Anda di halaman 1dari 2

AMAZON 2.

qxd

8/3/06

7:55 PM

Page 2

TARH

ANADOLUYU SAVUNAN KADINLAR

amazonlar
Dilden dile, azdan aza aktarlarak zamanmza dek ulaan bir sylencedir, Amazonlar sylencesi. nsan byleyen bu sylence gerek midir? Amazonlar gerekten yaadlar m? Yoksa btn bunlar bir dn rn m?
Sylencelerin halklarn yaantlarndan kaynakland genel olarak kabul edilen bir grtr. Amazonlar sylencesi ile, bu dnce daha da doruluk kazanyor... nk Amazonlarn izlerine yalnzca destanlarda deil, corafyac ve tarihilerin kitaplarnda da rastlanyor. lka insanlarndan kalan eserlerde Amazonlarla ilgili anekdotlara rastlanyor. nl tarihi Homeros, onlarn Truva savalarna da katldn yazar. Heredetos, Diodoros ve corafyac Strabon onlardan sz eder. Herakles ve Achilleus efsanelerinde de Amazonlar'dan bahsedilir. Sokrates ve Platon Amazonlar'n Atina'ya saldrdklarn, bir gereklik olarak kabul eder. Amazonlarn yaadklar sylenen blgelerde, zellikle Anadolu ve Mora yarmadasnda, kabartma, ta ve resim olarak Amazonlar' temsil eden binlerce eser bulunmutur. Mitolojide Amazonlar, mitoloji kahramanlarna denk sava kadnlard. Sava aletleri ok, yay, karg ve "labrys" denilen, Anadolu'da zellikle Hititler'de, Karya'da ve Girit'de rastlanan iki azl baltayd. En nemli zellikleri en az erkekler kadar, hatta efsanelere gre erkeklerden ok daha iyi savamalaryd. Bu yiit kadnlarn, gzelliklerinin yan sra; evik, hzl ve disiplinli olmalar da onlar dier kavimlerden ayran zellikler arasndayd. zellikle at binme konusundaki yetenekleri ve at stnde kazandklar savalarn n, ok ksa zamanda tm Anadolu'ya hatta komu lkelere yaylmt. Babalar sava tanrs Ares'ten aldklar iyi savama zelliinin yan sra; anneleri, uyumu ve bar simgeleyen Harmonia'dan aldklar bar salama ve koruma bilinleri ile kendilerine hakl bir n yapmlard.

AT STNDEK HNERLER
Sylenceye gre Amazon kadnlar yaamn her alanna hakim bir toplumdu. Aralarna erkek almaz, sadece soylarn devam ettirmek iin komu kavimlerle grrler ve sonra kendi topraklarna ekilirlerdi. Doan kz ocuklarn en iyi ekilde eitirler, onlara at binmeyi, ok atmay ve yay kullanmay retirlermi. Erkek ocuklar ise, ya bebekken babalarnn yanna yollanrlar ya da kendilerine ayak ba olmayacak ilerde kullanlrlard. Amazonlar, ok atmadaki stnlklerinin yan sra, Labrys denilen, ift taraf da keskin olan bir baltay ok iyi kullanrlard.

Antik Yunanllar Amazonlarla yakn iliki halinde olduklarndan onlarn varolduu ve yaadna emin gzyle bakmaktaydlar. Amazonlar Dou Karadenizde Terme civarnda yaamaktaydlar.

konsept / 00 / /

AMAZON 2.qxd

8/3/06

7:55 PM

Page 3

Savalarda, kendilerini savunmak iin kullandklar, yarm ay eklindeki kalkanlar ise pek ok heykele konu olmutur.

ESTETK VE DNAMZMN SMGES


Birok mitolojik hikayeye konu olan Amazonlar, estetik ve dinamizmin bir simgesi olarak, zellikle yaptklar savalar gsteren kabartmalarla, nl tapnak ve mezar antlarn sslemilerdir. Dnyann Yedi Harikas'ndan biri olan Bodrum'daki Kral Mausolos'un mezar antn (Mozele) ssleyen Amazon Sava kabartmalar, gz alc bir ustalk ve hayranlk verici bir incelikle asrlar nce mermerde hayat bulmutur asrlar nce.

