Anda di halaman 1dari 81

qqkrw

su `K W dI mxI/3

1. doSbd

2. su
KmnI swihb : su
A wl - j u
A wb

3. co
N
xvy
NsbdWdyAr Q

23

4. Bwv- vIcwr

50

5. r qn j vwhr mwixk

155

6. su
KmnI su
ny
hy

159

7. j o
dVI, l y
Kk dI

163

su `K W dI mxI/4

b`c yieM
gl Y
N
f dyj M
mpl hn pr kIr qnIeyvI hn, swbq sU
r q vI hn, gu
rU
Gr nwl pR
m kr n vwl yhn[ ieQo
y
Nqk kymy
r I do
hqr I dwnwm hI su
KmnI

do Sbd

kO
r hYqyau
s ny11 swl dI au
mr ivc hI su
KmnI swihb dI bwxI kM
T kr
l eI sI[ ieM
gl Y
N
f dI j M
mpl b`c I, AM
g r yz Wivc ivcr n vwl I b`c I ny

sM
n 1972 qo
N1981 q`k mY
Nbhu
q Sr wb pIqI[ pY
s w bhu
q Aw
igAwqymY
NAY
s wku
r whyipAwik idn r wq nSyivc gVu
c r ihx l g ipAw[
pr my
r I pqnI gu
r UGr qyAQwh Br o
s wsI[ mY
Nr wq l y
t Sr wb

Aij hwikvy
Nkr il AwsB hY
r wn hn[ iekoqr IkwsI ik j d au
h gr B ivc
sI au
s vy
l ymWhr r o
z su
KmnI pVH
dI sI qyj d b`c yskU
l jW
dysn qWkwr
ivc hr vy
l ysu
KmnI swihb dI t y
p cl dI hu
dI sI[
M

pI kyGr vVdwqWvI au
h bY
TI su
KmnI swihb j I dwpwT kr dI hu
dI[
M
AY
s I kl w vwpr I ik swf yGr BweI swihb BweI j Ivn isM
GjI
Awey
[ ikhwau
hnWku
J vI nhINpr Gr dI iPzwbdl geI[ mY
NsM
kl p

l gBg 4 swl pihl WdI g`l hY


[ gu
r du
A wr wSR
I gu
r Uhir ikR
Sn
sihb, mwncY
s t r , ieM
gl Y
N
f ivKydonO
j vwn b`c IAWAweIAW
[ ipAwr siqkwr
nwl bwxI su
x dIAWqysy
v wkr dIAW
[

il Awik Sr wb nhINpIxI[

iek idn mY
Nau
hnWnwl g`l kIqI[ au
h do
vy
NBY
x Wsn qyisM
g wpu
r

su
KmnI swihb j I dy Pu
r mwn: pwrbR h m kI ijs mn

ey
A r l weInz ivKynO
k r I kr dIAWsn[ v`f I BY
x qWsihj ivc sI pr Co
tI

BUK] nwnk iqsih n lwgih dUK ] nymY


AY
s wt u
M
i bAwik Sr wb

keI pr y
SwnIAWivc f u
`bI ho
eI sI[ mY
Nau
s su
KmnI swihb dwgu
t kwid`qw

dI ipAws nwl o
Nhu
x pR
BUdynwm j px dI Bu
`K l g peI[ ijsu suK

qyikhwik hr r o
z mn l gwkyieh pwT kr IN
, swr ydu
K, r o
g , sM
qwp au
qr

kau inq bwCih mIq ] so suKu swDU sMig prIiq ] dyPu


r mwn

j wxgy[

nyds id`qwik Asl su


K ikQyhYqyikvyNiml nwhY
[
lo
k kihM
dyhn ik ieh Sr wb nhINC`f pwey
g w... AY
nI Sr wb pIx

kr Ib doswl bwAd mY
vI isM
g wpu
r ey
A r l weInz r whINAwpxy
vpwr k t U
r qyj wxwipAw[ Pst kl ws ivco
Niek ey
A r ho
st Y
s my
r yko
l

vwl wikvy
Niek dm AwpyhI Sr wb C`f skdwhY
... keI kihM
dy
- nO sO cUhy

AweI qykihx l `g I, AM
k l pihcwixAw? AsINdoBY
x WmwncY
s t r qu
hwf y

Kw ik ib`lI hj c`lI

ko
l gu
r du
A wr yAweIAWsI[ "

bhu
q ku
J su
i xAw[

pr A`j 28 swl bwAd Sr wb qWkI hu


x du
i nAwvI su
K dI cwhnw
vI nhINr hI[ j d qo
NmY
Nhr r o
z su
KmnI swihb j I dwpwT kr nwSu
r Ukr

mY
Xwd AwigAwqymY
Npu
i CAw, "qU
MCo
t I hY
Nik v`f I?"
au
h kihx l `g I, "mY
NCo
t I hWij s qu
s INsu
KmnI swihb dwgu
t kw

id`qwmY
ieau
Nl gdYik sB ku
J iml igAw[ Sr wb dwvkqI nSwCu
t igAw

id`qwsI[ au
s gu
t kynymy
r wj Ivn hI bdl id`qwAqymyr IAWpr y
SwnIAWqy

qynwm dwsdIvI nSwl g igAw[

du
K dU
r au
`f geyj wpdyhn[ " kihM
dykihM
dyKu
SI nwl au
s dwgl wBr AwieAw[

su
KmnI swihb nymy
r wj Ivn hI nhINbdil Awsgo
Nmy
r yby
t ysu
nIq
isM
G in`k I Aqyby
t I hr l In kO
r l Izw vI gu
r UGr nwl j o
V il Aw[ do
no
N
s`u K W dI mxI/5

mY
Nmn hI mn su
KmnI swihb dyr cnhwr ydwDM
nvwd kr dwir hw[
Aij hIAWAny
k WGt nwvWmy
r ynwl vwpr IAWhn ij hnWivc su
KmnI swihb
s` uK W dI mxI/6

dI bwxI nymwnosu
KWdI vr KwhI kr id`qI ho
vy
[ du
KI, dr dvM
d, l o
VvM
d...
ij snyvI ieh bwxI pR
m sihq pVI, smJI qykmweI au
y
h nwm Dn nwl mwl o
mwl hoigAw[
Sikhs Helping Sikhs dymo
FI s. jiqMdr isMG j I dw ko
t wn

ko
t DM
nvwd hYij hnWnyieh invy
k l wau
dm kIqwhY
[ hwl I qk TM
f yimTy
j l , l `s I dIAWCbIl Wl gdIAWsn pr hu
x su
KmnI swihb dIAWst IkW
dIAWCbIl WvI l gx l `g pY
x gIAW
[
pMQ rqn BweI swihb BweI jsbIr isM G jI Kwlsw KMn y
vwilAW dI AsIs sdkwAwr M
B su
i kR
q t r st dysmU
h sy
v wdwr W
, inSkwm
qypr au
pkwr dyau
mwhynwl Eq po
q vIr W
/BY
x WdwvI DM
nvwd hYj oShIdI
gu
r pu
r b SR
I gu
r UAr j n dy
v j I kymO
k yqyv`K- v`K QwvWqyieh CbIl Wl gw
r hyhn qyl o
k weI gu
r bwxI nwl j o
V r hyhn[
Akwl pu
r K j I sw sBnW bl bKSx, ho
r qyho
r sy
v wvWl Y
N
dy
r ihx j Iau
[
sM
g qWvl o
Nvf mu
`l ysu
J wvW
, AsIsWqysihXo
g dI au
f Ik ivc
meI,2009
jsivMd r isM G Kwlsw
mwncY s tr, XU . ky.

su `K W dI mxI/7

s` uK W dI mxI/8

Bgq jnw kY min ibsRw m ]rhwau]

su A wl-ju Awb

9. suK mnI swihb dw kyNdrI Bwv kI hY Aqy ieh ikQy drj hY?
ieh r hwaudyPu
r mwn ivc dr j hY
, ij sdwBwv hY
, pR
BUdwAmr kr n
vwl wAM
i mR
q qysu
KdweI nwm, sB su
`KWdI mxI hY
[ iesdwit kwxwBgqWdy
ihr dyivc hY
[

1. suKmnI swihb iks rwg ivc AMi kq hY?


su
KmnI swihb dI Awr M
Bqwqydr j hY- gau
VI su
KmnI mhl w5] so
ies qo
Nieh sp`St hYik ieh bwxI rwg gauVI ivc au
c wr n kIqI geI hY
[
2. suK mnI swihb dy rcnhwr ikhVy gur U swihb hn?
isr l y
K mhl w5 qo
NspSt hYik su
KmnI swihb pM
j vy
NpwqSwh sRI
gurU Arjn dyv jI dI au
c wr n kIqI ho
eI bwxI hY
[
3. suKmnI swihb sRI gurU gRMQ swihb jI ivc iks AMg qy drj hY?
ieh bwxI 262 qoN 296 AM
g q`k dr j hY
[
4. suK mnI swihb ivc ikqny slo k Aqy AstpdIAW hn?
su
KmnI swihb ivc 24 sl o
k Aqy24 Ast pdIAWhn[
5. AstpdI qoN kI Bwv hY?
Ast pdI qo
NBwv hY
, A`T bM
dWvwl I r cnw[
6. slok Aqy AstpdI dw AwpsI kI sMbMD hY?
sl o
k QIm hY
, Ast pdI ivAwiKAwhY
[
7. suKmnI swihb dy pihly slok ivc gurU Arjn dyv jI iks nUM
nmskwr krdy hn?
gu
r Uj I pihl WAkwl purK nU
Mnmskwr kr dyhn, ij hVwsB dwmu
`F
hY(Awid gurey) Aqy j u
g Wdy mu
`F qo
N(jugwid gurey) mO
jU
d hY
[ au
pr M
q
siqgurUAqygurdyv nU
Mnmskwr kr dyhn[
8. suK mnI swihb ivc 'rhwau' dw kI Pur mwn hY?
suKmnI suK AMimRq pRB nwmu ]
s` uK W dI mxI/9

10. srIr dy klh klyS ikvyN imt skdy hn?


mnu
`K pr mwqmwdwnwm ismr kyhI su
K pwskdwhYAqysr Ir dy
swr ydu
K, kl h kl y
S nwm nwl imt skdyhn[
11. pRB U dy ismrn nwl kI-kI huMdw hY?
pR
BUismr n dIAWvif AweIAWqWkQn hI nhINkIqIAWj wskdIAW
[
pR
BUdyismr n nwl
- j Iv j nm mr n ivc nhINAwau
N
dw(griB n bsY)
- du
`K qyj m dwf r dU
r hoj W
dwhY(dUKu jmu nsY)
- ivkwr Wr U
pI du
Smx t l j W
dwhY
- j Ivn ivc ko
eI r u
k wvt nhINpY
N
dI (kCu ibGnu n lwgY)
- mnu
`K hr vyl yivkwr Wvl o
Nsu
c yq r ihM
dwhY(Anidnu jwgY)
- ko
eI f r nhINl `g dw(Bau n ibAwpY)
- ko
eI du
`K qM
g nhINkr skdw(duKu n sMqwpY)
- swr yKzwnyiml j W
dyhn (srb inDwn)
- ir DIAW
- isDIAW
, nO
NKzwnyiml dyhn[ (iriD isiD nau iniD)
- igAwn, iDAwn qyAsl IAq dI so
J I hoj W
dI hY
[
(igAwnu iDAwnu qqu buiD)
- swr yj p qp qypU
j wdI pR
wpqI (jp qp pUjw)
- pR
BUqo
NibnWiksyho
r v`l iDAwn nhIN(ibnsY dUjw)
- qIr QWdw ieSnwn (qIrQ iesnwnI)
su `K W dI mxI/10

(kwrj pUry]...kbhu n JUry)

- dr gwh iv`c ie`z q (drgh mwnI)


- j ovI hu
dwhYau
M
h Bl wl `g dwhY(hoie su Blw)

- pR
BUdygu
x au
c wr x k r dwhYAqysihj AvsQwivc it k dwhY
(hir gun bwnI]...sihj smwnI)

- mnu
`Kwj nm dwau
`c wmno
r Q pU
r whu
dwhY(suPl Plw)
M
- j Iv ivkwr Wqo
Nb`c j W
dyhn (auDry mUcw)
- iqR
Snw bu
`J j W
dI hY(iqRsnw buJY)
- mwieAwdI Ky
f WdI smJ pY
N
dI hY(sBu ikCu suJY)
- j mWdw f r mu
`k j W
dwhY(nwhI jm qRwsw)
- sB AwsWpU
r n hoj W
dIAWhn (pUrn Awsw)
- mn ivco
Nivkwr WdI mY
l dU
r hoj W
dI hY(mn kI mlu jwie)
- AM
i mR
q nwm ihr dyivc it k j W
dwhY(ird mwih smwie)
- ismr n kr n vwl yDnvwn qyie`z q vwl ybx j W
dyhn
(sy DnvMqy, piqvMqy)
- mnu
`K kbU
l hoj W
dyhn qysR
St bx j W
y
dyhn
(jn prvwn, purK prDwnu)
- iksydI mu
Qwj I nhINr ihM
dI, mnu
`K r wj wbx j W
dwhY
(bymuhqwjy, srb ky rwjy)
- j Iv sdwsu
KI Aqyj nm mr n qo
Nr ihq hoj W
dyhn
(suKvwsI, sdw AibnwsI)
- mnu
`K pr au
pkwr I bx j W
dw hY
[ (sy praupkwrI)
- mu
K so
hxyl gdyhn qyau
mr su
K ivc bIqdI hY
(muK suhwvy, sUK ibhwvy)
- mnu
`K AwpxwAwpwij q l Y
N
dyhn, piv`qr j Ivn gu
z wr dyhn
(Awqmu jIqw, inrml rIqw)
- Ku
SIAWhI Ku
SIAWAqypR
BUdI hzU
r I iml j W
dI hY
(And Gnyry]...bsih hir nyry)
- swr ykwr j pU
r yhu
dyhn AqykdyicM
M
qwnhINhu
dI
M
s`u K W dI mxI/11

- mn f o
l dwnhIN
, ihr dwkml vW
g iKiVAwr ihM
dwhY
(inhcl Awsnu]...kml ibgwsnu])
- iek r s AnM
d sM
g Iq Aqynwmu
k x vwl wsu
`K iml dwhY
(Anhd Junkwr]...AMqu n pwr])
- BgqWdI j gq ivc So
Bwhu
dI hY(Bgq pRgtwey)
M
- nwm kr kyvy
dWAwidk Dwr mk gR
QWdI r cnwho
M
eI (byd aupwey)
- mnu
`K isD, j qI, dwqybx gey(isD jqI dwqy)
- nIc mnu
`K vI sM
s wr ivc pR
g t hogey(nIc chu kuMt jwqy)
- swr I Dr qI nU
MAwsr wimil Aw (DwrI sB Drnw)
- swr w j gq bxwieAw (sgl Akwrw)
sM
Ky
p ivc ij Qyismr n hY
, au
Qyinr M
k wr Awp vsdwhY[
(Awip inrMkwrw)
12. pRB U dw nwm kOx -kOx ismr skdw hY?
AwKx vy
Kx nU
MqWieM
J l gdwhYik hr ko
eI nwm ismr n kr skdw
hY
, pr nhIN
[ ieh nwm EhI ismr dyhn ij hnWnU
MpR
BUAwp pR
r dwhY
y
[ (sy
ismrih ijn Awip ismrwey )
EhI ismr n qyl `g dyhn ij hnWqypR
BUdieAwkr dwhY(ismrn qy
lwgy ijn Awip dieAwlw), (ismrih sy jn ijn kau pRB mieAw)
13. dUjy slok (dIn drd duK BMjnw...) ivc gurU swihb kI bynqI
krdy hn?
gu
r Uswihb pR
BUA`g yby
nqI kr dyhn ik gu
r Unwnk dwp`l wPV kymY
N
qy
r I Sr x AwieAWhW
[ qM
UdInwdwnwQ hY
, du
K nws kr n vwl whY
[ hr y
k
sr Ir ivc ivAwpk hYAqyAnwQWdwnwQ hY
[

su` K W dI mxI/12

14. pRB U dw nwm mnu`K dI ik`Q y- ik`Q y shwieqw krdw hY?

19. 'kwmDyn u' qoN kI Bwv hY?

pR
BUdwnwm hr QWhI mnu
`K dwshweI hu
dwhY
M
[ ij QymW
- ipau
, pu
`qr ,

ieh ivcwr pR
c il q hYik svr gWivc iek gWhY'kwmDy
n' [ ies

im`qr , Br w, ko
eI swQI nhIN
, ij Qyf r wau
x yj mdU
qWdw dl hY(jh mhw

pwso
Nj ovI mM
g Iey
, au
h iml j W
dwhY
[ kwmDy
n sB dI ie`CwpU
r k hY
[ pr

BieAwn dUq jm dlY) , ij Qy bVI Bwr I mu


Sikl hY(mus kl hov Y Aiq

gu
r miq Anu
s wr pR
BUdwnwm gwau
x whI kwmDy
n hY
[ AsINiksypwr j wq j W

BwrI), ij Qy Dwr imk k r m- kW


f Wqo
NbcwA nhIN(Aink phu c nhwr)

kwmDy
n qyBr o
s w nhINr Kdyky
v l BgqI r whINhI sB ie`CwvWpU
r n kr

Awid hr y
k QweINpR
BUshweI hu
dwhY
M
[

sk dy hW
[ (kwmDyn hir hir gux gwm])

15. kI swrI isRS tI dw rwjw bxky mnu`K AwpxI mMi zl 'qy ApV

20. su K mnI swihb dy qIsry slok (bhu swsqR bhu isimRq I...)
Aqy AstpdI dw smu`c w Bwv kI hY?

skdw hY ?
nhINj I, mnu
`K dI Asl mM
i zl qWpr mwqmwdwnwm j pxwqyau
s ivc

qIj ysl o
k AqyAst pdI dwsmu
`c wBwv hYik pR
BUdwnwm j pxwhI

l In ho
x whY
[ ko
eI mnu
`K j yk r swrI isR
St I dwr wj wvI bx j weyqWvI iqR
Snw

sr vo
qm kwr j hY
[ Swsqr W
, ismr qIAW
, jo
g dyswDn, kr m- kW
f, jM
gl W

kwrn au
h du
KI hI r ihM
dwhY
[ pr pR
BUdwnwm j pidAWhI au
s nU
Msu
K dI pR
wpqI

ivc Bau
x w, pu
n- dwn, hvn kr nyAwid ieh sB ku
M
J pR
BUdynwm dI vIcwr

hoj W
dI hY(sgl isRsit ko rwjw duKIAw ] hir kw nwmu jpq hoie

dybr wbr nhINhn[ ieQo


Nq`k ik bhu
qIAWisAwxpWnwl vI pR
BUdI pR
wpqI

su K IAw])

nhINhoskdI[

16. kI l`KW qy kroVW rupey kmw ky mnu`K r`j skdw hY?

sgo
Ngu
r Uswihb qWPu
r mwau
N
dyhn j yko
eI cwr pdwr Q cwhu
dwhY
M
, du
`K

nhINj I, l `KWkR
VWr u
o
peykmw kyvI mnu
`K mwieAw dI iqR
Snw ivc

imt wau
x wcwhu
dwhY
M
, so
Bwkr wau
x I cwhu
dwhYj Wj nm mr x dygy
M
V qo
Nf r dw

PisAw r ihM
dwhY
[ pr pR
BUdwnwm j p kymnu
`K pwr l M
GjW
dwhY(lwK

hYqWau
h gu
r mu
KWdI sy
v wkr y
, nwm ihr dyivc ismr y
, hau
mYdwiqAwg kr y

krorI bMDu n prY ] hir kw nwmu jpq insqrY])

AqysM
q j nWdycr nI l `g yqWau
h sihj yhI sB ku
J pR
wpq kr l Y
N
dwhY
[

17. pRB U dy nwm ivc ikMn I qwkq hY?


pR
BUdw nwm l `KW
, kR
VWbwhvWqo
o
NvI v`D bl Swl I hY
[ ieh Any
kW
AO
k VWqo
Nqqkwl hI bcwl Y
N
dwhY
[
18. 'pwrjwqu' kI huMd w hY?
Bwr qI pr M
pr wAnu
s wr svr g dypM
j ru
`KWivco
Niek r u
`K dwnwm hY
,
'pwr j wq'[ pR
c il q ivcwr hYik pwr j wq hr y
k mnokwmnwpU
r I kr dwhY
[
gu
r miq Anu
s wr Bgq l eI pR
BUdwnwm hI pwr j wq r u
`K hY
[ (pwrjwqu iehu
hir ko nwmu ] )
s`u K W dI mxI/13

ij sdI hau
mYimt geI au
h sR
ST mnu
y
`K hY
[ j oAwpxyAwp nIvW
j wxdwhY
, au
h sB qo
Nau
~cwhY
[ ij sdwmn sB dycr nWdI DU
V hoigAw, au
s
hr y
k sr Ir ivc pr mwqmwids pY
N
dwhY
[ j oAwpxyhI mn qo
Nbu
r wimt w
idM
dwhYau
s swr I isR
St I im`qr j wpdI hY
[ Aij hymnu
`K su
`K- du
`K ieko
ij hwsmJdyhn Aqyau
hnWqypwp pu
n dwko
M
eI Asr nhINhu
dw[
M
21. inrDn, inQwvy qy inmwny leI

pRBU dw nwm kI brkq hY ?

inr Dn l eI pR
BUdwnwm hI Dn hY
[ inQwvyl eI pR
BUdwnwm hI Awsr w
hYAqyinmwxyl eI pR
BUdwnwm hI mwx Awdr hY
[

s` uK W dI mxI/14

22. swry DrmW ivcoN sRyS t Drm ikhVw hY ?


ieh iek AO
Kwsvwl hYikay
N
u
ik hr ko
eI AwpoAwpxyDr m hI sR
St
y

hM
k wr dU
r hu
dwhY[
M
cM
g I mq Awau
N
dI hY
[

mM
ndwAqykihM
dwhY[ pr pM
c m pwqSwh j I Pu
r mwau
N
dyhn ik EhI Dr m

pR
BUAM
g sM
g j wpdwhY
[

sR
ST hYj oieh dokwr j kr dwhY
y
[

sw
r wl y
KwinbV j W
dwhY
[

pihlw : - pR
BUdwnwm j pxw

nw
mrU
p r qn l `B pY
N
dwhY
[

dUjw : - inr ml (Dr m dI ikr q) kM


m kr ny
[

mnu
`K sdwiKVym`Qyr ihM
dwhY
[

srb Drm mih sRyst Drmu ] hir ko nwmu jip inrml krmu ]

pM
j ivkwr kwbUivc Awj W
dyhn[

23. cOQI AstpdI dw kyN drI Bwv kI hY ?


ies Ast pdI ivc gu
r UpwqSwh AM
\ wx Aqygu
x hIx j Iv pR
r xw
y

mnu
`K inmr qwivc sB nwl im`Tybcn bo
l dwhY
[
mn bu
r ybcn nhINbo
l dwsgo
Nit k j W
dwhY
[

kr dyhn ik ij s dI ikr pwnwl qY


sB ku
J imil AwhYau
s sdwicq

vY
r I vI im`qr l `g dyhn[

ivc r `K[ EhI AM


q q`k qy
r wshweI ho
vy
g w[ ij s pR
BUdI ikr pwnwl qY
:

mM
dypwsypY
r nhINj W
dw[

Dr qI au
~qysu
K imil Aw

ko
eI mnu
`K BY
VwnhINidsdw[

pu
`qr , Br w, iesqr I iml y

hau
mYdwqwp au
qr j W
dwhY
[

TM
f wpwxI imil Aw

mn dI Bt kxwmu
`k j W
dI hY
[

su
`K dy
x vwl I hvwqyAmo
l k A`g iml I

mnu
`K AwpxyPr z cM
g I qr H
WsmJ l Y
N
dwhY
[

ey
nyr s pdwr Q iml y

hr QWpr mw
qmw vy
KdwhY
[

h`Q, pY
r , kM
n, A`KW
, j IB iml y

au
s pR
BU sdwcy
qyr `K [
24. pMjvIN AstpdI dw kyN drI Bwv kI hY?
ies Ast pdI ivc pwqSwh j Iv smJwau
N
dyhn ik dy
x hwr pR
BU
C`f kyho
r pwsyBt kx nwl ku
J nhINiml dw[
25. cMg I sMg q krn dy kI kI lwB hn?

26. bRhmigAwnI kOx huMd w hY?


ij sdymn ivc pR
BUv`s j wey
, au
h pR
BU j pyAqyau
s qo
Niel wvwiksy
ho
r v`l iDAwn n kr ,y au
h bR
hmigAwnI bx j W
dwhY
[ Aij hwmnu
`K
ivkw
r Wv`l o
Nby
dwg r ihM
dwhY
[
pw
pW swV idM
dwhY
[
sB iek nzr nw
l dy
KdwhY
[

gu
r mu
KWAqyswD j nWdynwl sM
g q kr n kwr n

v`f wivSw
l ihr dwbx j W
dwhY
[

mnu
`K dwmu
`K au
~j l hu
dwhY
M
[

mn ivc ivSw
l cwnx hoj W
dwhY
[

ivkw
r WdI mY
l imt j W
dI hY
[

s`j x qyvY
r I iek j wpdyhn [

su `K W dI mxI/ 15

su` K W dI mxI/16

mn nIvWmq au
~cI hu
dI hY
M
[
au
s dykdymM
dykr m nhINhu
dy[
M
sdwihr dyivc gr IbI qypr au
pkwr dwcwA bixAwr ihM
dwhY
[

sM
Ky
p ivc iehI ikhwj wskdwhYik bR
hm igAwnI dygu
x Wdwsmu
`c w
ivsqwr kQnwsM
Bv nhIN
, ieh qWko
eI bR
hmigAwnI hI kr skdwhY
[
27. nO N vI AstpdI Anu s wr mnu ` K ivc ikhVy - ikhVy gu x ho x y
cwhIdy hn ?
ies Ast pdI ivc sR
ST mnu
y
`K dyieh l `Cx/gu
x d`s yhn:
JU
T nhINbo
l dw[
pr w
eysr Ir v`l nhINq`k dw[
hr Bl ymnu
`K dI sy
v wkr dwhY
[
inM
dwnhINkr dw[
mn dI vw
snwmn qyhI t wl idM
dwhY
[
kr m kr kyPl dI ie`CwnhINkr dw
[
sw
r yvihm Br m imt widM
dwhY
[

28. suK mnI swihb Anus wr AslI pMi fq kOx hY?


Asl pM
i f q au
h hYj oinr M
qr Awpxymn smJwau
N
dwhYAqynwm r M
g
ivc Fwl dwhY
[
29. 'jIvn mukq' qoN kI Bwv hY ?
j Ivn mu
k q qo
NBwv hYj omnu
`K ij au
N
idAWhI mwieAwdybM
DnWqo
Nmu
kq
hoj wvy
[
30. ikvyN pqw l`gy ik koeI mnu`K jIvn muk q hY?
'j Ivn mu
k q' dyhy
T il Kyl `Cx hn:
j opR
BUdI r zw imTI kr kymM
ny
[
Ku
SI gmI ivc AwnM
i dq r hy
[
s`u K W dI mxI/17

so
nwAqyim`t I br wbr j wxy
[

31. suK mnI swihb dI 17vIN AstpdI Anuswr pRB U Awpxy syvk
leI kI-kI krdw hY ?
pR
BUAwpxysy
v k dI :
l w
j r `Kdw hY(prdw FwkY)
zr U
r r `iKAw kr dw hY(srpr rwKY)
mw
x bKSdw hY(dyie vfweI)
nwm j pw
au
N
dw hY(nwmu jpweI)
Aw
p ie`z q r `Kdw hY(Awip piq rwKY)

pR
BUAwpxysy
v k ieqnwau
~cwbxwau
N
dwhYik ko
eI au
s dI br wbr I
nhINkr skdw[
32. 18vIN AstpdI Anu s wr syv w kridAW sw iks g`l dw
iDAwn r` K xw cwhIdw hY?
sy
v wkr dyho
eysw kdyvI Pl dI ie`CwnhINr `KxI cwhIdI[ sgo
N
kwmnwr ihq, inhkwmI bxnwcwhIdwhY
[ Aij hysy
v k pr mwqmwiml
jW
dw hY
[ syvw krq hoie inhkwmI ] iqs kau hoq prwpiq suAwmI]
33. bIs ibsvy dw kI ArQ hY ?
bIs ibsvydwAr Q - vIh (t went y
) , ibsvyBwv pU
r yqO
r qy
[ ij hVw
sy
v k, siqgu
r U AwpxI Sr DwAqypU
r yqO
r qyBr o
s wkr vwl Y
N
dwhY
, au
h
pr mwqmw dyr M
g W j wx l Y
N
dw hY
[ bIs ibsvy gur kw mnu mwnY ] so
syv ku prmys ur kI giq jwnY ]
34. iQiq pweI dw kI Bwv hY?
iQiq dwBwv hYit kwauj WSW
qI[ pR
BUdwnwm su
x kymnu
`K it kwau
iml dwhYAqyswr yBr m dU
r hoj W
dyhn[
su `K W dI mxI/18

iQiq pweI cUk y BRm gvn ]

inr Baupr mwqmw j p kyAsINvI inr Bau(inf r ) bx skdyhW


[

suin nwnk hir hir jsu sRvn ]


35. swfy swry rog ikvyN dUr ho skdy hn?
iek pr mwqmwqyBr o
s wr `Kx nwl swf yswr yr o
g imt j W
dyhn[
eyk Aws rwKhu mn mwih ]

inrBau jpY sgl Bau imtY ]


40.AigAwn rUp hnyry dw nws ikvyN huMd w hY ?
j do
Nsiqgu
r UdyigAwn dwsu
r mwA`KWivc pYj W
dwhYqWAigAwn r U
p
hny
r ydwnws hoj W
dwhY
[

srb rog nwnk imit jwih ]1]


36. 'Awqm prgws' dw kI Bwv hY ?
Awqm pr gws dwBwv AwpxyAM
dr pR
BUigAwn dwcwnx ho
x wBwv
so
J I pY
x I[ ipAwr nwl BgqI kIiqAWhI Awqm pr gws hoskdwhY
[
Bgiq Bwie Awqm prgws ]
37. swis igrwis dw kI Bwv hY?
swis dwBwv swh nwl Aqyigr wis dwBwv Bo
j n dI bu
r kI j WgR
whI
nwl [ soswis igr wis dwBwv hYhr dm, dm- b- dm pR
BU Xwd kr Iey
[
38. svrg, rwj Bwg, cMg w Kwx-pwx, soBw Aqy Dn ikvyN iml
skdy hn ?

igAwn AMj nu giur dIAw AigAwn AMD yr ibnwsu ]


41. suMn smwiD dw kI Bwv hY?
iesdwBwv ieh hYAij hI smwDI j Wit kwauj do
Nmn ivc ko
eI Pu
r nw
nwau
~Ty
[
42. AsIN Dn vwly, kul vwly Aqy ie`zq vwly ikvyN bx skdy hW ?
ij sdyihr dyivc pR
BUv`s j W
dwhYau
h nwky
v l DnvM
q,piqvM
q Aqy
ku
l vM
q bxdwhYsgo
Nau
h qWij au
N
idAWhI mu
k q vI hoj W
dwhY
[
auhu DnvMq u kul vMq u piqvMqu ]
jIvn muk iq ijsu irdY BgvMq u ]
43. iemwrq dy QMm ( pillar) Aqy Sbd dy QMm ivc kI AMqr hY ?

iek inmK l eI pR
BUdygu
x gwau
x nwl mwnoswr ysvr g Aqymo
K

iemwr q dwQM
m iemwr q it kwkyr `KdwhY
, if `g x nhINidM
dw[
iesyqr H
Wgu
r UdwSbd ij s mn ivc visAwhu
dwhYau
M
h hr vy
l yAf o
l Aqy

(mu
k qI) iml j W
dyhn[
pR
BUdI kQwim`TI l gidAWAny
k Wr wj Bo
g pdwr Q Aqyvif AweIAW

iKiVAwr ihM
dwhY
[ du
`K, qkl IPW
, mu
Sikl W
, ro
gW
, kl h- kl y
SWdI mwr ivc
vI au
h mn Sbd dyr whINsihj ivc r ihM
dwhY
[

iml j W
dIAWhn[
j IB nwm j pyqWmwnokeI iksm dyKwxy
, k`pVy
, r wg r M
g hwsl ho
gey[
ij sdymn ivc gu
r au
pdy
S vs igAwEhI so
BwvM
q hYAqyDnwF hY
[
39. swfy swry fr ikvyN dUr ho skdy hn ?

s` uK W dI mxI/19

iemwr q bxn qo
NbwAd vI AsINQM
ml ynhINht wau
N
dypr bhu
qysu
K
Awj wx qymnu
`K gu
r UdwSbd ivswr idM
dwhY
[ ieM
\ ieh Sbd dwQM
m j do
N
h`t j W
dwhYqWiPr mn icM
qwvWqyr o
g Wdyivc gR
s q hoj W
dwhY
, fo
l jW
dw
hY
, Gbr wj W
dwhY
[
ij vy
Niemwr q dwQM
m AsINsdwit kweI r KdyhWau
s yqr H
Wsw gu
rU
s` uK W dI mxI/20

dwSbd inmK- inmK, swis- swis, iKn- iKn AqyAnidn it kweI r `Kxw
cwhIdwhY
[ A`Typihr ie`k ydI il v ivc r `qyr hIey
[

47. su K mnI swihb dI 22vIN AstpdI ivc gur U swihb ikho


ijhw vwpwr krn dI pRyr nw krdy hn ?
vxj wr w Bwv j ovxj kr n AwieAw hY
[ SR
I gu
r UAr j n dy
v jI

44. suK mnI swihb jI dI pMd rHv I AstpdI Anus wr gur crnI
l`g ky mnu`K ikvyN sMs wr swgr qr lYN dw hY ?
du
i nAwvI dir Aw pwr kr n l eI j y
k r mnu
`K iksyby
VI ivc bY
T
j wvyqWsihj yhI iknwr yqypu
`j j W
dwhY
[ iesyqr H
Wgu
r cr nI l `g wmnu
`K

hr y
k j Iv vxj wr wkih kysM
bo
Dn kr dyhn ik ij `QyAsINdu
i nAwvI vsqW
dwvxj vpwr kr dyhW
, au
~QyAsINj y
k r nwm r U
p s`c yvxj dwvwpwr kr Iey
qWdr gwh ivc ieh sO
dwisr ycVHj W
dwhY
[
scu vwpwru krhu vwpwrI ]

ieau
NhYij vy
Nau
h iksyby
VI ivc bY
T igAwhYqysihj yhI iknwr ypu
`j j wvy
g w[

drgh inbhY Kyp qum wrI ]

ijau pwKwxu nwv ciV qrY ]


pRw xI gu r crx lgqu insqrY ]
45. kl dw kI Bwv hY ?
kl dwBwv hYqwkq[ pr mwqmwdI kl wvr qdI hYBwv pr mwqmw

48. su K mnI swihb ivc gu r U swihb ikhVw su r mw pwau x v` l


ieSwrw krdy hn ?
ij vy
NA`KWivc su
r mw pwieAw j W
dwhYiqvy
Ngu
r Uswihb mnu
`K

dwhu
k m sB pwsyvr qdwhY
[ ij s ivc pR
BUAwpxI kl pw dy
N
dwhYau
h

igAwn dw su
r mw (igAwn AMjnu) pwau
x v`l ieSwr w kr dy hn[ ij sny

mhW
bl I Aqy Aiq sU
r mw hoj W
dw hY
[ su
KmnI swihb ivc qWpwqSwh

Aij hwigAwn AM
j n pwil Aw, smJoau
s dyAigAwnqwr U
pI hny
r ydwnws

Pu
r mwn kr dyhn ik ij s in`k I ij hI kIVI ivc vI pr mwqmwqwkq Br dy
vy

hoigAw[

au
h kIVI l `KWkr o
VWdI PO
j qyAsl y su
A wh kr skdI hY
[

igAwn AMj nu gui r dIAw AigAwn AMD yr ibnwsu ]

nIkI kIrI mih kl rwKY ] Bsm krY lskr koi t lwKY ]


46. mn bycY qoN kI Bwv hY ?
ij hVI cIz vy
c id`qI j W
dI hYau
s au
~qyiPr swf wko
eI AiDkwr
nhINr ihM
dw[ gu
r Uswihb pR
r nwkr dyhn ik AYmnu
y
`K ! qU
MAwpxwmn hI gu
rU
dyA`g yvy
c dyBwv gu
r Udyhvwl ykr dy
[ iPr mn dI mq dI QWgu
r UdI mq pY
j wvy
g I[ mn vy
c x vwl yAij hysy
v k dyswr ykM
m sihj yhI isr ycVHj W
dy
hn[
mnu byc Y siqgur kY pwis ]
iqsu syv k ky kwrj rwis ]

su` K W dI mxI/21

su` K W dI mxI/22

coNxvyN SbdW dy ArQ


nmh

nmsk wr

gu r ey

sB qo
Nv`f y(gu
rU
)

