qxd
8/3/06
7:55 PM
Page 2
TARH
amazonlar
Dilden dile, azdan aza aktarlarak zamanmza dek ulaan bir sylencedir, Amazonlar sylencesi. nsan byleyen bu sylence gerek midir? Amazonlar gerekten yaadlar m? Yoksa btn bunlar bir dn rn m?
Sylencelerin halklarn yaantlarndan kaynakland genel olarak kabul edilen bir grtr. Amazonlar sylencesi ile, bu dnce daha da doruluk kazanyor... nk Amazonlarn izlerine yalnzca destanlarda deil, corafyac ve tarihilerin kitaplarnda da rastlanyor. lka insanlarndan kalan eserlerde Amazonlarla ilgili anekdotlara rastlanyor. nl tarihi Homeros, onlarn Truva savalarna da katldn yazar. Heredetos, Diodoros ve corafyac Strabon onlardan sz eder. Herakles ve Achilleus efsanelerinde de Amazonlar'dan bahsedilir. Sokrates ve Platon Amazonlar'n Atina'ya saldrdklarn, bir gereklik olarak kabul eder. Amazonlarn yaadklar sylenen blgelerde, zellikle Anadolu ve Mora yarmadasnda, kabartma, ta ve resim olarak Amazonlar' temsil eden binlerce eser bulunmutur. Mitolojide Amazonlar, mitoloji kahramanlarna denk sava kadnlard. Sava aletleri ok, yay, karg ve "labrys" denilen, Anadolu'da zellikle Hititler'de, Karya'da ve Girit'de rastlanan iki azl baltayd. En nemli zellikleri en az erkekler kadar, hatta efsanelere gre erkeklerden ok daha iyi savamalaryd. Bu yiit kadnlarn, gzelliklerinin yan sra; evik, hzl ve disiplinli olmalar da onlar dier kavimlerden ayran zellikler arasndayd. zellikle at binme konusundaki yetenekleri ve at stnde kazandklar savalarn n, ok ksa zamanda tm Anadolu'ya hatta komu lkelere yaylmt. Babalar sava tanrs Ares'ten aldklar iyi savama zelliinin yan sra; anneleri, uyumu ve bar simgeleyen Harmonia'dan aldklar bar salama ve koruma bilinleri ile kendilerine hakl bir n yapmlard.
AT STNDEK HNERLER
Sylenceye gre Amazon kadnlar yaamn her alanna hakim bir toplumdu. Aralarna erkek almaz, sadece soylarn devam ettirmek iin komu kavimlerle grrler ve sonra kendi topraklarna ekilirlerdi. Doan kz ocuklarn en iyi ekilde eitirler, onlara at binmeyi, ok atmay ve yay kullanmay retirlermi. Erkek ocuklar ise, ya bebekken babalarnn yanna yollanrlar ya da kendilerine ayak ba olmayacak ilerde kullanlrlard. Amazonlar, ok atmadaki stnlklerinin yan sra, Labrys denilen, ift taraf da keskin olan bir baltay ok iyi kullanrlard.
Antik Yunanllar Amazonlarla yakn iliki halinde olduklarndan onlarn varolduu ve yaadna emin gzyle bakmaktaydlar. Amazonlar Dou Karadenizde Terme civarnda yaamaktaydlar.
konsept / 00 / /
AMAZON 2.qxd
8/3/06
7:55 PM
Page 3
Savalarda, kendilerini savunmak iin kullandklar, yarm ay eklindeki kalkanlar ise pek ok heykele konu olmutur.
Truva Sava srasnda orduyu cesaretlendiren Amazon kraliesi Penthesileia'nn efsanesi ise olduka trajiktir. Truva'ya saldrlar balaynca Amazonlar'n cesaretini rnek alan dier Anadolulu ordular da savamaya balar. Kar tarafn en nl kahraman olan Akhilleus ile Amazon Kraliesi Penthesileia'nn sava alanndaki mcadelesi gerekten ok zorlu olmutur. Hem Akhilleus, hem de Penthesileia parlak zrhlar ve gsterili balklar ile tozlu sava alannn ortasnda birbirlerine doru yaklamaya balar. Kralie keskin baltas ile Akhilleus ise mzra ile savar. Kralie kusursuz bir ekilde kullanr baltasn. Hareketleri atik ve hzldr. Gs gse uzun sren bu dv srasnda Akhilleus, dmannn bir kadn olduunu aklndan bile geirmez. Uzun mcadele srasnda; Akhilleus'un yenileceini dnen bir arkada, ikilinin arasna girerek kralienin dikkatini datr. te ne olduysa bundan sonra olur ve Akhilleus'un frlatt mzra fark edemeyen Penthesileia, gsne saplanan mzrak ile yere ylr...
konsept / 00 / /