Truva Sava srasnda orduyu cesaretlendiren Amazon kraliesi Penthesileia'nn efsanesi ise olduka trajiktir. Truva'ya saldrlar balaynca Amazonlar'n cesaretini rnek alan dier Anadolulu ordular da savamaya balar. Kar tarafn en nl kahraman olan Akhilleus ile Amazon Kraliesi Penthesileia'nn sava alanndaki mcadelesi gerekten ok zorlu olmutur. Hem Akhilleus, hem de Penthesileia parlak zrhlar ve gsterili balklar ile tozlu sava alannn ortasnda birbirlerine doru yaklamaya balar. Kralie keskin baltas ile Akhilleus ise mzra ile savar. Kralie kusursuz bir ekilde kullanr baltasn. Hareketleri atik ve hzldr. Gs gse uzun sren bu dv srasnda Akhilleus, dmannn bir kadn olduunu aklndan bile geirmez. Uzun mcadele srasnda; Akhilleus'un yenileceini dnen bir arkada, ikilinin arasna girerek kralienin dikkatini datr. te ne olduysa bundan sonra olur ve Akhilleus'un frlatt mzra fark edemeyen Penthesileia, gsne saplanan mzrak ile yere ylr...

MIZRAIN YARALADII AMAZON


Akhilleus, dmann yendii iin rahat bir nefes alr ama yine de; iinde bu ok iyi dven dmana kar bir sayg, bir hayranlk uyanr. Toz toprak iinde yatan bedene doru yaklar ve kendisini bu kadar uratran kiinin yzn grmek iin, yaralnn ban kucana alr. Bu narin beden karsnda biraz arrsa da asl aknl bal kartnca yaar. Karsnda bir kadn vardr, hem de ok gzel bir kadn. Kendi mzra ile yaralad bu gzel kadn, az nceki zorlu mcadelede kendisini zorlayan askerdir. nanamaz gzlerine Akhilleus. yle ki; lmek zere olan kralienin gzellii ve cesareti karsnda ok etkilenir ve ona ak oluverir. Kralie ald lmcl yara nedeniyle Akhilleus'un kollarnda son nefesini verir. Akhilleus ve Penthesileia'nn bu mcadelesi zamanla o devrin sanatlar ve ozanlar arasnda ok sevilmi ve eitli sanat eserlerine konu edilmitir. Yllarca yaadklar blgelerde hakimiyetlerini srdren ve bugn bile binlerce kiinin hayranln kazanan Amazonlar, tarihe sava stratejileri ve yaam ekilleri ile damgasn vurmu gerek savalard.

TEK GSLERN KESEN AMAZONLAR...


Dilbilimcilerin "Amazon" szc zerine yapt aratrmalarn sonularna gre; Anadolu'nun Karadeniz Blgesi'nde yaam olan bu sava topluluun adnn anlamnn, "Gssz" olduu ortaya kyor. Sylencelere gre, bu sava kadnlar ok atarken rahatsz olmamak ve yay daha fazla gerebilmek iin tek gslerini kkken keserlermi. Bylece yay, zahmetsizce gerebilir ve oku daha da uzaa atabilirlermi. Bu zellikleri ise savalarda onlara ezici stnlk saladndan, geleneklerini ok uzun yllar boyunca hi deitirmemiler.

ANADOLUYU SAVUNAN KADINLAR


Anadolu'ya yaplan en nemli saldrlardan biri olan Truva Sava srasnda Amazonlar da savamlardr, hatta; erkeklerin arasnda, omuz omuza Anadolu'yu savunmulardr. O kadar ustaca savayorlarm ki, kimse o parlak zrhlarnn, balklarnn iinde bir kadnn olabileceini dnemiyormu.

konsept / 00 / /

Anda mungkin juga menyukai