Yap Mhendisliinde Bilgisayar Uygulamalar

rneklerle SAP2000 (V.6.1, V.7.12)

Bayrak Direi

Dr. Bilge DORAN

Korhan ORAL Burin KESM

Dr. Sema NOYAN ALACALI

Eyll 2002 STANBUL

Yap Mhendisliinde Bilgisayar Uygulamalar

rneklerle SAP2000

Dr. Bilge DORAN

n.Yk.Mh. YT naat Fakltesi naat Mhendislii Blm Yap Anabilim Dal retim yesi

Dr. Sema NOYAN ALACALI

n.Yk.Mh. YT naat Fakltesi naat Mhendislii Blm Yap Anabilim Dal retim yesi

Korhan ORAL
n.Mh.

Burin KESM
n.Mh.

NSZ

Bu kitap, Yldz Teknik niversitesi naat Fakltesinde ayn adla verilmekte olan derste ilenen konularn yap analizine ynelik ksmlarn ierir. Kitapta, SAP2000 (Ver. 6.1, Ver.7.12) programnda sk kullanlan komutlar aklanm, zm yntemlerine ve sistem modellemede bavurulan varsaymlara deinilmi, eitli sistemlerin statik ve/veya dinamik zmleri aamal olarak rneklenmitir. Bu balamda kitabn renciler kadar uygulamada alan mhendislere de yardmc olaca umulmaktadr. Ayrca kitabn hazrlanmasnda vermi oduu manevi destekten tr Sayn Prof. Zekeriya POLATa ve rneklerle ilgili yapm olduu dzeltmelerden dolay Cem HAYDAROLUna itenlikle teekkr ederiz.

Dr. Bilge DORAN Dr.Sema NOYAN ALACALI stanbul, 11.09.2002

NDEKLER
1. 1.1. 1.2. 1.3. 1.3.1. 1.3.1.1 1.3.1.2 1.3.2 1.3.3 1.4 1.5 1.6 1.7 1.8 2. YAPI MHENDSLNDE BLGSAYAR KULLANIMI Giri Paket Program Kullanm Paket Program Kullanlmasnda Dikkat Edilecek Hususlar Yap Elemanlarnn Gerek Davranna Uygun Hesap Modelinin Oluturulmas Betonarme Perdeler Elastik Zemine Oturan Kiriler Sonlu Elemanlar Yntemi Matris Deplasman Yntemi Serbestlik Derecesi Rijit Diyafram Modeli Dm Noktas ve Elemanlar ubuk Elemanlar iin Kuvvetler ve Pozitif Ynleri Kabuk Elemanlar iin Kuvvetler SAP2000 PROGRAMININ GRAFK EKRANI ve KISA AIKLAMALAR Menler Menlerde Sk Kullanlan Komutlar File Mens Edit Mens View Mens Define Mens Draw Mens Select Mens Assign Mens Analyze Mens Display Mens Options Mens RNEKLER rnek 1 rnek 2 rnek 3 rnek 4 rnek 5 rnek 6

Sayfa
1 1 1 2 2 5 7 7 9 11 11 12 13 14 16 17 25 25 27 32 34 42 44 48 59 61 65 68 68 83 98 108 114 122 132

2.1. 2.2. 2.2.1. 2.2.2. 2.2.3. 2.2.4. 2.2.5. 2.2.6. 2.2.7. 2.2.8. 2.2.9. 2.2.10. 3. 3.1. 3.2. 3.3. 3.4. 3.5. 3.6.

KAYNAKLAR

BRNC BLM

YAPI MHENDSLNDE BLGSAYAR KULLANIMI

1.1. Giri

Yap tasarmnda tayc sistem olarak yksek dereceden hiperstatik sistemler tercih edilmektedir. Bunun iki nemli nedeni vardr; (1) emniyet, (2) ekonomi. Bir sistemin kinematik belirsizlii(hiperstatiklik derecesi) nekadar fazla olursa, mekanizma durumuna o kadar ge ulaacaktr. Elde edilen kesit zorlarnn ise izostatik sistemlere nazaran daha kk olaca aikardr. Dier taraftan tasarmcnn projelendirme aamasnda en hassas zme en ksa zamanda ulamas gerekmektedir. Hassas zm elde etmek ancak sistem zmnde bilinmeyen saysn, daha dorusu sistemin serbestlik derecesini artrmakla mmkn olmaktadr. Ancak bu kez sistemde bilinmeyen says arttndan zm sresi uzamaktadr. Her zaman birbiri ile atan, en ksa srede en hassas sonuca ulama istei tasarmcnn en zorland konudur. Gnmzde zm aamasnda byk kolaylk salayan birok paket program mevcuttur. Bu balamda serbestlik derecesini artrmak mhendise ek bir yk getirmemektedir. Hassas bir zm elde edebilmek iin bavurulan bu yol, ancak sistemde dm noktas saysn artrmakla daha dorusu sonlu eleman an geniletmekle mmkn olmaktadr. Bu yzden, sistem zm iin tasarmc tarafndan oluturulacak sonlu eleman ann (modelin) dikkatli bir ekilde tasarlanmas, hem daha hassas, hem de daha ksa srede sonuca ulamay salayacaktr. Akademisyenler tarafndan onay grm bu programlar arasnda, SAP serisi programlar, LUSAS, ANSYS saylabilir. Tm bu programlar sistem analizinde 2 ve 3 boyutlu elemanlar (Shell, Asolid, Solid) iin Sonlu Elemanlar Yntemini, 1 boyutlu elemanlar (Frame) iin ise genelde Matris Deplasman Yntemi veya Sonlu Elemanlar Yntemini kullanmaktadrlar. 1.2. Paket Program Kullanm

Paket program kullanm, mhendise birok fayda salamaktadr. Aada maddeler halinde paket program kullanmnn kullancya salayaca faydalar sralanmtr. Hesap hatalarn en aza indirger. Daha emniyetli ve ekonomik sonu almay kolaylatrr. Proje retimini hzlandrr. Farkl modeller zerinde farkl yk etkilerinin hzl bir ekilde tanmlanabilmesi ve hesaplanabilmesi sonucu en optimum zme en hassas ekilde ulalmasn salar. Tm bu faydalarn yannda paket program kullanmnn sakncalar da vardr. Buna en gzel rnek mhendisin hesaplama yeteneini ortadan kaldrmas ve

2 kapasitesini aan problemlerin zmne itmesidir. Bu soruna zm, paket programlarn tasarmcnn uzmanlk alan dndaki mhendislik yaplarnn zmnde kullanlmamas ve en azndan zm sonularnn bir ksmnn bilgisayar yardm almadan denetlenmesi olacaktr. Bunun iin de programda kullanlan zm tekniklerinin kulanc tarafndan iyi bilinmesi gerekli ve yeterli art olacaktr. 1.3. Paket Program Kullanlmasnda Dikkat Edilecek Hususlar

Buraya kadar yaplan aklamalardan da anlalaca zere paket program kullanm, mhendisin hesap problemini en aza indirgemektedir. Gelimi yap analiz programlar sayesinde modellenemeyecek mhendislik yaps yok denecek kadar azdr. Ancak hereyden nce uygun tayc sistemin doru ekilde belirlenmesi, modellenmesi ve son olarak ngrlen ykler altnda sistem elemanlarnn boyutlandrlmas gerekmektedir. Bu aamada tasarmc mhendise byk bir grev dmektedir; hesap sonularnn yorumlanmas ve denetlenmesi. Bu da ancak paket programlarn zm aamasnda kullanlm olan bilimsel yntemlerin ve uygulama snrlarnn tasarmc tarafndan iyi bilinmesi ile salanr. Blm 1.1de deinildii gibi SAP serisi ve benzeri paket programlar sistem analizini genelde 1 boyutlu(Frame) elemanlar iin Matris Deplasman, 2 ve 3 boyutlu elemanlar (Shell, Solid) iin Sonlu Elemanlar Yntemlerini kullanarak gerekletirirler. Blm 1.3.3de her iki yntem de zet eklinde verilmeye allmtr. 1.3.1. Yap Elemanlarnn Oluturulmas Gerek Davranna Uygun Hesap Modelinin

Yapnn ykleri tayan ve bunlar zemine aktaran ksmna Tayc Sistem denir. Bilindii gibi Mekanik bilim dal hacim (Volum) ve zaman kavramlarn idealize ederek tanmlar. Hacim 3 boyutla tanmlanan bir kavram olarak ele alnr. Uzayda her nokta X, Y, Z eksen takmyla tanmlanabilir ve bu ekilde belirlenen uzaya Euclid Uzay denir, E3 ile gsterilir. Yaplardaki tayc sistemi meydana getiren elemanlar da 3 boyutludurlar, ancak bazlarn idealize ederek 2 ve 1 boyutlu olarak ele almak mmkndr. Bunun tek amac hesap modelinin daha ksa srede oluturulmas ve zm sonularnn daha kolay yorumlanabilmesi eklinde zetlenebilir. ekil 1.1de tayc sistem elemanlarnn boyutlarna gre snflandrlmas ematik olarak gsterilmitir. Yaplardaki ubuk sistemleri meydana getiren ubuklar, eksenlerinin geometrisine gre isimlendirilirler: Eri eksenli ubuklar, doru eksenli ubuklar, gibi. Ayrca tayc sistemler de kendilerini meydana getiren ubuklarn, yani elemanlarnn eksenlerinin konumuna gre iki ayr grupta incelenirler. Bunlardan biri Uzaysal ubuk Tayclardr; ubuklarnn eksenleri uzayda, tamamen genel konumdadr. Dier grup ise Dzlemsel ubuk Tayclardr; bu tr tayclarda ubuklarn eksenleri hepsi ayn dzlemdedir; bu dzlem ayn zamanda ou kere kuvvetlerin etkidii dzlemdir.

TAIYICI ELEMAN Tayc Eleman

3 boyutlular
x y

1 boyutlular (ubuklar)

ly lz

Kal k ve ve enleri, boylar nl nda Kalnlk enleri, boylaryan ihmal edilir yannda ihmaledilir. h <<1 l
eksen

b <<1 l h b

lx

l
x

eksen l

y 2 boyutlular (Yzeysel elemanlar) KalKalnlk ve enleri, boylarnda nl klar(h), en ve boylaryan yannda ihmal edilir ihmal edilir.
h << l lx ; h << l ly

Perde Yk orta yzey dzleminde

Plak Yk orta yzeye dik

Kabuk Yk genel konumda Yk genel konumda yzey erisel Yzey erisel

z
y

x z

ly
x z y

lz h lz lx

h lx

h <<1 ; lx

h <<1 ly

h <<1 lx

h <<1 lz

lx
h <<1 ; lx h <<1 lz

ekil 1.1 Tayc elemanlarn snflandrlmas

Yapsal tasarmda en nemli aama tayc sistem elemanlarnn gerek davranlarn yanstan en uygun modelin belirlenmesidir. Bu ekilde elde edilen elenik sistemin (modelin) davran, gerek sistemin davranna yakn olacaktr. Aada uygun tayc sistemin belirlenmesi ve modelleme konusunda dikkat edilmesi gereken noktalar ksaca zetlenmitir: a) Tayc sistem seimi Planda her iki dorultudaki rijitlikler dengeli datlmaldr. Gerektiinde yatay ykleri karlamak zere yeterli miktarda perde kullanlmal ve perdeler dengeli yerletirilmelidir. Planda ve yap ykseklii boyunca sreksizlikten kanlmaldr. Tayc sistemin hiperstatiklik derecesi yksek olmaldr. Blm 1.1de deinildii gibi bunun iki nemli nedeni vardr; emniyet ve ekonomi. Her iki unsur aadaki rnekle aklanmtr:

4 ekil 1.2de grlen sistem izostatik bir basit kiritir. Mekanizma durumuna ulamas iin tek bir mafsal yeterli olacaktr. ekil 1.3de grlen sistem ise, ekil 1.2deki sistemle ayn boyut ve ykleme durumunu haiz, ancak hiperstatik bir sistemdir. Elemann tama gcn yitirmesi ve mekanizma durumuna gelmesi ancak plastik mafsaln olumas ile mmkn olacaktr. ekil 1.2 ve ekil 1.3de grlen sistemlerin mekanizma durumlar asndan karlatrlmas sonucu hiperstatik olarak belirlenmi sistemin daha gvenli olduu, ayrca boyutlandrma asndan M (1) = ql2/8 > ql2/12 olduundan szkonusu sistemin daha ekonomik olaca anlalmaktadr.

q l l

ql2/12 ql /8 ekil 1.2

2

ql2/24 ekil 1.3

b) Hesap modelinde tm elemanlar gz nne alnmaldr. c) zellikle yksek yaplarn kolon ve perdelerinde boyuna (eksenel kuvvet altndaki) ekil deitirmeleri hesaba katlmaldr. d) Denklem sisteminde stabilite bozukluuna neden olabilecek eleman boyut ve modellerinden kanlmaldr.

1.3.1.1

Betonarme Perdeler

Bu blmde, zellikle depreme dayankl yap tasarmda sklkla kullanlan iki boyutlu perde elemanlarn (levha) gerek davranlarna edeer olarak ne ekilde bir boyutlu eleman (ubuk eleman) olarak modellenmesi gerektii, elenik sisteme ne ekilde geilebilecei aklanmtr.
kiri

EIx , EIy GA, EA

perde

EIx , EIy GA, EA

fiktif kiriler EI,GA

Gerek sistem

kiri

Elenik sistem

ekil 1.4 Perde sistemlerin modellenmesi

Perdenin kayma rijitlii hesaba katlmaldr. G = 0,4E A =

5 6

bh

Fiktif ubuklarn rijitlii dier elemanlarn rijitliklerinin, stabilite problemine yol amayacak ekilde, 10~100 kat alnabilir.

Perde boyunun uzun olmas durumu ;

EIy (b1)

b1

EA= 0, EIx= 0 EIy (b1)

EIx ,GA, EA EIy (b2)

EIx ,GA, EA EIy = 0

EI = fiktif ubuk GA = 0

b2

EA= 0, EIx= 0 EIy (b2)

Gerek sistem

Elenik sistem

ekil 1.5 Burada, EI :Eilme rijitliini, EA : Uzama rijitliini, GA : Kayma rijitliini,

6 b1,b2 : Perde ularndaki, perdeye dik dorultuda alan blmlerin geniliklerini ifade etmektedir. Perdeler arasnda deyde byk boluklarn bulunmas durumu (Boluklu perde) ; Betonarme boluklu perdelerin yapsal davranlar, ba elemanlarnn davranlarndan olduka etkilenmektedir. Ba elemanlarnn davran ise elemann geometrisine ve malzeme karakteristiklerine sk skya baldr. Yatay ykler perde duvarlarda eilme ve eksenel kuvvet, ba elemanlarnda ise eilme ve byk lde kayma gerilmeleri meydana getirecektir. Geometrik olarak ba elemanlarnn genelde akl kk ve ykseklikleri fazla olmaktadr. Dolays ile yapsal davran asndan sz konusu boyutlar ounlukla ubuk tanmlar dna taar. Perdeliereveli sistemlerin edeer ereve olarak modellenmesinde en nemli husus, yukarda da belirtildii gibi, ba elemanlarnn ubuk olarak edeerinin yeterli dorulukla tahmin edilebilmesidir. Ba elemannn ubuk edeerinin tahminindeki parametre says olduka yksektir; genel bir yaklamda d, b, h, l, L, t geometrik byklklerinin (ekil 1.6) yannda malzeme davran parametrelerinin de dikkate alnmas gerekir. Malzemenin dorusal-elastik davran snrlar iinde yaplacak yapsal zmlemelerde E, G, (elastisite modl, kayma modl ve Poisson oran) malzeme parametreleri olarak yeterlidir [?].
Ba eleman

Edeer ereve

Ba Kirii

Gerek Sistem

Elenik sistem

ekil 1.6 Boluklu perde ve edeer ereve

Bu tip yaplarn deprem hesabnda, elastik tesi davran olduka nem kazanmaktadr. Teorik almalar, boluklu perdelerin son limit dayanmlarnn artabilmesi iin ba elemanlarnn nemli lde plastik deformasyon yapmalar gerektiini gstermektedir. Dier taraftan edeer ereve yaklamnda ba elemanlarnn perde iinde kalan blgelerinin belirli bir ksmnn sonsuz rijitmi gibi kabul edilerek hesab (ekil 1.7), teden beri sk bavurulmu bir yaklamdr [?.
Fiktif ubuk

f =(0,3-0,6) , GA'

ekil 1.7 Edeer ubuk modeli [?]

Bu yaklamda, perde sonsuz rijit paralarnn balang noktas ile boluk kenar arasnda kalan x boyu (yumuama derinlii), Mutonun nerdii gibi [?] d / 4 (kiri yksekliinin drtte biri) deerine yakn bir deer alnabilir. Genelde bu deer h/2 (kiri yksekliinin yars) alnmaktadr [?]. Ba kirilerindeki plastik ekil deitirmeleri hesaba katmak amacyla eilme rijitliinin EI f =(0,3-0,6)EI olarak ve kayma rijitliklerinin de ( GA' ) dikkate alnarak elenik sisteme geilmesi nerilir [?]. 1.3.1.2 Elastik Zemine Oturan Kiriler

Elastik zemine oturan kirilerde p taban basnc, o noktadaki kme ile doru orantldr. Kiri ve zeminin elastik erileri akmaktadr. Burada bir kabul yaplarak elastik zeminin, birbirine sonsuz yakn fakat biririnden bamsz olarak kebilen yaylardan (Winkler yaylar) olutuu varsaylr. Bu yaylarn yay katsays, K o yatak katsays ve A i =a.b yayn mesnetlendii alan olmak zere, K i =K o .A i ile hesaplanabilir. Bu tip sistemlere en gzel rnek kme yetenei yksek zeminlere oturtulan temellerdir. Benzer dnce tarz plaklar iin de geerli olacaktr. ekil 1.8de gerek sistem ve elenik sistem grlmektedir.

Gerek sistem

Ki a
Elenik sistem ekil 1.8 Elastik zemine oturan kiri

1.3.2. Sonlu Elemanlar Yntemi Sonlu elemanlar ynteminde, srekli veya sreksiz bir ortam fiktif snrlarla sonlu sayda elemana blnr; gen, drtgen, paralelkenar.gibi. Elemann ekli, sz konusu ortamn ekline, snr artlarna bal olarak seilir. Bu sonlu elemanlarn birbirleriyle balantsnn, dm noktalarnda olutuu varsaylr. Bilinmeyen olarak, dm noktalarnn telemeleri ve eimleri veya i kuvvetler seilebilir (ekil 1.9); bunlara dm parametreleri denir. Dm parametrelerinin artrlmas daha hassas zmler elde edebilmenin bir yoludur.

3 1 2 4

x y

3x

w3 3

3y

ekil 1.9 Eleman ve dm noktas bilinmeyenleri

Dm parametrelerinin ve alt olmas hallerine iki rnek;

w w / x w / y ue = 2 2 w / x 2 w / y2 2 w / yx

w u = w / x w / y
e

ve

(1.1)

dir. Burada ue , elemana ait deplasman fonksiyonunu veya daha genel bir tanmlamayla elemana ait alan byklklerini ifade etmektedir (ekil 1.10).
e

ekil 1.10

nce her eleman iin ue alan byklkleri (yer deitirme fonksiyonlar) seilir:

ue = N r

(1.2)

burada N , ekil fonksiyonlar matrisini, r ise eleman dm noktas yer deitirmeleri vektrn gstermektedir. Sz konusu alan byklklerinden hareketle gerekli trev bantlar kullanlarak eleman ii ekil deitirmeleri ,

= B r

(1.3)

eklinde elde edilebilir. Burada B ekil deitirme matrisidir. Dier taraftan dorusalelastik malzemeler iin eleman ii gerilme-ekil deitirme bants (elastisite bants),

= C
veya

(1.4)

=CBr

(1.5)

eklindedir; C malzeme matrisi olarak adlandrlr. Elemann dm noktalarna etkidii kabul edilen d kuvvetlerin potansiyel enerjisi, f d yk vektr olmak zere, V = r T f eklinde ifade edilebilir. ekil deitirme enerjisi ise, U=
1 1 T T T ( )dv = r ( B C B )dv r 2 2

(1.6)

(1.7)

olacaktr. Toplam potansiyel enerji, =U +V = 1 T r ( B T C B )dv r r T f 2

(1.8)

dir. Burada toplam potansiyel enerjinin stasyoner deer prensibi uygulanrsa; elastik bir sistemde geometrik uygunluk artlarn ve geometrik snr artlarn salayan btn konumlar arasnda sadece denge konumu iin potansiyel enerji bir stasyoner (kararl denge) deere sahiptir:

=0 r
Ara ilemler yaplr, ifade dzenlenirse:

(1.9)

{ ( B

C B )dv r = f

veya k e r = f

(1.10)

elde edilir. Bu ifadede k e elemana ait rijitlik matrisidir. (1.10) bants, global sistemde,

Kr = F

(1.11)

eklindedir. Burada K, yap sisteminin toplam rijitlik matrisi, F ise global sistemdeki (toplam sistem) yk vektrdr. Rijitlik bants olarak da tanmlanabilecek (1.11) bants, kinematik snr artlar uygulanarak zlr ve deplasmanlar elde edilir. Buradan (1.3) ve (1.4) bantlar yardmyla herhangi bir elemandaki gerilme ve ekil deitirmeler hesaplanabilir.

1.3.3. Matris Deplasman Yntemi ubuk sistemlerin hesabnda sklkla kullanlan bu yntemde, bilinmeyen olarak dm noktas u yer deitirmeleri dikkate alnr. Rijitlik bantsnn karl aada aklanmtr.

10

R 2 ,r2 R 1 ,r1
m m m m m

v2i F 2
i

F3 v 3i

F1 v1i

R 3 ,r3

(a)

(b)

ekil 1.11de grlen byklkler, dm noktas ve eleman saysnn birden fazla olmas durumunda matris zellii gsterecektir. Burada; m : dm noktas says, n : sistemin toplam dm noktas serbestlik says, p : eleman says, p*: eleman sayseleman bamsz u i kuvvet veya ekil deitirme says olmak zere, F 1 R 1 v1 r 1 2 2 r 2 F R 2 v v= r= F = R= . . . m r p m p ( n1) F ( p*1) R ( n1) v ( p*1)
Dm noktas yk vektr Dm noktas yer deitirme vektr Bamsz u i kuvvet vektr ekil deitirme vektr

ekil 1.11 (a) Dm noktas kuvvetleri ve yer deitirmeleri, (b) eleman bamsz u i kuvvetleri ve ekil deitirmeleri

Bu vektriyel byklkler arasnda birtakm bantlar yazmak mmkndr; R F v F denge bants

R= gF

g : Denge matrisi

v elastisite bants F = k r v ; k r : ndirgenmi sistem rijitlik matrisi r kinematik bant ; a : Kinematik matris v = a r

Virtel i teoremi gerei, i kuvvetleri ekil deitirme ii ile d kuvvetlerin ekil deitirme ii toplam enerjinin korunmas prensibi gerei sfra eit olacaktr;

Wd* + Wi* = 0
Bilindii gibi d kuvvetlerin ekil deitirme ii: Wd* = r T R
T

(1.12) ve i kuvvetlerin ekil

deitirme ii: Wi* = v F dir. Buradan (1.12) denge art gerei;

r T R vT F = 0

R = g F , v = a r vT = r T a T

(1.13)

rT g F rT aT F = 0
(1.13) eitliinden grlecei gibi; g = a T olacaktr. Buna gre;

R = a T F = a T kr v = a T kr a r

(1.14)

11

(1.14) bantsnda a T k r a l matris arpm K = a T k r a olarak tanmlanr. Burada K yap sisteminin toplam rijitlik matrisini ifade etmektedir. K, anlan bantda yerine konulursa;

R = Kr
elde edilir.

(1.15)

Blm 1.3.2 ve 1.3.3den izlenebilecei gibi, gerek sonlu elemanlar gerekse matris deplasman yntemi ile elde edilen sreklilik denklemlerinin bir ekilde zm ile i kuvvetler hesaplanabilmektedir. Ancak szkonusu bantnn zmnde kullanlacak K matrisinin yaps ve boyutu nemlidir. Bilindii gibi K matrisi dorudan sistemin serbestlik derecesine baldr. Dolays ile eer mmknse szkonusu matrisin boyutlarn indirgemek (simetri art, bir boyutun ihmal edilebildii dzlemsel zmlemeler) sureti ile bilinmeyen saysn azaltacak daha ksa srede sonu almak mmkndr. 1.4. Serbestlik Derecesi

Sistem elemanlarnn bal olduklar dm noktalar 3 boyutlu Euklid uzaynda tanmldr. Dolays ile her dm noktas iin alt serbestlik tanmlanr. teleme (yer deitirme; U) dier ise dnme (asal yer deitirme; R) serbestliidir. Dzlem de ise bu say tr. Mesnet artlar ve dm noktas serbestlikleri tanmlanrken dikkat edilmesi gereken en nemli nokta, sistemin stabilitesini bozmayacak ekilde sz konusu serbestliklerin belirlenmesidir. Tutulan serbestlikler dorultusunda yk, ktle, deplasman gibi byklkler tanmlanamaz. ekil 1.12de dm noktas serbestlikleri ve mesnet artlar gsterilmitir. Serbestlik derecesi (SD); Ux, Uy, Uz, Rx, Ry, Rz U veya R = 1 ise tutulu U veya R = 0 ise serbest

(a)

(b)

ekil 1.12 Dm noktas serbestlikleri ve mesnet artlar (a) Uzayda (b) Dzlemde

12

1.5.