Awid

mu
`F ivc

ju g wid

ju
`g Wdymu
`F ivc

ismrau

mY
Nismr W

ki l

JgVy

j ws u

ij s

ibsM B r

ibsM
j gq + Br pwl k, j gq pwl k

su D wK r

(su
D+AKr ) Su
`D A`Kr , pivqRl &z

m ih m w

vif AweI

kWKI

cwhvwn

au D wro

bcwl vo

su K mnI

su
KWdI mxI, sB qo
NsR
St su
y
K

ibsR w m

it kwxw

griB

mWdypy
t ivc, j nm mr n ivc

prh rY

pr yht j W
dwhY

trY

tl jW
dwhY

kCu

ko
eI

ibGnu

ru
k wvt , AO
N
kV
s`u K W dI mxI/23

A ni dn u

hr r o
z

jwgY

su
cy
q r ihM
dwhY

ibAwpY

zo
r , Zl bwpwau
N
dwhY

sM q wpY

qM
g kr dwhY

i nDw n

^ zwny

rM i g

ipAwr ivc

iriD

mwnisk qwk q

nau iniD

nO^zwny
, smu
`c yDn pdwr Q

qqu

Asl IAq,

ibnsY

nws hoj W
dwhY

Plw

Pil Aw, Pl vwl who


i eAw

s uP l

cM
g yPl vwl w

auD ry

ivkwr Wqo
Nbc j wxw

m Uc w

mhwn au
~cw, bhu
q swr y

iq R s nw

mwieAwdI ipAws

q Rw s

fr

ird mwih

ihr dyivc

smwie

it k j W
dwhY

rsnw

j IB

dwsin dsnw

dwsWdwdws, Aiq inmr

DnvM q y

Dn vwl y
, DnwF

piqvM q y

ie`z q vwl y

s` uK W dI mxI/24

prvwn

kbU
l , mM
nypR
mM
ny

isD

Awqmk AvsQwdI isKr qyp`u


j ymnu
`K

by m u h qwjy

by
- mu
Qwj , by
- pr vwh

jqI

sr Ir k ieM
dR
IAW v`s ivc r `Kx vwl w

Ai bnw sI

nws- r ihq, j nm mr n qo
Nr ihq

chu kuMt

chu
- pwsIN
M
, swr yj gq ivc

rvw lw

cr nWdI DU
V

j wq y

mShU
r

au p kwr

Bl weI, ny
kI

Dw rI

it kweI

prau p kwrI

dU
i j AWnwl Bl weI kr n vwl y

Dr n w

Dr qI

bilhwrI

sdky
, ku
r bwn

kwrn krn

j gq dwkwr n, mU
l , isR
St I dwkr qw

su h wvy

so
hx y

A wkwr w

idR
St mwn j gq

ibhwvY

bIqdI hY

dIn

gr Ib, kM
g wl , kmzo
r

rIq

j Ivn j wc

BM j nw

qo
Vn vwl w, nws kr n vwl w

inrml

ml - r ihq, pivqR

Git Git

hr y
k sr Ir ivc

Gny r y

bhu
q

nwQ

mwl k, Ksm

JU r y

Ju
r dw, icM
qw kr dw

aU h w

EQy

hir gun bwnI hr I dygu


x Wvwl I bwxI

mh w

v`f w

smwnI

l In hoj W
dwhY

Bie Aw n

iBAwnk, f r wau
xw

i nh cl

it kvW
, nwih`l x vwl w

iKn mwih

iKn ivc, A`K dyPo


r ivc

ibgwsnu

iKVwau

au D wrI

bcwau
N
dwhY

Anh d

iek - r s, l gwqwr

lwK kro r I

l `KWkr o
VWr u
peykmwkyBI

J u n kw r

r sIl I im`TI Awvwz

bM D u

ro
k , QM
m
H

mieAw

my
hr , dieAw

i ns qr Y

pR g twey

mShU
r ho
ey

iqK, iqRKw

ipAws, mwieAwdI ipAws

au p wey

pY
dw kIqy

AwGwvY

r `j j W
dwhY

s` uK W dI mxI/ 25

su` K W dI mxI/26

su h y l w

su
K dy
x vwl w

iqR p iq

rj y
vW
, qs`l I

prm

au
~cw

BM g u

ivGn

gi q

dr j w, hwl q

ibEgu

ivCo
Vw, kl y
S, du
`K

bwhI

bwhvWnwl , Br wvWdyhu
i dAW.
M

rwqw

r `qwho
i eAw, iB`ij Awho
i eAw, msq

dy v w

dy
v , cwnx r U
p pR
BU

pwir prwhI
sM G wrY

nws kr dyhn, du
KI kr dyhn

Kj In w

^zwnw, Dn

qqkwl

qu
rM
q

sqwxI

qwx vwl I, bl vwn, qkVI

sM i g

nwl

Avr

ho
r

q os w

^r c, pU
jI
M

Eiq po i q

pU
r yqO
r qy

ijh pY f Y

ij s r wh ivc

su M n

su
\ , ij `Qyku
M
J BI nwho
vy

gu b wrw

hny
r w, AigAwn

suMn smwiD

mn dwit kwauj d ko
eI Pu
r nwnwho
vy

au j IAwrw

c wnx

m wq y

msqyho
ey

pM i Q

r wh ivc

pw rj wq u

hr mno
- kwmnwpU
r I kr n vwl wr u
`K

Gwm

gr mI

kw mDy n

hr mno
- kwmnwpU
r I kr n vwl I gW

Cw m

CW

gw m

gwau
xy

AwkrKY

iK`c dI hY
, Gbr wht pwau
N
dI hY

du r qu

pwp

brKY

vr sdwhY

nwm qui l

nwm dybr wbr

b rq i n

vr qo
N
, hr vy
l yl o
VIN
dI cIz

pyK y

vy
Kyhn

Aau K Du

dvweI, dwr U

FFo i l

FU
f ky
M
, Ko
j ky

ibr iq

su
Bwau
, ru
cI

pUj is nwhI

nhINA`pVdy
, br wbr I nhINkr dy

ibby k Y

pr K, ivcwr

Am o l

m`u
l nhINpwieAwj wskdw

ju g iq

qr Ikw, vsIl w

jwp

mM
qR shj yshj yau
c wr ny

s`u K W dI mxI/27

s` uK W dI mxI/28

qwp

sr Ir kSt dy
xy

is JY

is`J dw, kwmXwb hu


dw
M

Kt swsqR

CySwsqR

aU B

au
qW
h, AwkwS ivc

ho m Y

hvn kr y
, A`g ivc pwvy

pi eAw il

pwqwl ivc

rqnw

iGau

ibAwpih

Ps j W
dyhn

r qI r qI kr ky

f wn Y

fM
ndwhY
, fM
n l wau
N
dwhY

shij

Af o
l AvsQwivc

pR
m nwl
y

kir rwqI
icru

q pI sr u

v`f wqpI

su B wie

QIvY

hoj wey

cwir pdwrQ

Dr m, Ar Q, kwm, mo
K

inaul I krm

AW
dr Wsw& kr n vwl wXo
g

lor Y

cwhy

inmK inmK

Qo
VwQo
Vw

bil jwsw

sdkyj wvW

smsir

br wbr

gnIAY

j wxIey
, smJIey

ki n k

so
nw

rInw

DU
V, cr nWdI DU
V

As

Go
Vy

cI n w

pCwx il AwhY

hY v r

vDIAw(nsl I) Go
Vy

idR s ty q w

vy
Kx vwl w

hut Y

Gt dw

ly p w

Asr , pR
Bwv

so c u

sO
c , ieSnwn

i nr Dn

Dn- hIn, kM
g wl

s w Dn w

au
~dm

inQwvy kau

inAwsr y

ibiKAw

mwieAw

Qwau

Awsr w

A nI i q

nwh in`q r ihx vwl I, nwsvM


q

au s qiq

so
Bw, vif AweI

BI iq

kM
D

d u r mi q

BY
VI miq

bhu mUc

bhu
q, Axigxq

ihirAw

dU
r kIqI

n DRw pY

nhINr `j dI

rsn

j IB

su `K W dI mxI/29

su `K W dI mxI/30

bKwnI

au
~cwr , bo
l

Bsm

su
A wh

ieAwinAw

hyAM
\ wx!

kU p

KU
h

s mw i l

cy
qyr `K, Xwd kr

ibkrwl

f r wau
xw

inbhI

inBdwhY
, swQ inBwau
N
dwhY

p cw r w

ivKwvw

r m eI A w

so
hxw r wm

su A wnu

ku
`qw

cy i q

cy
qykr , Xwd kr

kru

h`Q

idR s twnI

ivKwid`qw

gih lyhu

PV l vo

au b wirAw

bcwieAw

EiV

A^Ir q`k

bwr

bwl k

bu J wriq

sY
nq

ibvsQw

au
mr , hwl q

fo r w

bo
lw

s Yn

s`j x, imqR

inis

r wq

AipAwau

cM
g yBo
jn

Bo r w

i dn

ijh pRs wid

ij s dI ik
pwnwl

BM g

tu
`t I ho
eI

Dr

Dr qI

ipM g u l

lU
l H
w

b in q w

iesqR
I

p r Bv n

BO
x w, iPr nw

pwvku

A`g

kru x w

qr s

do K

mM
dykr m

bY r weI

vY
rI

mU V /mug Du

mU
r K j Iv

blU A w

r yq

mcY

m`c dwhY
, AwkVdwhY

ky l

co
j - Kyf W

pr wn Y

pCwxdwhY
, smJdwhY

pR q Iiq

Xk In

sR m u

imhnq, Ky
cl

mU V y cIiq

mU
r K dyic`q ivc

Ko
qydwipAwr

kwlu

mO
q

grDb pRI iq

su` K W dI mxI/31

s`u K W dI mxI/32

ibro D

mu
^ wl &q

bhu i r

mu
V

DR oh

T`g I, dZw

p r qI i q

ieqbwr

ieAwhU jug iq

ies qr Ikynwl

hy q

ipAwr

ibhwny

gu
z r geyhn

srpr

AM
q , AwK
r , zr U
r

ipM f u

sr Ir

A n yq

nwh in`q r ihx vwl y


, nwsvM
q

Gny r y

bhu
q

lpit rihE

j `PwpweI bY
TwhY

sU i qR

sU
qRivc, hu
k m ivc

btwaU

r whI, mu
s wi&r

Dw rI

it kI ho
eI hY

ny h

ipAwr , mu
h`bq

imiq

mr Xwdw, AM
dwzw

imiQAw

sdwnwkwiem r ihx vwl w

gi q

hwl q

ku t M b u

pir vwr

Awn

ho
r

sb wi eA w

swr w

su A wie

su
A wd ivc, su
A wr Q ivc

mmqw

mwl kI dwi^Awl , (Bwv ieh cIz my


r I hY
)

khU n

kdynhIN

ibkrwl

f r wau
xw

sIJeI

is`J dw, kwmXwb hu


d
Mw, sPl hu
dw
M

hsqI

hwQI

pwCY pwvY

sW
Bl Y
N
dwhY

bsq R w

k `pVy

Kot

hInqw

rMg sMi g

ipAwr nwl

ihir lyi e

Ko
h l ey

DR oh

dZ w

cw r w

zo
r , py
S

drb

Dn

vU T w

Awv`s dyhn

iqR A

iesqR
I dw

Qo k

pdwr Q

An s w d

ho
r su
A wdWivc, nwm qoal t

A gn q

Ax igx q

Dwvih

dO
Vdyhn

Amwn

Amwnq

ibkwr

ivgwV, nu
k swn

s`u K W dI mxI/33

su `K W dI mxI/34

pr loB u

pr weyDn Awidk dwl o


B

rw cu

bwsu

vwSnw, su
gM
DI

kml ibgwsu

ihr dyr U
pI kau
l Pu
`l dwiKVwau

swkq

r `b nwl o
Nt u
`t w

Agm

ij s qk phu
c nwhosky
M

Awrjw

au
mr

AgwiD

AQwh

ibhwie

gu
zr j W
dI hY

Ko q

nws hoj W
dI hY

m yG

b`dl

m ih m w

vif AweI

i kr p n

kM
jU
s

br nY

ibAwn kr y

inr wrQ

ivAr Q

Ago c ru

pR
BU
, sr Ir k ieM
dR
IAWdI phu
c qo
M
Npr H
y

dwm

pY
sy
, Dn

prPu l Y

iKVdwhY

DM i n

mu
bwr k

Bu M c w

c`iKAw

ijh Git

ij nH
Wdyihr dyivc

ry n

cr nWdI DU
V

rhq

bwhr l wBy
K

mno h r

mn hr n vwl y, iK`c pwau


x vwl y

p rb I n

cqu
r , isAwxw

bY n

bcn, bo
l

BI n

iB`j dw, pR
sM
n hu
dw
M

kqhU M

iksypwsy

aun jn crn

au
hnWmnu
`KWdypY
r Wqy

DwvY

dO
Vdw

Qwn Qnq ir

hr QW

Asi Qiq

it kwau

ptM b r

pt - AM
br , r y
Sm dyk`pVy

iBM n

v`Kr w, inr l y
p, by
- dwZ

bKwnY

au
c wr y
, bo
ly

bIgw

ivM
gw

iCdR

nu
k s, AY
b

prmwn d w

Al K

j odisAwnhINj wskdw

hau

hau
mY
, AwpxI hsqI dwmwx, mY
N

n IkI

cM
gI

A jr u

au
h mr qbwj oj ir Awn j wsky

i b sm w d

Acr j nzwr y

in sqw rY

qwr l Y
N
dwhY

s` uK W dI mxI/ 35

r c, r u
`J , j u
i VAw

su` K W dI mxI/36

p l wi e n

nws hoj W
dyhn

muk iq jug iq

mu
k qI dw r sqw

Gwl

imhnq, qp

ibDwqw

pY
dwkr n vwl w

klU K q

pwp, ivkwr

au i r

ihr dyivc

su h y l w

su
KI

A pr s u

ACo
h, j oiksynwl nwCo
hy

ibCu r q

pR
BUqo
NivCu
Vyho
eydw

kwhU kI

iksydI BI

srpr

zr U
r

ibiKAw

mwieAw

inr ly p

by
dwZ

trY

t l j wey

Al y p

ic`k V qo
Nsw&

ieM d R I ijq

igAwn- ieM
dR
IAW ij `qx vwl w

inrdo K

do
K- r ihq, pwpWqo
Nbr I

do K

ivkwr

sU r u

sU
rj

bY s no

ivSnUdwpu
j wr I

so K

su
k wau
x vwl w

i n hkr m

kIqykM
mWdyPl dI ie`Cwnwr `Ky

bsu D w

Dr qI

bwCY

cwhu
dwhY
M

ly p

po
cY
, ly
px

Bgau q I

Bgvwn dwau
pwSk

gu n wau

gu
x

A rp Y

sdkykr dwhY
, ku
r bwn kr dwhY

cI n w

pCwixAwhY

prbo D Y

j gwau
N
dwhY

smdrsI

sB nU
Miekoij hwvy
Kx vwl w

so D Y

pVqwl kr dwhY
, j wcdwhY

au m whw

au
qSwh, cwau

sw ru

sR
St , cM
y
g w, im`Tw

by q w

j wxn vwl w, mihr m, vwik&

mU l u

mu
`F

m Mq

mM
qr , au
pdy
S

sU K m

AidR
St , nwid`s x vwl wpR
BU

mhy s u r

mhweIsu
r , iSv j I

AsQU l u

idR
St mwn j gq, A`KINid`s dwsM
s wr

Ady s u

pR
x wm, nmskwr

bIj mMq R

sB mM
qR
Wdwmu
`F mM
qR

ADwKH r

(A`Dw+A`Kr ) mihmwdwA`DwA`Kr vI

Aau K du

dvweI

s`u K W dI mxI/37

su `K W dI mxI/38

ki lA wx

su
K

i kr p n

kM
jU
s

mM g l

cM
g yBwg

Ai Bg

nwiB`j x vwl y
, nwnr m ho
x vwl y

Du i r

Du
ro
N
, r `b vl o
N

inko r

inr yko
ry
, bVyr u
`Ky

Bwi e

Bwvnwnwl , su
Bwaudyr whIN

ihrih

cu
r wau
N
dyhn

dws dsMqx Bwie dwsWdwdws ho


x dI Bwvnw nwl , inmr qw

in pj we y

au
g wey

Awqm aud wsu

AM
dr o
Ninr mo
h

bY s M q r

A`g

ihqwvY

ihq vwl I j wxy


, im`TI kr kymM
ny

ssIAr

cM
dR
mw

jIvn muk iq

ij aU
N
idAWhI bM
DnWqo
N^l wsI iml y

nK q R

qwr y

hrKu

^u
SI

smgR I

pdwr Q

so g u

gmI

nwnw

keI iksm dy

ibEgu

ivCo
Vw

icr jIvy

su v rnu

so
nw

igrI

phwV

KwtI

kO
VI, hwnIkwr k

s Uk r

sU
r

Pu i n

Py
r , mu
V

imR g wc

imR
g W Kwx vwl y
, Sy
r

psirE

iKl ir Awho
i eAwhY
, ivAwpk hY

Ail pqu

inr l y
p, by
- dwZ

Anq

Ar u

Aqy

KM f

Dr qI dynO
Nih`s yj WnO
NKM
f

Awcwr ibauhwrI bwhr l IAW


, Dwr imk r IqWr smWkr n vwl y

by q y

j wxn vwl y
, mhr m

q pI su r

qpI eIsu
r , v`f y
- v`f yqpIey

inhwrih

vy
Kdyhn

ki b

kiv, kvI

sm wr y

sM
Bwl dwhY
, cy
qyr `KdwhY

kw ib

kivqw, kvIAWdIAWr cnwvW

mhIAil

Dr qI dyql au
qy

nvqn

nvW

mhI

Dr qI

bhu ibiD

keI qr IikAWnwl

s` uK W dI mxI/39

s` uK W dI mxI/ 40

jo g u

smr `Q, qwkq vwl w

krmvM q u

cM
g ykM
m kr n vwl w

Qw ip

pY
dwkr ky

blvM q u

bl vwl w, bl I, qwkq vwl w

nws kr n vwl w

BsmM q u

su
A wh

pw rwvw rw

pwr qyAvwr , pr l wqyau


r l wbM
nw

dR v Y

dR
v dw, nr m hu
dw
M

ADr

A- Dr , ibnwAwsr y

gvY

j wvy
, phu
cy
M

duhw isirAw kw l o
k pr l o
k dw

inhclu

Af o
l , it kwxy
, QWisr

d hi di s

dsINpwsIN

mgn

Zr k, f u
`bwho
i eAw

kuMt

nu
`k r W

Kty

kmwau
N
dwhY

i nv w j

imhr kr n vwl w

mno r Q

mn dyr Q, ^whSW

bpu r w

ivcwr w

ibsQwru

iKl wr w

QIau

hu
dwhY
M
, vr qdwhY

ci l q

cir qR
, qmwSy
, Ky
fW

kbhU

k dy

pu n I q

pivqR

inM d icM d

inM
i dAwdI ivcwr

au D rnhwru

mwieAwdyh`l yqo
Nbcx j o
gw

ibau h wr

ivhwr , vqIr w

bhuir bhui r

mu
V- mu
V, Py
r - Py
r

aU B

au
~cw

mlIn

mY
l I, BY
VI

ibkrwl

iBAwnk

hqy kau

mwr y , iPt kwr y

rv wl

cr nWdI DU
V

lvY

l au
Nl au
N
, inM
i dAwdI Awdq

A pkI ri q

Ap- kIr iq, mM


dI so
Bw, bdnwmI

iqR g d

pSUpM
CI, j Iv j o
in

Ktwnw

iml dwhY

ikrm wi e

ikr m Awidk

gv n

Bt kxw, j nm mr n ivc Py
ry

nIcu nIcwie

nIcWqo
NnIc, bhu
q BY
Vw

mskInIAw

mskIn mnu
`K, Zr IbI su
Bwauvwl wbM
dw

do K I

inM
dk

ql y

hy
TW
, nIvW

AqqweI

A`q cu
`k I r `Kx vwl w,

ibstw

ml

f wn u

fM
n Dr mr wj dw

auQwpnhwrw

s` uK W dI mxI/41

s` uK W dI mxI/42

au J iV

AO
J V ivc, ku
r why

idR s it

QoQ w

^wl I

AnidR s it

nwid`s dwsM
s wr , sU
Km j gq

DR w pY

r `j dI

ABy v

ij s dwBy
q n pwieAwj wsky

eI Di n

bwl x

iqn mM q

au
hnWdyau
pdy
SWnwl

bU A wVu

siVAwho
i eAw, Pl I ivco
NsVI ho
eI ho
vy

sgl auD wrn

swir AW bcwau
x vwl y

du h y l w

du
KI

idR s twnw

idR
St I Awau
N
dwhY

ibgVrU p u

ivgVyho
eyr U
p vwl w, iBR
Sit Aw

suK inDwn

su
KWdy^zwny

shkweIAY

shkdwhY
, qr l yl Y
N
dwhY
, Awqu
r hu
dwhY
M

kl w

qwk q, SkqI

iqR s tY

r `j dw

sau

sOvwr I

pieAw ikrqu

kIqycM
gy
- mM
dykM
mWdwPl

lo c Y

cwhy

swis igrwis

swh AM
dr bwhr l Y
N
idAW
, hmy
SW

hau rogu

AhM
k wr I- r U
pI bImwr I

QIAw

hoj W
dwhY

AsQM m nu

QM
m, shwr w
H

rhY AGwie

AGwie r hY
, r `ij Awr ihM
dwhY

pwKwxu

p`Qr

bhu i r

Pyr

bwCau

cwhu
dwhW
M

kM i T

gl w, gl yivc

lo c w

KwhiS

id`s dwj gq, AsQU


l sM
s wr

rKu kMiT proi e hr vy


l yXwd kr

purb ilKy kw

pihl ysmy
NdykIqykr mWdw,

ibM d

r qwBr , Qo
Vwicr

piq sy q I

ie`z q nwl

bK w nu

au
c wr n

vKr

sO
dw

inrbwnu

vwsnwqo
Nr ihq

qij

C`f x w

idRs twieAw

idR
St I AwieAw, nzr INAwieAw, id`isAw

mn moi l

mn dymu
`l qo
N
, mn dyky

s oD q

ivcwr kr idAW

qo i l

jW
c

s Ii JA w

kwmXwbI hoj W
dI hY
, sPl qwhoj W
dI hY

Ky p

vwpwr vwsqynwl l Yj wx vwl wsO


dw

cilqu

qmwSw, Ky
l

jM j wl

DM
dy

s` uK W dI mxI/43

s` uK W dI mxI/ 44

ghI

pkVI, PVI

sm wr Y

iqhu loi e

iqM
nWl o
k Wivc, swr yj gq ivc

n lwKY

nhINsmJ skdw

su p R s M n

^u
S

ivf wxI

Ac r j

b In w

pCwxn vwl w

DR p IAY

r j wvIey
, iqR
pq kr Iey

dwnw

smJx vwl w

nwmih nwim

nwm hI nwm ivc, ky


v l nwm ivc hI

ghIru

fU
M
Gw

s mw n y

ju
Vyr ihM
dyhn

s u j wn w

isAwx w

bKwnau

mY
Nd`s W

Anrwau

Anu
r wg, qW
G, iK`c

in hkw mI

Pl dI ie`Cwnwr `Kx vwl w

mnsw

mn dwPu
r nw, KwhiS

bIs ibsvy

vIh ivsvy
, pU
r yqO
r qy

srnw jo g

Sr n dy
x jo
g w, shwieqwkr n dyl wiek

Aink bwr

keI vwr I

nyq R Por u

A`K dwPr kxw

rwqw

r `qwho
i eAw, r M
i gAwho
i eAw

hrn

nws kr nw

prsq

Co
i hAW

mM q u R

gu
`J wBy
q

rvy

gweyj W
dyhn

mM g l

^u
SIAW

pq IA wn y

pqIj j W
dwhY
, mM
n jW
dwhY

lIlw

j gq r U
p Ky
f

AKa u

nws nwho
x vwl w, sdwkwiem

Avgwih

cu
`BI l wky
, Ko
j Ko
j ky

in rbw nI

vwsnw- r ihq

kr qU i q

kM
m

in rwh wr

^u
r wk qo
Nibnw, iksy^u
r wk dI l o
V nhIN

au q piq

pY
dwieS, r cnw

gu n qw s

gu
x Wdy^zwnypR
BUj I

inrml inrmlI inr ml qo


Ninr ml , mhw pivqR

ly p u

l gwau
, jo
V

ibsmn ibsm hY
r wn qo
NhY
r wn

AM d y s y

i&kr , icM
qw

i b sm w d

KY

nws hoky

iQiq

it kwau
, SW
qI

cU k y

mu
`k gey

hY
r wn

prsnhwr
b kq w

au
c wr n vwl w, AwKx vwl w
su `K W dI mxI/ 45

Xwd kr dwhY

su `K W dI mxI/46

riv Aw

ivAwpk hY

ibsR w mu

it kwxw

Cwru

su
A wh, ivAr Q

gu n qwsu

gu
x Wdw^zwnw

au i rDwrhu

AM
dr it kwvo

bY k u M T

su
rg

prbo D hu

j gwau

kw p r

k `pVy

kwco kwcw

k`c whI k`c w

br nu

vr x, r M
g

Awvwgvnu

j nm mr n dwgy
V

Acrjw

hY
r wn kr n vwl w

ikAw lptwvih ikau


Nj `Pwmwr I bY
TwhY
N
?

au p rjw

pY
dwkIqwhY

s nw Q w

Ksm vwl w

pu r K piq

pu
r KWdwpqI, j IvWdwmwl k

fM P u

idKwvw

i nr bw n

vwSnw- r ihq

p w sw r I

idKwvydwiKl wr wiKl wr n vwl w

su m wru

AM
dwzw

ibgwnw

by
- igAwnw, mU
rK

p rb I n

isAwx w

PY l u

iKl wr w, PY
l wau

cIn

j wxdw, pCwx dw

gR w is

gR
whI dynwl

cy r w

syv k

jY k wru

sdwdI ij `q, Awdr

Awdy s u

nmsk wr , pR
x wm

srb inrMq ir

sB dyAM
dr

p qI A wr w

piqAwau
x vwl w

p r w Cq

pwp

phU c w

phu
i cAwho
M
i eAwhY

qau srnwie

qy
r I Sr n

prp M c u

idR
St mwn sM
s wr

jwcku jnu

mM
g qw mnu
`K

bM C wvq

cwhu
x vwl w

inq nIiq

sdwhI

Awl jwl

Gr WdwbM
Dn

su B r

nk w- nk

sM k o c Y

iek`Twkr dwhY
, smy
t dwhY

Awn

ho
r

Aibgqu

AidR
St pR
BU

riv rihAw

sB QweINmO
jU
d

inr jo g

inr l yp

Bgiq Bwie

BgqI dyipAwr nwl

smdrsI

s` uK W dI mxI/47

sB iekonzr nwl q`k x vwl w


su `K W dI mxI/ 48

j yq w

ij `qx vwl w

dIiKAw

is`iKAw

Amrw pdu

ac Awqmk AvsQw

mo h I

msq hoj W
dI hY

Bwv ArQ
<> siqgu rpR s wid ]

su A wau

pR
Xo
j n, mno
rQ

Agin swgru

ivkwr WdI A`g dwsmu


M
dr

Ky m

At `l su
K

ku s l

su
KsW
d, sO
Kwj Ivn

gau VI su KmnI m 5 ]
slo k u ]
Awid gu rey nmh ] ju gwid gu rey nmh ]
siqgurey nmh ] sRI gurdyvey nmh ]1]

Amu l Ik

Amo
l k

jY jY sbdu

&qh dI Awvwz, cVH


dI kl wdI r N
O

Anwhdu

iek- r s, sdw

gwjY

g`j dwhY
, nU
r pr gt kr dwhY

mh Wq

au
~cI kr xI vwl wmnu
`K

sB qo
Nv`f yAkwl pu
r K nmskwr hYj osB dwmu
`F hY
, j oj u
g Wdymu
`F
qo
NhY[ siqgu
r U nmskwr hY
, sR
I gu
r dy
v j I nmskwr hY[

As tpd I]
ismrau ismir ismir suK u pwvau ] kil klys qn mwih imtwvau ]
ismrau jwsu ibsuM Br ey kY ] nwmu jpq Agnq Any kY ]

Awl jMj wl

sM
s wr dyDd
My

ey k wgr

iek inSwnyqyit ikAwho


i eAw

byd purwn isMimRi q suDwKr ] kIny rwm nwm iek AwKr ]

iriD isiD

jo
g dIAWqwkqW
, kr wmwqW

iknkw eyk ijsu jIA bswvY ] qw kI mihmw gnI n AwvY ]

Bny

au
c wir AW

kWKI eykY drs qu hwro ] nwnk au n sMig moih auDwro ]1]

mY
Nnwm ismr Wqyismr ismr k ysu
K hwsl k r W
; sr Ir dydu
`Kdr d imt wl vW[ ij s iek j gq pwl k dwnwm Any
k WqyAxigxq j pdy
hn, mY
NBI au
s ismr W[ vy
dWpu
r wnWqyismR
qIAWnyiek Akwl pu
r K dy
nwm hI sB qo
Npiv`qr mM
i nAwhY
[ ij s dyihr dyivc pR
BUQo
Vwij hwBI
nwm vswau
N
dwhY
, au
s dI vif AweI ibAwn nhINhoskdI [ hypR
BU
! j oqy
ry
dIdwr dycwhvwn hn, au
hnWdI sM
g q ivc mY
nwnk sM
s wr swgr qo
N
bcwl vo[ 1[
su `K W dI mxI/ 49

su `K W dI mxI/ 50

suKmnI suK AMimRq pRB nwmu ] Bgq jnw kY min ibsRwm]rhwau]


pR
BUdwAmr kr n vwl wqysu
KdweI nwm su
KWdI mxI hY
, ies dw
it kwxwBgqWdyihr dyivc hY[

pRB kY ismrin griB n bsY ] pRB kY ismrin dUKu jmu nsY ]


pRB kY ismrin kwlu prhrY ] pRB kY ismrin dusmnu trY ]
pRB ismrq kCu ibGnu n lwgY ] pRB kY ismrin Anidnu jwgY ]
pRB kY ismrin Bau n ibAwpY ] pRB kY ismrin duKu n sMqwpY ]
pRB kw ismrnu swD kY sMi g ] srb inDwn nwnk hir rMi g

]2]

pR
BUdwismr n kr n nwl j Iv j nm- mr n ivc nhINAwau
N
dw, du
K
qyj m dwf r dU
r hoj W
dwhY[ mO
q dwBaupr yht j W
dwhY
, ivkwr r U
pI
du
Smn t l j W
dwhY[ pR
BU ismir AWj Ivn r wh ivc ko
eI r u
k wvt nhIN
pY
N
dI[ pR
BUdwismr n kr n nwl mnu
`K hr vy
l yivkwr Wvl o
Nsu
cy
q r ihM
dwhY
[ pR
BUdwismr n kr n nwl ko
eI f r dbwaunhINpw skdwqyko
eI du
`K
ivAwku
l nhINkr skdw[ Akwl pu
r K dwismr n gu
r mu
K dI sM
g q ivc
iml dwhY
; hynwnk! Akwl pu
r K dyipAwr ivc swr y^zwnyhu
dyhn [ 2[
M

pR B kY ismrin iriD isiD nau iniD ]


pRB kY ismrin igAwnu iDAwnu qqu bu iD ]
pRB kY ismrin jp qp pUjw ] pRB kY ismrin ibnsY dUjw ]
pRB kY ismrin qIrQ iesnwnI ] pRB kY ismrin drgh mwnI ]
pRB kY ismrin hoie su Blw ] pRB kY ismrin suPl Plw ]
sy ismrih ijn Awip ismrwey ] nwnk qw kY lwgau pwey ]3]
pR
BUdyismr n ivc swr IAWir `DIAW
, is`DIAWqynO^zwnyhn; igAwn,
su
r q dwit kwauqyj gq dymU
l dI smJ vwl I bu
`DI hY[ ismr n ivc hI j p,
qp qypU
j whn, ismr n kr n nwl pR
BUqo
Nibnwiksyho
r dI ho
N
d dwi^Awl
hI dU
r hoj W
dwhY[ ismr n kr n nwl Awqm- qIr Q dwieSnwn kr n vwl w
s` uK W dI mxI/ 51

hoj weIdwhY
, dr gwh ivc ie`z q iml dI hY
[ ismr n nwl j gq ivc j oho
ir hwhYBl wpR
qIq hu
d
MwhY
, qymnu
`Kw- j nm dwau
~cwmno
r Q is`D hoj W
dwhY[
nwm au
hI ismr dyhn, ij nH
W pR
BUAwp pR
r dw hY
y
[ hynwnk! mY
Nau
hnW
ismr n kr n vwil AWdypY
r INl `g W[ 3[

pRB kw ismrnu sB qy aUcw ] pRB kY ismrin auDry mUcw ]


pRB kY ismrin iqRsnw buJY ] pRB kY ismrin sBu ikCu suJY ]
pRB kY ismrin nwhI jm qRwsw] pRB kY ismrin pUrn Awsw]
pRB kY ismrin mn kI mlu jwie] AMimRq nwmu ird mwih smwie]
pRB jI bsih swD kI rsnw] nwnk jn kw dwsin dsnw]4]
pR
BUdwismr n kr nwswr yAwhr Wnwl o
NcM
g whY
[ ismr n kr n nwl
bhu
q swr yj Iv ivkwr Wqo
Nbc j W
dyhn [ ismr n kr n nwl mwieAwdI
ipAws imt dI hY
[ sB smJ pYj W
dI hY
[ ismr n kr n nwl j mWdwf r mu
`k
jW
dwhY
[ Aws pU
r n hoj W
dI hY
, mn r `j j W
dwhY[ ismr n r whINmn dI
ivkwr WdI mY
l dU
r hoj W
dI hY
[ ihr dyivc pR
BUdwAmr kr n vwl wnwm it k
jW
dwhY[ gu
r mu
K sdwpR
BU j pdyhn [ hynwnk! mY
Ngu
r mu
KWdysy
v kWdw
sy
v k bxW[ 4[

pRB kau ismrih sy DnvMqy ] pRB kau ismrih sy piqvMqy ]


pRB kau ismrih sy jn prvwn ] pRB kau ismrih sy purK pRD wn]
pRB kau ismrih is bymuhqwjy ] pRB kau ismrih is srb ky rwjy]
pRB kau ismrih sy suKvwsI ] pRB kau ismrih sdw AibnwsI ]
ismrn qy lwgy ijn Awip dieAwlw ] nwnk jn kI mMgY rvwlw]5]
j opR
BU ismr dyhn, au
h DnwF hn, ie`z q vwl yhn [ au
h mM
nypR
mM
ny
ho
eyhn, sB mnu
`KWqo
NcM
g yhn [ au
h iksydymu
Qwj nhINhn, sgo
NsB dy
bwdSwh hn [ su
KI v`s dyhn, sdwl eI j nm mr n qo
Nr ihq hoj W
dyhn [
pr au
hI ismr dyhn ij nH
Wau
qypR
BUimhr bwn hu
dwhY
M
; hynwnk! mY
N iehnW
s` uK W dI mxI/ 52

gu
r mu
KWdI cr n- DU
V mM
g dwhW[ 5[

pRB kau ismrih sy praupkwrI] pRB kau ismrih iqn sd bilhwrI]


pRB kau ismrih sy muK suh wvy ] pRB kau ismrih iqn sUi K ibhwvY]
pRB kau ismrih iqn Awqmu jIqw ] pRB kau ismrih iqn inrml rIqw]
pRB kau ismrih iqn And Gnyry ] pRB kau ismrih bsih hir nyry]
sMq ikpw qy Anidnu jwig ] nwnk ismrnu pUrY Bwig ]6]
j opR
BU ismr dyhn, au
h dU
i j AWnwl Bl weI kr n vwl ybx j W
dy
hn, au
hnWqo
NmY
NsdwsdkyhW[ ismr n kr n vwil AWdymU
h so
M
hxyhn,
au
hnWdI au
mr su
K ivc gu
z r dI hY[ AwpxyAwp ij `q l Y
N
dyhn, j Ivn
jW
c piv`qr hoj W
dI hY[ ^u
SIAWhI ^u
SIAWhn, au
h pR
BUdI hzU
r I ivc
v`s dyhn [ sM
qWdI ik
pwnwl hI hr vy
l yismr n dI j wg AwskdI hY
; hy
nwnk! ieh dwq v`f I iksmq nwl iml dI hY[ 6[

hir ismrin Bey isD jqI dwqy ] hir ismrin nIc chu kuMt jwqy]
hir ismrin DwrI sB Drnw ] ismir ismir hir kwrn krnw]
hir ismrin kIE sgl Akwrw] hir ismrn mih Awip inrMkwrw]
kir ikrpw ijsu Awip bu J wieAw ]
nwnk gu rmu i K hir ismrnu iqin pwieAw ]8]1]
pR
BUdwismr n kr kyBgq j gq ivc mShU
r hu
dyhn, ismr n ivc hI
M
ju
V kyir SIAWnyvy
d Awidk Dr m pu
s qk r cy[ pR
BUdyismr n du
A wr whI
mnu
`K is`D bx gey
, j qI bx gey
, dwqybx gey
; ismr n dI br kq nwl nIc
mnu
`K swr ysM
s wr ivc pr gt hogey[ pR
BUdyismr n nyswr I Dr qI
Awsr w id`qw ho
i eAw hY
; sohyBweI! j gq dykr qw pR
BU sdw ismr ,
ismr n kr kyhI sB 'kwr n' pY
dwho
eyhn[ pR
BUnyismr n vwsqyswr wj gq
bxwieAwhY
; ij Qyismr n hYEQyinr M
k wr Awp v`s dwhY[ pR
BUimhr kr ky
ij s ismr n dI smJ dy
N
dwhY
, hynwnk! au
s nygu
r Udu
A wr wismr n dI
dwq pR
wpq kr l eI hY[

pRB kY ismrin kwrj pU ry ] pR B kY ismrin kbhu n JUry ]


pRB kY ismrin hir gun bwnI ] pRB kY ismrin shij smwnI ]

slo k u ]

pRB kY ismrin inhcl Awsnu] pRB kY ismrin kml ibgwsnu]

dIn drd duK BM jnw Git Git nwQ AnwQ ]

pRB kY ismrin Anhd Jun kwr ] suK u pRB ismrn kw AMq u n pwr]

srix qum @w rI AwieE nwnk ky pRB swQ ]1]

ismrih sy jn ijn kau pRB mieAw] nwnk iqn jn srnI pieAw]7]

dInWdydr d qy du
`K nws kr n vwl yhypR
BU
! hy ivAwpk hr I! hy
AnwQWdynwQ! hypR
BU
! gu
r Unwnk dwp`l wPV kymY
Nqy
r I sr x AwieAwhW
[

pR
BUismr n nwl kM
m pU
r yhoj W
dyhn, kdyicM
qwnwl Ju
r dwnhIN[
ismr n r whINmnu
`K Akwl pu
r K dygu
x hI au
c wr dwhY
[ shj AvsQwivc
it ikAw r ihM
dw hY[ mn r U
pI Awsx f o
l dw nhIN
[ ihr dy dw k au
l - Pu
`l
iKiVAwr ihM
dwhY[ AM
dr iek- r s sM
g Iq dwAnM
d hu
dwhY
M
[ ismr n qo
Nj o
su
K au
pj dwhYau
h kdym`u
k dwnhIN[ au
hI ismr dyhn, ij nH
Wau
qypR
BUdI
imhr hu
dI hY
M
[ hynwnk! ko
eI vf BwgI au
hnWj nWdI sr xI pY
N
dwhY[ 7[

hir ismrnu kir Bgq pRg twey ] hir ismrin lig byd aup wey]
su `K W dI mxI/ 53

AstpdI ]
jh mwq ipqw suq mIq n BweI ] mn aUh w nwmu qyr Y sMi g shweI]
jh mhw BieAwn dUq jm dlY ] qh kyvl nwmu sMig qyrY clY ]
jh muskl hovY Aiq BwrI ] hir ko nwmu iKn mwih auDwrI]
Aink punhcrn krq nhI qrY ] hir ko nwmu koi t pwp prhrY]
su `K W dI mxI/ 54

gu rmu iK nwmu jphu mn myry ] nwnk pwvhu sUK Gnyry ]1]


ij QymW
, ipau
, pu
`qr , im`qr , Br wko
eI swQI nhINbxdw, EQyhymn!
pR
BUdwnwm qy
r ynwl shwieqwkr n vwl whY[ ij Qyv`f yf r wau
x yj mdU
qWdw
dl hY
, EQyqy
r ynwl isr & pR
BUdwnwm hI j W
dwhY[ ij QybVI Bwr I mu
Skl
hu
dI hY
M
, EQypR
BUdw nwm A`K dyPo
r ivc bcw l Y
N
dw hY[ Any
k Wbwhr I
Dwr imk r smWkr kyBI mnu
`K pwpWqo
NnhINbcdw, pR
BUdwnwm kr o
VWpwpW
dwnws kr dy
N
dwhY[ hymy
r ymn! gu
r UdI sr x pYkypR
BUdwnwm j p; hy
nwnk! nwm dI br kq nwl bVysu
K pwvihg w[ 1[

l `KWkr o
VWBr wvWdyhu
i dAWmnu
M
`K ij s dIn AvsQwqo
N^l wsI nhIN
ij QyAny
kW
AO
k VWAwdbwau
N
dIAWhn, EQypR
BUdwnwm qu
rM
q bcwl Y
N
dwhY[ j Iv Any
kW
jU
nWivc j M
mdwhY
, mr dwhY
, iPr j M
mdwhY
, nwm j ipAWpR
BU
- cr nWivc
it k j W
dwhY[ hau
mYnwl gM
dwho
i eAwj Iv kdyieh mY
l Do
N
dwnhINpr pR
BU
dwnwm kr o
VWpwp nws kr dy
N
dwhY[ hymn! pR
BUdwAij hwnwm ipAwr
nwl j p [ hynwnk! pR
BUdwnwm gu
r mu
KWdI sM
g q ivc iml dwhY[ 3[

ijh mwrg ky gny jwih n kos w ] hir kw nwmu aUh w sMi g qos w ]

sgl isRs it ko rwjw duK IAw] hir kw nwmu jpq hoi e suK IAw ]

ijh pYfY mhw AMD gubwrw ] hir kw nwmu sMig aujIAwrw ]

lwK krorI bMDu n prY ] hir kw nwmu jpq insqrY ]

jhw pMiQ qyrw ko n is\wnU] hir kw nwmu qh nwil pCwnU ]

