Anda di halaman 1dari 48

,akam de1nglDu rJta~a, SUBrtunil~;fte ' ,eUrI yanl disebut rata""lllta.

till
91

"'Iada :se81, wpaC;:Jf,B bende~'i' kits! Blann; Nemlpe~hl;'llikan ',emam..;~em,an kitll. 1_"·' 'Irk_eng 'tampa UdiU' kila fIiI1lembl'l'n,giBngkin 'tirnl,ggi, rendah slswa da~iml1i IJJpacara tefsebul~:., Ada ,amll! ti nggilfi,8 1110 emil 111155 . 5111 S!tal~ balhk.ttlil 1tUl Iell. em, c:m rwmlu n dem ~ki;all~, ~i'kakits Illie litooba menda~ElIUfiillil mlaSim9"m,as~ngl.si~9 pastj Ihas:~lny,a
Rata"rahll m mrlllpa'k:an
:521!a h

le'tak, dan lukJuran IpernliebarSlfnJ data ..:DenmS111m smpe'laJari ba'b ~ni dilhSlrapkalll. IkBlmi;el~1 ,dsps! m enentw'kaml lllItuml pel1illllUlg~aniu kJlLI leta.: ulku min pe1n1.yeba data Hnta ran ran Idepait' menaf'sJliFkam keoewurj,erunga~ sua'tu d'ahtilldar:i dla~a '"ang tel1ah dlke'tah:U'i ..
i
I

ubJ ,conlolflllll ku r,an dla~,!J.,Dala 11m babl ird lka man,;~[ka!1 mlll11l1lp·el ajJslfi' rSlta..r,11a d,an IJlkl.lIra;n d\a~sl'"amgl hali'rn lm1el'"puU u kUlf;sn ~emluaal:a nil ukulran

,P,erta
,ad
B

~~JDII:lep,b~rikJUt m~:Iim."d8.hkn.m b,ab 'IR'i.

UUUfil d.al,fjJ~. IDem,~I.ajliln.


Data

~~l'YJrLruh m"II!.h:ri

II

Uktalf'un

md'P~ti
Ukuran
pi em IU ~ tEl liill.f1l

II
Ukur n Lctak
D'~l
DR~.,B

,II
UkUE'IUl

I
Da'ts Dat, P,e' me: iI !Ul ,Jau tHusn

P,c :n"l,!'lil:bar, or:

In

-8
E

E
fE'

I
:11

Mean

I I
4". 5,. '6"

j =s
.0

M I:d, i,~f;1
Modu~ ,.

i ........
~

Mc:dian
,K.lUlirUI ni;;"si~

a 1
~ ~ ~
~.

j r--t

Jauskauan
ruuDr'kU,(!flli:~

......
-i!ii!iiiiiII

Si·m.pH n,s,a
-

11

Ra~9.nu.8,
11

P'crs,cnLil

.....
',oDci

SiOOpLlOg

Illlk.u

dan ~~J.J:~,

,(llaJam b9,]) hd 't~m.H,p.a'l b"b~'rlll'P'SJ

',at

yams pii:·r]u, kanan ket9'h,IIiJ,i"

1.._ Rn, 2~ ~_e d:i ttn. 3.. ~1ed:u.s, ~


J,'

KU91r·n ,D,~ n ~
,Pc 91'S e' In~iJ

.-

35

Pada pe mbahasan se belu -J .:n.y' kalian telah mem .. pelaj art 'tJ,a,g)!iman a es rat me ,olgum pu lka n de.n ,mf'n,ya.j:ikan, d at ta,., Da -',i data ~ emp ' .role~1~11 b,.1,- :.l!..jilill;O '~n,II!""""'fillDg~~lI 'L p'b erapa ,J)w' ;-w', [~~lLb! tela 1"11, d'1'·llJ'~' U. '.~.~ ~ '11"'"1' kfi d~'OjJf~.L~li~ '~n "_" 'iInI~',j;. Yo. ''''''0' ~lllf~~JlWI ',:' ~ nk an 'nA!il'II; '1-,:, n a -m~~ al nd dom .~-lt.b~~LOIi, *'~ nl ~I ,~;~·l;.~~.l.,._~~ ,_. "Ii n__~.~_) :. 'a~-'~,b ya, -nii.'l' P'~II',;Y~',Jb ~·_'~~l~,~_,~·-~~/[Q .. 1 '" ,Cl\t!li __ Ug:l~lU:J1 _,:_.lW.a~l se ring mua CU: - ,nn a i 'teng,s,h; ba hka n ba,g,a i, ma na ,S'C'D ara n, d a.t9.~
l .1, !IIJIlJ l~

'i"~i

till

,~J:';.I

.:.

-"

l:j~l

~I if!i, ~;

i!"ii''W';i!!i;

.~,... ;i!Iii ..... .;I!ii KI~~~I~

~_rYlll~[_,

iii"Ii

.... ~ it!i;

,0, ~

iii,!!,!!, 'F ft

'Ii"ft'

iil"I;

~.!'

se mua dlaplat: diketahui ~

:Beriku'! .i.n:~, dO,pat. m.'e: __ klta bahas tentang ukuran data meliputi pemusatan d,a.ta (,WD,e,an~ edian, modus), ukuran :~!etak, data. dan m u~kUj n penyebaran data ~ a

I,,! Rat __D t~ : _ 'sl,a,nj _


b.P-' a- - .a ,germ", ar ~ sa m p:1H.g d.isaj 'i kan d,iagram ga ris j Umla 11.
1..:11,',_'-,1·_-' i,

'bmJyi.li.:t.df' d,ar~,"sbun, 200:r

h mgg~,
ID

.....
,,,f.;

'_, hu n. a

,-e f'S,I- bu.

201[0 8 ~ D a ri

:k ita.

d.i"a ,g ra m ,~n,n,,£lf e ta n, U 'i, e


I

,5

bany,m_'kn.ya b9y,~,la'hir rbi.alPI tahun, yallu 7, lOIi!' 13;~,11., 2'0 22,- 2,,_ ~ ,2:;'"
,= _' '~

~, -£
'r;: ~

~ ~, ~

Bl,~ ta.pa rat aan kelal1:i, ,-an. bayi pad,a, Go 'I) m T,~:hu:n~.ftI'IfJi!lI1~"" I,lL 1_I'n_:_!U'~ ,~ _{ilg~, ,{;Ins kurun wakw,- 'tf:! rsebu t?',: -kel.ahiTifDit [[y' :lahu_~: di De,o'5io, 'R -'taaota' '_ ,mean ,m'e,fU:p, ~_,J~ij'l - - - -'Iilk'-' SL k,(.t M k 'mt(r' ,_,_;1 ~_ ,ll, U -" ' 'til ,_~, salah S-C tu Ukrnran. un ik - embe Jks_j:lgambaxan }~t:Ul,g leb~"b jelas dan ,I." ~I 'I ' " _ I' '~I,~ , ,11 ,.] . -'. .. SUlg~_a.1l, rta,ng , sezumpman c aI't-,8.. ,_ araan m Ierup, ..SA an, ' wa,~l, "d"an ten ,,' , ,'II ...... - I I~ -' d'
I ~, -=,
c, ." I

'I' -

'Ii'

,;I, - ','

'.i

"~""

'

I'

I'

seku:mpuJam1,data a tau, d ru',' 'mlgp,p suatu ,nilai ya.ng plating dekat dengan hasil ,[p,cn,gukurm 3ra~lg&ebe'l:la.m,ya,. JDis, rataan an'tara, lain:: rataan
hilumg
,nl!'blLm-D

ukur, dan rataan harmonls,

a~ RetanR, B~'tung ,M~salkan Xi - ~


.

x~ '.. xn adalah sekumpulan


":1

data, Rataan

h'ru'tu,Dil

yang drn,sim,bo,~'kan.:X' djdlefin:~s:nta_n. dengan:

d f!'rlJ!!I's.n '-i X
" _ _l,_

C Ul~~UJ,I, o~ll.11 iIIiliiil

'.'~f
"~J ~

,n

C:nm 2,.2 Tentukan retaan blwng d,m.ta,:

5i 5 ~ 5" 7'
l,

ft .... "n.t " ," { t£"'U.~·

-1-1~,!-iCii"li~a,- t a
-H:
~l!!!1

iii

X - '~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

3+3 ~3, ,4

6+,8+81'
20

3 4
,5

7
8

I J; = 20
Dengan demlklan untuk d,Q,"Q, berbcbo ~ rumus rataan bitun,gfl_, a
adalah:

"",,"'.,J~ L
o!\!I

"

f;;;1

dlen,u,a,n, b,

,n:Uai, da-'- ke-I' ~~ ~ ban,y,lilkny,m dials 1; = frekueusi (bo'b~)'[)untuk data ke-I


,J(,
m

37

Tr.p.'n- ..t'U'[~~I"'
~ l l~~ll~1

Cmd1 2JB;
'lPgllllll!l;illl

m 1'3'111- iI!o.'::'Wi- ~~Il' W~1:I1"

"-lift
J

\1:j!1

1.;SIi,gl'f;B

Uu.LJa

berlkut U.- .
ill]
lK11JJL

il

,4

2
4..

51 6
7
,

ru4
'10
l ,'.

181

4
,S

,4,

2
-

8.

Ii

4
'10

8
,

I,
2

20 184 '70

,M
18

Tentukan rataan hi tun.g dari da 'fa. kelompok beri'ku t, In tee; tv.Ed ,K.elas
--_
..... __ .

A ... U].~'Ulj C~~:~~I I 2-~·i-,


l

--

._

3B, - 46 4'7' 5,5 S6 _, 164

65,-1,3
1
"~'

_;l1\'li

8,n

14
:U5
8,

I"~

8,3 - 91
g,2 ~ 100

l,S

Interval Kela's 3,8 56


,~

47 - S,6
-

4:J16

,42

4:2
16,;3 42,0

511

74 ;12

65 - 1'3
,~

64
8,2

60
69
.

sss
168

16
IS

78
817

1.,2,48

813 - 91.
~

1.,3051

100

8
,

96

Jumla.:b

:R,ataan ~,x" =, , I-J . 'f r ~


/

_ ,r J:i'~r,
J'I

4 902
1 1

.,;;

,-•

',.."
[g:~,~_~_)~

.J~

6' ...

..... ~

161- ,59

'1'

Cara law, nntuk mcnenmkan rataan hitu:ll,g: data terkelempok y,mn.,g telah d~,9u.s.u,n dalam distribusi frelaJJf,nS] .y,m.itl,l d.len,gan C,a'r's.
~. ·D·.Ii,~ l~ ._.~ ._-:__, I~~ ~,_, ~·Ulg;ll._. ~'Ii!!i;1J ~. __ #ii\AA.I'n',ft'
!_~j'i

ra'

La ngk;a h cara codling adalah Slc'DI8.gai neriku,t. ~ Pillhlah titik tengah S,R ab :S,O.'_U lnterval :s,t:'bagai, X:jJ~ 'B,i,m,slIIm,ya I' ,i.pUfb pads, in terval dengan r'~. ekuenal '[I rbesar, (M.··1lgapa .
,-·,e'~l1:·'kian,?l" 2) Be ri tanda d - ,-I. d -; -,2 d . -3 dan sete rusnya untuk IU" ~'k 'tl ngah y,mng lebih keell d.mri ~. 3' Berl '[an.d,.a d ~. 19i d~ ~ ,;2 ~ d' ~. 3, dan seterusnya untuk titiLk 'te.ngah y,ftng ~,Ie'bih darl ,~, 4· ,IHt]J.ng~ahra.taan hitung d.enis.n rumus;
,IA is«
I-I

n ~'

Rataan (iJI = Xa ... P'

J;

'--_

,pI

.l
Ten ukan ratean ]:].itu.:n"g ,pa. da contoh 'lnenggun,akan eara ,oodilrtQ~

C'nlrll 2~5:

sebelumnya

dengan

39

51S,..... 6 65 - 73,

38 - 46 47 - SS

. 83 - 91 9~ - 1010

14· - 82

,3 '1 :14 116

42 S]
60
.

-4

69
87' 96,

78

~2 -I

~a
o
1

-4

-9
=14· -14,

1.3
8,

:2
..

~16
·-ll 0
..

m5

Kf:'~as A dan 9: In am

sama ya.itu 16,. Ap,akab k mam.,puan para s~sw,a.di dua ..k. -las
t ersebut 's81D,a?
I;J,!, ,1l1.klan,

pun:m

rata-rata nllai maternaJ ~kl yang

Uku,r

Misalkan d ~.be:tika:rl 8ektntw,.plli~i8n data XI ~ ,X2" X:3.i ~,.•~ .x'nJ~a;taan R uku yang, dlsbnboUta:n dle:~g,a:tl U cUd,efi,m,sikan, dengan:

dengan [[)'
A

=
-.IJ

'¥'

i.

."

d~ .~"",it!i, k a ~L_a

ra'taan. ukur
·.··JIWt-JI~

It

bany.a1<.ny8, data

,~'

e n.a.t. ~an .r·a,.'..'-.'. tik" ,-.-. _ ", u.ir.\;·wr d ..,-": u.a..a 1"1 aan :...:. rl .:_: u :1.-18,,1-;1. s8'1I-I,D:
iFf'!:...:,- "1<,

&.

.~_''Ii -

~I, 'Ii,!i'!;,

t.

In,n ,;", V \,II' ~


'1'

'11ifnInn .;1:. '. 'U \IV i'

''ill l ( .;!Ii;!IW!'....

O~['0'......' 0::'

U'
... '

,~

,.)

~'lnlUI
l

'.

k. '.. 110"'0'

)t

:,11,,/00"0' X ',~' 0' .}U,' '1 ..• '.1 :'1


r

noo
Uli'~~
l~

_J

[",.'1".

~I

'1i"ii ill"ll.i" 0~,,!V.U·:...!!u~" '10' IU,!UU 1 ii!"Ii..t''ij, '0' I .t'iiIO"


,I;, --'

~
~

1e: ~"7" 'Qi ~


..

,S.u.I,! ,-~" J"...:II ~ ra.l.sa.n.

,.1 .... '.. U1K.u 1-' I[",B.n

, ad ·11, 'I.". '1 ,. i"i!1!l"' ' . ' a ",i~baLn. -':1. .,1..16'", ~,.&!ii7:-:-S""" ,.
,;]I

40

c.