Rijit Diyafram Modeli

Betonarme demeler pratik olarak kendi dzlemleri iinde sonsuz rijit kabul edilebilir ve hesaplar bu kabule gre yaplr. Bu durumda bir diyafram hareketinin varlndan szedilebilir. Bu kabule gre yaplacak hesaplarda bu hareketin sisteme bir ekilde empoze edilmesi gerekir. Bunun iin deme iinde kalmak artyla bir
bamsz nokta

baml nokta

ekil 1.13 Diyafram hareketi

nokta (bamsz nokta) tanmlanr. Dier tm noktalarn (deme zerinde bulunan) bu bamsz noktaya sonsuz rijit fiktif ubuklarla baland dnlr (ekil 1.13). Bu durumda sz konusu noktalarn hareketleri bamsz dmn hareketlerine uyacaktr. zmlemelerde bu varsayma sk bavurulur; ilgili blmlerde bu balamda ek bilgiler yer almaktadr. zmlemelerde bu varsayma sk bavurulur; ilgili blmlerde bu balamda ek bilgiler yer almaktadr. 1.6. Dm, Eleman, Eleman Eksenleri, Global Eksenler

Sonlu eleman ann belirleyecei noktalar, sreksizlik noktalar birer dm noktas, bu noktalarn snrlad sistem paralar ise eleman olarak dikkate alnr. Her nokta boyutlu uzayda yer aldndan koordinatlar global koordinat sistemine (sistem eksenleri) gre belirlenir (X, Y, Z). ekil 1.14de eleman ve sistem eksenleri grlmektedir.

ekil 1.14 Sistem eksenleri ve eleman eksenleri

13

Dm noktas koordinatlar dnda, dm noktas ykleri, deplasmanlar ve baz eleman ykleri yine global koordinat sistemine gre belirlenebilir. Sistem eksenleri ile tanmlanan dm noktas kuvvetleri ve deplasmanlar ise kt dosyalarnda yer alr. Elemanlar ile ilgili yn ve dorultu, eksen takmlar aras ilikiler bilgileri sa el kaidesine gre belirlenir (SAP 2000 programnda bu ilem otomatik olarak yaplr). Eleman eksenlerine gre belirlenebilecek yn ve dorultu parametreleri; eleman kesit zellikleri ve baz yk ekilleridir. Szkonusu eksenlerde tanml i kuvvetler ise kt dosyalarnda grlr. Elemanda sol uta tanmlanan eksen takmnda 1 ekseni eleman ekseni dorultusunda, 3 ekseni ise genelde hakim eilme ekseni olarak tanmlanr. Dolays ile; 1-2 dzlemi ykleme dzlemi, 1-3 dzlemi ise eilme dzlemi olarak dnlebilir (ekil 1.15).

ekil 1.15 Eleman eksenlerine rnekler

Blm 1.7 ve 1.8 de; srasyla ubuk elemanlar (Frame) ve Kabuk elemanlar (Shell veya Area) iin eleman eksenlerinin pozitif ynleri ve bu eksenlerde tanml i kuvvetler verilmitir. 1.7. ubuk Elemanlar (Frame) iin Kuvvetler ve Pozitif Ynleri

Notasyon: P : Eksenel kuvvet T : Burulma momenti V 2 , V 3 : Kesme kuvvetleri : Eilme momentleri M 2, M 3 Eksenel Kuvvet ve Burulma Momenti

14

ekil 1.16

(1-3) Dzleminde Etkiyen Kuvvetler

ekil 1.17

(1-2) Dzleminde Etkiyen Kuvvetler

ekil 1.18

15

1.8.

Kabuk Elemanlar(Area) iin Kuvvetler

Kabuk elemanlarda genelde 3 ekseni, 1-2 dzleminde yeralan yzeyin d normali dorultusundadr. Sz konusu eksenlerde tanml olan kuvvet ve gerilmeler iin notasyon aada verilmitir. Ayrca pozitif ynler ekillerden izlenebilir. Notasyon: M 11 , M 22 M 12 F 11 , F 22 F 12 : Eilme momentleri : Burulma momenti : Normal gerilmeler : Kayma gerilmesi

Birim uzunluk iin eilme momentleri

ekil 1.19

Membran Kuvvetleri

ekil 1.20

Burada F max , F min , kayma gerilmelerinin sfr olduu dzlemdeki asal gerilemeleri ifade etmektedir. Ayrca bu dzlemin yerini belirleyen a da hesalanmaktadr.

16

KNC BLM

SAP2000 PROGRAMININ GRAFK EKRANI VE KISA AIKLAMALAR (Version 7.12)

Menler st konlar

Yan konlar

Grnt Ekran

Durum ubuu

Birim Seim Kutusu

SAP2000 grafik ekran birok farkl ilevleri olan ksmlardan olumaktadr. Ekrann byk blmn kaplayan grnt ekran, sistem modelinin geometrik olarak grntlendii alandr. Model zerinde daha sonra da aklanaca gibi birok zellik (data girdisi ve kts olarak) grntlenebilmektedir. Ekrann sol st kesinde data dosyasna ait baln yer ald ksm bulunmaktadr (SAP2000 logosu, dosyann ismi ve aktif olan grnm). En st ksmda SAP2000 logosu ve dosya isminin yer ald ksmn altnda menler yer alr.

17 Menlerin altnda ise menlere hzl ulamaya salayan ikonlar bulunur. Ekrann sol tarafnda yine olduka sk kullanlan ikonlar yer alr; bunlar yan ikon olarak isimlendirilir. Ekrann en alt ksmnda durum ubuu yer almaktadr. Durum ubuunda fare imlecinin koordinatlar bulunur. Durum ubuunun en sanda ise sistemde kullanlan yk ve uzunluk birimlerinin belirlendii birim seim kutusu yer almaktadr. Grafik ekrann ilk grntlendii an, ikonlarn tamam aktif deildir. ngrlen ve uygulanan komuta bal olarak aktif hale gelir. leriki blmlerde menler ve ikonlar ayrntl olarak irdelenecektir. 2.1. Menler Bu blmde Programda yer alan menler ve bu menlerin ierdii komutlar mmkn mertebe orjinal kullanm klavuzuna (Grafic User Interface Manual) bal olacak ekilde aklanmtr. File (Dosya) Mens

New Model : Yeni bir sistem modeli oluturur. New Model from Template : Yeni sistem modelini hazr ablonlardan oluturur. Open : Varolan bir dosyay aar. Save : Oluturulmu bir sistem modelini saklar. Save as : Oluturulan bir sistem modelini farkl bir isim ile saklar. Import : Baka kaynaklardan bilgi aktarr. Export : Baka kaynaklara bilgi aktarr. Create Video : Video grnts oluturur. Print Setup : Yazc(Printer) ve kt ayarlarn yapar.

18 Print Graphics : Grafiklerin ktsn alr. Print Input Tables : Sistem girdi bilgilerinin ktsn alr. Print Output Tables : Sonu bilgilerin ktsn alr. Print Design Tables : Tasarm ve boyutlandrma bilgilerinin ktsn alr. User Comments and Session Log : Yaplan ilemlerin kaydn gsterir. Display Input/Output Text Files : Girdi ve kt dosyalarn gsterir. Exit : Programdan kar.

Edit (Dzenleme) Mens

Undo : Yaplan son ilemi iptal eder. Redo: ptal edilen ilemi tekrar yapar. Cut : Seili nesneleri keser. Copy : Seili nesneleri kopyalama hafzasna alr. Paste : Kesilen ya da kopyalanan nesneleri yaptrr. Delete : Seili nesneleri siler. Add To Model From Template : Sisteme, hazr ablonlardan ekleme yapar. Merge Joints : Dm noktalarn birletirir. Move : Seili nesnelerin yerini deitirir. Replicate : Seili nesneleri oaltr. Divide Frames : ubuk elemanlar iin sonlu eleman a oluturur. Mesh Shells : Kabuk elemanlar iin sonlu eleman a oluturur. Join Frames : ubuk elemanlar birletirir. Disconnect : Ayn dm noktasn paylaan elemanlar ayrr. Connect : Ayr elemanlar birletirir. Show Duplicates : Sistemde yinelenmi elemanlar gsterir. Change Labels : Eleman etiketlerini deitirir.

19

View (Grntleme) Mens

Set 3DView : boyutlu grnm ayarlarn yapmaya olanak verir. Set 2D View: ki boyutlu grnm ayarlarn yapmaya olanak verir. Set Limits : Grnt snrlarn belirler. Set Elements : Elemanlarn, gsterilmesi istenen zelliklerini belirler. Rubberband Zoom : Pencere ile seilen alan daha yakndan gsterir. Restore Full View : Sistemin tmn gsterir. Previous Zoom : Bir nceki grnme geri dner. Zoom In One Step : Grnm bir adm bytr. Zoom Out One Step : Grnm bir adm kltr. Pan : Grnm, boyutunu deitirmeden kaydrr. Show Grid : Yardmc izgilerin grnmesini salar. Show Axis : Koordinat eksenlerinin grnmesini salar. Show Selection Only : Sadece seili nesnelerin grnmesini salar.. Show All: Tm nesnelerin grnmesini salar. Save Named View : Grntlere isim vererek kaydeder. Show Named View : sim verilen grnty gsterir. Refresh Window : Ekran grntsn tazeler. Refresh View : Tm grnty tazeler. Refine Hidden Lines : Gzkmeyen izgileri gsterir .

20

Define (Tanmlama) Mens

Materials : Malzeme zelliklerini tanmlar. Frame Sections: ubuk eleman kesit zelliklerini tanmlar. Shell Sections : Plak eleman kesit zelliklerini tanmlar. NLLink Properties : Dorusal olmayan davran iin balant elemannn zelliklerini tanmlar. Static Load Cases : Statik ykleri tanmlar. Moving Lad Cases : Katar (hareketleri ykleri) yklerini tanmlar. Joint Patterns : Dm noktas etkilerini tanmlar. Groups : Gruplar tanmlar. Response Spectrum Functions : Tepki (tasarm) spektrumu fonksiyonlarn tanmlar. Time History Functions : Zaman artm yntemi iin fonksiyonlar tanmlar. Response Spectrum Cases : Tepki spektrumu fonksiyonlarn kullanarak yklemeleri tanmlar. Time History Cases : Zaman artm yntemi iin yklemeleri tanmlar. Hinge Properties : Plastik mafsal zelliklerini tanmlar. Static Pushover Cases : Yk artm analizinde kullanlacak ykleri tanmlar. Load Combinations : Yk kombinasyonlarn tanmlar.

Draw (izim) Mens

Reshape Element : Seilen elemann eklini deitirir. Add Special Joint : Sisteme zel bir dm noktas ekler. Draw Frame Element : ubuk eleman izer. Draw Quad Shell Element : Genel drtgen kabuk (Shell) eleman izer. Draw Rectangular Shell Element : Dikdrtgen kabuk eleman izer.

21 Draw NLLink Element : Dorusal olmayan davran gsterebilen balant eleman izer.

Quick Draw Frame Element : Hzl ubuk(Frame) eleman izer. Quick Draw Shell Element: Hzl kabuk eleman izer. Edit Grid : Yardmc izgileri dzenler. Lock Grid : Yardmc izgilerin konumunu sabitler. Glue Joints to Grid : Dm noktalarn yardmc izgilere yaptrr. Snap to : Kenetlenme trn belirler. Constrain Drawing to : Eleman akslarndan birini sistem akslarndan birine paralel duruma getirir. New Labels : Eleman etiketlerini deitirir.

Select (Seim) Mens

Select : stenilen nesneleri seer. Deselect: Belirli bir seimi iptal eder. Get Previous Selection : Bir nceki seilen nesneleri tekrar seer. Clear Selection : Seilen nesnelerin hepsini iptal eder.

Assign (Atama) Mens Joint : Dm noktalarna atama ilemlerini yapar. Frame : ubuk elemanlara atama ilemlerini yapar.

22 Shell : Kabuk elemanlara atama ilemlerini yapar . NLLink : Link elemanlara atama ilemlerini yapar .

Joint Static Loads : Dm noktas iin statik ykleri tanmlar. Frame Static Loads : ubuk eleman iin statik ykleri tanmlar. Shell Static Loads : Kabuk eleman iin statik ykleri tanmlar. NLLink Loads : Link elemanlar iin yk tanmlar. Joint Patterns : Dm noktalarndaki etkileri tanmlar. Group Name: Gruplara isim verir. Clear Display of Assigns : Yaplan atamalarn gzkmemesini salar.

Analyze (Hesaplama, zmleme) Mens

Set Options : Hesap seeneklerini belirler. Run : Sistem analizini balatr. Run Minimized : zme istenilen anda mdahele edilebilecek ekilde balar. Run Static Pushover : Pushover analizini balatr.

Display (Grntleme) Mens

Show Undeformed Shape : ekil deitirmemi durumu gsterir. Show Loads : Ykleri gsterir. Show Patterns : Joint patterns seenei ile tanmlanm dm yklerini gsterir. Show Lanes : Yayl ve aklk ykleri gsterir. Show Input Tables : Sistem girdilerini gsterir.

23 Show Deformed Shape: ekil deitirmi durumu gsterir. Show Mode Shape : Mod ekillerini gsterir.

Show Element Forces/Stresses : Eleman i kuvvetlerini ve gerilmelerini gsterir. Show Energy Diagram: Enerji diyagramn gsterir. Show Response Spectrum Curves : Tepki spektrum erilerini gsterir. Show Time History Traces: Zaman artm yntemi zm sonularn zaman ekseninde izerek gsterir. Show Influence Lines : Tesir izgilerini gsterir. Show Static Pushover Curve: Pushover sonularn gsterir. Set Output Table Mode : zm sonularn veren tablolar dzenler.

Design (Tasarm, Boyutlandrma) Mens

Steel Design : elik ubuklarda (kolon, kiri) boyutlandrma yapar.

24 Concrete Design : Betonarme elemanlarda boyutlandrma yapar. Select Design Groups : Boyutlandrma gruplarn seer. Start Design/Check of Structure : Boyutlandrmaya balar. Select Design Combos : Boyutlandrma kombinasyonlarn seer. Redefine Element Design Data : Boyutlandrma bilgilerini yeniden tanmlar. Replace Auto w/Optimal Sections : En uygun kesit seimini program otomatik olarak yapar. Display Design Info : Boyutlandrma bilgilerini gsterir. Update Analysis Sections : Analizi yaplan kesitleri gnceller. Reset Design Sections : Analizi yaplan kesitleri ilk durumuna getirir.

Options (Seenekler) Mens

Preferences : alma ortam zelliklerini dzenler. Colors : Ekran ve kt renk ayarlarn dzenler. Windows : Ekrandaki pencere saysn ve grnm belirler. Set Coordinate Systems : Koordinat sistemini dzenler. Auto Refresh : Ekran otomatik olarak gnceller. Show Tips at Startup : Program alnda ipular gsterir. Show Bounding Plane : Snr dzlemini gsterir. Moment Diagram on Tension Side : Moment diyagramlarn ubuklarn ekme yzlerinde olacak ekilde izer. Sound : Sesi dzenler. 3D View Up Direction : 3 boyutlu gsterimde dey ekseni seer. Lock Model : Modeli kilitler. Show Aerial View : Kubak grnm aktif/pasif klar.

25 2.2. Menlerde Sk Kullanlan Komutlar Bu blmde menlerde ska kullanlan komutlar yine orjinal kullanm klavuzuna (Grafic User Interface Manual) bal kalacak ekilde tanmlanm ve aklanmtr. 2.2.1. File (Dosya) New Model From Template :

Yeni modeller, programda nceden hazrlanm ablonlar sayesinde kolaylkla oluturulabilir.

1) 2) 3)

ablonlardan yeni bir model oluturmak iin; File mensnde, New Model From Template komutu seilir. Bu ilem yukarda grlen Model Templates penceresini aar. Modele uygun olan ablon seilir. Seim sonucunda alacak olan penceredeki (default) deerler zm yaplacak sistemin deerlerine dntrlr.

26

4)

OK (onaylama) kutusu tklanr.

Not : Yukarda verilen rneklerde ; Number of Stories: Kat says Number of bays along X : X dorultusundaki aklk says Number of bays along Y : Y dorultusundaki aklk says Story Height : Kat Ykseklii Bay width along X : X dorultusundaki aklklarn genilii Bay width along Y : Y dorultusundaki aklklarn genilii anlamna gelmektedir. 1) Print Graphics : kts alnmak istenen, ekil deitirmi/ekil deitirmemi sistem Display mensnn altndaki Show Deformed Shape/Show Undeformed Shape komutlar ile ekrana getirilir. File mensndeki Print Graphics komutu seilir. Sistemde tanml printer sistemin ktsn verir. Print Input Tables : Girdi bilgilerinin yazdrlmak istendii sistem elemanlar ya da dm noktalar seilir. Eer seili eleman yoksa girdi bilgileri tm sistem iin yazdrlr.

2) 3) 1)

27 File mensndeki Print Input Tables komutu seilir. Bu ilem aadaki kt ayarlarnn yaplabilecei Print Input Tables penceresini aar. Alan bu pencerede, kts alnmak istenen bilgiler seilir. Eer seilmi elemanlar olmasna ramen btn sistem elemanlarnn bilgileri ktda grmek istenirse Selection Only kutusunun iareti kaldrlr. OK kutusu tklanr. Print Output Tables : kt bilgileri yazdrlmak istenen sistem elemanlar ya da dm noktalar seilir. Eer seili eleman yoksa kt bilgileri tm sistem iin yazdrlr. File mensndeki Print Output Tables komutu seilir. Bu ilem aadaki kt ayarlarnn yaplabilecei Print Output Tables penceresini aar.

2) 3) 4) 5) 1) 2)

3)

4) 5)

6) 7)

Alan pencerede Select Loads komutu ile kts almak istenen ykleme durumu ve/veya yk kombinasyonlar seilir. Birden fazla seim yapmak iin CTRL kutusu basl tutulur. OK kutusu tklanr. kt bilgileri istenen byklkler; Displacement (Yer deitirme), Reactions (Reaksiyon kuvvetleri), Spring Forces (Yay kuvvetleri), Frame Forces (ubuk kuvvetleri) seilir. Eer seilmi elemanlar olmasna ramen btn sistem elemanlarnn bilgileri ktda grmek istenirse Selection Only kutusunun iareti kaldrlr. OK kutusu tklanr.

2.2.2. Edit (Dzenleme) Mens Undo/Redo : SAP2000 program, Undo komutu sayesinde bir adm geri dnerek son yaplan ilemin iptal edilmesine izin verir. Eer istenilenden fazla ilem iptal edilirse Redo komutu kullanlarak sistem eski haline getirilebilir.

28 Not : Undo/Redo komutlar sadece tanan, silinen ya da eklenen cisimler iin geerlidir ve dosya Save edildii zaman bu komutlar geersiz olur. 1) 2) 3) Cut, Copy and Paste : SAP2000 program windows zellikleri olan kes, kopyala ve yaptr komutlarn destekler. Btn sistem ya da seilen herhangi bir ksm kesilip ya da kopyalanp ekranda istenilen yere yaptrlabilir. Kopyalanan ya da kesilen ksmn Excel programnda bir dosyaya yaptrlmas, dzenlenip tekrar SAP2000 programna aktarlmas da mmkndr. Delete : stenilen eleman/elemanlar seip, klavyedeki Delete kutusuna basarak silinebilir. stenilen eleman/elemanlar seilip, Edit mensndeki Delete komutu ile de silmek mmkndr.

1) 2)

1) 2)

Move : Tanmak istenen eleman ya da dm noktalar seilir. Edit mensndeki Move komutu seilir. Bu ilem aada grlen Move Selected Points penceresini aar.

3) 4)

Seilen elemanlarn tanmas istenilen rlatif mesafe global proje eksenleri X, Y, Z eksen takmna gre yazlr. Seilen elemanlarn tanmas iin OK kutusu tklanr. Replicate :

Eer eleman ve/veya dm noktas zellikleri dorusal ya da asal olarak benzerlik gsteriyorsa ya da simetri varsa, Replicate komutu sayesinde basit bir modelden daha kompleks bir model oluturmak mmkndr. Eleman ya da dm noktas Replicate komutu ile kopyaland zaman, eleman ya da dm noktasna atanan zellikler de (Kesit tipi, yklemeler, ve mafsal zellikleri vb.) kopyalanr. Cut, Copy,

29 Paste komutlar ile yaplan ilemlerde ise sadece dm noktalar ve izgiler kopyalanr, elemanlara ait atamalar kopyalanmaz. 1) Kopyalanmak istenen eleman ve dm noktalar seilir. 2) Edit mensndeki Replicate komutu seilir. Bu ilem aada grlen Replicate penceresini aar.

3) 4) 5) 6)

Linear komutu seilir. X, Y, Z eksenlerindeki kopyalama mesafeleri kutulara yazlr. Number kutusuna istenilen kopya adedi yazlr. OK kutusu tklanr. Merge Joints :

Merge komutu iki ayr modeli birletirmenin en kolay yoludur. Eer elemanlar izilirken Snap zellikleri kullanlmam ise dm noktalar elemanlardan ayrk olabilir. te bu ayrk dm noktalar Merge komutu sayesinde birletirilebilir. Ayrca CAD programlarnda izilmi bir sistemde kiri dm noktas ile kolon dm noktas tam olarak akmaz ise analizde sorun kmamas asndan Merge komutu ile bu dm noktalar birletirilmelidir. 1) 2) Birletirmek istenen dm noktalar seilir. Edit mensndeki Merge komutu seilir. Bu ilem aada grlen Merge Selected Joints penceresini aar.

3) 4)

Merge Tolerance deeri kabul edilir ya da deitirilir. Aralarndaki mesafe bu deerden kk olan dm noktalar otomatik olarak birletirilir. OK kutusu tklanr.

30

1) 2)

Divide Frames : Kk paralara blnmesi istenen ubuk eleman/ubuk elemanlar seilir. Edit mensndeki Divide Frame komutu seilir. Bu ilem aada grlen Divide Selected Frames penceresini aar.

3) 4) 5) 6) 1) 2)

Divide Into kutusu iaretlenir. ubuk eleman blmek istediiniz para says yazlr. Eer blnen paralar eit uzunlukta olmayacak ise, son akln ilk akla oran girilmelidir. OK kutusu tklanr. Mesh Shells : Daha kk sonlu elemanlara ayrlmas istenen kabuk eleman/kabuk elemanlar seilir. Edit mensndeki Mesh Shells komutu seilir. Bu ilem aada grlen Mesh Selected Shells penceresini aar.

3) 4) 5)

Mesh Into kutusu seilir. Kabuk elemann her iki ynde blnmesi istenen para says yazlr. OK kutusu tklanr.

31 Kabuk elemanlar iin sonlu eleman a oluturulurken eer sistemde bulunan mevcut dmler kullanlacaksa Mesh using selected joints on edges seeneini aktif hale getirmek yeterlidir. Show Duplicates :

Show Duplicates komutu kopyalanm dm noktalarn, ubuk elemanlar, kabuk elemanlar gsteren bir komuttur. Eer kopyalanan elemanlar gereksiz ise, silinebilir ya da dier elemanlar ile birletirilebilir. 1) 2) 3) Dm noktalar ve/veya elemanlar seilir. Edit mensndeki Show Duplicates komutu seilir. Kopyalanm dm noktalar ve elemanlar farkl bir renkte tekrar izilir. Change Labels :

SAP2000 program, dm noktalarna, ubuk elemanlara ve kabuk elamanlara otomatik olarak etiket (Label) verir. Ancak, etiketleme zelliklerini ve atanm etiketleri daha sonradan deitirmek ya da yeni etiketler vermek mmkndr. 1) 2) Etiketi deitirmek istenen dm noktalar ve elemanlar seilir. Edit mensndeki Change Labels komutu seilir. Bu ilem aada grlen Relabel Selected Items penceresini aar.

3) 4) 5)

Prefix kutusuna, vermek istenen n ad yazlr, bu deer bir say ya da bir harf olabilir. Next number kutusuna istenen balang numaras yazlr. Increment kutusuna art miktar yazlr.

32 Relabel Order kutusunda, etiketleme ilemi yaplrken hangi eksene ncelik tannaca belirlenir. OK kutusu tklanr.

6) 7)

2.2.3. View (Grntleme) Mens Select 3-D Views :

Oluturulan modeli boyutlu grmek baz durumlarda kullancya kolaylk salar. boyutlu grnme aada grlen ikon sayesinde de hzl bir ekilde ulalabilir.

1)

View mensndeki Set 3D View komutu seilir. Bu ilem aada grlen Set 3D View penceresini aar.

2) 3) 4)

Fast View ksmndaki tulardan (3-d, xy, xz, yz) uygun olanna baslr. Plan, Elevation, Aperture kutularna istenen deeler yazlr ya da yandaki yukar/aa tular ile mevcut deerler deitirilir. OK kutusu tklanr. Select 2-D Views :

33 Uygun iki boyutlu grnm sayesinde istenilen modeli daha hzl oluturmak mmkndr. stenilen iki boyutlu grnme aadaki ikonlar sayesinde hzl bir ekilde ulalabilir, oklar sayesinde ise istenilen dzlem kolayca seilir.

