ve tartlr. (W3) Bo l kab yaklak 20 C deki su ile 500 ml izgisine kadar doldurulup tartlr ( W4 ).

Aadaki formllerden zgl Arlk ve Su Emme Orann bulunur. *nce Agregann Kuru zgl Arl: Pk = W1/(W2+W4-W3) *Agregann Doygun Kuru Yzey zgl Arl: Pd = W2/(W2+W4-W3) *nce Agregann Grnen zgl Arl: Pg = W1/(W1+W4-W3) *Su Emme Oran: Mi = [(W2-W1)/W1] . 100

ri Agregann zgl Arl Tayini

Deney Ara Gereleri
Etv (105 5 C ) Terazi: 20 kg ekerli 1 g duyarl ve su iinde de tartm yapabilen bir terazi. Kafes rgl sepet: 4 mm gz akl elek telinden yaplm bir sepet. Kova: Tel sepeti iine alabilecek byklkte bir kova Kurutma bezleri: Havlu veya benzeri malzemeden yaplm bezler.

Deneyin Yapl
Numune tane boyutuna bal olarak nerilen miktarda tartlarak alnr. Alnan numune su iinde 24 saat bekletilir. Sonra ince taneleri kaybolmayacak ekilde suyu szlerek tava iine yaylr. Tavadaki numune taneleri zerinde grlebilen su tabakas kalmayncaya kadar havlu vb. ile DKY haline getirilmek iin kurutulur. DKY (Doygun Kuru Yzey) haline getirilmi numune tartlr ve DKY arl olarak kaydedilir ( W2 ). Daha sonra numune kafes rgl tel sepete konularak su dolu kovann iine su yzeyinden en az 5 cm daha aada kalacak ekilde daldrlr. Numune su yzne karlmadan kovann iinde en az 10 defa serbeste kaldrlp indirilir, saa sola sallanarak taneler arasnda kalabilecek hava kabarcklar karlr. Numune sepetinin, kova kenarna dokunmamasna dikkat edilir. zel bir dzenle terazi kefesinin ortasna yerletirilir ve doygun malzemenin sudaki arl bulunur ( W3 ). Numune sudan karlr ve etv kurusu hale getirilir. Daha sonra numune oda scaklna gelinceye kadar soutulur ve numunenin havadaki kuru arl belirlenir ( W1 ). Deney ayr numune zerinde yaplr. Deneylerin sonular arasndaki fark %10 veya daha kk ise deneyin sonularnn ortalama deeri agrega birim hacim arl olarak alnr.

ri agregann kuru birim hacim arl, DKY birim hacim arl, grnen birim hacim arl ve su emme oran aadaki bantlar ile hesaplanr:

ri agregann kuru zgl arl : Pk= W1/(W2 -W3) ri agregann DKY zgl arl: Pd= W2/(W2-W3) ri agregann grnen zgl arl: Pg= W1/(W1-W3) ri agregann su emme oran: mi = [(W2-W1)/ W1] 100 m : ri agregann su emme oran ( % ) W1 : Numunenin etv kurusu arl ( g ) W2 : Numunenin DKY durumdaki arl ( g ) W3 : Numunenin sudaki arl ( g ) dr.

Kaynaklar
www.forumden.com www.kalitekontrol.org www.testcenter.com.tr www.insaatmhendisligi.net www.megep.meb.gov.tr