~II" ,,';: W,(llg,

1'1, '0'" "Ji.'

l(

'lIon £' U

'ioi"
,jo'Ij •

~I 0' "'0 ' 0',..... .II! ~ " "',

~'l ,,'01 .!WI 0'"0' , In "",


x

iii,
'

_ =,;;111, :~Ol,g [10 ~, 10 0 x lJJOO ..,.


1

1_

mOJ)OO]l

_ , ,~ ~'1 , ~. 3,, + 4 ~~. 2' ,


'r

"'~IJ
I

D 'lam op~msi ~ol,llritrna ~ ,~~'~~I, XV -, --~I,x ]~ lJ 2'., ,.~oS _, g' 3,~ ~IOI, " X
~

U - 8lf1!'[rog 2~3, = 31o"J ~:,218, t. J',ad,i., rataen 'ulcurn.Y,B;,adalah 3,1 fi 22ti'8~

illillS.
III

JC ~

·,IID ' ,Y

n ·[CI s:
:W,

en" 2',.7'
ke a :,an 'bav.ru. dari 'ahu,n 200:m :hino~1 _ bb~ 200 8 darm. CO.D.~Oh. '2.,:~
'W
1 'i

Hitunglah rataan uku.. untu k data r

,Pe:R'pele:sslaBB,:::

s~ ·10
Ii.
lI!II _

II iIII

'&ru~ll~ 'ruol,Q
,]

~ - ID ,x

ill 01, ,u
IIlI I~

U-

'f

1 ~ 10

,;!!:

!lO" :"".'.

log U -

10 ~ 13

17 x 20

22

24 ~ 2S~

- ,!,(Oi,a'4,§' 1 -I' 1 8, '

Ll l 39

I, 23,04 ' ]',,3010

'1

l 3,42,4, ],[;3,802 .. 1 3919)


1

9 6l.1)9!
1

,B,
'iI
;i"!it\ ~I lli.l~V,W.

[J'
I

V6

J,ad.i rata-eata kelahlran 'b~lfi dar] tahun ..2;000 ]::1111·,11,9. itabuo. ,ad,a1ab _ 10 b,ay:~:jp.,:e t' tahun.
,

2002

D,a},a:m mengh.iWD,B: f'mtaan. ukur, B1,tU1B ,yan,!!: l,e'bib eflslen anta ra :m,f'.oguna kan kalk uhl.tor atau s:i.ra :S]'[P.· [0g,a:r i.'Un, ? t... a J' laskan ..

,M =

A-

'I
X1.

_,-

1 _,
1:,3

1.
!!!!l!

n
" I'1 i

~2

,X'ti, .

~,XI

dengan: H

=.

=
==

'h' rataan

'[~Iar,mo,r:ns,

banyak,Dly,a. dara

data ke- i

1 'L., - j·U nuan

k bB,w,~,a.l;l se'til,ap ...:Ii ,-, '~".. '·..ai :1,,. ,• "] '.'e~' '~I UiQ:~a .K~'=~ IYlc.ngan ~~. . i'

~'

C :',' 00'- 2",,'-S"I art ,I,.',)' .


i!'f!LlIJ;'Ii"!II''r''~ !I .. ~ 'M 1 ~ lIlllllj L.I!LJlLKaullJI.
". g. -'_~Q

rataan tr..
:&j;lt

1[~:L~

~I

rnJ·I I

I II

'iil"iilifi"\'i'; oi.'!!' !Id "jILIJ~

,oJl €III ·U.!I:ill

nf da 4>;g.
I':'" ~ ~~'il

!!'.:IIi

jl

5'til
_,'

1'::1

U rji

4--'8·. .. _. ~

,'iJ

P\.:D"ele"a.iD'~ - ._-;1" ._. - - -- ------

5
.=.' .. =

I
..... =

1.

5, fi

,5

O,75 4t 165
:m,

b.-m.an mana yang akan Ka.Uti'ln, ,1Pl't1akiln untuk m;ewakiH data tersebu 'P' J·elas,ka.o.

DLri :sekelompo.k data dapat d~pero'_,e~ll be[rbaga:i jenis eataan.

42

II ~ S:uetu pereebaan jenls makanan

y'a.ng diberlkan

pada ayam

,po[(J!8gmemb rikan kenslkan be "S'[ badan seb:ag,ai beriku ,.


Mi.nggu ke-------

I
2;

i"iiISA ~" ..:IUI

g1",gUl1

3: 4 S

4·910 gf,9'm 9 9101 gr,am ,_-~1:1101 gf,atn.


1

3,;; 7'giOI C;f,am.


R,ySJn polQ,ng

Berapa kenaikan berat badan


,m,run,ggun:ya.?

rata-rata

"'lap

:2 .' :O'8!lam au, a, tu :ker'a.;qj a;__n;g, B-r teL d a,p,at 4 j en:i,g, buah -buaha n ~ be's 'y,a:ilu, :m,a.'nl~a. apel, jeruk ~ dan, melo I]~ :'_' n,gga aebanyak 12'10 ,a,
buah 'ber~:tnYla, rata,~:r;m;-Ja :210 ,I"a;m" A:pel sebaayak rata- rata :2.5 S, gra m Mel,o:D, 9 eba nyak
,i

lOO bU.M

berateya rata-rata 25,0 gram, J1end( I,c'baoy,at IllO buah beramya


,8 0

buah d.engs,n, hera t.

ra ta-ra ta 2; 7S gra:m,., Tentuka 1'], be, at rata-rata seluru h. buah ... buahan da lam kera.nj,anjg tersebut ..
3,., Perhatika n ta bel berikut 10~.

In.t,e:." ,8.1 .Kela.~s


4,- 5, 6" .... 1' 8- gl

101 - 1~ 12 - 13
14,- 15

31 8 1~1 '2:0
10 4

a,

·T!erl'tru.m'Jla.n, nllai rata-rata


Te.~:tuJlca.[1",puJa, rataannya

b.

d,arI data br.ikul. dengan cara codin.Q'~

4., 'Per.na.'tik:a:n 'tab I :f:r,.ku.en,s.~, ada soa] nomor 3., :Bu.:aUah, soal p eerlta berd asarkaa tabel tersebut,

,3

51,

Te·n·akan rataan ukur data berlkut,


,5,.~ 4, 8,- 1 :3, ,8" 9. 4ft 10 ..
Tf:!'n:-ukan
flB.f

aan

ukur d.an d S1ta :nUai ra p~)i.r· erikut, b

4-

:2
,S Q

!II 6 1 8, 9 7."
I ..

1.21
9

3
1--'_ ..••. ~I

"' ,1,ar,m,o,n.u~ da,ri d],a'ta:: Te ntukau ra a n 'l 19:' 151 2,3 24 ..... :U5 I 13 14 ~,,61 1,2' 14 11 1.1' :lliig 5 IS 116 18 rl :1.2 :3 :1. 1 L2 t2:
o

'1

'It·

-t

l5
1.3,

'10
1IiiiIiI'" ."

. '1

I.:

ia

13

1.21
9

5 9
3;

--

J·umla..h
------_.

.,

2"
II",

:MI dis:n, Do tao T:a ngf,al M di ~


I;i!Ji

!I.i!'

'i"II'

y.
_.

D.:.Jl_~l

'~!i"!l1o· ,..iIl;i 1il:'!':·'m'l",;Fii,'~1 ''''.a 'n° ~I:ll"DJ UJI~J~\:.J U UIWl&_g_,t


1 II,


.01 I0"Il 0' ~ L 11ll11"OII~-

UI

lie adalah
de
• .~

11~1,sJ, data ya,ng: te "i,elak dl engah setetah data, diu.rutkan ..Dengan


'ml [ 1__
J

IafD·m eo ia
.:.:.

Ii JJ

'~1,"1·'fila if'Iil ffi, £JIlJ


l~

~I

'm'I d' '


I

1_

.il!1

I ~".

I" ,~, Q

iii"Ii
1~1lL.

1!'!I'!iiA :l!JI:lI ~ . ~

'm' I'!,.. ~ lIiJ


J

'f'!il ifjI' ~
DIIllJ

d ~,'iI'ilI, I~
__ ~

gJ.

UlUd,g -" m~n 'jln:gHI d 6l11rus~

:m.~'nJBdi.dlIU],B,

b~gj.a.n. ya.n~i sama bes er ..

Ccriatl: 2,.11
Tentulean
1

- Jed;ion~, p~kirku biEl;gj~M t.~~Jph j9 am ~ yailhJ 'ba;i.&n,


paUna Lc'np;n, d D juLmn

:median d,ari data: ,3t 6.- 5" 97' , 8, 6, 51~4~

:m.~:m,bl!lJBijo_ III .m,~ njadi du baG~mltepaJl .!a&m b ~'5.fiII"~ Y j hi. b~liiUlnl t . 'P: :iri dam. -. 'OHm.
f-El(;1J ':

,Smn.bm ~

,~J,

cam

44

Data setelah diurutkan wlnjad:i: 3:J;~" 5" ,51 61;1'15,. t, 18" 'gl" D'~]Jertd<h median de!"! data tersebut s dalah ~i,
CO:~ltolh, ~, atas caeah ,~.ata;r.rya,ga:I]~1 bag.;aim"an.a, jika caeah daf a nya d U.~

,ge'ft,a'pl',?'

C:n"
Tenmkan

2JW

median dari data: 3 Ifil, 5,- 7 ~ 8 I5 5'j' 4.,


j j, jl

:'el:n,el.e' ~,a:Ia.D.;:
.0 &ta.
1

setelah

d:iu.rutkan

nj adi: ,3, 4t-.,5" 5 'I' 6 ~I 6;1'7J 8 ~


i'

Median dari dat

€Ii .tas adalah .. ; ..- 5,5. Terlih.at bahwa nilsi


dua ba;gwa~.lYM,. aama besar,
frekuensi berikut.

3b
i

5,5, lne,m'ba,gi d,stll mlenjadi


iLl gl!j

~d'_-'" "I _orn;po k ,-~._' __ .ott

Pef:ha.t~kaJl tabel dlstribusi


Nilai

31 ~ 35
36·= 4'0 4~ ._ 4·51 46 - !'O ,Sill ~ 55,

1 '2
3

7'
1:2

,36-60
16t - 65

10
5,

B,s"gaim,a,.1.1.a m,en.erl'[uk.a.rl med.:i,an.darl data te'r.seDut? Untuk


me oj at ur·at pe rrnasalahan b mil!ne n tukan m

ru~mu.sberlkut inl..
't,:.:-PW.

eo ian

d,8.pat d i,gunakan
]1,•. 11.g

bawah kelas mengandung M: _


,pI

" F

lEI.

:(Hln~j.flng kelas

.hf~=.
I

s:i :ku :m.til a t U' se bel u .m, ke ,8 S ya.ng rn ~nlan.d,un.,I,median frekuensl kelas yan.g m. muat ,m,ed'ian :fr
k.UH!; n
11.11
jl I .!glJl~~
L .l

caeah d.ata

~ med ian B;IJi"r'j'4 ~!§rAL..~ n ru mI us ;l;<e"il";::'!,~ib.''III''IIi' make . Ill.. 11IU ~1g;Jt te l~·ke[om.prllk:eU atas dapat d.ihi tu ne; aeb aga~ berlkut.
l"'-i !lJIl[a~IOI
I

~,.gIIILI

],1ilI1

~11..!

IJ~

d,~r'll data
JllWlt
I

III

."

I.

, 5'
'

NUaf.
;3, 1

p' k.u.r.!'t -

- ':!S 316 - ,40


-

4·1

45

fi - SO

.51
~-'

- S,S
='

"'6

61

- 60
6,S

2 31 7 12
10

I' m3
2 S,
1

1 ,3,

as
40
1

._ 5'0. 5 +- 5 . l:2 ._. 5,3,,4·2:

- - _(7J

peng.hU:ull.,I,a.n, y'an.g te .ah d~jl~~as,k.an-, j,ltlaskan perbedaan yang, mendasar antara rataan dan median.
cara

Berm,a.sa.rk.a,n

,3~,

:rao d u'_'
D,~',II,.i"Ii,e ~ -, I~
[iii

klta mell
g JII.,..

ltil.;ilull.

ifi"Ii

't

ft r~'~Jll

"iI2';;

:me.nd.a.p'ii'tirumah-rumah
'~ g,v;:.; ... &~;J'I~JrIi
l

'ke'sim,.pll-,I,'rI ballwa kawasan


lllJl ~ .... ~I I \.iiI

entu k ada 'nlD'1t...·;'i;gj, b a. :yang bag~uf;,. Tentu kits, s _ger,a mem buat
~

sua

Jig

tu
I.

~'~'i!'!i,OlJ"i!'!i1 Ki~'~N g..~a."

san ter
.!Ii:.il,

~t.Il[1

I'

'~.

KJI~I.

I.:

'po dahal II:;;.'U'd-"iip;ilJir-'IJ;;.,gj'ti·'~·kft"' ~Ug "'!~IUI!,~; w~ ~ '~Jlll~J ';"~~ili:lIiJ ~A

rsebut

b";.....'.. ieberapa

adalah ka\,ra,san o rang-e rang,


~I_:

19 l J-.

rumah ' luJIL1~'

'UI§'II"III.O'

~ll.JC

k W'-U'L.1~lIi ,-,::~ ~
111I

G,~jaJlIl,-g 'jial,a yan.,g, ban.ya~~··. mUD.cul se'pie'rt.i psda un:gkap 8.n. di atas b ahwa suatu :k;a,w,san t rsebut ad -lab, ka,W,SJSBl,n0 rang kaya karena sebaglan besar rum,ahny,a bagus, ,m!enl$ra~:l pada sesuatu WiI!'i;,ii'Ij D' dlsebut 'm••' u 'Ui'"ii'iif"iiD' dishnbelkan.. d~-!l1-O':O'- ~_Mf. .... ~ JIi"I;_,.ai,~ med IU[~ :·0'1 . ",dl.QLIJ'J 1IJ,~!~iUl1. ,I~ ,u. ~1dI,,~,@! .Iti.;o )~ ·ti~~ > adala rt g:~j.a18, atau dla:ta yan,g S ering muneul,
I

jlIO.lIUI~'I~'.'

[I

lID! "Iii!

;}' !~lJILlb

JIa&

'

!bI!