Aink mwieAw rMg iqK n buJwvY ] hir kw nwmu jpq AwGwvY ]

jh mhw BieAwn qpiq bhu Gwm ] qh hir ky nwm kI qum aUp ir Cwm]

ijh mwrig iehu jwq iekylw ] qh hir nwmu sMi g hoq suhyl w ]

jhw iqRK w mn quJ u AwkrKY ] qh nwnk hir hir AMi mRq u brKY ]4]

AYsw nwmu mn sdw iDAweIAY ] nwnk gurmui K prm giq pweIAY]2]


mnu
`K swr I du
nIAwdwr wj whokyBI du
KI r ihM
dwhYpr pR
BUdwnwmj ipAW
su
KI hoj W
dwhY
[ l `KWkr o
VWr u
peykmwkyBI iqR
SnwnhINmu
k dI, pR
BUdwnwmj p
bu
`J dI, pR
BUdwnwm j ipAWmnu
`K mwieAwvl N
or `j j W
dwhY[ izM
dgI dyij nH
W
JM
byil AWivc j Iv dI ko
eI shwieqwnhINkr skdw, EQypR
BUdwnwm ies dy
nwl su
K dyx vwl whu
dwhY[ hymn! Aij hwsu
M
hyl wnwmsdwismr Iey, hynwnk!
gu
r Udyr whINnwmj ipAWau
~cwdr j wiml dwhY[ 2[

CU tq nhI koit lK bwhI ] nwmu jpq qh pwir prwhI ]


Aink ibGn jh Awie sMGwrY] hir kw nwmu qqkwl auDwrY]
Aink joi n jnmY mir jwm ] nwmu jpq pwvY ibsRwm ]
hau mYlw mlu kbhu n DovY ] hir kw nwmu koit pwp KovY ]
AYsw nwmu jphu mn rMig ] nwnk pweIAY swD kY sMig ]3]
su `K W dI mxI/ 55

nwm j Iv dynwl r wh dI r ws- pU


j I hY[ ij s izM
M
dgI r U
p r wh ivc ivkwr Wdw
bVwGu
`p hnyrwhY
, EQypR
BUdwnwm j Iv dynwl cwnx hY[ ij s r sqyivc hy
j Iv! qyrwko
eI Asl I mir hmnhINhY
, EQypR
BUdwnwmqyrynwl s`c wswQI hY[
ij Qyivkwr WdI bVI iBAwnk qpS qygr mI hY
, EQypR
BUdwnwmhyj Iv! qyr yau
qy
CWhY[ hyj Iv! ij QymwieAwdI iqR
h qY
sdwiK`c pwau
N
dI hY
, EQy, hynwnk!
pR
BUdynwm dI br Kwhu
M
dI hYj oqpS bu
J wdyN
dI hY[ 4[

Bgq jnw kI brqin nwmu ] sMq jnw kY min ibsRw mu ]


hir kw nwmu dws kI Et ] hir kY nwim auDry jn koit ]
hir jsu krq sMq idnu rwiq] hir hir AauKDu swD kmwiq]
hir jn kY hir nwmu inDwnu ] pwrbRhim jn kIno dwn ]
mn qn rMig rqy rMg eykY ] nwnk jn kY ibriq ibbykY ]5]
pR
BU
- nwm BgqWdw j Ivn- ibau
hwr hY
, BgqWdy hI mn ivc ieh
s` uK W dI mxI/ 56

it ikAwr ihM
dw hY[ pR
BUdwnwm BgqWdw Awsr whY
, pR
BU
- nwm dyr whIN
kr o
VWbM
dyivkwr Wqo
Nbc j W
dyhn [ Bgq j n idn r wq pR
BUdI vif AweI
kr dyhn AqypR
BU
- nwm r U
pI dvweI iek`TI kr dyhn [ BgqWdypws pR
BU
dwnwm hI ^zwnwhY
, pR
BUnynwm dI b^iSS Awpxysy
v kWqyAwp kIqI hY[
Bgq j n mno
Nqno
Niek pR
BUdyipAwr ivc r M
g yr ihM
dyhn; hynwnk! BgqW
dyAM
dr cM
g ymM
dydI pr K kr n vwl wsu
Bwaubx j W
dwhY[ 5[

hir kw nwmu jn kau mukiq jug iq ] hir kY nwim jn kau iqRpiq Bugiq]
hir kw nwmu jn kw rUp rMg u ] hir nwmu jpq kb prY n BMg u ]
hir kw nwmu jn kI vifAweI ] hir kY nwim jn soB w pweI ]
hir kw nwmu jn kau Bog jog ] hir nwmu jpq kCu nwih ibEgu ]
jnu rwqw hir nwm kI syv w ] nwnk pUj Y hir hir dyv w ]6]
Bgq vwsqypR
BUdwnwm hI Cu
t kwr ydwvsIl whY
, pR
BUdynwm dyr whIN
Bgq mwieAwdyBo
g Wvl o
Nr `j j W
dwhY[ pR
BUdwnwm Bgq dwsu
hj - su
h`px
hY
, pR
BUdwnwm j pidAWBgq dyr wh ivc kdyko
eI r o
k nhINpY
N
dI [ pR
BUdw
nwm hI Bgq dI pq- ie`z q hY
, pR
BUdynwm dyr whINhI BgqWnyj gq ivc
nwmxwpwieAwhY[ Bgq vwsqypR
BUdwnwm hI iqAwgI dwj o
g swDn qy
igR
hsQI dwmwieAwdwBo
g hY
, nwm j pidAWko
eI du
`K kl y
S nhINhu
dw[ pR
M
BU
dwBgq sdwpR
BUdynwm dI sy
v wismr n ivc msq r ihM
dwhY
; hynwnk!
Bgq sdwpR
BU
- dy
v pU
j dwhY[ 6[

AwpxyBgq id`qwhY[ Bgq vwsqypR


BUdwnwm hI qkVw Awsr whY
,
BgqWnypR
BUdypR
qwp nwl iksyho
r Awsr y nhINq`ikAw [ Bgq pR
BU
nwm- r s ivc pU
r yqO
r qyiB`j yr ihM
dyhn, nwm- r s dymsq ho
eymn dwau
h
it kwaumwxdyhn ij Qyko
eI Pu
r nwnhINhu
dw[ pR
M
BUdwBgq A`Typihr pR
BU
j pdwhY
, j gq ivc Bgq au
~Gwhoj W
dwhY
, lu
i kAwnhINr ihM
dw[ pR
BUdI
BgqI by
AM
q j IvW ivkwr Wqo
N^l wsI idvwau
N
dI hY
; hynwnk! Bgq dI
sM
g q ivc keI ho
r BI qr j W
dyhn [ 7[

pwrjwqu iehu hir ko nwm ] kwmDyn hir hir gux gwm ]


sB qy aUqm hir kI kQw ] nwmu sunq drd duK lQw ]
nwm kI mihmw sMq ird vsY ] sMq pRqwip durqu sBu nsY ]
sMq kw sMgu vf BwgI pweIAY ] sMq kI syvw nwmu iDAweIAY ]
nwm qui l kCu Avru n hoie ]nwnk gur muiK nwmu pwvY jnu koi e

pR
BUdwieh nwm hI pwr j wq r u
`K hY
, pR
BUdygu
x gwau
x yhI ie`Cw
pU
r k kwmDy
n hY[ pR
BUdIAWg`l Who
r sB g`l Wqo
NcM
g IAWhn, pR
BUdw
nwm su
i xAWswr ydu
K dr d l ih j W
dyhn [ pR
BUdynwm dI vif AweI sM
qWdy
ihr dyivc v`s dI hYAqysM
qWdypR
qwp nwl swr wpwp dU
r hoj W
dwhY[ v`f y
BwgWnwl sM
qWdI sM
g q iml dI hYAqysM
qWdI sy
v wkIiqAWpR
BUdwnwm
ismr IdwhY[ pR
BU
- nwm dybr wbr ho
r ko
eI pdwr Q nhIN
, hynwnk! gu
r Udy
snmu
K hokyko
eI ivr l wmnu
`K nwm dI dwiq l `BdwhY[ 8[ 2[

gu
r bw
xI pVH
n dy5 FM
g

hir hir jn kY mwlu KjInw ] hir Dnu jn kau Awip pRi B dInw]
hir hir jn kY Et sqwxI] hir pRqwip jn Avr n jwxI]

1.bo
l - bo
l

Eiq poiq jn hir ris rwqy ] suMn smwiD nwm rs mwqy ]

3. smJ- smJ

AwT phr jnu hir hir jpY ] hir kw Bgqu pRgt nhI CpY]
hir kI Bgiq mukiq bhu kry] nwnk jn sMig kyqy qry ]7]
pR
BUdwnwm Bgq dyvwsqymwl Dn hY
, ieh nwm- r U
pI Dn pR
BUnyAwp
su `K W dI mxI/ 57

]8]2]

kyy

2.r u
k- r u
k

ky

4.bw
r - bwr

ky
5.mu
s ku
r wky

ipAwr nwl , vIcwr kybwxI pVIeyieM


J ik mU
M
h bw
xI pVH
yAqymn Ar Q vIcw
r y[
ij vyNmU
h nwl bwxI pVIeymn ivc Ar Q- vIcwr cl dI r hy
M
[
s` uK W dI mxI/ 58

hir ky nwm smsir kCu nwih ] nwnk gurmuiK nwmu jpq giq pwih]2]
slo k u ]
bhu swsqR bhu isimRqI pyK y srb FFoil ]

pUj is nwhI hir hry nwnk nwm Amo l ]1]


mY
Nbhu
q swr ySwsqRqyisM
i mR
qIAWKo
j vy
Kyhn; ieh nwm dI br wbr I
nhINkr skdy[ hynwnk! nwm dwmu
`l nhINpwieAwj wskdw[

AstpdI]
jwp qwp igAwn siB iDAwn ] Kt swsqR isimRiq viKAwn ]
jog AiBAws krm DRm ikirAw] sgl iqAwig bn mDy iPirAw]
Aink pRkwr kIey bhu jqnw ] puMn dwn homy bhu rqnw ]
srIru ktwie hom Y kir rwqI ] vrq nym krY bhu BwqI ]
nhI quil rwm nwm bIcwr] nwnk gur muiK nwmu jpIAY iek bwr]1]
j yko
eI vy
d- mM
qR
Wdyj wp kr y
, DU
x IAWqpwey
, igAwn dIAWg`l Wkr yqy
dy
v iqAWdy iDAwn Dr y
, CySwsqR
Wqyisimq
RIAWdw au
pdy
S kr y
[ jo
g dy
swDn kr y
, kr m- kW
f I Dr m dI ik
A wkr y
, j Wswr ykM
m C`f kyj M
g l Wivc
Bau
N
dwiPr y
[ Any
k WiksmWdybVyj qn kr y
, pu
ndwn kr yqybhu
M
q swr wiGau
hvn kr y
[ Awpxysr Ir r qI r qI k r k yk t wvyqyA`g ivc swV
dy
vy
, k eI ik smWdyvr qWdybM
Dy
j kr y
[ pr ieh swr yhI pR
BUdynwm
dI ivcwr dybr wbr nhINhn, hynwnk ! j yieh nwm iek vwr I BI
gu
r Udysnmu
K hok yj ipAwj wey[ 1[

vl o
Nbhu
q au
pr wm hokyv`f wqpI bx j wey
[ A`g ivc AwpxI ij M
d hvn kr
dy
vy
; so
nw, Go
Vy
, vDIAwGo
VyqyzmIn dwn kr y
[ inau
l I kr m qyho
r bhu
q
swr yXo
g - Awsx kr y
, jY
nIAWdyr sqyc`l kybVykiTn swDn qysM
j m kr y
[
sr Ir r qwr qwkr kykt wdy
vy
, qWBI mn dI hau
mYdI mY
l dU
r nhIN
hu
dI[ Aij hwko
M
eI au
~dm pR
BUdynwm dybr wbr nhINhY
; hynwnk! gu
r Udy
snmu
K nwm j px vwl yAwqmk Av`s Qwhwsl kr dyhn [ 2[

mn kwmnw qIrQ dyh CutY ] grbu gumwnu n mn qy hutY ]


soc krY idnsu Aru rwiq ] mn kI mYlu n qn qy jwiq ]
iesu dyhI kau bhu swDnw krY ] mn qy kbhU n ibiKAw trY ]
jil DovY bhu dyh AnIiq ] suD khw hoie kwcI BIiq ]
mn hir ky nwm kI mihmw aUc ] nwnk nwim auDry piqq bhu mUc]3]
keIAWdI ie`Cw hu
M
dI hYik qIr QWqy j w ky sr Ir k co
l w C`if Aw
j wey
, ies qr H
WBI hau
mYAhM
k wr mn ivco
NGt dwnhIN[ mnu
`K idn qyr wq
Bwv, sdwqIr QWqyieSnwn kr y
, Py
r BI mn dI mY
l sr Ir Do
i qAWnhIN
jW
dI [ j yies sr Ir swDn dI ^wqr keI j qn BI kr y
, qWBI kdymn
qo
NmwieAwdwpR
Bwv nhINt l dw[ j yies nwsvM
q sr Ir keI vwr pwxI
nwl BI Do
v yqWBI ieh sr Ir r U
pI k`c I kM
D ikQypiv`qr hoskdI hY
[ hymn!
pR
BUdynwm dI vif AweI bhu
q v`f I hY[ hynwnk! nwm dI br kiq nwl
Axigxq mM
d- kr mI j Iv ivkwr Wqo
Nbc j W
dyhn [ 3[

bhuqu isAwxp jm kw Bau ibAwpY ] Aink jqn kir iqRsn nw DRwpY ]


nau KMf ipRQmI iPrY icru jIvY ] mhw audwsu qpIsru QIvY ]

ByK Anyk Agin nhI buJY ] koit aupwv drgh nhI isJY ]

Agin mwih homq prwn ] kink As hYvr BU im dwn ]

CUtis nwhI aUB pieAwil ] moih ibAwpih mwieAw jwil ]

inaulI krm krY bhu Awsn] jYn mwrg sMjm Aiq swDn ]

Avr krqUi q sglI jmu fwnY] goi vMd Bjn ibnu iqlu nhI mwnY]

inmK inmK kir srIru ktwvY ] qau BI haumY mYlu n jwvY ]

hir kw nwmu jpq duKu jwie ] nwnk bol Y shij suBwie ]4]

s` uK W dI mxI/ 59

su `K W dI mxI/6 0

bhu
qI cqu
r weI dykwr x j mWdw f r Aw dbW
dw hY
, Any
k Wj qn
kIiqAWmwieAwdI iqR
h nhINmu
`k dI [ Any
k WDwr imk By
K kIiqAWiqR
Snw
dI A`g nhINbu
`J dI, Aij hykR
VWqr Ikyvr iqAWBI dr gwh ivc su
o
r ^r UnhIN
ho
eIdw[ iehnWj qnWnwl j Iv cwhyAkwS qycVHj wey
, cwhypqwl ivc - mwieAwqo
Nbc nhINskdw, sgo
Nj Iv mwieAwdyj wl ivc qymo
h ivc
Psdyhn [ nwm qo
Nibnwho
r swr IAWkr qU
qW j mr wj dM
f l wau
N
dwhY
, au
h
pR
BUdyBj n qo
NibnWr qwBI nhINpqIj dw[ hynwnk! j oAwqmk Af o
l qw
ivc it k kypR
m nwl hir - nwm au
y
c wr dwhY
, au
s dwdu
`K dU
r hoj W
dwhY[ 4[

cwir pdwrQ jy ko mwgY ] swD jnw kI syvw lwgY ]


jy ko Awpunw dUKu imtwvY ] hir hir nwmu irdY sd gwvY ]
jy ko ApunI soBw lorY ] swD sMig ieh haumY CorY ]
jy ko jnm mrx qy frY ] swD jnw kI srnI prY ]
ijsu jn kau pRB drs ipAwsw] nwnk qw kY bil bil jwsw]5]
j yko
eI mnu
`K Dr m, Ar Q, kwm, mo
K cwr pdwr QWdwl o
VvM
d ho
vy
, qW
au
s cwhIdwhYik gu
r mu
KWdI sy
v wivc l `g y[ j yko
eI Awpxwdu
`K imt wxw
cwhyqWpR
BUdwnwm sdwihr dyivc ismr y
[ j yko
eI AwpxI so
Bwcwhu
dwho
M
vy
hYqWsqsM
g ivc r ih kyies hau
mYdwiqAwg kr y[ j yko
eI j nm mr n dy
gy
V qo
Nf r dwho
vy
, qWau
h sM
qWdI cr nINl `g y
[ hynwnk! AwK ik ij s pR
BU
dydIdwr dI qW
G hY
, mY
Nau
s qo
Nsdwsdkyj wvW[ 5[

ivco
Nv`f whY[ j oAwpxyAwp swir AWnwl o
NmM
d- kr mI mM
ndwhY
, au
s
swir AWnwl o
NcM
g wsmJxwcwhIdwhY[ j osB nwl gr IbI- su
Bwauvr qdw
hY
, au
s nyhr y
k sr Ir ivc pR
BUdI s`qwpCwx l eI hY[ ij s nyAwpxymn
ivco
Nbu
r weI imt wid`qI hY
, au
h swr I isR
St I dyj IvW Awpxyimqr vwW
g
vy
KdwhY[ hynwnk! iehoij hymnu
`K s`u
KWqyd`u
KW iekoij hwsmJdyhn,
pwp qypu
n dwau
M
hnWau
qyAsr nhINhu
dw[ 6[
M

inrDn kau Dnu qyro nwau ] inQwvy kau nwau qyrw Qwau ]
inmwny kau pRB qyro mwnu ] sgl Gtw kau dyvhu dwnu ]
krn krwvnhwr su AwmI ]

sgl Gtw ky AM qrjwmI ]

ApnI giq imiq jwnhu Awpy ] Awpn sMig Awip pRB rwqy ]
qumrI ausqiq qum qy hoie ] nwnk Avru n jwnis koie

]7]

kM
g wl vwsqyqy
r wnwm hI Dn hY
, inAwsr y qy
r wAwsr whY[ inmwxy
vwsqyqy
r wnwm Awdr mwx hY
, qU
Mswr yj IvW dwqWdy
N
dwhY
N[ hysu
A wmI!
hyswr ypR
wxIAWdyidl dI j wxn vwl y
! qU
MAwp hI sB ku
J kr dwhY
N
, qyAwp
hI kr wau
N
dwhY
N[ hypR
BU
! qU
MAwpxI hwl q qyAwpxI vif AweI dI mr Xwdw
Awp hI j wxdwhY
N
; qU
MAwpxyAwp ivc Awp hI mgn hY
N[ hynwnk! AwK,
ik , hy pR
BU
! qy
r I vif AweI qY
Qo
NhI ibAwn hoskdI hY
, ko
eI ho
r qyr I
vif AweI nhINj wxdw[ 7[

srb Drm mih sRyst Drmu] hir ko nwmu jip inrml krmu]

sgl purK mih purKu pRDwnu] swD sMig jw kw imtY AiBmwnu]

sgl ikA w mih aUq m ikirAw] swD sMi g durmiq mlu ihirAw]

Awps kau jo jwxY nIcw ] soaU gnIAY sB qy aUcw ]

sgl audm mih audmu Blw ] hir kw nwmu jphu jIA sdw ]

jw kw mnu hoie sgl kI rInw] hir hir nwmu iqin Git Git cInw]

sgl bwnI mih AMimRq bwnI] hir ko jsu suin rsn bKwnI]

mn Apun y qy burw imtwnw ] pyK Y sgl isR sit swjnw ]

sgl Qwn qy Ehu aUq m Qwnu ] nwnk ijh Git vsY hir nwmu ] 8]3]

sUK dUK jn sm idRstyqw ] nwnk pwp puMn nhI lypw ]6]

hymn! pR
BUdwnwm j p qypiv`qr ikr q kr , kM
m kr ieh Dr m
swr yDr mWnwl o
NcM
g whY[ sqsM
g ivc r ih kyBY
VI miq vwl I mY
l dU
r kIqI
j wey
ieh kM
m ho
r swr IAWDwr imk r smWnwl o
Nau
~qm hY[ hymn! sdwpR
BU

sq sM
g ivc r ih kyij s dwAhM
k wr imt j W
dwhY
, au
h swr ymnu
`KW
s`u K W dI mxI/6 1

su` K W dI mxI/6 2

dwnwm j p ieh au
~dm ho
r swr yau
~dmWnwl o
NBl whY[ pR
BUdwj s kM
nW
nwl su
x qyj IB nwl bo
l pR
BUdyj s dI ieh Awqmk j Ivn dy
x vwl I bwxI
ho
r sB bwxIAWnwl o
Nsu
dr hY[ hynwnk! ij s ihr dyivc pR
M
BUdwnwm
v`s dwhY
, au
h ihr dw- r U
p QWho
r swr yqIr Q AsQwnWqo
Npiv`qr hY[ 8[ 3[

slo k u ]
inrgu n IAwr ieAwinAw so pR B u sdw smwil ]
ijin kIAw iqsu cIiq rKu nwnk inbhI nwil ]1]
hyAM
\ wx! gu
x - hIn ! mwl k sdwXwd kr [ hynwnk! ij s nyqY

pY
dwkIqwhY
, au
s cy
qykr , au
hI qy
r wswQ inbwhy
g w[ 1[

As tpd I]
rmeIAw ky gun cyiq prwnI ] kvn mUl qy kvn idRstwnI ]
ijin qUM swij svwir sIgwirAw ] grB Agin mih ijnih aubwirAw ]
bwr ibvsQw quJih ipAwrY dUD ] Bir jobn Bojn suK sUD ]
ibriD BieAw aUpir swk sYn ] muiK AipAwau bYT kau dYn ]
iehu inrgunu gunu kCU n bUJY] bKis lyhu qau nwnk sIJY ]1]
hyj Iv! so
hxyr wm dygu
x Xwd kr , vy
K iks mu
`F qo
NqY
ky
hwso
hxw
bxwkyau
s nyivKwieAwhY[ ij s pR
BUnyqY
bxwsvwr kyso
hxwkIqwhY
,
ij s nyqY
py
t dI A`g ivc BI bcwieAw[ j obwl au
mr ivc qY
du
`D
ipAwl dwhY
, Br - j u
A wnI ivc Bo
j n qysu
KWdI sU
J dy
N
dwhY
; j do
NqU
Mbu
`Fwho
jW
dwhY
NqWsy
v wkr n swk- s`j x dy
N
dwhY
Nj obY
Tyho
ey mU
h ivc cM
M
g yBo
jn
dy
N
dyhn [ hy nwnk! ieh gux-hIx jIv qyrw koeI aupkwr nhIN smJdw, jy
qUM Awp imhr kryN, qW ieh sPl hovy [1[

ijh pR s wid Dr aU pir sui K bsih]


suq BRwq mIq binqw sMig hsih]
su` K W dI mxI/6 3

ijh pRs wid pIvih sIql jlw] suK dweI pvnu pwvku Amu lw]
ijh pRs wid Bo gih siB rsw] sgl smgRI sMi g swiQ bsw]
dIny hsq pwv krn nyq R rsnw ] iqsih iqAwig Avr sMi g rcnw]

AYs y do K mU V AM D ibAwpy ] nwnk kwiF ly hu pRB Awpy ]2]


hyj Iv! ij s pR
BUdI ik
pwnwl qU
MDr qI au
qysu
KI v`s dwhY
N
, pu
`qr ,
Br w, im`qr , iesqR
I nwl h`s dwhY
N
[ TM
Fwpwx I pIN
dwhY
N
, su
K dyx vwl I hvw
qyAmo
l k A`g vr qdwhY
N
[ swr yr s Bo
g dwhY
N
, swr ypdwr Q vr qx l eI qY

iml dyhn[ ij s nyh`Q, pY


r , kM
n, A`KW
, j IB, id`qyhn, au
s ivswr ky
,
qU
Mho
r nWnwl mgn hY
N[ ieh mU
r K AM
nH
yj Iv AO
gu
x Wivc Psyho
eyhn [
hynwnk! AwK hypR
BU
! iehnW Awp iehnWAO
gu
x Wivco
Nk`F l Y[ 2[

Awid AM iq jo rwKnhwru ] iqs isau pR Iiq n krY gvwru ]


jw kI syvw nv iniD pwvY ] qw isau mU Vw mnu nhI lwvY ]
jo Twku ru sd sdw hjUry ] qw kau AMD w jwnq dUry ]
jw kI thl pwvY drgh mwnu] iqsih ibswrY mug Du Ajwnu ]
sdw sdw iehu BU l nhwru ] nwnk rwKnhwru Apwru ]3]
mU
r K au
s pR
BUnwl ipAwr nhINkr dw, j oj nm qo
Nmr n qk ies dI
r wKI kr n vwl whY[ mU
r K j Iv au
s pR
BUnwl ic`q nhINj o
Vdw, ij s dI sy
vw
kIiqAWies isR
St I dynOhI ^zwnyiml j W
dyhn [ AM
nH
wau
s Twku
r
ikqydU
r bY
TwsmJdwhY
, j ohr vy
l yies dyAM
g - sM
g hY[ mU
r K qyAM
\ wx
j Iv au
s pR
BU ivswr bY
Tdw hY
, ij s dI t hl kIiqAWies pR
BUdI
dr gwh ivc Awdr iml dwhY[ ieh j Iv qWsdwhI Bu
`l Wkr dwr ihM
dwhY
;
hynwnk! r `iKAwkr n vwl wpR
BUby
AM
q hYau
h AO
gu
x Wvl nhINq`k dw[ 3[

rqnu iqAwig kau f I sM i g rcY ] swcu Co i f JU T sM i g mcY ]


jo Cfnw su AsiQru kir mwnY ] jo ho vnu so dU i r prwnY ]
Coi f jwie iqs kw sR mu krY ] sM ig shweI iqsu prhrY ]
su `K W dI mxI/6 4

cMd n ly pu au q wrY Do ie ] grDb pR I iq Bsm sM ig ho i e ]

kh ipMgul prbq prBvn ] nhI hoq aUhw ausu gvn ]

AMD kUp mih piqq ibkrwl] nwnk kwiF lyhu pRB dieAwl ]4]

krqwr krux w mY dInu bynqI krY] nwnk qumrI ikrpw qrY

j Iv nwm r qn C`f kymwieAw- r U


p kau
f I nwl ^u
S iPr dwhY[ s`c y
pR
BU C`f kynwsvM
q pdwr QWr u
i cq hu
dwhY[ j omwieAwC`f j wxI hY
M
, au
s
sdwAt `l smJdwhY
; j omO
q zr U
r vwpr nI hY
, au
s dU
r dwi^Awl
kr dwhY[ au
s Dn pdwr Q dI ^wqr in`q Ky
c l kr dwiPr dwhYj oAM
q C`f
j wxI hY
; j opR
BUies nwl r wKwhYau
s ivswr bY
TwhY[ Ko
qydwipAwr sdw
su
A wh nwl hI hu
dwhY
M
, au
h cM
dn dwl y
p Dokyl wh dy
N
dwhY[ j Iv mwieAwdy
hny
r yiBAwnk KU
h ivc if `g ypeyhn; hynwnk! AwK hyidAwl pR
BU
! iehnW
ies KU
h ivco
Nk`F l Y[ 4[

AM
nH
winr wsu
x kyikvy
Nr wh l `B l ey
? hypR
BU
! Awp ies dwh`Q PV l vo
qwik ieh A^Ir qk pR
Iq inbwh sky[ bo
l wmnu
`K inr I sY
nq kI smJy
?
sY
nq nwl j yAwKIey r wq hYqWau
h idn smJ l Y
N
dwhY[ gU
g wikvy
M
NibSnpdygwsky
? keI j qn BI kr yqWBI au
s dI su
r tu
`t I r ihM
dI hY[ l U
lH
wikQy
phwVWqyBau
Nskdw hY
? EQyau
s dI phu
c nhINhoskdI [ hynwnk!
M
Ar dws kr qyAwK hykr qwr ! dieAwswgr ! ieh inmwxwdws by
nqI
kr dwhY
, qy
r I imhr nwl hI qr skdwhY[ 6[

krqUiq psU kI mwns jwiq ] lok pcwrw krY idnu rwiq ]

blUAw ky igRh BIqir bsY ] And kyl mwieAw rMig rsY ]

bwhir ByK AMqir mlu mwieAw] Cpis nwih kCu krY CpwieAw]

idRVu kir mwnY mnih pRqIiq ] kwlu n AwvY mU Vy cIiq ]

bwhir igAwn iDAwn iesnwn] AMqir ibAwpY loBu suAwnu ]

bYr ibroD kwm koD moh ] JUT ibkwr mhw loB DRoh ]

AMqir Agin bwhir qnu suAwh] gil pwQr kYsy qrY AQwh]

ieAwhU jugiq ibhwny keI jnm ] nwnk rwiK lyhu Awpn kir krm]7]

jw kY AMqir bsY pRBu Awip] nwnk qy jn shij smwiq ]5]

j opR
BUies mU
r K dwsM
g I swQI hY
, au
s ieh cy
qynhINkr dw, j ovY
rI
hYau
s nwl ipAwr kr ir hw hY[ r y
q dyGr ivc v`s dw hYBwv r y
q dy
ikxikAWvW
g au
mr iCn iCn kr kyikr r hI hY
, iPr BI mwieAwdI msqI

j wq mnu
`K dI hYpr kM
m pSU
A Wvwl yhn, au
N
\ idn r wq l o
k Wvwsqy
ivKwvwkr ir hwhY[ bwhr Dwr imk pu
Swk hYmn ivc mwieAwdI mY
l hY
,
bwhr l yBy
K nwl Cpwau
x dwj qn kIiqAWmn dI mY
l lu
k dI nhIN[ bwhr
ivKwvy vwsqy qIr Q ieSnwn qy igAwn dIAWg`l Wk r dw hY
, smwDIAW
l wau
N
dwhY
, mn ivc l o
B- r U
p ku
`qwpR
cM
f hY[ mn ivc iqR
SnwdI A`g hY
, bwhr
su
Aw
h il byVI hY
; j ygl ivc ivkw
r Wdyp`Qr ho
x qWAQw
h sM
sw
r - smu
M
dr j Iv
ik vy
Nqr y
? ij s ij s dyihr dyivc pR
BUAwv`s dwhY
, hynwnk ! au
hI Af o
l
AvsQwivc it kyr ihM
dyhn[ 5[

]6]

sMig shweI su AwvY n cIiq ] jo bYrweI qw isau pRIiq ]

iehI XkIn bixAwho


i eAwhY
; mU
r K nU
M
kdymO
q dwi^Awl BI nhINAwau
N
dw[
vY
r ivr o
D, kwm, gu
`s w, mo
h, JU
T, mM
dykr m, Bwr I l wl c qydZw[ hynwnk!
iesyr whypYkyies dykeI j nm gu
z r geyhn[ ies ivcwr yj Iv vwsqy
pR
BU
- dr qyAr dws kr qyAwK AwpxI imhr kr kyies bcwl vo
[ 7[

qU Twkuru qum pih Ardwis ] jIau ipMfu sBu qyrI rwis ]

suin AMDw kYsy mwrgu pwvY ] kru gih lyhu EiV inbhwvY ]

qum mwq ipqw hm bwirk qyry ] qumrI ikpw mih sUK Gnyry ]

khw buJwriq bUJY forw ] inis khIAY qau smJY Borw ]

koie n jwnY qumrw AMqu ] aUcy qy aUcw BgvMq ]

khw ibsnpd gwvY guMg ] jqn krY qau BI sur BMg ]

sgl smgRI qumrY sUiqR DwrI ] qum qy hoie su AwigAwkwrI ]

s` uK W dI mxI/ 65

su` K W dI mxI/6 6

qumrI giq imiq qum hI jwnI] nwnk dws sdw kurbwnI ]8]4]
hypR
BU
! qU
Mmwil k hY
Nswf I j IvWdI Ar z qy
r yA`g yhI hY
, ieh ij M
d qy
sr Ir j oqU
Msw id`qwhYsB qy
r I hI b^SIS hY[ qU
Mswf wmWipauhY
N
, AsI
qy
r ybwl hW
, qy
r I imhr dI nzr ivc by
AM
q su
K hn [ ko
eI qy
r wAM
q nhIN
pwskdw, qU
MsB qo
Nau
~cwBgvwn hY
N[ j gq dyswr ypdwr Q qy
r yhI hu
km
ivc it kyho
eyhn; qy
r I r cI ho
eI isR
St I qy
r I hI AwigAwivc qu
r r hI hY[
qU
Mikhoij hwhY
NqyikM
nwv`f whY
N
ieh qU
MAwp hI j wxdwhY
N[ hynwnk!
AwK, hypR
BU
! qy
r ysy
v k qY
Qo
Nsdwsdkyj W
dyhn [ 8[ 4[

slo k u ]
dynhwru pRB Co if kY lwgih Awn suA wie ]
nwnk khU n sIJeI ibnu nwvY piq jwie ]1]
dwqWdy
x vwl ypR
BU C`f kyj Iv ho
r su
A wd ivc l `g dyhn; hynwnk!
ieM
J ieh j Iv kwmXwb nhINhu
dw, pR
M
BUnwm qo
Nibnwie`z q nhIN [ 1[

As tpd I]

pdwr Q mwnoau
s nyl `B l eyhn [ 1[

Agnq swhu ApnI dy rwis ] Kwq pIq brqY And aulwis ]


ApunI Amwn kCu bhui r swhu lyi e] AigAwnI min rosu kryi e]
ApnI prqIiq Awp hI KovY ] bhuir aus kw ibswsu n hovY ]
ijs kI bsqu iqsu AwgY rwKY ] pRB kI AwigAw mwnY mwQY ]
aus qy caugun krY inhwlu] nwnk swihbu sdw dieAwlu ]2]
pR
BUSwh Axigxq pdwr QWdI pU
j I j Iv vxj wr y dyN
M
dwhY
, j Iv KW
dw
pIN
dwcwauqy^u
SI nwl iehnWpdwr QW vr qdwhY[ j ySwh AwpxI Amwnq l Y
l ey, qWieh AigAwnI mn ivc r o
swkr dwhY
[ ies qr H
Wj Iv Awpxwieqbwr Awp
hI gvwl Y
N
dwhY
, qymu
V ies dwivswh nhINkIqwj W
dw[ ij s pR
BUdI b^SI
ho
eI cIz hYau
s dyA`g yj yAwp hI ^u
SI nwl r `K dey; qypR
BUdwhu
k m ko
eI cIz
Ku
`s x vyl yisr m`QyqymM
n l ey[ qWpR
BUau
s A`g ynwl o
Ncau
gu
x winhwl kr dw
hY
[ hynwnk! mwl k sdwimhr kr n vwl whY[ 2[

Aink Bwiq mwieAw ky hyq ] srpr hovq jwnu Any q ]

ds bsqU ly pwCY pwvY ] eyk bsqu kwrin ibKoit gvwvY ]

ibrK kI CwieAw isau rMgu lwvY] Eh ibnsY auhu min pCuqwvY]

eyk BI n dyie ds BI ihir lyie] qau mUVw khu khw kryie]

jo dIsY so cwlnhwru ] lpit rihE qh AMD AMDwru ]

ijsu Twkur isau nwhI cwrw ] qw kau kIjY sd nmskwrw ]

btwaU isau jo lwvY nyh ] qw kau hwiQ n AwvY kyh ]

jw kY min lwgw pRBu mITw ] srb sUK qwhU min vUTw ]

mn hir ky nwm kI pR Iiq su KdweI] .

ijsu jn Apnw huk mu mnwieAw] srb Qok nwnk iqin pwieAw ]1]

kir ikrpw nwnk Awip ley lweI]3]

mnu
`K pR
BUqo
Nds cIzWl YkysW
Bl Y
N
dwhY
, j onhINiml I au
s iek cIz
dI ^wqr Awpxwieqbwr gvwl Y
N
dwhY[ j ypR
BUiek cIz BI nwdy
vy
, ds
id`qIAWho
eIAWBI Ko
h l ey
, qW
, d`s o
, ieh mU
r K kI kr skdw hY
? ij s
mwl k dyA`g yswf I vwh nhINcl dI, au
s dyA`g ysdwisr invwau
x w hI
cwhIdwhY
[ ij s nU
MpR
BUipAwr wl `g dwhY
, swr ysu
K au
s ydyihr dyivc Aw
v`s dyhn[ hynwnk! ij s qo
NpR
BUAwpxwhu
k m mnwau
N
dwhY
, du
nIAwdyswr y

mwieAwdyAny
k Wso
hxysr U
p mnu
`K dymn mo
N
hdyhn, ieh swr yAM
q
nws hoj wx vwl ysmJo[ j yko
eI mnu
`K r u
`K dI CWnwl ipAwr pwbY
Ty
,
is`t wkI inkl y
g w? au
h CWnws hoj W
dI hY
, au
h mn ivc pCu
qW
dwhY[ ieh
swr wj gq j oid`s ir hwhYnwsvM
q hY
, ies j gq nwl ieh AM
i nH
A WdwAM
nH
w
j Iv j `PwpweI bY
TwhY[ j oBI mnu
`K iksymu
s wiPr nwl ipAwr pwl Y
N
dwhY
,
AM
q au
s dyh`Q p`l yku
J nhINpY
N
dw[ hymn! pR
BUdynwm dwipAwr hI su
K

su` K W dI mxI/6 7

s` uK W dI mxI/6 8

dy
x vwl whY
; hynwnk! ieh ipAwr au
s nsIb hu
dwhY
M
, ij s pR
BUimhr
kr kyAwp l wau
N
dwhY[ 3[

imiQAw qnu Dnu kutMbu sbwieAw] imiQAw haumY mmqw mwieAw]

ivAr Q hn j odU
i j AWnwl Bl weI nhINkr dy
, n`k ivAr Q hYj oivkwr WdI
vwSnwl Yir hwhY[ AwpxI ho
N
d dwmno
r Q smJx qo
Nibnwieh swr yAM
g
ivAr Q hn [ hynwnk! au
h sr Ir sPl hYj opR
BUdwnwm j pdwhY[ 5[

imiQAw rwj jobn Dn mwl ] imiQAw kwm koD ibkrwl ]

ibrQI swkq kI Awrjw ] swc ibnw kh hovq sUc w ]

imiQAw rQ hsqI As bsqRw] imiQAw rMg sMig mwieAw pyiK hsqw]

ibrQw nwm ibnw qnu AMD ] muiK Awvq qw kY durgMD ]

imiQAw DRoh moh AiBmwnu] imiQAw Awps aUpir krq gumwnu]

ibnu ismrn idnu rYin ibRQw ibhwie] myG ibnw ijau KyqI jwie]

AsiQru Bgiq swD kI srn] nwnk jip jip jIvY hir ky crn]4]

goibd Bjn ibnu ibRQy sB kwm] ijau ikrpn ky inrwrQ dwm]

sr Ir , Dn qyswr wpir vwr nwsvM


q hY
, qWmwieAwdI mwl kI qyhau
mY
Bwv, Dn qypir vwr dykwr x vf `px iehnWau
qymwx BI JU
TwhY
[ r wj ,
ju
A wnI qyDn mwl sB nwsvM
q hn, ies vwsqyiehnWdykwr x kwm dI
l ihr qyiBAwnk kR
D ieh BI ivAr Q hn [ r Q, hwQI, Go
o
Vyqysu
dr k`pVy
M
sdwkwiem r ihx vwl ynhIN, ies mwieAw ipAwr nwl vy
K j Iv h`s dw
hY
, ieh hwswqymwx ivAr Q hY[ dZw, mo
h qyAhM
k wr ieh swr yhI mn
dyivAr Q qr M
g hn; Awpxyau
qymwx kr nwBI JU
TwnSwhY[ sdwkwiem
r ihx vwl I pR
BUdI BgqI gu
r UdI sr x pYkykIqI j wey[ hynwnk! pR
BUdy
cr x sdwj p kymnu
`K Asl I j Ivn j IaU
N
dwhY[ 4[

