Apa dan kegunaannya Bagaimana kejadiannya? Apa kepentingannya?

Konsep2 asas geologi

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13.

14.

Sistem solar dan kejadiannya Bumi: struktur dalam, Tektonik Keping Proses kejadian permukaan bumi Proses kejadian dalam bumi Batuan dan mineral, dan kejadiannya Batuan igneus dan kejadiannya Luluhawa dan batuan mendak (stratigrafi) Batuan metamorfik Masa geologi Cangaan (struktur geologi) Peta geologi dan Peta Topografi Persekitaran geologi (enviromen kejadian dan pemendapan) Kegunaan geologi dalam kejuruteraan: sumber alam (air, mineral, bijih, gas asli, petroleum, batuan, pasir, tanahliat) Penyelesaian masalah dalam kejuruteraan:

Senaraikan mineral dan batuan yg kita tahu

1 2 3 4 5 6 7

MINERAL

Apa itu mineral? Bagaimana mineral terjadi Apa kepentingannya? Maklumat apa yang boleh digarap (observed) daripada pengecaman mineral?

Mineral ialah suatu bahan tak organik, yang berlaku secara tabii dan mempunyai struktur atom yang tertentu (Mineral is defined as a naturally occurring inorganic substance with ordered arrangement of atoms (Mason, 1979) Contoh: emas, perak, kuprum, garam, plumbum, batu kapur, batu marmar, timah, titanium, dan .

Dalam takrifan mineral, ada tiga kata sifat nama (adjective) yang perlu penjelasan: 1. Bahan tak organik (vs organik) 2. Berlaku secara tabii (vs sintetik) 3. Mempunyai susunan atom yang tertentu (vs tak berhablur)

Bahan tak organik

Tak mengandungi karbon atau tak mempunyai hayat (kecuali: petroleum, gas, grafit, intan)

Berlaku secara tabii

Asli, bukan buatan manusia atau sintetik Contoh: intan sintetik, permata sintetik, wafer silikon SiO2

Mempunyai susunan atom yang tertentu

Berhablur (crystal) Contoh: garam NaCl, AgCl, CaS04.2H20 Mineral tak berhablur: kaca, obsidian

Jenis-jenis mineral
1.

2.
3. 4. 5. 6. 7. 8.

Unsur jati (native elements) Sulfida dan sulfosalt Oksida dan hidroksida Halida Karbonat, nitrat, borat Sulfat, kromat, molibdat, tungstat Fosfat, arsenat, vanadat Silikat

1. Unsur jati/native elements

Au, Ag, Cu, Pt, Pd, Pt-Iridium, Fe, Fe-Ni, As, Sb, Bi, S,C(intan), C (grafit)

Kegunaan dlm kehidupan dan industri

2. Sulfida dan sulfosalt

AgS Cu2S Cu5FeS4 PbS ZnS CuFeS4 NiS CuS

argentit kalkosit bornit galena sfalerit kalkopirit

2. Sulfida dan sulfosalt

HgS AsS FeS MoS2

sinabar realgar pirit molibdenit

3. OKSIDA DAN HIDROKSIDA

CuO TiO2 MgO SnO2 MgAl2O4 MnO2 BeAl2O4 Al2O3 FeO Fe2O3, Fe3O4 kuprit Rutil magnesit Cassiterite spinel (pirolusit) krisoberil korundum goetite hematit magnetit

HIDROKSIDA
Brusit Mg(OH)2 Gibsit Al(OH)3 Boehmit AlO(OH) ManganitMnO(OH) Diaspora AlO(OH) Geotit FeO(OH)

4. HALIDA

Halit NaCl Silvit KCl Fluorit CaF2 Karnalit KMgCl3.6H2O Kriolit Na3AlF6 (ditemui secara tabii hanya di Greenland)

NaCl (garam)

5. KARBONAT, NITRAT, BORAT

CaCO3 batukapur CaFe(CO3)2 BaCO3 MgCO3 FeCO3 MnCO3 Rodokrosit ZnCO3 Smithsonit SrCO3 Strontianit