II

Jill"U··. _ ,~I

46

C:,ridl 2 ,,11
1

Tentukan modus ", ,5:j""


I

dJar~ da -a,::
161j
I '"

S!!i 6~, 6, :8:1 g~4-!1 ,151- Oil! "I!I 1'~ "1 jl S. I .e", ,"_..
,iO

P •.'''rR·
I ~I

VIA J:' ~

Fi!lII,'I' '.'. "

_tOl

H'.~:

l(a:1i

,ad,a] ail 15.,


C

n _frekuensi data !6 pali:ng tina;i. maka modus data tersebu t.

Tt:r:i,tuk;a,:n"mod us darl da ta:


,;,_,S" 6 T, 1" 6 18:1 Ii!L
m 0'1'

ft"

2:,.1~~

[0 4,,-, 6., ,6" '7' 1 ~8 I' 7 r; S~


1 adalah paling 'ti_ngg~,yaU.1J, 'se'b!ll1,y,ak

:'-e::n,!ele'8a:ian,::
Kaflcna, frekue nsl d,ata

10 dati

S!'t m,aka, medus 'flairi dlar'8, tersebut ad,aIaih, 6 d,an 7 ~

'b· p:i. 'bawah. kelas yang :-::en,g$:ndung

terba n(y·.... .'II!"~ ~jllJr.~u} :pa.njane; k ~las,


~ J _ ••

modus
ri~L
J

[kelas

d,e:n,ga:n:f:re,kuensi,

selis,'":b

ffek,u~eD,si

k,e] as
I~'I

y,I.n.,g:

me:n,I:.t~lnd.u.:n,g

modus

dengan

fre'k'uen:si kelas sebelumnva selieih If, kuensi J'ang ,meng8Jl,d.un,g modus d.e:fiIJll fN':kue.nsl 'se,s,udahfl!ya

Tenrukan modus dum da;f'8. terks ~o,mpok berlkut,


NU.aj,

enclil :t 131

3a .- 35
36·_ 40

41 _ 45, 46·- ,50


5 ')•. ~ l-', ~

3
7
':I ,11\1_, J.n~

5~·1~

,EH~) 60 -

ti] - 65 :Pel:BJy_I_':_oa:iBD.::

10 5
,!j'lli i

K)-mlls y,ang m"e,n:ls;nd.u:n,g ,m,od:us, adalah


kelas y,ang ,m,engar:I.du.ng modus

55., Tepi b,a:w'i~t'hI{T~l

adalah 50~ 51

,'7

,b2

:bl,

'=,~;-IO~2

12~- 7' = S'

.~batas mt'[Ji.S ~ batas ba:- ah .~ 5,5,5 ,_ 5'0,5


. 5.,

- _O

=
g

5,Q1 5, + 5 (
I

,5 _ ) I 5'T,2"
I~-

.~ 5,1~1,!S

51, ,01 7' 1 ,4"

50,5 + ,3-51 .~ ,s.4,~IOI7

Dalam ,m,nentukae rang,ki.o;1 s orang siswa blasanya ,d,igu'oakan tlHaj, ra'tl1on siswa t rs butt 'btl'kan I'll dian atau, mod.'usQ]"a~ U enurut k:aUan m,e,nEa~PQ hal l.n.1 ':erjadl?

Jaw,! -blah
:m.

,110'.,1,..:_Oial,

'._~riku:t .,enl;&n, 'b_Dal'@,


l'

Di,ketah:ui sampel da:ta 'sl~dJ,agld, berlkut,


It!. 15"-" I] U~IC £ liI!t,•~i g'~i':-_

,4" ~;u -..=: ,-~ 5"1" . :7'Ilg~ CIi' 5~" '"' Inl~'5 s: ~ D'I'-'~"~ ~.
_

1110

1Ii:ii'

:2 ,

:B erapakah med i.81tDJH;yat? Tentnkan wed ia'ill dari sam pel data berlkut ini,

5'~ ,i,g,- iir_~ 6-0'j'~7A "', '! ~'7' AS -":'0- ~o ~6" 75~ ,,_,g,- ..,gi "'if':J! '8"'1 'i "1t'-"!'
~I I_"-:__ -,

:3 . Te']l,'tuka._ll. med

ru

Bf1

dari data. nila.i rapor beriku t,

5 6 7 :9 g Ju,:mlQ~h

2 5
9 :12

9
3'


,
'

';,'., Ti' ntukan median


'b--'Ii'"i; ut k
, [I, ,!Il, .
1. "~

dj,arw, ata dalam tabel distr.i.busd, ff1eku,en.si d

Kel as 'Int:erv al 21 .... 27 28,- S4 35 - 41


I

_ 48 42 _ 49 S5
'

1 2 6
,

.56,- 6·2 63 .... 69 70- 76

lS
'19 I

77 - 83

3 :2

Ju"mlah

21 '_ 27'
28 3,,41, 3,5 ,~ 41 ,42 _ 4,8
=

],

l.
2
115,

49 - Hi 56'~ 62 63 - 69 70 -76 71 -·8:3


JumIs.h,

15

]9
i
:3
:2
I

I,,~ :KURUI

j]u'u', tkan men] S!d~, dua baglan yang: sama .. Sedau],g.'k,a,n. kuartil u mem,b~li se'.kU.mp,ula.11. data tersebut me.nj.ad.:ru.:mpat ba.gi.a.n ,~' : ap.,g. s,a.m..-_ banyak, A:r.tinya terdapat iga. .n,na.i y,a~lg akan menjj,adikan
!

Tielab. dike! ahui bahwa median :mJembagj sekumpul an data yan,g

49

,~

JII

III

III

Q
rn a s a Ia h .m.ed ian t d e rs,:~ d an P e r s e n.'~ DI a lam 1.~, :n :keb.id.u.pan sebari-harl maslah kuartil b'd I--.a~~atdi.g-una.kau. ,mis!aln.y.a me ny ele So 3.:1 kan
i.

p! rmbahasan

kuartll ~,ni. elanju :ny:- ,a,tan berguna untu:t a


SU8tU U1.811g'8n.jlka

menentukaa kelulusan siswa pada


ateran •--~ ,"u,(l11;'11 ,Ba,eD! Tu n,'9'al'

sis:w',a_ 'yang :~u'~.u,s I.dalaJl 2:50/,0 siswa dengan

nnw

dhentukan
tertIn.gg~'M

MisaJ bmyaJlmYSl.kruJm.pulan. d.a.'tll ~ 3 .. ,--=lIloyak.ny,1. data ,dl ba~N'ah IQI! ,ad,a~~,Ei..h. ~tl.
'b,a.n.,,'l1kny;m. d,at!&l antara
,!,

adalah H2 anta a. Q2' daa 93 adalah lla d.an. di a:ta.s! O~ sebany ik n,~;da:I'"9! d.,e,~1,g$ll.
~~I
Ii'.i,
C

Q1 da.n

O2

,I(U8flU:

'nila1

y,a.m '.

112

!Eli

~~3

H,

iEi

f~4~

't"li

mrenaJ:u~. hB~IB.G, i1mJ'~r\I'al d i.1Jd _.:=; bl~~ hklla-I!I!~~


y n,G hel'\itte:re't d~ cm.p.Ell~
.... nwWlI'diii'l g-~~.. ' C'U[I;I.!!i·_;II, '~tulII - 'B"'fiiii':W'ii'FI J! --.,
I-iiliiin,

Te'ntukam. iQ 1~ 102 dan 109 da.ri, dJ.a'ta,: 3.


t.

d1 C at- :2 '-4-II

J

....:

'.

..,_jll

." ]11

I ,"

~r..a:m._!J

:5i;!;Y!~.!i_., .

5 6~ IOj 6; i~ ~,St,8,-, g, 1
1

j,

'm 10.

:Pe:D_J"'ele _Rt_;D': D',sri, data tersebut terlihat:


3; -, 5 ~6'j

6\ ~ 6 ~7 i 7 ~ 8 ~ ,8- '9 lOr


1 -

Sehin.a,a,a ni~.a;ru Q"i, '= 6. Q..... '7 dan, 'Q',., J = 8..-: = .. _. ---,50 ---"·12 ._.. Caeah data. dari eenteh d.i i!lr['::- ~I a.d,aJ,2'b 11,. d.en.gan::
= ill

QI:2

KUa.l" .[~.

ditentukan

1. ,N UsJ.Q~ ~ data k -~. (~ 1 ~

1)~ data k,e-3,

NIHa.i Q2 .NUal

da tao ke-

2
!~,

I( i 1

* l'

=. d,B,til

ke =6

03 ~, data,

ke-

,3
-4:
"

I(1.1 + :~,)- data kle=·gl

50

·O'e·ngan d.emikian d,apat dibua rnmus un uk menentukan

yaitu:
.

kuar :1 ~

,.

IQ~~ data ke ...~.(n . 1]1 d.et=llan.i ~ :1'1 ~~, '~


II

3]

dan H ,adaJab. ea<ah data

D'Mi rumus terselmt, untuk n, 'oort ntu letak da D dd.m..k bu'~al. J',adi bagaimana menentukan :klla.rti~:fiysl? 'C,O perhatlkan cooteh ba

berikut, Te:n.tuk:a_:_n iO'~ '102 dan. 03 dar] data:


I'
i

C:,_en 2:~ 15

4!.~, 5,~ ,j~15~61 L'1~

8'1

g. 1O~

Pe::.,lele,saioD,::

41 S~,5'1' 61~6 7 8~g~ 10


J
II

Qi
I

Q
.~

Q2
-

.~

2 da ta k '_, (lgl, 1.):~ data ke~


"J

6 ~ 2" I[data, :k!e='1 + data :kf!\=\8) ], ~ 2 1(8, '9)~, B


],

I] ~ data :~-7_. --- - 2 -

~,

C: nm 2:,.11;

Hitunglab
_I ~: (_:_;

101,
j
_ ~~. ~

dan 'OJ dari dal'ta berlkut,


j,
I

, .0" 13,· '9'~1 17 f 'g'l 2lli i' 1,9, 19 ,22:'135" 2,3" 25. ,35,,~, il 33~ 25", ,3.91, ~l3i :2'9 :m4' it.i1l·7' 'n.. .~·~l:i au ala a 'la' i.,ll.:
.~l~_:

':,-,1;[8 ", DifU~l d


i
m .•

'-b'd I • ..;all' • 'II 1.lEU~'~"U:' y[1.lru:, de- ,~a.n. 'iJ.j,arl . I".. . ~,e(a.IIJ, 'ml,.. b .~!f I··'esar.
1

'. ,AI' m,e'.nJI,ay~,:

Silt '9~ to
I ,'-:

ia 1,4'11 17 1'9 :1!~1'!1:21.,22.


j

---------_.

23~25~25t29-33135~3Sj39, 43~47
D enl.Q·n ,,_;0-, _ n'0"
'~".':J

S'1I4ut. M'atc:ma,t'ika
.1 ,

,r:i'.' ", ,- ,~,.~ .• ,


U

l.pero,~,e,~.I.,
I~
.~

I!

d . 0,10:1'11111

"

La :I!!b

,'
-~
I!::!!

-.

I, data 'k'~- ~Illn ,~,t.;a,~~ 4 ~,''''v


_m

.I uill
I

Imm~ 1I1t.1 den


kUD :irhlh!?

11 d~la

Apnkllh m m,punJ011 1ft un, m1cdl n,

= data -- - ~ , --- ke-S 4

madu. ~ dan k.Ul'ilri ~l1J. J ad!l!~k n 8 LIt an k ali n,

= 14 + ~,"1'1_,1 .~), l.'.'_;'". , 4..


"

Qd , 3 = '_'_alta ke = - _:I ....


,pO.".
'·c

_,

(20 4 I~._••••

1)

=data ke-15 + !!Hm kll-16~·da.1il k!l'!-l:5JI


,

, 1iil1w

~.':"'ll

,..:;_ (,35
l

=-

33)

H.

.1 3,4 'r;;'
,~

III
U.O'ru.k eacah dat'-"_ ~ 3:," _ agailm,SJlL", n11.91i kU'_J·tU-kuutU.n.ya?' n ,Jel aska 0
,i

-~, K; -,:;~njlD~,Q Ke';IG~JJo!k

'Pads, penenn

-ISJ ~1median

u r.r,-~k d.il a '~Ie'rkelo:l",pok"umus 18 ~I, r

digu nak an adalah:

~I 'Ii.... ~1!1,., M- , n , '-0' -. - , ..;1. _ .. "'iI .. ' -'. . -. ,- " ik ,-' T-e~,al~~ '......11...,., ! b .'Nf" I"d~·· tamn -.a~lwa -,.~e := 'V2, ' iengan Y.~m·U'!;lan menen U_,"M 11.r." , - _"ii:."'] 'It...,· di .-,,-.. ....11· ,,-, ,,' 1 -. 'd'l ,- B' raga ~~n, .. a - ,: I ,',,'9..0 -. n;. ua r ru ,1L'Ii., '_ ua sa.ma IU,'!! n ga n, ,unH~ en U"K. an me un n, , " n ·t- I'~''''"' -'1' ,n ..:1 . ~,iii·'I;"";i!lii ,~:'m" n ead ru ~UI'o, ~. 'd- :;,,;0; 'm- .J__. -'.' mdV.l u'aJ!.~ ··'s,r J,e '-.mi~ d ~"n "-',Ii"" y!~. ,- ,~~,~,~ ,~:~",' ru
'1""'."".,~i~,ji)';Oi 'iiA ~!!!"I!i~g~,I,
,;OJ,~

IQ-

11""'0;

"!!!,t"',,",,,~.I!11!g.U~·

iOi

'1I"ii ,',~1~.1!!.1,

'Ill 'Ill!li!ii ,II!.!!I~

n .2 bentuk '-2 ~ :S,en." uk ,n = -ll '.. Ii'\ .A:


(-

2' .B,.Ua.nga.,n,2~ pada ,~. ber,klaimn dengan IQ D'e'njl~tn demlklen QII,


,to

rkaIt dengran bentuk .~n dan parle 'Qa terlm.i.t benruk .~ Pl.• Jadj,

unmk m.'f!D.en,tuk,a.n kuJ;artU darl data terkelcmpok dapat dllakukan

52

dengsn ..m.·nggun,a,·ka.n .fu:m.u,s berlkut ..


