MENSERVIS PERALATAN ELEKTRIK DOMESTIK MODUL 1 : PERALATAN UJIAN

A. PENA UJIAN

B. METER PELBAGAI
SKALA PELARAS SIFAR RINTANGAN PENUNJUK

voltan / arus (DC/AC) 3. Sambungkan kedua-dua kuar pada tempat pengujian 4. Dapatkan bacaan nilai voltan / arus C. PENGUJI TEBATAN

SKREW PELARAS SIFAR PENUNJUK JULAT KUAR MERAH

SUIS PEMILIH JULAT

KUAR HITAM

Kegunaan : i. Mengesan kehadiran elektrik ii. Mengesan kebocoran arus elektrik / wayar hidup iii. Mengesan voltan antara julat 50V hingga 500V Pengujian : 1. Pengujian kehadiran Arus Ulang-Alik (A.U) Kedudukan Suis soket alir keluar (SAK) ON OFF Pemerhatian Lampu Pena Ujian Hidup(L) Neutral(N) Bumi(E) X X X X X

Kegunaan : Mengukur nilai perintang, arus dan voltan Pengujian : 1. Mengukur nilai perintang tetap 2. Mengukur nilai voltan DC (bateri) 3. Mengukur nilai arus DC (bateri) 4. Mengukur nilai voltan AC (pengubah/ transformer) Penggunaan Meter Pelbagai (Mengukur Rintangan) 1. Sambungkan : kuar merah terminal +ve kuar hitam terminal ve 2. Setkan suis pemilih julat pada julat ohm () 3. Pintaskan kedua-dua kuar dan laraskan pelaras ohm pada 0 4. Buka pintasan kuar dan ukur perintang 5. Dapatkan bacaan nilai perintang Penggunaan Meter Pelbagai (Mengukur Voltan / Arus DC & AC) 1. Sambungkan : kuar merah terminal +ve kuar hitam terminal ve 2. Setkan suis pemilih julat pada julat

Kegunaan : Menguji ketebatan peralatan / pendawaian elektrik

Penggunaan : 1. Sambungkan :

2.

kuar merah terminal +ve kuar hitam terminal ve Sambungkan :

Kuar penguji L / N / Badan Alat Kuar berklip Bumi (E)

SOKET ALIR KELUAR (SAK) E N L

3. Setkan suis kuasa pada 500V / 1000V 4. Pastikan jarum penunjuk pada nilai pada skala M 5. Uji antara E & L, E & N, E & Badan alat

Penebatan peralatan elektrik : Bacaan rintangan >0.5M - Penebatan pendawaian elektrik : Bacaan rintangan >1M -

- BLOG PN. JURINA -

MENSERVIS PERALATAN ELEKTRIK DOMESTIK MODUL 2 : KOMPONEN ASAS ELEKTRIK

A. PERINTANG a) Fungsi Mengawal/menghadkan aliran arus dalam litar - menghasilkan haba dan susut voltan dlm litar b) Unit perintang ohm () c) Komponen perintang Simbol f) Kod warna perintang

c) Jenis kapasitor i. Berkutub ii. Tidak berkutub d) Perbezaan kapasitor bkutub & x bkutub Berkutub i. 2 kaki berlainan kutub kaki panjang (+ve)/anod kaki pendek (-ve)/katod ii. Sambungan ikut kutub iii. Simbol :
HAJI PAK MAT ORANG KAYA HENDAK BELI UBI KAYU PUTIH

Tidak Berkutub i. 2 kaki sama panjang ii. Sambungan mana2 kaki iii. Simbol :

2.