6. SULFAT, KROMAT, MOLIBDAT, TUNGSAT

BaSO4 CaSO4 CaSO4.2H20 KFe3(SO4) 2(OH)6 PbCrO4 (Fe, Mn)WO4 CaWO4 PbMoO4

barit anhidrit gipsum javosit krokoit wolframit scheelit wulfenit

7. FOSFAT, ARSENAT, VANADAT

Xenotim Monazit Apatit Karnotit Autinit

YPO4 (Ce, La, Nd, Th)PO4 Ca5(PO4)3(F, Cl, OH) K2(UO2) 2(VO402).3H2O Ca(UO2) 2(PO4) 2.10-12H2O

soalan

Adakah mineral ini ditemui di semua negara? Adakah taburannya sama rata? Adakah kepekatannya sama atau berlainan? Adakah logam senang diperolehi? Apa kesan mineral yang berlaku secara tabii terhadap persekitaran? Boleh ia dielakkan? Adakah mineral mempunyai kuasa ekonomi? dan kuasa politik? Bagaimana bekalan mineral di masa depan? Pasti?

Mineral pembentuk batuan (silicate => rock forming minerals)

Mineral Silikat (Mineral Pembentuk Batuan)

1.

2.

3.

4.
5. 6. 7.

Nesosilikat (isolated tetrahedron) 1:2 Sorosilikat (isolated, double tetrahedron) 2:7 Siklosilikat (ring of tetrahedron) 1:3 Inosilikat (single chain) Inosilikat (double chain) Filosilikat (sheet) Tektosilikat (framework)
penting untuk diperhatikan: nisbah Si:O, komposisi kimia dan struktur dalam

perbezaan

Nisbah Si:O Struktur Komposisi kimia

(sila rujuk Rajah p.338, Hurlburt)

Chemical formula
Quartz SiO2 Microcline KAlSi3O8 Orthoclase KAlSi3O8 Na-Plagioclase NaAlSi3O8 Ca-Plagioclase CaAlSi3O8 Muscovite KAlSi3O10 Biotite KAl(Mg-Fe)3Si3O10 (OH)2 Horneblende Ca2Al2Mg2Fe3, Si6O (OH)2 Augite Ca2(Al-Fe)4(Mg-Fe)4Si6O 24

Cation sizes

Batuan metamorfik

Silika tetrahedron

tetrahedron

Sheet structure B, C

Tetrahedron tunggal

Double sheet

Silicate rocks
Silicate material, Olivine, pyroxene

+ Ni

Habis pasal sistem mineral dan batuan

Ciri-ciri fizikal mineral dan batuan

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Warna Luster/kilauan Form/bentuk Hardness/kekerasan Cleavage/ira Fracture/retak Tenacity/tahan lasak

8. 9. 10. 11. 12 13. 14.

Specific gravity/graviti tentu Fusibility/kelakuran Fluorescence/pendaflour Magnetism/kemagnetan Electrical conductivity/

kekonduksian elektrik

Taste/rasa Touch/sentuh

huraian
1.

Colour/warna chloritegreen quartz-white, grey, pink or yellow sulfur-yellow streakwarna yang terlorek pada papan porselin ex: ferumwarna streak ialah kekaratan/brown

Lustre/kilauan
Logam/metallic Glassy/vitreous as in quartz Resinous/greasy- opal Soapy- talkum Silky- asbestos Satin spar fibrous gypsum

Form/bentuk

Acicularneedle like crystals Botryoidal macam setangkai anggur (chalcedony) nodular/concretionary Dendritic Reniformkidney shaped Tabular-- mika

Skala kekerasan Moh

1.

2.
3. 4. 5.