DMin DMin qy jn ijh Git bisE hir nwau ]

imiQAw sRvn pr inMdw sunih] imiQAw hsq pr drb kau ihrih]


imiQAw nyqR pyKq pr iqRA rUpwd] imiQAw rsnw Bojn An swd]
imiQAw crn pr ibkwr kau Dwvih] imiQAw mn pr loBu luBwvih]
imiQAw qn nhI praup kwrw ] imiQAw bwsu lyq ibkwrw ]
ibnu bUJy imiQAw sB Bey] sPl dyh nwnk hir hir nwm ley] 5]
mnu
`K dykM
n ivAr Q hn j yau
h pr weI b^Il I su
x dyhn, h`Q ivAr Q
hn j yieh pr weyDn cu
r wau
N
dyhn[ A`KWivAr Q hn j oieh pr weI AO
rq
dwr U
p q`k dIAWhn, j IB ivAr Q hYj yieh Kwxyqyho
r su
A wdWivc l `g I
ho
eI hY
; pY
r ivAr Q hn j yieh pr weynu
k swn vwsqydO
V- B`j r hyhn [ hy
mn! qU
MBI ivAr Q hY
Nj yqU
Mpr weyDn dwl o
B kr ir hwhY
N[ au
h sr Ir
su `K W dI mxI/6 9

nwnk qw kY bil bil jwau ]6]


r `b nwl o
Nt u
`t yho
eymnu
`K dI au
mr ivAr Q j W
dI hY
, s`c ypR
BUdynwm qo
N
ibnwau
h ikvy
Nsu
`c whoskdwhY
? nwm qo
NibnwAM
nH
yswkq dwsr Ir hI iksy
kM
m nhIN
, au
s dymU
h ivco
M
NinM
dwdI bd- bUAwau
N
dI hY[ ij vy
Nbwir S qo
Nibnw
pY
l I insPl j W
dI hY
, iqvy
Nismr n qo
Nibnwswkq dyidn r wq A`Pl cl y
jW
dyhn [ pR
BUdyBj n qo
Ns`Kxwr ihx kr kymnu
`K dyswr yhI kM
m iksyAr Q
nhIN
, ij vy
NkM
jU
s dwDn au
s dyAwpxyiksykM
m nhIN[ au
h DM
n hn, ij nH
Wdy
ihr dyivc pR
BUdwnwm v`s dwhY
, hynwnk! AwK ik mY
Nau
hnWgu
r mu
KWqo
N
sdkyj W
dwhW[ 6[

rhq Avr kCu Avr kmwvq] min nhI pRIiq muKhu gMF lwvq]

jwnnhwr pR BU prbIn ] bwhir ByK n kwhU BIn ]


Avr aupdysY Awip n krY ] Awvq jwvq jnmY mrY ]
ijs kY AMqir bsY inrMkwru ] iqs kI sIK qrY sMswru ]
jo qum Bwny iqn pRBu jwqw ] nwnk aun jn crn prwqw

]7]

Dr m dybwhr l yDwr yho


eyicM
nHho
r hn qyAml I izM
dgI ho
r hY
; mn ivc
qWpR
BUipAwr nhIN
, pr kihM
dwhYmY
NqWj u
i VAwho
i eAwhW
[ pr idl dIAW
j wxn vwl wpR
BUisAwxwhY
, au
h kdyiksydybwhr l yBy
K nwl pR
sM
n nhIN
su `K W dI mxI/70

ho
i eAw[ j oho
r nW m`qWdy
N
dwhYpr Awp nhINkmwau
N
dw, au
h sdwj nm
mr n dygy
V ivc ipAwr ihM
dwhY[ ij s dyihr dyivc inr M
k wr v`s dwhY
, au
s
dI is`iKAwnwl j gq ivkwr Wqo
NbcdwhY[ hypR
BU
! j oBgq qY
ipAwr y
l `g dyhn au
hnWnyqY
pCwixAwhY[ hynwnk! AwK mY
Nau
hnWBgqWdy
cr nWqypY
N
dwhW[ 7[

krau bynqI pwrbRhmu sBu jwnY ] Apnw kIAw Awpih mwnY ]


Awpih Awp Awip krq inbyrw] iksY dUir jnwvq iksY buJwvq nyrw]

aupwv isAwnp sgl qy rhq] sBu kCu jwnY Awqm kI rhq]


ijsu BwvY iqsu ley liV lwie] Qwn Qnqir rihAw smwie]
so syvku ijsu ikrpw krI] inmK inmK jip nwnk hrI

]8]5]

j oj oby
nqI mY
Nkr dwhW
, pR
BUsB j wxdwhY
, AwpxypY
dwkIqyj Iv
au
h Awp hI mwx b^SdwhY[ j IvWdykIqykr mWAnu
s wr pR
BUAwp hI
inKy
Vwkr dwhY
, iksy pR
BUny
Vyj wpdwhYqyiksy j xwau
N
dwhYik pR
BUdU
r
hY[ sB hIil AWqycqu
r weIAWqo
NpR
BUpr yhY
, ieM
J pR
sM
n nhINhu
dw, au
M
h j Iv
dI AM
dr l I r ihxI dI hr y
k g`l j wxdwhY[ j oau
s Bwau
N
dwhYau
s
Awpxyl V l wau
N
dwhY
, pR
BUhr QWmO
jU
d hY[ au
hI Asl I sy
v k bxdwhYij s
au
qypR
BUimhr kr dwhY[ hynwnk! AY
s ypR
BU dm- b- dm Xwd kr [ 8[ 5[

slo k u ]
kwm koD Aru loB moh ibnis jwie AhMmyv ]
nwnk pR B srxwgqI kir pR swdu gurdy v ]1]
hynwnk! hygu
r dy
v ! hypR
BU
! mY
Nsr x AwieAwhW
, my
r yau
qyimhr kr ,
my
r wkwm, kR
D, l o
o
B, mo
h AqyAhM
k wr dU
r hoj wey[ 1[

As tpd I]
ijh pRswid CqIh AMimRq Kwih] iqsu Twkur kau rKu mn mwih]
s`u K W dI mxI/71

ijh pRswid sugMDq qin lwvih] iqs kau ismrq prm giq pwvih]

ijh pRswid bsih suK mMdir] iqsih iDAwie sdw mn AMdir]


ijh pRswid igRh sMi g suK bsnw] AwT phr ismrhu iqsu rsnw]
ijh pRswid rMg rs Bog ] nwnk sdw iDAweIAY iDAwvn jog ]1]
ij s pR
BUdI ik
pwnwl qU
MkeI iksmWdysu
A wdl yKwxyKW
dwhY
N
, au
s
mn ivc cy
qyr `K [ ij s dI imhr nwl Awpxysr Ir au
qyqU
Msu
gM
DIAWl wau
N
dw
hY
N
, au
s Xwd kIiqAWqU
Mau
~cwdr j whwsl kr l ey
N
gw[ ij s dI dieAw
nwl qU
Msu
K- mhl Wivc v`s dwhY
N
, au
s sdwmn ivc ismr [ ij s pR
BUdI
ik
pwnwl qU
MGr mO
j Wnwl v`s ir hwhY
N
, au
s j IB nwl A`Typhr Xwd
kr [ hynwnk! ij sdI b^SS kr kyco
j - qmwSy
, su
A wdl yKwxyqypdwr Q
iml dyhn, au
s iDAwau
x- j o
g sdwiDAwau
x wcwhIdwhY[

ijh pR swid pwt ptM b r hFwvih ]


iqsih iqAwig kq Avr lu B wvih ]
ijh pRswid suiK syj soeIjY] mn AwT phr qw kw jsu gwvIjY]
ijh pRswid qyro rhqw Drmu] mn sdw iDAwie kyvl pwrbRhmu]
ijh pRswid quJu sBu koaU mwnY] muiK qw ko jsu rsn bKwnY ]
pRB jI jpq drgh mwnu pwvih] nwnk piq syqI Gir jwvih ]2]
hymn! ij s pR
BUdI ik
pwnwl qU
M
r ySmI k`pVyhM
Fwau
N
dwhY
N
, au
s ivswr
kyho
r ik`Qyl o
B kr ir hwhY
N
? ij s dI imhr nwl syj au
~qysu
KI svIN
dwhY
, hymn!
au
s pR
BUdwj s A`Typihr gwau
x wcwhIdwhY[ ij s dI imhr nwl hr yk mnu
`K
qyrwAwdr kr dwhY
, au
s dI vif AweI AwpxymU
ho
M
Nj IB nwl sdwkr [ ij s pR
BU
dI ik
pwnwl qyrwDr mkwiemr ihM
dwhY
, hymn! qU
M
sdwau
s pr mySr ismr
[ hynwnk! pr mwqmwdwBj n kIiqAWau
s dI dr gwh ivc mwx pwvihg w, qy
ieQo
Nie`z q nwl Awpxypr l o
k dyGr ivc j wvihg w[ 2[
s`u K W dI mxI/72

ijh pRswid Awrog kMcn dyhI] ilv lwvhu iqsu rwm snyhI]

ijh pRswid krih puMn bhu dwn ] mn AwT phr kir iqs kw iDAwn ]

ijh pRswid qyrw Elw rhq] mn suKu pwvih hir hir jsu khq]

ijh pRswid qU Awcwr ibauhwrI] iqsu pRB kau swis swis icqwrI]

ijh pRswid qyry sgl iCdR Fwky] mn srnI pru Twkur pRB qw kY]

ijh pRswid qyrw suMdr rUpu ] so pRBu ismrhu sdw AnUpu ]

ijh pRswid quJu ko n phUcY] mn swis swis ismrhu pRB aUcy]

ijh pRswid qyrI nIkI jwih] so pRBu ismir sdw idn rwiq]

ijh pRswid pweI dRlB dyh ] nwnk qw kI Bgiq kryh ]3]

ijh pRswid qyrI piq rhY ] gur pRswid nwnk jsu khY ]5]

ij s pR
BUdI ik
pwnwl so
nyvr gwqy
r wnr o
A wij sm hY
, au
s ipAwr y

ij s pR
BUdI ik
pwnwl qU
Mbhu
q dwn pu
n kr dwhY
M
N
, hymn! A`Typihr

pR
BUnwl il v j o
V [ ij s dI imhr nwl qy
r wpr dwbixAwr ihM
dwhY
, hy

au
s dwcy
qwkr [ ij s dI imhr nwl qU
Mr IqWr smWkr n j o
g who
i eAwhY
N
,

mn! au
s pR
BUdygu
x gw, qM
Usu
K pwey
N
gw[ ij s dI dieAwnwl qy
r yswr yAY
b

au
s pR
BU sws sws Xwd kr [ ij s dI dieAwnwl qy
r I so
hxI Skl hY
,

F`k yr ihM
dyhn, hymn! au
s pR
BUTwku
r dI sr x pY
[ ij s dI ikr pwnwl ko
eI

au
s so
hxymwl k sdwismr [ ij s pR
BUdI ikr pwnwl qY
cM
g I mnu
`K

qy
r I br wbr I nhINkr skdw, hymn! au
s au
c ypR
BU sws sws Xwd kr [

j wqI iml I hY
, au
s sdwidn r wq Xwd kr [ ij s dI imhr nwl j gq

hynwnk! ij s dI ikr pwnwl qY


ieh mnu
`Kw- sr Ir l `BwhYj obVI mu
Sikl

ivc qy
r I ie`z q hYau
s dwnwm ismr [ gu
r UdI imhr nwl vf BwgI au
s dI

nwl iml dwhY


, au
s pR
BUdI BgqI kr [ 3[

is&iq- swl wh kr dwhY[ 5[

ijh pRswid AwBUK n pihrIjY] mn iqsu ismrq ikau Awlsu kIjY]

ijh pRswid sunih krn nwd] ijh pRswid pyKih ibsmwd ]

ijh pRswid As hsiq AsvwrI] mn iqsu pRB kau kbhU n ibswrI]

ijh pRs wid bol ih AMi mRq rsnw] ijh pRswid sui K shjy bsnw]

ijh pRswid bwg imlK Dnw ] rwKu proie pRBu Apuny mnw ]

ijh pRswid hsq kr clih ] ijh pRswid sMpUrn Plih ]

ijin qyrI mn bnq bnweI] aUTq bYTq sd iqsih iDAweI]

ijh pRswid prm giq pwvih] ijh pRswid sui K shij smwvih]

iqsih iDAwie jo eyk AlKY ] eIhw aUh w nwnk qyrI rKY ]4]

AYsw pRBu iqAwig Avr kq lwghu] gur pRswid nwnk min jwghu]6]

ij s pR
BUdI ikr pw nwl gihxypihnIdyhn, hymn! au
s

ij s dI ik
pwnwl qU
MAwpxykM
nWnwl Awvwz su
x dwhY
N
, qY
su
x n dI

ismr idAWikau
NAwl s kIqw j wey
? ij s dI imhr nwl Go
VyqyhwQIAW

qwkq iml I hY
, ij s dI imhr nwl Acr j nzwr yvy
KdwhY
N
[ ij s dI br kiq

(A`j kwr W
, skU
t r WAwid) dI svwr I kr dwhY
N
, hymn! au
s pR
BU kdynw

pwkyqM
Uj IB nwl im`Tybo
l bo
l dwhY
N
, ij s dI ikr pwnwl su
Bwvk hI su
KI

ivswr IN[ ij s dI dieAwnwl bwg, zmInWqyDn qY


nsIb hn au
s pR
BU

v`s ir hwhY
N
[ ij s dI dieAwnwl qy
r yh`Q Awidk swr yAM
g kM
m dyr hyhn,

Awpxymn ivc pr o
A r `K [ hymn! ij s pR
BUnyqY
swij AwhY
, au
Tdy

ij s dI imhr

bY
TdyBwv, hr vy
l yau
s y sdwismr [ hynwnk! au
s pR
BU ismr , j oie`k

b^SS nwl qY
au
~cwdr j wiml dwhY
, AqyqU
Msu
K qyby
- i&kr I ivc msq

hY
, by
AM
q hY
[ lo
k qypr l o
k ivc au
hI qy
r I l wj r `Kx vwl whY[ 4[

hY
N
[ Aij hwpR
BUivswr kyqU
Mho
r iks pwsyl `g ir hwhY
N
? hynwnk! gu
r UdI

nwl qU
Mhr y
k kwr - ivhwr ivc kwmXwb hu
dwhY
M
N
[ ij s dI

br kiq l Ykymn ivc hu


i SAwr ho[ 6[
s`u K W dI mxI/73

su `K W dI mxI/74

ijh pRswid qUM pRgtu sMswir] iqsu pRB kau mUil n mnhu ibswir]

ijh pRswid qyrw prqwpu ] ry mn mUV qU qw kau jwpu ]

slo k u ]

ijh pRswid qyry kwrj pUry ] iqsih jwnu mn sdw hjUry ]

Agm AgwiD pwrbRhmu soie ] jo jo khY su mukqw hoie ]

ijh pRswid qUM pwvih swcu ]ry mn myry qUM qw isau rwcu ]

suin mIqw nwnku ibnvMqw ] swD jnw kI Acrj kQw ]1]

ijh pRswid sB kI giq hoie] nwnk jwpu jpY jpu soie]7]


ij s dI ik
pwnwl j gq ivc qy
r I so
BwhY
, au
s kdyBI mno
Nn Bu
l w[
ij s dI imhr nwl qY
vif AweI iml I ho
eI hY
, hymU
r K mn! qU
Mau
s pR
BU
j p [ ij s dI ik
pwnwl qy
r yswr ykM
m isr ycVH
dyhn, hymn! qU
Mau
s pR
BU
sdwAM
g sM
g j wx [ ij s dI br kiq nwl qY
s`c pR
wpq hu
dwhY
M
, hymy
ry

au
h by
AM
q pR
BUj Iv dI phu
c qo
M
Npr yhYqyAQwh hY[ j oj oau
s
ismr dwhYau
h ivkwr Wdyj wl qo
N^l wsI pwl Y
N
dwhY[ hyim`qr ! su
x , nwnk
dI by
nqI hY ismr n kr n vwl ydygu
x Wdwizkr hY
r wn- ku
n hY
M
, au
hnW
gu
x WdI g`l Cy
i VAWAcr j r ih j weIdwhY[

As tpd I]

mn! qU
Mau
s pR
BUnwl j u
i VAwr hu[ ij s dI dieAwnwl hr y
k j Iv dI au
s

swD kY sMig muK aUjl hoq ] swD sMig mlu sglI Koq ]

qk phu
c hoj W
M
dI hY
, au
s j p [ hynwnk! ij s ieh dwiq iml dI hYau
h

swD kY sMig imtY AiBmwnu ] swD kY sMig pRgtY suigAwnu ]

hir - j wp hI j pdwhY[

swD kY sMig buJY pRBu nyrw ] swD sMig sBu hoq inbyrw ]

Awip jpwey jpY so nwau ] Awip gwvwey su hir gun gwau ]

swD kY sMig pwey nwm rqnu] swD kY sMig eyk aUpir jqnu]

pRB ikrpw qy hoie pRgwsu ] pRBU dieAw qy kml ibgwsu ]

swD kI mihmw brnY kaunu pRwnI ]

pRB supRsMn bsY min soie ] pRB dieAw qy miq aUqm hoie ]

nwnk swD kI soB w pRB mwih smwnI ]1]

srb inDwn pRB qyrI mieAw] Awphu kCU n iknhU lieAw ]

gu
r mu
KWdI sM
g iq ivc mU
h au
M
j l yhu
dyhn, ie`z q bx Awau
M
N
dI hY
, swDU
j nWdypws ir hWivkwr WdI swr I mY
l imt j W
dI hY
; AhM
k wr dU
r hu
M
dwhY
,
sR
St igAwn pr gt hu
y
dw hY
M
, cM
g I miq Awau
N
dI hY
[ pR
BUAM
g - sM
g v`s dw
j wpdwhY
, mM
dysM
s kwr Wj Wvwsnwdwswr winby
Vwhoj W
dwhYBwv, mM
dypwsy
j Iv pY
N
dwnhIN[ nwm- r U
p r qn l `B l Y
N
dwhY
, ie`k pR
BU iml x dwj qn
kr dw hY[ swDU
A WdI vif AweI ik hVw mnu
`K ibAwn kr skdw hY
? hy
nwnk! swD j nWdI so
BwpR
BUdI so
Bwdybr wbr hoj W
dI hY[ 1[

ijqu ijqu lwvhu iqqu lgih hir nwQ] nwnk ien kY kCU n hwQ]8]6]
au
hI pR
BUdwnwm j pdwhYij s pwso
NEh Awp j pwau
N
dwhY
, au
hI hr I dy
gu
x gwau
N
dwhYij s gwvx l eI pR
yrdwhY[ pR
BUdI imhr nwl mn ivc igAwn
dwpR
k wS hu
dwhY
M
; au
s dI dieAwnwl ihr dw- r p
U kau
l Pu
`l iKVdwhY
[ pR
BUau
s
mnu
`K dymn ivc v`s dwhYij s au
qyau
h q`R
TdwhY

, pR
BUdI imhr nwl mnu
`K dI m`q
cM
g I hu
dI hY[ hypR
M
BU
! qyrI imhr dI nzr ivc swr y^zwnyhn, Awpxyj qn nwl
iksynyBI ku
J nhINl `Bw[ hyhr I! hynwQ! ij Dr qU
M
l wau
N
dwhY
Nau
Dr ieh j Iv
l `g dyhn [ hynwnk! iehnWj IvWdyv`s ku
J nhIN[ 8[ 6[
su `K W dI mxI/ 75

swD kY sMig Agocru imlY ] swD kY sMig sdw prPulY ]


swD kY sMig Awvih bis pMcw ] swD sMig AMimRq rsu BuMcw ]
s`u K W dI mxI/76

swD sMig hoie sB kI ryn ] swD kY sMig mnohr bYn ]

swD kY sMig pwey nwm inDwn ] nwnk swDU kY kurbwn ]4]

swD kY sMig n kqhUM DwvY ] swD sMig AsiQiq mnu pwvY ]

gu
r mu
KWdI sM
g iq ivc ir hWmnu
`K dwmn kdyBt kdwnhIN
, swD j nW
dI sM
g iq ivc mnu
`K sdwsu
K mwxdwhY[ pR
BUdwnwm r U
p vsq ij s qweIN
ieM
dR
IAWdI phu
c nhINhoskdI au
M
h vI iml j W
dI hY
, Aqymnu
`K ieh nwj r I
j wx vwl I AvsQwvI j r l Y
N
dwhY[ mnu
`K au
c yAwqmk it kwxyqyv`s dwhY
AqyAkwl pu
r K dycr nWivc j u
i VAwr ihM
dwhY[ mnu
`K swr yDr mW&r zW
cM
g I qr H
WsmJ l Y
N
dwhYAqyisr & Akwl pu
r K hr QWvy
KdwhY[ mnu
`K
nwm ^zwnwl `B l Y
N
dwhY
[ hynwnk! mY
NswD j nWqo
NsdkyhW[

swD kY sMig mwieAw qy iBMn] swD sMig nwnk pRB supRsMn ]2]
gu
r mu
KWdI sM
g iq ivc mnu
`K au
h pR
BUiml pY
N
dwhYj osr Ir k ieM
i dR
AW
dI phu
c qo
M
Npr yhY
; Aqymnu
`K sdwiKVym`Qyr ihM
dwhY[ pM
j ivkwr kwbUivc
Awj W
dyhn, mnu
`K nwm r U
p AM
i mR
q dwr s c`K l Y
N
dwhY[ mnu
`K sB pR
wxIAW
dycr nWdI DU
V bx j W
dwhY
[ sB nwl im`Tybcn bo
l dwhY[ mn iksypwsy
nhINdO
VdwhY
, pR
BUdycr nWivc it kwauhwsl kr l Y
N
dwhY[ hynwnk!
gu
r mu
KWdI sM
g q ivc mnu
`K mwieAw dy Asr qo
Nby
- dwZ r ihM
dw hYAqy
Akwl pu
r K ies au
qydieAwvwn hu
dwhY[ 2[
M

swD kY sMig sB kul auDwrY] swD sMig swjn mIq kutMb insqwrY]

swDU kY sMig so Dnu pwvY ] ijsu Dn qy sBu ko vrswvY ]

swD sMig dusmn siB mIq ] swDU kY sMig mhw pun Iq ]

swD sMig Drmrwie kry syvw ] swD kY sMig soBw sur dyvw ]

swD sMig iks isau nhI bYru ] swD kY sMig n bIgw pYru ]

swDU kY sMig pwp plwien ] swD sMig AMimRq gun gwien ]

swD kY sMig nwhI ko mMdw ] swD sMig jwny prmwndw ]

swD kY sMig sRb Qwn gMim] nwnk swD kY sMig sPl jnm]5]

swD kY sMig nwhI hau qwpu ] swD kY sMig qjY sBu Awpu ]
Awpy jwnY swD bfweI ] nwnk swD pR BU bin AweI ]3]
gu
r mu
KWdI sM
g q ivc ir hWswr yvY
r I BI im`qr id`s x l `g j W
dyhn,
mnu
`K dw Awpxwihr dwbhu
q sw& hoj W
dwhY[ iksynwl vY
r nhINr ih
jW
dw[ mM
dypwsypY
r nhINpu
`t Idw[ ko
eI mnu
`K BY
VwnhINid`s dw[ hr QW
mnu
`K au
~cysu
K dymwl k pR
BU hI j wxdwhY[ hau
mYr U
p qwp nhINr ih j W
dw,
mnu
`K swr I Apx`q C`f dy
N
dwhY[ swD dI vif AweI pR
BUAwp hI j wxdwhY
,
hynwnk! swD qypR
BUdwp`k wipAwr pYj W
dwhY[ 3[

sM
g iq ivc r ih kymnu
`K AwpxIAWswr IAWku
l Wivkwr Wqo
Nbcwl Y
N
dw
hYqyAwpxys`j xWim`qr Wqypr vwr qwr l Y
N
dwhY[ au
h Dn l `B pY
N
dwhY
,
ij s Dn dyiml x nwl hr y
k mnu
`K nwmxyvwl whoj W
dwhY[ Dr mr wj sy
vw
kr dwhYAqydy
v qyBI so
Bwkr dyhn [ pwp dU
r hoj W
dyhn, pR
BUdyAmr
kr n vwl ygu
x gwau
N
dyhn [ sB QweINphu
c hoj W
M
dI hY
, au
~cI Awqmk
smr `QwAwj W
dI hY
; hynwnk! swDUdI sM
g q ivc mnu
`Kwj nm dwPl iml
jW
dwhY[

swD kY sMig nhI kCu Gwl ] drsnu Bytq hoq inhwl ]

swD kY sMig n kbhU DwvY ] swD kY sMig sdw suKu pwvY ]

swD kY sMig klUKq hrY ] swD kY sMig nrk prhrY ]

swD sMig bsqu Agocr lhY ] swDU kY sMig Ajru shY ]

swD kY sMig eIhw aUhw suhylw] swD sMig ibCurq hir mylw]

swD kY sMig bsY Qwin aUcY ] swDU kY sMig mhil phUcY ]

jo ieCY soeI Plu pwvY ] swD kY sMig n ibrQw jwvY ]

swD kY sMig idRVY siB Drm ] swD kY sMig kyvl pwrbRhm ]

pwrbRhmu swD ird bsY ]

s`u K W dI mxI/77

nwnk auDrY swD suin rsY ]6]

s` uK W dI mxI/78

swD j nWdI sM
g iq ivc ir hWqp Awidk qpn dI l o
V nhINr ihM
dI,
au
hnWdwdr Sn hI kr kyihr dwiKV Awau
N
dwhY[ mnu
`K Awpxypwp nws
kr l Y
N
dwhY
, nr kWqo
Nbc j W
dwhY[ mnu
`K ies l o
k qypr l o
k ivc sO
Kwho
jW
dwhYAqypR
BUqo
NivCu
i VAwho
i eAwmu
V au
s iml pY
N
dwhY[ mnu
`K j oie`Cw
kr dwhYEhI Pl pwau
N
dwhY
, au
h kdyinr wS nhINhu
dw[ Akwl pu
M
r K sM
q
j nWdyihr dyivc v`s dwhY
; hynwnk! mnu
`K swDUj nWdI r snwqo
Nau
pdy
S
su
x kyivkwr Wqo
Nbc j W
dwhY[ 6[

sky
; hWswD dI smwnqwau
s pR
BUnwl hI hoskdI hYj ohr QWivAwpk hY
[
swDUdI so
BwdwAM
dwzwnhINl `g skdw, sdwies by
AM
q hI ikhwj w
skdwhY[ swDUdI so
Bwho
r sB dI so
Bwqo
Nbhu
q au
~cI hYqybhu
q v`f I hY[
swDUdI so
BwswDU hI P`bdI hY
, hynwnk! AwK hyBweI! swDUqypR
BUivc
ko
eI &r k nhINhY[ 8[ 7[

swD kY sMig sunau hir nwau ] swD sMig hir ky gun gwau ]

min swcw muiK swcw soie ] Avru n pyKY eyksu ibnu koie ]

swD kY sMig n mn qy ibsrY ] swD sMig srpr insqrY ]

nwnk ieh lCx bR h migAwnI ho i e ]1]

swD kY sMig lgY pRBu mITw ] swDU kY sMig Git Git fITw ]

ij s dymn ivc sdw- iQr r ihx vwl wpR


BUv`s dwhY
, j omU
ho
M
NBI au
s ypR
BU
j pdwhY
, j oiek qo
NibnWikqyBI iksyho
r nhINvy
Kdw, hynwnk! au
s nU
M
bR
hmigAwnI ikhwj W
dwhY[ 1[

swD sMig Bey AwigAwkwrI ] swD sMig giq BeI hmwrI ]


swD kY sMig imty siB rog ] nwnk swD Byty sMjog ]7]
mY
Ngu
r mu
KWdI sM
g q ivc r ih kypR
BUdwnwm su
x WqypR
BUdygu
x gwvW
ieh my
r I kwmnwhY[ pR
BUmn qo
NBu
`l dwnhIN
, mnu
`K zr U
r ivkwr Wqo
Nbc
jW
dwhY[ pR
BUipAwr wl `g x l `g j W
dwhY
, hr y
k sr Ir ivc idKweI dy
N
dwhY
[ pR
BUdwhu
k m mM
nx vwl yhoj W
dyhn, swf I Awqmk AvsQwsu
Dr j W
dI hY
[
ivkwr Awidk swr yr o
g imt j W
dyhn; hynwnk! v`f yBwgWnwl swD j n
iml dyhn [ 7[

swD kI mihmw byd n jwnih ] jyqw sunih qyqw biKAwnih ]


swD kI aupmw iqhu gux qy dUir] swD kI aupmw rhI BrpUir ]
swD kI soBw kw nwhI AMq ] swD kI soBw sdw byAMq ]
swD kI soBw aUc qy aUcI ] swD kI soBw mUc qy mUcI ]
swD kI soBw swD bin AweI] nwnk swD pRB Bydu n BweI ]8]7]
swD dI vif AweI vyd BI nhINj wxdy, au
h qWij qnwsu
x dyhn, au
qnw
hI ibAwn kr dyhn pr swD dI mihmwibAwn qo
Npr yhY[ swD dI smwnqw
iqM
nWgu
x Wqo
Npr yhYBwv, ko
eI Aj y
hI hsqI nhINij s swD vr gwikhwj w
s` uK W dI mxI/79

slo k u ]

As tpd I]
bR hmigAwnI sdw inrlyp ] jYsy jl mih kml Alyp ]
bRh migAwnI sdw inrdoK ] jYsy sUru srb kau so K ]
bRhmigAwnI kY idRsit smwin] jYsy rwj rMk kau lwgY quil pvwn]

bRhmigAwnI kY DIrju eyk] ijau bsuDw koaU KodY koaU cMdn lyp]
bRhmigAwnI kw iehY gunwau] nwnk ijau pwvk kw shj suBwau]1]
bR
hmigAwnI mnu
`K ivkwr Wvl o
Nsdwby
dwZ r ihM
dyhn ij vy
NpwxI ivc
au
~gyho
eykau
l Pu
`l ic`k V qo
Nsw& hu
dyhn [ ij vy
M
NsU
r j swr yr sW su
kw
dy
N
dwhYiqvy
NbR
hmigAwnI swr ypwpW swV dy
N
dyhn, pwpWqo
Nbcyr ihM
dy
hn[ ij vy
Nhvwr wj yqykM
g wl iekoij hI l `g dI hYiqvy
NbR
hmigAwnI dy
AM
dr sB vl iekoij hI nzr nwl q`k x dwsu
Bwauhu
dwhY[ ko
M
eI Bl wkhy
Bwvy
Nbu
r w, pr bR
hmigAwnI dyAM
dr iek- qwr hO
N
sl wkwiem r ihM
dwhY
, ij vy
N
Dr qI ko
eI qWKo
qr dwhY
, qyko
eI cM
dn dyl y
px kr dwhYpr Dr qI
pr vwh nhIN[ hynwnk! ij vy
NA`g dwku
dr qI su
BwauhYhr y
k cIz dI mY
l
swV dy
x I iqvy
NbR
hmigAwnI dwBI iehI gu
x hY[ 1[ 3
su `K W dI mxI/ 80

bRhmigAwnI inrml qy inrmlw ] jYsy mY lu n lwgY jlw ]

bRhmigAwnI eyk aUpir Aws] bRhmigAwnI kw nhI ibnws]

bRhmigAwnI kY min hoie pRgwsu ] jYsy Dr aUpir Awkwsu ]

bRhmigAwnI kY grIbI smwhw] bRhmigAwnI praupkwr aumwhw]

bRhmigAwnI kY imqR sqR smwin] bRhmigAwnI kY nwhI AiBmwn]

bRh migAwnI kY nwhI DMDw ] bRhmigAwnI ly Dwvqu bMD w ]

bRhmigAwnI aU c qy aUcw ] min ApnY hY sB qy nIcw ]

bR hmigAwnI kY hoie su Blw ] bRh migAwnI su Pl Plw ]

bRhmigAwnI sy jn Bey ] nwnk ijn pRBu Awip kryie ]2]

bR hmigAwnI sM ig sgl au D wru ]

ij vy
NpwxI kdymY
l nhINl `g I r ih skdI, iqvy
NhI bR
hmigAwnI
ivkwr WdI mY
l qo
NsdwbicAwr ih kymhWinr ml hY[ ij vy
NDr qI au
qy
AwkwS sB QWivAwpk hY
, iqvy
NbR
hmigAwnI dymn ivc ieh cwnx ho
jW
dwhYik pR
BUhr QWmO
jU
d hY[ bR
hmigAwnI s`j x qyvY
r I iekoij hwhY
ikau
N
k au
s dyAM
dr AhM
k wr nhINhYiksydycM
g ymM
dysl U
k dwhr K so
g
nhIN
[ bR
hmigAwnI Awqmk AvsQwivc sB qo
Nau
~cwhY
, pr Awpxymn
ivc AwpxyAwp sB qo
NnIvWj wxdwhY[ hynwnk! au
hI bR
hmigAwnI
bxdyhn ij nH
W pR
BUAwp bxwau
N
dwhY[

nwnk bR h migAwnI jpY sgl sM s wru ] 4]

bRhmigAwnI sgl kI rInw] Awqm rsu bRhmigAwnI cInw]


bRh migAwnI kI sB aUp ir mieAw] bRhmigAwnI qy kCu burw n BieAw]
bRhmigAwnI sdw smdrsI] bRhmigAwnI kI idRsit AMimRqu brsI]

bRhmigAwnI bMDn qy mukqw] bRhmigAwnI kI inrml jugqw]


bR h migAwnI kw Bo j nu igAwnu ]
nwnk bR h migAwnI kw bR h m iDAwnu ] 3]
bR
hmigAwnI swr ybM
i dAWdypY
r WdI ^wk hokyr ihM
dwhY
; bR
hmigAwnI
Bwv sB nwl h`s dy- m`Qyr ihM
dwhY
[ au
h ko
eI mM
dwkM
mnhINkr dw[ bR
hmigAwnI
sdwsB vl iekoij hI nzr nwl q`k dwhY
, au
s dI nzr qo
NsB au
qyAM
i mR
q
dI vr Kwhu
dI hY[ bR
M
hmigAwnI mwieAwdybM
DnWqo
NAwzwd hu
dwhYAqyau
M
s
dI j Ivn- j u
g qI ivkwr Wqo
Nr ihq hY[ r `bI- igAwn bR
hmigAwnI dI ^u
r wk
hY
, hynwnk! bR
hmigAwnI dI su
r q Akwl pu
r K nwl j u
VI r ihM
dI hY[
s` uK W dI mxI/81

bR
hmigAwnI iek Akwl pu
r K au
qyAws r `Kdw hY
; bR
hmigAwnI dI
au
~cI Awqmk AvsQwdwkdynws nhINhu
dw[ bR
M
hmigAwnI dyihr dyivc
gr IbI it kI r ihM
dI hY
, Aqyau
s dU
i j AWdI Bl weI kr n dwsdwcwau
ciVH
A wr ihM
dwhY[ bR
hmigAwnI dymn ivc mwieAwdwj M
j wl nhINivAwpdw,
au
h Bt kdymn kwbUkr kymwieAwvl o
Nr o
k skdwhY[ j oku
J pR
BUvl o
N
hu
dwhY
M
, bR
hmigAwnI Awpxymn ivc Bl wpR
qIq hu
dwhY
M
, ies qr H
Wau
s dw
mnu
`Kwj nm cM
g I qr H
WkwmXwb hu
dwhY[ bR
M
hmigAwnI dI sM
g q ivc sB dw
by
Vwpwr hu
dwhY
M
, hynwnk! au
s r whINswr wj gq hI pR
BUdwnwm j px l `g
pY
N
dwhY
[ 4[

bRhmigAwnI kY ey kY rMg ] bR hmigAwnI kY bsY pRBu sMg ]


bRhmigAwnI kY nwmu AwDwru ] bRhmigAwnI kY nwmu prvwru]
bRhmigAwnI sdw sd jwgq] bRhmigAwnI AhMbuiD iqAwgq]
bRhmigAwnI kY min prmwnd] bRhmigAwnI kY Gir sdw And]
bRhmigAwnI suK shj invws] nwnk bRhmigAwnI kw nhI ibnws]5]
bR
hmigAwnI dyihr dyivc sdwiek Akwl pu
r K dwipAwr v`s dwhY
, pR
BU
bR
hmigAwnI dyAM
g - sM
g r ihM
dwhY[ bR
hmigAwnI dymn ivc pR
BUdwnwm hI
t yk hYAqynwm hI au
s dwpr vwr hY[ bR
hmigAwnI sdwivkwr Wdyhml yvl o
N
su
c yq r ihM
dwhY
, AqymY
NmY
N
kr n vwl I m`q C`f dyN
dwhY[ bR
hmigAwnI dymn
ivc au
~cysu
K dwmwl k Akwl pu
r K v`s dwhY
, au
s dyihr dy-r U
p Gr ivc sdw
^u
SI iKVwE hY[ bR
hmigAwnI su
K qySW
qI ivc it ikAwr ihM
dwhY
; hynwnk!
s` uK W dI mxI/82

ies au
~cI Awqmk AvsQwdwkdynws nhINhu
d
Mw[ 5[

bRhmigAwnI bRhm kw byqw ] bRhmigAwnI eyk sMig hy qw ]


bRhmigAwnI kY hoie AicMq ] bRhmigAwnI kw inrml mMq]
bRhmigAwnI ijsu krY pRBu Awip] bRhmigAwnI kw bf prqwp]
bR h migAwnI kw drsu bfBwgI pweIAY ]

bR
hmigAwnI dygu
x Wdwmu
`l nhINpYskdw, swr yhI gu
x bR
hmigAwnI
dyAM
dr hn [ ikhVwmnu
`K bR
hmigAwnI dI au
~cI izM
dgI dwBy
q pwskdw
hY
? bR
hmigAwnI dyA`g ysdwinaU
x whI P`bdwhY[ bR
hmigAwnI dI mihmw
dwA`DwA`Kr BI nhINikhwj wskdw; bR
hmigAwnI swr yj IvWdwpU
j hY
[
bR
hmigAwnI dI au
~cI izM
dgI dwAM
dwzwkO
x l wsk dwhY
? au
s dI hwl q
au
s vr gwbR
hmigAwnI hI j wxdwhY[ bR
hmigAwnI dygu
x Wdysmu
dr dw
M
ko
eI h`d bM
nwnhIN
; hynwnk ! sdwbR
hmigAwnI nU
Msdwnmskwr kro[7[

bRh migAwnI kau bil bil jweIAY ]

bRhmigAwnI sB isRsit kw krqw] bRhmigAwnI sd jIvY nhI mrqw]

bR h migAwnI kau Ko j ih mhy s u r]

bR h migAwnI mu k iq ju g iq jIA kw dwqw]

nwnk bR h migAwnI Awip prmy s u r ]6]

bR h migAwnI pU rn pu rKu ibDwqw]

bR
hmigAwnI Akwl pu
r K dwvwikP bx j W
dwhY
, au
h iek pR
BUnwl hI
ipAwr kr dwhY[ bR
hmigAwnI dymn ivc sdwby
i &kr I r ihM
dI hY
, au
s dw
au
pdy
S BI ho
r nW piv`qr kr n vwl w hu
dw hY[ bR
M
hmigAwnI dw bVw

bRhmigAwnI AnwQ kw nwQu] bRhmigAwnI kw sB aUpir hwQu]

nwmxwhoj W
dwhYpr au
hI bR
hmigAwnI bxdwhYij s pR
BUAwp bxwau
N
dw
hY[ bR
hmigAwnI dwdIdwr v`f yBwgWnwl pweIdwhY
; bR
hmigAwnI qo
Nsdw
sdkyj weIey[ iSv Awidk dy
v qyBI bR
hmigAwnI Bwl dyiPr dyhn; hy
nwnk! Akwl pu
r K Awp bR
hmigAwnI dwr U
p hY[ 6[

bRhmigAwnI kI kImiq nwih] bRhmigAwnI kY sgl mn mwih]

bRhmigAwnI kw kaunu jwnY Bydu] bRhmigAwnI kau sdw Adysu]


bR hmigAwnI kw kiQAw n jwie ADwK ru ]

bRhmigAwnI kw sgl Awkwru] bRhmigAwnI Awip inrM kwru]


bR h migAwnI kI so B w bR h migAwnI bnI]
nwnk bR h migAwnI srb kw DnI ]8]8]
bR
hmigAwnI swr yj gq dwbxwau
x vwl whY
, sdwhI ij aU
N
dwhY
, kdyj nm
mr n dygyV ivc nhINAwau
N
dw[ bR
hmigAwnI mu
k qI dwr wh d`s x vwl wqyau
~cI
Awqmk izM
dgI dyx vwl whY
, au
hI pU
r n pu
r K qykwdr hY[ bR
hmigAwnI
in^simAWdw^sm hY
, sB dI shwieqwkr dwhY[ swr wid`s dwj gq au
s dw
AwpxwhY
, au
h pR
q`K Awp hI r `b hY[ bR
hmigAwnI dI mihmwko
eI bR
hmigAwnI
hI k r skdwhY
; hynwnk! bR
hmigAwnI sB j IvWqo
Nau
pr hY[ 8[ 8[

gu
r bw
xI pVH
n dy5 FM
g

bRh migAwnI srb kw Twku ru ]


bRh migAwnI kI imiq kaun u bKwnY ]
bR h migAwnI kI giq bR h migAwnI jwnY ]
bR hmigAwnI kw AMq u n pwru ]
nwnk bR h migAwnI kau sdw nmskwru ]7]
su `K W dI mxI/83