1)

View mensndeki Set 2D View komutu seilir. Bu ilem aada grlen Set 2D View penceresini aar.

2) 3) 4)

X-Y, X-Z, Y-Z dzlemlerinden biri seilir. X, Y, Z kutularna uygun koordinatlar yazlr. OK kutusu tklanr. Set Elements :

Set Elements komutu elemanlarn istenilen zelliklerinin ekranda grnmesini salar. Bu sayede ekranda istenilen eleman tiplerini, kesit zelliklerini, mafsal artlarn, eleman etiketlerini vs grmek mmkndr. 1) View mensndeki Set Elements komutu seilir. Bu ilem aada grlen Set Elements penceresini aar.

34

2) 3) 4) 5)

6) 7) 8)

Aktif hale gelmesi istenilen zelliklerin yanndaki kutular iaretlenir. Eer herhangi bir elemann (Dm noktas, ubuk eleman, kabuk eleman) ve bu elemanla ilgili zelliklerin grnmesi istenmezse Hide kutusu iaretlenir. Eer, elemanlarn balant noktalarn tam olarak grebilmek iin elemanlar ksaltmak istenirse Shrink Elements kutusu iaretlenir. Eer ubuk elemanlarn kesitleri ekranda grlmek istenirse Show Extrusions kutusu iaretlenir. Bu komut ile elemann istenilen ekilde yerletirilip yerletirilmedii de kontrol edilebilir. Eer kabuk elemanlar blok halinde grlmek istenirse Fill Elements kutusu iaretlenir. Eer elemanlarn u noktalar ya da kenarlar grlmek istenirse Show Edges kutusu iaretlenir. Yaplan deiikliklerin modele uygulanmas iin OK kutusu tklanr.

Not : Set Elements komutu ile sadece aktif pencerede deiiklikler yaplr, tm sistem bundan etkilenmez. Bu komut, her pencerede sistemin farkl zelliklerini grmek iin kullanabilir. 2.2.4. Define (Tanmlama) Mens Define Materials :

Define mensndeki Materials komutu seilerek beton, elik ya da baka bir malzeme tanmlamak mmkndr. Bu ilem aada grlen Define Materials penceresini aar.

Add a New Steel Material Type 1) Yeni bir elik malzeme tipi tanmlanmak istenirse, Define Materials penceresindeki Add New Material komutu seilir. Bu ilem aada grlen

35

2) 3) 4)

5)

6) 7)

8)

Material Property Data penceresini aar. Type of Design kutusundan Steel (elik) seilir. Material Name kutusuna malzeme ismi yazlr ya da programn verdii isim kabul edilir. Analysis Property Data ksmndaki Mass per unit Volume (Birim hacim ktlesi), Weight per unit Volume (Birim hacim arl), Modulus of Elasticity (Elastisite modl), Poissons Ratio (Poisson oran), Coeff of Thermal Expansion ( Is genleme katsays), Shear Modulii (Kayma modl) kutularna yeni deerleri yazlr. Design Property Data ksmndaki Steel yield stress, fy (elik akma gerilmesi) kutusuna istenilen deer yazlr ya da programn verdii standart deer kabul edilir. OK kutusu tklanr. Yeni malzeme, ismi ve atanan zellikleri ile malzeme listesine eklenir. Malzemelerin zelliklerini grmek iin istenilen malzemelerden biri seilir ve Modify/Show Material kutusu tklanr, malzemelerden birini silmek iin ise silmek istenen malzeme seilir ve Delete Material kutusu tklanr. OK kutusu tklanr. Add a New Concrete Material Type

1)

2)

Yeni bir beton malzeme tipi tanmlanmak istenirse, Define Materials penceresindeki Add New Material komutu seilir. Bu ilem aada grlen Material Property Data penceresini aar. Type of Design kutusunda Concrete (Beton) seilir.

3) 4)

Material Name kutusuna malzeme ismi yazlr ya da programn verdii isim kabul edilir. Analysis Property Data ksmndaki Mass per unit Volume (Birim hacim ktlesi), Weight per unit Volume (Birim hacim arl), Modulus of Elasticity (Elastisite modl), Poissons Ratio (Poisson oran), Coeff of Thermal Expansion ( Is genleme katsays), Shear Modulii (Kayma modl) kutularna yeni deerleri yazlr.

36 OK kutusu tklanr. Yeni malzeme, ismi ve atanan zellikleri ile malzeme listesine eklenmi olur. Malzemelerin zelliklerini grmek iin malzemelerden biri seilir ve Modify/Show Material kutusu tklanr, malzemelerden birini silmek iin ise malzemelerden biri seilir ve Delete Material kutusu tklanr. OK kutusu tklanr. Define Frame Sections :

5) 6)

7)

ubuk elemanlara ait kesit zellikleri, elemanlara atama yaplmaya balamadan nce belirlenir. Define Frame Sections penceresi nceden tanmlanm kesitlerden oluan bir listeyi ierir. Bu pencerede Import (Dardan dosya ar) veya Add (Ekle) seenekleri mevcuttur. Import ile eitli lke standartlarna uygun kesitler seilir, Add ile istenilen kesite istenilen deerler atanr. Ayrca Modify/Show Material kutusu sayesinde tanmlanan kesitlerin zellikleri grlebilir, Delete Material kutusu sayesinde de istenilen kesit silinebilir.

1) 2)

Define mensndeki Frame Sections komutu seilir. Bu ilem yukarda grlen Define Frame Sections penceresini aar. Add kutusunun altndaki listeden uygun kesit, Tee (T kesit), I/Wide Flange (I kesit), Channel (U kesit), Angle (L kesit), Rectangular (Dikdrtgen kesit), Circle (Daire kesit) vs. seilir.

37 Section Name ksmna kesit ismi yazlr ya da programn verdii isim kabul edilir. Dimensions ksmndaki kutulara kesitin ebatlar yazlr. Material ksmndan malzeme tipi (Steel, Concrete, Other) seilir. Section Properties kutusu sayesinde alan Property Data penceresinden kesitin baz zellikleri; Cross-section area (Kesit alan), Torsional Constant (Burulma sabiti), Moment of Inertia about 3 axis (3-lokal eksenine gre eilme atalet momenti), Shear area in 3 direction (Eilme dorultusunda tanml olan kesme alan), Section modulus about 3 axis (3-eksenine gre kesit modl (kesit mukavemet momenti)), Plastic Modulus about 3 axis (3-eksenine gre

3) 4) 5) 6)

kesit plastik modl), Radius of Gyration about 3 axis (3-eksenine gre atalet yarap) vs. grlebilir. 7) Modification Factors kutusu ile alan Analysis Property Modification Factors penceresinden istenilen kesit zellikleri deitirilebilir. Program standart olarak tm katsaylar n default deerlerini 1 alr; gerekeni kullanc deitirir.

8)

OK kutusu tklanarak kesit tanmlama ilemi tamamlanr. Bylece, yeni kesit ismi, kesit listesine eklenmi olur.

38

Kesitlerin zelliklerini grmek iin kesitlerden biri seilir ve Modify/Show Section kutusu tklanr, kesitlerden birini silmek iin ise kesitlerden biri seilir ve Delete Section kutusu tklanr. 10) OK kutusu tklanr. Define Shell Sections : Bu komut grubu ile, kabuk elemanlara ait kesit zellikleri ubuk elemanlarda olduu gibi, belirlenebilir. 1) 2) Define mensndeki Shell Sections komutu seilir. Bu ilem Define Shell Sections penceresini aar. Define Shell Sections penceresinde Add New Section kutusu tklanr. Bu ilem Shell Sections penceresini aar.

9)

3) 4) 5) 6) 7) 8)

9)

Section Name ksmna kesit ad yazlr. Material ksmndan malzeme cinsi seilir. Thickness ksmna Membrane (Levha), Bending (Eilme) kalnlklar yazlr. Type ksmnda Shell (Kabuk), Membrane (Levha), Plate (Plak) tiplerinden kullanlacak olan seilir. OK kutusu tklanarak kesit tanmlama ilemi tamamlanr. Bylece; yeni kesit ismi, kesit listesine eklenmi olur. Kesitlerin zelliklerini grmek iin kesitlerden biri seilir ve Modify/Show Section kutusu tklanr, kesitlerden birini silmek iin ise kesitlerden biri seilir ve Delete Section kutusu tklanr. OK kutusu tklanr. Define Static Load Cases : Statik yk tanmlanmak iin,

1)

Define mensndeki Static Load Cases komutu seilir. Bu ilem Define Static Load Case Names penceresini aar.

39 Loads ksmnda bulunan Load kutusuna yeni bir isim yazlr. Type ksmnda Dead (Sabit), Live (Hareketli), Quake (Deprem), Wind (Rzgar), Snow (Kar), Other (Dier) olmak zere yk tipi seilir. Self Weight Multiplier ksmna bir say yazlr; eer hesaplarda elemann kendi arl birebir dikkate alnmak istenirse 1, ihmal edilmek istenirse 0 yazlr. Add New Load kutusu tklanr. Atanan ykn ad, tipi ya da zarlk arpan deitirmek istenirse; kutularda gerekli deiiklikler yaplarak Change Load kutusu tklanr. Atanan bir ykn silinmesi istenirse; silinmesi istenen yk seilir ve Delete Load kutusu tklanr.

2) 3) 4) 5) 6) 7)

8)

OK kutusu tklanr. Define Response Spectrum Functions :

Tepki spektrum tanmlanmak istenirse, Define mensndeki Response Spectrum Functions komutu seilir. Bu ilem Define Response Spectrum Functions penceresini aar. Bu pencerede, tanmlanm bulunan UNIT, UBC94S1, UBC94S2, UBC94S3 tepki spektrum fonksiyonlar grlmektedir.

40 Add New Function kutusu tklanr. Bu ilem yukarda grlen Function Definition penceresini aar. Function Name ksmna fonksiyonun ad yazlr ya da programn verdii isim kabul edilir. Define Function ksmnda, Time kutusuna periyot, Value kutusuna da karl spektral deerler yazlr ve Add kutusu tklanr. Bylece, istenilen tepki spektrum fonksiyonu oluturulmu olur. Girilen deerleri deitirmek iin Modify kutusu, silmek iin ise Delete kutusu kullanlr. OK kutusu tklanr. Define Response Spectrum Cases : Tepki spektrumlarnn tanmlanmas iin, Define mensndeki Response Spectrum Cases) komutu seilir. Bu ilem Response Spectra (tasarm spektrumu) penceresini aar. Add New Spectra kutusu tklanr. Bu ilem Response Spectrum Case Data penceresini aar. Spectrum Case Name kutusuna fonksiyonun ad yazlr (SPEC 1 gibi). Excitation Angle kutusuna deprem dorultusu as yazlr. Eer bu deer 0 ise deprem X dorultusunda, 1 ise Y dorultusunda tanml demektir. Modal Combination ksmnda modal maksimumlarn sperpozisyonunda kullanlacak yntem belirlenir: CQC, SRSS, ABS, GMC yntemlerinden biri seilir.

1) 2) 3)

4) 5) 1)

2) 3) 4) 5)

6)

Damping kutusuna snm oran deeri yazlr (Bu oran yalnz modal kombinasyonlarda kullanlr).

41 Eer GMC yntemi seilirse karakteristik frekans deerleri F1 ve F2 yazlr. Directional Combination ksmnda SRSS veya ABS yntemlerinden biri seilir. Input Response Spektra ksmnda U1, U2, ve U3 dorultular iin spektrum fonksiyonlar seilir, Scale Factor ksmna her fonksiyon iin ayr ayr arpan deeri yazlr. 10) OK kutusu tklanr; bylece yeni spektrum fonksiyonu listeye eklenmi olur. 11) Spektrum fonksiyonunu silmek iin; fonksiyonu seilir ve Delete Spectra kutusu tklanr. Spektrum fonksiyonunun zelliklerini grmek ya da deitirmek iin ise fonksiyon seilip Modify/Show Spectra kutusu tklanr. 12) OK kutusu tklanr. 7) 8) 9) 1) 2) 3) 4) 5) 6) Define Load Combinations : Yk birleimlerini (ykleme kombinasyonlar) tanmlamak iin, Define mensndeki Load Combinations komutu seilir. Bu ilem Load Combinations penceresini aar. Yeni bir yk kombinasyonu tanmlamak iin Add New Combo kutusu tklanr. Bu ilem Load Combination Data penceresini aar. Load Combination Name kutusuna kombinasyon ad yazlr. Load Combination Type kutusunda uygun kombinasyon tipi seilir; ADD, ENVE, ABS ve SRSS tipleri mevcuttur. Title kutusuna, yk kombinasyonunu tanmlyan bir balk yazlr. Case Name kutusundan kombinasyonda yer almas istenilen yk/ykler seilir. Scale Factor kutusuna ise seilen ykn katsays (arpan) yazlr ve Add kutusu tklanr.

7)

Benzer ekilde dier ykleri ve yk arpanlarn da kombinasyonu oluturulur.

ekliyerek istenilen yk

42 stenilirse, Modify kutusu kullanlarak yk ismi ve arpan deitirelibilir ve Delete kutusu kullanlarak yk silinebilir. 9) Kombinasyonun betonarme veya elik boyutlandrma seeneklerinden hangisi iin kullanlaca, Use for Steel Design veya Use for Concrete Design kutular iaretlenerek seilir. 10) OK kutusu tklanr, bylece oluturulan yk kombinasyonu listeye eklenmi olur. 11) Oluturulan yk kombinasyonunu silmek iin kombinasyon seilir ve Delete Combo kutusu tklanr. Yk kombinasyonunun zelliklerini grmek ya da deitirmek iin ise kombinasyon seilip Modify/Show Combo kutusu tklanr. 12) OK kutusu tklanr. 8) 2.2.5. Draw (izim) Mens Draw Mode :

Yukarda grlen ikonlardan herhangi birine baslarak SAP2000 program izim moduna getirilebilir. izim modunda yeni bir eleman izebilir ya da varolan bir izime ilaveler yaplabilir. Yeni bir model oluturulduu zaman program izim modunda balar. Reshape Element :

Reshape Element seenei izilmi elemanlarn ekillerini ve boyutlarn deitirir. Bu komut sayesinde Frame ve Shell elemanlar yeniden ekillendirmek, geniletmek veya daraltmak mmkndr. 1) 2) 3) 4) 5) View mensndeki Show Grids komutu seilir. Bylece ekranda yardmc izgiler grnr. Draw mensndeki Reshape Element komutu seilir. Yeniden ekillendirmek istenen ubuk ya da kabuk eleman seilir. Bu ilem elemann kelerini seili duruma getirir. stenilen keden tutarak, eleman geniletilebilir, daraltlabilir, evrilebilir ya da istenilen herhangi bir forma getirilebilir. Kelerden tutulmamak kaydyla, eleman istenilen yere tanabilir.

Not : Ayn anda birden fazla elemann eklini deitirmek ya da eleman tamak mmkn deildir. Add Special Joints :

SAP2000 programnda yeni bir model olutururken dm noktalarn tanmlamak gerekmez. Dm noktalar elemanlarn u ya da ke noktalarna otomatik olarak yerletirilir. Ancak Add Special Joints komutu sayesinde kullanc tarafndan istenilen yere dm noktas koymak mmkndr. Bu, genelde dorusal olmayan elemanlarn iziminde karlalan bir durumdur.

43

1) 2) 3)

View mensndeki Show Grids komutu seilir. Bylece ekranda yardmc izgiler grnr. Draw mensndeki Add Special Joints komutu seilir. Dm noktas koymak istenen herhangi bir yer, yardmc izgilerin kesiim noktalar ya da eleman zerinde bir nokta, imle ile seilir.

Not : boyutlu grnmde sadece yardmc izgilerin kesiim noktalarna dm noktas konulur. Ayrca bir dm noktas zerinde fare ile sa tua baslrsa Joint Information Edit penceresi alr. Burada, Identification and Location ksmnda X, Y, Z kutularna istenilen koordinatlar yazlarak da dm noktas istenilen yere tanabilir.

1) 2) 3) 4)

Draw a Quick Frame Element : Hzl frame eleman izmek iin, View mensndeki Show Grids komutu seilir. Bylece ekranda yardmc izgiler grnr. Draw mensndeki Quick Draw Frame Element komutu seilir. Yardmc izgilerden biri seilerek hzl bir ekilde ubuk eleman izilebilir. Etraf drt yardmc izgi ile evrili bir alan seilirse, iki kegen dorultusunda ubuk eleman izilir.

Not : boyutlu grnmde kapal alan seilerek kegenler dorultusunda ubuk eleman izilemez.

44

1) 2) 3)

Draw a Quick Shell Element : Hzl shell eleman izimi iin, View mensndeki Show Grids komutu seilir. Bylece ekranda yardmc izgiler grnr. Draw mensndeki Quick Draw Shell Element komutu seilir. Etraf drt yardmc izgi ile evrili bir alan seilerek, hzl bir ekilde kabuk eleman oluturabilir.

Not : boyutlu grnmde kabuk eleman izmek mmkn deildir. 2.2.6. Select (Seim) Mens izim modu hari dier btn durumlarda oklu seim (dm noktas, ubuk eleman) yapmak mmkndr. izim modunda ise sadece bir dm noktas ya da ubuk eleman seilebilir. Herhangi bir eleman fare ile iaretlemek o eleman seili duruma getirir, ayn eleman bir daha iaretlemek seme ilemini iptal eder. Deselect seeneinin kullanm, Select seeneinin kullanm ile ayndr ve her iki komut da Select mensnn altndadr. Aadaki ikonlar sayesinde de select komutlarna hzl bir ekilde ulamak mmkndr. (a) ikonu ile ekrandaki tm elemanlar seili duruma gelir, (b) ikonu ile tm seim ilemi iptal olur, (c) ikonu ile de bir nceki seim ilemi yinelenir.

(a) 1)

(b)

(c)

Select Objects by Window : Select mensndeki Select seeneinin altndaki Pointer/Window komutu seilir. Bu ilem program seim moduna sokar. Bu ilem aada grlen ikon ile hzl bir ekilde yaplabilir. Elemanlar fare ile tek tek seerek ya da etraflarnda pencere oluturarak semek mmkndr. Eer pencere oluturulursa sadece tamam pencerenin iinde kalan elemanlar seili duruma gelir. Select Objects by Intersecting Line : Select mensndeki Select seeneinin altndaki Intersecting Line komutu seilir. Bu ilem program seim moduna sokar. Bu ilem aada grlen ikon ile hzl bir ekilde yaplabilir.

2)

1)

45

2) 1) 2)

Fare sol kutusuna basl tutarak bir utan dier uca kadar bir izgi ekilir ve fare sol kutusu braklr. Bu izginin kestii tm elemanlar seili duruma gelir. Select Objects by 2D Planes : Select mensndeki Select seeneinin altndaki XY Plane, YZ Plane, XZ Plane komutlarndan istenileni seilir. Bu ilem program seim moduna sokar. stenilen dzlemdeki herhangi bir noktaya fare ile dokunarak o dzlemdeki tm elemanlar seili duruma getirilir.

1)

Select Objects by Groups : Select mensndeki Select seeneinin altndaki Groups komutu seilir. Bu ilem aada grlen Select Groups penceresini aar.

2) 3) 1)

Daha nceden elemanlara atanm olan grup isimlerinden biri ya da birka seilir. OK kutusu tklanr; bylece, bu gruplara ait tm elemanlar seili duruma gelir. Select Objects by Frame Sections : Frame eleman kesitleri kullanlarak da eleman seimi yaplabilir. Bunun iin, Select mensndeki Select seeneinin altndaki Frame Sections komutu seilir. Bu ilem aada grlen Select Sections penceresini aar.

2)

Daha nceden elemanlara atanm olan kesit tiplerinden biri ya da birka seilir.

46 OK kutusu tklanr; bylece, bu kesitlere sahip olan tm ubuk (frame) elemanlar seili duruma gelir.

3)

1)

Select Objects by Shell Sections : Shell eleman kesit zellikleri kullanlarak da oklu eleman seilebilir. Bunun iin, Select mensndeki Select seeneinin altndaki Shell Sections komutu seilir. Bu ilem aada grlen Select Sections penceresini aar.

2) 3)

Daha nceden elemanlara atanm olan shell tiplerinden biri ya da birka seilir. OK kutusu tklanr; bylece, bu kesitlere sahip olan tm plak elemanlar seili duruma gelir.

1)

Select Objects by Constraints: Ayn constraint zellikleri atanm dmler seilerek de oklu dm seimi yaplabilir. Bunun iin, Select mensndeki Select seeneinin altndaki Constraints komutu seilir. Bu ilem aada grlen Select Constraints penceresini aar.

47 Daha nceden elemanlara atanm olan Constraint zelliklerinden biri ya da birka seilir. OK kutusu tklanr; bylece, bu Constraint zelliklerine sahip olan tm dm noktalar seili duruma gelir. Select Objects by Labels: Dm ve/veya eleman numaralar seilerek de oklu dm ve/veya elemanlar seilebilir. Bunun iin, Select mensndeki Select seeneinin altndaki Labels komutu seilir. Bu ilem aada grlen Select by Labels penceresini aar. Element Type ksmndan eleman tipi Joint, Frame, Shell olmak zere seilir. Select Labels ksmndaki Start Label kutusuna balang etiket numaras yazlr. Select Labels ksmndaki End Label kutusuna son etiket numaras yazlr. Select Labels ksmndaki Increment kutusuna art miktar yazlr.

2) 3)

1) 2) 3) 4) 5)

6) 7)

OK kutusu tklatlarak belirlenen kriterlere uyan elamanlar ya da dmler seilmi olur. Seilen toplam eleman says ekrann altndaki durum ubuunda grlr.

Not: Bu zellik byk ve kark bir modelde istenilen spesifik elemanlar bulmak iin ok kullanl bir yoldur. 1) 2) Select All Objects : Select mensndeki Select seeneinin altndaki All komutu seilir. Bu ilem oluturulmu sistemin tm elemanlarn seili duruma getirir. Seilen toplam dm noktas ve ubuk eleman says ekrann altndaki durum ubuunda grlr.

Not: Bu zellik byk ve kark bir modelde toplam dm noktas ve ubuk eleman saysn bulmak iin ok kullanl bir yoldur. Get Previous Selection :

48

1)

Select mensndeki Get Previous Selection komutu seilir. Bu ilem bir nceki seim ilemini yineler.

Not: Bu zellik byk ve kark bir modelde ayn elemanlarn tekrar seilmesi gerektii zamanlarda byk kolaylk salar. 1) Clear Selection : Yaplan seimleri iptal etmek istenirse; Select mensndeki Clear Selection komutu seilir. Bu ilem yaplm tm seim ilemlerini iptal eder.

Not: Bu zellik byk ve kark bir modelde yanllkla yaplan oklu seimleri iptal ederek kullancya zaman kazandrr. 2.2.7. Assign (Atama) Mens

Assign Mode

Yukarda grlen ikonlardan herhangi birine baslarak SAP2000 program Assign (Atama) moduna getirilebilir. Tanmlama yaplmadan nce elemanlar veya dm noktalar seilmelidir. 1) 2) Joint Restraints Dm noktas serbestlikleri ve mesnet artlar atanmak istenilen dm noktalar seilir. Assign mensndeki Joint seeneinin altndaki Restraints komutu seilir. Bu ilem aada grlen Joint Restraints penceresini aar.

3)

Joint Restraints penceresinde ; Seilen dm noktas iin Restraints in Local Directions kutularndan uygun olanlar iaretlenir veya

49 Fast Restraints ksmndaki uygun mesnet ikonlarndan birine baslr. OK kutusu tklanr.

4)

Not : Assign Joint Restraint (Dm noktas mesnet tipi atama) ilemi aada grlen ikon sayesinde de hzl bir ekilde yaplr. 1) 2) Joint Masses (Dm Ktleleri) Noktasal ktlelerin atanaca dm noktalar seilir. Assign mensndeki Joint seeneinin altndaki Masses komutu seilir. Bu ilem aada grlen Joint Masses penceresini aar.

3)

4) 1) 2)

Joint Masses penceresinde ; Masses in Local Directions ksmndaki Direction 1, Direction 2, Direction 3 kutularna anlan lokal eksen dorultularndaki ktle deerleri yazlr. Moment of Inertia in Local Directions ksmndaki Rotation about 1, Rotation about 2, Rotation about 3 kutularna bu eksenleri dnme eksenleri alan ktle atalet momenti deerleri yazlr. Options ksmndan uygun seenek aktif hale getirilir. OK kutusu tklanr. Joint Local Axes Lokal eksenler atanmak istenilen bir veya daha fazla dm noktas seilir. Assign mensndeki Joint seeneinin altndaki Local Axes komutu seilir. Bu Joint Local Axes ilem aada grlen penceresini aar.

50

3)

4) 1) 2)

Joint Local Axes penceresinde ; Z, Y', X'' eksenleri iin kutulara derece cinsinden a deerleri yazlr (X ve Y eksen isimleri yerine X' ve Y'' kullanlmasnn nedeni Z ekseni iin a deeri tayin edildiinde X ve Y lokal eksenlerininde deiiceini vurgulamaktr). Eer lokal eksenler iin global tanmlama yaplacaksa Use default kutusu iaretlenir. OK kutusu tklanr. Frame Sections Ayn zellikler atanmak istenen bir veya daha fazla ubuk eleman seilir. Assign mensndeki Frame seeneinin altndaki Frame Sections komutu seilir. Bu ilem aada grlen Frame Sections penceresini aar.