Perintang boleh laras Simbol

Contoh kiraan:

iv. Komponen

iv. Komponen

Contoh : elektrolitik/tantalum
Potentiometer Preset

Contoh : seramik / mika

e) Kerosakan kapasitor
d) Pemilihan perintang - Kadar kuasa - Had terima - Jenis perintang (perintang tetap/boleh ubah) e) Kerosakan perintang i. Perintang tetap Pesongan jarum R= R = lebih tinggi drp nilai sebenar R nilai perintang Keadaan perintang Terbuka Bertambah nilai Baik

B. KAPASITOR (PEMUAT / KONDENSOR) Fungsi kapasitor Mengumpul cas / penapis, komponen dlm litar bg voltan rendah DC radio, TV Fungsi kondensor membelah fasa (arus & voltan), julat voltan tinggi AC mesin basuh, kipas b) Unit ukuran Farad (F)

Ukuran julat rintangan tinggi

ii. Perintang boleh ubah - lapisan karbon > haus, kotor / point sesentuh tombol boleh laras tidak bersentuh dgn permukaan karbon

- BLOG PN. JURINA -

- BLOG PN. JURINA C. PENGUBAH / TRANSFORMER E. DIOD SEPARUH PENGALIR Aktiviti Pengujian

a) Fungsi meninggi / menurunkan

nilai voltan / arus di antara 2 litar pada frekuensi yang sama b) Binaan asas pengubah

a) Fungsi Mengalirkan arus dalam 1 arah

sahaja (anod ke katod) b) Binaan & simbol diod c)

Bekalan primer, Vp

Bekalan sekunder, Vs

1. Menguji voltan keluaran 12V 2. Menguji voltan masukan 240V 3. Menguji voltan keluaran 24V 4. Menguji litar pintas 5. Menguji voltan keluaran D. FIUS

- D&E - A&B - E&F - A&C - D&F

d) Jenis diod & kegunaannya

c) Jenis teras & simbol pengubah

a) Fungsi peranti yang melindungi litar

d) Perbezaan : Pengubah Kuasa Perendah 1. Voltan sekunder lebih rendah drp voltan primer 2. Bilangan belitan primer lebih banyak drp sekunder 3. Pengubah Kuasa Peninggi 1. Voltan sekunder lebih tinggi drp voltan primer 2. Bilangan belitan sekunder lebih banyak drp primer 3.

e) Bentuk fizikal diod

b)

pintas Terdpt dawai pengalir (elektrod fius) yg mempunyai takat lebur yg rendah c) Apb arus mengalir lebih drp kadar yg ditentukan, elektrod fius - putus d) Simbol fius :

f) Pengujian diod Pincang Pincang depan Balikan R = Nilai R = Nilai tinggi tinggi R=0 R=0 R = Nilai tetap R =

Keadaan diod Terbuka Terpintas Baik

e) Pengujian fius R = 0 ohm (Fius OK) R = (Fius Rosak) Pincang depan Pincang balikan

a. GEGANTI / RELAY F. TRANSISTOR

a)

Fungsi meninggikan arus voltan & kuasa, sebagai suis & penguat

a) Geganti / relay suis yg dikawal secara elektronik & dikendalikan menggunakan prinsip keelektromagnetan. b) Simbol geganti / relay

b) Jenis transistor NPN & PNP

c) Binaan transistor : i. Pemungut / Collector (C) ii. Tapak / Base (B) iii. Pemencar / Emitter (E) d) Binaan & Simbol transistor :

Tukar kuar (H

M) pada Base (B)

Transistor PNP (anak panah msk) e) PENGUJIAN TRANSISTOR Menentukan kaki tapak/base (B) Menentukan kaki collector (C) & emitter (E)

c) Pengujian geganti

Transistor NPN (anak panah keluar No Parking)

Julat x10R

* Geganti/relay yg baik bunyi klik apabila tamatan gelung disambung ke bateri

- 1 punca hidup, 1 neutral Punca hidup (merah@biru@kuning) - Kawasan kecil (Rumah)

3. Panel bekalan kuasa

- BLOG PN. JURINA -

MENSERVIS PERALATAN ELEKTRIK DOMESTIK MODUL 3 : LITAR BEKALAN KUASA

A) BEKALAN KUASA AC 1. Voltan bekalan 3 fasa (empat dawai) - 415V - Tiga punca hidup, 1 neutral Punca hidup (merah,biru,kuning) Punca neutral (hitam) - Kawasan luas (sekolah/kilang/industri berat)