1.bo
l - bo
l

kyy

3. smJ- smJ

2.r u
k- r u
k

ky
5.mu
s ku
r wky

ky

4.bw
r - bwr

ipAwr nwl , vIcwr kybwxI pVIeyieM


J ik mU
M
h bw
xI pVH
yAqymn Ar Q vIcw
r y[

s` uK W dI mxI/ 84

slo k u ]
auir DwrY jo AMqir nwmu ]

srb mY pyKY Bgvwnu ]

inmK inmK Twkur nmskwrY] nwnk Ehu Aprsu sgl insqwrY]1]


j osdwAwpxyihr dyivc pR
BUdwnwm it kwr `KdwhY
, sBnWivc pR
BU
ivAwpk vy
KdwhY
, j opl pl pR
BU Xwd kr dwhY
; hynwnk! au
h Asl I
Apr s (j oiksynwl Cu
hM
dwnhIN
) hYAqyau
h sB j IvW sM
s wr - smu
dr qo
M
N
qwr l Y
N
dwhY
[

As tpd I]
imiQAw nwhI rsnw prs ] mn mih pRI iq inrMjn drs ]
pr iqRA rUpu n pyKY nyqR ] swD kI thl sMq sMig hyq ]
krn n sunY kwhU kI inMdw ] sB qy jwnY Awps kau mMdw ]
gur pRs wid ibiKAw prhrY ] mn kI bwsnw mn qy trY ]
ieMdRI ijq pMc doK qy rhq] nwnk koit mDy ko AYsw Aprs]1]
j omnu
`K j IB nwl JU
T Co
hx nhINdy
N
dw, mn ivc Akwl pu
r K dy
dIdwr dI qW
G r `KdwhY
; pr weI iesqR
I dyhu
s n AwpxIAWA`KWnwl nhIN
q`k dw, Bl ymnu
`KWdI t hl kr dwhYqysM
q j nWdI sM
g q ivc pR
Iq r `KdwhY
[ kM
nW
nwl iksydI BI inM
i dAwnhINsu
x dw, sgo
Nswir AWnwl o
NAwpxyAwp mwVw
smJdwhY
; gu
r UdI imhr dwsdkwmwieAwdwpR
Bwv pr yht wdyN
dwhY
, qyij s dy
mn dI vwSnwmn qo
Nt l j W
dI hY
[ j oieM
i dR
A W v`s ivc r `K kypM
j ivkwr Wqo
N
bicAwr ihM
dwhY
, hynwnk! kr o
VWivco
Nko
eI ivr l wApr s hu
dwhY[
M

Awip idRVY Avrh nwmu jpwvY] nwnk Ehu bYsno prm giq pwvY] 2]
j opR
BUdI mwieAwdyAsr qo
Nby
- dwZ hY
, ij s au
qypR
BUAwp qR
TdwhY

,
au
h Asl I vY
SnohY[ Aij hyvY
SnodwDr m BI piv`qr hYj oDr m dykM
m
kr dwho
i eAwiehnWkM
mWdyPl dI ie`CwnhINr `Kdw[ j oinr wBgqI qy
kIr qn ivc msq r ihM
dwhY
, qyiksyBI Pl dI ^whS nhINkr dw[ ij s dy
mn qn ivc pR
BUdwismr n v`s ir hwhY
, j osB j IvWau
qydieAwkr dwhY
[
j oAwp pR
BUdynwm Awpxymn ivc it kwau
N
dwhYqyho
r nW nwm j pwau
N
dw
hY
, hynwnk! au
h vY
Snoau
~cwdr j whwsl kr dwhY
[ 2[

BgauqI BgvMq Bgiq kw rMgu] sgl iqAwgY dust kw sMgu ]


mn qy ibnsY sglw Brmu ] kir pUjY sgl pwrbRhmu ]
swD sMig pwpw mlu KovY ] iqsu BgauqI kI miq aUqm hovY ]
BgvMq kI thl krY inq nIiq] mnu qnu ArpY ibsn prIiq]
hir ky crn ihrdY bswvY] nwnk AYsw BgauqI BgvMq kau pwvY]3]
Bgvwn dwAsl I au
pwSk au
h hYij s dyihr dyivc Bgvwn dI BgqI dw
ipAwr hYqyj osB mM
d- kr mIAWdI su
hbq C`f dyN
dwhY
; ij s dymn ivco
Nhr qr H
W
dwvihm imt j W
dwhY
, j oAkwl pu
r K hr QWmO
jU
d j wx kypU
j dwhY[ au
s
Bgau
qI dI miq au
~cI hu
M
dI hY
, j ogu
r mu
KWdI sM
g q ivc r ih kypwpWdI mY
l mn
qo
NdU
r kr dwhY[ j oin`q Bgvwn dwismr n kr dwhY
, j opR
BU
- ipAwr qo
NAwpxw
mn qyqn ku
r bwn kr dyN
dwhY
; j opR
BUdycr n sdwAwpxyihr dyivc vswau
N
dw
hY
[ hynwnk! Aij hwBgau
qI Bgvwn l `B l Y
N
dwhY
[ 3[

so pMifqu jo mnu prboDY ] rwm nwmu Awqm mih soDY ]

bYsno so ijsu aUpir supRsMn] ibsn kI mwieAw qy hoie iBMn]

rwm nwm swru rsu pIvY ] ausu pMifq kY aupdyis jgu jIvY ]

krm krq hovY inhkrm ] iqsu bYsno kw inrml Drm ]

hir kI kQw ihrdY bswvY ] so pMifqu iPir join n AwvY ]

kwhU Pl kI ieCw nhI bwCY] kyvl Bgiq kIrqn sMig rwcY]

byd purwn isimRiq bUJY mUlu ] sUKm mih jwnY AsQUlu ]

mn qn AMqir ismrn gopwl ] sB aUpir hovq ikrpwl ]

chu vrnw kau dy aupdysu] nwnk ausu pMifq kau sdw Adysu

s` uK W dI mxI/ 85

s` uK W dI mxI/86

]4]

Asl I pM
i f q au
h hYj oAwpxymn is`iKAwdy
N
dwhY
, AqypR
BUdynwm
Awpxymn ivc Bwl dwhY[ au
s pM
i f q dyau
pdy
S nwl swr wsM
s wr r U
hwnI
izM
dgI hwsl kr dwhY
, j opR
BU
- nwm dwim`Twsu
A wd c`KdwhY[ au
h pM
if q
mu
V j nm mr n ivc nhINAwau
N
dw, j oAkwl pu
r K dI is&iq- swl wh dIAW
g`l WAwpxyihr dyivc vswau
N
dwhY[ j ovy
d pu
r wx isimR
qIAWAwidk dw
mu
`F pR
BU smJdwhY
, j o j wxdwhYik ieh swr wid`s dwj gq AidR
St pR
BU
dyhI Awsr yhY
; j obR
whmx, KqR
I, vY
S, SU
dr cwr yhI j wqIAW is`iKAwdy
N
dw
hY
, hynwnk! AwK au
s pM
i f q A`g yAsI sdwisr invwau
N
dyhW[ 4[

sgl sMig Awqm audwsu ] AYsI jugiq nwnk rwmdwsu ]6]

bIj mMqR srb ko igAwnu ] chu vrnw mih jpY koaU nwmu ]

pRB kI AwigAw Awqm ihqwvY ] jIvn mukiq soaU khwvY ]

jo jo jpY iqs kI giq hoie ] swD sMig pwvY jnu koie ]

qYsw hrKu qYsw ausu sogu ] sdw Andu qh nhI ibEgu ]

kir ikrpw AMqir aurDwrY ] psu pRyq muGd pwQr kau qwrY ]

qYsw suvrnu qYsI ausu mwtI ] qYsw AMimRqu qYsI ibKu KwtI ]

srb rog kw AauKdu nwmu ] kilAwx rUp mMgl gux gwm ]

qYsw mwnu qYsw AiBmwnu ] qYsw rMku qYsw rwjwnu ]

kwhU ju giq ikqY n pweIAY Drim ]

jo vrqwey sweI jugiq] nwnk Ehu purKu khIAY jIvn mukiq]7]

nwnk iqsu imlY ijsu iliKAw Dui r krim ]5]

ij s dymn ivc Akwl pu


r K v`s dwhY
, au
s dwnwm Asl I Ar QWivc
r wmdwsu
(r wm/pR
BUdwsy
v k) pR
BUdwsy
v k hY
; au
s sr b- ivAwpI pR
BU
id`s pY
N
dwhY
, dwsWdwdws ho
x dysu
Bwaunwl au
s nypR
BU l `BwhY[ j osdw
pR
BU ny
Vyj wxdwhY
, au
h sy
v k dr gwh ivc kbU
l hu
dwhY[ pR
M
BUsy
v k au
qy
Awp imhr kr dwhYqyau
s swr I smJ Awj W
dI hY[ pr vwr ivc r ihM
dw
au
h AM
dr o
Ninr mo
h hu
d
Mw hY
; hynwnk! iehoij hI j Ivn- j u
g qI nwl au
h
Asl I r wm dwdws bx j W
dwhY[ 6[

j opR
BUdI r zw mn ivc im`TI kr kymM
ndwhY
, au
hI j Iau
N
dwmu
kq

bR
whmx, KqR
I, vY
S, SU
dr j wqIAWivco
Nko
eI BI pR
BUdwnwm j p kyvy
K
l ey
, nwm sB mM
qR
Wdwmu
`F hY
, sB dwigAwn dwqwhY[ j o
- j onwm j pdwhY
au
s dI au
~cI izM
dgI bx j W
dI hY
, ko
eI ivr l wswD sM
g q ivc r ih kyies
hwsl kr dwhY[ pSU
, cM
dr I r U
h, mU
r K, p`Qr - idl , ko
eI vI ho
v ysB nwm
qwr dy
N
dwhYj ypR
BUimhr kr kyau
s dyihr dyivc nwm it kwdy
v y[ pR
BUdw
nwm swr yr o
g WdI dvweI hY
, pR
BUdygu
x gwau
x ycM
g yBwgWqysu
K dwr U
p hY[
pr nwm ho
r iksyFM
g, Dwr imk r sm nwl nhINiml dw; hynwnk! ieh au
s
iml dwhYij s dym`QyqyDu
ro
NpR
BUdI imhr Anu
s wr il iKAwj W
dwhY
[ 5[

ihr dyivc pR
BU
- cr nWqo
NivCo
VwnhINhY[ so
nwqyim`t I BI au
s vwsqybr wbr
hYBwv, so
nwvy
K kyau
hlo
B ivc nhINPsdw, AM
i mR
q qykO
VI ivhuBI au
s l eI
iek j Y
s I hY[ iksyvl o
NAwdr dwvr qwauho
v yj WAhM
k wr dwau
s vwsqyiek
smwn hY
, kM
g wl qySihnSwh BI au
s dI nzr ivc br wbr hY[ j or zwpR
BU
vr qwau
N
dwhY
, au
hI au
s vwsqyizM
dgI dwgwf I- r wh hY
; hynwnk! au
h j IaU
N
dw
mu
k q ikhwj wskdwhY[ 7[

ijs kY min pwrbRhm kw invwsu] iqs kw nwmu siq rwmdwsu]

Awpy krn krwvn jogu ] pRB BwvY soeI Puin hogu ]

Awqm rwmu iqsu ndrI AwieAw] dws dsMqx Bwie iqin pwieAw]

psirE Awip hoi e Anq qrMg ] lKy n jwih pwrbRh m ky rMg ]

sdw inkit inkit hir jwnu ] so dwsu drgh prvwnu ]

jY sI miq dy ie qY sw prgws] pwrbRh mu krqw Aibnws ]

Apuny dws kau Awip ikrpw krY] iqsu dws kau sB soJI prY]

sdw sdw sdw dieAwl]

s` uK W dI mxI/87

pwrbRhm ky sgly Twau] ijqu ijqu Gir rwKY qYsw iqn nwau ]

ismir ismir nwnk Bey inhwl

s` uK W dI mxI/ 88

]8]9]

swr yQWsr Ir - r U
p Gr Akwl pu
r K dyhI hn, ij s ij s sr Ir - r U
p Gr ivc
au
h AwpxyAwp r `KdwhY
, au
hoij hwau
hnWdwnwau
NpYj W
dwhY
[ pR
BUAwp hI
sB ku
J kr n dI qyj IvWpwso
Nkr wau
x dI qwkq r `KdwhYj opR
BU cM
g wl `g dwhY
au
hI hu
dwhY
M
[ izM
dgI dIAWbyA M
q l ihr Wbx kyAkwl pu
r K Awp sB QweINmO
jU
d
hY
, Akwl pu
r K dyKyl ibAwn nhINkIqyj wskdy[ pR
BUij hoij hI Akl dyN
dwhY
,
au
hoij hwzhU
r j Iv dyAM
dr hu
dwhY
M
; Akwl pu
r K Awp sB ku
J kr n vwl whYqy
kdymr dwnhIN[ pR
BUsdwimhr kr n vwl whY
, hynwnk! j Iv au
s sdwismr
kyPu
`l vW
g iKVyr ihM
dyhn [ 8[ 9[

slo k u ]
au sqiq krih Anyk jn AMq u n pwrwvwr ]
nwnk rcnw pR i B rcI bhu ibiD Aink pRk wr ]1]
Any
k WbM
dypR
BUdygu
x Wdwizkr kr dyhn, pr au
hnWgu
x Wdw
h`d- bM
nwnhINl `Bdw[ hynwnk! iehI swr I isR
St I au
s pR
BUnykeI iksmW
qykeI qr IikAWnwl bxweI hY[ 1[

As tpd I]

dIAWr cIAWkivqw ivcwr dyhn; keI kr o


VWbM
dypR
BUdw in`q nvWnwm
ismr dyhn, hynwnk! au
s kr qwr dwko
eI BI AM
q nhINpwskdy[ 1[

keI ko it Bey AiBmwnI ] keI ko it AM D AigAwnI ]


keI koit ikrpn kTor ] keI koit AiBg Awqm inkor ]
keI koit pr drb kau ihrih ] keI koit pr dUKnw krih ]
keI koi t mwieAw sRm mwih ] keI koi t prdys BRmwih ]
ijqu ijqu lwvhu iqqu iqqu lgnw]
nwnk krqy kI jwnY krqw rcnw ]2]
ies j gq- r cnwivc kr o
VWAhM
k wr I j Iv hn Aqykr o
VWhI bM
dypu
`j
kyj whl hn; kr o
VWSU
m qyp`Qr - idl hn, AqykeI kr o
V AM
dr o
Nmhwko
ry
hn j oiksydwdu
`K q`k kyBI kdypsIj dynhIN
; kr o
VWbM
dydU
i j AWdwDn
cu
r wau
N
dyhn, Aqykr o
VWhI dU
i j AWdI inM
i dAwkr dyhn; mnu
`K Dn pdwr Q
dI ^wqr my
hnq ivc j u
`t yho
eyhn, AqykeI kr o
V dU
j ydy
SWivc Bt k r hy
hn; hypR
BU
! ij s ij s Awhr yqU
Ml wau
N
dwhY
Nau
s au
s ivc j Iv l `g yho
eyhn [
hynwnk! kr qwr dI r cnwdwBy
q kr qwr hI j wxdwhY[

keI koi t hoe y pUj wrI ] keI ko it Awcwr ibauhwrI ]

keI koit isD jqI jogI ] keI koit rwjy rs Bog I ]

keI koit Bey qIrQ vwsI ] keI koit bn BRmih audwsI ]

keI koit pMKI srp aupwey] keI koit pwQr ibrK inpjwey]

keI koit byd ky sRoqy ] keI koit qpIsur hoqy ]

keI koit pvx pwxI bYsMqr ] keI koi t dys BU mMfl ]

keI koit Awqm iDAwnu Dwrih] keI koit kib kwib bIcwrih]

keI koit ssIAr sUr nKqR] keI koit dyv dwnv ieMdR isir CqR]

keI koit nvqn nwmu iDAwvih] nwnk krqy kw AMqu n pwvih]1]

sgl smgRI ApnY sU iq DwrY ]

pR
BUdI ies r cI ho
eI du
nIAwivc keI kr o
VWpR
wxI pu
j wr I hn, Aqy
k eI k r o
VWDwr imk r IqWr smWk r n vwl y hn; k eI k r o
VWqIr QWdy
vsnIk hn AqykeI kr o
VWj gq vl o
Nau
pr wm hokyj M
g l Wivc iPr dyhn;
keI kr o
VWj Iv vy
dWdysu
x n vwl yhn AqykeI kr o
VWv`f y
- v`f yqpIeybxy
ho
eyhn; keI kr o
VWAwpxyAM
dr su
rq j o
V r hyhn AqykeI kr o
VWkvIAW

nwnk ijsu ijsu BwvY iqsu iqsu insqwrY ]3]

su `K W dI mxI/ 89

ies isR
St - r cnwivc kr o
VWpu
`g yho
ey
, qykwm v`s ivc r `Kx vwl y
jo
g I hn, Aqykr o
VWhI mO
j Wmwxn vwl yr wj yhn; kr o
VWpM
CI qys`p pR
BUny
pY
dwkIqyhn, Aqykr o
VWhI p`Qr qyr u
`K au
g weyhn; kr o
VWhvwpwxI qy
A`g Whn, kr o
VWdy
s qyDr qIAWdyc`k hn; keI kr o
VWcM
dR
mW
, sU
r j qy
su `K W dI mxI/ 90

qwr yhn, kr o
VWdy
v qyqyieM
dRhn ij nH
Wdyisr au
qyC`qRhn; s wr y j IA
jM
qWqypdwr QW pR
BUnyAwpxyhu
k m dyDwgyivc pr o
i eAwho
i eAwhY[ hy
nwnk! j oj oau
s Bwau
N
dwhY
, au
s au
s pR
BUqwr l Y
N
dwhY[ 3[

keI koi t rwjs qwms swqk ]


keI ko it byd purwn isimRi q Aru swsq ]
keI koit kIey rqn smuMd ] keI koit nwnw pR kwr jM q ]
keI koit kIey icr jIvy] keI koit igrI myr suvrn QIvy ]
keI koit jK ikMnr ipswc] keI koit BUq pRyq sUkr imRgwc]
sB qy nyrY sBhU qy dUir ] nwnk Awip Ailpqu rihAw BrpUir]4]
kr o
VWj Iv mwieAwdyiqM
n gu
x Wr j o
, qmoqysqoivc hn, kr o
VWbM
dy
vy
d pu
r wn isimR
qIAWqySwsqR
WdypVH
n vwl yhn; smu
dr ivc kr o
M
VWr qn
pY
dwkr id`qyhn AqykeI iksmWdyj IA j M
q bxwid`qyhn; kr o
VWj Iv
kr o
VWj `K, ikM
nr qyipSwc hn, kr o
VWBU
q, pR
q, sU
y
r qySy
r hn; pR
BUiehnW
sBnWdyny
VyBI hYqydU
r BI [ hynwnk! pR
BUsB QweINivAwpk BI hYqyhY
BI inr l y
p [ 4[

keI koit pwqwl ky vwsI ] keI koit nrk surg invwsI ]


keI koit jnmih jIvih mrih] keI koit bhu jonI iPrih ]
keI koit bYTq hI Kwih ]

keI koit Gwlih Qik pwih ]

keI koi t kIey DnvM q ] keI koit mwieAw mih icMq ]


jh jh Bwxw qh qh rwKy ] nwnk sBu ikCu pRB kY hwQy ]5]
kr o
VWj Iv pwqwl ivc v`s x vwl yhn Aqykr o
VWhI nr kWqysu
r gW
ivc v`s dyhn Bwv, du
KI qysu
KI hn; kr o
VWj Iv j M
mdyhn Aqykr o
VWkeI
jU
nWivc Bt k r hyhn; kr o
VWj Iv bY
TyhI KW
dyhn Aqykr o
VWAY
s yhn j o
ro
t I dI ^wqr my
hnq kr dyhn qyQ`k t u
`t j W
dyhn; kr o
VWj Iv pR
BUnyDn
s` uK W dI mxI/91

vwl ybxweyhn Aqykr o


VWAY
s yhn ij nH
W mwieAwdwi&kr l `g who
i eAwhY
[ pR
BUij Qyij Qycwhu
d
MwhY
, j IvW EQyEQyhI r `KdwhY[ hynwnk! hr y
k
g`l pR
BUdyAwpxyh`Q ivc hY[ 5[

keI koit Bey bYrwgI ] rwm nwm sMig iqin ilv lwgI ]
keI koit pRB kau KojMqy ] Awqm mih pwrbRhmu lhMqy ]
keI koit drsn pRB ipAws ] iqn kau imilE pRBu Aibnws]
keI koit mwgih sqsMgu ] pwrbRhm iqn lwgw rMgu ]
ijn kau hoey Awip supRsMn ] nwnk qy jn sdw Din DMin

]6]

ies r cnwivc kr o
VWj Iv vY
r wg vwl yho
eyhn, ij nH
WdI su
r iq Akwl
pu
r K dynwm nwl l `g I r ihM
dI hY
; kr o
VWbM
dypR
BU Ko
j dyhn, qyAwpxyAM
dr
Akwl pu
r K Bwl dyhn; kr o
VWj IvW pR
BUdydIdwr dI qW
G l `g I r ihM
dI
hY
, au
hnW AibnwsI pR
BUiml pY
N
dwhY[ kr o
VWsqsM
g mM
g dyhn, au
hnW
Akwl pu
r K dwieSk r ihM
dwhY
[ hynwnk! au
h sdwBwgWvwl yhn, ij nH
W
au
qypR
BUAwp qR
`TdwhY

keI koit KwxI Aru KMf ] keI koit Akws bRhmMf ]


keI koi t hoe y Avqwr ] keI ju giq kIno ibsQwr ]
keI bwr psirE pwswr ] sdw sdw ieku eyk Mk wr ]
keI koit kIny bhu Bwiq ] pRB qy hoey pRB mwih smwiq ]
qw kw AMqu n jwnY koie ] Awpy Awip nwnk pRBu soie ]7]
Dr qI dynOKM
f Wchu
A WKwxIAWdI r whINkr o
M
VWhI j Iv au
qpM
n ho
ey
hn, swr yAwkwSWbR
hmfMWivc kr o
VWhI j Iv hn; kr o
VWhI pR
wxI pY
dwhor hy
hn; keI qr IikAWnwl pR
BUnyj gq dI r cnwkIqI hY
[ pR
BUnykeI vwr I
j gq- r cnwkIqI hY
, mu
V ies smy
t kysdwiek Awp hI hoj W
dwhY
; pR
BU
nykeI iksmWdykr o
VWhI j Iv pY
dwkIqyho
eyhn, j opR
BUqo
NpY
dwhokyiPr
pR
BUivc l In hoj W
dyhn [ au
s pR
BUdw AM
q ko
eI bM
dw nhINj wxdw; hy
su `K W dI mxI/92

nwnk! au
h pR
BUAwpxyvr gwAwp hI Awp hY[ 7[

keI ko it pwrbRh m ky dws ] iqn ho vq Awqm prgws ]


keI koit qq ky byqy ] sdw inhwrih eyko nyqRy ]
keI koit nwm rsu pIvih ] Amr Bey sd sd hI jIvih ]
keI koit nwm gun gwvih ] Awqm ris suiK shij smwvih]
Apuny jn kau swis swis smwry] nwnk Eie prmysur ky ipAwry]8]10]
ies j gq- r cnw ivc kr o
VWj Iv pR
BUdysy
v k Bgq hn, au
hnWdy
Awqm ivc pR
BUdwpr kwS hoj W
dwhY
; kr o
VWj Iv j gq dymu
`F Akwl pu
rK
dymihr m hn j osdwie`k pR
BU A`KWnwl hr QWvy
Kdyhn; kr o
VWbM
dy

ivc qyAf o
l AvsQwivc it kyr ihM
dyhn [ pR
BUAwpxyBgqW dm- b- dm
cy
qyr `KdwhY
, hynwnk! au
h Bgq pR
BUdyipAwr yhu
dyhn [ 8[ 10[
M

slo k u ]
krx kwrx pRBu eyku hY dUsr nwhI koie ]
nwnk iqsu bilhwrxY jil Qil mhIAil soi e ]1]
j gq bxwau
x vwl wpR
BUiek hI hY
, ko
eI dU
j wnhIN[ hynwnk! mY
N
au
s pR
BUqo
NsdkyhW
, j oj l , Ql , AwkwS hr QWivc mO
jU
d hY[

As tpd I]
krn krwvn krnY jogu ] jo iqsu BwvY soeI hogu ]
iKn mih Qwip auQ wpnhwrw ] AMq u nhI ikCu pwrwvwrw ]
hukmy Dwir ADr rhwvY ] hukmy aupjY hukim smwvY ]
hu kmy aUc nIc ibauhwr ] hukmy Aink rMg prkwr ]
su `K W dI mxI/93

kir kir dyKY ApnI vifAweI] nwnk sB mih rihAw smweI]1]


pR
BUsB ku
J kr n dI smr `Qwr `KdwhY
, qyj IAW kM
m kr n l eI pR
rn
y
jo
g wBI hY
, EhI ku
J hu
d
MwhYj oau
s cM
g wl `g dwhY[ au
h A`K dyPo
r ivc
j gq pY
dwkr kynws BI kr n vwl whY
, au
s dI qwkq dwko
eI h`d- bM
nw
nhINhY[ isR
St I hu
k m ivc pY
dwkr kyibnwiksyAwsr yit kwr `KdwhY
,
j gq hu
k m ivc pY
dwhu
dwhYqyhu
M
k m ivc l In hoj W
dwhY[ au
~cyqynIvy
N
bM
i dAWdI vr qo
NBI au
s dyhu
k m ivc hI hY
, Any
k WiksmWdyKy
f - qmwSyau
s
dyhu
k m ivc hor hyhn [ AwpxI bzu
r gI dykM
m kr kr kyAwp hI vy
K ir hw
hY[ hynwnk! pR
BUsB j IvWivc ivAwpk hY[ 1[

pRB BwvY mwnuK giq pwvY ] pRB BwvY qw pwQr qrwvY ]


pRB BwvY ibnu sws qy rwKY ] pRB BwvY qw hir gux BwKY ]
pRB BwvY qw piqq auDwrY ] Awip krY Awpn bIcwrY ]
du hw isirAw kw Awip su AwmI ] Ky lY ibgsY AM qrjwmI ]
jo BwvY so kwr krwvY ] nwnk idRstI Avru n AwvY ]2]
j ypR
BU cM
g I l `g yqWmnu
K au
~cI Awqmk AvsQwdy
N
dwhYAqyp`Qr
- idl W BI qwr l Y
N
dwhY[ j ypR
BUcwhyqWsu
A wsWqo
NibnwBI pR
wxI mO
q
qo
Nbcwr `KdwhY
, au
s dI imhr ho
v yqWj Iv pR
BUdygu
x gwau
N
dwhY[ j ypR
BUdI
r zwho
v yqWigr yho
eycl n vwil AW ivkwr Wqo
Nbcwl Y
N
dwhY
; j oku
J kr dw
hY
, AwpxI sl wh Anu
s wr kr dwhY[ pR
BUAwp hI l o
k pr l o
k dwmwl k hY
,
au
h sB dyidl dI j wxn vwl wAwp j gq- Ky
f Ky
f dwhYqyies vy
K ky^u
S
hu
dwhY[ j oau
M
s cM
g wl `g dwhYau
hI kM
m kr dwhY[ hynwnk! au
s vr gw
ko
eI ho
r nhINid`s dw[ 2[

khu mwnuK qy ikAw hoie AwvY ] jo iqsu BwvY soeI krwvY ]


ies kY hwiQ hoie qw sBu ikCu lyie] jo iqsu BwvY soeI kryie]
Anjwnq ibiKAw mih rcY ] jy jwnq Awpn Awp bcY ]
Brmy BUlw dhidis DwvY ] inmK mwih cwir kuMt iPir AwvY]
s` uK W dI mxI/ 94

kir ikrpw ijsu ApnI Bgq dyie ] nwnk qy jn nwim imlyie]3]

ies j Iv dI qwkq ies dyAwpxyh`Q nhINhY


, sB j IvWdwmwl k pR
BU

d`s o
, mnu
`K pwso
NAwpxyAwp ikhVwkM
m hoskdwhY
? j opR
BU cM
gw
l `g dwhY
, au
hI j Iv pwso
Nkr wau
N
dwhY[ ies mnu
`K dyv`s ho
v yqWhr yk cIz sW
B
l ey, pr pR
BUau
hI ku
J kr dwhYj oau
s Bwau
N
dwhY[ mU
r Kqwdykwr x mnu
`K
mwieAwivc r u
`J j W
dwhY
, j ysmJ vwl who
v yqWAwpxyAwp ies qo
NbicAwr hy;
pr Bu
l yKyivc Bu
`l who
i eAwmwieAwdI ^wiqr dsINpwsINdO
VdwhY
, A`K dyPo
r
ivc chu
MkU
t Wivc B`j dO
M
V Awau
N
dwhY[ pR
BUimhr kr kyij s ij s AwpxI
BgqI b^SdwhY
, hynwnk! au
h nwm ivc it kyr ihM
dyhn[ 3[

Awp sB ku
J kr n kr wau
x dysmr `Q hY[ ivcwr wj Iv pR
BUdyhu
k m ivc hI
qu
r n vwl whY
, hu
dwEhI hYj oau
M
s pR
BU Bwau
N
dwhY[ pR
BUAwp kdyau
~icAW
ivc kdynIivAWivc pR
g t hoir hwhY
, kdyicM
qwivc hYqykdyKu
SI dI mO
j

iKn mih nIc kIt kau rwj ] pwrbR hm grIb invwj ]

kbhU inriq krY bhu Bwiq ] kbhU soie rhY idnu rwiq ]

jw kw idRsit kCU n AwvY ] iqsu qqkwl dhids pRgtwvY ]

kbhU mhw koD ibkrwl ] kbhUM srb kI hoq rvwl ]

jw kau ApunI krY bKsIs ] qw kw lyKw n gnY jgdIs ]

kbhU hoie bhY bf rwjw ] kbhU ByKwrI nIc kw swjw ]

jIau ipMfu sB iqs kI rwis ] Git Git pUrn bRhm pRgws ]

kbhU ApkIriq mih AwvY ] kbhU Blw Blw khwvY ]

ApnI bxq Awip bnweI ] nwnk jIvY dy iK bfweI ]4]

ijau pRBu rwKY iqv hI rhY ] gur pRswid nwnk scu khY ]6]

iKn ivc pR
BUkIVyvr gynIvy
Nmnu
`K r wj dydy
N
dwhY
, pR
BUZr IbWqy
imhr kr n vwl whY[ ij s mn`u
K dwko
eI gu
x nhINid`s Awau
N
dw, au
s
pl k ivc dsINpwsINau
~Gw kr dy
N
dw hY[ ij s qyj gq dw mwl k pR
BU
AwpxI b^SS kr dwhY
; au
s dwkr mWdwl y
KwnhINigxdw[ ieh ij M
d qy
sr Ir sB au
s pR
BUdI id`qI ho
eI pU
j I hY
M
, hr y
k sr Ir ivc ivAwpk pR
BUdwhI
j l vwhY[ ieh j gq- r cnwau
s nyAwp r cI hY[ hynwnk! Awpxyies
vf `px Awp vy
K ky^u
S hoir hwhY[ 4[

pR
BUj IvWivc ivAwpk hokykdykeI iksmWdynwc kr ir hwhY
, kdy
idnyr wq su
`qwr ihM
dwhY[ kdykR
D ivc AwkybVwf r wau
o
x wl `g dwhY
, kdy

ies kw blu nwhI iesu hwQ ] krn krwvn srb ko nwQ ]

kbhU hoie pMifqu kry bKwnu ] kbhU moinDwrI lwvY iDAwnu ]

AwigAwkwrI bpurw jIau ] jo iqsu BwvY soeI Pui n QIau ]


kbhU aUc nIc mih bsY ] kbhU sog hrK rMig hsY ]
kbhU inMd icMd ibau hwr ] kbhU aU B Akws pieAwl ]
kbhU byq w bRh m bIcwr ] nwnk Awip imlwvxhwr ]5]
s` uK W dI mxI/ 95

ivc h`s ir hwhY


; kdyinM
i dAwivcwr n dwivhwr bxweI bY
TwhY
, kdy^u
SI
v`s AkwS ivc au
~cwcVH
dwhYqykdyicM
qwv`s pqwl ivc if `g wipAwhY
;
kdyAwp hI r `bI ivcwr dwmihr m hY[ hynwnk! j IvW Awpxyivc my
lx
vwl wAwp hI hY[ 5[

j IvWdycr nWdI DU
V bixAwr ihM
dwhY
; kdyv`f wr wj wbx bY
TdwhY
, kdy
iek nIvINj wiq dymg
MqydwsW
g bxwr `iKAwhY
; kdyAwpxI bdnwmI kr w
ir hwhY
, kdycM
g wAKvwir hwhY
; j Iv au
s yqr H
Wj Ivn bqIq k r dwhYij vy
N
pR
BUk r wau
N
dwhY[ hynwnk! ko
eI ivr l wmn`u
K gu
r UdI ik r pwnwl hI pR
BU
ismr dwhY[ 6[

kbhU qt qIrQ iesnwn ] kbhU isD swiDk muiK igAwn ]


kbhU kIt hsiq pqMg hoie jIAw] Aink join BrmY BrmIAw]
nwnw rUp ijau swgI idKwvY ] ijau pRB BwvY iqvY ncwvY ]
jo iqsu BwvY soeI hoie ]

nwnk dUjw Avru n koie ]7]

su `K W dI mxI/96

sr b- ivAwpI pR
BUkdypM
f q bx kydU
i j AW au
pdy
S kr ir hwhY
, kdy
mo
nI swDUhokysmwDI l weI bY
TwhY
; kdyqIr QWdyiknwr yieSnwn kr ir hw
hY
, kdyis`D qyswiDk dyr U
p ivc mU
ho
M
NigAwn dIAWg`l Wkr dwhY
; kdykIVw
hwQI BM
bt Awidk j Iv bixAwho
i eAwhYAqyAwpxwhI BvwieAwho
i eAw
keI j U
nWivc Bau
Nir hwhY
; bhu
-rU
pIeyvW
g keI qr H
Wdyr U
p ivKwir hwhY
,
ij au
NpR
BU Bwau
N
dwhYiqvy
Nj IvW ncwau
N
dwhY[ au
hI hu
dwhYj oau
M
s mwl k
cM
g wl `g dwhY[ hynwnk! au
s vr gwko
eI ho
r dU
j wnhINhY[ 7[

slo k u ]
su KI bsY mskInIAw Awpu invwir qly ]
bfy bfy AhMk wrIAw nwnk grib gly ]1]
gr IbI su
Bwauvwl wAwpw- Bwv iqAwg, nIvWr ih kysu
KI v`s dwhY
, pr
v`f yv`f yAhM
k wr I, hynwnk! AhM
k wr ivc hI gl j W
dyhn [

kbhU swD sMgiq iehu pwvY ] ausu AsQwn qy bhuir n AwvY ]

As tpd I]

AMqir hoie igAwn prgwsu ] ausu AsQwn kw nhI ibnwsu ]

ijs kY AMqir rwj AiBmwnu ] so nrkpwqI hovq suAwnu ]

mn qn nwim rqy iek rMig] sdw bsih pwrbRhm kY sMig ]

jo jwnY mY jobnvMqu ] so hovq ibstw kw jMqu ]

ijau jl mih jlu Awie Ktwnw] iqau joqI sMig joiq smwnw]

Awps kau krmvMqu khwvY ] jnim mrY bhu join BRmwvY ]

imit gey gvn pwey ibsRwm ] nwnk pRB kY sd kurbwn

Dn BUim kw jo krY gumwnu ] so mUrKu AMDw AigAwnu ]

]8]11]

j do
NkdypR
BUdI AM
S ieh j Iv sqsM
g ivc A`pVdwhYqWau
s QWqo
N
mu
V vwps nhINAwau
N
dw; ikau
N
ik ies dyAM
dr pR
BUdyigAwn dwpR
k wS ho
jW
dwhYqyau
s igAwn dypR
k wS vwl I hwl q dwnws nhINhu
dw; ij nH
M
Wmnu
`KW
dyqn mn pR
BUdynwm ivc qyipAwr ivc r `qyr ihM
dyhn, au
h sdwpR
BUdI
hzU
r I ivc v`s dyhn [ soij vy
NpwxI ivc pwxI Awr l dwhYiqvy
NsqsM
g
ivc it kyho
eydI AwqmwpR
BUdI j o
i q ivc l In hoj W
dI hY
; au
s dyj nm mr n
dyPy
r ymu
`k j W
dyhn, pR
BU
- cr nWivc au
s it kwxw iml j W
dw hY[ hy
nwnk! pR
BUqo
Nsdkyj weIey[

gu
r bw
xI pVH
n dy5 FM
g
1.bo
l - bo
l

kyy

3. smJ- smJ

2.r u
k- r u
k

ky

4.bw
r - bwr

ky
5.mu
s ku
r wky

kir ikrpw ijs kY ihrdY grIbI bswvY ]


nwnk eIhw mukqu AwgY suKu pwvY ]1]
ij s dymn ivc r wj dwmwx hY
, au
h ku
`qwnr k ivc pY
x dwszwvwr
hu
dwhY[ j oAwpxyAwp bVwj u
M
A wn/so
hxwsmJdwhY
, au
h ivSt wdwhI
kIVw hu
dwhY
M
, sdw ivSy
- ivkwr WdygM
d ivc ipAwr ihM
dwhY[ j oAwpxy
Awp cM
g ykM
m kr n vwl wAKvwau
N
dwhY
, au
h sdwj M
mdwmr dwhY
, keI
jU
nWivc Bt kdwiPr dwhY[ j oDn qyDr qI dI mwl kI dwAhM
k wr kr dw
hY
, au
h mU
r K hY
, bVwj wihl hY[ pR
BUimhr kr kyij sdyidl ivc gr IbI
su
BwaupW
dwhY
, hynwnk! au
h izM
dgI ivc ivkwr Wqo
Nmu
k q qypr l o
k ivc
su
K pW
dwhY[