Talc Gypsum Calcite Fluorspar Apatite

6. Orthoclase 7. Quartz 8. Topaz 9. Corundum 10. Diamond

Finger nail 2.5 Steel knife 5 Soft glass --7

Cleavage/ira

Kecenderungan mineral terbelah dengan mudah pada satu-satu satah. Satah ini bergantung pada susunan atom di dalam mineral Perfect/good/distinct/imperfect ex: Mika 1, feldspar 2, calcite 3, ZnS -- 6

Fracture/retak

Keadaan permukaan mineral yang pecah Biasanya tak nalar (regular) dan tak bergantung kepada ira Ex: conchoidal

Specific gravity

Mass/volume Usu. 1-20, mainly 2-7 Ex: halite 2.16 Clays 2.5 2.8 Quartz 2.65 Hematite 4.72 Magnetite 5.2 Tin 6.9 Emas ?? Batuan biasa?

Ciri2 lain

Piezoelektrik Piezomagnet Insulators pendaflour

What make some minerals special than others?

Rahsia terletak pada

Electronic configuration!
Know or dont know?

BATUAN

Himpunan mineral (aggregate of minerals), ie, terdiri drpd satu mineral atau lebih contoh: garam, fosfat, batu kapur, batu granit, marmar, batu arang

Silicate rocks
Silicate material, Olivine, pyroxene

+ Ni

JENIS BATUAN
Ada tiga jenis: 1. Batuan igneus (igneous)- terjadi hasil drpd pemejalan magma 2. Batuan mendak/sedimen (sedimentary)terjadi drpd himpunan sedimen (luluhawa, hakisan, pengangkutan dan pensedimenan) 3. Batuan metamorfik (metamorphic) terjadi drpd perubahan suhu dan tekanan

Klasifikasi batuan

Paling penting Akan ditunjukkan apabila membincang jenis batuan masing2 nanti

Kegunaan mineral dan batuan (menurut industri primer dan sekunder) industri primer digunakan secara pukal dan langsung
1.

2.

3.

Logam - emas, perak, timah, besi, Pb, Cu, Zn Bukan logam lempung, batu arang, petroleum dan gas, permata, mineral industri pasir, batuan granit, marmar, batu kapur, batu pasir, garam, papan slate, mika

Industri sekunder dipasarkan sesudah diproses

Logam keluli, besi tuang (cast iron), wayar atau kabel (emas, perak, aluminum) Bukan logam baja, bahan polimer, plastik Mineral industri serbuk feldspars (industri seramik)

Matlamat kita melombong, memproses, mengekstrak, mendagang mineral dan batuan Untuk mendapatkan keuntungan Sumber pendapatan negara Untuk keselamatan Untuk mensejahterakan kehidupan manusia sejagat dll

Kegunaan mineral dan batuan

1.

Berdasarkan kepada sifat-sifat fizikal, kimia, optik, magnetik, elektrik (pukal dan spesifik) Ex: Sifat fizikal & kimia batuan granit, batu kapur, batu syel, batuan marmar, pasir Konduktor & insulator mika, besi atau logam, grafit, Magnet: magnetit Fe3O4

2. Ciri-ciri dalaman menentukan bentuk luaran

dan kegunaannya Ex: permata - untuk cantik (nilai estetika) & pelaburan emerald, jade, quartz, garnet kubus - intan, pirit FeS2 clays pembuatan kertas, makanan haiwan, baja, proses penulenan (kelapa sawit) semikonduktor industri saduran - emas, timah, silver grafit - pensil/pentel? Sistem hablur: grafit ada lagi? Kekerasan - batu pengasah/pemotong

next lecture batuan igneus

Original minerals (Chemical formula)

Quartz SiO2 Microcline KAlSi3O8 Orthoclase KAlSi3O8 Na-Plagioclase NaAlSi3O8 Ca-Plagioclase CaAlSi3O8 Muscovite KAlSi3O10 Biotite KAl(Mg-Fe)3Si3O10 (OH)2 Horneblende Ca2Al2Mg2Fe3, Si6O (OH)2 Augite Ca2(Al-Fe)4(Mg-Fe)4Si6O 24

Secondary minerals (chemical formula)

Calcite Dolomite Gypsum Apatite Limonite Hematite Gibbsite Clay Minerals Al silicates

CaCo3 CaMg(CO3)2 CaSO4-2H20 Ca5(PO4)3 - (Cl, F) Fe2-O3-3H20 Fe2O3 Al2-O3-3H2O