,i
~b

:~
.~

1 ,'23
1
'-"

tepl bawah kelas menaandu D'Iil' ,;1,fh,~~ __ '--._--'I!i, V p,a.oj-ang kelas


" ,iI!;;.

y,s.. n,g,

,n

-,

cacah data f:reku-.Dsi. kumula if sebelum


kelas

ya.ng m -[]J,.g;and,'ijJ,:n.g Q~.


y_..

fpn,~' -

frekuenst kelas
menaandu
:til;

·',a:n;I_···

D)~' !Ci!'

Q. ,_ ~

Tentukan
N'.Uai

Cnen

2:,.11'
Q:·.111
i~

'0-'.2~ dan . (11, darl ..dSL .. bertkut,. a ... . v.a· .

12

10

Nilai 31. - 3,5 1 2

F'k..1I'II'! I

36 - ·4(3,
'4,1 - ,4,$
,4,6 .... 50

3
7 12'

6 l3

51 ~ 55

25
35

'f=

56 - 60. 61 - 63
Letak

]0
3,

IQI. '0 -2
1

'f-

~O

'Q~

Qi,

d:

'ta ke -,4' (40)

=
1

da'll ke-I 0,. D( ngan, d.e,mikruan in'te,nral

]r.a:ng,m muat QI. adelah ,4· e, ~ 5,01, sehlngga diperoleh P':- .sO', ,S. .~ '.5 ,5. _, 5" P. "= 6~ ,iQ! =. "1',.
1

Tb

.Cl

<,.S-5"

S3

..1 ('~IO·~·· 6 .. ,_, ... -I.··


.. .
IJ" ..

I sudat Matematika
. '~Q

d I Dfo rm, 'I[ La'b:llJl

J wh

4L5i5

1 ....

( 7."

4,,).

11

.fUm nn den an d La

- 4,S~5 - 2 ,SuS ~ 48,301 Letak Q~ .. ds.,:. ke-: 1'0), .. data_',c-20',


,= iN!"")'

ku lf dH? Apak 11 m ~ In Ply! n' i ,1lrII~'l.lI n, med lo n, modru , d an LIII ~, ? J~II kaitl hi ili urn,
I

Del'l,gand,._ml.kianinerval
-I

ya D,g, me m ua t: QI2 adalah 51 l ,55 li se h i,:n,g,g it d. iP ernie h Til :- ,510 5,:; C~' Ii: ,~ 'f' _ pl,_- ,;;.Jy --_'5. - ~'-, '0'· 5 -_, ~Ii:'. - r.1 = ~y. - ,J,o;a-' 11 n _:_I ~-_:_ _, ~~

Ql ., 50,5, + 5~1;" (
~'O··· 5
c ",'
1

20 -1'3 )..

_, 53 ,4,2
L -:tak: Q.lIJ

+"

i!:.

12

7)

___

dara ke- 4 ',4'O,~ = data ";,e-3Q1. "e:ng,a~, dem ikian, interva 103 adalah inrerv'Q,:-,!Hli _, 16 0:1' sehingga
1

Y8LD,g memua

Tb ~ 5r5'j,,~S.j, P ,CDlorOjl5, ~ ,55~5;c ,5'j .F, - ,25~, fQ.~c 1 0"

dipefiol1eh

54

Ti ntukan

IOI:~,tIQI21 dan
1 "

103 un tuIt: data.


j

b ,rlknt.
1,
I

I.
:2 .

~~ '17' oiL --" l~ n nn ,~ '_ ;, "" 2· "~ ~7 _ OI~'lI! ~,\}.I~, ~'l ,i,;;~!, ";';""1i,~ ~;g ,4., Carilah [nai Ql t Q2- d.s n, Q~ d,&r.i data;
JJJ.lg1,
c.' f

3., Carilah Qlml,-, Q~f'dan

4L 6 ,Si' 5 - 6\ - g:j 3!, 16' l' -, mOl' :~,1 ,m 2; 2 I, '9 8'12 4~,3 2' ~ 3 3 ~ 26, 2 S - :1, Q~ 2,3~! 0 ~2: 0 :2 2;~ ll~) l ,5~ 1. 7 I' 3,2, 3 291J,30
j I'

IQ~

dari data:

,Nilai.

,61
7

IS

:~,,5

8
9

28
21
'~,16 '7'
'[c-fS'US,u

10
5,,", 0' ike tahui data yan!i

n. dalam ta bel dls'tribncS,i ,f:_. -ekuens i

berikut.

Tinggil Bad,a.n lS2 ~ mE" 1515 157 158 - m60


=

:~5,

]7
,;2'5

161 - ]163 164 ,_ ]1t56 167 ~ me';


17'0 - ~72'
,Jumi.a.h
,B.,.

,25.

~5, 12
~]

b,

Q~ 'Q~ dan QJI. ~ Ten'tuka.n. pula Qll' Q ~ dan. QJ"


Tr~:nbJ~k;~~U1, letak
_I,

s:----

:2~ D

'ii, de eU adalah n ita.~,-.ni i ,y,a hi n,g, data ftu~;nj;adl ,mo, bagitul yan,g: 83,m:! banyak,
'h .,,~. ~ ..
_I

SI' :p erti pada p' :ng} rr.a n. kuartil,

:m"emb:!,g,~:S,U'S,UD"sn .. ~~ d "~I ' ~ '''~I "I De·n~;B:,a.nc - ~~i. ' d .'emruKu~rn nuar-nuru u.a.r.ru.~ su ra.rm. 1[[JJ.I~:Sh. II"" . 1.0-' d,~:S:~ll Kle-: ~. te-2 fD~l! ar ail :k,-3 (DJ) d,,s:rl. seterusnya sampai ,Di.,

~l' ~

",

'j'

l)e51.:I' ,P,g,d,a,Data Tu:nBfa:~


P'f'nell'tu.Q!l
iiI"ii 11(Iii ,~.;lJ t

JI,I!.. ~~'---

Jetak .

a.

liI!!;'iir'iI'iIJ iOi iif-!ii " '!!;;,'!!!'~~.''''.!!! ..t

nllal D., ,D~'IDj:i dan seterusnya ditentukan eleh ru m· 'u'


" '" - -'-.
0' ~ " ;;;!!I'~

,.

DJ
I

(Jl ta ke-~'(R - '1,


'lliO
;~l'-I

~1ii!li'n'lJlI'~ Ii<"ii IU~} 'ti!ili)dIL"

~ -'~ !Il. ,_

,ll -,

.i"!ii

~;j

"l'

~t!

i~

n. dan .

[~ldILI

jl'~

!M ~ .,'Ilml~i~I'L

~~U:Q_W,dW:l

caeah
~Jm.-!N.r:~_.,

IU1~f~

.Jiftl~"'"

I'C-~oi!i

,::..,a,._. .l~g.u, __:_:,. a , 1.'~,


]I. ~
.

r.'~ loi!iil'iIi..
. 1 ", ~

n'.'

D-

D. :l5,:1 __:_:
, " ~ .,'.

.A ~

g_,g,.~!I.

'R

D,' d
__::!)I
.' ' -.

..:___ '!!ilI..t

,l!j;

¥~

,ru, U,!g,

A ,""",I',~ '
I.~

'l...Q.,.,j 1'1;"11'
1J"",,Ii,

.I..~'U - ~

rt

~IO"·'.' .",', - I:.9" ~I '13 .w..


::_"'J.

~A
'_...

'1-1' 9I,~ ~; oW.;1 1'~ - In - ~:.~~ n'l ~n ','~ ~"


I ~: .
-r •

3- 23 ~5 35 '7 3~' ~'5 3g _,5,


~"":::i
!..

.~'.'
~I

_<"I'j

~'"

'_:.,:::,~

,....

-~,j

-_,_

,4"::']1

,3
~'I

29
'; .! i ::'1

'-)-'

'D"- ',-, ~'= 2nl d ~-:,'' ,--::,'1- e .,', ,em]gaB n """,U.' ru,pero eh
',--C,

,D1

= data- ke-~ ~O
'1 = data . ke..2:,mOl . -."

1'2Q l'

"

= data - :k! -,2 -- ~ I~dlrta:k'e'-l3 - - --_. :mo ~ - -- -- .~ !9 ,,t. 10 (11()~


,1)3 ~ da'l_a ke-

:1

data - ke-2~', -- . J

g', ~ 'g1J

1'0 1[20 + :,)


3 10 3
ata ke\-6 'I
J

. data kf'-!Ol ,_:_

= d,s' ,~'.:ke-bi + -mo ~d:a:ta1~e-'7~


,3 ~ 17 + ~

10 '

l'

9 ,_,11)1 ~: '17' 61 ' ,

56

'=_

- -d',m.,~. ,It!l!,e _ '10 ".. -_ n,:_---Q --'Ail 'I,~ ~,='.!II.'~ - lua.~ ,.,e ',,:__:' ...... 11,,,, "to ' (d- t ,~. -- ~IIO, .JI - '·''''1 k - 1-, 1~1 ' ,
- ~'In
~~

Ig

9
=

10

1(-4;
I

"li
I~ 1_

3-- .:

"f'ilI)1 ~

36
'0
~! -- ,
1-:

=
-

10

'~!Ii~
.AI,,,
,I!

Ba,G,a,im,a"n,a m enentukan D]

D:l11

D31

''','','