DnvMqw hoie kir grbwvY ] iqRx smwin kCu sMig n jwvY ]


bhu lskr mwnuK aUpir kry Aws] pl BIqir qw kw hoie ibnws]

ipAwr nwl , vIcwr kybwxI pVIeyieM


J ik mU
M
h bw
xI pVH
yAqymn Ar Q vIcw
r y[

su `K W dI mxI/97

sB qy Awp jwnY blvMqu ] iKn mih hoie jwie BsmMqu ]


s` uK W dI mxI/ 98

iksY n bdY Awip AhMk wrI ] Drmrwie iqsu kry Ku AwrI ]

jb lgu moh mgn sMig mwie] qb lgu Drmrwie dyie sjwie]

gur pRswid jw kw imtY AiBmwnu] so jnu nwnk drgh prvwnu]2]

pRB ikrpw qy bMDn qUtY ] gur pRswid nwnk hau CUtY ]4]

mnu
`K Dn vwl whokymwx kr dwhY
, pr au
s dynwl AM
q vy
l yiek qIl y
ij qnI BI ko
eI cIz nhINj W
dI [ bhu
qyl Skr Aqymnu
`KWau
qybM
dwAwsW
l weI r `KdwhY
, pr pl ivc au
s dwnws hoj W
dwhYqyko
eI BI shweI nhIN
hu
dw[ mnu
M
`K AwpxyAwp sB nwl o
Nbl I smJdwhY
, pr AM
q vy
l yiek iKn
ivc sV kysu
A wh hoj W
dwhY[ j oAwp ieqnwAhM
k wrI hoj W
dwhYik iksydI
BI pr vwh nhINkr dw, Dr mr wj AM
q vyl yau
s dI im`t I pl Iq kr dwhY[
siqgu
r UdI dieAwnwl ij s dwAhM
k wr imt dwhY
, au
h mnu
`K, hynwnk! pR
BU
dI dr gwh ivc kbU
l hu
dwhY
M
[ 2[

mnu
`K j d qk ieh smJdwhYik mY
Qo
Nku
J hoskdwhY
, qd qweINies
ko
eI su
K nhINhu
dw[ j d qk ieh smJdwhYik mY
M
NAwpxybl nwl ku
J
kr dwhW
, qd qk v`Kr y
px dykwr x j U
nWivc ipAwr ihM
dwhY[ j d qk
mnu
`K iksy vY
r I qyiksy im`qRsmJdwhY
, qd qk ies dwmn it kwxy
nhINAwau
N
dw[ j d qk bM
dwmwieAwdymo
h ivc Zr k r ihM
dwhY
, qd qk
ies Dr m r wj dM
f dy
N
dwhY[ mwieAwdybM
Dn pR
BUdI imhr nwl t u
`t dy
hn, hynwnk! mnu
`K dI hau
mYgu
r UdI ikr pwnwl mu
`k dI hY[ 4[

koit krm krY hau Dwry ] sRmu pwvY sgly ibrQwry ]

Aink Bo g ibiKAw ky krY ] nh iqR pqwvY Kip Kip mrY ]

Aink qpisAw kry AhMkwr] nrk surg iPir iPir Avqwr]

ibnw sMqoK nhI koaU rwjY ] supn mnorQ ibRQy sB kwjY ]

Aink jqn kir Awqm nhI dRvY] hir drgh khu kYsy gvY]

nwm rMi g srb su Ku ho ie ] bfBwgI iksY prwpiq ho ie ]

Awps kau jo Blw khwvY ] iqsih BlweI inkit n AwvY ]

krn krwvn Awpy Awip ]sdw sdw nwnk hir jwip ]5]

srb kI ryn jw kw mnu hoi e] khu nwnk qw kI inrml soi e ]3]

mnu
`K hzwr Wr u
peykmwau
N
dwhYqyl `KWr u
pieAWdI ^wqr au
~T dO
Vdw
hY
; mwieAwj mH
wkr I j W
dwhY
, pr r `j dwnhIN[ mwieAwdIAWAny
k WmO
jW
mwxdwhY
, qs`l I nhINhu
dI, Bo
M
g Wdymgr ho
r B`j dwhYqybVwdu
`KI hu
dwhY[
M
j yAM
dr sM
qo
K nwho
vy
, qWko
eI r `j dwnhIN
, ij vy
Nsu
&inAWdwko
eI l wB nhIN
,
iqvy
NsM
qo
K- hIx dyswr ykM
m qy^whSWivAr Q hn [ pR
BUdynwm dI mO
j ivc
hI swr wsu
K hY
, Aqyieh su
K iksyv`f yBwgWvwl y iml dwhY[ j opR
BUAwp
hI sB ku
J kr n dyqyj IvWpwso
Nkr wau
x dysmr `Q hY
, hynwnk! au
s pR
BU
sdwismr [ 5[

j okr o
VWDwr imk k M
m k r y qy au
hnWdw AhM
k wr kr y qWswr y kM
m
ivAr Q hn, au
hnWkM
mWdwPl au
s ky
v l Qky
v WhI iml dwhY[ Any
kW
qp dyswDn kr kyj ymwx kr y
, qWau
h vI nr kWsu
r gWivc hI mu
V mu
V
jM
mdwhYBwv, kdysu
K qykdydu
K Bo
g dwhY[ Any
k Wj qn kIiqAWj yihr dw
nr m nhINhu
M
dwqWd`s o
, au
h pR
BUdI dr gwh ivc ikvy
Nphu
c skdwhY
M
? jo
AwpxyAwp ny
k AKvwau
N
dwhY
, ny
k I au
s dyny
VyBI nhINFu
`k dI [ ij s dw
mn sBnWdycr nWdI DU
V hoj W
dwhY
[ AwK, hynwnk! au
s dI so
hxI so
Bw
iKl r dI hY[ 3[

shs Kty lK kau auiT DwvY] iqRpiq n AwvY mwieAw pwCY pwvY]

krn krwvn krnYh wru ] ies kY hwiQ khw bIcwru ]

jb lgu jwnY muJ qy kCu hoie] qb ies kau suKu nwhI koie]

jYsI idRsit kry qYsw ho ie ] Awpy Awip Awip pRBu soie ]

jb ieh jwnY mY ikCu krqw] qb lgu grB join mih iPrqw]

jo ikCu kIno su ApnY rMig ] sB qy dUir sBhU kY sMig ]

jb DwrY koaU bYrI mIqu ] qb lgu inhclu nwhI cIqu ]

bUJY dyKY krY ibbyk ] Awpih eyk Awpih Anyk ]

s` uK W dI mxI/ 99

s`u K W dI mxI/ 100

mrY n ibnsY AwvY n jwie] nwnk sd hI rihAw smwie

]6]

ivcwr kyvy
KlY
, ies j Iv dyh`Q ku
J nhINhY
; pR
BUAwp hI sB ku
J
kr n j o
g whYqyj IvWpwso
Nkr wau
x jo
g whY[ pR
BUij hoij hI nzr bM
dyvl
kr dwhYbM
dwau
hoij hwbx j W
dwhY
, au
h pR
BUAwp hI Awp hY[ j oku
J au
s
bxwieAwhYAwpxI mO
j ivc bxwieAwhY
; sB j IvWdyAM
g - sM
g hYqysB qo
N
v`Kr whY
[ pR
BUAwp hI ie`k hYqyAwp hI Any
k rU
p Dwr ir hwhY
; sB ku
J
smJdwhY
, vy
KdwhYqypCwxdwhY[ au
h nwkdymr dwhYnwibnsdwhY
; nw
jM
mdw hYnw mr dw hY
; hynwnk! pR
BUsdw hI AwpxyAwp ivc it ikAw
r ihM
dwhY[ 6[

Awip aupdysY smJY Awip ] Awpy ricAw sB kY swiQ ]


Awip kIno Awpn ibsQwru ] sBu kCu aus kw Ehu krnYhwru ]
aus qy iBMn khhu ikCu hoie ] Qwn Qnqir eykY soie ]
Apun y cilq Awip krxY hwr ] kauq k krY rM g Awpwr ]
mn mih Awip mn Apuny mwih] nwnk kImiq khnu n jwie ]7]
pR
BUAwp hI sB j IvWdynwl imil Aw ho
i eAw hY
, soau
h Awp hI
is`iKAwdy
N
dwhYqyAwp hI au
s is`iKAw smJdwhY[ AwpxwiKl wr wau
s
nyAwp hI bxwieAwhY
, j gq dI hr y
k SYau
s dI bxweI ho
eI hY
, au
h bnwau
x
jo
g whY[ d`s o
, au
s qo
Nv`Kr wku
J hoskdwhY
? hr QWau
h pR
BUAwp hI mO
jU
d
hY[ AwpxyKyl Awp hI kr n j o
g whY
, byA M
q rM
gWdyqmwSykr dwhY[ j IvWdy
mn ivc Awp v`s ir hw hY
, j IvW Awpxymn ivc it kweI bY
Tw hY
; hy
nwnk! au
s dwmu
`l d`isAwnhINj wskdw[ 7[

siq siq siq pRBu suAwmI ] gur prswid iknY viKAwnI ]


scu scu scu sBu kInw ] koit mDy iknY ibrlY cInw ]
Blw Blw Blw qyrw rUp ] Aiq suMdr Apwr AnUp ]
inrml inrml inrml qyrI bwxI] Git Git sunI sRvn bKw xI]
pivqR pivqR pivqR punIq ] nwmu jpY nwnk min pRIiq ]8]12]
su` K W dI mxI/ 101

sB dwmwl k pR
BUsdwhI kwiem r ihx vwl whY
gu
r UdI imhr nwl
iksyivr l ynyieh g`l d`s I hY[ j oku
J au
s nybxwieAwhYau
h mu
kM
ml hY
Bwv, ADU
r wnhINieh g`l kr o
VWivco
Niksyivr l ynypCwxI hY[ hyA`q
so
hxy
, by
AM
q qyby
- imswl pR
BU
! qy
r wr U
p ikAwipAwr w- ipAwr whY
! qy
r I bo
lI
BI im`TI- im`TI hY
, hr k
y sr Ir ivc kM
nWr whINsu
x I j wr hI hY
, j IB nwl
au
~cwr I j wr hI hY
, hr y
k ivc qU
MAwp hI bo
l ir hwhY
N[ hynwnk! j oAj y
hy
pR
BUdwnwm pR
Iq nwl mn ivc j pdwhY
, au
h piv`qr qo
NvI v`D pu
nI`q ho
jW
dwhY[

slo k u ]
sMq srin jo jnu prY so jnu auDrnhwr ]
sMq kI inMd w nwnkw bhu ir bhui r Avqwr ]1]
j osM
qWdI Sr n pY
N
dwhY
, au
h bM
DnWqo
Nbc j W
dwhY
; hynwnk! sM
qWdI
inM
i dAwkr n nwl j nm mr n dyc`k ivc pYj weIdwhY[

As tpd I]
sMq kY dUKin Awrjw GtY ] sMq kY dUKin jm qy nhI CutY ]
sMq kY dUKin suKu sBu jwie ] sMq kY dUKin nrk mih pwie]
sMq kY dUKin miq hoie mlIn ] sMq kY dUKin soBw qy hIn ]
sMq ky hqy kau rKY n koie ] sMq kY dUKin Qwn BRstu hoie ]
sMq ikpwl ikpw jy krY ] nwnk sMq sMig inMdku BI qrY

]1]

sM
q dI inM
i dAwkr n nwl mnu
`K dI au
mr ivAr Q hI gu
z r dI j W
dI hY
,
sM
q dI inM
i dAwkIiqAWmnu
`K j mWqo
Nbc nhINskdw[ swr whI su
K nws ho
jW
dwhY
, Go
r du
KWivc pYj W
dwhY[ miq mY
l I hoj W
dI hY
, so
Bwqo
Ns`Kxwr ih
jW
dwhY[ sM
q dyiPt kwr yho
eybM
dydI ko
eI shwieqwnhINkr skdw, sM
q dI
inM
dwkIiqAWinM
dk dwihr dwgM
dwhoj W
dwhY
[ pr j yik
pwl sM
q Awp
ikr pwkr y
, qWhynwnk! sM
q dI sM
g q ivc inM
dk BI pwpWqo
Nbc j W
dwhY
[
su` K W dI mxI/ 102

sMq ky dUKn qy muKu BvY ] sMqn kY dUKin kwg ijau lvY ]

sMq ky doKI kau fwnu lwgY ] sMq ky doKI kau sB iqAwgY ]

sMq n kY dUKin srp join pwie ] sMq kY dUK in iqRgd joi n ikrmwie]

sMq kw doKI mhw AhMkwrI ] sMq kw doKI sdw ibkwrI ]

sMqn kY dUKin iqRsnw mih jlY ] sMq kY dUKin sBu ko ClY ]

sMq kw doKI jnmY mrY ] sMq kI dUKnw suK qy trY ]

sMq kY dUKin qyju sBu jwie ] sMq kY dUKin nIcu nIcwie ]

sMq ky doKI kau nwhI Twau] nwnk sMq BwvY qw ley imlwie]4]

sMq doKI kw Qwau ko nwih ] nwnk sMq BwvY qw Eie BI giq pwih ]2]

sdwmY
l ymn vwl whY
, au
h kdyiksydws`j x nhINbxdw[ sM
q do
KI nU
M
Sj wiml dI hYqyswr yau
s dwswQ C`f j W
dyhn [ inM
dk bVwAwkV- Kwn
bx j W
dwhYqysdwmM
dykM
m kr dwhY[ j M
mdwmr dw r ihM
dw hY
, su
KWqo
N
vW
iJAwj W
dwhY[ ko
eI shwr wnhINiml dw, hynwnk! j ysM
q cwhyqWAwpxy
nwl au
s inM
dk iml wl Y
N
dwhY
[ 4[

sM
q dI inM
dwkr n nwl ichr whI BR
Sit Awj W
dwhY
, qyinM
dk QW
- QW
kWvW
g l au
N
- l au
Nkr dwhY
, inM
dwdybcn bo
M
l dwiPr dwhY[ Ko
t wsu
Bwaubx
j wx qymnu
`K s`p dI j U
nyj wpY
N
dwhY
, ikr m Awidk BY
VIAWj U
nWivc Bt kdw
hY[
*inM
dk iqR
s nwdI A`g ivc sVdwBu
`j dwhY
, hr y
k Do
Kwdy
N
dwiPr dw
hY
[ mnu
`K dwswr wqy
j pR
qwp hI nSt hoj W
dwhYAqyinM
dk mhWnIc bx
jW
dwhY[ inM
dwkr n vwil AWdwko
eI Awsr wnhINr ihM
dw; hynwnk! j y
sM
qW BwvyqWau
h inM
dk BI cM
g I AvsQwqyA`pV j W
dyhn[

sMq kw inMd ku mhw AqqweI] sMq kw inMd ku iKnu itknu n pweI]


sMq kw inMdku mhw hiqAwrw ] sMq kw inMdku prmysuir mwrw ]
sMq kw inMdku rwj qy hInu] sMq kw inMdku duKIAw Aru dInu ]
sMq ky inMdk kau srb rog] sMq ky inMdk kau sdw ibjog]
sMq kI inMdw doK mih doKu ]
nwnk sMq BwvY qw aus kw BI hoie moK u ]3]
sM
q dI inM
i dAwkr n vwl wsdwA`q cu
`k I r `KdwhY
, qyiek pl k Br
BI A`q cu
`k x vl o
NAwr wm nhINl Y
N
dw[ v`f wzwl m bx j W
dwhY
, qyr `b vl o
N
iPt kwir Awj W
dwhY[ r wj , su
KWqo
NvW
iJAWr ihM
dwhY
, sdwdu
KI qyAwqu
r
r ihM
dwhY[ swr yr o
g ivAwpdyhn, au
s su
KWdyso
mypR
BUqo
NsdwivCo
Vw
r ihM
dwhY[ sM
qWdI inM
i dAwkr nI bhu
q hI mwVwkM
m hY[ hynwnk! j ysM
qW
BwvyqWau
s inM
dk dwBI inM
i dAwqo
NCu
t kwr whoj W
dwhY[ 3[

sMq kw doKI sdw Apivqu ] sMq kw doKI iksY kw nhI imqu ]


su` K W dI mxI/ 103

sMq kw doKI AD bIc qy tUtY] sMq kw doKI ikqY kwij n phUcY]


sMq ky doKI kau auidAwn BRmweIAY] sMq kw doKI auJiV pweIAY]
sMq kw doKI AMqr qy QoQw] ijau sws ibnw imrqk kI loQw]
sMq ky doKI kI jV ikCu nwih] Awpn bIij Awpy hI Kwih ]
sMq ky doKI kau Avru n rwKnhwru ]
nwnk sMq BwvY qw ley aubwir ]5]
iksykM
m ivc ny
pr ynhINcVH
dw, A`D ivco
NhI r ih j W
dwhY[ j M
gl W
ivc ^u
A wr qyr who
NKu
J wkyAO
M
J Vypwdy
eIdwhY[ ij vy
NpR
wxWqo
NibnWmu
r dw
lo
Q hY
, iqvy
NhI sM
q dwinM
dk AM
dr o
NAsl I izM
dgI qo
N
, j omnu
`K dwAwDwr hY
^wl I hu
dwhY[ inM
M
dkWdI ny
k kmweI qyismr n vwl I ko
eI p`k I nIN
h nhIN
hu
dI, inM
M
i dAwdI kmweI kr kyAwp hI au
s dwmM
dwPl KW
dyhn [ inM
dk
ko
eI ho
r inM
i dAwdI vwdI qo
NbcwnhINskdw, hynwnk! j ysM
q cwhyqW
inM
dk inM
i dAwqo
NbcwskdwhY[

sMq kw doKI ieau ibllwie] ijau jl ibhUn mCulI qVPVwie ]


sMq kw doKI BUKw nhI rwjY ] ijau pwvku eIDin nhI DRwpY ]
sMq kw doKI CutY iekylw ] ijau bUAwVu iqlu Kyq mwih duhylw ]
su` K W dI mxI/ 104

sMq kw doKI Drm qy rhq] sMq kw doKI sd imiQAw khq ]

Apnw Kylu Awip krnYhwru ] dUsr kaunu khY bIcwru ]

ikrqu inMdk kw Duir hI pieAw] nwnk jo iqsu BwvY soeI iQAw]6]

ijs no ikpw krY iqsu Awpn nwmu dyie ]

inM
dk ieau
Nivl kdwhYij vy
NpwxI qo
Nibnwm`CI qV&dI hY[ inM
dk
iqR
Snw dw mwir Aw ho
i eAw kdy r `j dw nhIN
, ij vyNA`g bwl x nwl nhIN
r `j dI[ ij vy
NAM
dr o
NsiVAwho
i eAwiql dwbU
t wpY
l I ivc hI inmwxwipAw
r ihM
dwhY
, iqvy
NinM
dk BI iek`l wCu
`t V ipAwr ihM
dwhY[ sM
q dwinM
dk Dr mo
N
hIx hu
dwhYqysdwJU
M
T bo
l dwhY[ inM
i dAwdwsu
BwauinM
dk dwmu
`F qo
NhI
qu
i r AwAwir hwhY
[ hynwnk! mwl k dI r zwhYj oau
s cM
g wl `g dwhYau
hI
hu
dwhY[
M

bfBwgI nwnk jn sy i e ]8]13]

sM q kw doKI ibgV rUpu ho ie jwie]

swr yj IA j M
q au
s pR
BUdyhn, au
hI sB ku
J kr n dysmr `Q hY
, sdw
au
s pR
BUA`g yisr invwau
x wcwhIdwhY
[ idn r wq pR
BUdygu
x gwE, dm- bdm au
s y Xwd kr o[ j gq ivc hr y
k Ky
f au
s ydI vr qweI vr q r hI hY
, pR
BU
j Iv ij hoij hwbxwau
N
dwhYau
hoij hwhr y
k j Iv bx j W
dwhY[ j gq- r U
p
AwpxI Ky
f Awp hI kr n j o
g whY[ kO
x ko
eI dU
j wsl wh d`s skdwhY
? ij s
ij s j Iv au
qypR
BUimhr kr dwhYau
s au
s Awpxwnwm b^SdwhY
; hy
nwnk! au
h v`f yBwgWvwl yhoj W
dyhn [

sM q ky doKI kau drgh imlY sjwie]


sMq kw doKI sdw shkweIAY] sMq kw doKI n mrY n jIvweIAY]

slo k u ]

sMq ky doKI kI pujY n Awsw] sMq kw doKI auiT clY inrwsw]

qjhu isAwnp sui r jnhu ismrhu hir hir rwie ]

sMq kY doiK n iqRstY koie ] jYsw BwvY qYsw koeI hoie ]

eyk Aws hir min rKhu nwnk dU Ku Brmu Bau jwie ]1]

pieAw ikrqu n myt Y koie ] nwnk jwnY scw soi e ]7]

hyBl ymnu
`Ko
! cqu
r weI C`f o
, hir nwm ismr o
; ky
v l pR
BUdI Aws mn
ivc r `Ko[ hynwnk! ies qr H
Wdu
`K vihm qyf r dU
r hoj W
dyhn [

sM
qWdI inM
i dAwkr n vwl wiBR
Sit Awj W
dwhY
, pR
BUdI dr gwh ivc
au
s szwiml dI hY[ inM
dk sdwAwqu
r r ihM
dwhY
, nwij aU
N
idAWivc qy
nwmo
i eAWivc hu
dwhY
M
[ Aws kdyisr ynhINcVH
dI, j gq qo
Ninr ws hI c`l
jW
dwhY[ inM
dk inM
i dAwdI ies qR
h qo
y
NbcdwnhIN[ ij hoij hI mnu
`K dI
nIAq hu
dI hY
M
, iqhoij hwau
s dwsu
Bwaubx j W
dwhY[ ipCl I kIqI mM
d
kmweI dy su
Bwau
-rU
p Pl ko
eI imt wnhINskdw[ hynwnk! ies By
q
au
h s`c wpR
BUj wxdwhY[

As tpd I]
mwnuK kI tyk ibRQI sB jwnu ] dyvn kau eykY Bgvwnu ]
ijs kY dIAY rhY AGwie ] bhuir n iqRsnw lwgY Awie ]
mwrY rwKY eyko Awip ] mwnuK kY ikCu nwhI hwiQ ]
iqs kw hukmu bUiJ suKu hoie ] iqs kw nwmu rKu kMiT proie ]

sB Gt iqs ky Ehu krnYhwru] sdw sdw iqs kau nmskwru]

ismir ismir ismir pR B u so i e ]

pRB kI ausqiq krhu idnu rwiq] iqsih iDAwvhu swis igrwis]

nwnk ibGnu n lwgY koi e ]1]

sBu kCu vrqY iqs kw kIAw ] jYsw kry qYsw ko QIAw ]


s`u K W dI mxI/ 105

hymn! mnu
`K dwAwsr wau
~kwhI ivAr Q smJ, iek Akwl pu
r K hI
su` K W dI mxI/ 106

sB j IAW dy
x vwl whY
; ij s dyid`iqAWmnu
`K r `ij Awr ihM
dwhYqymu
V au
s
l wl c Awkydbwau
N
dwnhIN[ pR
BUAwp hI j IvW mwr dwhYj Wpwl dwhY
,
mnu
`K dyv`s ku
J nhINhY[ au
s mwl k dwhu
k m smJ kysu
K hu
dwhY[ hymn!
M
au
s dwnwm hr vy
l yXwd kr [ au
s pR
BU sdwismr [ hynwnk! ismr n
dI br kq nwl izM
dgI dys&r ivc ko
eI r u
k wvt nhINpY
N
dI [ 1[

ausqiq mn mih kir inrMkwr] kir mn myry siq ibauhwr]


inrml rsnw AMimRq u pIau ] sdw suhyl w kir lyih jIau ]
nYnhu pyKu Twkur kw rMgu ] swD sMig ibnsY sB sMgu ]
crn clau mwrig goi bM d ]imtih pwp jpIAY hir ibM d ]
kr hir krm sRvin hir kQw] hir drgh nwnk aUjl mQw]2]
AwpxyAM
dr Akwl pu
r K dI vif AweI kr [ hymy
r ymn! ieh
s`c wivhwr kr [ j IB nwl im`Twnwm- AM
i mq
R pI, ies qr H
WAwpxI ij M
d
sdw l eI su
KI kr l Y[ A`KWnwl Akwl pu
r K dw j gq- qmwSw vy
K,
Bil AWdI sM
g q ivc it ikAWho
r ku
tM
b Awidk dwmo
h imt j W
dwhY
[ pY
rW
nwl r `b dyr wh qyqu
r [ pR
BU r qwBr BI j pIeyqWpwp dU
r hoj W
dyhn [
h`QWnwl pR
BUdyr wh dykM
m kr qykM
n nwl au
s dI vif AweI su
x ; ies qr H
W
hynwnk! pR
BUdI hzU
r I ivc su
r ^- r Uhoj weIdwhY[ 2[

au
hnW sdwsu
KI j wxo[ j oky
v l iek pR
BU hr QWpCwxdwhY
, au
s lo
k
pr l o
k dI Bwv, j Ivn dyswr ys&r dI smJ Awj W
dI hY[ ij s dwmn pR
BU
dynwm nwl r c imc j W
dwhY
, hynwnk! au
s nypR
BU pCwx il AwhY[ 3[

gu r pR swid Awpn Awpu suJY ]iqs kI jwnhu iqR snw buJY ]


swD sMig hir hir jsu khq] srb rog qy Ehu hirjnu rhq]
Anidnu kIrqnu kyvl bKwnu ] igRhsq mih soeI inrbwnu ]
eyk aUpir ijsu jn kI Awsw] iqs kI ktIAY jm kI Pwsw]
pwrbRhm kI ijsu min BUK] nwnk iqsih n lwgih dUK

]4]

ij s gu
r UdI ikr pwnwl AwpxwAwp su
`J pY
N
dwhY
, ieh j wx l voik au
s
dI iqR
Snwimt j W
dI hY[ j or `b dwipAwr wsqsM
g ivc Akwl pu
r K dI is&iqswl wh kr dwhY
, au
h swr yr o
g Wqo
Nbc j W
dwhY[ j ohr r o
z pR
BUdwkIr qn hI
au
c wr dwhY
, au
h igR
hsq ivc r ihM
dwho
i eAwinr l yp hY[ ij s dI Aws iek
Akwl pu
r K au
~qyhY
, au
s dI j mWvwl I PwhI k`t I j W
dI hY[ ij s dymn ivc pR
BU
dyiml x dI qW
G hY
, hynwnk! au
s ko
eI du
`K nhINpo
N
hdw[ 4[

ijs kau hir pRBu min iciq AwvY] so sMqu suhylw nhI fulwvY]
ijsu pRBu Apunw ikrpw krY ] so syvku khu iks qy frY ]

bfBwgI qy jn jg mwih ] sdw sdw hir ky gun gwih ]

jYsw sw qYsw idRstwieAw] Apuny kwrj mih Awip smwieAw]

rwm nwm jo krih bIcwr ] sy DnvMq gnI sMswr ]

soD q soDq soDq sIiJAw ] gu r pRs wid qqu sBu bUiJAw ]

min qin muiK bolih hir muKI ] sdw sdw jwnhu qy suKI ]

jb dyKau qb sBu ikCu mUlu ] nwnk so sUKmu soeI AsQUlu

eyko eyku eyku pCwnY ] ieq auq kI Ehu soJI jwnY ]

ij s hr I pR
BUmn ivc sdwXwd r ihM
dwhY
, au
h sM
q hY
, su
KI hYau
h
kdyGwbr dwnhIN[ ij s au
qypR
BUAwpxI imhr kr dwhY
, d`s opR
BUdwau
h
sy
v k ho
r iks qo
Nf r skdwhY
? au
s pR
BUau
hoij hwhI id`s pY
N
dwhY
, ij ho
ij hwau
h Asl ivc hY
, pR
BUAwpxyr cyho
eyj gq ivc Awp ivAwpk hY
[
in`q ivcwr kr idAW
- kr idAWsy
v k ivcwr ivc sPl qwhoj W
dI hY
, gu
rU
dI ikr pwnwl au
s swr I Asl IAq dI smJ Awj W
dI hY[

nwm sMig ijs kw mnu mwinAw ] nwnk iqnih inrMjnu jwinAw ]3]
j osdwhI pR
BUdygu
x gwau
N
dyhn, au
h j gq ivc v`f yBwgWvwl yhn[
au
h j gq ivc DnI hn qyr `j yho
eyhn j oAkwl pu
r K dynwm dwiDAwn
kr dyhn [ ij hVyBl yl o
k mn, qn qymU
h qo
M
NpR
BUdwnwm au
c wr dyhn,
s`u K W dI mxI/ 107

s`u K W dI mxI/ 108

]5]

hynwnk! my
r yau
qyBI gu
r UdI imhr ho
eI hY
, hu
x mY
Nj do
Nq`k dwhWqW
hr k
y cIz au
s sB dymu
F - pR
BUdwr U
p id`s dI hY
, ieh id`s dwsM
s wr BI au
h
Awp hYqysB ivc ivAwpk j o
i q BI Awip hI hY[ 5[

nh ikCu jnmY nh ikCu mrY ] Awpn cilqu Awp hI krY ]


Awvnu jwvnu idRsit AnidRsit] AwigAwkwrI DwrI sB isRsit]
Awpy Awip sgl mih Awip] Aink jugiq ric Qwip auQwip]
AibnwsI nwhI ikCu KMf ] Dwrx Dwir rihE bRh mMf ]
AlK AByv purK prqwp ] Awip jpwey q nwnk jwp ]6]
nwku
J jM
mdwhYnwku
J mr dwhY
; ieh j nm mr x dwqWpR
BUAwp hI
Ky
l kr ir hwhY
[ jM
mxw, mr xw, id`s dwqyAx- id`s dw ieh swr wsM
s wr
pR
BUnyAwpxyhu
k m ivc qu
r n vwl wbxwid`qwhY[ swr yj IvWivc ky
v l pR
BU
Awp hI hY
, Any
k Wqr IikAWnwl j gq bxwbxwkynws BI kr dy
N
dwhY[
pR
BUAwp AibnwsI hY
; au
s dwku
J nws nhINhu
dw, swr ybR
M
hmM
f dI r cnwBI
Awp hI r c ir hwhY[ pR
BUpR
qwp dwBy
q nhINpwieAwj wskdw, ibAwn
nhINhoskdw; hynwnk! j yau
h Awp Awpxwj wp kr weyqWhI j Iv j wp
kr dyhn [

ijn pRBu jwqw su soBwvMq ]

sgl sMswru auDrY iqn mMq ]

pRB ky syvk sgl auDwrn ] pRB ky syvk dUK ibswrn ]


Awpy myil ley ikrpwl ] gu r kw sbdu jip Bey inhwl ]
aun kI syvw soeI lwgY ] ijs no ikpw krih bfBwgY ]
nwmu jpq pwvih ibsRwmu ] nwnk iqn purK kau aUqm kir mwnu]7]
ij nH
WbM
i dAWnypR
BU pCwx il Aw, au
h so
Bwvwl yhogey
; swr wj gq
au
hnWdyau
pdy
SWnwl ivkwr Wqo
Nbcdw hY[ hr I dyBgq sB j IvW
bcwau
x jo
g yhn, sB dydu
`K dU
r kr n dysmr `Q hu
dyhn [ sy
M
v kW ikr pwl
pR
BUAwp Awpxynwl iml wl Y
N
dwhY
, siqgu
r UdwSbd j p kyau
h Pu
`l vW
g
iKV Awau
N
dyhn [ au
hI au
hnWsy
v kWdI sy
v wivc r u
`J dwhY
, ij s BwgWvwl y
su` K W dI mxI/ 109

au
qy
, hypR
BU
! qU
MAwp imhr kr dwhY
N[ au
h sy
v k nwm j p kyAf o
l AvsQw
hwsl kr dyhn; hynwnk! au
hnWmnu
`KW bVyau
~cybM
dysmJo[ 7[

jo ikCu krY su pRB kY rMig ] sdw sdw bsY hir sMig ]


shj suBwie hovY so hoie ] krxYhwru pCwxY soie ]
pRB kw kIAw jn mIT lgwnw ] jY sw sw qY sw idRstwnw ]
ijs qy aupjy iqsu mwih smwey] Eie suK inDwn aunhU bin Awey]

Awps kau Awip dIno mwnu ] nwnk pRB jnu eyko jwnu

]8]14]

pR
BUdwsy
v k sdwhI pR
BUdI hzU
r I ivc v`s dwhYqyj oku
J kr dwhY
,
pR
BUdI r zwivc r ih kykr dwhY[ s`u
qyis`D j oku
J hu
dwhYau
M
s pR
BUdw
Bwxwj wxdwhY
, qysB ku
J kr n vwl wpR
BU hI smJdwhY[ sy
v kW pR
BU
dwkIqwho
i eAwim`Twl `g dwhY
, pR
BUij hoij hwsr b- ivAwpk hYau
hoij hw
au
hnW nzr INAwau
N
dwhY[ ij s pR
BUqo
Nau
h sy
v k pY
dwho
eyhn, au
s yivc
l In r ihM
dyhn, au
h su
KWdw^zwnwhoj W
dyhn qyieh dr j wP`bdwBI au
hnW
hI hY[ hynwnk! pR
BUqypR
BUdysy
v k iek r U
p smJo
, sy
v k mwx dyky
pR
BUAwpxyAwp Awp mwx dy
N
dwhY
, sy
v k dwmwx pR
BUdwhI mwx hY[

slo k u ]
srb klw BrpU r pR B ibrQw jwnnhwr ]
jw kY ismrin au DrIAY nwnk iqsu bilhwr ]1]
pR
BUswr IAWSkqIAWnwl pU
r n hY
, sB dydu
`K- dr d j wxdwhY[ hy
nwnk! ij s AY
s ypR
BUdyismr n nwl ivkwr Wqo
Nbc skIdwhY
, au
s qo
Nsdw
sdkyj weIey[ 1[

As tpd I]
tUt I gwFnhwr guo pwl ] srb jIAw Awpy pRi qpwl ]
s`u K W dI mxI/ 110

sgl kI icMqw ijsu mn mwih ] iqs qy ibrQw koeI nwih ]

ijau AMDkwr dIpk prgwsu] gur drsnu dyiK min hoie ibgwsu]

ry mn myry sdw hir jwip ] AibnwsI pRB u Awpy Awip ]

ijau mhw aui dAwn mih mwrgu pwvY] iqau swDU sMi g imil joi q pRgtwvY]

Awpn kIAw kCU n hoie ] jy sau pRwnI locY koie ]

iqn sMqn kI bwCau DUir ] nwnk kI hir lo cw pUir ]3]

iqsu ibnu nwhI qyrY ikCu kwm] giq nwnk jip eyk hir nwm]1]
swr yj IvWdI pwl xwkr n vwl wgo
pwl pR
BUAwp hY
, j IvWdI idl dI
tu
`t I ho
eI qwr Awpxynwl gM
Fx vwl wBI Awp hY[ ij s pR
BU Awpxymn
ivc swir AWdI r o
z I dw i&kr hY
, au
s dydr qo
Nko
eI j Iv inr wS nhIN
Awau
N
dw[ hymyrymn! sdwpR
BU j p, au
h nws- r ihq hY
, Awpxyij hwAwp hI
hY
[ j yko
eI pR
wxI sOvwr I qW
G kr yqWBI pR
wxI dwAwpxyj qn nwl kIqw
ho
i eAwko
eI kM
m isr ynhINcVH
dw[ hynwnk! iek pR
BUdwnwm j p qWgiq
ho
vy
g I, au
s pR
BUqo
Nibnwho
r ko
eI cIz qy
r yAsl I kM
m dI nhINhY[ 1[

ho
i eAwbM
dwsM
s wr - smu
M
dr qo
Nqr j W
dwhY[ ij vyNdIvwhnyr wdU
r kr kycwnx kr
dyN
dwhY
, iqvyNgu
r UdwdIdwr kr kymn ivc iKVwaupY
dwhoj W
dwhY[ ij vyNiksy
pu
r K dI j o
i q mnu
`K dyAM
dr pR
g t dI hY[ mY
Nau
hnWsM
qWdycr nWdI DU
V mM
g dw
hW
[ hypR
BU
! nwnk dI ieh ^wihS pU
r I kr [ 3[

mn mUrK kwhy ibllweIAY ] purb ilKy kw iliKAw pweIAY ]

rUpvMqu hoie nwhI mohY ] pRB kI joiq sgl Gt sohY ]

dU K sU K pR B dy vnhwru ] Avr iqAwig qU iqsih icqwru ]

DnvMqw hoie ikAw ko grbY] jw sBu ikCu iqs kw dIAw drbY]

jo kCu krY soeI suKu mwnu ] Bulw kwhy iPrih Ajwn ]

Aiq sUrw jy koaU khwvY ] pRB kI klw ibnw kh DwvY ]

kaun bsqu AweI qyrY sMig ]lpit rihE ris loBI pqMg ]

jy ko hoie bhY dwqwru ] iqsu dynhwru jwnY gwvwru ]

rwm nwm jip ihrdy mwih ] nwnk piq syqI Gir jwih

ijsu gur pRswid qUtY hau rogu ] nwnk so jnu sdw Arogu ]2]
rU
p vwl whokyko
eI pR
wxI r U
p dwmwx nwkr y
, swr ysr Ir Wivc pR
BUdI
hI j o
i q so
BdI hY[ Dn vwl whokykI ko
eI mnu
`K AhM
k wr kr y
, j do
Nik swr w
Dn au
s pR
BUdwhI b^iSAwho
i eAwhY
? j yko
eI AwpxyAwp bVwsU
r mw
AKvweyqWr qwieh qWso
c yik pR
BUdI id`qI ho
eI qwkq qo
NibnwikQydO
V
skdwhY[ j yko
eI DnwF hokydwqwbx bY
Ty
, qWau
h mU
r K au
s dy
nhwr pR
BU
pCwxy
[ hynwnk! au
h sdwinr o
A whYij s dwAhM
k wr r U
pI r o
g gu
r UdI
ikr pwnwl dU
r hu
dwhY[ 2[
M

]4]

hymU
r K mn! du
`K iml x qyikau
Nivl kdwhY
N
? ipCl ybIj ydwPl hI

su
K smJ [ hyl o
BI BM
bt ! qU
MmwieAwdysu
A wd ivc msq hoir hwhY
N
, d`s
ikhVI cIz qy
r ynwl AweI sI [ hynwnk! ihr dyivc pR
BUdwnwm j p, iesy
qr H
Wie`z q nwl pr l o
k vwl yGr ivc j wvihg w[ 4[

ijsu vKr kau lYin qU AwieAw] rwm nwmu sMqn Gir pwieAw]
qij AiBmwnu lyhu mn moil ] rwm nwmu ihrdy mih qoil ]

ijau mMdr kau QwmY QMmnu] iqau gur kw sbdu mnih AsQMmnu]

lwid Kyp sMqh sMig cwlu ] Avr iqAwig ibiKAw jMjwl ]

ijau pwKwxu nwv ciV qrY ] pRwxI gur crx lgqu insqrY ]

DMin DMin khY sBu koie ] muK aUjl hir drgh soie ]

s`u K W dI mxI/ 111

s`u K W dI mxI/ 112

iehu vwpwru ivrlw vwpwrY ] nwnk qw kY sd bilhwrY ]5]


hyBweI! ij hVwsO
dw^r Idx vwsqyqU
Mj gq ivc AwieAwhY
N
, au
h r wm
nwm - r U
pI sO
dwsM
qWdyGr ivc iml dwhY[ ies vwsqyAhM
k wr C`f dy
, qy
mn dyv`t yieh v`Kr ^r Id l Y
, AqypR
BUdwnwm ihr dyivc pr K [ sM
qWdy
sM
g qu
r qyr wm nwm dwieh sO
dwl `d l Y
, mwieAwdyho
r DM
dyC`f dy[ j yieh