4. Kord Penyambung

1. Fungsi membolehkan lebih banyak keluaran bg kegunaan tambahan soket alir keluar 2. Penyambungan : Plug 3 pin :

2. Voltan bekalan 1 fasa (dua

dawai) - 240V

Warna kabel : Live Merah / coklat Neutral Hitam / Biru

Earth Hijau / Hijau Kuning Meter Arus Sambungan Sesiri

- BLOG PN. JURINA B) BEKALAN KUASA DC 3. Penyambungan projek Kord Penyambung Tambahan Berkembar 4. Projek Litar Bekalan Kuasa DC

1. Sel kering sumber bekalan kuasa

arus terus (DC) 2. Binaan sel kering :

Litar Bekalan Kuasa Pengatur Voltan Kefungsian projek : i.

3. Sambungan Meter Volt & Meter Arus

V

ii. iii.

Masukan Pengubah 240V (AC) Keluaran Pengubah - 24V (AC) Keluaran Litar / Pengatur 24V (DC)

Meter Volt Sambungan Selari

- BLOG PN. JURINA -

MENSERVIS PERALATAN ELEKTRIK DOMESTIK MODUL 4 : SISTEM KAWALAN

A) SISTEM KAWALAN MANUAL i. Kawalan Suis Satu Hala iii. LITAR KAWALAN MANUAL a) Satu lampu dikawal oleh satu suis sehala (SPST) c) Satu lampu dikawal jenis dua hala
L1

Pemegang lampu

oleh dua suis (SPD

T)

- Mengawal lampu / beban lain pd satu kedudukan - Boleh mengawal beberapa lampu drp 1 punca bekalan dgn syarat ketahanan kadar arus suis lebih drp arus beban ii. Kawalan Suis Dua Hala

240VAC

N L E

C L2

- Mengawal satu lampu / lebih drp 2 kedudukan yg berlainan - Kegunaan biasa bilik tidur / tangga / dewan / koridor

b) Dua lampu dikawal oleh satu suis sehala (SPST)

Pemegang lampu

L1

L2 2 Suis Dua Hala

L1

240VAC

N L E

C L1 Suis Sehala

- BLOG PN. JURINA -

- Tiada cahaya > nilai rintangan LDR tinggi & arus tidak dpt mengalir - Contoh : Litar lampu jalan, pengesan asap Simbol

Pelajar : - Sila kenalpasti komponen, simbol & penyambungan litar drp litar skematik litar bergambar

c) Thermostat B) SISTEM KAWALAN AUTOMATIK - Peranti pengawal haba / suhu. Kendalian i. Suis yang dikawal oleh punca2 tenaga persekitaran (bukan tenaga manusia) Contoh cahaya, haba, tekanan, pergerakan & masa ii. Komponen kawalan automatik : a) Fototransistor - Peranti simpang PN, 3 tamatan (Pemungut, Pemancar & Tapak) - Fungsi : Berfungsi apb cahaya dipancarkan padanya Simbol bergantung pada kadar suhu

- BLOG PN. JURINA -

Contoh soalan :

Lakar semula litar di bawah dalam

bentuk litar bergambar dengan

iv. Litar Sistem Kawalan Automatik

menyambung komponen di bawah.

Litar skematik

KEFUNGSIAN PROJEK: Bekalan 9V > LED akan menyala > sambungkan mentol LDR kena cahaya mentol padam LDR ditutup mentol menyala b) Fotoperintang (LDR) - Apabila cahaya dikenakan pada LDR, nilai rintangan kurang & arus boleh mengalir melaluinya dgn mudah. Litar ini biasa digunakan pada lampu jalan. Apabila hari siang > lampu jalan padam Apabila hari gelap > lampu jalan menyala secara automatik.....