Dig untuk

data

t.er~~U!l'Dm pox:? BafP,imana ,pula menentukan Dp' D ~ DJ" data kUf'&D1 ,daTi l.o?

~~~t

D untuk calcab

D~

L_,,~

~a~~,11

:noiil'li"i:!i,~:ii ~~q;!L& tnlli'!id'_,

" ··.·M~,

D'-"'-

..8'~II~~'!!II~U'~

1Ei'~;iI;;i!!iI:Mtnl_L,

Unmk menentukan destl d:~gun.Slk:a:n rumus y,a:ng mlrip rumus untuk menerrtukan kuartll, yaitu:,

5.7

T",
,J) ~1,

=
::

te'p:ibawah kelas yang m€.ngandung

JH~tnjme::_J;;~'~·a:s
eaeah data

.n

,In ~
~y

,F

~ rreku,en;~d, kum,wa!'W sebelum ,ki~las",ml,g :me.~pnduDg ,Dj


,[~e:[l[ue'n.~d, kelas y,ang me,ngmn,dwlg

D'i

2,,1'9 Te'n;tuka~rm, ,nil" ,Ds:~' .. ,P9 da;f~,dh9!'1 a berikut, d 8i.J],


:NUal 31 36 41. , 46, ,3,5 ,40 4kS 5,0 51 5,S 56 6,0
l

cmdll

lIS t .- is

2 J 7 12 10 5
,

'-~ I ·a.I ~ ,I ;- eta".: e, IIlD


.: . . ," .. "( ."[ lili

,t:Hs,ttibus.i fre'kuen.si, tu.m.uhl'if


------

d,ari d.ata '[e~s· bu.[ adalah:

Nilai,

- 3S ,86 - 40 I - 4,5
31,
,

3
'1
,

3 6
13
25
1

)6 ""'" 50
S,I ~ 5,5 5,6 - 60

+- D -I.
t=

12,

D~
D -9

10
,~

3,5

61 - tiS
Letak
OI'!!;

40

.c-

data l(!f='''''':''''' I(~U))~ d.a:ta. l~!t,=4" Denaan de'm.fk:lan :i m le:rval ~ lOi ' a U l' '10>,0, -, ~.1' 'I' AI5 ehi Da d ,;n'~ ri..... h" ~ L ~'~lw:.l Y n am'" 'mi "'~ ".. n'.~~ ad 11 Tb 40~5'~1 ,5, ,P 3'1 ,f~:~~. ,3" P
1)1' ~
i,

g. ["~

;ifti ] ;11b; _ I~

r[§I ..

tal,

li"'Ij, ,til ~'!I' ,'!i:iIJ..,I,a1~1

ifi"li ~lIml ~'~I L

YI~J

,4'" ',I,

~,-. .I~I

C'j'

~'Ii, .JI.t~~tJ,l~ iil'II

."_ "~I~tJI.,;

,iIlIo Ul~11fki=

,E

,iEj


,
'

, '. 5.! '.' ",'. .~ ._ , Le "ak. D~ - diR'M ke-;m 0 1[4·0) ~ (tala l(IC·-20,., Dlen.g,~ d mikian 1I1tl rval JIB ng memuae

Ds adalah
12'~

51- - 5,,5,.sleb!lngga dw.,pr:oleh Til!' e

50~:51,- pi .....5-

,F= 1.3 ,'~

~'(4[O)I-13 !.i ......... ].......... 0 ====--~====--

':2

IE:l

~'''I

11::

, 'i:J U ;'~

, +~: ' ( ~, ): '1


~

'l.2 '"

= 5,0;1,5 -- 2,~,9,2
,iEjj

5. .

"~~~llillii

!'~'-'~?

Letak Di}' = oJa:m k - :m'~'1[4 0)


1
1

data lee 3,'6i..D engml, d mru.kia_n in.'t,I~,al ..


l

lrang memuat .D~,sdala}) 611 - 1r5,!~ sehiogp d~,p-er,j)l.:~,;Tb = if50~!'!1,PI = 3,. ,f.' F - 11:. J~, - "'J 5'
i!;JI, ii,ll-: ~

,5:9

'm

Tentukan ,01 D9 ~ D~, dan Il;o un

-Uj

k. data berikut

a.
2"

'4, 16~,8 51!, 6.,. 9:1 3"


1,

16'i

7.'

]I Oi'

:11

.2'3.!,30., ~'~U51~ 10: 15,~17',3.2,29,,30 , :22~ IC2l'r.,'"Jla'h. ,n~:!,ai,Dm P~I~an D~ da ,-i, data berlknt: 'I d ,30 ,50 ,5-8, !63, 168 32 5,:1 5,8 64 69 36 53, sa 661 710 43; 531 160 6;7 72 48 ~~U562 68
1

b~ 12121~g~8~24~32~33~26,25,tO

3.,

'Diketah,ui da,ta! JaIl:g tersueun d,alawD. tabel dis'trib1JJs.i :freku,l: nsi


bertkut,

T'ing,g:i B;,ad,D.D
iS2 - 1.5_:· _55""" ]57

58- t60
161 I63 164 -1.66 167 - 169 170 -1.72
<="

.2S
2'5,

rr

ms

is t2
mm
I

Juml ah

a,
111;..,

11UI,.

,., ntukan ~)' tak DII Dlt D,~ d,IEUl D:s" Ten~u.k:a~l a, DI,tD~, D~- if) an D' ., pu'~
j•.

3~ P:rse D'til a,e pe r 'U hal 11.yat p ada :p,e rt la n kU,B rtll d ltD. desl 1'~,III rs e:n.'tt:~ n.,I,e' I adalsb n[ai-ftilaJ. ,y',ang: ,me1n.bl8;I~; S\JSUfUlft data m.l~ljadJ 100 bagruan v~ D D··e J,,~~,Ur;, d m :LJL 'I' ':i! ~'!I~,;i :'m~, I··.W p j;;i;'~(!ie· II, n,a~n " :'ll"" ~D· D ~ d,~, l('I:j rJ ~~~'D' e If1<m~ ba lI"!iiy!§ ~I"'n-y!iS u'
'1"fIj

!ia

1- .

;~J

_" ~.~:~

liIiI._~

Il~: !~IIl~

. ,I.

£Ii l~l;

.:llU

t't,

~f~

~.~

'_Url:;t.lll

til

I.I'-jlll.-~:·

':Illl;l;.iU

!i'ii,,;j,~

ke-I fP'. }.-persentll


88,m p'E[i

k.'e'-:~ [P',J~ perscrnl'dl kJ :,-3 1(.'3) dan. seb ru.sn,Ys',

,p1e·rs1en'1i1. ,k) ,-)9 9 ~p~ J '.

60

I'

e ngan
t:i:I

:i'

I" :2:1 3" ...

"II!

gig

'T~

tepi bawah kelas y,a:ng m,le'ng: ndung ~


cscah data

~ :;;N~Ulj ne ke:i,a"s, a

= ,F = I~ =
,n
_' ~._,!I;, '" . ,Q .. ,_.

frekuens! kumulati ~ sebelum kelas


f:re'kuensi 1 ls, yan,g mengsndung
iFjj,

Y,811g

m,engiB..ndullg

.~r,

'D n.... 'i:lk:iO-n·.~'u' ,P' l '~ ,._.A,1Ll _.' . ,r!li, r:iC(~' da ~.~, ··'50 d',.ol'~·': data d .... am tab .1..,be ril ..... '" u. . g, '.
I .g,~ ~ . .~ ~CI!l._= ~

10;'0'. 2".21.

NUs.i.

31.
4:1, 51

- 35
-, S
~,

1
2'

316, - 40 461 50 _ 516


61

3 7
.

5,5 6,5 7',5

l2
10
,5 ;lO q '.'

- 60
='

616, ,_ 70 _
71

US,

716

_,

80

~S

3].. 35, 36 40
_. 4] 45

2 31
7'

3 6
),,3

Ps

4,6
,5]

50

- 55,
_

1:2
l(J

25 33 401 160
75,

,p~O
'8

,3'6
6,].

601

- 6S

66 -. 10
7]_. 75

5 20
15,

PSG
,I

716 - 80'
.L.!..a-k -•.p.~ = '. .. . ..
o,I!

251 5 .

1.00

,it:!I,

a,.

d;

'~a 11i..~

',n. _, 'm 00 ~l,..

fllOO)1. = \' 5,;, ~ [3

,...al o,'iIi~ !U!l,!~,"Q;"

k... _.,i!il:' D.•,,- .. fI~ln dem ' ii.J'" '.Iil:iiO·


,~igi , !!;,;. •. I

;l[ii!'~o!Oil!n
~

,l'!!;;~g,~.~

Interval yall[! memuat ,p~ a,d.a:la..h. interval 4,1-[4,,5


d iple:ro:~}e''1
~b'~

,40 t 5,;, p

::!

j'

1:

se'bin,gga

3:~

=[40 [15,+5
1

2) (3,
moo (1001
,~= ''_ -1 ~. ~
'I<

= --IO,~5+ 3[~,33[
=43~,83

b.

Letak p~o~ data ke .. interval


l..Il~

20 .-

.~ d,~'ta lee... :0~:O[t!,n:gan. 2 demlklan


=·'1.._ '. !t _

ya:ng memuat P~OI adalab Interval


~

~.!L _ " ",",.Ii, !!!-:!I._.~,U'

-Pl~'~;-III!!!i'L

~' ,II

5 :1 .. 55; s,il!h.i.ngga

;;J.!._:.

E! 0';'

_ ~~[!, yr'

if J'PJ. II)

62

12

=: 5'0'

,II'

15

_1L

T"['"';

,2'

I'g'

' ..~

f"Ii,

~ t53,4:2

c.

,L,'~,ak:P.so - --

501 data ke..1'001 ·(100)1 - datfh ''ke-50... Densan demUdsD · - -_ ._.. ,-'., - ;'" =:__' ' " •",g', - '"
I , • ,'... '.' _.

,i,:rl't!~nnml'~. yang' memuat


!

lip roleh

Tb ,= 115 !l,tS,;;p = !:: ,F = 4,0; IPsO! = 20~

,p~o adalah b:l.'tl~,r""a~, 16..·10· 6

sehtngga

= = 615
~68,

55,SSG')
1,.

5, -.2'. ,5

Ke'tig,a ukui all. pleifft'u:sa:ta.n ya_kll] ,rata-'f,ata. median dan me dus '£ii.~ h n p- a ~Ii!'JIl h~ii ;ii.~d' 1...· n~i ':ii~"""'~'~ 'maw' b if·'; k ;LJll eamba y,m.;'!Ii g g~~IIJ5 'L~lg_11 k al l~'~ I ~1!i.d!lt,!Ul:rl e ~_ _'.:~~';::'l.!-'-I Y~' 'U iil!!<U'Il"II' " ~ dat a ,f\,,,,,_"11~u!.,IL. ,IIl""'IiiO'- ,~. _' -~·-!I;:Oi-'-'Glll!;:O"-,U ~,,11 ~,ebe '",,",_ 'Ini"ftj U;o 1,· i""i 'n erlu -m, ,iI!f!!,D O~'~ L m'" m", ,.Ji ._.__ - ,_. ,~.Y_.~l_,~_~. [F"i, tt k _: ~ __ QI_'I!.It.::.i!a _!!lA _ __ r jau,h d,als m!e.nyeb r da~j l1.U,ai. "ata -ratanys, D'imungki jka n 1b"a'~!l\Va klta d.SJlat :m,,~miUkJ. dU}B. himptmsn pengamatan YD.:n!mempunyal
IIi"Ij

IIi:l!I'

g,

:U.lljl~ll·

'~'O;

t"~ _.~lWJ~J..UJllll~li'
'!Ii

1~_K.l

fti

[II

'}I

ill }~~J~i

!l'li11.-:i. "__

'I,

'g f\j§l:n ~
~

I]

0;

,ft,,~

.:jp.,~

Oi

OJ

'!II ",,'

iP;,~~

ol'!I,

median ,lr,ang s ama nam u.n. I,a.n.,ga,'[b rb eda pe'ny1e baran d.;I'ta1'l,y,a~ Coba ~Ie'rb.a.'tikan. ~,a.'_a berikut .. Tabel berikut

:me·,ru,pak;an n.a,s:U,p'e'nguku:ra'u 5 susu segar ~d.ra].am, Ute r] dan. pe rus ahaan .A.dan 5, susu sega.:r I(dalam U,'~_ .ll ,p~nl.sal'laa n
c_,

s,"

Keperluan s- ,S,'U un. .uk perusahaan ' ersebut dipasok dart perusahaan :SU,:SU Y',a:n.g sama serta perusahaan A dan '8 ba;o.y,8.
,IDe n.g,le m a;!"nY'a~ S'D. su .A

Ij·D·i,k,re·.mas erusahaan P
A

All
,

,02:

lOO ~
'11

1,~,Ol 1,~OO D,,19


.' J~.& ,0.18"

.I,'I,IU!

'I.e.

.Mied:~,an. d,ar.~. data tersebut aama :yakrd 1",00 U.'_!e:r.~ Nam:u.D~coba kallan perhatl I:·,:an bahwa perusa haaa A dj,aJ,am, m,e:nge mas S usu
llo.! ~JlJlllU.w,1

"'" ii!iii"I"!jj,.:a1

oD

ru
J.

D'

'D' b

I,'.

-miIi'n'1l7- m"'.
~
J J~~

I I~

,o!"ii'~ ,g..~

d·1 0,IIi"II O'!I"ii w ~l~ltiig

; ir'i ;1 Jlll~ 11.·~I~1"l1'~ j' a. ~"Ii

n, n'. JD IWJ~ .. fi h ~;ft'r~~ig. m" d 'r ~'nl~d D' nl eb a.~,


11

al'lu

II

II

li"lii I~.

IIl'Jf"!l't!Gil

ii"II ;'i;II.

,P' rusah an B.. Il1.i berarti

bahwa kers__ I:aman isi kemasan

dl,ar.i

perus ahaan A leblh keeil du~,pa,d.a p erusahaan B~ S"lk,arOJlg kalian telah mengetahul p,en'tbl.,gnya belajar ukuran p,e.nyebarILll. :9e,r~ ku" diuraikan b eberapa uku ran p,enye'bILramL
I,,!, ,J_' 'D,e;kaa -:n (,R'ang,s) 'U' A' &., '.;,& eenvebaran. ,.. IUII,Q,', ~, ,J'''''' ., ~ .-pa'm'na '~.u,""rwid,t ,ei adalah u, :m '.JIi:tIi.i •. ,. , kur n t'~:n'l'!!;,;'IU" Ir , data ~Ji!!iii-n,gr ~~ sederhana ,. UaJm -'Jlll ". ii'!iiiil"!oan~ sC'rui,S,UJ, d,arta terkeeil dengan d,S't,B, terb sar. Hal Ini pernah d:iednggung pada dis;trUlu8,i, frekuensi, .O,9tQ. dirumuskan :2" ,J' 'D" uan A:llrtar'-nB.rt,il II,J,'JI.~

tengah-

'I~

l1tgmll, setelah data diurutkan, dlru,m,u,s,k,9. JAK -, Q~._.Q~

auan sater ktIJiSl-r-tU mengukur .PIj,'n.ye'bar,a.n ,50% data di


tl

,3"

B'"" -" : ,iBD Rat '''I, t:a, Pe rh.a.tik:an. umusbenku t. r


1

ai'

.Dat:· T'ungg'u;1 Ru: ',-'U8 snnpangan

rata-rata untuk data tunggal sebagai

berikut,
n

•.••. ~ ,.I~:t;

xii

BIlJ ;::; ~...~ _ n