^zwnyau
s mwl k dI nzr ivc hn, pr j Iv AwpxyipCl ykIqykr mWdw
Pl Bo
g dyhn [ sB ku
J au
s pR
BUdwhI hY
, qyau
hI sB ku
J kr n dysmr `Q hY
;
Xwd kr , ho
r swr IAWkr xIAWnwl o
NiehI kr xI au
~cI qysu
`c I hY[ pR
BU

qy
r w mU
h au
M
j l w ho
vy
g w[ pr ieh vpwr ko
eI ivr l w bM
dwkr dw hY[ hy
nwnk! Aj y
hyvpwr I qo
Nsdwsdkyj weIey[ 5[

jw kY min gur kI prqIiq] iqsu jn AwvY hir pRBu cIiq ]

crn swD ky Doie Doie pIau ] Arip swD kau Apnw jIau ]

scu krxI scu qw kI rhq ] scu ihrdY siq muiK khq ]

swD kI DUir krhu iesnwnu ] swD aUpir jweIAY kurbwnu ]

swcI idRsit swcw Awkwru ] scu vrqY swcw pwswru ]

swD syvw vfBwgI pweIAY ] swD sMig hir kIrqnu gweIAY]

pwrbRhmu ijin scu kir jwqw] nwnk so jnu sic smwqw

Aink ibGn qy swDU rwKY ] hir gun gwie AMimRq rsu cwKY]

ij s dymn ivc siqgu


r UdI Sr Dwbx geI hYau
s dyic`q ivc pR
BUit k
jW
dwhY[ au
h swr yj gq ivc Bgq Bgq su
x IN
dwhY
, ij s dyihr dyivc iek
pR
BUv`s dwhY
; au
s dI Aml I izM
dgI qyizM
dgI dyAsU
l iek- r s hn, s`c w
pR
BUau
s dyihr dyivc hY
, qypR
BUdwnwm hI au
h mU
ho
M
Nau
c wr dwhY
; au
s dI nzr

Et ghI sMqh dir AwieAw] srb sUK nwnk iqh pwieAw ]6]
hyBweI! swDUj nWdypY
r DoDokynwm- j l pI, swD- j n qo
NAwpxI
ij M
d BI vwr dy[ gu
r mu
K mnu
`K dypY
r WdI ^wk ivc ieSnwn kr , gu
r mu
K qo
N
sdkyho
hu[ sM
q dI sy
v wv`f yBwgWnwl iml dI hY
, sM
q dI sM
g q ivc hI pR
BU
dI is&iq- swl wh kIqI j w sk dI hY[ sM
q Awqmk j Ivn dyr wh ivc
Awau
N
dIAWAny
k WAO
k VWqo
N bcwl Y
N
dwhY
, sM
q pR
BUdygu
x gwkynwm- AM
i mR
q
dwsu
A wd mwxdwhY[ ij hnWnysM
qWdwAwsr wPiVAwhYj osM
qWdydr qy
Awif `g yhn au
hnWny
, hynwnk! swr ysu
K pwl eyhn [ 6[

imrqk kau jIvwlnhwr ] BUKy kau dyvq ADwr ]


srb inDwn jw kI idRstI mwih] purb ilKy kw lhxw pwih]
sBu ikCu iqs kw Ehu krnY jogu] iqsu ibnu dUsr hoAw n hogu]
jip jn sdw sdw idnu rYxI] sB qy aUc inrml ieh krxI]
kir ikrpw ijs kau nwmu dIAw] nwnk so jnu inrmlu QIAw]7]
s`u K W dI mxI/ 113

Bgqu Bgqu sunIAY iqhu loie ] jw kY ihrdY eyko hoie ]

]8]15]

dw r U
p id`s dw hY
, pR
BUhI sB QweINmO
jU
d id`s dwhY
, qypR
BUdwhI swr w
hY
, hynwnk! au
h sdwau
s iQr r ihx vwl yivc l In hoj W
dwhY[ 8[ 15[

gu
r bw
xI pVH
n dy5 FM
g
1.bo
l - bo
l

kyy

3. smJ- smJ

2.r u
k- r u
k

ky

4.bw
r - bwr

ky
5.mu
s ku
r wky

ipAwr nwl , vIcwr kybwxI pVIeyieM


J ik mU
M
h bw
xI pVH
yAqymn Ar Q vIcw
r y[
ij vyNmU
h nwl bwxI pVIeymn ivc Ar Q- vIcwr cl dI r hy
M
[
su` K W dI mxI/ 114

iDAwie iDAwie Bgqh su K u pwieAw ]


slo k u ]
rUpu n ryK n rMgu ikCu iqRhu gux qy pRBu iBMn ]
iqsih buJ wey nwnkw ijsu hovY su pRs Mn ]1]
pR
BUdwn ko
eI r U
p hY
, n ichn- c`k Aqyn ko
eI r M
g [ pR
BUmwieAwdy

nwnk iqsu purK kw iknY AMq u n pwieAw ]2]


pR
BUj IvWdymn dyPu
r nypU
r ykr n qysr n AwieAWdI shwieqwkr n dy
smr `Q hY[ j oau
s ny il K id`qwhY
, au
hI hu
dwhY[ ij s pR
M
BUdwA`K Pr kx dw
smwj gq dypwl x qynws l eI kw&I hY
, au
s dwgu
`J wByq ko
eI ho
r j Iv nhIN
au
s dyGr ivc mO
jU
d su
x Idyhn [ r wij AWivc pR
BUAwp hI r wj whY
, jo
g IAW
ivc j o
g I hY
, qpIAWivc Awp hI v`f wqpI hYqyigR
hsqIAWivc BI Awp hI

ij s au
qyAwp q`R
TdwhY[ 1[

As tpd I]
AibnwsI pRBu mn mih rwKu ] mwnuK kI qU pRIiq iqAwgu ]
iqs qy prY nwhI ikCu koie ] srb inrM qir eyko soie ]
Awpy bInw Awpy dwnw ] gihr gMBIru ghIru suj wnw ]
pwrbR h m prmys u r go i bMd ] ik pwinDwn dieAwl bKsMd ]
swD qyry kI crnI pwau ] nwnk kY min iehu Anrwau ]1]
dy[ sB j IvWdyAM
dr iek Ak wl pu
r K hI ivAwpk hY
, au
s qo
Nbwhr w
ho
r ko
eI j Iv nhIN
, ko
eI c Iz nhIN[ pR
BUbVw gM
BIr hYqyf U
M
Gw hY
,
isAwx whY
, au
h Awp hI j IvWdyidl dI pCwx n vwl wqyj wx n vwl w
hY
[ pwr bR
hm pR
BU
, s B dy v`f y mwl k , qy j IvWdy pwl k , dieAw dy
^ zwny, dieAwdyGr , qyb^ Sx hwr hn[ nwnk dymn ivc ieh qW
G hY
ik mY
Nqyr yswDWdI cr nINpvW[

mnsw pU rn srnw jog ] jo kir pwieAw soeI hog u ]


hrn Brn jw kw nyqR Poru ] iqs kw mMqRu n jwnY horu ]
And rUp mMgl sd jw kY ] srb Qok sunIAih Gir qw kY ]
rwj mih rwju jog mih jogI] qp mih qpIsru igRhsq mih BogI]
su` K W dI mxI/ 115

nwnk! iksyj Iv nyau


s Akwl pu
r K dwAM
q nhINpwieAw[ 2[

jw kI lIlw kI imiq nwih ] sgl dyv hwry Avgwih ]


ipqw kw jnmu ik jwnY pUqu ] sgl pro eI ApunY sUiq ]
sumiq igAwnu iDAwnu ijn dyie] jn dws nwmu iDAwvih syie]

iqhu gux mih jw kau Brmwey ] jnim mrY iPir AwvY jwey ]
aUc nIc iqs ky AsQwn ] jYsw jnwvY qYsw nwnk jwn ]3]
kyswr ydy
v qyBI Q`k geyhn; ipaudwj nm pu
`qRkI j wxdwhY
? ij vy
Nmwl wdy
mxkyDwgyivc pr o
eyhu
d
Myhn, iqvy
Nswr I r cnwpR
BUnyAwpxyhu
kmr U
pI Dwgy

mwieAwdyiqM
n gu
x Wivc Bvwau
N
dwhY
, au
hjM
mdymr dyr ihM
dyhn qymu
V- mu
V
j gq ivc Awau
N
dyqyj W
dyr ihM
dyhn [ so
hxI m`q vwl yau
c ybM
i dAWdyihr dy
iqR
gu
x I nIc bM
i dAWdymn ieh swr yau
s pR
BUdyAwpxyhI it kwxyhn Bwv,
sB ivc v`s dwhY[ hynwnk! ij hoij hI bu
`D- m`q dy
N
dwhY
, iqhoij hI smJ
vwl wj Iv bx j W
dwhY[ 3[

nwnw rUp nwnw jw ky rMg ] nwnw ByK krih iek rMg ]


nwnw ibiD kIno ibsQwru ] pRBu AibnwsI eykMk wru ]
su` K W dI mxI/ 116

nwnw cilq kry iKn mwih ] pUir rihE pUrnu sB Twie ]

siq krmu jw kI rcnw siq ] mUlu siq siq auq piq ]

nwnw ibiD kir bnq bnweI ] ApnI kImiq Awpy pweI ]

siq krxI inrml inrmlI] ijsih buJwey iqsih sB BlI]

sB Gt iqs ky sB iqs ky Twau ] jip jip jIvY nwnk hir nwau]4]

siq nwmu pRB kw suKdweI ] ibswsu siq nwnk gur qy pweI

hypR
BU
! qy
r ykeI r U
p qyr M
g hn, keI By
K Dwr dwhYqyiPr BI iekoqr H
W
dwhY[ pR
BUnws- r ihq hY
, qysB QweINiek Awp hI Awp hY
, au
s nyj gq
dwpswr wkeI qr IikAWnwl kIqwhY[ keI qmwSypR
BUpl k ivc kr dy
N
dw
hY
, au
h pU
r n pu
r K sB QweINivAwpk hY[ j gq dI r cnw pR
BUnykeI
qr IikAWnwl r cI hY
, AwpxI vif AweI dwmu
`l au
h Awp hI j wxdwhY[
swr ysr Ir au
s pR
BUdyhI hn, swr yQWau
s ydyhn [ hynwnk! au
s dwdws
au
s dwnwm j p j p kyj IaU
N
dwhY[ 4[

nwm ky Dwry sgly jMq ] nwm ky Dwry KMf bRhmMf ]


nwm ky Dwry isimRiq byd purwn] nwm ky Dwry sunn igAwn iDAwn]

]6]

ij s pR
BUdwr U
p qyit kwxwsdw- iQr r ihx vwl yhn, ky
v l au
hI sr bivAwpk pR
BUsB dyisr qyhY[ ij s sdwAt `l Akwl pu
r K dI bwxI sB
j IvWivc r mI ho
eI hYBwv, j opR
BUsB j IvWivc bo
l ir hwhYau
s dykM
m vI
At `l hn [ ij s pR
BUdI r cnwmu
kM
ml hY
, ADU
r I nhIN
, j osB dwmU
l -rU
p
hY
, sdwAsiQr hY
, ij s dI pY
dwieS BI mu
kM
ml hY
, au
s dI b^iSS sdw

iml dwhY[

nwm ky Dwry Awgws pwqwl ] nwm ky Dwry sgl Awkwr ]

siq bcn swDU aupdys ] siq qy jn jw kY irdY pRvys ]

nwm ky Dwry purIAw sB Bvn] nwm kY sMig auDry suin sRvn]

siq inriq bUJY jy koie ] nwmu jpq qw kI giq hoie ]

kir ikrpw ijsu AwpnY nwim lwey ]

Awip siq kIAw sBu siq ]Awpy jwnY ApnI imiq giq ]

nwnk cauQy pd mih so jnu giq pwey ]5]

ijs kI isRsit su krxYhwru ] Avr n bUiJ krq bIcwru ]

swr yj IA j M
q Akwl pu
r K dyAwsr yhn, j gq dyswr yBwg ih`s yBI
pR
BUdyit kweyho
eyhn [ vy
d, pu
r wx isimR
qIAWpR
BUdyADwr qyhn, igAwn
dIAWg`l Wsu
x nw qysu
rq j o
VnI BI Akwl pu
r K dyAwsr yhI hY[ swr y
AkwS pqwl , swr ysr Ir pR
BUdyAwsr yqyhI hn [ iqM
nyBvn qycO
dWl o
k
Akwl pu
r K dyit kweyho
eyhn, j Iv pR
BUivc j u
V kyqyau
s dwnwm kM
nINsu
x

krqy kI imiq n jwnY kIAw ] nwnk jo iqsu BwvY so vrqIAw]7]

nwnk! au
h mwieAwdyAsr qo
Npr ycau
Qydr j yivc au
~cI AvsQwpR
wpq
kr dwhY[

rUpu siq jw kw siq AsQwnu ] purKu siq kyvl prDwnu ]


krqUiq siq siq jw kI bwxI ] siq purK sB mwih smwxI ]
s`u K W dI mxI/ 117

gu
r Udyau
pdy
S At `l bcn hn, ij nH
Wdyihr dyivc iesdwpR
vy
S hu
dw
M
pR
BUdyipAwr dI sU
J Awj wey
, qWnwm j p kyau
h au
~cI AvsQwhwsl kr
lY
N
dwhY[ pR
BUAwp sdwkwiem r ihx vwl whY
, au
s dwpY
dwkIqwho
i eAw
j gq BI s`c mu
`c ho
N
d vwl whY
, imiQAwnhIN
, pR
BUAwpxI AvsQwqymr Xwdw

dwAM
dwzw au
s dwpY
dw kIqwbM
dwnhINl wskdw [ hynwnk! au
hI ku
J
vr qdwhYj oau
s
su` K W dI mxI/ 118

ibsmn ibsm Bey ibsmwd] ijin bUiJAw iqsu AwieAw swd]


pRB kY rMig rwic jn rhy ] gur kY bcin pdwrQ lhy ]
Eie dwqy duK kwtnhwr ] jw kY sMig qrY sMswr ]
jn kw syvku so vfBwgI ] jn kY sMig eyk ilv lwgI ]
gun goi bd kIrqnu jnu gwvY] gur pRswid nwnk Plu pwvY

]8]16]

au
h bVyhY
r wn qyAscr j hu
dyhn [ pR
M
BUdydws pR
BUdyipAwr ivc msq
r ihM
dyhn, qysiqgu
r Udyau
pdy
S dI br kq nwl nwm- pdwr Q hwsl kr
lY
N
dyhn [ au
h sy
v k ^u
d nwm dI dwiq vM
f dyhn, qyj IvWdydu
`K k`t dyhn,
au
hnWdI sM
g q nwl j gq dyj Iv sM
s wr - smd
Mr qo
u
Nqr j W
dyhn[ iehoij hy
syv kWdwj osy
vk bxdwhYau
h v`f yBwgWvwl whu
dwhY
M
, au
hnWdI sM
g q ivc
ir hWiek Akwl pu
r K nwl su
r iq j u
VdI hY[ sy
v k pR
BUdygu
x gwau
N
dwhY
,
kIr qI kr dwhY[ hynwnk! gu
r UdI ikr pwnwl au
h pR
BUdwnwm- r U
pI Pl
pwl Y
N
dwhY[

slo k u ]

pR
BUdycr n sdw- iQr hn,
hn; pR
BUdI pU
j wiek sdwinBx vwl wkM
m hY
, sopU
j wkr n vwl ysdwl eI
At `l hoj W
dyhn [ pR
BUdwdIdwr siq- kr m hY
, dIdwr kr n vwl yBI j nm
mr n qo
Nr ihq hoj W
dyhn; pR
BUdwnwm sdwAt `l hY
, ismr n vwl yBI iQr
hn [ pR
BUAwp sdwho
N
d vwl whY
, au
s dI it kweI ho
eI r cnwBI ho
N
d vwl I
hY
; pR
BUAwp gu
x -rU
p hY
, Awp hI gu
x pY
dwkr n vwl whY[ pR
BUdI is&iqswl wh dwSbd sdwkwiem hY
, Sbd au
c wr n vwl wvI iQr hoj W
dwhY
, pR
BU
ivc su
rq j o
VnI siq - kr m hY
, pR
BUdwj s su
x n vwl wBI siq hY[ pR
BUdI
imiQAwnhINl gdw; hynwnk! pR
BUAwp sdwhI iQr r ihx vwl whY
[

siq srUpu irdY ijin mwinAw] krn krwvn iqin mUlu pCwinAw]
jw kY irdY ibswsu pRB AwieAw] qqu igAwnu iqsu min pRgtwieAw]
BY qy inrBau hoie bswnw ] ijs qy aupijAw iqsu mwih smwnw ]
bsqu mwih ly bsqu gfweI ] qw kau iBMn n khnw jweI ]
bU JY bUJ nhwru ibbyk ] nwrwien imly nwnk ey k ]2]

Awid scu jugwid scu ] hY iB scu nwnk hosI iB scu ]1]


pR
BUmu
`F qo
NhI ho
N
d vwl whY
, ju
g WdySu
r Uqo
NmO
jU
d hY[ AY
s vy
l yBI mO
jU
d

As tpd I]
crn siq siq prsnhwr ] pUj w siq siq sy vdwr ]
drsnu siq siq pyKnhwr ] nwmu siq siq iDAwvnhwr ]
Awip siq siq sB DwrI ] Awpy gux Awpy guxkwrI ]
sbdu siq siq pRB u bkqw ] suriq siq siq jsu sunqw ]
buJnhwr kau siq sB hoie ] nwnk siq siq pRBu soie ]1]
s`u K W dI mxI/ 119

ij s dyihr dyivc pR
BUdI hsqI dwXkIn b`J igAwhY
, au
s dymn ivc s`c w
igAwn pr gt hoigAwhY
; au
h j gq dyhr y
k f r qo
Nr ihq hokyinf r v`s dw
hY
, au
h sdwau
s pR
BUivc l In r ihM
dwhYij s qo
Nau
h pY
dwho
i eAwhY
[ ij vy
N
iek cIz l Ykyau
s iksm dI cIz ivc r l wid`qI j weyqydo
hWdwko
eI &r k
ikhwj wskdw[ pr ies ivcwr ivcwr n vwl wko
eI ivr l wsmJdwhY[
hynwnk! j oj Iv pR
BU iml yau
h au
s dynwl iek r U
p hogey[

Twkur kw syvku AwigAwkwrI ] Twkur kw syvku sdw pUjwrI ]


Twkur ky syvk kY min prqIiq] Twkur ky syvk kI inrml rIiq]

Twkur kau syvku jwnY sMig ] pRB kw syvku nwm kY rMig ]


s`u K W dI mxI/ 120

syvk kau pRB pwlnhwrw ] syvk kI rwKY inrMk wrw ]


so syvku ijsu dieAw pRBu DwrY] nwnk so syvku swis swis smwrY]3]
sy
v k pR
BUdyhu
k m ivc qu
r dwhYqysdwau
s dI pU
j wkr dwhY[ sy
vk
dymn ivc au
s dI hsqI dwivSvws r ihM
dwhY
, au
s dI izM
dgI dI su
`c I
mO
j ivc r ihM
dwhY
[
[ pr sy
v k au
hI bx skdwhYij s qypR
BUAwp imhr kr dwhY
; hynwnk!

kr dy
N
dI hY
[
dykyr `KdwhY[ mnu
`K keI iksmWdyj qn kr dwhYpr j ypR
BUshwieqwnw
skdwhY
, nwr `K skdwhY
, pR
BUj y
f who
r ko
eI nhINhY
; swr yj IvWdwr wKwpR
BU
Awp hY[ hypR
wxI! qU
Mikau
Ni&kr kr dwhY
N
? hynwnk! Al `K qyAcr j pR
BU

bwrMbwr bwr pRBu jpIAY ] pI AMimRqu iehu mnu qnu DRpIAY ]


nwm rqnu ijin gurmuiK pwieAw] iqsu ikCu Avru nwhI idRstwieAw]

Apuny jn kw prdw FwkY ] Apny syvk kI srpr rwKY ]

nwmu Dnu nwmo rUpu rMgu ] nwmo suKu hir nwm kw sMgu ]

Apny dws kau dyie vfweI ] Apny syvk kau nwmu jpweI ]

nwm ris jo jn iqRpqwny ] mn qn nwmih nwim smwny ]

Apny syvk kI Awip piq rwKY] qw kI giq imiq koie n lwKY]

aUTq bYT q sovq nwm ] khu nwnk jn kY sd kwm ]6]

pRB ky syvk kau ko n phUcY ] pRB ky syvk aUc qy aUcy ]


jo pRiB ApnI syvw lwieAw] nwnk so syvku dh idis pRgtwieAw]4]
pR
BUAwpxysy
v k dwpr dwF`k dwhY
, qyau
s dI l wj zr U
r r `KdwhY
[
Awpxysy
v k dI ie`z q Awp r `KdwhY
, au
s dI au
~c- AvsQwqyau
s dyvf `px
dwAM
dwzwko
eI nhINl gwskdw[ ko
eI pR
BUdysy
v k dI br wbr I nhINkr
skdw, pR
BUdysy
v k au
~icAWqo
Nau
c yhu
dyhn [ hynwnk! au
M
h sy
v k swr yj gq

pR
BUqo
Nibnwikqyho
r ku
J nhINid`s dw[ nwm au
s gu
r mu
K dwDn hY
, rU
p- r M
g
hY
, pR
BUdynwm dwau
h sdwsM
g kr dwhY
[ j onwm dysu
A wd ivc r `j gey
,
au
hnWdymn qn ky
v l pR
BU
- nwm ivc hI j u
Vyr ihM
dyhn [ hynwnk! AwK ik
au
TidAWbY
TidAW
, su
`iqAWhr vy
l ypR
BUdwnwm ismr nwhI sy
v kWdwsdw
Awhr hu
dwhY[ 6[
M

bolhu jsu ijhbw idnu rwiq ] pRiB ApnY jn kInI dwiq ]


nIkI kIrI mih kl rwKY ] Bsm krY lskr koit lwKY ]

krih Bgiq Awqm kY cwie ] pRB Apny isau rhih smwie]

ijs kw swsu n kwFq Awip ] qw kau rwKq dy kir hwQ ]

jo hoAw hovq so jwnY ] pRB Apny kw hukmu pCwnY ]

mwns jqn krq bhu Bwiq ] iqs ky krqb ibrQy jwiq ]

iqs kI mihmw kaun bKwnau] iqs kw gunu kih eyk n jwnau]

mwrY n rwKY Avru n koie ] srb jIAw kw rwKw soie ]

AwT phr pRB bsih hjUry ] khu nwnk syeI jn pUry ]7]

kwhy soc krih ry pRwxI ] jip nwnk pRB AlK ivfwxI ]5]
ij s in`k I ij hI kIVI ivc pR
BUqwkq Br dwhY
, au
h kIVI l `KWkr o
VW
s`u K W dI mxI/ 121

idn r wq j IB nwl pR
BUdygu
x gwvo
, isi&q- swl wh dI ieh b^SS pR
BU
[ sy
Y
v k AM
dr l yau
qSwh nwl BgqI kr dyhn qy
su` K W dI mxI/ 122

AwpxypR
BUnwl j u
Vyr ihM
dyhn [ sy
v k AwpxypR
BUdwhu
k m pCwx l Y
N
dwhY
, jo
vif AweI mY
Nd`s W
? mY
Nau
s sy
v k dwiek gu
x ibAwn kr nwBI nhINj wxdw
[ hynwnk! AwK au
h pU
r yhn j oA`Typhr pR
BUdI hzU
r I ivc v`s dyhn[

mn myry iqn kI Et lyih ] mnu qnu Apnw iqn jn dyih ]


ijin jin Apnw pRBU pCwqw ]so jnu srb Qok kw dwqw ]
iqs kI srin srb suK pwvih] iqs kY dris sB pwp imtwvih]

Avr isAwnp sglI Cwfu ] iqsu jn kI qU syvw lwgu ]


Awvnu jwnu nw hovI qyrw] nwnk iqsu jn ky pUjhu sd pYrw]8]17]
hymy
r ymn! j osdwpR
BUdI hzU
r I ivc v`s dyhn au
hnWdI sr xI pau
AqyAwpxw qn mn au
hnWqo
Nsdkykr dy
[
il Aw, au
h swr ypdwr Q dy
x dysmr `Q hoj W
dwhY
[ hymn! au
s dI sr xI
ipAWqU
Mswr ysu
K pwvihg w [ au
s dydIdwr nwl qU
Mswr y pwp dU
r kr
l vihg w[ ho
r cu
qr weI C`f dy
, qyau
s sy
v k dI sy
v wivc j u
`t pau
[ hynwnk!
au
s sM
q j n dysdwpY
r pU
j , ies qr H
Wmu
V- mu
V j gq ivc qy
r wAwau
x j wx
nhINho
vy
g w[ 8[ 17[

slo k u ]
siq purKu ijin jwinAw siqguru iqs kw nwau ]
iqs kY sM ig isKu au DrY nwnk hir gun gwau ]1]
siqgu
r UhY
, au
s dI sM
g q ivc is`K ivkwr Wqo
Nbc j W
dwhY
; hynwnk! qU
MBI
gu
r UdI sM
g q ivc r ih ky Akwl pu
r K dygu
x gw[ 1[

As tpd I]
siqguru isK kI krY pRiqpwl ] syvk kau guru sdw dieAwl ]
su` K W dI mxI/ 123

isK kI guru durmiq mlu ihrY ] gurbcnI hir nwmu aucrY ]


siqguru isK ky bMDn kwtY ] gur kw isKu ibkwr qy hwtY ]
siqguru isK kau nwm Dnu dyie ] gur kw isKu vfBwgI hy ]
siqguru isK kw hlqu plqu svwrY]
nwnk siqgu ru isK kau jIA nwil smwrY] 1]
siqgu
r Uis`K dI r `iKAwkr dwhY
, Awpxysy
v k au
qysdwimhr kr dw
hY[ Awpxyis`K dI BY
VI miq- r U
pI mY
l dU
r kr dy
N
dwhY
, is`K Awpxysiqgu
rU
dyau
pdy
S dyr whINpR
BUdwnwm ismr dwhY
[ mwieAwdybM
Dn k`t dy
N
dwhYAqy
rU
pI Dn dy
N
dwhYqyies qr H
Wsiqgu
r Udwis`K v`f yBwgWvwl wbx j W
dwhY[
siqgu
r UAwpx yis`K dw l o
k pr l o
k svwr dyN
dw hY[ hynwnk! siqgu
rU

gur kY igRih syvku jo rhY ] gur kI AwigAw mn mih shY ]


Awps kau kir kCu n jnwvY] hir hir nwmu irdY sd iDAwvY]
mnu bycY siqgur kY pwis ] iqsu syvk ky kwrj rwis ]
syvw krq hoie inhkwmI ] iqs kau hoq prwpiq suAwmI ]
ApnI ikpw ijsu Awip kryie ] nwnk so syvku gur kI miq lyie ]2]
ij hVw sy
v k is`iKAw dI ^wqr gu
r UdyGr ivc Bwv gu
r Udydr qy
r ihM
dwhY
, qygu
r Udwhu
k m mn ivc mM
ndwhY
; j oAwpxyAwp v`f wnhIN
j qwau
N
dw, pR
BUdwnwm sdwihr dyivc iDAwau
N
dwhY
; j oAwpxwmn siqgu
rU
A`g yvy
c dy
N
dwhY
, hvwl ykr dy
N
dwhYau
s sy
v k dyswr ykM
m isr ycVHj W
dyhn[
j osy
v k gu
r UdI sy
v wkr dwho
i eAwiksyPl dI ^wihS nhINr `Kdw, au
s nM
U
pR
BUiml pY
N
dwhY[ hynwnk! au
h sy
v k siqgu
r UdI is`iKAwl Y
N
dwhYij s qy
pR
BUAwpxI imhr kr dwhY[ 2[

bIs ibsvy gur kw mnu mwnY] so syvku prmysur kI giq jwnY]


s`u K W dI mxI/ 124

so siqguru ijs irdY hir nwau] Aink bwr gur kau bil jau]

ijhbw ey k ausqiq Any k ] siq purK pUrn ibbyk ]

srb inDwn jIA kw dwqw] AwT phr pwrbRhm rMig rwqw]

kwhU bol n phucq pR wnI ] Agm Ago cr pRB inrbwnI ]

bRhm mih jnu jn mih pwrbRhmu] eykih Awip nhI kCu Brmu]

inrwhwr inrvY r suKdweI ] qw kI kImiq iknY n pweI ]

shs isAwnp lieAw n jweIAY ]

Aink Bgq bMdn inq krih ] crn kml ihrdY ismrih ]

nwnk AYs w guru bfBwgI pweIAY ]3]

sd bilhwrI siqgur Apny] nwnk ijsu pRswid AYsw pRBu jpny]5]

ivc pR
BUdwnwmv`s dwhY
, mY
NAY
s ygu
r Uqo
NkeI vwr I sdkyj W
dwhW[ siqgu
r Uswr y

mnu
`K dI j IB ie`k hY
, pr pU
r n pu
r K vwl ysdw- iQr ivAwpk pR
BUdy
Any
k Wgu
x hn; mnu
`K iksybo
l du
A wr wpR
BUdygu
x Wqk phu
c nhINskdw, pR
M
BU
phu
c qo
M
Npr yhY
, vwsnw- r ihq hY
, qymnu
`K dysr Ir k ieM
dR
IAWdI au
s qk

^zwinAWdwqyAwqmk izM
dgI dyx vwl whY
, au
h A`Typhr Akwl pu
r K dy
ipAwr ivc r M
i gAwr ihM
dwhY[ syv k pR
BUivc j u
i VAwr ihM
dwhYqypR
BUsyv k
ivc, gu
r UqypR
BUiek- r U
p hn, ies ivc Bu
l yKyvwl I g`l nhIN[ hynwnk!
hzwr Wcqu
r weIAWnwl Aj yhwgu
r Uiml dwnhIN
, v`f yBwgWnwl iml dwhY[ 3[

sPl drsnu py Kq pun Iq] prsq crn giq inrml rIiq]

iehu hir rsu pwvY jnu koie ] AMimRqu pIvY Amru so hoie ]

Byt q sM ig rwm gu n rvy ] pwrbR hm kI drgh gvy ]

ausu purK kw nwhI kdy ibnws ] jw kY min pRgty gunqws ]

suin kir bcn krn AwGwny ] min sMqoKu Awqm pqIAwny ]

AwT phr hir kw nwmu lyie ] scu aupdysu syvk kau dyie ]

pUrw guru AKau jw kw mMqR ] AMimRq idRsit pyKY hoie sMq ]

moh mwieAw kY sMig n lypu ] mn mih rwKY hir hir eyku ]

gux ibAMq kImiq nhI pwie] nwnk ijsu BwvY iqsu ley imlwie]4]

AMDkwr dIpk prgwsy] nwnk Brm moh duK qh qy nwsy]6]

gu
r UdwdIdwr Pl dy
x vwl whY
, dIdwr kIiqAWpivqRhoj weIdwhY
,
cr n Co
i hAWau
c I AvsQw, su
`c I r hu
- r Iq hoj W
dI hY[ sM
g q ivc ir hWpR
BU
dygu
x gwskIdyhn, dr gwh ivc phu
c hoj W
M
dI hY
[ gu
r Udybcn su
x kykM
n
r `j j W
dyhn, mn ivc sM
qo
K Awj W
dwhYqyAwqmwpqIj j W
dI hY[ siqgu
rU

ko
eI ivr l wmnu
`K pR
BUdynwm dwsu
A wd mwxdwhY
, qyj omwxdwhYau
h
nwm- AM
i mR
q pIN
dwhY
, qyAmr hoj W
dwhY[ ij s dymn ivc gu
x Wdy^zwny
pR
BUdwpR
k wS hu
dwhY
M
, au
s dwkdynws nhINhu
dwBwv, au
M
h mu
V- mu
V mO
q dw
iSkwr nhINhu
dw[ siqgu
M
r UA`Typhr pR
BUdwnwm ismr dwhY
, qyAwpxy

pU
r n pu
r K hY
, au
s dwau
pdy
S BI sdwl eI At `l hY
, ij s vl Amr kr n
vwl I nzr nwl q`k dwhYEhI sM
q hoj W
dwhY[ gu
r Udygu
x by
AM
q hn, mu
`l
iml wau
N
dwhY[ 4[
su` K W dI mxI/ 125

ij s dyAM
dr o
Nnwm- r U
p dIvydynwl AigAwnqwdwhny
r wht kycwnx ho
jW
dwhY
, au
s dyBu
ly
Kyqymo
h dykwr x pY
dwho
eydu
`K dU
r hoj W
dyhn [ 6[
su` K W dI mxI/ 126

qpiq mwih TwiF vrqweI ] Andu BieAw duK nwTy BweI ]


jnm mrn ky imty AMdysy ] swDU ky pUrn aupdysy ]
Bau cUkw inrBau hoie bsy ] sgl ibAwiD mn qy KY nsy ]
ijs kw sw iqin ikrpw DwrI] swD sMig jip nwmu murwrI]
iQiq pweI cUky BRm gvn] suin nwnk hir hir jsu sRvn]7]
gu
r UdypU
r yau
pdyS du
A wr wivkwr WdI qpS ivc v`s idAWBI, pR
BUnyAM
dr
TM
F vr qwid`qI, su
K hI su
K hoigAw[ du
`K n`s geyqyj nm- mr n dygyV ivc
pY
x dyf r i&kr imt geyhn[ swr wf r mu
`k igAw, inf r v`s dyhW
, swr yr o
g
nws hokymno
Nivsr geyhn[ sqsM
g ivc pR
BUdwnwmj p kyij s gu
r UdybxysW
,
au
s nyswf yau
qyikr pwkIqI hY
[ hynwnk! pR
BUdwj s kM
nINsu
x kyAsWSW
qI
hwsl kr l eI hYqyswf yBu
l yKyqyBt kxwmu
`k geyhn [ 7[

slo k u ]
swiQ n cwlY ibnu Bjn ibiKAw sglI Cwru ]
hir hir nwmu kmwvnw nwnk iehu Dnu swru ]1]
pR
BUdy Bj n qo
NibnWho
r ko
eI SYmnu
`K dynwl nhINj W
dI, swr I
mwieAw j okmwau
N
dw r ihM
dw hY
, j gq qo
Nqu
r n vy
l y ies dyvwsqysu
A wh
smwn hY[ hynwnk! Akwl pu
r K dwnwm ismr n dI kmweI kr nwhI sB
qo
NcM
g wDn hY
, iehI nwl inBdwhY[ 1[

As tpd I]
sMq jnw imil krhu bIcwru ] eyku ismir nwm AwDwru ]
Avir aupwv siB mIq ibswrhu] crn kml ird mih auirDwrhu]

inrgunu Awip srgunu BI EhI] klw Dwir ijin sglI mohI]

krn kwrn so pRBu smrQu ] idRVu kir ghhu nwmu hir vQu ]

Apny criq pRiB Awip bnwey ] ApunI kImiq Awpy pwey ]

iehu Dnu sMchu hovhu BgvMq ] sMq jnw kw inrml mMq ]

hir ibnu dU jw nwhI koie ] srb inrMqir eyko soi e ]


Eiq poiq rivAw rUp rMg ] Bey pRgws swD kY sMg ]
ric rcnw ApnI kl DwrI ] Aink bwr nwnk bilhwrI]8]18]
pR
BUny AwpxI qwkq kwiem kr kyswr yj gq mo
i hAwhY
, au
h Awp
mwieAwdyiqM
nWgu
x Wqo
Nv`Kr whY
, iqR
gu
x I sM
s wr dwr U
p BI Awp hI hY[ pR
BU
nyAwpxyKy
l - qmwSyAwp hI bxweyhn, AwpxI bzu
r gI dwmu
`l BI Awp hI
pW
dwhY
[ pR
BUqo
Nibnwau
s vr gwho
r ko
eI nhINhY
, sB dyAM
dr pR
BUAwp hI
mO
jU
d hY[ qwxypy
t yvW
g swr yr U
pWqyr M
g Wivc ivAwpk hY
; ieh cwnx,

eyk Aws rwKhu mn mwih ] srb rog nwnk imit jwih ]1]
sM
qWnwl iml kypR
BUdygu
x Wdwivcwr kr o
, ie`k pR
BU ismr oqynwm
dwAwsr wl vo[ hyimqR
! ho
r swr yhIl yC`f idauqypR
BUdykml vr gyso
hxy
cr n ihr dyivc it kwau[ pR
BUsB ku
J Awp kr n qyj IvWpwso
Nkr wau
x dI
qwkq r `KdwhY
, pR
BUdwnwm- r U
pI so
hxwpdwr Q p`k wkr kysW
B l vo[ hy
BweI! nwm- r U
p Dn iek`Tw kr oqyBwgWvwl y bxo
, sM
qWdw iehI pivqR
au
pdy
S hY[ Awpxymn ivc iek pR
BUdI Aws r `Ko
, hynwnk! ies qr H
Wswr y
ro
g imt j wxgy[ 1[

smJ siqgu
r UdI sM
g q ivc pR
k wSdw hY[ isR
St I r c k ypR
BUny AwpxI

ijsu Dn kau cwir kuMt auiT Dwvih] so Dnu hir syvw qy pwvih]

s`iqAwies isR
St I ivc it kweI hY[ hynwnk! AwK mY
NkeI vwr AY
s ypR
BU

ijsu suK kau inq bwCih mIq ] so suKu swDU sMig prIiq ]

qo
Nsdkyj W
dwhW[ 8[

ijsu soBw kau krih BlI krnI] sw soBw Bju hir kI srnI]
s`u K W dI mxI/ 127

su` K W dI mxI/ 128

Aink aupwvI rogu n jwie ] rogu imtY hir AvKDu lwie ]

Aink aupwv n CUt nhwry ] isMi mR iq swsq byd bIcwry ]

srb inDwn mih hirnwmu inDwnu] jip nwnk drgh prvwnu]2]

hir kI Bgiq krhu mnu lwie] min bMCq nwnk Pl pwie]4]

hyimqR
! ij s Dn dI ^wqr qU
M
cwr ypwsyau
T dO
VdwhY
Nau
h Dn qU
M
pR
BUdI
sy
v wqo
Nl ey
N
gw[ hyimqR
! ij s su
K qU
MsdwqW
GdwhY
N
, au
h su
K sM
qWdI
sM
g q ivc ipAwr kIiqAWiml dwhY[ ij s so
BwdI ^wqr qU
Mny
k kmweI
kr dwhY
N
, au
h so
BwK`t x l eI qU
MAkwl pu
r K dI sr x pY[ ij hVwhau
mYdw
ro
g Any
k WhIil AWnwl dU
r nhINhu
dwah pR
M
BUdI nwm- r U
pI dvweI nwl
imt j W
dwhY[ swr ydu
i nAwvI ^zwinAWivc pR
BUdwnwm vDIAw^zwnwhY[
hynwnk! nwm j p, dr gwh ivc kbU
l ho
vy
N
gw[ 2[

j opwr bR
hm dI is&iq- r U
p so
c so
c dwhYau
h sc- mu
c mnu
`K hY
, pr j o
jM
m kyinr wmr j W
dwhY
, bM
dgI nhINkr dwau
h inr o
l k`c whY
[ Awpw- Bwv
C`f ky
, siqgu
r UdI sr nI pYkypR
BUdwismr n kIiqAWj nm mr n dwgy
V
mu
`k j W
dwhY
[ ies qr H
WkImqI mnu
`Kwj nm sPl whoj W
dwhY[ hyBweI! pR
BU
ismr , iehI pR
wxWdwAwsr whY[ isM
i mR
qIAWSwsqRvy
d Awidk ivcwir AW
qyho
r Any
k WhIl ykIiqAWAwvwgvn qo
Nbc nhINskIdw[ mn l wkyky
vl
pR
BUdI hI BgqI kr o[ j oBgqI kr dwhYhynwnk! au
s mn- ie`Cq Pl
iml j W
dyhn [ 4[

mnu prboDhu hir kY nwie ] dh idis Dwvq AwvY Twie ]


qw kau ibGnu n lwgY koie ] jw kY irdY bsY hir soie ]
kil qwqI TWFw hir nwau ] ismir ismir sdw suK pwau ]
Bau ibnsY pUrn ho ie Aws ] Bgiq Bwie Awqm prgws ]
iqqu Gir jwie bsY AibnwsI] khu nwnk kwtI jm PwsI ]3]
hyBweI! Awpxymn pR
BUdynwm nwl j gwau
, nwm dI br kq nwl
dsINpwsINdO
Vdw ieh mn it kwxyAw j W
dw hY
[ au
s ko
eI AO
k V nhIN
po
N
hdI, ij s dyihr dyivc au
h pR
BUv`s dwhY[ kl j u
g q`qI smwn A`g hY
,
ies dyivkwr sw swV r hyhn, pR
BUdwnwm TM
FwhY
, sdwismr oqysu
K
pwau
; f r au
~f j W
dw hY
, Aws pu
`g j W
dI hY
, pR
BUdI BgqI nwl ipAwr
k IiqAWAwqmw cmk pY
N
dI hY[ j oismr dw hYau
s dy ihr dy Gr ivc
AibnwsI pR
BUAwv`s dwhY[ hynwnk! AwK ik nwm j ipAWj mWdI PwhI
k`t I j W
dI hY[ 3[

qqu bIcwru khY jnu swcw ] jnim mrY so kwco kwcw ]