3) 4)

Frame Sections penceresinde ; Daha nceden tanmlanm kesit tiplerinden biri seilir. OK kutusu tklanr.

Not : ubuk elemanlara kesit tipi atama ilemi aada grlen ikon sayesinde de hzl bir ekilde yaplr.

51

Frame Releases

ereve (frame) elemanlarn serbest braklmak (ihmal edilmek) istenen serbetlik dereceleri szkonusu olduunda; Releases komutundan yararlanabilir. Bunun iin; 1) 2) 3) Serbestlik dereceleri zlmek istenen ubuk elemanlar seilir. Assign mensndeki Frame seeneinin altndaki Frame Releases komutu seilir. Bu ilem aada grlen Frame Releases penceresini aar. Frame Releases penceresinde ; ubuk elemanlarn serbest braklmak istenen serbestlikleri iaretlenir. Sebestlik istenmiyorsa No Relaeses kutusu iaretlenir.

4) 1) 2)

OK kutusu tklanr. Frame Local Axes Lokal eksenleri atanmak istenilen bir veya daha fazla ubuk eleman seilir. Assign mensndeki Frame seeneinin altndaki Frame Local Axes komutu seilir. Bu ilem aada grlen Frame Local Axes penceresini aar.

3)

Frame Local Axes penceresinde ; Angle in Degrees kutusuna a deeri yazlr. Balang ve son ular tersine deitirilmek istenirse, Reserve start and end connectivity kutusu iaretlenir.

52 OK kutusu tklanr. Frame End Offsets ubuk ularnda rijit (kat) blge atanmak istenirse; Rijit blge atamak istenilen ubuk elemanlar seilir. Assign mensnde Frame seeneinin altndaki Frame End Offsets komutu seilir. Bu ilem aada grlen Frame End Offsets penceresini aar.

4) 1) 2)

3)

4) 1) 2)

Frame End Offsets penceresinde ; Kullanc tarafndan belirlenmi rijit blge uzunluklar kullanlmak istenilirse, Define Lengths seenei aktif hale getirilir. Offset deerleri I ve J ular iin End-I , End-J kutularna yazlr. Programn End Offsets deerlerini modelin balantsndan hesaplamas istenilirse, Update Lenghts from Curent Connectivity kutusu iaretlenir. Bu durumda program otomatik olarak ubuk elamanlar iin tanmlanm derinlik ve genilikten End Offsets deerlerini hesaplar. Rijit Zone Factor, rijit blge uzunluklarnn yzde kann tamamen rijit alnacan belirtir. Bu yzde deeri Rijit Zone Factor kutusuna yazlr. O rijit blge yok demektir, 1 btn blge rijit alnacak demektir. OK kutusu tklanr. Shell Sections Shell elemanlara kesit zellikleri atanmak istendiinde; zellikleri atanmak istenen bir veya daha fazla shell eleman seilir. Assign mensndeki Shell seeneinin altndaki Sections komutu seilir. Bu ilem aada grlen Shell Sections penceresini aar.

53

3)

Shell Sections penceresinde ; Daha nceden tanmlanm shell elaman kesit tiplerinden biri seilir. OK kutusu tklanr.

Not : Eer daha nceden tanmlanm kabuk elemanlar iin kesit tipleri mevcut deilse, Add New Section seenei ile yeni kesitler eklenir. Assign Shell Section (Shell elemanlara zellik atama) ilemi aada grlen ikon sayesinde de kolayca yaplr.

1) 2)

Shell Local Axes Shell elemanlara lokal eksen atanmak istendiinde; Ayn lokal ekseni atamak istenilen bir veya daha fazla kabuk eleman seilir. Assign mensndeki Shell seeneinin altndaki Local Axes komutu seilir. Bu ilem aada grlen Shell Local Axes penceresini aar.

3)

Shell Local Axes penceresinde ; Angle in Degrees kutusuna derece cinsinden a deeri yazlr. Bu a, elemanlarn 2. lokal ekseninin 3. lokal eksen etrafnda dndrelecei deerdir. 3. lokal eksen kabuk elemann d normali dorultusundadr. 2. lokal eksen daima 3-Z planndadr. Elemann yatay olmas durumu hari, X eksenine paraleldir. Lokal eksenler sa el kuralna uygun olacak ekilde belirlenir. 3. lokal eksen ters evrilmek istenirse, Reverse direction of normal kutusu iaretlenir. OK kutusu tklanr. Joint Static Loads Forces and Ground Displacements

1) 2)

Yk atanmak ya da yer deplasman empoze etmek istenilen dm(ler) seilir. Assign mensndeki Joint Static Loads seeneinin altndaki Forces veya Displacements komutu seilir. Bu ilem aada grlen Joint Forces veya Ground Displacements penceresini aar.

54

3)

4)

Joint Forces veya Ground Displacements penceresinde; Load Case Name kutusundan bu yk veya deplasman yklemesine verilecek isim seilir veya yazlr. Loads ksmndaki Force, Moment kutularna yk ve moment deerleri yazlr. Displacements ksmndaki Translations ve Rotations kutularna empoze edilmek istenen yer deitirme ve dnme deerleri yazlr. Options ksmndaki Add, Replace, Delete (Ekle, deitir, sil) kutularndan gerekeni seilir. OK kutusu tklanr.

Dm noktalarna ykler atandktan sonra grafik ekran kendi kendini yeniler. Not : Assign Joint Forces (Dm noktalarna yk atama) ilemi aada grlen ikon sayesinde de kolayca yaplr.

Frame Static Loads (ereve Statik Ykleri) Gravity (Elemann Kendi Arl)

Bu ykleme yntemi ubuk elemanlarnn kendi arlklarn yk olarak herhangi bir eksen ynnde tanmlanmas iin kullanlan bir seenektir. 1) 2) Yklerin atanmas istenen ubuk eleman(lar) seilir. Assign mensndeki Frame Static Loads seeneinin altndaki Gravity komutu seilir. Bu ilem aada grlen Frame Gravity Loads penceresini aar.

3)

4)

Frame Gravity Loads penceresinde ; Load Case Name kutusundan yk durumu seilir. Gravity Multipliers ksmndaki X, Y, Z kutularna arlk arpan deerleri yazlr. Options ksmndaki Add, Replace, Delete (Ekle, deitir, sil) kutularndan gerekeni seilir. OK kutusu tklanr.

55

Ekranda seili elemanlar grntlenecektir.

zerinde

grafiksel

olarak

atanan

yklemeler

Point and Uniform Span Loads (Tekil ve Dzgn Yayl Yk) 1) 2) Yklerin atanmas istenen ubuk eleman(lar) seilir. Assign mensndeki Frame Static Loads seeneinin altndaki Point and Uniform komutu seilir. Bu ilem aada grlen Point and Uniform Span Loads penceresini aar.

3)

4)

Point and Uniform Span Loads penceresinde ; Load Case Name kutusundan yk durumu seilir. Load Type and Direction ksmnda ykleme tipi (kuvvet veya moment) seilir ve ykleme yn belirlenir. Point Loads ksmnda noktasal yklemelerin deerleri Load kutusuna, iucundan uzaklklar Distance kutusuna yazlr. Yayl ykn deeri Uniform Load kutusuna yazlr. Options ksmndaki Add, Replace, Delete (Ekle, deitir, sil) kutularndan gerekeni seilir. OK kutusu tklanr.

Not : Assign Frame Point and Uniform Loads (ubuk elemanlara noktasal ve yayl yk atama) ilemi aada grlen ikon sayesinde de kolayca yaplabilir.

Trapezoidal (Trapez Yayl Yk) 1) 2) Yklerin atanmas istenen ubuk eleman(lar) seilir. Assign mensndeki Frame Static Loads seeneinin altndaki Trapezoidal komutu seilir. Bu ilem aada grlen Trapezoidal Span Loads penceresini aar. Trapezoidal Span Loads penceresinde ; Load Case Name kutusundan ykleme durumu numaras (ad) seilir.

3)

56 Load Type and Direction ksmnda ykleme tipi seilir ve ykleme yn belirlenir.

4)

Trapezoidal Loads ksmnda trapez yklemelerin deerleri Load kutusuna, iucundan mesafeleri Distance kutusuna yazlr. Options ksmndaki Add, Replace, Delete (Ekle, deitir, sil) kutularndan gerekeni seilir. OK kutusu tklanr. zerinde grafiksel olarak atanan yklemeler

Ekranda seili elemanlar grntlenecektir.

Temperature (Scaklk Yklemesi) 1) 2) Load Case Name kutusundan yk durumu seilir. Assign mensndeki Frame Static Loads seeneinin altndaki Temperature komutu seilir. Bu ilem aada grlen Frame Temperature Loading penceresini aar. Frame Temperature Loading penceresinde ; Load Case Name kutusundan yk durumu seilir. Type ksmnda ykleme tipi Temperature, Temperature Gradient 2-2, Temperature Gradient 3-3 seeneklerinden gerekeni iaretlenerek belirlenir. Temperature ksmnda elemann maruz kald scaklk deeri By Element Temperature kutusu aktif hale getirilerek bu kutuya yazlr veya By Joint Pattern kutusu aktif hale getirilerek dm noktas modeli seilir. Options ksmndaki Add, Replace, Delete (Ekle, deitir, sil) kutularndan gerekeni seilir.

3)

57 OK kutusu tklanr. zerinde grafiksel olarak atanan yklemeler

4)

Ekranda seili elemanlar grntlenecektir.

Shell Static Loads (Shell Statik Ykleri) Gravity (Arlk Yk)

Bu ykleme yntemi elemanlarn kendi arlklarn yk olarak herhangi bir eksen ynnde kolaylkla tanmlanabilmesi iin kullanlan bir seenektir. 1) 2) Yklerin atanmas istenenshell eleman(lar) seilir. Assign mensndeki Shell Static Loads seeneinin altndaki Gravity komutu seilir. Bu ilem aada grlen Shells Gravity Loads penceresini aar.

3)

4)

Shells Gravity Loads penceresinde ; Load Case Name kutusundan yk durumu seilir. Gravity Multipliers ksmndaki X, Y, Z kutularna arlk arpan deerleri yazlr. Options ksmndaki Add, Replace, Delete (Ekle, deitir, sil) kutularndan gerekeni seilir. OK kutusu tklanr. Uniform (Dzgn Yayl Yk)

1) 2) 3)

Yklerin atanmas istenen shell eleman(lar) seilir. Assign mensndeki Shell Static Loads seeneinin altndaki Uniform komutu seilir. Bu ilem aada grlen Shells Uniform Loads penceresini aar. Shells Uniform Loads penceresinde ; Load Case Name kutusundan yk durumu seilir. Uniform Load ksmnda yayl yk deeri Load kutusuna yazlr ve yayl ykn yn Direction kutusundan seilir.

58

4)

Options ksmndaki Add, Replace, Delete (Ekle, deitir, sil) kutularndan gerekeni seilir. OK kutusu tklanr.

Not : Assign Shells Uniform Loads (Kabuk elemanlara yayl yk atama) ilemi aada grlen ikon sayesinde de kolayca yaplr.

Temperature (Scaklk Yklemesi) 1) 2) Yklerin atanmas istenen shell eleman(lar) seilir. Assign mensndeki Shell Static Loads seeneinin altndaki Temperature komutu seilir. Bu ilem aada grlen Shells Temperature Loading penceresini aar.

3)

Shells Temperature Loading penceresinde ; Load Case Name kutusundan yk durumu seilir. Type ksmndan Temperature veya Gradient seeneklerinden gerekli olan iaretlenir.

59 Temperature ksmnda elemann maruz kald scaklk deeri By Element Temperature kutusu aktif hale getirilerek bu kutuya yazlr veya By Joint Pattern kutusu aktif hale getirilerek dm noktas modeli seilir. Options ksmndaki Add, Replace, Delete (Ekle, deitir, sil) kutularndan gereken seilir. OK kutusu tklanr. Analyze (Hesap) Mens

4)

2.2.8. 1)

Set Options (Seenek Belirleme) Analyze mensndeki Set Options komutu seilir. Bu ilem aada grlen Analyze Options penceresini aar.

2) 3)

4)

5)

Available DOFs ksmnda uygun serbestlik derecesi iaretlenir. Seenek olarak, mevcut serbestlik derecesi Fast DOFs ksmndaki drt ikondan (Space Frame, Plane Frame, Plane Grid, Space Truss) biri seilerek otomatik olarak kontrol edilebilir. Dinamik hesap yaplmas isteniyorsa Dynamic Analysis kutusu iaretlenir. Bu kutu iaretlenince Set Dynamic Parameters kutusu aktif hale gelir. Bu tua baslnca aadaki Dynamic Analysis Parameters penceresi alr Dynamic Analysis Parameters penceresinde ; Number of Modes kutusuna uygun grlen ilk mod says yazlr. Type of Analysis ksmnda hesap tipi (Eigenvectors veya Ritz Vectors) seilir. Eer Eigenvectors Analysis seilirse, Eigen Value parametreleri tanmlanr. Edit box ksmnda verilen deerler ou durumlar iin yeterlidir. Ritz Vectors Analysis seilmesi Starting Ritz Vectors penceresini aktif hale getirir. List of Load ksmndaki ykler, Add kutusu ile Rizt Load Vectors ksmna eklenir, Remove kutusu ile Rizt Load Vectors ksmndan karlr. OK kutusu tklanr.

60

6)

Herhangibir hesap sonucunun Output file (kt dosyas) olarak kayt edilmesi isteniyorsa Generate Output kutusu iaretlenir. Bu iaretlenmi kutu Select Output Options kutusunun seilmesine izin verir. Bu tua baslarak aadaki Select Output Results penceresi alr.

7)

Select Output Results penceresinde ; lgilenilen hesap sonular seilir. aretlenen bu kutu Select/Show Loads kutusunun seilmesine izin verir. Bu tua baslr ve bu kategori iin kt bilgileri istenen yk durumu ve yk kombinasyonlar seilir. OK kutusu tklanr.

8)

Analyze mensndeki Run veya Run Minimized komutu seilir.

61

2.2.9.

Display (Grntleme) Mens

Display Options (Grntleme Seenekleri)

Yukarda grlen ikonlardan gerekeni seilerek SAP 2000 program display (grntleme) moduna getirilebilir. Show Undeformed Shape (ekil Deitirmemi Yapy iz)

Display mensndeki Show Undeformed Shape komutu seilerek veya Tool Barda bulunan aada gsterilen ikona baslarak ekil deitirmemi durum grntlenir.

Show Loads (Ykleri Gster)

Yap zerindeki ykleri grafik olarak gstermek iin: 1) lgili eleman iaretlenerek Display mensndeki Show Loads seilir. Bu ilem aada grlen Show (Joint, Frame, Shell) Loads penceresini aar.

2)

3)

Bu pencerede ; Load Name ksmndan grlmek istenilen ykler seilir. Load Type ksmnda ykn tipi Forces (Kuvvet) veya Displacement (Yer deitirme) seilir. Ykn deerinin grafik zerinde grlmesi iin Show Loading Values kutusu iaretlenir. Ykleri aktif pencerede grntlemek iin OK kutusu tklanr.

62 1) 2) 3)

Show Patterns Display mensndeki Show Joint Patterns komutu seilir. lgilenilen model Select Pattern penceresinden seilir. Yk modelini aktif pencerede grntlemek iin OK kutusu tklanr.

1)

Show Input Tables (Giri izelgelerini Gster) Display mensndeki Show Input Tables seeneinin altndaki Geometry Data veya Loading Data komutu seilir. Bu ilem aada grlen Display Geometry Options veya Display Loading Options penceresini aar.

2) 3)

Display Geometry/Loading Options penceresinde ; lgilenilen girdi bilgisi tipi (Joint Data, Frame Element Data) seilir. OK kutusuna baslarak Input Tables grntlenir.

Bu ilem data kontrolnde kullanlabilecek bir yoldur.

63 1) Show Deformed Shape (ekil Deitirmi Sistemi-Eleman iz) Display mensndeki Show Deformed Shape komutu seilir. Bu ilem aada grlen Deformed Shape penceresini aar.

2)

3)

Deformed Shape penceresinde ; Load ksmndaki kutudan Load Case veya Load Combination (Yk durumu veya Yk kombinasyonu) seilir. Scaling ksmnda Auto veya Scale Factor seenei iaretlenir. Auto seimi lek arpan deerini otamatik olarak atar. Wire Shadow kutusu iaretlenerek, ekil deitirmi ve ekil deitirmemi durumlar karlatrmal olarak izdirilebilir. Seenekler iaretlendikten sonra OK kutusu tklanr ve ekran grnts yenilenir. Start Animation kutusuna baslarak ekil deitirmi durumun modeli canlandrlabilir. Hareket hz Animation kutusunun yanndaki (+) ve () tular ile kontrol edilebilir.

Not : Display Show Deformed Shape (ekil deitirmi durumu grntleme) ilemi aada grlen ikon sayesinde de kolayca yaplr.

Show Element Forces/Stresses (Eleman Kesit Tesirlerini-Gerilmeleri Gster) Display mensndeki Show Elemet Force/Stresses komutu seilir veya ara ubuundaki F, S, J tularndan gerekene baslr. Bu ilem Member Force Diagram penceresini aar. Member Force Diagram penceresinde ; Eer Frames seilmise, Load ksmndaki kutudan Load Case veya Load Combination (Yk durumu veya Yk kombinasyonu) seilir. Component ksmndan istenilen diyagram tipi Axial force (Normal kuvvet), Shear (Kesme kuvveti), Moment (Eilme momenti) seilir. Scaling ksmnda Auto veya Scale Factor seenei iaretlenir. Auto seimi lek arpan deerini otamatik olarak atar.

1)

2)

64 Diyagramlar renkli grnylemek iin Fill Diyagram kutusu iaretlenir. Diyagram zerinde saysal deerlerin gzkmesi iin ise Show Values on Diagram kutusu iaretlenir.

Eer Shell seilmise, Load ksmndaki kutudan Load Case veya Load Combination (Yk durumu veya Yk kombinasyonu) seilir. Component ksmndan istenilen diyagram tipi (F11, F22, F12, FMAX, FMIN, FVM) seilir. Contour Range ksmndaki kutulara minimum ve maksimum deerler yazlr. OK kutusu tklanr.

65

Eer Joints seilmise, Load ksmndaki kutudan Load Case veya Load Combination (Yk durumu veya Yk kombinasyonu) seilir. Type ksmnda dm noktalar ile ilgili kuvvet kt tipi belirlenir ; Reactions (Mesnet reaksyonlar) veya Spring Forces (Yay kuvvetleri) seilir.

Not : Display Show Element Forces/Stresses ilemi aada grlen ikon sayesinde de kolayca yaplr.

2.2.10.

Options (Seenekler) Mens

Preferences (Tercihler) belirledii Tolerances ve Default Values deerleri

SAP2000 programnn deitirilebilir. 1)

2) 3)

Options mensndeki Preferences komutu seilir. Bu ilem aada grlen Preferences penceresini aar. Bu pencere Dimensions, Steel ve Concrete olmak zere blmden olur. stenilen parametreler deitirilir veya mevcut deerler aynen kabul edilir. OK kutusu tklanr.

66

Colors (Renkler)

SAP2000 grafik ekrannda grntlenecek ve kts alnacak diyagramlarn renkleri deitirilebilir. 1) Options mensndeki Colors komutu seilir. Bu ilem aada grlen Assign Colors penceresini aar.

Display kutusu tklanr. Bu blmde Joints, Frames, Shells, Grids, ve Background renkleri deitirilebilir. Output kutusu tklanr. Bu blmde hesap ve boyutlandrma hesab sonularnn renkleri deitirilebilir.

67 Screen (Ekran) ve/veya Printer (Yazc) renkleri deitirilebilir. Screen veya Printer seeneklerinden biri iaretlenir. Display ksmnda uygun tua basarak veya Output ksmnda uygun renk zerine fare ile ift tklayarak renkler deitirilebilir. Yeni renk seilir ve OK kutusu tklanr. Eer SAP2000 programnn kendi renklerine dnlmesi istenirse Reset kutusu tklanr. OK kutusu tklanr. Windows (Pencereler) Grafik ekran pencerelere (One, Two tiled Vertically, Two tiled Horizontally, Three, Four) bler. zerinde allan yap sistemi ekli ka pencerede grntlenmek isteniyorsa o tua baslr. Grafik ekran kendini yeniler.

2)

3) 4) 1) 2) 3)

Set Coordinate System

SAP2000 programnda sistem geometrisini oluturan dm noktalarnn koordinatlar, yk ekilleri, kuvvet ktlar sa el kural ile belirlenebilen Global Koordinat Sistemine gre tanmlanr. Eleman ve elemanlarla ilgili tm zellikler ise Lokal Koordinat Sistemine gre tanmlanr. Eer istenirse tm koordinat eksenleri deitirilebilir.

68

NC BLM

RNEKLER
3.1. rnek 1

ekil 3.1 rnek 1 deki ereve Yan Grnm

Giri Bilgileri Beton : E = 28000 MPa (C20) Poisson Oran = 0,2 Birim hacim arl = 25 kN/m3 Isl genleme katsays = 1*10-5 1/C Kenar Aklk Kirileri : Tabla genilii (b) = 1,26 m Gvde genilii (b w) = 0,3 m Tabla kalnl (hf ) = 0,14 m Kiri ykseklii (h) = 0,7 m

Ykler : i. Hesap yk (p d ) = 20 kN/m ii. Dzgn scaklk deiimi (t)=30C

Orta Aklk Kirii : Tabla genilii (b) = 1,02 m Gvde genilii (b w) = 0,3 m Tabla kalnl (h f ) = 0,14 m Kiri ykseklii (h) = 0,7 m

ekil 3.1 de grlen ksmen iki katl, aklkl betonarme dzlem ereve, hem d yk hem de scaklk deiimi etkisinde ayr ayr zlmtr. zm aamasnda SAP 2000 programnn yan sra Matris Deplasman Yntemi de kullanlm ve bulunan sonu i kuvvetler ile dm noktas deplasmanlar karlatrlmal olarak izelgeler halinde verilmitir.

69 Hesap Yk Altnda zm : Sistem geometrisinin oluturulmas 1) 2) Ekrann sa alt kesindeki birim seim kutusundan kN-m seilir. File mensndeki New Model From Template komutu seilir. Bu ilem Model Templates penceresini aar. Bu pencerede Portal Frame penceresini aar. Bu pencerede ; 4) 5) 6) ikonu seilir. Bu ilem Portal Frame

3)

Number of Stories kutusuna 2 yazlr, Number of Bays kutusuna 3 yazlr, Story Height kutusuna 4 yazlr, Bay Width kutusuna 6 yazlr, Restraints ve Gridlines kutular iaretlenir, OK kutusu tklanr. kutusu tklanr.

3-D View penceresinin sa st kesindeki Close Ekranda X-Z dzlemi Y=0 durumu grntlenir.

Draw mensnden Edit Grid komutu seilir. Bu ilem Modify Grid Lines penceresini aar. Bu pencerede ; Glue Joints to Grid Lines kutusu iaretlenir, Direction ksmndan Z seilir, Z Location kutusunun altndaki listeden 8 seilir, Z Location kutusuna 7 yazlarak Move Grid Line kutusu tklanr, OK kutusu tklanr.

7)

View mensnden Set Elements komutu seilir. Bu ilem Set Elements penceresini aar. Bu pencerede ; Joints ksmndaki Labels kutusu iaretlenir, Frames ksmndaki Labels kutusu iaretlenir OK kutusu tklanr.

8) 9)

11 numaral ubuk elemann zerine tklanarak eleman seilir. Klavyedeki Delete tuuna baslarak ubuk eleman silinir.

10) View mensnden Refresh View komutu seilir. 11) Select All ikonu ile sistemdeki tm elemanlar seilir.