'~l~"

,..;II ~"-n'D' ~ 'iiI1.


ltjt$l

tIIllll

SR

a
=

sim,pa.'l'J.,g.m rata ... a:tlt r

,x
.X'

rata-rata
.nj~~ai data k'f!-,i'
'ba.11:y,mkn,y a, data

= ~

64

!U~

1..,

Datefl ,_' 'lomIM),k


J.

RUWllS

simpangan rste-rata ua _k. data, kelompok

",'-h
!-J

S !R

,C~

:!u;i],p,uan,gan rata-rata
I'

,x'

,= rata-rata
,=:

,. ,J~

,~:frekuen si data ke- i


~ ban.yakD,y.a data be rikut '.

[lila:" eta a k,t!- i

,,~ IS(~.mp :nl,.,n I: __ u, d .0 R_ ;I,,~m,1,_/' I.ri, ~:nls,i) k

P,e'~:hlltDk:anrumus
la~ Da'ea Tun_g".:r,'

Rumus ta,n:am dan


~;

S,!M'I"l,SLnUjll,n,
l~ ~

baku, data 'tun:g',o-aL


~

~ = _, ~If, ~ . .L..tl
" ;UtE
H,
~I

1.. 1

,_'x\

~~

,..:II,oriI,iii"ii y,~,!!._"

S-

E.

,_",

'1- >
L'

lil '

I _,

'=)~' x _,_-=-I -

" "- 'f-L

d-ngan
,I"~ _

,'I,

I '\

II

s/~ -:
S

,x: ~

,r,a.ga m (varianrSi:~ ,~sim"p9Dganbaku,


:r,a,I_:s,,-:r,;a,USlI

x'

=:
:::i~

n.ila.~eta ',at ~e'- i


ba:n.ya_k:ny,a da ta .

n
• '11

Da'~g Ke':Zoln1!I' ok

,ll:

S~=

- (Xj ~ i'tl/;
_

=' ~-=J----.

dan

,82 '~,flag,am (varia:n:sl,~

,X'
,

t.
<II

Xj

,= ,rS.'IJii.,-f,a:ta ,= :r21:a -rare ,e: nilai tengall. darts, ke... ~

,~frekue'Il,s,i ke- i
,:;:; bSJlyak:ny,a

rl

data

65

Cmd'l 2,.2:11
!

Seof,atng: guru ekone mi ,--"e:~akuk:a,n u] lan tertu ~,is,p,ada : '2: sru sW8!n,ya da n dl ipero ~Ieh 01;'l ,1&"I ,~,,,,",1IlJ'~ ~ ;!lii'lJ.. 'il'JijG~!' erl _.~.It'\J ,t b '~,u ..
,~."

I, ,

11.1
"

,!!O..~

"~j,,,,

".~.

o!:!ii

'

'>0.

',.

i,

",

S:isw.Q ke- i
]

';,Nilaf ...........
---

...._ .....
.

7,S

1,5

5 ,6
7

80
80 7,5
7,5 gO,

sa

,8

9
10

9S

III

lOO
1,3

90

12
0111.
I

·H.i 'tu ~1 g, ra ~1:8' - :!;,i ttl pan ga n ];"',8,'' a - ra ita- s~m p a..n,g,a n 'b,altill,. d2ll:1\ V,~ FI" n, !."'!' ,II iif.'iiy'
C!. . !Qi ·_iILI..
,t§ ~.!!l

~I_

:1 ~'

1117,11., - a:II18'o':

a. b.

Berdasarkan
.::=

rangenya - m 1001 ~ 5,5 c 4,,5 '0, n tu k. me nen tu ka III s hn, p'l;n.gs. n, rata ... a ta te rl ebIh da h,'U"hl, r d,:i:h ltung rata-rate :n,i la:i .ersebut, selan] u'tn.y' dih,i 'u"o"g, sim pan,g.n tlap $.~ sWlLny,a~ Perhatlkan ta!bel berlkut.
II

:moo

data . ersebut, :nU,ai, yan~"g terbesar (ml!k::s,im'u'M d,a..n .nil,ai :yang terkeeil [mi..ftimllm)= !§,5i 81- b.i.n,gsa
!

SiS,W,Sl

ke- i

;Nilsl.

!X'I ~ .xi
7~Oa3 ~97
27,083,

rs
'2
,3
,4
5
I)

_ (x.~·~~::xJ·
_

,(xt
,

xl~'

7'
','

5,5 SO, 80 7'! 'lS

85

" "".1' -'~" 083 2' 11


II
II -

SOt 16'9

~2'7"I08S

8~5'O9 733~ ,8'9'


43319 f- - 4 33,9' SOt16'Q SOt16'9
t

20'SS, -" 2: 083,


1

-:3 O,8S
~.·"':'il"

'2083
I

I...

··

9, 10
1]

'DO'

ss
'QO

7,083 7~08J ?!g~7


12,~g'E7

~ ,_

"",', 7'I' 083

l' 083
.I'"''
I'

,.:,"

1'- 17
'

,.2~,67'9
'I'D6~B4'Q ," .' ' 62' iii,67'9..' 3l21 OI'Q' 8 oD Q.'
t ' ,t I

'~'~ilg11

'UlO

12

as

7~g17' 1'\,917'
~11,917'

,'.. =:. I

t'.,'ll1 ll ,91 '7 ~L,'917


l

66

II

l_:

.i-I S -R·=·~~
._

_Ix.

~'iI
.."""', ~
In,lL, '1 1l ":J
i '~-,

12

I ,'~",

(1 O,m'3'.J.. n c, .

- , n'lil " - " nll- '7\ +" + 1-7' -,~..II! '7 + ,_;,:i! ,," J
i, ..

] '1

,-

'

,- , '~? -

,_

10"5'
,·.1

~.
_
1'':':'''1

8 15
_ ::.:_.

J,ad.i s,im:l~~HiJlgan bmJcLl'oy'a, adalah 11 2 t6 5'. d,., v,uians,i merupaka» lturadr,m darl ~:im,p'am,g:an, bskn varl'_:Rsin;ya sebesar 1.26 90 91,.
1

sehlngga

D,at -data

penellan
l~ II

dap,81' ,jug.
lei!

merueakan data 'U',aop,' en,'-I"n.Q'-, karena !r D p' d a.pSit me mberlkan infermasi y,m:g b~'bU'l khusus ~ ,Na.m,u,:n terkedang pencllan tereebut ,Edctan.n~nggangg!Ll. keUka. klta l m,erl,usitkan, data U:U~ S:.'ba,g·a:i centeh,

_. 'me] ~, IDem, ~kan t rB.iBJhBSl8. JBI~va,~ '9'Ii1IG b.i 8 '~ ,ftfl~l, A darl ),fmt8 ~. ~
hiil'Uta! .in ~ kEmud.i an d i,bakrul,ikaH, nfI,e,n~Eldi Bahasa,

:_asienal ,p,ada. suatu kelas diperoleh


:1"& ta
'iIi'!i.
,~

m.il.a.lny,s,

data

ntlai

Uj.~.ran. khlr A

..rata. 5'i Padahal kelas '_el sebut rerma suk ,k, la 8, 'ysm1g keban' rakan
'I' ~
~I

nJlJI.oO

'Iernu.,a:ta ada 1 siswa ,}' an 0: UJ"~lan, ,..~•. A-kh'" .;I b ,.',a s,~,o':n aJ"nY,R m endap at n ilai 2 ~ J i'k a tJ~,IiU:n, _at d fhi-tun,g: ula ng tanpa mel iba tk8111 :njlai 8um_E dr~fflj'jUipJ9·00i\iI sis·wa ,Yo.:n.g, ,me,n.d.a.pat.t,Iil.n 2; itu d i,plero,.~)e,'h ra ta-ra "3.. 6 S. DI8.rru, Kej 8.d,.~I1.n :fJ,C~p.··'ii, .ini nampak bahwa ," :-, erkadang data-data, penellan d.w,b'~·ang.
a.ga:r t,m'~!iir',m.n. dmd suatu
i •
I~

'I"Ii

1,.1'

'v 0
l~

iIi"iIllO IF
I~JI

nd ~'"I ,Ul ~
I

S··· ';iI:i r~
..

'·I'.o:~1 ~

't. ~,WJII3.I~;.Il "_' ~~ .a,'III" ~


1
I~J

(I' ~.....

mi' ,~,'t- ;
_ J ~ .~

.hld~u'tIJr:,si ;Mg d Sic"rmi,lPunmk!llnJ y8JiJ~u -p~j!g,eJ·. tkn dij~mib~h ~ Bw'abn l r'" :m,q;::llrjerJJi Lc:r,~[u:il, )'M(g, b l",MfIj t!~r:s1CiUld ntBU '11'm 9rJ~daJkB.n fil g~

'd

kumpulan

da.'·:~mendekatl

kebenaran,

U'n'tlJk mellha t. data - d.arla pe nollan dapat digu nakan d lsgram bs tan,l, ·' d aun d an, d,i8.gra.m 'II"" - .....1.. p r.H~L ,K!D'~~, .,
1.
,_ II!!

PA,n 'Dt-~iIi ~p._ _


_

_J11iIIl

__

"

D
_

_"_-

't- ';'

__i

I.

I"" "'D'Oi'i'U- .' D IAi IL~tillg - DI-iR'i!r>i!'ifII'iiii'fIi' YlL '.,'ilI'OlD -' , ~ti&·i~J
__ ~_~__ •

Bat-·, ~b ''A: ,iIilLQ. D. __ __ .'iii'Ii,pr ,U _"~lil'ii't, '

end'll 2.2,2
Dar! data :hl1s,iltes

dari 40

'SiS\V,B,

berikut :wn'w'i ·s·c,U: ikUah pencllannya,


1
" "

61 561 78 ,52 8'7 ,SS 5,7 "'9 701 71 Si 681 94 ,S8 64 68 ,8,9 8~ 53 47' 67' 7,8 65 64 60 7:8 913 1,4 5,5 66
,
..
1

7,8, 7'6 58 B8 8S 7'18 "16 '7'9 . I.~:


1,:

61 :5 I

I'" 1I. p ID,'II- .._ ·a,',.· ~.


-

.._-------

. I,D'..
IJ

34

Dar '~'.~~b' ~ ,,-~ ba _ ~ _.J d' iii Cl'f''''_ __


s ·ol"!ii 'i"lfll
.I~

_-,~.,~_;i

iil'ri

'ii"iig dC' AU .... , PI.__


. ~~

J~,_JJ,

iIloooQ,ljijOli!'

!!.~~, ,_" " ]'

-h

'ol"!i, 'ii' .Q ~

b "~~dl~ll'~ ~ terd l-. '~\#.L


_ ,ol"Ii; 'iliEr~1
i

I _...:

'""I 'i"'ii

.. ..:al· uenu ·"~I, ~Jan. 'leF,u,spa, t A y:srtst penc ii-],"8n. y:antu ~ D C.ogaq ..;J
i

''ill

cWo .'.

~,~'~

~ ,."
~

c·'~ ~ h ~t.hllr'!Ji:1 Ig fi-'t.~ll!1 .. !lIP~,_.


I

"

·U' . _.n, iTU~llt~u,al' b ~I' 'k di '~k ..:II· .~ I' J1L ~'" ,~ul,gr~m . ~,~,'~ ig,a~.1lS"lperJL1_,~_~. yaft;g ~ui~ie_;_IU'L, d],c'n,ga:n r.tDglta,'I'-n, O:mll, .lIlr.l,aB~yaj'r-·:-, data 't, :r:kec:~l(XaH.llIl~ 'Q'l Q2i 'Q~l.dan ,x~~~ l(d,s.Ja terbesar]. Ilntuk memhuat diagram kicltak. g,m"j's dlperl u ksn k,..te O.'Uatt se ba.g,a,i. 10 erikut: 'l'l'i"'i,i d terke ..... dleam~ barkan d,: ~m U ,algi lenaan iiit'1il' ko it' I",· ~,o'III~£i:III"'i'k Ik~lir'~ . U !Lr.-W:~~W:;l . b. 'QI, d.i.,gamba:i.":kan d.ienl~'n. :sis,i otak sebelah khi. .. c. 'Q~: di,ga:mbarka_;_n dengsn ,gari: di ct.ahull, kotek, d Qj, d ig~m'bm.:r:kan dengan :si:lt:d kotak sebelah kan an ,e" ._.-Uai. ,a'ta terbesar cli,g;am.barkan cleh uju:ng ga.ris, di sebelah d
1',,,,,,~Jii' ..
e!'j. ~ .:: , 1'"

~iI···

gifl,g, ~ ~QIlJ

~~_dIlJ I~.

"..

dltl

gdill'

'.

.'

.JlJl~~"'dlll

Ii.1i ~[1 ~l

"

'91 ,u'La.:il,

~!Ii.i!

Iii

Ii

i,

i,

kanan to ·,at"

C·(lIbl1

Diketahui hasn. tes dlarl 40 s:ru,SWmi, ad a ~,Bbs eba.,g,Et'ru. berikut,


1

:t2,SI

67

56 78 52: 8,7 85 51· 169 70 11 55 68 94 58 64 168 8 83, ,5:3, 83


".
""

67 7~ 65 104 60 '78 93 14 55 f5u, 18 76 58 88 85 '78 716, 79 6,7 ,51


..

"8::.,\_11:,;_:&188.::

-m·· 'It,..iif!i .. a 'II.. U !fl···'L~I k m· ·"mbu et ~ ,...,i !!':li, iii·! t'l'll lliJl. " 'b::.rlebib dlahu 1 U ntnk menentuka U
,'1 ,/. !'

[ail"!I:iIo U&lg~~l!~

I~U

'.

l~l

,ii)i';i!iil' ,bgn ;;i!!il


I ~~~:

,[a·k~ k It',8:', ·U ,""-U" . ka 'n, d: ,r,tngk,a san, H1E8, 'bUa ngan,


iiI" ,!!!I, ~
_

iii

Ii

~~£-i.

,0;

lim.

1,g g

14 5~, 52 sa S,S 60 64, 164 165 66 69 70 16 77 79 83, 13 8.3 85

",

':"

55 56, ,57 58 161 fll 167 fi8 18 7,8 78 78 [87 88 89 93;


I '••

,51 168
78

94

DI,I Peroleh:

Nilai data terkecll ~ 1,4, NHad data terbesar = 94 111 Q~ ~ data :ke'-'"4 1(4·0., I)'~ data ke~]O·4"~ 38, '* '~ (16'0 - S8]1 ~. §8~§,
Q~

.0

data ke- ~ 1(40 +, 1) :~,data It[e'~2012·c 6,8 +

"2
IJ

(69 ,-, (8)

Ei

6,8,5

'03

.c.

data ,ke'=·';' 1~'40 m}I.~ dial. 'ke[~,30- ~,7,8, + '7 1[79 =. 7,8) ~ 7'8:-75, "*
~ I

333

69

Sehioll'a" diagram ko ak ;gar.is,n.ya adalah

-11......-1
, , ,

II ,

110
.~:~

2'0

,30'

40

SO
QII.

60.
;;;;

70
~

,80

9D
1

1.00

Q"" 'Q'l;,

'-I'I!"~

Te'r'.~-~.hat babw's ~~Um lebib janh d,a j k;oltak di,b' ndin,g, dengan X~ok Hal lnru berarti data terkecil yadtu 1'4 termasnk data. pencllan, ,3,. '8'D.'Dt.o:-=-a :D,.t-, P':Dcila.D, ,d. <Ug-.D raga,:=: D-lam·I:.P:D,JId:~n 'Igar
:LU,a;l'

"'

IPL)

·1!'frIi.nn·iI!9Ii!II n- ',/l ~ '''U~I .Ii I!;:,;. ,. ,IL'L!II,'