Litar bergambar

- 4 bahagian utama punca bekalan, suis, termostat & elemen pemanas

MENSERVIS PERALATAN ELEKTRIK DOMESTIK MODUL 5 : BEBAN

- BLOG PN. JURINA A) PEMANAS ELEKTRIK Sebahagian drp komponen yg terdpt dlm alat elektrik domestik spt : cerek elektrik, periuk nasi, seterika, ketuhar, dapur elektrik, pembakar roti & lain2 i. Periuk nasi elektrik 4 bahagian utama bekalan kuasa, suis, termostat & plat pemanas B) MOTOR ELEKTRIK

iii. Seterika elektrik - 3 bahagian utama punca bekalan, elemen pemanas & laras suhu / thermostat Motor AC i. 2 jenis - 1 fasa (240V) - 3 fasa ii. Motor 1 fasa a) Motor aruhan (kipas) b) Motor tolakan & aruhan tolakan c) Motor universal / siri (blender/vacum cleaner) d) Motor segerak tanpa ujian iii. Kadar kuasa 8kW Motor DC i. Saiz lebih kecil ii. Kegunaan : Pemain pita kaset, kereta mainan, kipas angin kecil Motor Aruhan Pemula Pemuat C) TRANSDUSER i. Fungsi Menukar tenaga elektrik kepada tenaga bunyi & sebaliknya ii. Contoh : Pembesar suara / mikrofon / buzzer

Motor Universal

ii. Cerek elektrik

iii. 6V, 9V, 12V

D) INJAP SOLENOID i. Injap solenoid - satu injap kawalan menggunakan elektromekanikal berfungsi bagi

mengalirkan satu-satu pengalir seperti gas atau cecair. ii. Fungsi ON / OFF menggunakan kuasa bekalan elektrik yang disambungkan pada

- Mentol berfilamen arka b) Mentol / Lampu Nyahcas - Lampu pendarflour wap merkuri bertekanan rendah - Lampu wap merkuri bertekanan tinggi - Lampu wap natrium bertekanan rendah - Lampu neon ii. Bahagian Mentol / Lampu

bahagian solenoid. Lampu Pijar

Lampu pendaflour Binaan solenoid

Bentuk fizikal injap solenoid

E) LAMPU i. Jenis mentol a) Mentol Pijar - Mentol berfilamen (bergas nitrgeno/argon) - Mentol berfilamen tungsten - Mentol berfilamen karbon

Gambarajah Terburai Lampu Pendaflour filamen

- BLOG PN. JURINA -

MENSERVIS PERALATAN ELEKTRIK DOMESTIK MODUL 6 : ASAS KENDALIAN PED BERASASKAN ELEMEN PEMANAS
B) CEREK ELEKTRIK KENDALIAN: 1. 2. Isikan air ke dalam cerek Paras maksima air tidak boleh melebihi garis FULL atau MAX( Jika air paras air melebihi garis FULL atau MIN , air akan melimpah apabila

A) PEMBAKAR ROTI KENDALIAN :

1. Pasang plug pada soket alir keluar. Hidupkan suis.

2. Letakkan roti pada Slot Roti. Pilih Pilihan bakar (Toast Shade) dan tekan ke bawah Tuil toaster (toaster lifter) Nota : Tuil toaster (toaster lifter) tidak akan turun ke bawah selagi toaster tidak dihidupkan. 3. Roti akan selesai dibakar apabila ianya ternaik (pop-up) dengan sendirinya. 4. Bagi membatalkan proses bakar roti dengan lebih awal, naikkan tuil toaster (bread lifter) atau tekan butang cancel.

3. 4. 5. 6.

mendidih) Paras minima air mestilah melebehi alat pemanas untuk mencegah kerosakan. Pastikan tudung cerek ditutup rapat, sambungkan wayar bekalan AC ke soket cerek Tekan butang suis pada bahagian yang bertanda I untuk memulakan pendidihan. Suis akan terpadam secara automatik lebih kurang 30 saat air mendidih.

- BLOG PN. JURINA -

kaca ketuhar dan biarkan ketuhar menjadi panas selama 10-15 minit. 3. Laraskan Tombol Pilihan Suhu ke UP untuk memanaskan bahagian atas makanan atau DOWN untuk memanaskan bahagian bawah makanan atau UP/DOWN untuk memanaskan bahagian atas dan bawah makanan. 4. Pilih masa yang dikehendaki berdasarkan bahan yang dipanggang. 5. Biarkan sehingga ketuhar berhenti. Buka pintu kaca ketuhar dan OFF kan suis pada soket alur keluar.