Not : Matris deplasman ynteminde dm noktalar ve elemanlarn numaralandrlmasnda bant genilii daraltmak iin zel bir yntem izlendiinden ve

70 sonularn karlatrlabilmesinin mmkn olmas iin dm noktalar ve elemanlar yeniden isimlendirilmitir. 12) Edit mensnden Change Labels komutu seilir. Bu ilem Relabel Selected Items penceresini aar. Bu pencerede ; Select Elements ksmndan Joints ve Frames kutular iaretlenir, Change Label Initialization ksmnda Joints satrndaki Next Number kutusuna 13 yazlr, Change Label Initialization ksmnda Joints satrndaki Increment kutusuna 1 yazlr, Change Label Initialization ksmnda Frames satrndaki Next Number kutusuna 15 yazlr, Change Label Initialization ksmnda Frames satrndaki Increment kutusuna 1 yazlr, Relabel Order ksmnda First kutusunda Z seilir, Relabel Order ksmnda Second kutusunda Y seilir, OK kutusu tklanr. 13) Dm noktalarnn ve ubuk elemanlarn yeni etiketleri ekil 3.2 de grld gibidir.

ekil 3.2 Programn etiket atalamar

14) ekil 3.2 de grlen 25, 26, 27 numaral ubuk elemanlar ve 21, 22, 23, 24 numaral dm noktalar fare yardmyla pencere oluturarak seilir. 15) Edit mensnden Change Labels komutu seilir. Bu ilem Relabel Selected Items penceresini aar. Bu pencerede ; Select Elements ksmndan Joints ve Frames kutular iaretlenir, Change Label Initialization ksmnda Joints satrndaki Next Number kutusuna 1 yazlr, Change Label Initialization ksmnda Joints satrndaki Increment kutusuna 1 yazlr,

71 Change Label Initialization ksmnda Frames satrndaki Next Number kutusuna 1 yazlr, Change Label Initialization ksmnda Frames satrndaki Increment kutusuna 1 yazlr, Relabel Order ksmnda First kutusunda X seilir, Relabel Order ksmnda Second kutusunda Y seilir, OK kutusu tklanr. 16) ekil 3.2 de grlen 19, 20 numaral ubuk elemanlar ve 17, 18, 19, 20 numaral dm noktalar fare yardmyla pencere oluturarak seilir. 17) Edit mensnden Change Labels komutu seilir. Bu ilem Relabel Selected Items penceresini aar. Bu pencerede ; Select Elements ksmndan Joints ve Frames kutular iaretlenir, Change Label Initialization ksmnda Joints satrndaki Next Number kutusuna 5 yazlr, Change Label Initialization ksmnda Joints satrndaki Increment kutusuna 1 yazlr, Change Label Initialization ksmnda Frames satrndaki Next Number kutusuna 4 yazlr, Change Label Initialization ksmnda Frames satrndaki Increment kutusuna 1 yazlr, Relabel Order ksmnda First kutusunda X seilir, Relabel Order ksmnda Second kutusunda Y seilir, OK kutusu tklanr. 18) ekil 3.2 de grlen oluturarak seilir. 13, 14, 15, 16 numaral dm noktalar pencere

19) Edit mensnden Change Labels komutu seilir. Bu ilem Relabel Selected Items penceresini aar. Bu pencerede ; Select Elements ksmndan Joints kutusu iaretlenir, Change Label Initialization ksmnda Joints satrndaki Next Number kutusuna 9 yazlr, Change Label Initialization ksmnda Joints satrndaki Increment kutusuna 1 yazlr, Relabel Order ksmnda First kutusunda X seilir, Relabel Order ksmnda Second kutusunda Y seilir, OK kutusu tklanr. 20) Set Intersecting Line Select Mode ikonu tklanarak, ekil 3.2 de grlen 21, 22, 23, 24 numaral ubuk elemanlar seilir. 21) Edit mensnden Change Labels komutu seilir. Bu ilem Relabel Selected Items penceresini aar. Bu pencerede ; Select Elements ksmndan Frames kutusu iaretlenir,

72 Change Label Initialization ksmnda Frames satrndaki Next Number kutusuna 6 yazlr, Change Label Initialization ksmnda Frames satrndaki Increment kutusuna 1 yazlr, Relabel Order ksmnda First kutusunda X seilir, Relabel Order ksmnda Second kutusunda Y seilir, OK kutusu tklanr. 22) Set Intersecting Line Select Mode ikonu tklanarak, ekil 3.2 de grlen 15, 16, 17, 18 numaral ubuk elemanlar seilir. 23) Edit mensnden Change Labels komutu seilir. Bu ilem Relabel Selected Items penceresini aar. Bu pencerede ; Select Elements ksmndan Frames kutusu iaretlenir, Change Label Initialization ksmnda Frames satrndaki Next Number kutusuna 10 yazlr, Change Label Initialization ksmnda Frames satrndaki Increment kutusuna 1 yazlr, Relabel Order ksmnda First kutusunda X seilir, Relabel Order ksmnda Second kutusunda Y seilir, OK kutusu tklanr. 24) Dm noktalarnn ve ubuk elemanlarn yeni etiketleri ekil 3.3 de grld gibidir.

ekil 3.3 Matris deplasman yntemine gre dzenlenen etiket atamalar

25) Define mensndeki Materials komutu seilir. Bu ilem Define Materials penceresini aar. Bu pencerede ; Materials ksmndan CONC seilerek Modify/Show Material kutusu tklanr, Mass per Unit Volume kutusuna 2,5 yazlr (g 10 m/s2 kabul ile), Weight per Unit Volume kutusuna 25 yazlr, ki kez OK tuuna baslr.

Malzeme ve ubuk kesitlerinin tanm 26) Ekrann sa alt kesindeki birim seim kutusundan N-mm seilir.

73

27) Define mensndeki Materials komutu seilir. Bu ilem Define Materials penceresini aar. Bu pencerede ; Materials ksmndan CONC seilerek Modify/Show Material kutusu tklanr, Modulus of Elasticity kutusuna 28000 yazlr, Poisson Ratio kutusuna 0,2 yazlr, ki kez OK tuuna baslr.

28) Ekrann sa alt kesindeki birim seim kutusundan kN-m seilir. 29) Define mensndeki Frame Sections komutu seilir. Bu ilem Define Frame Sections penceresini aar. Bu pencerede ; Add Rectangular komutu seilir, Section Name ksmna 50x50 kesit ismi olarak yazlabilir, Material ksmnda CONC seilir, Depth (t3) kutusuna 0,5 yazlr, (elemanda 3 eksenine dik olan boyut) Width (t2) kutusuna 0,5 yazlr, (elemanda 2 ekseni dorultusundaki boyut) OK kutusu tklanr, Add Rectangular komutu seilir, Section Name ksmna 60x60 yazlr, Material ksmnda CONC seilir, Depth (t3) kutusuna 0,6 yazlr, Width (t2) kutusuna 0,6 yazlr, OK kutusu tklanr, Add Tee komutu seilir, Section Name ksmna DISKIRIS yazlr, Material ksmnda CONC seilir, Outside Stem (t3) kutusuna 0,70 yazlr, Outside Flange (t2) kutusuna 1,26 yazlr, Flange Thickness (tf) kutusuna 0,14 yazlr, (tabla kalnl) Stem Thickness (tw) kutusuna 0,30 yazlr, (gvde genilii) OK kutusu tklanr, Add Tee komutu seilir, Section Name ksmna ICKIRIS yazlr, Material ksmnda CONC seilir, Outside Stem (t3) kutusuna 0,70 yazlr, Outside Flange (t2) kutusuna 1,02 yazlr, Flange Thickness (tf) kutusuna 0,14 yazlr, Stem Thickness (tw) kutusuna 0,30 yazlr, ki kez OK tuuna baslr.

Malzeme ve kesit zelliklerinin elemanlara atanmas 30) ekil 3.3 de grlen 1, 3, 4, 5 numaral ubuk elemanlar zerlerine fare ile tklanarak seilir.

74 31) Assign mensndeki Frame seeneinin altndaki Sections komutu seilir. Bu ilem Define Frame Sections penceresini aar. Bu pencerede ; Frame Sections ksmndan DISKIRIS seilir, OK kutusu tklanr. 32) Display mensndeki Show Undeformed Shape ubuklara yaplan atamalar ekrandan silinir. komutu seilir ve

33) ekil 3.3 de grlen 2 numaral ubuk eleman zerine tklanarak seilir. 34) Assign mensndeki Frame seeneinin altndaki Sections komutu seilir. Bu ilem Define Frame Sections penceresini aar. Bu pencerede ; Frame Sections ksmndan ICKIRIS seilir, OK kutusu tklanr. 35) Display mensndeki Show Undeformed Shape ubuklara yaplan atamalar ekrandan silinir. komutu seilir ve

36) ekil 3.3 de grlen 6, 9, 10, 13 numaral ubuk elemanlar zerlerine tklanarak seilir. 37) Assign mensndeki Frame seeneinin altndaki Sections komutu seilir. Bu ilem Define Frame Sections penceresini aar. Bu pencerede ; Frame Sections ksmndan 50x50 seilir, OK kutusu tklanr. 38) Display mensndeki Show Undeformed Shape ubuklara yaplan atamalar ekrandan silinir. komutu seilir ve

39) ekil 3.3 de grlen 7, 8, 11, 12 numaral ubuk elemanlar zerlerine tklanarak seilir. 40) Assign mensndeki Frame seeneinin altndaki Sections komutu seilir. Bu ilem Define Frame Sections penceresini aar. Bu pencerede ; Frame Sections ksmndan 60x60 seilir, OK kutusu tklanr. 41) Display mensndeki Show Undeformed Shape ubuklara yaplan atamalar ekrandan silinir. Mesnet artlarnn tanmlanmas ve atanmas 42) ekil 3.3 de grlen 9, 10, 11, 12 numaral dm noktalar seilir. 43) Assign mensndeki Joints seeneinin altndaki Restraints komutu seilir. Bu ilem Joint Restraints penceresini aar. Bu pencerede ; komutu seilir ve

75

Fixed Support ikonuna baslr, OK kutusu tklanr. Yk durumlar, yk ekillerinin tanmlanmas ve atanmas 44) Define mensndeki Static Load Cases komutu seilir. Bu ilem Define Static Load Case Names penceresini aar. Bu pencerede ; Load kutusuna HESAP yazlr, Type ksmnda OTHER seilir, Self Weight Multiplier kutusuna 0 yazlr, Change Load kutusu tklanr, OK kutusu tklanr.

45) ekil 3.3 de grlen 1, 2, 3, 4, 5 numaral ubuk elemanlar pencere oluturarak seilir. 46) Assign mensndeki Frame Static Loads seeneinin altndaki Point and Uniform komutu seilir. Bu ilem Point and Uniform Span Loads penceresini aar. Bu pencerede ; Load Case Name ksmndan HESAP seilir, Load Type and Direction ksmndan Forces seilir, Load Type and Direction ksmnda Global Z Project seilir, Uniform Load kutusuna 20 yazlr, OK kutusu tklanr.

zm aamas 47) Analyze mensndeki Set Options komutu seilir. Bu ilem Analysis Options penceresini aar. Bu pencerede ; Fast DOFs ksmndan Plane Frame ikonuna baslr (bylece dzlem ereve seilmi olur), OK kutusu tklanr. ikonuna baslrak zme balanr. Run Analysis 48) zm bittiinde OK tuuna baslarak Analysis Complete penceresi kapatlr. 49) Member Force Diagrams for Frames zorlar grlr. 50) Display Static Deformed Shape deitirmi hali grlr. ikonu ile ubuk elemanlardaki kesit

ikonu ile her ykleme iin yapnn ekil

76

Dzgn Scaklk Deiimi Etkisinde zm : Dzgn scaklk deiimi etkisinde SAP 2000 program ile yaplacak zm aamalar hesap yk etkisinde yaplan zm aamalarna benzerlik gstermektedir. Sistemin oluturulmas elemanlara atamalarn yaplmas ilemlerinde hibir deiiklik yoktur. Bu yzden anlatma 44. maddeden balanmtr, benzer olan ilk 43 madde tekrar anlatlmamtr. Malzeme zelliklerinin tanmlanmas 44) Define mensndeki Materials komutu seilir. Bu ilem Define Materials penceresini aar. Bu pencerede ; Materials ksmndan CONC seilerek Modify/Show Material kutusu tklanr, Coeff of Thermal Expansion kutusuna 1*10-5 (1E-5) yazlr, ki kez OK tuuna baslr. Yk durumlarnn, yk ekillerinin tanmlanmas ve atanmas 45) Define mensndeki Static Load Cases komutu seilir. Bu ilem Define Static Load Case Names penceresini aar. Bu pencerede ; Load kutusuna SICAKLIK yazlr, Type ksmnda OTHER seilir, Self Weight Multiplier kutusuna 0 yazlr, Change Load kutusu tklanr, OK kutusu tklanr. ikonu ile sistemdeki tm elemanlar seilir.

46) Select All

47) Assign mensndeki Frame Static Loads seeneinin altndaki Temperature komutu seilir. Bu ilem Frame Temperature Loading penceresini aar. Bu pencerede ; Load Case Name ksmndan SICAKLIK seilir, Type ksmnda Temperature seilir, Temperature ksmndaki By element seenei iaretlenir, Temperature kutusuna 30 yazlr, OK kutusu tklanr.

48) Analyze mensndeki Set Options komutu seilir. Bu ilem Analysis Options penceresini aar. Bu pencerede ; Fast DOFs ksmndan Plane Frame OK kutusu tklanr. 49) Run Analysis ikonu tklanr,

ikonu seilerek zme balanr.

77 50) zm bittiinde OK tuuna baslarak Analysis Complete penceresi kapatlr. Matris Deplasman Yntemi le zm : 1) Sistem dm noktalar ve elemanlar numaralanr. Dm noktalar numaralanrken bant geniliini azaltmak iin, yakn dmlere yakn numaralar atanr,mesnetlere en byk numaralar verilir. Dm noktalar arasnda kalan elemanlara dm noktalarndan bamsz olarak numara verilir. Bu rnekte elemanlara soldan saa ve yukardan aaya artan deerler verilmitir.

ekil 3.4 Matris deplasman yntemi ile yaplan zmde kullanlan numaralandrma

2)

Dm noktalarnn seilen koordinat sistemine gre X, Z koordinatlar bir tabloda gsterilir (Dm noktas tablosu).
Tablo 3.1 Tablosu DN 1 X 0 Z 0 2 3 4 5 6 12 18 0 0 0 0 3 6 7 8 9 10 11 12 6 12 18 0 6 12 18 3 3 3 7 7 7 7 Dm Noktas

3)

Elemanlarn bal olduklar dmler iin de bir tablo dzenlenir (Eleman tablosu). Kk numaral u (l) byk numaral u (r) ile gsterilir. Kuvvet Ynteminde olduu gibi bak izgisi belirlemeye gerek yoktur. c = Cos = (X r X l ) / li s = Sin = ( Z r Z l ) / li
Tablo 3.2 Eleman Tablosu EN l r c s 1 1 2 1 0 2 2 3 1 0 3 3 4 1 0 4 5 6 1 0 5 7 8 1 0 6 1 5 0 1 7 2 6 0 1 8 3 7 0 1 9 4 8 0 1 10 5 9 0 1 11 6 10 0 1 12 7 11 0 1 13 8 12 0 1

78

4)

Eleman denge matrisleri ( ai )T tablolar yardmyla oluturulur. -c -s 0 c -s 0 s/ l -c/ l 1 -s/ l c/ l 0 s/ l -c/ l 0 -s/ l c/ l 1

( ai )T =

5) 6)

Toplam sistem denge matrisi ( a )T oluturulur. Eleman rijitlik matrisleri ( kr i ) tablolar yardmyla oluturulur. EA/ l 0 0 4EI/ l 0 2EI/ l 0 2EI/ l 4EI/ l

( kr i ) =

7) 8) 9)

Toplam sistem rijitlik matrisi kr = Diyag ( kr i ) oluturulur. Toplam sistem rijitlik matrisi Kr = a T . kr . a hesaplanr. Ankastrelik u kuvvet vektr SR uygulanan ykn tipine gre (tekil yk, tekil moment, dzgn yayl yk, niform scaklk fark, mesnet hareketi vs.) izelgeler yardmyla oluturulur.

10) Dm noktas yk vektr R = - C . SR hesaplanr. 11) Dm noktas yer deitirmeleri r = Kr 1 . R hesaplanr. 12) Eleman bamsz u i kuvvetleri F = kr . a . r hesaplanr. 13) Eleman u i kuvvetleri Si = T i . F i hesaplanr. Aadaki izelgelerde sistemin SAP 2000 ve Matris Deplasman Yntemi ile hesaplanan sonu i kuvvetleri ile dm noktas deplasmanlar karlatrlarak verilmitir. Her iki yntemin kabul ettii pozitif ynler izelgelerin altnda gsterilmitir.

79

80

81

82

83 rnek 2: Perdeli-ereveli Yap

3.2.

ekil 3.5 a) Plan

ekil 3.5 b) boyutlu grnm

Giri Bilgileri: Beton : E = 32000 MPa (C30) Poisson Oran = 0,2 Birim hacim arl = 25 kN/m3 Deme Kalnl = 12 cm Ykler : i. Sabit yk (g) = 0,21 t/m2 (Elemanlarn kendi arlklar dahil deildir) ii. Hareketli yk (q) = 0,50 t/m2 ekil 3.5 a ve bde grlen bina betonarme plaklardan oluan, katl perdeli bir yap sistemidir. Binann verilen ykler altnda zm istenmektedir.

84

zm : Sistem geometrisinin oluturulmas 1) 2) Ekrann sa alt kesindeki birim seim kutusundan kN-m seilir. File mensndeki New Model From Template komutu seilir. Bu ilem Model Templates penceresini aar. Bu pencerede Space Frame (Uzay ereve) ikonuna baslr. Space Frame penceresini aar. Bu pencerede ; 4) 5) Number of Stories kutusuna 1 yazlr, Number of Bays Along X kutusuna 5 yazlr, Number of Bays Along Y kutusuna 3 yazlr, Story Height kutusuna 4 yazlr, Bay Width Along X kutusuna 7,20 yazlr, Bay Width Along Y kutusuna 7,20 yazlr, Restraints ve Gridlines kutular iaretlenir, OK kutusu tklanr. tuuna baslarak kapatlr. Set 2D View Bu ilem

3)

3D View penceresi, sa st kesindeki

View mensnden Set 2D View komutu seilir. Bu ilem penceresini aar. Bu pencerede ; Plane ksmndan X-Y seilir ve yanndaki Z kutusuna 4 yazlr, OK kutusu tklanr.

6)

Draw mensnden Edit Grid komutu seilir. Bu ilem Modify Grid Lines penceresini aar. Bu pencerede ; Lock Grid Lines, Glue Joint to Grid Lines kutular iaretlenir, Direction ksmndan Y seilir, Y Location kutusunun altndaki listeden 10,8 seilir, Y Location kutusuna 9,6 yazlarak Move Grid Line kutusu tklanr, Y Location kutusunun altndaki listeden 10,8 seilir, Y Location kutusuna 9,6 yazlarak Move Grid Line kutusu tklanr, OK kutusu tklanr.

7)

View mensnden Set Elements komutu seilir. Bu ilem Set Elements penceresini aar. Bu pencerede ; Frames ksmnda Labels kutusu iaretlenir, OK kutusu tklanr.

8)

25, 26, 27, 44 ve 46, 49, 52, 55, 58, 61 numaral ubuk elemanlar seilir.

85 9) Edit mensnden Divide Frames komutu seilir. Bu ilem Divide Selected Frames penceresini aar. Bu pencerede ; Divide into kutusuna 3 yazlr, Last/First ratio kutusuna 1 yazlr, OK kutusu tklanr. 10) View mensnden Set Elements komutu seilir. Bu ilem Set Elements penceresini aar. Bu pencerede ; Joints ksmnda Labels kutusu iaretlenir, OK kutusu tklanr. 11) Draw mensnden Draw Frame Element komutu seilir. nce 49 numaral dm noktasna, sonra da 59 numaral dm noktasna tklanarak ubuk eleman izilir. Ayn ilem (50,60) numaral dm noktalar iin tekrarlanr. 12) Pointer ikonuna baslarak izim modundan klr ve seim moduna geilir.

13) 141 ve 142 numaral ubuk elemanlar seilir. 14) Edit mensneki Replicate (oklu Kopya) komutu seilir. Bu ilem Replicate penceresini aar. Bu pencerede ; Distance ksmndaki Y ve Z kutularna 0 yazlr, Distance ksmndaki X kutusuna 7,2 yazlr, Number kutusuna 4 yazlr, OK kutusu tklanr.

15) 141, 142, ... ,150 numaral ubuk elemanlar seilir. 16) Edit mensneki Replicate komutu seilir. Bu ilem Replicate penceresini aar. Bu pencerede ; Distance ksmndaki X ve Z kutularna 0 yazlr, Distance ksmndaki Y kutusuna 13,2 yazlr, Number kutusuna 1 yazlr, OK kutusu tklanr.

17) Draw mensnden Draw Frame Element komutu seilir. nce 90 numaral dm noktasna, sonra da 92 numaral dm noktasna tklanarak ubuk eleman izilir. Ayn ilem (89,91) numaral dm noktalar iin tekrarlanr. 18) Pointer ikonuna baslarak izim modundan klr ve seim moduna geilir.

19) 161 ve 162 numaral ubuk elemanlar seilir.

86

20) Edit mensneki Replicate komutu seilir. Bu ilem Replicate penceresini aar. Bu pencerede ; 21) Distance ksmndaki Y ve Z kutularna 0 yazlr, Distance ksmndaki X kutusuna 7,2 yazlr, Number kutusuna 4 yazlr, OK kutusu tklanr.

View mensnden Set Elements komutu seilir. Bu ilem Set Elements penceresini aar. Bu pencerede ; Options ksmnda Fill Elements kutusu iaretlenir, OK kutusu tklanr.

22) Draw mensnden Draw Rectangular Shell Element komutu seilir. 8 numaral dm noktasna tklanr ve sonra 46 numaral dm noktasna tklanarak kabuk eleman izilir. Ayn ilem (6,12) numaral dm noktalar iin tekrarlanr. 23) Pointer ikonuna baslarak izim modundan klrak seim moduna geilir.

24) 8 numaral dm noktasndan 46 numaral dm noktasna kadar olan alan pencere oluturarak seilir. 25) Edit mensndeki Mesh Shells komutu seilir. Bu ilem Mesh Selected Shells penceresini aar. Bu pencerede ; Mesh Using Selected Joints on Edges kutusu iaretlenir, OK kutusu tklanr. 26) 6 numaral dm noktasndan 12 numaral dm noktasna kadar olan alan pencere oluturarak seilir. 27) Edit mensndeki Mesh Shells komutu seilir. Bu ilem Mesh Selected Shells penceresini aar. Bu pencerede ; Mesh Into kutusu iaretlenir, Kutulara 1 by 3 Shells yazlr, OK kutusu tklanr. 28) View mensnden Set Elements komutu seilir. Bu ilem Set Elements penceresini aar. Bu pencerede ; Shells ksmnda Labels kutusu iaretlenir, OK kutusu tklanr. 29) 3, 4, ...,17 numaral shell elemanlar seilir.

87 30) Edit mensneki Replicate komutu seilir. Bu ilem Replicate penceresini aar. Bu pencerede ; Distance ksmndaki X ve Z kutularna 0 yazlr, Distance ksmndaki Y kutusuna 13,2 yazlr, Number kutusuna 1 yazlr, OK kutusu tklanr.

31) 18, 19, 20 numaral kabuk elemanlar seilir. 32) Edit mensneki Replicate komutu seilir. Bu ilem Replicate penceresini aar. Bu pencerede ; Distance ksmndaki Y ve Z kutularna 0 yazlr, Distance ksmndaki X kutusuna 7,2 yazlr, Number kutusuna 4 yazlr, OK kutusu tklanr. Set 2D View

33) View mensnden Set 2D View komutu seilir. Bu ilem penceresini aar. Bu pencerede ;

Plane ksmndan Y-Z seilir ve yanndaki X kutusuna -18 yazlr, OK kutusu tklanr. 34) Draw mensnden Draw Frame Element komutu seilir. 1 numaral dm noktasna tklanr ve sonra 3 numaral dm noktasna iki kere tklanarak ubuk eleman izilir. Ayn ilem (5,7) numaral dm noktalar iin tekrarlanr. 35) Pointer ikonuna basp izim modundan klrak seim moduna geilir.

36) 45, 47, 171, 172 numaral ubuk elemanlar iaretlenir. 37) Edit mensnden Divide Frames komutu seilir. Bu ilem Divide Selected Frames penceresini aar. Bu pencerede ; Divide into kutusuna 3 yazlr, Last/First ratio kutusuna 1 yazlr, OK kutusu tklanr. 38) 1, 2, 3, 4 numaral ubuk elemanlar seilir. 39) Edit mensnden Divide Frames komutu seilir. Bu ilem Divide Selected Frames penceresini aar. Bu pencerede ; Divide into kutusuna 2 yazlr, Last/First ratio kutusuna 1 yazlr, OK kutusu tklanr.

88 40) Draw mensnden Quick Draw Shell Element komutu seilir. 41) 2 ve 6 numaral dm noktalar ile balayan dikdrtgen alanlarna srasyla tklanr. basp izim modundan klrak seim moduna geilir. 42) Pointer ikonuna 43) 2 numaral dm noktasndan 3 numaral dm noktasna kadar olan alan, yani 48 numaral shell eleman, pencere oluturarak seilir. 44) 6 numaral dm noktasndan 7 numaral dm noktasna kadar olan alan, yani 49 numaral kabuk eleman, pencere oluturarak seilir. 45) Edit mensndeki Mesh Shells komutu seilir. Bu ilem Mesh Selected Shells penceresini aar. Bu pencerede ; Mesh Using Selected Joints on Edges kutusu iaretlenir, OK kutusu tklanr. 46) View mensnden Set 2D View komutu seilir. Bu ilem penceresini aar. Bu pencerede ; Set 2D View

Plane ksmndan Y-Z seilir ve yanndaki X kutusuna 18 yazlr, OK kutusu tklanr. 47) Draw mensnden Draw Frame Element komutu seilir. 41 numaral dm noktasna tklanr ve sonra 43 numaral dm noktasna iki kere tklanarak ubuk eleman izilir. Ayn ilem (45,47) numaral dm noktalar iin tekrarlanr. 48) Pointer ikonuna baslarak izim modundan klrak seim moduna geilir.

49) 60, 62, 193, 194 numaral ubuk elemanlar iaretlenir. 50) Edit mensnden Divide Frames komutu seilir. Bu ilem Divide Selected Frames penceresini aar. Bu pencerede ; Divide into kutusuna 3 yazlr, Last/First ratio kutusuna 1 yazlr, OK kutusu tklanr. 51) 21, 22, 23, 24 numaral ubuk elemanlar seilir. 52) Edit mensnden Divide Frames komutu seilir. Bu ilem Divide Selected Frames penceresini aar. Bu pencerede ; Divide into kutusuna 2 yazlr, Last/First ratio kutusuna 1 yazlr, OK kutusu tklanr.