'~I'!,";ilii; ~'';;'m' 'pUI ,II:!L}""" ..-:rI!,Il_ ",'

~I ~,... ~'!i"'ii WJIIiiL

'!Uii"lil T'!I;a .J g,u\O

..I;',i§ .. i U, .!!:it.' m' .1,..

u. i'm da ~~, . ,~,Ii

'i!"-~

,I.

'~'O·'bUI 'L ,~!!O., ~Ul


ii§

d'~ ffllDli'";~m-1 ..,~,~_lb'.'


,!I;Il •• _

'1'l".F'Ii I ~LK'II,.. .K.:u

·t....

:m,c'nafs:ru rka,o, diagram tersebut. U ntuk ttu terdapat ear a lsd-ountuk menen tukan da til! penci ~.BJ'n Y'aJtu dengan menen tu ka n P81,g.3f (I],alam, [.PDJ d ~n. p'Q;ga.:r' hiar 1·P:t)I.! :Se:m'll,a, data :m: __ra,p,a~=_c\~D.Cla,tll :pe~n.c:Da:. (
Jilll1a :D:Daj, d;Bta, 'tlelsJ-'but
: ~--rallg: Idmn pa 8,itS'iII leblb Id'-';n,,.P~
I

garls sengatlah subjektlf, tergantung p ada seseorang dalam

Un: uk me n enm kan P,D dan P L terle bIh d ah ulu d Ulil tung j a,lfJl,1 rau B. D. :k'g,a, r t,:~, I( JR) d. e n .. s:rl ,JK ,= Q 3. ~ Q].. rS e Ian]\1. t n.Y·,1i II I g diru muskant ,I'D ~
.Pt Bllangan
C g.1. \II 'II ~~, _
'" ~ ~

011 - l ,5 JK ~. IQI~+ I~ J.K 5


d,eo:gsln satu m;anBl~[m.b'i'

]"j,5 ,JK dlsebut


'I Ii!l:AI

Te'n:tukan pencilan dari data ,P ada cO'ItD"h gebe~,u.mnya'i :PeID,,'liele. a:ia'D': Tehib dIp roleh :tli:~a:~. Q 1 = 58,!5, d all. 'Q'~ =, '78!15, JK= 18,7,S ,_ ,SS!, :;:20 2:S, P:D 58,,5, ~ 1 S x 20.:;.25 .~ 5,8, ,5 ,~ 3,.0-3:75, ~ 28, 125! PL := 18~7'S- 1~,,5 2 0 '25 .' 18,75, + 30i37 5 ~. 1109:;.1·5
j
I

.0

-~-

-t--

---:1]----

.0

SadLI data pe'11!cUannY,8i adJaJ,sh ._4 karena

- -'h=-

'M l,-~_~

-;

--/.,•

14 -e 28~:m2Et

-/

Data-data
bernar,lat

peneilan

',e:rkadang membertkan

'sen.i,ngga tidJm}: perlu YOUI,' me'D,Y.njiu,kk.an boh" a da'ta-d,a:ta pencllan in'form,9,si y,SlIlg; ber'harg,Sl,.

1a,ng dFllu8,n,g:. Ber-llab. coutD]} n.ym.'ta

infermasi

memberlkan

70

Sel:idJ.ki d.ili.'tat berikut Inl memuat

data penellan

a.ta.u, ti.dak:", dengan

ketentuan:
:~. 'G'Uftmka,n, druagr,am, ba,'b1f.lg daun . .2. 'Gunakan d.~.a\gr2:m Ko'ta.k. I'~rls,
3.. 'G·un.akan ,_:1181,9 f' dalam dan pagar ,
,
I;!Jlt·. D,~~
,;;'!ii,

'.';01 Ibajll aui U!I

1...'i'li1 ",1.ii!iio '1i'iIl


U~U~IHIIJ

4n 'lUI!

£'il" CIi' -a' D·W·


1_ I,"

AI ~I'I"Jlt~

,;a'm- a. c,

I~

j'i;'m'~
J

Iuar.
i

IS 144 l,3'g1 ~5'6, 13,0 II 7 134 ~,20 132 ]15 mS3 '1.46 res ],168 1,3,4 l27' 1.l1 :m ,'6 ],5] 1:40 m ',5, 146 l32 ]!2~ 12'9 m5, 179 1.36 14:2 13,8 ,::J m40 14,5 i,4'O 13 14,5 125 1.51 135 148 11.3,5
m
1_ ,
1

Dar~maleri ~ran data Inl, a:paklh IldJIl man:f&l91. mya, d,alaDl k,ehidup~n :kalian [s{~har.i.-har~?' Ceba je[oos:tan ,pend;apa;~ kali~Ul dan d.i:skus';,ikll[J, dle·lllaD. m:m,an-'~f'mIU], d,ltUl .guN :ta.~i,mn.,

1~ R;a:_a.an atau me,an ,meru:puan salah. s.a'm, ukuren untuk memb, -" an ,IJlm,ba,,' n yang 1.b.i b j;~as dj,am1singles:' 'rJen:tang
scku:mpulan.

d.81ta ...

2'~ Ra'-fU9111 hirun,g dis,~fDloolkilD d,e'ngaml


"~IIJ! ,~,

,i MisaJk-ci

x.I,t!

,j~tJ. ~-_~

9-

ad' lab sl.lalm:polan data, ,males: Rs; ._DD ru.'wng untnk d,sa 'mnll~:~ didef"llDislka.n d,e'I1I~:: x: _J

,L..
~

X'~

It

b,

R;ata.an ,mtung uatuk data 'b ..rbol'bot ,--. usn;~tI:

x-

C,'

Ratam.ll. hiNQI untll.Lt. da.ta 'ce_.k_]o,m,po,:k d,eng,a_n eara sandl fa(Jd'i'n9J~ .ru.mu,s,nys:

,31"

R,m.'man uK:m diJ!dmho:lk;an d,e'~g.~n, U

,~I~

l(

Xl ~,Xj :( ~;,~'~il

d,I~.ft'

an

,X]

X2:J X3:~ ,,.'•., Xflj

adalah
U.D

~ R,lI. a ,B.D, bs I'm o,nis, dis imbe I kan l[h,~',D.g •. n. ,H", s ku.m:p,ulan ,data xl.~ ~t "'.'~, Xn~ H did.efmisr~.lean
~J

s,-kum"polan, data.

tuk

d,engan:

.11 =

--1 ' .~.£.~+~


T

'1 ---

], ~
-

Ilit.11

+,~
X,lfll

Xl

~,

X.l

,5" Med:~t.tft ~,M,e)1 ad.· bth. nilai da:ta Ja'D!

te rletak di tengah,

Untuk data "erkeilom'po:!1 ro.mlIsnya,::

6., Mod.'lliS, (M(J~ adalsh d.fl' a. a au gl~ji,mJa "an,e s,~riln!,. Untuk data. 1!er'ki, empok rumus menentukan m,odus ,sdaiah!: l , .: ,Mo=T.~, ',P '(

, dJj
, Id,l

), +d~ ,

7'~ KO.n.rtH m1e.m,'bam .seku:m.pu~ll.,n. data .m,e,nJaru em.pat ba.!l.M

"ani 'sama ban_yak, Pada. data 'tef.~'~ehiun:po.k~ rumus yan:,I


djgu.nakml1, adaJaJl:
4 Q~~ 1;" IfJ _' '_,-"
,":",Q=,'

1.

d.rl.glll i'

1~:2 ~

~I

f(ll

8~ D,esU adalah

nUaJ-nU,ai yilng m,embag,i, 9:'ltIUn,an dats


j

menJadi 10 ·bag.i:a_1l ya.ng :sa.m,a b8_n1,a~k:. ail DesU ,padl81 data 'WD !l_lI fllmU;S:
D .~ d.,B,t,m. ke ... (,,;;-m) d.' ~ 10
I

:0,1,80 I~ c

I"

211

3~ .,',.

191

dan

n adalah eaeah datil"

72

b,

D'-sil
.

lijJI

padla .' m d'~*",D


..•..

'i

~r~.
'

~1"'"eIIAm-'I'"IIJii"'i;'I\. mu., lu IF'U~:..

;:

v'n/lhl~ ~ !I~1L11l J'L·'U


iii

---:-n - F

1~

'9~

:1. ad ala~h D[ al ... ai ,'It.Drg me .bali SU,SU,D3.11 da ta ,nU menj'ad1 1010 biDS n y,mg aRma lban,y,atn,y,a~
'C,~SI_n/

Rn;D1us pef,sn'tl~:

t;

Ranl~ - Xm
I . ,, ,I '", " ,

M:;

......

~
-'
.-

tIi

'A'K"', Jn'

IQ'I - IQ' ,I 'I

,I'

a.

U,c,tui::: data tu;n,o~il,

13~ Sru,m:pangan Baku dan, Raga.

a, Untuk data. '~gl,aJ

73

stl = ,_,' ..
_1
D'DLm:i!i'I '~I.~.

_
':'

1.'\ g'a~JHIIIII,

'~

<.

,-~

,if

..... 12:1'1- Jt

-~i -

X.

E)2 ~ .
'

l'~,~ P'enen' - an. 'fiat·

~.dak konslsten ~'penci'latl] d ngan pagar dalam I[PD) Clan. ,P 1B;[!l,81f luumr ![P1) d],an, 'erh2 bH1. d"a'hu],u me.neztukan j,angklluan kuartiln_y (,,~ J1( .::,IO'~ Q:~ PL ~ Q3 1.. :S ,JK 5.', :r~ P·n :iEl!. Q.. ~ -;1 t·· ~~. ~' . •
1

Uji
•l I~

.I

"

'h-- --f g;r.


, I _

SI' ,,.'

'.'

!C'I!
1

I.,

d' -t -1lJ
, •. I

"

---J ..I:
I

't

:t.

._..

Berat slsw,a

42

44

45

47

4,8 - 50 1.5
,I

F:reku.ensi
'9,;&"

30
rata-n ta be -a't :si:r:nv,a, .adlal,ab, . d. 46iB, e. 47
co .'

:O,9Jri d,a.:m oi a a. 46-3 b, '46~5 e. 46 6


t
i

,2:. 'Median, d.ari 8u'8,unail bill.angan-'bUa:ngan, ,4':j :J.!,~, 8; 7 9'~1 a1dalatt . " ,S

;0

;0

a. 4 e.
b,
4'1 S 5'.1,5,

d~ 6
e ~ fi~S

3: . J,s;ngJc,m,:UAm,sem ~ h:l'~erkuartil
adalah .' '. '. ~
,B,.

darl data 9 7 i 12" 6,- :~4, 8li


~I

.~

O:i' 11

OJ15,
1 ,,3
1

d.

1. '7'5,

'b.
e,

,1,,0

74

';_'I'

,,\~nai,rata-rata ulsngan matematlka dar,rn, 39 slswa adalah 4~t JUlr;a, ni:lad :m,a'ooma;,'ika, seorang sis.w,s, lain, digabiun\g;ka n ,maka ni'!I ~ ~ rat ~ r~' ny~1 me n;"~d'; 4- '6, N"~~.o ~ m'~' ,~";jj.:I",,t:Iii II'!<; 1'6 h,'Ji' itu to. Q.'lJ~, .~·IUK_g ,B.!d alah ~ ~ '. ,EL ss d.. 651 b.. 8,5 e .. 56
I

w ~JJ,

[~~

IJ.BJ~" -~I~ ,i.~, . [:,

~,_I}~J\

I~ ~I~...

,~

~:.

," iiI

",

I~

~JO:W.

,I

~I

iiI';o!li'm' I

;t';'liIllJl~ ~·~1HIJ!i.~ 'W~,

.. QU.i]

tlj',.

c,

QIO

10

,JUra,'Q adalah rata-rata dari 2 XJ, 'lO~ ~,2 dan lSi, maka x ~am,9

dengan " ; '. .'

a.

3,0

'h.
IC~,

12 101

d.. 9 e. 6

1,2
'~,fUl,", m:nya __
I

L tI,",
A

berturut-turut
4',
:j'

d 1~" :a'~_,a.a~::t.' .' .,


te

a,
'b. '1

71,..;I'i!3il'I"'Io,' U~,I,

5 dan <4

'I,

Jika s,is\'Va x d,al,am ,1",ap1ornya m,emp. roleh ,oH.I:: 81 7 ~ 6 ~ 7!, S" 6 J' 81,1' 9 '.'8,- 9:j maka me dian nya ada ~Ja:h.~
i, '.

a,

d,.. 71,5

b.
e,

6
1
1i1'''''I''-~-'ii1
aJIll~'

e. 8

8!. Jangkaua n. sern I In:ler.k'uunl dari data:


I'

adal ·u
.

Ii

!ll

iii

iil

a,

2 '7'~'
~i!'I~'

'bc,

2~5

[1.. e
,i

3~251

4~S 110 ,2tdaJah 5,J6 maka nUai x

3'1,5

gl,

,Jik_8 rata-rata tiM data x~3sama dI!ngan ~,. ~ , a, ~ 'b.

r', 9~,d,QD,
d". 3

.' ,. 4t

75

:mro. ,C,ati dar ar ,[rek.u!e:fj,sl data-data n.Ua:w. suatu bid,i~tll,gs'lud.i be,dkut ianak mi in'I'rkuartilnya ,ad,aJaJl ., ~
~;
to "
!

NU,ElLi

,53

'so
61 7'0

3, 4 3,
S

a. 2
b
i,

,of

c~
d."
.. !,

, .',

53
IS1.1. .-

'Il! da,wa.b~,-'h, peHRny


t.,

Te'l;l,rukan, rata-: ~,a.ta dJari data!


Uku:ran

12'7 1.3,2

51
10
:2l)1

137 147

1.42:

t
'~
~I

Be ra t: B,a dan

50·- ,5,2
53·= ,55 56, - 58, ,~g ,_ 6:1 62 ,_ 64

3
,

"

31
3'7

2 4,

36
34

3
1

5 29 4-, ,3 25 ,4" :Ku.mpuLJl lima data m,emUiti mean ,2', Ku:m.pu'_Jan tujuh data ~II "If.Uzy2 ,tD!em,u.l··]j, mean 1m' J'"k :~ Ok"' '~I ..:1 y,a;n,g, ',wa ~a, k d ua '~l!j!'u m,plhsul .nata im '"e'· ,n;
;t'n, '"
~I,. I .... ,~

41

'"

d~gRbLl~lg;k;alluntuk membentuk suatu ku,:w,puJan. data tu rlggaJ,hitu.ng mean dari data gabungsn""
t II t

5,. '0 ik,eta.h,ui cis ta '_ 41 13 7 ~ 8 4 'I'

,)(',!, 'J' J(~

Jiang m,emiUki mean 16

dLn ragam l-",S~ 1"L:nttikan n:i'~sd dLn, ',~ Kru

A'i

B.ri·'l. ·1.D.do.

'5U;B.B· - I[X.~I

P' !Ida. Ib.1UUf·

0;11

:kaltn. I~-,nll tJl.···n:_'.r~ __ pl


i

.1 e,
1

II'" atau e'

:,lID,'

ll,., :Dik.etab.u:i. data be~.iku:t:6'1' 41 ·-3, 8 10. -,6~1 10~ 6,. ,l'·_ilai median
d.s.!] modusnya adalah .,,,., ..

a. 6 dan 6,
b..
c.

d.;,
i .• ,

6 dan S
5, dan..3

5, dan 4· 5, dan, 101

:2 .