C) KETUHAR ELEKTRIK KENDALIAN: 1. Sambungkan palam tiga pin ke soket alur keluar dan ON kan suis pada soket alur keluar. Laraskan Tombol Kawalan Suhu ke suhu yang dikehendaki. Tutup pintu

2.

D)

PENGERING RAMBUT KENDALIAN : 1.Sambungkan pin pengering soket alur

palam dua rambut ke

keluar dan ON kan suis pada soket alur keluar. 2.Tolakkan Suis Pemilih ke Posisi 1 atau 2 untuk perbezaan hembusan angin. 1 untuk perlahan dan 2 untuk kuat. 3.Tekan butang COOL untuk mempercepatkan proses penyejukan rambut. Ia akan kembali ke keadaan biasa selepas butang tersebut dilepaskan. (Untuk pengering rambut yang ada Butang COOL. LITAR SKEMATIK

KENDALIAN : 1) Sukat beras dengan Cawan Penyukat dan basuh beras dalam mangkuk yang berlainan. 2) Masukkan beras yang sudah dibasuh ke dalam Periuk Aluminium dan campurkan air mengikut sukatan. 3) Lapkan bahagian luar Periuk Aluminium sehingga kering menggunakan kain. 4) Letakkan Periuk Aluminium ke dalam badan periuk. Untuk memastikan kedudukan yang betul di atas elemen pemanas, pusingkan periuk secara perlahan ke kiri dan ke kanan. Tutup dengan penutup. 5) Pasangkan Talikod AC ke Soket Periuk dan Palam ke Punca Kuasa. Lampu penunjuk kuasa akan menyala. 6) Tekan tuil suis dan Lampu COOK menyala menandakan proses masak telah bermula. 7) Setelah nasi siap dimasak, tuil suis akan terangkat secara automatic. Lampu KEEP WARM akan menyala menandakan proses pemanasan telah bermula dan akan berterusan sehingga suis bekalan kuasa dimatikan. 8) Setelah tuil suis terangkat, biarkan penutup tertutup untuk sekurang-kurangnya 15 minit untuk mengewapkan nasi. 9) Matikan suis pada bekalan kuasa dan cabut palam setelah digunakan

GAMBARAJAH BLOK

- BLOG PN. JURINA -

- BLOG PN. JURINA -

E) PERIUK NASI LITAR SKEMATIK

1. Posisi tombol kawalan suhu di setkan pada kedudukan OFF. 2. Letakkan seterika secara berdiri atau diletakkan pada tempat seterika di tepi iron board. Hidupkan suis bekalan kuasa. 3. Putar tombol kawalan suhu kepada setting dikehendaki. 4. Apabila Lampu neon penunjuk hidup, seterika tersebut telah mencapai suhu kepanasan dikehendaki. Kerja-kerja menggosok pakaian dijalankan. 5. Setelah selesai, turunkan tombol kawalan suhu pada kedudukan OFF dan cabut plug dari soket. Biarkan seterika sejuk sebelum kerja mengemas atau menyimpan seterika

GAMBARAJAH BLOK

LITAR SKEMATIK

F) SETERIKA ELEKTRIK KENDALIAN:

GAMBARAJAH BLOK GAMBARAJAH BLOK

-B LOG PN. J UR INA G) SHOWER (PEMANAS AIR) KENDALIAN : 1. Hidupkan suis pemanas air di luar bilik mandi. 2. Pusingkan Injap Penahan Air untuk bekalan air. 3. Pusingkan Tombol Kawalan Suhu ke ON, lampu neon akan menyala dan air pancuran akan menjadi panas dalam beberapa saat. 4. Untuk mandian lebih panas, putarkan Tombol Kawalan Suhu mengikut jam daripada ON ke MAX. 5. Pusing Tombol Kawalan Suhu ke OFF dan matikan suis pemanas air di luar bilik mandi. LITAR SKEMATIK