89 53) Draw mensnden Quick Draw Shell Element komutu seilir. 54) 42 ve 46 numaral dm noktalar ile balayan dikdrtgen alanlarna srasyla tklanr. basp izim modundan klrak seim moduna geilir. 55) Pointer ikonuna 56) 2 numaral dm noktasndan 3 numaral dm noktasna kadar olan alan, yani 62 numaral shell eleman, pencere oluturarak seilir. 57) 6 numaral dm noktasndan 7 numaral dm noktasna kadar olan alan, yani 63 numaral shell eleman, pencere oluturarak seilir. 58) Edit mensndeki Mesh Shells komutu seilir. Bu ilem Mesh Selected Shells penceresini aar. Bu pencerede ; Mesh Using Selected Joints on Edges kutusu iaretlenir, OK kutusu tklanr. 59) View mensnden Set 2D View komutu seilir. Bu ilem penceresini aar. Bu pencerede ; Plane ksmndan X-Y seilir ve yanndaki Z kutusuna 4 yazlr, OK kutusu tklanr. 60) View mensnden Set Elements komutu seilir. Bu ilem Set Elements penceresini aar. Bu pencerede ; Joints ksmnda Labels kutusunun iareti kaldrlr, Shell ksmnda Labels kutusunun iareti kaldrlr, Options ksmnda Fill Elements kutusunun iareti kaldrlr, OK kutusu tklanr. Set 2D View

61) 141, 142, 48, 143, 144, 51, 145, 146, 54, 147, 148, 57, 149, 150, 161, 162, 163, 164, 165, 166, 167, 168, 169, 170, 151, 152, 50, 153, 154, 53, 155, 156, 56, 157, 158, 59, 159, 160 numaral ubuk elemanlar seilir. 62) Edit mensnden Divide Frames komutu seilir. Bu ilem Divide Selected Frames penceresini aar. Bu pencerede ; Divide into kutusuna 3 yazlr, Last/First ratio kutusuna 1 yazlr, OK kutusu tklanr. 63) View mensnden Set Elements komutu seilir. Bu ilem Set Elements penceresini aar. Bu pencerede ; Frames ksmnda Labels kutusunun iareti kaldrlr, Shell ksmnda Labels kutusu iaretlenir, OK kutusu tklanr.

90 64) 3, 4, ...,17 ve 21, 22, , 35 numaral kabuk elemanlar seilir. 65) Edit mensnden Mesh Shells komutu seilir. Bu ilem Mesh Selected Shells penceresini aar. Bu pencerede ; Mesh into kutusuna 1 yazlr, by shells kutusuna 3 yazlr, OK kutusu tklanr. 66) 18, 19, ,47 numaral shell elemanlar seilir. 67) Edit mensnden Mesh Shells komutu seilir. Bu ilem Mesh Selected Shells penceresini aar. Bu pencerede ; Mesh into kutusuna 3 yazlr, by shells kutusuna 1 yazlr, OK kutusu tklanr. Malzeme ve ubuk, kabuk eleman(alan eleman) kesitlerinin tanmlanmas 68) Ekrann sa alt kesindeki birim seim kutusundan N-mm seilir. 69) Define mensndeki Materials komutu seilir. Bu ilem Define Materials penceresini aar. Bu pencerede ; Materials ksmndan CONC seilerek Modify/Show Material kutusu tklanr, Modulus of Elasticity kutusuna 32000 yazlr, ki kez OK kutusu tklanr. 70) Ekrann sa alt kesindeki birim seim kutusundan kN-m seilir. 71) Define mensndeki Materials komutu seilir. Bu ilem Define Materials penceresini aar. Bu pencerede ; Materials ksmndan CONC seilerek Modify/Show Material kutusu tklanr, Mass per Unit Volume kutusuna 2,5 yazlr (g 10 m/s2 kabul ile), Weight per Unit Volume kutusuna 25 yazlr, ki kez OK tuuna baslr. 72) Define mensndeki Frame Sections komutu seilir. Bu ilem Define Frame Sections penceresini aar. Bu pencerede ; Add Rectangular komutu seilir, Section Name ksmna KLN50X50 yazlr, Material ksmndan CONC seilir, Depth (t3, m) ksmna 0,5 yazlr, Width (t2, m) ksmna 0,5 yazlr, OK kutusu tklanr,

91 Add Rectangular komutu seilir, Section Name ksmna KLN60X60 yazlr, Material ksmndan CONC seilir, Depth (t3) ksmna 0,6 yazlr, Width (t2) ksmna 0,6 yazlr, OK kutusu tklanr, Add Rectangular komutu seilir, Section Name ksmna PERDE yazlr, Material ksmndan CONC seilir, Depth (t3) ksmna 2,5 yazlr, Width (t2) ksmna 0,4 yazlr, OK kutusu tklanr, Add Tee komutu seilir, Section Name ksmna KRS40X65 yazlr, Material ksmndan CONC seilir, Outside stem (t3) ksmna 0,65 yazlr, Outside flange (t2) ksmna 1,408 yazlr, Flange thickness (tf) ksmna 0,12 yazlr, Stem thickness (tw) ksmna 0,40 yazlr, OK kutusu tklanr, Section Name ksmna KRS25X60 yazlr, Material ksmndan CONC seilir, Outside stem (t3) ksmna 0,60 yazlr, Outside flange (t2) ksmna 1,258 yazlr, Flange thickness (tf) ksmna 0,12 yazlr, Stem thickness (tw) ksmna 0,25 yazlr, OK kutusu tklanr, ki kez OK kutusu tklanr.

73) Define mensndeki Shell Sections komutu seilir. Bu ilem Define Shell Sections penceresini aar. Bu pencerede ; Modify/Show Section kutusu tklanr, Section Name ksmna DOSEME yazlr, Material ksmndan CONC seilir, Thickness ksmndaki Membrane ve Bending kutularna 0,12 yazlr, Type ksmnda Shell kutusu iaretlenir, OK kutusu tklanr, Add New Section kutusu tklanr, Section Name ksmna PERDE yazlr, Material ksmndan CONC seilir, Thickness ksmndaki Membrane ve Bending kutusuna 0,40 yazlr, Type ksmnda Shell kutusu iaretlenir, ki kez OK tuuna baslr.

74) Define mensndeki Static Load Case komutu seilir. Bu ilem Define Static Load Case Names penceresini aar. Bu pencerede ; Load kutusuna SABIT yazlr, Type kutusundan Dead seilir,

92 Self Weight Multiplier kutusuna 1 yazlr, Change Load kutusu tklanr, Load kutusuna HAREKTLI yazlr, Type kutusundan Live seilir, Self Weight Multiplier kutusuna 0 yazlr, Add New Load kutusu tklanr, OK kutusu tklanr.

75) Define mensndeki Load Combinations komutu seilir. Bu ilem Define Load Combinations penceresini aar. Bu pencerede ; Add New Combo kutusu tklanr, Load Combination Type ksmndan Add seilir, Define Combination ksmnda Case Name kutusundan SABIT Load seilir, Scale Factor kutusuna 1 yazlr, Add kutusu tklanr, Define Combination ksmnda Case Name kutusundan HAREKTLI Case seilir, Scale Factor kutusuna 1 yazlr, Add kutusu tklanr, OK kutusu tklanr, Add New Combo kutusu tklanr, Load Combination Type ksmndan Add seilir, Define Combination ksmnda Case Name kutusundan SABIT Load seilir, Scale Factor kutusuna 1,4 yazlr, Modify kutusu tklanr, Define Combination ksmnda Case Name kutusundan HAREKTLI Case seilir, Scale Factor kutusuna 1,6 yazlr, Modify kutusu tklanr, ki kez OK tuuna baslr. Mesnet artlarnn tanmlanmas ve atanmas 76) View mensnden Set Elements komutu seilir. Bu ilem Set Elements penceresini aar. Bu pencerede ; Shell ksmnda Labels kutusunun iareti kaldrlr, Joints ksmnda Labels kutusu iaretlenir, OK kutusu tklanr. 77) View mensnden Set 2D View komutu seilir. Bu ilem penceresini aar. Bu pencerede ; Plane ksmndan X-Y seilir ve yanndaki Z kutusuna 0 yazlr, OK kutusu tklanr. Set 2D View

Case

Load

Case

Load

93 78) Ekaranda grnen btn mesnetleri ve dm noktalarn iine alacak ekilde pencere oluturarak seim yaplr.

79) Assign mensndeki Joint seeneinin altndaki Restraints komutu seilir. Bu ilem Joint Restraints penceresini aar. Bu pencerede ; Restraints in Local Directions ksmndaki Translation 1, Translation 2, Translation 3, Rotation about 1, Rotation about 2, Rotation about 3 kutular iaretlenir veya Fast Restraints ksmndaki ikonuna baslr, OK kutusu tklanr. 80) Up One Grid Line ikonuna baslarak pencere Z=4 konumuna getirilir.

ubuk ve kabuk elemanlara ait kesitlerin atanmas 81) View mensnden Set Elements komutu seilir. Bu ilem Set Elements penceresini aar. Bu pencerede ; Joints ksmnda Labels kutusunun iareti kaldrlr, Frame ksmnda Labels kutusu iaretlenir, OK kutusu tklanr. 82) 63,64, ... ,121,122 ve 215,216, ... ,297,298 ve 123,124,... ,139,140 numaral ubuk elemanlar seilir. 83) Assign mensndeki Frame seeneinin altndaki Sections komutu seilir. Bu ilem Define Frame Sections penceresini aar. Bu pencerede ; Frame Sections Names ksmndan KRS40X65 seilir, OK kutusu tklanr. 84) Display mensndeki Show Undeformed Shape elemanlara yaplan atamalar ekrandan silinir. komutu seilir ve ubuk

85) 239,240, ...,297,298 ve 299,300, ...,327,328 numaral ubuk elemanlar seilir. 86) Assign mensndeki Frame seeneinin altndaki Sections komutu seilir. Bu ilem Define Frame Sections penceresini aar. Bu pencerede ; Frame Sections Names ksmndan KRS25X60 seilir, OK kutusu tklanr. 87) Display mensndeki Show Undeformed Shape elemanlara yaplan atamalar ekrandan silinir. komutu seilir ve ubuk

88) View mensnden Set 2D View komutu seilir. Bu ilem penceresini aar. Bu pencerede ;

Set 2D View

Plane ksmndan X-Z seilir ve yanndaki Y kutusuna 9,6 yazlr, OK kutusu tklanr.

94

89) 5, 9, 13, 17 numaral ubuk elemanlar seilir. 90) Up One Grid Line ikonuna baslarak pencere Y=9,6 konumuna getirilir.

91) 8, 12, 16, 20 numaral ubuk elemanlar seilir. 92) Assign mensndeki Frame seeneinin altndaki Sections komutu seilir. Bu ilem Define Frame Sections penceresini aar. Bu pencerede ; Frame Sections Names ksmndan KLN50X50 seilir, OK kutusu tklanr. komutu seilir ve ubuk 93) Display mensndeki Show Undeformed Shape elemanlara yaplan atamalar ekrandan silinir. 94) Down One Grid Line ikonuna baslarak pencere Y=-3,6 konumuna getirilir. 95) 6, 18 numaral ubuk elemanlar seilir. 96) Up One Grid Line ikonuna baslarak pencere Y=3,6 konumuna getirilir.

97) 7, 19 numaral ubuk elemanlar seilir. 98) Assign mensndeki Frame seeneinin altndaki Sections komutu seilir. Bu ilem Define Frame Sections penceresini aar. Bu pencerede ; Frame Sections Names ksmndan KLN60X60 seilir, OK kutusu tklanr. 99) Display mensndeki Show Undeformed Shape elemanlara yaplan atamalar ekrandan silinir. 100) 11, 15 numaral ubuk elemanlar seilir. 101) Down One Grid Line ikonuna baslarak pencere Y=-3,6 konumuna getirilir. komutu seilir ve ubuk

102) 10, 14 numaral ubuk elemanlar seilir. 103) Assign mensndeki Frame seeneinin altndaki Sections komutu seilir. Bu ilem Define Frame Sections penceresini aar. Bu pencerede ; Frame Sections Names ksmndan PERDE seilir, OK kutusu tklanr. 104) Display mensndeki Show Undeformed Shape elemanlara yaplan atama ekrandan silinir. komutu seilir ve ubuk

105) View mensnden Set 2D View komutu seilir. Bu ilem penceresini aar. Bu pencerede ;

Set 2D View

95

Plane ksmndan X-Y seilir ve yanndaki Z kutusuna 4 yazlr, OK kutusu tklanr. 106) Ekaranda grnen btn kabuk elemanlar iine alcak ekilde pencere oluturularak seim yaplr. 107) Assign mensndeki Shell seeneinin altndaki Sections komutu seilir. Bu ilem Define Shell Sections penceresini aar. Bu pencerede ; Shell Sections Names ksmndan DOSEME seilir, OK kutusu tklanr. 108) Display mensndeki Show Undeformed Shape elemanlara yaplan atama ekrandan silinir. komutu seilir ve kabuk

109) View mensnden Set 2D View komutu seilir. Bu ilem penceresini aar. Bu pencerede ;

Set 2D View

Plane ksmndan Y-Z seilir ve yanndaki X kutusuna -18 yazlr, OK kutusu tklanr. 110) 173, 174, 175, , 191, 192 numaral ubuk elemanlar seilir. 111) Up One Grid Line ikonuna baslarak pencere X=18 konumuna getirilir.

112) 195, 196, 197, , 213, 214 numaral ubuk elemanlar seilir. 113) Edit mensnden Cut komutu seilerek bu ubuk elemanlar sistemden kaldrlr. 114) View mensnden Refresh Window komutu seilerek ekran tazelenir.

115) Tm kabuk elemanlar pencere oluturarak seilir. 116) Down One Grid Line ikonuna baslarak pencere X=-18 konumuna getirilir.

117) Tm kabuk elemanlar pencere oluturarak seilir. 118) Assign mensndeki Shell seeneinin altndaki Sections komutu seilir. Bu ilem Define Shell Sections penceresini aar. Bu pencerede ; Shell Sections Names ksmndan PERDE seilir, OK kutusu tklanr. 119) Display mensndeki Show Undeformed Shape elemanlara yaplan atamalar ekrandan silinir. komutu seilir ve kabuk

Elemanlar iin rijit blgelerin (kritik kesitlerin) belirlenmesi, atanmas

96

120) View mensnden Set 2D View komutu seilir. Bu ilem penceresini aar. Bu pencerede ; Plane ksmndan X-Y seilir ve yanndaki Z kutusuna 4 yazlr, OK kutusu tklanr. 121) 84, 87, 99, 102 numaral ubuk elemanlar seilir.

Set 2D View

122) Assign mensndeki Frame seeneinin altndaki End Offsets komutu seilir. Bu ilem Frame End Offsets penceresini aar. Bu pencerede ; End Offsets Lenghts ksmnda Define Lenghts kutusu seilir, End I kutusuna 1,25 yazlr, End J kutusuna 0 yazlr, OK kutusu tklanr.

123) 83, 86, 98, 101 numaral ubuk elemanlar seilir. 124) Assign mensndeki Frame seeneinin altndaki End Offsets komutu seilir. Bu ilem Frame End Offsets penceresini aar. Bu pencerede ; End Offsets Lenghts ksmnda Define Lenghts kutusu seilir, End I kutusuna 0 yazlr, End J kutusuna 1,25 yazlr, OK kutusu tklanr.

Yk durumlarnn, yk ekillerinin tanmlanmas ve atanmas 125) Ekrann sa alt kesindeki birim seim kutusundan Ton-m seilir. 126) X-Y penceresindeki tm kabuk elemanlar pencere oluturarak seilir. 127) Assign mensndeki Shell Static Loads seeneinin altndaki Gravity komutu seilir. Bu ilem Shell Gravity Loads penceresini aar. Bu pencerede ; Load Case ksmndan SABIT seilir, Gravity Multipliers ksmndaki Z kutusuna 0,21 yazlr, Options ksmndaki Add to existing loads seilir, OK kutusu tklanr.

128) X-Y penceresindeki tm kabuk elemanlar pencere oluturarak seilir. 129) Assign mensndeki Shell Static Loads seeneinin altndaki Gravity komutu seilir. Bu ilem Shell Gravity Loads penceresini aar. Bu pencerede ; Load Case ksmndan HAREKTLI seilir, Gravity Multipliers ksmndaki Z kutusuna 0,50 yazlr, Options ksmndaki Add to existing loads seilir, OK kutusu tklanr.

97

130) Display mensndeki Show Undeformed Shape elemanlara yaplan atamalar ekrandan silinir.

komutu seilir ve kabuk

131) View mensnden Set Elements komutu seilir. Bu ilem Set Elements penceresini aar. Bu pencerede ; Frames ksmnda Labels kutusunun iareti kaldrlr, OK kutusu tklanr. 132) Ekrann sa alt kesindeki birim seim kutusundan kN-m seilir. 133) Select mensndeki Select seeneinin altndaki All komutu seilir.

134) Edit mensnden Replicate komutu seilir. Bu ilem Replicate penceresini aar. Bu pencerede ; Distance ksmndaki X ve Y kutularna 0 yazlr, Distance ksmndaki Z kutusuna 4 yazlr, Number kutusuna 2 yazlr, OK kutusu tklanr. 135) View mensnden Set 3D View komutu seilir. Bu ilem penceresini aar. Bu pencerede ; Fast View ksmndaki 3d kutusu tklanr, OK kutusu tklanr. zm aamas 136) Run Analysis ikonuna baslrak zme balanr. Set 3D View

137) zm bittiinde OK tuuna baslarak Analysis Complete penceresi kapatlr. Kesit tesirleri diyagramlarnn ve ekil deitirmi durumun izdirilmesi 138) Member Force Diagrams for Frames zorlar grlr. ikonu ile ubuk elemanlardaki kesit

139) Element Force/Stress Contours for Shells kesit zorlar grlr. 140) Display Static Deformed Shape deitirmi hali grlr.

ikonu ile plak elemanlardaki

ikonu ile her ykleme iin yapnn ekil

98 3.3. rnek 3 : Perdeli-ereveli Yap Giri Bilgileri:

Bayrak Direi

Y X

Bayrak Direi

ekil 3.6 a) Plan

ekil 3.6 b) boyutlu grnm

Beton : E = 28000 MPa (C20) Poisson Oran = 0,2 Perde Kalnl = 30 cm Kolonlar ve Kiriler = 50 x 50 Deme kalnl = 25 cm Kat ykseklii = 3,5 m Kabuller :

elik : E = 200000 MPa Poisson Oran = 0,3 Bayrak direi ; ap = 9 cm Et kalnl = 0,55 cm Bayrak direi ykseklii = 9 m

Diyaframlar (Demeler) kendi dzlemlerinde rijittir. Kolonlar temele ankastre baldr.

Tepki Spektrumu Yklemesi : X-Dir (X Yn-U1): 1994 UBC S2 Y-Dir (Y Yn-U2): 1994 UBC S2 nin %30 u ekil 3.6 a ve bde grlen bina betonarme plaklardan oluan, drt katl perdeli-ereveli bir yapdr. Binann at katnn bir kesinde 9 metre yksekliinde bir bayrak direi bulunmaktadr ve bu direin tepesinde 1000 N arlnda bir adamn bulunduu dnlmektedir.

99

ZM : Sistem geometrisinin oluturulmas; kolon, kiri ve perde elemanlar 1) 2) Ekrann sa alt kesindeki birim seim kutusundan kN-m seilir. File mensndeki New Model From Template komutu seilir. Bu ilem Model Templates penceresini aar. Bu pencerede Space Frame ikonuna baslr. penceresini aar. Bu pencerede ; 4) 5) Number of Stories kutusuna 4 yazlr, Number of Bays Along X kutusuna 4 yazlr, Number of Bays Along Y kutusuna 4 yazlr, Story Height kutusuna 3,5 yazlr, Bay Width Along X kutusuna 6 yazlr, Bay Width Along Y kutusuna 6 yazlr, Restraints ve Gridlines kutular iaretlenir, OK kutusu tklanr. kutusu tklanr. Bu ilem Space Frame

3)

3-D View penceresinin sa st kesindeki Close

Draw mensnden Edit Grid komutu seilir. Bu ilem Modify Grid Lines penceresini aar. Bu pencerede ; Glue Joints to Grid Lines kutusu iaretlenir, Direction ksmndan X seilir, X Location kutusunun altndaki listeden -12 seilir, X Location kutusuna 18 yazlarak Move Grid Line kutusu tklanr, X Location kutusunun altndaki listeden -6 seilir, X Location kutusuna 10,5 yazlarak Move Grid Line kutusu tklanr, X Location kutusunun altndaki listeden 6 seilir, X Location kutusuna 11 yazlarak Move Grid Line kutusu tklanr, X Location kutusunun altndaki listeden 12 seilir, X Location kutusuna 18 yazlarak Move Grid Line kutusu tklanr, Direction ksmndan Y seilir, Y Location kutusunun altndaki listeden -12 seilir, Y Location kutusuna 18 yazlarak Move Grid Line kutusu tklanr, Y Location kutusunun altndaki listeden -6 seilir, Y Location kutusuna -12 yazlarak Move Grid Line kutusu tklanr, Y Location kutusunun altndaki listeden 6 seilir, Y Location kutusuna 9 yazlarak Move Grid Line kutusu tklanr, Y Location kutusunun altndaki listeden 12 seilir, Y Location kutusuna 18 yazlarak Move Grid Line kutusu tklanr, OK kutusu tklanr.

100 6) 7) View mensnden Refresh View komutu seilirek grnt tazelenir. View mensnden Set Elements komutu seilir. Bu ilem Set Elements penceresini aar. Bu pencerede ; Options ksmndaki Fill Elements kutusu iaretlenir, OK kutusu tklanr. 8) View mensnden Set 2D View komutu seilir. Bu ilem penceresini aar. Bu pencerede ; Plane ksmndan X-Z seilir ve yandaki Y kutusuna 18 yazlr, OK kutusu tklanr. 9) Draw mensnden Quick Draw Shell Element komutu seilir. Set 2D View

10) Perde elemanlar izebilmek iin ekil 3.7 de grlen A, B, C, D alanlarna srayla tklanr. E F G H

A B C D

ekil 3.7 Kabuk elemanlarn etiketlenmesi

11) View mensnden Set 2D View komutu seilir. Bu ilem penceresini aar. Bu pencerede ;

Set 2D View

Plane ksmndan X-Z seilir ve yandaki Y kutusuna -18 yazlr, OK kutusu tklanr. 12) Draw mensnden Quick Draw Shell Element komutu seilir. 13) ekil 3.7 de grlen E, F, G, H alanlarna srayla tklanr. 14) View mensnden Set 2D View komutu seilir. Bu ilem penceresini aar. Bu pencerede ; Plane ksmndan Y-Z seilir ve yandaki X kutusuna 18 yazlr, OK kutusu tklanr. Set 2D View

101 15) Draw mensnden Quick Draw Shell Element komutu seilir. 16) Perde elemanlar izebilmek iin ekil 3.7 de grlen E, F, G, H alanlarna srayla tklanr. 17) View mensnden Set 2D View komutu seilir. Bu ilem penceresini aar. Bu pencerede ; Set 2D View

Plane ksmndan Y-Z seilir ve yandaki X kutusuna -18 yazlr, OK kutusu tklanr. 18) Draw mensnden Quick Draw Shell Element komutu seilir. 19) ekil 3.7 de grlen A, B, C, D alanlarna srayla tklanr. 20) Pointer ikonuna baslarak izim modundan klrak seim moduna geilir.

Malzeme, ubuk ve kabuk elemanlara ait kesit zelliklerinin tanmlanmas 21) Define mensndeki Materials komutu seilir. Bu ilem Define Materials penceresini aar. Bu pencerede ; Materials ksmndan CONC seilerek Modify/Show Material kutusu tklanr, Mass per Unit Volume kutusuna 2,5 yazlr, Weight per Unit Volume kutusuna 25 yazlr, OK kutusu tklanr, Materials ksmndan STEEL seilerek Modify/Show Material kutusu tklanr, Mass per Unit Volume kutusuna 8 yazlr, Weight per Unit Volume kutusuna 80 yazlr, ki kez OK tuuna baslr.

22) Ekrann sa alt kesindeki birim seim kutusundan N-mm seilir. 23) Define mensndeki Materials komutu seilir. Bu ilem Define Materials penceresini aar. Bu pencerede ; Materials ksmndan CONC seilerek Modify/Show Material kutusu tklanr, Modulus of Elasticity kutusuna 28000 yazlr, Poisson Ratio kutusuna 0,2 yazlr, OK kutusu tklanr, Materials ksmndan STEEL seilerek Modify/Show Material kutusu tklanr, Modulus of Elasticity kutusuna 200000 yazlr, Poisson Ratio kutusuna 0,3 yazlr, ki kez OK tuuna baslr. 24) Ekrann sa alt kesindeki birim seim kutusundan kN-m seilir.

102

25) Define mensndeki Frame Sections komutu seilir. Bu ilem Define Frame Sections penceresini aar. Bu pencerede ; Add Pipe Section komutu seilir, Section Name ksmna BORU yazlr, Material ksmndan STEEL seilir, Outside Diameter (t3) ksmna 0,09 yazlr, Wall Thickness (tw) ksmna 0,0055 yazlr, OK kutusu tklanr, Add Rectangular komutu seilir, Section Name ksmna KIRKOL yazlr, Material ksmndan CONC seilir, Depth (t3) kutusuna 0,5 yazlr, Width (t2) kutusuna 0,5 yazlr, ki kez OK tuuna baslr.