1'-1 U darl suatu :p engam a: IIn adalah sebagai berlkut: 12, m 1:J as !g,~.,8" gl,I' I O~ g~ 12'.~: 'aka :m.ed:i,an. darl pengamatsn ters but -'d'l 1-'h lB., Jel:9 d... 18·5 ·8... 10 b. 915 e ,. 8, ."' c. '91
j

Ii ill Ii il

I'

3..
I.S

~~
;;; i!i

~,5,

10

.'"
'- i"'

'S

HJI

2
III

l

to

... ....di
,ElULS

Rata-rata dati data, Y',a:ng: di,saj:~l~tao d,e'D_g,an :h.istnJig;ram .ad alah .;;,, ... d- It:;::tl,~. IEL. 52·5, Y'U ~,y;
b.
IC..

5.55, 5,5;,8,

...

_.

e.

~Jn, i§l:: ~jU-lo.

~" Dalam satu k elas te'l~d,a.:p :s,isw.a seb a.D:yak 2; 1. era ng~ ~." :rm! a at ll:ai rata .m,a ~.m,a:ti.k8r.1)r.a adalab 6 ~ Hil a. I,e'orang, S,~,S\ yang .palin.g; t, _.a rendah ,~1 n.,s. tldak d:iUru:tserta k'8~D maka n~J.a],reta-ra a ny'a ~l:~d berubah ,me'njad1Ic':i,2 .• Dengan ch::m.i.ki.lfl. :n~lid. i:s:WSl. y.ang paU:l1.l, S rendsh 8ld;S,'-ISJl ,B,. 4 d]
iI ". ~

h
IC.

3
:2

I~~

77

51,

N:iJ,ai,rat -rat Q, uj.rn,s:n, 40 erang siswa adalah 5~2" Sete~aJl sieora.ng'


1

SiSW3 m e:ng~ k,u:t~ uj is n

susula

n,~ lai

rata -::8Jdr8 n),,8. me:njsidj,i

5'-,251. ·,·.·lhd slswa ya:n\g, ,w,en,grn,ku'u, ujian su sulan adalah ,. '"' ~

a,
1(;,.

5 ,2S.
1

d,
I,

r,25
7 :jl,O

b,. 6: 20 7i:10 ~,'_"~,,, ,on'b·'~i'~Y'it!l'k' '~O:'I 0.


f~~ :'_"~i.IIl~_·.··P;' r" Yl._:. ~'~'IE!!,nj!ll'Il"!i' !31~'~1I!--VQ =

kelas _']'.,._' A-" 'i'n~'mnurnv~~'i\'!jjl'11,~,; r'~lt'~,-rata 11:1 'X 5· P~I !a, 2,S!S,iSW,Sl kelas ,X: ,B ,m.e'm.plul1.y:ai :nita ~ r 'til-'fata 1 dan 201 ,sjs:ur8 kelas ,X~C :,---:m,pu:nyad. a:i rata-rata 8,~,maka r,I:' -8,-: :,9.:"8. seluruh m
I~~ __
j

_I

"

. ,~.l . '-',F'

__:.1'l~;Jr[~

,IJ-I.

II~

..:~~,_,!~.IIL-_~,

[J~I"':"i!I

:si:swatersebut adalah ;~ ;,~


,8..

i'i.116

d,

bl.
IC,.

7'.110
7,07

e. 1-01

7 ~04

't,

NI~!a.ia ta -ra 'a II buah bUan,ga'D f


rata

dengan ]..3~ Nilai ra a,1,3,'bUsogm;n ymng lido sama dengan t L Dengan de~mkiDl\
:~:uam,e dengan .~""

S ama

.n.UIli. rata-rata ,24 'b.i1a:ngan tersebut


8".

1.25

t2
'.
.eret angka: 1~~ ;2 ~ 3"1' ,3,~ 7:1 7~,9 ~iablb 21~ '1~ ,I,. 1 '1 d ill .~ '_'
:.'I~:lI!,~,

b.
,8,

Mod,us dari

I'

""u

a,
b_. l~

2' d.o.Q, 1
~.'~._, ~

o!ii~,

0, .~

l'.fti"",IIb~Jnlul, ~ 'I,...c;;,ii.,~, 'Il,.. 1." .

t- ;iI'I!:li,@ ii!J'~

1.. iiIlii:1of'j;

AI!;.o~,UI,"

m1;' "",,'1... da t·~ K;O:Ii'l m- 'p-!!tI,A p u,1:L 1..


I" '~"-11101.... . .",""I'!.II',
A

"

ii'JI;

m en
,~'!l..;,.

,,~, te rd I' ri 'm'~!


~'" ~ .

'!I..o".'

,..

'M

iI'~l,

data Gh~ll,g,a-n. rata-rata ,X'~ dan kelom,po,k kedua R2, dengsn ratara,ta. dan, kelompek ,ke't~g:m. n3 dengan rata-rata. 'Harg:a, rtt' a~ rata dad seluruh data. dad ketlga k:-lQ,m"po:k itu ,hii,m.:h ,.~~~
,8".
R. ,x,

+, ~ J; + "'JI xJ
-n
~.

ft,U

-It ,J

I'L6..j

I!(J,.

'.

+ ,Xl + x~ n. + ~_ + ,~ii-t .~ - '3


)t,t

7,·.

lQ .

.i~

ad.a la.ll, ra a-ra a dari data:

X,IJ' ~,

"""1'

,mengiku;ti.
1

po Is. ,',dj,an seterusnya ~maka mle· rata - r,a.ta ,r:r~Hi~;~jad i

xl.()" ,J:lta, d,s.'a berubah

a
b.

~x ,'~' .11 '2


~

d..

~ + 11

~X

2~ 2~

1-,

,~'}?
J .....

I "':"X

no i'~:.'
6,~,5;616" 4,~'O;, .515,: ito:;,

,ll i. Diperoleh ,SM1l:r;ud, data s'e'bargli'i, berikut: 8,,~,;, 1 ~8..Ntlai. .m"ediao:n,ya, adalah '.,~.' ,8, 4 ,O d :6:t,5
j

b,
'C"

18
t

76
t

Ent'erval

~ ",u,enSl. d'e' k
1

'M'lldu,~,a.sri da tEL:p,ad81
11;J.1
,..:II" " :sl!mp'.ilQ;g

dis:tri'bus:i

.~ '~I 'IC.. ,ag,Eba,~],. ~i,"

141 - m4S, 146 - 1,50 151 - m,ss,


IS6 - i1160

.' b,

I S'4',2!l em.
- -~I ..• :, .. 1I-=:~'S 2~"SIC:[U.::-:,

.'.

."

12
3
]'0

m 56,,7,5

em

d .. l,57, '_1'Cl'D.

110 1 - i6S, 1,66 - m 70


1 1

,6

..

'

'ill IC'i!7' E ,I Q ~' !Ii ,.;J '\;; -'_'_'

i!"i'm

113.,Mod.us dari data: 4,1 5~ 1~ S,,, 6" 16 ,8,1' '9~ 4~ 6 16' 7~ 1't 7''1' 5,. 6~ 4, ,ad a lis. h. ".,,' a. 5 d~ 8 b. 6 .. ' '9'
t

i,

,~
._.

'il

7·'

I,Jl],t,e :",01

'M·.JII" I .euran

.ab t.:m. e.I di s . "I:.., U fH,. ,1 tr,hJ r,..kuensl di sa.lll"p:ing, ,ad,alab "~,.,,
..:aI ,,' u"IR rr

47 -. ,49'
50 - ,53
-

,.
2 6

_~!~ .'
'b" 55, 54,

dL. 54
.oi "'-Iii

It:<'l g~

53, 55,

c.

SIS -, ,SB,
,59 - 6~
1

5
:3

79

is.

Interval
:1 6 1'1 1'6 _

-5
',0

tS

- IS

.,
~

a, b,
1['; •

- 210 12 - 2,5, ..
:m
J'

dJ1. "_

e.

6,. :D a _,.i data, 8" 8 7·, g'l !5110 J ,S" letak Qj ad,al th pada data ke- .''..'" a. 2 d~ !
bl. 3,

,i

16,

c.
:m

4
Data I FreilmeDsi

1.

D8;I"'l, ata di s a:mp:i:n1g, nHai da,ri. d

QI'I, - Q2 d.an QJ 'bc':rtut'ut-'


adalah
,8".

uru t

47 49
.sO
32

'b"

S,O, !i,Q 'J da n 50 ~,O~ ~,O'I dan, 52

...''.

c
I, .•

i,

4,·9; 5i~lli'dan 5";

55 :m8.
T'i,nggi

d.
,

4,9~ 50~dan 50 49, 50'1 dan S,S

T'in"gg,ru b a d a n sls W' a ke '_ ,X,_ as


18 let S,B" a.:
,.,erda ta

sece f'3l

Ba.dan

b erkelompok sepertl 't,amp'9_k pada iab!. ~ di s,B.m,p:in,g" N:ilai dari Ql;' 2 5


adalah ..
,~L ',JIl"".,r;,]! ' 'l' ~115_"'
i ~"i

145,- 1 ,9 150. - 154

164

']55 ...159
],60 - 1.64

15

'~, '" 169 65


'~7'O - 17,4

mo
'7
1

'm 9

P1' dan
ke....
d

,OJ, ntuk u

data ,~,-, ,8,-!i,~ 19 3, 6- 7' lOll i6; 6!j


-I

i adaJ ah data

B,.
'~'" IIU
II""
!~I!!

,4 ,4, dJan .lO,~,8


t

,.o\1I,...:aI,~,1tFh n -:r r.'" !lUll ":1


gJIj!11li

.r'!il
t ~

~
[' I' ~~I

.~I ,o!"Ij,

U'~L' .:_

n 3'

~I"J~I

;i),

d"
1,,i

2 2 d,8.n 9:..9 2 ,4, dan 3-6,

'>,0

7,~, ., :D,mn data tersebut letak D41", ,D_ dan D~ berturut .. urut 7 t ,B.!d alah a, 8,; 1.(; dan l,8, b.. 8,~16~8,da.rt 8,9 c '.' 8,~4; 1 ~$I,8,dan :18 d" 8,~4;16idan ' 8 e. 8'i4; ],6, dan :_ 8~:gi D'ar.i tabel dis,tribu,s,i frekuensl dl 21.. Nils:i sampl 11 besa = D3 a,.fia.la.b ~u.
'0 ~ ~ "
1

,t,igi

~:9: 60 _,16
~

so _,S
~

l'
,5

a,

53-,8,

Ill:'~

b.

53

I~.

6,5 ~,69

:2

Ie" 50~18 d, ,4'9 5 Ie., 4S~5


T:i,ngg,i b ad ,s,n S:hi,'W,ll, kelas X~: B:a,:b"a,s!8 terd a'ta pad.,B_ ab el d,is:ribu:sj, disamptng, ,D~ d' n D'( d,a.rl d,oJtm., tersebut adalah !."".

22"

Tin;g.gi
Had.an 155,- 119 16 0 - 164
1

1.3

,8."

),65 - 169

is
S

'b.
c"

17IO,- 174 ',?'S - 179

d, e .'

116'01,2'1 dIan l,64).s i 5'9~ dian 16(1' 27 5 I 16'1'~,5dJan ] 75~!, Ilb,i'fS d,ao '1- 72 S'
11

1601~2:1 dian :m'1S17'~,5

,23, Dike .ahui data ,nilai uj.i,a"n nastonal


i.l(lo!:nQlm:~t

untuk mata

ll:h

:~,!aj,al'a:n

sJeba;g,ai, be'·;ikut., tersebut, nllal ja nclrr~'U,B.n [I,Y,8" adalah ~ ,. ~~

7~6~8~5t9 8- 6~7- 7~8~5- 7.9~6~6-1~9~8~55


DI,B.r,ru, da'ta

a, b.
IC,;,

5
4,

d~ 2
e, ill
'II

3,
m

2,4" 'L.a.ngkal1 (L) darn p,ag,a,I" clalam, (PD~I d,a,r~,data: 3 'I ,3 1.ifJ~ 2:. [8'I ~,3'i 1.5':1' '6, 8,- !~t, lO, 2Qlt '2 5,,~ S~'9 adalah ,", ,t;i,., 7, d 'Vii' ,... 5~.M'l'II::;:: 'd' "~In '5- d" ,!"ri. Ii'" ~-5', n5i;) '__ .JIL U
U

0 J.

0.

,i~ilb~J"

,t!i;

:.._ l&!!! ':J!

i,

'_

,0000Il~,

_'

~I'~

_'

b. e.

'i' dan, 2,2,/7S 10,,5 den 1

e '.' ][0 :5 dan ,22'~'7',!;

" ! .~ 1.Ii

,25. 'Dike'tahui data.:,

.s~,'2',1 ,8!1 '9~ 4~ IJ)~ 9, 31~ 6,.


1

Besar jangkauan

(J~

dan jang'ks'uan semi lnterkuartil (:Qd]1 adaJah, "."',. IB,. 2:t7'5 dan 6~2,5 d. 8 dan 6i,t2 b. 2'· 7'S clan, 5,,5 .~'. 8 dan 2 ,75 e. 8, dan 51,5,
:11".

,d: WI,: 1· II, pert,BIl,',I.BB 'iiI, .


,m,

~i

g,t Ide"

I'

',I

'beID" r

to

,m,

Sus;w data 'I\ulggal terbesar se'bag~j berikut,


2:~ re, 21 ~31, ,3,6 '1',2'fill 3:7 ~ 19 34.,.24 2'11' 2:,3 3,2 -, 2,8 28 21 ,26, 22, 2'4" :29 'I "7, 24", 14':j 3,,3,~39 2:"7\ 18 22- 2:'9", 3!5- 30~ :29t 1..3 '20,
1 ~I

.,,0, 35,~30 2~S 25, 21.,


1'1' I

Tennikan
2.

nil i Q~~Q2' dan, Q~ dari da:'8 '[,ers,.'b'U i.,


I~~

Hlatogram bertkut til]. merupakan d,:i's'_lbusl ,pe'od,tl.,(j'litan per kap ita, :0 ar~, r h"'/srtro',g:r,s:m,di 'ba,\'V,aJllJ 'j ntukan D3~ Dfjj

!III F-

=~.~.~....__,

!iJl11i====

dan ,D.,m

!If

I! !

,-II •

"" •

:3

Pendapa :an per kapita suatu negara berkaltan


.SNl!'Sla

erat dengan

I,~ e keno m t, da n. :I:w :ngk.u n.ga:o ne - a ra ~ Penduduk n e g,aF,s. dlen;sa.ll. pendapatan p,-r,ka:pli'-B l_in,RBII, me,mU.iki harapan h:i.d.'up,

l b U, lama, .. .riktDlil, da fa ba.ra,pan, h:~.d.·upl ('tBlhu.n) neg:ara -ne:s:~~u~,a di As.i a Te,nggar-a de. n Pa,s:~fi'k:
'I

72, 1!58~

19,59i5470i7gJ63~65 81 73~72-58~77~62t58t69~77~73~
D,art data-data tersebut, teo'- ukan besarnya:

a.
b,

911" Q 'i,Q~ ,H~, 10""1 L


Pe rha ti kan daft a. f'

NUai

'II,!,""",~ IILJlI ~l~.-Y 'iI"io


ftj

t'li"'!o:n ~,w.ii ke ~.~ I ~ ~,~,~I~I


~
Q; ,if!;
J J

.n ila i ul a ng;,I!.f1
B·' B·'.~ '[LI· I .~, ~J;I~,~~.
10 ~'ii!il
j

"-'1 .AJll

..JII ;~ U

40 - 45 16 - ,51 32 - !57
58 - 63

,31

s,a:tll,:ph"g~
""P;m., !'"Ii '~'U 'i!:1i I..
Il_11L.!
l~r"J

5
],2

11Jn.

a,
b,

~Q

n~ .,
I iiI

13

,POI
',P>,L

c~

Anda mungkin juga menyukai