26) Define mensndeki Shell Sections komutu seilir. Bu ilem Define Shell Sections penceresini aar. Bu pencerede ; Modify/Show Section kutusu tklanr, Section Name ksmna PERDE yazlr, Material ksmndan CONC seilir, Thickness ksmndaki Membrane ve Bending kutularna 0,3 yazlr, Type ksmnda Shell kutusu iaretlenir, OK kutusu tklanr, Add New Section kutusu tklanr, Section Name ksmna DOSEME yazlr, Material ksmndan CONC seilir, Thickness ksmndaki Membrane ve Bending kutularna 0,25 yazlr, Type ksmnda Shell kutusu iaretlenir, ki kez OK tuuna baslr.

Sistem geometrisinin oluturulmas; demeler 27) View mensnden Set 2D View komutu seilir. Bu ilem penceresini aar. Bu pencerede ; Plane ksmndan X-Y seilir ve yandaki Z kutusuna 14 yazlr, OK kutusu tklanr. 28) View mensnden Set Elements komutu seilir. Bu ilem Set Elements penceresini aar. Bu pencerede ; Joints ksmndaki Labels kutusu iaretlenir, OK kutusu tklanr. 29) Draw mensnden Draw Rectangular Shell Element komutu seilir. Set 2D View

103 30) 25 numaral dm noktasndan, 105 numaral dm noktasna kadar fare ile pencere oluturulur ve deme tek bir plak eleman olarak tekil edilir. 31) Pointer ikonuna baslarak izim modundan klrak seim moduna geilir.

32) X-Y dzleminde Z=14 iken tm elemanlar pencere oluturarak seilir. 33) Edit mensndeki Mesh Shells komutu seilir. Bu ilem Mesh Selected Shells penceresini aar. Bu pencerede ; Mesh Using Selected Joints on Edges kutusu iaretlenir, OK kutusu tklanr. Demeler iin daha nce tanmlanan kesitlerin atanmas 34) X-Y dzleminde Z=14 iken tm elemanlar pencere oluturarak seilir. 35) Assign mensndeki Shell seeneinin altndaki Sections komutu seilir. Bu ilem Define Shell Sections penceresini aar. Bu pencerede ; Shell Sections ksmndan DOSEME seilir, OK kutusu tklanr. 36) Display mensndeki Show Undeformed Shape yaplan atamalar ekrandan silinir. 37) Restore Previous Selection ikonu seilir. komutu seilir ve plaklara

38) Edit mensneki Replicate komutu seilir. Bu ilem Replicate penceresini aar. Bu pencerede ; Distance ksmndaki X ve Y kutularna 0 yazlr, Distance ksmndaki Z kutusuna 3,5 yazlr, Number kutusuna 3 yazlr, OK kutusu tklanr; bylece kat kopyalamas yaplm olur. seilir.

39) Restore Previous Selection ikonu

Kat demeleri iin diyafram hareketinin tanmlanmas ve atanmas 40) Assign mensndeki Joints seeneinin altndaki Constraints komutu seilir. Bu ilem Constraints penceresini aar. Bu pencerede ; Add Diaphragm komutu seilir, Constraint Name ksmna DIACATI yazlr, Constraint Axis ksmnda Z Axis kutusu iaretlenir,

104 ki kez OK tuuna baslr. 41) Down One Grid Line grntlenir. ikonuna baslarak X-Y dzleminde Z=10,5 kotu

42) Tm elemanlar pencere oluturarak seilir. 43) Assign mensndeki Joints seeneinin altndaki Constraints komutu seilir. Bu ilem Constraints penceresini aar. Bu pencerede ; Add Diaphragm komutu seilir, Constraint Name ksmna DIAKAT3 yazlr, Constraint Axis ksmnda Z Axis kutusu iaretlenir, ki kez OK tuuna baslr. ikonuna baslarak X-Y dzleminde Z=7 kotu

44) Down One Grid Line grntlenir.

45) Tm elemanlar pencere oluturarak seilir. 46) Assign mensndeki Joints seeneinin altndaki Constraints komutu seilir. Bu ilem Constraints penceresini aar. Bu pencerede ; Add Diaphragm komutu seilir, Constraint Name ksmna DIAKAT2 yazlr, Constraint Axis ksmnda Z Axis kutusu iaretlenir, ki kez OK tuuna baslr. 47) Down One Grid Line grntlenir. ikonuna baslarak X-Y dzleminde Z=3,5 kotu

48) Tm elemanlar pencere oluturarak seilir. 49) Assign mensndeki Joints seeneinin altndaki Constraints komutu seilir. Bu ilem Constraints penceresini aar. Bu pencerede ; Add Diaphragm komutu seilir, Constraint Name ksmna DIAKAT1 yazlr, Constraint Axis ksmnda Z Axis kutusu iaretlenir, ki kez OK tuuna baslr.

Mesnet artlarnn tanmlanmas ve atanmas 50) Down One Grid Line grntlenir. ikonuna baslarak X-Y dzleminde Z=0 kotu

51) Tm elemanlar pencere oluturarak seilir.

105 52) Assign mensndeki Joints seeneinin altndaki Restraints komutu seilir. Bu ilem Joint Restraints penceresini aar. Bu pencerede ; ikonuna baslr, Fixed Support OK kutusu tklanr. 53) st mendeki 3-d ikonuna baslarak boyutlu grnm aktif hale getirirlir.

ubuk elemanlara ait daha nce tanmlanan kesit zelliklerinin atanmas 54) Select All ikonuna baslarak sistemdeki tm elemanlar seilir.

55) Assign mensndeki Frame seeneinin altndaki Sections komutu seilir. Bu ilem Define Frame Sections penceresini aar. Bu pencerede ; Frame Sections ksmndan KIRKOL seilir, OK kutusu tklanr. 56) Display mensndeki Show Undeformed Shape ubuklara yaplan atamalar ekrandan silinir. komutu seilir ve

57) View mensnden Set 2D View komutu seilir. Bu ilem penceresini aar. Bu pencerede ;

Set 2D View

Plane ksmndan X-Z seilir ve yandaki Y kutusuna -18 yazlr, OK kutusu tklanr. 58) Draw mensnden Edit Grid komutu seilir. Bu ilem Modify Grid Lines penceresini aar. Bu pencerede ; Direction ksmndan Z seilir, Z Location kutusuna 23 yazlr, Add Grid Line kutusu tklanr, OK kutusu tklanr.

59) X-Z dzleminde Y=-18 durumu grntlenir. 60) Draw mensnden Quick Draw Frame Element komutu seilir. 61) 105 numaral dm noktasnn stndeki grid izgisine tklanarak bayrak direi oluturulur. 62) Pointer ikonuna baslarak izim modundan klr, seim moduna geilir.

63) Seim yapmak iin oluturulan ubuk elemana tklanr.

106 64) Assign mensndeki Frame seeneinin altndaki Sections komutu seilir. Bu ilem Define Frame Sections penceresini aar. Bu pencerede ; Frame Sections ksmndan BORU seilir, OK kutusu tklanr. 65) Display mensndeki Show Undeformed Shape ubuklara yaplan atamalar ekrandan silinir. komutu seilir ve

66) Ekrann sa alt kesindeki birim seim kutusundan N-mm seilir. 67) Bayrak direinin st ksmndaki 126 numaral dm noktas seilir. 68) Assign mensndeki Joints seeneinin altndaki Masses komutu seilir. Bu ilem Joint Masses penceresini aar. Bu pencerede ; Masses in Local Direction ksmndaki Direction 1, Direction 2, Direction 3 kutularna 1000 yazlr, OK kutusu tklanr. 69) Display mensndeki Show Undeformed Shape noktasna yaplan atama ekrandan silinir. komutu seilir ve dm

70) View mensnden Set Elements komutu seilir. Bu ilem Set Elements penceresini aar. Bu pencerede ; Joints ksmndaki Labels kutusunun iareti kaldrlr, OK kutusu tklanr. 71) Define mensnden Response Spectrum Cases komutu seilir. Bu ilem Define Response Spectra penceresini aar. Bu pencerede ; Add New Spectra kutusu tklanr, Spectrum Case Name ksmndaki SPEC1 aynen kabul edilir, Excitation Angle ksmndaki 0 aynen kabul edilir, Modal Combination ksmndaki CQC aynen kabul edilir, Damping kutusuna 0,05 yazlr, Directional Combination ksmndaki SRSS aynen kabul edilir, Input Response Spectra ksmndaki U1 kutusunun yanndaki Function listesinden UBC94S2 seilir, Scale factor kutusuna 9,814 yazlr, Input Response Spectra ksmndaki U2 kutusunun yanndaki Function listesinden UBC94S2 seilir, Scale factor kutusuna 2,944 (0,3*9,814 = 2,944) yazlr, ki kez OK tuuna baslr. 72) Analyze mensndeki Set Options komutu seilir. Bu ilem Analysis Options penceresini aar. Bu pencerede ; Dynamic Analysis kutusu iaretlenir,

107 Set Dynamic Parameters kutusu tklanr, Number of Modes kutusuna 20 yazlr, Type of Analysis ksmndan Ritz Vectors kutusu iaretlenir, Ritz Load Vectors ksmndaki ACCELZ seilerek Remove kutusu tklanr, ki kez OK tuuna baslr. ikonuna baslarak zme balanr.

73) Run Analysis

74) zm bittiinde OK tuuna baslarak Analysis Complete penceresi kapatlr. 75) Member Force Diagrams for Frames zorlar grlr. ikonu ile ubuk elemanlardaki kesit

76) Element Force/Stress Contours for Shells kesit zorlar grlr. 77) Display Mode Shape

ikonu ile plak elemanlardaki

ikonu ile her modda yapnn ald ekil grlr. ikonu ile her ykleme iin yapnn ekil

78) Display Static Deformed Shape deitirmi hali grlr.

108 rnek 4 : ngerilmeli Kiri Giri Bilgileri: Simetri Ekseni 2 Ekseni

20cm 30cm

Kablo
8cm

1 Ekseni

9m

ekil 3.8 Yan grnm

Beton : E = 32000 MPa (C30) f ck = 30 MPa Poisson oran = 0,2 Ykler : iii. Sabit yk (g) = 35 kN/m (Kiriin arl dahil deildir) iv. Hareketli yk (q) = 25 kN/m v. ngerilme yk (P) = 900 kN Kiri Kesiti : Kiri Genilii (b) = 0,5 m Kiri Ykseklii (h) = 0,75 m ekil 3.8de grlen basit kiri, sabit yk, hareketli yk ve ngerilme yk etkisindedir. Kiriin, drt ve otuz sektrl zmnn bulunmas istenmektedir.

ZM :

109

Sistem geometrisinin oluturulmas 1) 2) Ekrann sa alt kesindeki birim seim kutusundan kN-m seilir. File mensndeki New Model From Template komutu seilir. Bu ilem Model Templates penceresini aar. Bu pencerede aar. Burada; 4) ikonuna baslr. Bu ilem Space Frame penceresini

3)

Number of Spans kutusuna 1 yazlr, Span Length kutusuna 9 yazlr, Restraints ve Gridlines kutular iaretlenir, OK kutusu tklanr. kutusu tklanr.

3-D View penceresinin sa st kesindeki Close

Malzeme ve kesit zelliklerinin tanmlanmas 5) Define mensndeki Materials komutu seilir. Bu ilem Define Materials penceresini aar. Bu pencerede ; 6) 7) Materials ksmndan CONC seilerek Modify/Show Material kutusu tklanr, Mass per Unit Volume kutusuna 2,5 yazlr, Weight per Unit Volume kutusuna 25 yazlr, ki kez OK tuuna baslr.

Ekrann sa alt kesindeki birim seim kutusundan N-mm seilir. Define mensndeki Materials komutu seilir. Bu ilem Define Materials penceresini aar. Bu pencerede ; Materials ksmndan CONC seilerek Modify/Show Material kutusu tklanr, Modulus of Elasticity kutusuna 32000 yazlr, Poisson Ratio kutusuna 0,2 yazlr, Reinforcing yield streess, fy kutusuna 300 yazlr, Concrete strength (Cylinder), fc kutusuna 30 yazlr, Shear steel yield stress, fys kutusuna 300 yazlr, Concrete shear strength, fcs kutusuna 30 yazlr, ki kez OK tuuna baslr.

8) 9)

Ekrann sa alt kesindeki birim seim kutusundan kN-m seilir. Define mensndeki Frame Sections komutu seilir. Bu ilem Define Frame Sections penceresini aar. Bu pencerede ;

110 Add Rectangular komutu seilir, Section Name ksmna KIRIS yazlr, Material ksmndan CONC seilir, Depth (t3) kutusuna 0,75 yazlr, Width (t2) kutusuna 0,5 yazlr, ki kez OK tuuna baslr.

ubuk elemanlara ait daha nce tanmlanan kesit zelliklerinin atanmas 10) Ekrandaki ubuk eleman, zerlerine tklanarak seilir. 11) Assign mensndeki Frame seeneinin altndaki Sections komutu seilir. Bu ilem Define Frame Sections penceresini aar. Bu pencerede ; Frame Sections ksmndan KIRIS seilir, OK kutusu tklanr. 12) Display mensndeki Show Undeformed Shape elemana yaplan atama ekrandan silinir. komutu seilir ve ubuk

Yk durumlar, yk ekilleri ve yk kombinasyonlarnn tanmlanmas, atanmas 13) Ekrandaki ubuk eleman, zerlerine tklanarak seilir. 14) Assign mensndeki Frame seeneinin altndaki Prestress komutu seilir. Bu ilem Frame Prestressing Patterns penceresini aar. Bu pencerede ; Cable Tension kutusuna 900 yazlr, Cable Eccentiricities ksmndaki Start (+2 direction) kutusuna 0,20 yazlr, Cable Eccentiricities ksmndaki Middle (-2 direction) kutusuna 0,30 yazlr, Cable Eccentiricities ksmndaki End (+2 direction) kutusuna 0,08 yazlr, OK kutusu tklanr. 15) Define mensndeki Static Load Cases komutu seilir. Bu ilem Define Static Load Case Names penceresini aar. Bu pencerede ; Load kutusuna SABIT yazlr, Type ksmndan DEAD seilir, Self Weight Multiplier kutusuna 1 yazlr, Change Load kutusu tklanr, Load kutusuna HAREKTLI yazlr, Type ksmndan LIVE seilir, Self Weight Multiplier kutusuna 0 yazlr, Add New Load kutusu tklanr, Load kutusuna ONGERLME yazlr, Type ksmndan OTHER seilir,

111 Self Weight Multiplier kutusuna 0 yazlr, Add New Load kutusu tklanr, OK kutusu tklanr. 16) Define mensndeki Load Combinations komutu seilir. Bu ilem Define Load Combinations penceresini aar. Bu pencerede ; Add New Combo kutusu tklanr, Load Combination Name kutusuna KOMB1 yazlr, Load Combination Type kutusundan ADD seilir, Title kutusuna KOMB1 : SABIT+HAREKTLI+ONGERLME yazlr, Define Combination ksmndaki Case Name ksmndan SABIT seilir, Scale Factor kutusuna 1 yazlr, Add kutusu tklanr, Define Combination ksmndaki Case Name ksmndan HAREKTLI seilir, Scale Factor kutusuna 1 yazlr, Add kutusu tklanr, Define Combination ksmndaki Case Name ksmndan ONGERLME seilir, Scale Factor kutusuna 1 yazlr, Add kutusu tklanr, ki kez OK tuuna baslr.

17) Ekrandaki ubuk eleman, zerlerine tklanarak seilir. 18) Assign mensndeki Frame Static Loads seeneinin altndaki Point and Uniform komutu seilir. Bu ilem Point and Uniform Span Loads penceresini aar. Bu pencerede ; Load Case Name ksmndan SABIT seilir, Load Type and Direction ksmndan Forces seilir, Load Type and Direction ksmnda Global Z Project seilir, Uniform Load kutusuna 35 yazlr, OK kutusu tklanr. komutu seilir ve ubuk

19) Display mensndeki Show Undeformed Shape elemana yaplan atama ekrandan silinir. 20) Ekrandaki ubuk eleman, zerlerine tklanarak seilir.

21) Assign mensndeki Frame Static Loads seeneinin altndaki Point and Uniform komutu seilir. Bu ilem Point and Uniform Span Loads penceresini aar. Bu pencerede ; Load Case Name ksmndan HAREKTLI seilir, Load Type and Direction ksmndan Forces seilir, Load Type and Direction ksmnda Global Z Project seilir, Uniform Load kutusuna 25 yazlr, OK kutusu tklanr.

112 22) Display mensndeki Show Undeformed Shape elemana yaplan atama ekrandan silinir. 23) Ekrandaki ubuk eleman, zerlerine tklanarak seilir. 24) Assign mensndeki Frame Static Loads seeneinin altndaki Prestress komutu seilir. Bu ilem Frame Prestress Loads penceresini aar. Bu pencerede ; Load Case Name ksmndan ONGERLME seilir, Scale Factor kutusuna 1 yazlr, OK kutusu tklanr. 25) Ekrandaki ubuk eleman, zerlerine tklanarak seilir. 26) Assign mensndeki Frame seeneinin altndaki Output Segments komutu seilir. Bu ilem Frame Output Segments penceresini aar. Bu pencerede ; Number of Segments kutusuna 4 yazlr, OK kutusu tklanr. 27) Display mensndeki Show Undeformed Shape elemana yaplan atama ekrandan silinir. Sistem serbestliinin tanmlanmas 28) Analyze mensndeki Set Options komutu seilir. Bu ilem Analysis Options penceresini aar. Bu pencerede ; Fast DOFs ksmndan Plane Frame OK kutusu tklanr. 29) Run Analysis ikonuna baslr, komutu seilir ve ubuk komutu seilir ve ubuk

ikonuna baslrak zme balanr.

30) zm bittiinde OK tuuna baslarak Analysis Complete penceresi kapatlr. 31) Member Force Diagrams for Frames ikonuna baslr. Bu ilem Member Force Diagrams for Frames penceresini aar. Bu pencerede ; Load kutusundan KOMB1 seilir, Component ksmndan Moment 3-3 seilir, Scaling ksmndan Auto seilir, Fill Diagrams kutusunun iareti kaldrlr, Show Values on Diagram kutusu iaretlenir, OK kutusu tklanr.

32) Modelin kilidini kaldrmak iin st mendeki ikonlardan Lock/Unlock Model ikonuna baslr. Alan pencerede OK tuuna baslarak kilit alr.

113

33) Ekrandaki ubuk eleman, zerlerine tklanarak seilir. 34) Assign mensndeki Frames seeneinin altndaki Output Segments komutu seilir. Bu ilem Frame Output Segments penceresini aar. Bu pencerede ; Number of Segments kutusuna 30 yazlr, OK kutusu tklanr. 35) Display mensndeki Show Undeformed Shape elemana yaplan atamalar ekrandan silinir. zm aamas 36) Run Analysis ikonuna baslarak zme balanr. komutu seilir ve ubuk

37) zm bittiinde OK tuuna baslarak Analysis Complete penceresi kapatlr. ikonuna baslr. Bu ilem Member 38) Member Force Diagrams for Frames Force Diagrams for Frames penceresini aar. Bu pencerede ; Load kutusundan KOMB1 seilir, Component ksmndan Moment 3-3 seilir, Scaling ksmndan Auto seilir, Fill Diagrams kutusunun iareti kaldrlr, Show Values on Diagram kutusu iaretlenir, OK kutusu tklanr.

114 3.5. rnek 5 : Betonarme Duvar Giri Bilgileri:

ekil 3.9 a)Plan

ekil 3.9 b)Bir bloun llendirilmesi

ekil 3.9 c)Bir blok iin dey yklemeler

Beton : E = 28000 MPa Poisson Oran = 0,2 Duvar Kalnl = 0,30 m Ykler : Hareketli Ykler (P L ) = 30 kN Sabit Ykler (P D ) = 95 kN Deprem ykleri ekilde gsterildii deerde ve ynde etkimektedir. ekil 3.9 ada grlen yap sistemi, zemine oturduu noktalardan alt dorultuda da tutulu; hareket etmedii dnlen (tam ankastre) betonarme bir duvardr. Bu duvar

115 kendi arl, hareketli ykler, sabit ykler ve deprem ykleri etkisi altndadr. zm SAP 2000 program ile yaplmtr.

116 zm : Sistem geometrisinin oluturulmas; bir blok 1) 2) Ekrann sa alt kesindeki birim seim kutusundan kN-m seilir. File mensndeki New Model From Template komutu seilir. Bu ilem Model Templates penceresini aar. Bu pencerede Shear Wall ikonuna baslr. penceresini aar. Bu pencerede ; 4) 5) Number of Spaces Along X kutusuna 8 yazlr. Number of Spaces Along Z kutusuna 4 yazlr. Width Along X kutusuna 1 yazlr. Width Along Z kutusuna 1 yazlr. OK kutusu tklanr. tuuna baslarak kapatlr. komutu seilir. Bu ilem Set Elements Bu ilem Shear Wall

3)

3D View penceresi, sa st kesindeki View mensnden Set Elements penceresini aar. Bu pencerede ;

Joint ksmnda Labels kutusu iaretlenir, Shell ksmnda Labels kutusu iaretlenir, OK kutusu tklanr. 6) 7) 8) 6, 7, 10, 11, 22, 23, 26 ve 27 numaral shell elemanlar zerine tklanlarak seilir. Klavyedeki Delete kutusu tklanrarak seilen kabuk elemanlar silinir. View mensnden Refresh Window komutu seilerek ekran tazelenir.

Yk durumlar ve yk kombinasyonlarnn oluturulmas 9) Define mensndeki Static Load Case komutu seilir. Bu ilem Define Static Load Case Names penceresini aar. Bu pencerede ; Load kutusuna SABIT yazlr, Type kutusundan Dead seilir, Self Weight Multiplier kutusuna 1 yazlr, Change Load kutusu tklanr, Load kutusuna HAREKTLI yazlr, Type kutusundan Live seilir, Self Weight Multiplier kutusuna 0 yazlr, Add New Load kutusu tklanr, Loads ksmnda load kutusuna DEPREM yazlr, Type kutusundan Quake seilir,

117 Add New Load kutusu tklanr, OK kutusu tklanr. 10) Define mensndeki Load Combinations komutu seilir. Bu ilem Define Load Combinations penceresini aar. Bu pencerede ; Add New Combo kutusu tklanr, Load Combination Type ksmndan Add seilir, Define Combination ksmnda Case Name kutusundan SABIT Load Case seilir, Scale Factor kutusuna 1 yazlr, Add kutusu tklanr, Define Combination ksmnda Case Name kutusundan HAREKTLI Load Case seilir, Scale Factor kutusuna 1 yazlr, Add kutusu tklanr, Define Combination ksmnda Case Name kutusundan DEPREM Load Case seilir, Scale Factor kutusuna 1 yazlr, Add kutusu tklanr, ki kez OK tuuna baslr. Bir blok iin dey yklerin tanmlanmas ve atanmas 11) 10, 25 ve 45 numaral dm noktalar seilir. 12) Assign mensndeki Joint Static Loads seeneinin altndaki Forces komutu seilir. Bu ilem Joint Forces penceresini aar. Bu pencerede ; Load Case ksmndan SABIT seilir, Loads ksmndaki Force Global Z kutusuna 47.5 yazlr, Options ksmndaki Add to existing loads seilir, OK kutusu tklanr.

13) 25 numaral dm noktas seilir. 14) Assign mensndeki Joint Static Loads seeneinin altndaki Forces komutu seilir. Bu ilem Joint Forces penceresini aar. Bu pencerede ; OK kutusu tklanr. 15) 10, 25 ve 45 numaral dm noktalar seilir. 16) Assign mensndeki Joint Static Loads seeneinin altndaki Forces komutu seilir. Bu ilem Joint Forces penceresini aar. Bu pencerede ; Load Case ksmndan HAREKTLI seilir, Loads ksmndaki Force Global Z kutusuna 15 yazlr, Options ksmndaki Add to existing loads seilir, OK kutusu tklanr.

118

17) 25 numaral dm noktas seilir. 18) Assign mensndeki Joint Static Loads seeneinin altndaki Forces komutu seilir. Bu ilem Joint Forces penceresini aar. Bu pencerede ; OK kutusu tklanr Malzeme ve kesit zelliklerinin tanmlanmas ve atanmas 19) Ekrann sa alt kesindeki birim seim kutusundan N-mm seilir. 20) Define mensndeki Materials komutu seilir. Bu ilem Define Materials penceresini aar. Bu pencerede ; Materials ksmndan CONC seilerek Modify/Show Material kutusu tklanr, Modulus of Elasticity kutusuna 28000 yazlr, Poissons ratio kutusuna 0,2 yazlr, ki kez OK kutusu tklanr.

21) Ekrann sa alt kesindeki birim seim kutusundan kN-m seilir. 22) Define mensndeki Shell Sections komutu seilir. Bu ilem Define Shell Sections penceresini aar. Bu pencerede ; Shell Sections ksmndan SSEC1 seilerek Modify/Show Section kutusu tklanr, Section Name ksmna DUVAR yazlr, Membrane thickness ve Bending thickness kutularna 0,30 yazlr, Type ksmnda Shell iaretlenir, ki kez OK kutusu tklanr. 23) Tm kabuk elemanlar pencere oluturarak seilir. 24) Assign mensndeki Shell seeneinin altndaki Sections komutu seilir. Bu ilem Define Shell Sections penceresini aar. Bu pencerede ; Shell Sections Names ksmndan DUVAR seilir, OK kutusu tklanr. Sistem geometrisinin oluturulmas; dier bloklar 25) Select mensndeki Select seeneinin altndaki All komutu seilir.

26) Edit mensnden Replicate komutu seilir. Bu ilem Replicate penceresini aar. Bu pencerede ; Lineer Tab blm seilir, Distance ksmndaki X kutusuna 8 yazlr,

119 Number kutusuna 5 yazlr, OK kutusu tklanr. 27) View mensnden Set Elements penceresini aar. Bu pencerede ; komutu seilir. Bu ilem Set Elements

Joint ksmnda Hide kutusu iaretlenir, Shell ksmnda Labels kutusunun iareti kaldrlr, OK kutusu tklanr. 28) Select mensndeki Select seeneinin altndaki All komutu seilir.

29) Edit mensnden Replicate komutu seilir. Bu ilem Replicate penceresini aar. Bu pencerede ; Lineer Tab blm seilir, Distance ksmndaki X kutusuna 0 yazlr, Distance ksmndaki Z kutusuna 4 yazlr, Number kutusuna 9 yazlr, OK kutusu tklanr. komutu seilir. Bu ilem Set Elements

30) View mensnden Set Elements penceresini aar. Bu pencerede ;

Joint ksmnda Hide kutusunun iareti kaldrlr, Joint ksmnda Labels kutusu iaretlenir, Joint ksmnda Restraints kutusu iaretlenir, Options ksmnda Fill Elements kutusunun iareti kaldrlr, OK kutusu tklanr.

Yatay yklerin tanmlanmas ve atanmas 31) 10 numaral dm noktas seilir. 32) Assign mensndeki Joint Static Loads seeneinin altndaki Forces komutu seilir. Bu ilem Joint Forces penceresini aar. Bu pencerede ; Load Case ksmndan DEPREM seilir, Loads ksmndaki Force Global X kutusuna 45 yazlr, Loads ksmndaki Force Global Z kutusuna 0 yazlr, Options ksmndaki Add to existing loads seilir, OK kutusu tklanr.

33) 243 numaral dm noktas seilir. 34) Assign mensndeki Joint Static Loads seeneinin altndaki Forces komutu seilir. Bu ilem Joint Forces penceresini aar. Bu pencerede ; Loads ksmndaki Force Global X kutusuna 65 yazlr,

120 Options ksmndaki Add to existing loads seilir, OK kutusu tklanr. 35) 427 numaral dm noktas seilir. 36) Assign mensndeki Joint Static Loads seeneinin altndaki Forces komutu seilir. Bu ilem Joint Forces penceresini aar. Bu pencerede ; Loads ksmndaki Force Global X kutusuna 85 yazlr, Options ksmndaki Add to existing loads seilir, OK kutusu tklanr. 37) 611 numaral dm noktas seilir. 38) Assign mensndeki Joint Static Loads seeneinin altndaki Forces komutu seilir. Bu ilem Joint Forces penceresini aar. Bu pencerede ; Loads ksmndaki Force Global X kutusuna 105 yazlr, Options ksmndaki Add to existing loads seilir, OK kutusu tklanr. 39) 795 numaral dm noktas seilir. 40) Assign mensndeki Joint Static Loads seeneinin altndaki Forces komutu seilir. Bu ilem Joint Forces penceresini aar. Bu pencerede ; Loads ksmndaki Force Global X kutusuna 125 yazlr, Options ksmndaki Add to existing loads seilir, OK kutusu tklanr. 41) 979 numaral dm noktas seilir. 42) Assign mensndeki Joint Static Loads seeneinin altndaki Forces komutu seilir. Bu ilem Joint Forces penceresini aar. Bu pencerede ; Loads ksmndaki Force Global X kutusuna 145 yazlr, Options ksmndaki Add to existing loads seilir, OK kutusu tklanr. 43) 1163 numaral dm noktas seilir. 44) Assign mensndeki Joint Static Loads seeneinin altndaki Forces komutu seilir. Bu ilem Joint Forces penceresini aar. Bu pencerede ; Loads ksmndaki Force Global X kutusuna 165 yazlr, Options ksmndaki Add to existing loads seilir, OK kutusu tklanr. 45) 1347 numaral dm noktas seilir.

121 46) Assign mensndeki Joint Static Loads seeneinin altndaki Forces komutu seilir. Bu ilem Joint Forces penceresini aar. Bu pencerede ; Loads ksmndaki Force Global X kutusuna 185 yazlr, Options ksmndaki Add to existing loads seilir, OK kutusu tklanr. 47) 1531 numaral dm noktas seilir. 48) Assign mensndeki Joint Static Loads seeneinin altndaki Forces komutu seilir. Bu ilem Joint Forces penceresini aar. Bu pencerede ; Loads ksmndaki Force Global X kutusuna 205 yazlr, Options ksmndaki Add to existing loads seilir, OK kutusu tklanr. 49) 1715 numaral dm noktas seilir. 50) Assign mensndeki Joint Static Loads seeneinin altndaki Forces komutu seilir. Bu ilem Joint Forces penceresini aar. Bu pencerede ; Loads ksmndaki Force Global X kutusuna 245 yazlr, Options ksmndaki Add to existing loads seilir, OK kutusu tklanr. 51) Display mensndeki Show Undeformed Shape noktalarna yaplan atamalar ekrandan silinir. 52) View mensnden Set Elements penceresini aar. Bu pencerede ; komutu seilir ve dm

komutu seilir. Bu ilem Set Elements

Shell ksmnda Labels kutusu iaretlenir, OK kutusu tklanr. 53) 208, 212 ve 218 numaral dm noktalar seilir. 54) 138, 142 numaral shell elemanlar seilir. 55) Assign mensnden Group Name komutu seilir. Bu ilem Assign Group penceresini aar. Bu pencerede ; Groups kutusuna PIERA yazlr, Add New Group Name kutusu tklanr, OK kutusu tklanr. 56) View mensnden Restore Full View komutu seilir. 57) Altnc katn alt ksmndaki tm dm noktalar pencere oluturarak seilir (973,972,980,..., toplam 49 dm noktas).

122 58) Altnc katn alt ksmndaki tm kabuk elemanlar seilir (730,738,742,..., toplam 24 kabuk eleman). 59) Assign mensnden Group Name komutu seilir. Bu ilem Assign Group penceresini aar. Bu pencerede ; Groups kutusuna 6TH yazlr, Add New Group Name kutusu tklanr, OK kutusu tklanr. komutu seilir. Bu ilem Set Elements 60) View mensnden Set Elements penceresini aar. Bu pencerede ; Joints ksmnda Labels kutusunun iareti kaldrlr, Shell ksmnda Labels kutusunun iareti kaldrlr, OK kutusu tklanr. 61) Analyze mensndeki Set Options komutu seilir. Bu ilem Analysis Options penceresini aar. Bu pencerede ; Plane Frame XZ Plane belirlenir. OK kutusu tklanr. zm aamas 62) Run Analysis ikonuna baslarak zme balanr. tuuna baslarak serbestlik derecesi

63) zm bittiinde OK tuuna baslarak Analysis Complete penceresi kapatlr. 64) Display mensnde Show Group Joint Force Sums komutu seilir. Bu ilem Select Groups penceresini aar. Bu pencerede ; 6TH isimli gurup zerine tklanr, Ctrl tuuna basl tutulur ve PIERA isimli gurup zerine tklanarak bu gurupta seeneklere eklenir, OK kutusu tklanr. 65) Seilen gruplara ait dm noktas ykleri ekranda grntlenir. 66) Element Force/Stress Contours for Shells kesit zorlar grlr. 67) Display Mode Shape ikonu ile plak elemanlardaki

ikonu ile her mod iin yapnn ald ekil grlr. ikonu ile her ykleme iin yapnn ekil

68) Display Static Deformed Shape deitirmi hali grlr.

123 3.6. rnek 6 : Uzay Kafes Giri Bilgileri

BA plak

BA plak

ekil 3.10 b) Yan grnm

ekil 3.10 a) boyutlu grnm

elik : E = 200000 MPa Poisson Oran = 0,3 elik Profiller = L44 F y = 250 MPa Ykler : i.

Beton : E = 28000 MPa Poisson Oran = 0,2 Plak Kalnl = 0.20 m

ii.

Betonarme Plaklar (deme) zerine gelen dey ykler Sabit Yk = 250 kN Hareketli Yk = 450 kN Kendi arlndan dolay oluan ykler

ekil 3.10 a ve bde grlen sistem, elik profillerden oluan, zemine oturduu noktada sadece dnme serbestlii ngrlen bir kafes sistemdir. Deme sistemi betonarme plaklardan olumaktadr. Demeler iin Rijit Diyafram kabulu yaplmtr. zm Sap 2000 program ile gerekletirilmitir.

124 zm : Sistem geometrisinin oluturulmas; ubuk elemanlar 1) 2) Ekrann sa alt kesindeki birim seim kutusundan KN-m seilir. File mensnden New Model komutu seilir. Bu ilem Coordinate System Defination penceresini aar. Bu pencerede ; 3) Cartesian Tab blm seilir, Number of Grid Spaces ksmndaki X direction kutusuna 0 yazlr, Number of Grid Spaces ksmandaki Y direction kutusuna 0 yazlr, Number of Grid Spaces ksmndaki Z direction kutusuna 0 yazlr, OK kutusu tklanr.

Draw mensnden Edit Grid komutu seilir. Bu ilem Modify Grid Lines penceresini aar. Bu pencerede ; Directions ksmndaki X seenei iaretlenir, X Location kutusuna 2,2 yazlr ve Add Grid Line kutusu tklanr, X Location kutusuna 3,3 yazlr ve Add Grid Line kutusu tklanr, Directions ksmndaki Z seenei iaretlenir, Z Location kutusuna 7,5 yazlr ve Add Grid Line kutusu tklanr, Z Location kutusuna 11 yazlr ve Add Grid Line kutusu tklanr, OK kutusu tklanr,

4) 5)

X-Y dzleminde Z=0 durumu grntlenir. View mensnden Set 2D View komutu seilir. Bu ilem penceresini aar. Bu pencerede ; Plane ksmndan X-Z seilir ve yanndaki Y kutusuna 0 yazlr, OK kutusu tklanr. Set 2D View

125

6) 7) 8) 9)

Draw mensnden Quick Draw Frame Element

komutu seilir.

A ile adlandrlan grid line zerine tklanarak ubuk eleman izilir. B ile adlandrlan grid line zerine tklanarak bir baka ubuk eleman izilir. komutu seilir.

10) Draw mensnden Draw Frame Element

11) C, D ve E noktalarna tklanr ve sonra klavyedeki enter tuuna baslarak iki ubuk eleman izilir. 12) F noktas zerine tklanr ve sonra E noktas zerine iki kere tklanarak dier ubuk eleman izilir. 13) G noktas zerine tklanr ve sonra D noktas zerine iki kere tklanarak dier ubuk eleman izilir. 14) D noktas zerine tklanr ve sonra F noktas zerine iki kere tklanarak dier ubuk eleman izilir. 15) Pointer ikonuna baslarak izim modundan klrak seim moduna geilir. komutu seilir. Bu ilem Set Elements

16) View mensnden Set Elements penceresini aar. Bu pencerede ;

Joints ksmnda Labels kutusu iaretlenir, Frames ksmnda Labels kutusu iaretlenir, Fill Elements kutusu iaretlenir, OK kutusu tklanr.

126 17) 1 ve 3 numaral ubuk elemanlar seilir. 18) Edit mensnde, Divide Frames komutu seilir. Bu ilem Divide Selected Frames penceresini aar. Bu pencerede ; Divide into kutusuna 5 yazlr, Last/First ratio kutusuna 1 yazlr, OK kutusu tklanr. 19) Draw mensnden Draw Frame Element komutu seilir.

20) 9 numaral dm noktasna tklanr ve sonra 13 numaral dm noktasna iki kere tklanarak ubuk eleman izilir. 21) 8 numaral dm noktasna tklanr ve sonra 12 numaral dm noktasna iki kere tklanarak ubuk eleman izilir. 22) 7 numaral dm noktasna tklanr ve sonra 11 numaral dm noktasna iki kere tklanarak ubuk eleman izilir. 23) 6 numaral dm noktasna tklanr ve sonra 10 numaral dm noktasna iki kere tklanarak ubuk eleman izilir. 24) 13 numaral dm noktasna tklanr ve sonra 2 numaral dm noktasna iki kere tklanarak ubuk eleman izilir. 25) 12 numaral dm noktasna tklanr ve sonra 9 numaral dm noktasna iki kere tklanarak ubuk eleman izilir. 26) 11 numaral dm noktasna tklanr ve sonra 8 numaral dm noktasna iki kere tklanarak ubuk eleman izilir. 27) 10 numaral dm noktasna tklanr ve sonra 7 numaral dm noktasna iki kere tklanarak ubuk eleman izilir. 28) Pointer ikonuna basp izim modundan klrak seim moduna geilir.

29) 3D View penceresine tklanarak aktif hale getirilir. 30) View mensnden Refresh View komutu seilerek ekran tazelenir. 31) X-Z dzleminde Y=0 penceresi seilirek aktif hale getirilir. 32) Select mensndeki Select seeneinin altndaki All komutu seilir.

33) Edit mensnden Replicate komutu seilir. Bu ilem Replicate penceresini aar. Bu pencerede ; Mirror Tab blm seilir,

127 Mirror About ksmndaki Y-Z Plane seenei iaretlenir, Ordinate ksmndaki X kutusuna 3,3 yazlr, OK kutusu tklanr. 34) Draw mensnden Draw Frame Element komutu seilir.

35) 4 numaral dm noktasna tklanr ve sonra 16 numaral dm noktas zerine iki kere tklanarak ubuk eleman izilir. 36) Pointer ikonuna baslarak izim modundan klrak seim moduna geilir. komutu seilir.

37) Select mensndeki Select seeneinin altnadaki All

38) Edit mensnden Replicate komutu seilir. Bu ilem Replicate penceresini aar. Bu pencerede ; Radial Tab blm seilir, Rotate About ksmndaki Z Axis seenei iaretlenir, Increament Data ksmndaki Angel kutusuna 90 ve Number kutusuna 1 yazlr, OK kutusu tklanr. 39) Restore Previous Selection ikonu seilir.

40) Edit mensnden Replicate komutu seilir. Bu ilem Replicate penceresini aar. Bu pencerede ; Lineer Tab blm seilir, Distance ksmndaki Y kutusuna 6,6 yazlr, X ve Z kutusuna 0 yazlr, Number kutusuna 1 yazlr, OK kutusu tklanr.

41) X-Z dzleminde Y=0 penceresi seilirek aktif hale getirilir. 42) View mensnden Set 2D View komutu seilir. Bu ilem penceresini aar. Bu pencerede ; Plane ksmndan Y-Z seilir ve yanndaki X kutusuna 0 yazlr, OK kutusu tklanr. 43) Y-Z dzleminde X=0 iken tm elemanlar pencere oluturarak seilir. 44) Edit mensnden Replicate komutu seilir. Bu ilem Replicate penceresini aar. Bu pencerede ; Lineer Tab blm seilir, Distance ksmndaki X kutusuna 6,6 yazlr, Y ve Z kutusuna 0 yazlr, Set 2D View

128 Number kutusuna 1 yazlr, OK kutusu tklanr. Mesnet artlarnn tanmlanmas ve atanmas 45) View mensnden Set 2D View komutu seilir. Bu ilem penceresini aar. Bu pencerede ; Plane ksmndan X-Y seilir ve yanndaki Z kutusuna 0 yazlr, OK kutusu tklanr. 46) Ekranda grlen drt dm noktas seilir. 47) Assign mensndeki Joint seeneinin altndaki Restraints komutu seilir. Bu ilem Joint Restraints penceresini aar. Bu pencerede ; Translation 1, Translation 2 ve Translation 3 kutular iaretlenir, Rotation About 1, Rotation About 2 ve Rotation About 3 kutularnn iaretleri kaldrlr (bu, bu eksenler etrafnda dnme mafsal seildi, anlamna gelir), OK kutusu tklanr. Sistem geometrisinin oluturulmas; plak elemanlar 48) Display mensndeki Show Undeformed Shape artlar ekrandan silinir. 49) Up One Grid Line komutu seilir ve mesnet Set 2D View

ikonuna baslarak pencere Z=7,5 konumuna getirilir. komutu seilir.

50) Draw mensnden Draw Rectangular Shell Element

51) 32 numaral dm noktas zerine tklanr ve sonra 14 numaral dm noktas zerine tklanarak kabuk eleman izilir. 52) Pointer ikonuna baslarak izim modundan klrak seim moduna geilir.

53) Kabuk eleman zerine tklanarak seilir. 54) Edit mensnden Mesh Shells komutu seilir. Bu ilem Mesh Selected Shells penceresini aar. Mesh into kutusuna 3 yazlr. by ... Shells kutusuna 3 yazlr. OK kutusu tklanr. 55) Up One Grid Line ikonuna baslarak pencere Z=11 konumuna getirilir. komutu seilir.

56) Draw mensnden Draw Rectangular Shell Element

129

57) 33 numaral dm noktas zerine tklanr ve sonra 15 numaral dm noktas zerine tklanarak kabuk eleman izilir. 58) Pointer ikonuna baslarak izim modundan klrak seim moduna geilir.

59) Shell eleman zerine tklanarak seilir. 60) Edit mensnden Mesh Shells komutu seilir. Bu ilem Mesh Selected Shells penceresini aar. Mesh into kutusuna 2 yazlr. by ... Shells kutusuna 2 yazlr. OK kutusu tklanr. 61) View mensnden Set Elements penceresini aar. Bu pencerede ; komutu seilir. Bu ilem Set Elements

Joints ksmnda Labels kutusunun iareti kaldrlr, Frames ksmnda Labels kutusunun iareti kaldrlr, OK kutusu tklanr. Yk durumlarnn tanm 62) Define mensndeki Static Load Case komutu seilir. Bu ilem Define Static Load Case Names penceresini aar. Bu pencerede ; Load kutusuna SABIT yazlr, Type kutusundan Dead seilir, Self Weight Multiplier kutusuna 1 yazlr, Change Load kutusu tklanr, Load kutusuna HAREKTLI yazlr, Type kutusundan Live seilir, Self Weight Multiplier kutusuna 0 yazlr, Add New Load kutusu tklanr, OK kutusu tklanr.

Malzeme ve kesit zelliklerinin tanm 63) Ekrann sa alt kesindeki birim seim kutusundan N-mm seilir. 64) Define mensndeki Materials komutu seilir. Bu ilem Define Materials penceresini aar. Bu pencerede ; Materials ksmndan CONC seilerek Modify/Show Material kutusu tklanr, Modulus of Elasticity kutusuna 28000 yazlr, Poissons ratio kutusuna 0,2 yazlr, ki kez OK kutusu tklanr.

130 65) Define mensndeki Materials komutu seilir. Bu ilem Define Materials penceresini aar. Bu pencerede ; Materials ksmndan STEEL seilerek Modify/Show Material kutusu tklanr, Modulus of Elasticity kutusuna 200000 yazlr, Stee yield stress, fy kutusuna 250 yazlr, Poissons ratio kutusuna 0,3 yazlr, ki kez OK kutusu tklanr.

66) Define mensndeki Frame Sections komutu seilir. Bu ilem Define Frame Sections penceresini aar. Bu pencerede ; Import I/Wde Flange ksmndan Import Angle seilir. Bu ilem Section Property File penceresini aar. Bu pencerede, Sections.pro dosyas seilir ve Open kutusu tklanr, Flange seeneklerinin olduu pencere alr, L443/4 zerine tklanarak seilir, Klavyede bulunan Shift tuuna basl tutularak L441/4 zerine tklanarak seilir ve penceredeki tm L44 profilleri seilmi olur, ki kez OK kutusu tklanr, Add I/Wide Flange ksmndan Add Auto Select seilir. Bu ilem Auto Selection Sections penceresini aar. Bu pencerede, List Of Sections ksmndan profiller (L443/4, , L441/4) seilir, Add kutusu tklanr, ki kez OK kutusu tklanr. 67) Ekrann sa alt kesindeki birim seim kutusundan kN-m seilir. 68) Define mensndeki Shell Sections komutu seilir. Bu ilem Define Shell Sections penceresini aar. Bu pencerede ; Modify/Show Section kutusu tklanr, Section Name ksmna DOSEME yazlr, Material ksmnda CONC seilir, Thickness ksmndaki Membrane ve Bending kutusuna 0,20 yazlr, Type ksmnda Shell kutusu iaretlenir, ki kez OK tuuna baslr.

69) 3D View penceresine tklanarak aktif hale getirilir. Malzeme, kesit zellikleri ve yklerin atanmas 70) Select mensndeki Select seeneinin altndaki All komutu seilir.

71) Assign mensndeki Frame seeneinin altndaki Sections komutu seilir. Bu ilem Define Frame Sections penceresini aar. Bu pencerede ; Frame Section ksmndan AUTO1 seilir, OK kutusu tklanr.

131

72) Select mensndeki Select seeneinin altndaki All

komutu seilir.

73) Assign mensndeki Shell Static Loads seeneinin altndaki Uniform komutu seilir. Bu ilem Shell Uniform Loads penceresini aar. Bu pencerede ; Load Case ksmndan SABIT seilir, Uniform Load ksmndaki Load kutusuna 250 yazlr, Direction ksmndan Global Z seilir, Options ksmndaki Add to existing loads seilir, OK kutusu tklanr. komutu seilir.

74) Select mensndeki Select seeneinin altndaki All

75) Assign mensndeki Shell Static Loads seeneinin altndaki Uniform komutu seilir. Bu ilem Shell Uniform Loads penceresini aar. Bu pencerede ; Load Case ksmndan HAREKTLI seilir, Uniform Load ksmndaki Load kutusuna 450 yazlr, Direction ksmndan Global Z seilir, Options ksmndaki Add to existing loads seilir, OK kutusu tklanr. komutu seilir ve kabuk

76) Display mensndeki Show Undeformed Shape elemanlara yaplan yk atamalar ekrandan silinir.

Plak elemanlar iin rijit diyafram hareketinin tanm ve atanmas 77) X-Y dzleminde Z=11 penceresi seilirek aktif hale getirilir. 78) Tm elemanlar pencere oluturarak seilir. 79) Assign mensndeki Joint seeneinin altndaki Constraints komutu seilir. Bu ilem Constraints penceresini aar. Bu pencerede ; Add Baby ksmndan Add Diaphragm seilir. Bu ilem Add Diaphragm penceresini aar. Bu pencerede ; Constraint Name kutusuna CATI yazlr, Constraint Axis ksmndan Z Axis seilir, ki kez OK tuuna baslr. 80) Display mensndeki Show Undeformed Shape 81) Down One Grid Line komutu seilir.

ikonuna baslarak pencere Z=7,5 konumuna getirilir.

82) Tm elemanlar pencere oluturarak seilir. 83) Assign mensndeki Joint seeneinin altndaki Constraints komutu seilir. Bu ilem Constraints penceresini aar. Bu pencerede ;

132

Add Baby ksmndan Add Diaphragm seilir. Bu ilem Add Diaphragm penceresini aar. Bu pencerede ; Constraint Name kutusuna CATI2 yazlr, Constraint Axis ksmndan Z Axis seilir, ki kez OK tuuna baslr. 84) Display mensndeki Show Undeformed Shape komutu seilir.

85) Analyze mensndeki Set Options komutu seilir. Bu ilem Analysis Options penceresini aar. Bu pencerede ; Dynamic Analysis kutusu iaretlenir, Set Dynamic Parameters kutusu tklanr, Number of Modes kutusuna 3 yazlr, ki kez OK tuuna baslr.

86) Options mensndeki Preferences komutu seilir. Bu ilem Preferences penceresini aar. Bu pencerede ; Steel Tab blm seilir, Steel Code Design ksmndan AISC-ASD89 seilir, OK kutusu tklanr. 87) Run Analysis ikonuna baslarak zme balanr.

88) zm bittiinde OK tuuna baslarak Analysis Complete penceresi kapatlr. 89) Member Force Diagrams for Frames zorlar grlr. 90) Element Force/Stress Contours for Shells kesit zorlar grlr. 91) Display Mode Shape ikonu ile ubuk elemanlardaki kesit

ikonu ile plak elemanlardaki

ikonu ile her mod iin yapnn ald ekil grlr. ikonu ile her ykleme iin yapnn ekil

92) Display Static Deformed Shape deitirmi hali grlr.

133

KAYNAKLAR
1. SAP 2000 Integrated Finite Element Analysis and Design of Structures Grafic User Interface Manual, Computers and Structures, Inc., Berkley, California, USA, September 1997. 2. zmen, G., Orakden, E., Darlmaz, K., rneklerle SAP2000, Birsen Yaynevi Ltd. ti. 3. zer, E., Yap Sistemlerinin Hesabnda Bilgisayar Kullanm ve Hesap Modelinin Oluturulmas in Baz neriler, seminer notlar. 4. Doran, B., SAP90 Yap Analiz Programna Giri, Ders notu, MO, 1998.