Awvwgvnu imtY pRB sy v ] Awpu iqAwig srin gu rdyv ]
ieau rqn jnm kw hoie auDwru] hir hir ismir pRwn AwDwru]
su` K W dI mxI/ 129

sMig n cwlis qyrY Dnw ] qUM ikAw lptwvih mUrK mnw ]


suq mIq kutMb Aru binqw ] ien qy khhu qum kvn snwQw ]
rwj rM g mwieAw ibsQwr ] ien qy khhu kvn Cu tkwr ]
Asu hsqI rQ AsvwrI ] JUTw fMPu JUTu pwswrI ]
ijin dIey iqsu buJY n ibgwnw] nwmu ibswir nwnk pCuqwnw]5]
hymU
r K mn! Dn qy
r ynwl nhINj wskdw, qU
Mikau
Nies j `Pwmwr I
bY
TwhY
N
? pu
qR
, im`qR
, pr vwr qyiesqR
I iehnWivco
N
, d`s , kO
x qyrwswQ dyx vwl w
hY
? mwieAwdyAf M
br , r wj qyr M
g - r l IAW
d`s o
, iehnWivco
Niks dynwl mo
h
pwieAWsdwl eI mwieAwqo
N^l wsI iml skdI hY
? Go
Vy, hwQI, r QW(A`j dIAW
kwr W
, mo
t rW
) dI svwr I kr nI ieh sB JU
TwidKwvwhY
, ieh Af M
br r cwau
x
vwl wBI nwSvM
q hY
[ mrUK au
s pR
BU nhINpCwxdwij s nyieh swr ypdwr Q id`qy
hn, nwm Bu
l wky, hynwnk! Aw^r pCu
qwau
N
dwhY[ 5[

gur kI miq qUM lyih ieAwny ] Bgiq ibnw bhu fUby isAwny ]
hir kI Bgiq krhu mn mIq ] inrml hoie qumwro cIqu ]
crn kml rwKhu mn mwih ] jnm jnm ky iklibK jwih ]
Awip jphu Avrw nwmu jpwvhu] sunq khq rhq giq pwvhu]
s`u K W dI mxI/ 130

swr BUq siq hir ko nwau] shij suBwie nwnk gun gwau]6]
hyAM
\ wx! siqgu
r UdI is`iKAwqyqu
r bVyisAwxyisAwxybM
dyBI BgqI qo
N
ibnwivkwr Wivc hI f u
`b j W
dyhn [ hyimqRmn! pR
BUdI BgqI kr , ies qr H
W
qyrI su
r q pivqRho
v yg I[ hyBweI! pR
BUdykml vr gyso
hxycr n Awpxymn ivc
pr o
A r `K, ies qr H
WkeI j nmWdypwp nws hoj wxgy; pR
BUdwnwmqU
M
Awp j p,
ho
r nW pR
yr, nwm su
x idAW
, au
c wr idAWqyinr ml r ihxI r ihM
i dAWau
~cI
AvsQwbx j weyg I [ pR
BUdwnwm hI sB pdwr QWqo
Nau
~qmpdwr Q hY
; qWqyhy
nwnk! Awqmk Af o
l qwivc it k kypR
ymnwl pR
BUdygu
x gw[ 6[

gun gwvq qyrI auqris mYlu ] ibnis jwie haumY ibKu PYlu ]
hoih AicMqu bsY suK nwil ] swis gRwis hir nwmu smwil ]
Cwif isAwnp sglI mnw ] swD sMi g pwvih scu Dnw ]
hir pUMjI sMic krhu ibau hwru ] eIhw suKu drgh jYkwru ]

iek pR
BU hI j p, iek pR
BUdI hI is&iq kr , iek ismr , hymn!
iek pR
BUdyiml x dI qW
G r `K[ iek pR
BUdyhI gu
x gw, mn ivc qysr Ir k
ieM
dR
IAWdyr whINiek Bgvwn hI j p [ sB QweINpR
BUAwp hI Awp hY
,
sB j IvWivc pR
BUhI v`s ir hwhY
[ j gq dyAny
k WiKl wr yiek pR
BUqo
NhI ho
ey
hn, iek pR
BU ismir AWpwp nws hoj W
dyhn [ ij s dymn qysr Ir ivc
iek pR
BUhI pr o
qwigAwhY
, hynwnk! au
s nygu
r UdI ikr pwnwl au
s iek
pR
BU pCwx il AwhY[

slo k u ]
iPrq iPrq pR B AwieAw pirAw qau srnwie ]
nwnk kI pR B by n qI ApnI BgqI lwie ]1]
hypR
BU
! Bt kdwBt kdwmY
Nqy
r I sr x AwipAwhW[ hypR
BU
! nwnk dI
iehI by
nqI hYik mY
AwpxI BgqI ivc j o
V [ 1[

srb inrMqir eyko dyKu ] khu nwnk jw kY msqik lyKu ]7]


hyBweI! pR
BUdygu
x gwau
N
idAWqy
r I ivkwr WdI mY
l au
qr j wey
g I,
qyhau
mYr U
pI ivhudwiKl wr wBI imt j wey
g w[ dm- b- dm pR
BUdynwm Xwd
kr , by
i &kr hoj wihg wqysu
KI j Ivn bqIq ho
vy
g w[ hymn! swr I cqu
r weIAW
C`f dy
, sdwnwl inBx vwl wDn sqsM
g ivc iml y
g w[ pR
BUnwm dI r ws
iek`TI kr , iehI ivhwr kr [ ies j Ivn ivc su
K iml y
g w, pR
BUdI dr gwh
ivc Awdr ho
vy
g w[ sB j IvWdyAM
dr iek Akwl pu
r K hI vy
K, hynwnk!
AwK ieh kM
m EhI kr dwhYij s dym`QyqyBwg hn [ 7[

eyko jip eyko swlwih ] eyku ismir eyko mn Awih ]

As tpd I]
jwck jnu jwcY pRB dwnu ] kir ikrpw dyvhu hir nwmu ]
swD jnw kI mwgau DUir ] pwrbRh m my rI srDw pUir ]
sdw sdw pRB ky gun gwvau] swis swis pRB qumih iDAwvau]
crn kml isau lwgY pRIiq] Bgiq krau pRB kI inq nIiq]
eyk Et eyko AwDwru ] nwnku mwgY nwmu pRB swru ]1]
hypR
BU
! ieh mM
g qwdws qy
r ynwm dwdwn mM
g dwhY
; hyhr I! ikr pwkr

eyks ky gun gwau Anq ] min qin jwip eyk BgvMq ]

ky Awpxwnwm dy
hu
[ hypwr bR
hm! my
r I ie`CwpU
r I kr , mY
NswDUj nWdypY
rW

eyko eyku eyku hir Awip ] pUrn pUir rihE pRBu ibAwip ]

dI ^wk mM
g dwhW[ mY
NsdwsdwpR
BUdygu
x gwvW
[ hypR
BU
! mY
Ndm- b- dm

Aink ibsQwr eyk qy Bey ] eyku ArwiD prwCq gey ]


mn qn AMqir eyku pRBu rwqw] gur pRswid nwnk ieku jwqw]8]19]
s`u K W dI mxI/ 131

qY
hI ismr W
[ pR
BUdykml vr gyso
hxycr nWnwl my
r I pR
Iq l `g I r hyqy
sdwhI pR
BUdI BgqI kr dwr hW[ pR
BUhI iekomy
r I Et hY
, iekoAwsr whY
,
nwnk pR
BUdwsR
St nwm mM
y
g dwhY[
s`u K W dI mxI/ 132

pRB kI idRsit mhw suKu hoie ] hir rsu pwvY ibrlw koie ]

so ikau ibsrY ij Gwl nw BwnY] so ikau ibsrY ij kIAw jwnY]

ijn cwiKAw sy jn iqRpqwny ] pUrn pu rK nhI folwny ]

so ikau ibsrY ijin sBu ikCu dIAw ] so ikau ibsrY ij jIvn jIAw ]

suBr Bry pRym rs rMig ] aupjY cwau swD kY sMig ]

so ikau ibsrY ij Agin mih rwKY] gur pRswid ko ibrlw lwKY]

pry srin Awn sB iqAwig] AMqir pRgws Anidnu ilv lwig]

so ikau ibsrY ij ibKu qy kwFY ] jnm jnm kw tUtw gwFY ]

bfBwgI jipAw pRBu soie ] nwnk nwim rqy suKu hoie ]2]

guir pUrY qqu iehY buJwieAw] pRBu Apnw nwnk jn iDAwieAw]4]

pR
BUdI imhr dI nzr nwl bVwsu
K hu
d
MwhY
, pr ko
eI ivr l wpR
BUdy
nwm dwsu
A wd c`KdwhY[ ij nH
Wnynwm- r s c`iKAwhY
, au
h mwieAwvl o
Nr `j
geyhn, pU
r n mnu
`K bx geyhn, mwieAwdyl whyGwt yivc f o
l dynhIN
; pR
BU
ipAwr dysu
A wd dI mO
j ivc au
h nkw- nk Br yr ihM
dyhn, swD j nWdI
sM
g q ivc r ih kyau
hnWdyAM
dr pR
BU
- iml wp dwcwaupY
dwhu
dwhY
M
[ ho
r swr y
Awsr yC`f kyau
h pR
BUdI sr n pY
N
dyhn, AM
dr cwnx hoj W
dwhY
, qyhr vy
ly
au
hnWdI il v pR
BU
- cr nWivc l `g I r ihM
dI hY[ v`f yBwgWvwl ybM
i dAWnypR
BU
ismir AwhY[ hynwnk! pR
BUdynwm ivc r `iqAWsu
K hu
dwhY[ 2[
M

syvk kI mnsw pUrI BeI ] siqgur qy inrml miq leI ]


jn kau pRBu hoieE dieAwlu ] syvku kIno sdw inhwlu ]
bMDn kwit mukiq jnu BieAw ] jnm mrn dUKu BRmu gieAw ]
ieC punI srDw sB pUrI ] riv rihAw sd sMig hjUrI ]
ijs kw sw iqin lIAw imlwie] nwnk BgqI nwim smwie]3]
j do
Nsy
v k Awpxygu
r Uqo
Nau
~qm is`iKAwl Y
N
dwhYqd sy
v k dymn dy
Pu
r nypU
r n hoj W
dyhn, mwieAwvwl I dO
V mu
`k j W
dI hY
[ pR
BUAwpxyAj y
hy
sy
v k au
qyimhr

kr dwhY
, sy
v k sdwiKVy
- m`Qyr `KdwhY
; sy
v k mwieAw

vwl yzM
j Ir qo
V kyKl wswhoj W
dwhY
, j nm mr n dygy
V dwdu
`K qyshswmu
`k
jW
dwhY
[ ie`CwqySr DwsB isr ycVHj W
dI hY
, pR
BUsB QweINivAwpk, AM
gsM
g id`s dwhY[ hynwnk! ij s mwl k dwau
h sy
v k hY
, au
h Awpxynwl iml w
lY
N
dwhY
, sy
v k BgqI kr kynwm ivc it ikAwr ihM
dwhY[ 3[
s`u K W dI mxI/ 133

au
h pR
BUikau
Nivsr j weyj omnu
`K dI kIqI imhnq Aj weINnhIN
j wx dy
N
dw, qykIqI kmweI cy
qyr `KdwhY
? au
h pR
BUikau
NBu
`l j weyij s ny
sB ku
J id`qwhY
, j oj IvWdI izM
dgI dwAwsr whY
? au
h pR
BUikau
Nivsr j wey
j omWdypy
t dI A`g ivc bcwkyr `KdwhY
? ko
eI ivr l wgu
r UdI ikr pwnwl
ieh g`l smJdw hY[ au
h pR
BUikau
NBu
`l j weyj omwieAw- r U
p zihr qo
N
bcwau
N
dwhYAqykeI j nm dyivCu
Vyho
eyj Iv Awpxynwl j o
VlY
N
dwhY
?
ij nH
Wsy
v kW pU
r ygu
r Unyieh g`l smJweI hY
, hynwnk! au
hnWnyAwpxy
pR
BU ismir AwhY[ 4[

swjn sMq krhu iehu kwmu ] Awn iqAwig jphu hir nwmu ]
ismir ismir ismir suK pwvhu] Awip jphu Avrh nwmu jpwvhu]

Bgiq Bwie qrIAY sM swru ] ibnu BgqI qnu hos I Cwru ]


srb kilAwx sU K iniD nwmu ] bUfq jwq pwey ibsRwmu ]
sgl dUK kw hovq nwsu ] nwnk nwmu jphu gu nqwsu ]5]
hys`j x j no
! hysM
q j no
! ieh kM
mkr o
, ho
r swr yAwhr C`f kypR
BUdwnwm
j phu
; sdwismr oqyismr kysu
K hwsl kr o
; pR
BUdwnwmAwp j phuqyho
r nW
BI j pwvhu[ pR
BUdI pR
m
y wBgqI r whIN ieh sM
s wr smu
dr qr IdwhY
M
, BgqI qo
N
ibnwsr Ir iksykM
mnhIN
[ pR
BUdwnwmBl yBwgWqyswr ysu
KWdw^zwnwhY
, nwm
j ipAWivkwr Wivc f u
`bdyj W
dy it kwxwiml dwhY
; swr ydu
`KWdwnws hoj W
dw
hY
[ hynwnk! nwm j phu
, nwm hI gu
x Wdw^zwnwhY[ 5[

aupjI pRIiq pRym rsu cwau ] mn qn AMqir iehI suAwau ]


su` K W dI mxI/ 134

nyqRhu pyiK drsu suKu hoie ] mnu ibgsY swD crn Doie ]

bhu Bo jn kwpr sM gIq ] rsnw jpqI hir hir nIq ]

Bgq jnw kY min qin rMgu ] ibrlw koaU pwvY sMgu ]

BlI su krnI soBw DnvMq ] ihrdY bsy pUrn gurmMq ]

eyk bsqu dIjY kir mieAw ] gur pRswid nwmu jip lieAw ]

swD sMig pRB dyhu invws ] srb sUK nwnk prgws ]8]20]

qw kI aupmw khI n jwie ] nwnk rihAw srb smwie ]6]

ij s nyA`K dwiek Po
r mwqRBI pR
BUdygu
x gweyhn, au
s nymwno
swr ysu
r g qymo
K mu
k qI hwsl kr l eyhn[ ij s dymn ivc pR
BUdynwm
dI g`l - bwq i m`TI l `g I hY
, au
s mwno Anyk Wr wj - Bo
g pdwr Q qy
vif AweIAWiml geIAWhn [ ij s dI j IB sdwpR
BUdwnwm j pdI hY
,
au
s mwnokeI iksm dyKwxyk`pVyqyr wg- r M
g hwsl hogeyhn[ ij sdy
ihr dyivc pU
r ygu
r Udwau
pdy
S hY
, au
s ydwAwcr n Bl whY
, so
BwhY
, Eh DnwF
hY[ hypR
BU
! AwpxysM
qWdI sM
g q ivc QWdy[ hynwnk! sqsM
g ivc ir hW
swr ysu
KWdwpR
k wS hoj W
dwhY[ 8[ 20[

ij s dyAM
dr pR
BUdI pR
Iq pY
dwho
eI hY
, su
A wd qycwaupY
dwho
i eAwhY
,
au
s dymn qyqn ivc cwA hYik nwm dI dwiq iml y[ A`KWnwl gu
r UdwdIdwr
kr kyau
s su
K hu
dwhY
M
, gu
r Udycr n Doky mn iKV Awau
N
dwhY[ BgqWdymn
qysr Ir ivc pR
BUdwipAwr it ikAwr ihM
dwhY
, pr iksyivr l yBwgWvwl y
au
hnWdI sM
g q nsIb hu
dI hY[ hypR
M
BU
! iek nwm- vsqUimhr kr kysw dy, qW
j ogu
r UdI ikr pwnwl qyrwnwm j p skIey[ hynwnk! au
h pR
BUsB QweINmO
jU
d
hY
, au
s dI vif AweI ibAwn nhINkIqI j wskdI [ 6[

pR B bKsM d dIn dieAwl ] Bgiq vCl sdw ikrpwl ]

slo k u ]

AnwQ nwQ goi bM d gupwl ] srb Gtw krq pR iqpwl ]

srgu n inrgu n inrM k wr su Mn smwDI Awip ]

Awid pu rK kwrx krqwr ] Bgq jnw ky pRwn ADwr ]

Awpn kIAw nwnkw Awpy hI iPir jwip ]1]

jo jo jpY su hoie punIq ] Bgiq Bwie lwvY mn hIq ]

Awkwr - r ihq Akwl pu


r K iqR
gu
x I mwieAwdwr U
p Bwv, j gq r U
p BI Awp
hYqymwieAwdyiqM
nWgu
x Wqo
Npr yBI Awp hI hY
[ APu
r AvsQwivc it ikAw
ho
i eAwBI Awp hI hY[ hynwnk! ieh swr wj gq pR
BUnyAwp hI r icAwhYqy
j gq dyj IvWivc bY
T kyAwp hI AwpxyAwp Xwd kr ir hwhY[

hm inrgunIAwr nIc Ajwn] nwnk qumrI srin purK Bgvwn]7]


hyb^Snhwr pR
BU
! hygr IbWqyqr s kr n vwl y
! hyBgqI nwl ipAwr
kr n vwl y
! hysdwdieAwdyGr ! hyAnwQWdynwQ! hygo
i bM
d! hygo
pwl ! hy
swr ysr Ir WdI pwl xwkr n vwl y
! hysB dymu
`F qysB iv`c ivAwpk pR
BU
! hy
j gq dymU
l ! hykr qwr ! hyBgqWdI izM
dgI dyAwsr y
! j oj oBgqI- Bwv
nwl mn ivc qy
r wipAwr it kwau
N
dwhY
, qY
j pdwhY
, au
h piv`qr hoj W
dwhY
[ hynwnk! by
nqI kr qyAwK hyAkwl pu
r K! hyBgvwn! AsINqy
rI
Sr n AweyhW
, AsINnIc hW
, AM
\ wx hWqygu
x - hIn hW
[ 7[

As tpd I]
jb Akwru iehu kCu n idRstyqw ] pwp puMn qb kh qy hoqw ]
jb DwrI Awpn suMn smwiD] qb bYr ibroD iksu sMig kmwiq]
jb ies kw brnu ichnu n jwpq ] qb hrK sog khu iksih ibAwpq]

srb bYkuMT mukiq moK pwey ] eyk inmK hir ky gun gwey ]

jb Awpn Awp Awip pwrbRhm] qb moh khw iksu hovq Brm]

Aink rwj Bog bifAweI ] hir ky nwm kI kQw min BweI ]

Awpn Ky lu Awip vrqIjw ] nwnk krnYh wru n dU jw ]1]

su` K W dI mxI/ 135

su` K W dI mxI/ 136

j do
Nj gq dI Aj yko
eI Skl hI nhINid`s dI sI, qdo
Npwp j Wpu
n
M
iks j Iv qo
NhoskdwsI? j do
NpR
BUnyAwp APu
r AvsQwvwl I smwDI l weI
ho
eI sI qdo
Niks nyiksynwl vY
r - ivr o
D kmwau
x wsI? j do
N j gq dwko
eI
rM
g- r U
p hI nhINsI id`s dw, qdo
Nd`s o^u
SI j WicM
qwiks po
h skdysn?
j do
NpR
BU ky
v l Awp hI Awp sI, qdo
Nmo
h ikQyhoskdwsI, qyBr m- Bu
ly
Ky
iks hoskdysn? hynwnk! j gq r U
p ApxI Ky
f pR
BUnyAwp bxweI hY
,
au
s qo
Nibnwies Ky
f nU
Mbnwau
x vwl wko
eI ho
r nhINhY[ 1[

sI, qdo
Nd`s o
, jM
mxw, mr nwqymO
q ikQysn? j do
Nkr qwr pU
r n pR
BUAwp hI
sI, qdo
Nd`s o
, mO
q dwf r iks hoskdwsI? j do
NAidR
St qyAgo
c r pR
BU
iek Awp hI sI qdo
NicqRgu
pq iks l y
Kw pu
`C skdysn? j do
Nmwl k
mwieAw- r ihq AQwh Ago
c r Awp hI sI, qdo
NkO
x mwieAwdybM
DnWqo
Nmu
kq
sn qykO
x bM
DnWivc b`J yho
eyhn? au
h Acr j - r U
p pR
BUAwpxyvr gwAwp hI
hY[ hynwnk! AwpxwAwkwr au
s nyAwp hI pY
dwkIqwhY[ 3[

jb hovq pRB kyvl DnI ] qb bMD mukiq khu iks kau gnI ]

jh inrMjn inrMkwr inrbwn] qh kaun kau mwn kaun AiBmwn]

jb eykih hir Agm Apwr] qb nrk surg khu kaun Aauqwr]

jh srUp kyvl jgdIs ] qh Cl iCdR lgq khu kIs ]

jb inrgun pRB shj suBwie] qb isv skiq khhu ikqu Twie]

jh joiq srUpI joiq sMig smwvY] qh iksih BUK kvnu iqRpqwvY]

jb Awpih Awip ApnI joiq DrY] qb kvn infru kvn kq frY]

krn krwvn krnY hwru ] nwnk krqy kw nwih sum wru ]4]

Awpn cilq Awip krnYhwr ] nwnk Twkur Agm Apwr]2]


j do
NpR
BUisr & Awp hI sI, qdo
Nd`s o
, iks bM
DnWivc PisAw
ho
i eAw, qyiks mu
k iq smJIey
? j do
NAgm qyby
AM
q pR
BUiek Awp hI sI,
qdo
Nd`s o
, nr kWqysu
r gWivc Awau
x vwl yikhVyj Iv sn? j do
Nsu
qyhI pR
BU
iqR
gu
x I mwieAwqo
Npr ysI, j do
Nau
s nymwieAwr cI hI nhINsI qdo
Nd`s o
,
ikQysn j Iv qyikQysI mwieAw? j do
NpR
BUAwp hI AwpxI j o
i q j gweI bY
Tw
sI, qdo
NkO
x inf r sI qykO
x iksyqo
Nf r dysn? hynwnk! Akwl pu
rK
Agm qyby
AM
q hY
; AwpxyqmwSyAwp hI kr n vwl whY[ 2[

ij s AvsQwivc j IvWdwmwl k inr ml pR


BUAwp hI sI EQyau
h
mY
l - r ihq sI, qWd`s ,o au
s nyikhVI mY
l Do
x I sI? ij QymwieAw- r ihq,
Awkwr - r ihq qyvwSnw- r ihq pR
BUhI sI, au
Qymwx AhM
k wr iks ho
xw
sI? ij Qyky
v l j gq dymwl k pR
BUdI hI hsqI sI, EQyd`s o
, Cl qyAY
b iks
l `g skdysn? j do
Nj o
i q- r U
p pR
BU AwpxI hI j o
i q ivc l In sI, qdo
N
iks mwieAwdI Bu
`K qykO
x r `ij Awho
i eAwsI? kr qwr Awp hI sB ku
J
kr n vwl wqyj IvWqo
Nkr wau
x vwl whY[ hynwnk! kr qwr dwAM
dwzwnhIN
l gieAwj wskdw[ 4[

AibnwsI suK Awpn Awsn] qh jnm mrn khu khw ibnwsn]

jb ApnI soBw Awpn sMig bnweI ] qb kvn mwie bwp imqR suq BweI]

jb pUrn krqw pRBu soie ] qb jm kI qRws khhu iksu hoie ]

jh srb klw Awpih prbIn ] qh byd kqyb khw koaU cIn]

jb Aibgq Agocr pRB eykw] qb icqR gupq iksu pUCq lyKw]

jb Awpn Awpu Awip auirDwrY ] qau sgn Apsgn khw bIcwrY]

jb nwQ inrMjn Agocr AgwDy] qb kaun Cuty kaun bMDn bwDy]

jh Awpn aUc Awpn Awip nyrw ] qh kaunu Twkuru kaunu khIAY cyrw]

Awpn Awp Awp hI Acrjw] nwnk Awpn rUp Awp hI auprjw]3]

ibsmn ibsm rhy ibsmwd ] nwnk ApnI giq jwnhu Awip]5]

j do
NAkwl pu
r K AwpxI mO
j ivc AwpxyhI sr U
p ivc it ikAwbY
Tw
s`u K W dI mxI/ 137

jh inrml purKu purKpiq hoqw] qh ibnu mYlu khhu ikAw Doqw]

j do
NpR
BUnyAwpxI so
BwAwpxyhI nwl bxweI sI, j do
Nko
eI ho
r au
s
su` K W dI mxI/ 138

dI so
Bwkr n vwl wnhINsI qdo
NkO
x mW
, ipau
, imqR
, pu
qRj WBr wsI? j do
N
Akwl pu
r K Awp hI swr IAWqwkqWivc isAwxwsI, qdo
NikQyko
eI vy
d qy
kqy
bWdyDr m pu
s qk ivcwr dwsI? j do
NpR
BUAwpxyAwp Awp hI Awpxy
Awp ivc it kweI bY
TwsI, qdo
NcM
g ymM
dySgn kO
x so
c dwsI? ij s AvsQw
ivc pr mwqmwAwp hI sB qo
Nau
~cwsI, Awp hI Awpxyny
VysI, d`s omwl k
kO
x sI qysy
v k kO
x sI? hynwnk! Ar dws kr qyAwK hypR
BU
! qU
MAwpxI
giq Awp hI j wxdwhY
N
, j Iv qy
r I giq Bwl dyhY
r wn qyAcr j hor hyhn [

jh ACl ACyd AByd smwieAw] aUhw iksih ibAwpq mwieAw]


Awps kau Awpih Awdysu ] iqhu gux kw nwhI prvys u ]
jh eykih eyk eyk BgvMqw] qh kaunu AicMqu iksu lwgY icMqw]
jh Awpn Awpu Awip pqIAwrw] qh kaunu kQY kaunu sunnYhwrw]
bhu byAMq aUc qy aUcw ] nwnk Awps kau Awpih phUcw ]6]
ij s AvsQw ivc AC`l AibnwsI qy ABy
d pR
BUAwpx y Awp ivc
it ikAwho
i eAwhY
, EQyiks mwieAwpo
h skdI hY
? qdo
NpR
BUAwpxyAwp
Awp hI nmskwr kr dwhY
, mwieAwdyiqM
n gu
x Wdwau
s au
qyAsr nhIN
pY
N
dw[ j do
NBgvwn ky
v l iek Awp hI sI, qdo
NkO
x by
- i&kr sI qyiks
ko
eI icM
qwl `g dI sI ? j do
NAwpxyAwp piqAwau
x vwl wpR
BUAwp hI sI,
qdo
NkO
x bo
l dwsI, qykO
x su
x n vwl wsI? hynwnk! pR
BUbVwby
AM
q hY
, sB
qo
Nau
~cwhY
, AwpxyAwp qk Awp hI A`pVn vwl whY[ 6[

jh Awip ricE prpMcu Akwru ] iqhu gux mih kIno ibsQwru]

ko
eI j Iv nr kWdwBwgI qyko
eI su
r gWdwcwhvwn bixAw; Gr WdyDM
dy
,
mwieAwdybM
Dn, AhM
k wr , mo
h, Bu
ly
Ky
, f r ,...; du
`K, su
K, Awdr inr wdr I
iehoij hIAWkeI iksm dIAWg`l Wc`l peIAW
[ hynwnk! pR
BUAwpxw
qmwSwkr kyAwp vy
K ir hwhY[ j do
Nies Ky
f smy
t dwhYqWiek Awp hI
Awp hoj W
dwhY[

jh Aibgqu Bgqu qh Awip ] jh psrY pwswru sMq prqwip]


duhU pwK kw Awpih DnI ] aun kI soBw aunhU bnI ]
Awpih kauqk krY And coj ] Awpih rs Bogn inrjog ]
ijsu BwvY iqsu Awpn nwie lwvY ] ijsu BwvY iqsu Kyl iKlwvY]
by su mwr AQwh Agnq Aqo lY ]
ijau bul wvhu iqau nwnk dws bol Y ]8]21]
ij QyAidR
St pR
BUhYEQyau
s dwBgq hY
, ij QyBgq hYEQyau
h pR
BUAwp
hY[ hr QWsM
qWdI mihmwvwsqypR
BUj gq dwiKl wr wiKl wr ir hwhY
[ pR
BU
j I AwpxI so
BwAwp hI j wxdyhn, sM
qWdwpR
qwp qymwieAwdwpR
Bwv
ienH
Wdo
hWp`KWdwmwl k pR
BUAwp hY[ pR
BUAwp hI Ky
f WKy
f ir hwhY
, Awp
inr l y
p hY[ j oau
s Bwau
N
dwhY
, au
s Awpxynwm ivc j o
VdwhY
, qyij s
cwhu
dwhYmwieAwdIAWKy
M
f WiKf wau
N
dwhY[ hynwnk ieau
NAr dws kr qy
AwK hyby
AM
q! hyAQwh! hyAgxq! hyAf o
l pR
BU
! ij vy
NqU
Mbu
l wau
N
dwhY
Niqvy
N
qy
r ydws bo
l dyhn [

gu
r bw
xI pVH
n dy5 FM
g

pwpu puMnu qh BeI khwvq ] koaU nrk koaU surg bMCwvq ]


Awl jwl mwieAw jMjwl ] haumY moh Brm BY Bwr ]

1.bo
l - bo
l

dUK sUK mwn Apmwn ] Aink pRkwr kIE bKw n ]

3. smJ- smJ

Awpn Kylu Awip kir dyKY ] Kylu sMkocY qau nwnk eykY ]7]
j do
NpR
BUnyAwp j gq dI Ky
f r c id`qI, qymwieAwdyiqM
n gu
x Wdw
iKl wr wKl y
r id`qw[ qdo
Nieh g`l c`l peI ik ieh pwp hY
, ieh pu
n hY
M
, qdo
N
s`u K W dI mxI/ 139

kyy

2.r u
k- r u
k

ky

ky

4.bw
r - bwr
5.mu
s ku
r wky

ipAwr nwl , vIcwr kybwxI pVIeyieM


J ik mU
M
h bw
xI pVH
yAqymn Ar Q vIcw
r y[
ij vyNmU
h nwl bwxI pVIeymn ivc Ar Q- vIcwr cl dI r hy
M
[
su` K W dI mxI/ 140

slo k u ]
jIA jMq ky Twkurw Awpy vrqxhwr ]
nwnk ey k o psirAw dU jw kh idR s twr ]1]
hyj IAWj M
qWdypwl x vwl ypR
BU
! qU
MAwp hI sB QweINvr q ir hwhY
N[
hynwnk! pR
BUAwp hI sB QweINmO
jU
d hY
, au
s qo
Nibnwko
eI dU
j wikQyvy
Kx
ivc AwieAwhY
? [ 1[

As tpd I]

swr yj Iv j M
q au
s pR
BUdyv`s ivc hn, au
h dInWqydieAwkr n vwl w
hY
, AnwQWdwmwil k hY[ ij s j Iv pR
BUAwp r `KdwhYau
s ko
eI mwr
nhINskdw[ mo
i eAwho
i eAwqWau
h j Iv hYij s pR
BUBu
l wdy
N
dwhY[ pR
BU
C`f kyho
r ikQyko
eI j wey
? sB j IvWdyisr qyiek Awp hI pR
BUhYj o
mwieAwdypR
Bwv qo
Npr yhY[ pR
BU AM
dr bwhr sB QweINAM
g - sM
g j wxhu
,
ij s dyv`s ivc sB j IvWdI izM
dgI dwBy
q hY[ hynwnk! AwK, pR
BUdy
sy
v k au
s qo
Nsdkyhn j ogu
x Wdw^zwnwhY
, by
AM
q qyApwr hY[

pU rn pUir rhy dieAwl ] sB aUpir ho vq ikrpwl ]


Apny krqb jwnY Awip ] AM q rjwmI rihE ibAwip ]

Awip kQY Awip sunnYhwru ] Awpih eyku Awip ibsQwru ]

pRiqpwlY jIAn bhu Bwiq ]jo jo ricE su iqsih iDAwiq ]

jw iqsu BwvY qw isRsit aupwey ] AwpnY BwxY ley smwey ]

ijsu BwvY iqsu ley imlwie] Bgiq krih hir ky gux gwie]

qum qy iBMn nhI ikCu hoie ] Awpn sUiq sBu jgqu proie ]

mn AMqir ibswsu kr mwinAw] krnhwru nwnk ieku jwinAw]3]

jw kau pRB jIau Awip buJwey ] scu nwmu soeI jnu pwey ]

dieAwdyGr pR
BUj I sB QweINBr pU
r hn, qysB j IvWqyimhr
kr dyhn [ pR
BUAwpxyKy
l Awp j wxdwhY
, sB dyidl dI j wxn vwl wsB
QweINmO
jU
d hY[ j IvW keI qr IikAWnwl pwl dwhY
, j oj oj Iv au
s nypY
dw
kIqwhY
, au
h au
s ypR
BU ismr dwhY[ ij s au
qyqR
`TdwhYau

s nwl j o
Vl Y
N
dw
hY
, au
h au
s dygu
x gwkyau
s dI BgqI kr dyhn [ hynwnk! ij s nymn
ivc Sr DwDwr kypR
BU s`c mu
c ho
N
d vwl wmM
n il AwhY
, au
s nyau
s ie`k
kr qwr hI pCwixAwhY[ 3[

so smdrsI qq kw byqw ] nwnk sgl isRsit kw jyqw ]1]


sB j IvWivc pR
BUAwp bo
l ir hwhYAwp hI su
x n vwl whY
, Awp hI ie`k hY
isR
St I r cx qo
Npihl W
, qyAwp hI j gq Awpxyivc smyt l Y
N
dwhY[ hypR
BU
!
qY
Qo
Nv`Kr wku
J nhINhY
, qU
M
Awpxyhu
k m- r U
p Dwgyivc swr yj gq pR
or `iKAwhY[
ij s pR
BUj I Awp sU
J b^Sdyhn, au
h pR
BUdwsdw- iQr r ihx vwl wnwm
hwsl kr l Y
N
dwhY[ au
h (ij hVwscunwmpR
wpq kr l Y
N
dwhY
) sB vl iek smwn
nzr nwl q`k dwhY
, hynwnk! au
h swr yj gq dwij `qx vwl whY[ 1[

jnu lwgw hir eykY nwie ] iqs kI Aws n ibrQI jwie ]

jIA jMqR sB qw kY hwQ ] dIn dieAwl AnwQ ko nwQu ]

syvk kau syvw bin AweI ] hukmu bUiJ prm pdu pweI ]

ijsu rwKY iqsu koie n mwrY ] so mUAw ijsu mnhu ibswrY ]

ies qy aUpir nhI bIcwru ] jw kY min bisAw inrMkwru ]

iqsu qij Avr khw ko jwie ] sB isir eyku inrMjn rwie ]

bMDn qoir Bey inrvYr ] Anidnu pUjih gur ky pYr ]

jIA kI jugiq jw kY sB hwiQ ] AMqir bwhir jwnhu swiQ ]

ieh lok suKIey prlok suhyly] nwnk hir pRiB Awpih myly]4]

gun inDwn byA Mq Apwr ] nwnk dws sdw bilhwr ]1]


s`u K W dI mxI/ 141

j osy
v k iek pR
BUdynwm ivc it ikAwho
i eAwhY
, au
s dI Aws kdy
su` K W dI mxI/ 142

^wl I nhINj W
dI [ sy
v k ieh P`bdwhYik sB dI sy
v wkr y[ pR
BUdI r zw
smJ kyau
s au
~cwdr j wiml j W
dwhY[ ij nH
Wdymn ivc Akwl pu
rK
v`s dwhY
, au
hnW ies nwm ismr n qo
Nv`f who
r ko
eI ivcwr nhINsu
`J dw;
mwieAwdybM
Dn qo
V kyau
h inr vY
r hoj W
dyhn qyhr vy
l ysiqgu
r Udycr n
pU
j dyhn; au
h ies j nm ivc vI su
KI hn, qypr l o
k ivc BI sO
Kyhu
dyhn,
M
hynwnk! pR
BUnyAwp au
hnW Awpxynwl iml wil AwhY[

qysr Ir dyr whINil v j o


V kynwm j phu
, du
K dr d Aqymn qo
Nf r dU
r ho
j wey
g w; hyvxj wr yj Iv! s`c wvxj kr hu
, nwm r U
p s`c yvxj nwl qu
hwf w
sO
dwpR
BUdI dr gwh ivc mu
`l pwey
g w[ hynwnk! mn ivc iek Akwl pu
rK
dwAwsr wr `Ko
, mu
VjM
mx- mr n dwgy
V nhINho
vy
g w[ 6[

swD sMi g imil krhu And ] gun gwvhu pR B prmwn d ]

inrBau jpY sgl Bau imtY ] pRB ikrpw qy pRwxI CutY ]

rwm nwm qqu krhu bIcwru ] dRlB dyh kw krhu auDwru ]

ijsu pRBu rwKY iqsu nwhI dUK ] nwmu jpq min hovq sUK ]

AMimRq bcn hir ky gun gwau ] pRwn qrn kw iehY suAwau ]

icMqw jwie imtY AhMkwru ] iqsu jn kau koie n phucnhwru ]

AwT phr pRB pyKhu nyrw ] imtY AigAwnu ibnsY AMD yrw ]

isr aUpir TwFw guru sUrw ] nwnk qw ky kwrj pUrw ]7]

suin aupdysu ihrdY bswvhu ] mn ieCy nwnk Pl pwvhu ]5]

pR
BUqo
Npr yik`Qyko
eI j Iv j wskdwhY
? j Iv bcdwhI r `Kxhwr pR
BU
ismr kyhY
[ j oinr BaupR
BU j pdwhY
, au
s dwswrwf r imt j W
dwhY
, pR
BUdI
imhr nwl hI bM
dwf r qo
N^l wsI pwau
N
dwhY[ ij s dI pR
BUr `iKAwkr dwhY
au
s ko
eI du
`K nhINpo
N
hdw, nwm j ipAWmn ivc su
K pY
dwhu
dwhY
M
; nwm
ismir AWicM
qwdU
r qyAhM
k wr imt j W
dwhY
, au
s dI ko
eI br wbr I hI nhIN
kr skdw [ hynwnk! ij s bM
dydyisr au
qysU
r mw siqgu
r Ur wKw Kl o
qw
ho
i eAwhY
, au
s dyswr ykM
m r ws Awj W
dyhn [ 7[

pr m ^u
SIAWvwl ypR
BUdI is&iq- swl wh kr o
, sqsM
g ivc iml kyieh
dwbcwaukr oj obVI mu
Sikl nwl iml dwhY[ hir dygu
x gwauj oAmr
kr n vwl ybcn hn, izM
dgI ivkwr Wqo
Nbcwau
x dwiehI vsIl whY
[ A`Ty
phr pR
BU AM
g - sM
g vy
Khu
, AigAwn imt j wey
g wqymwieAwdwhny
r wnws
hoj wey
g w[ hynwnk! siqgu
r Udwau
pdy
S su
x kyihr dyivc vswauies qr H
W
mn- mM
g IAWmu
r wdWiml xgIAW[

iqs qy dUir khw ko jwie ] aub rY rwKnhwru iDAwie ]

miq pUrI AMimRqu jw kI idRsit] drsnu pyKq auDrq isRsit]

hlqu plqu duie lyhu svwir ] rwm nwmu AMqir auir Dwir ]

crn kml jw ky AnUp ] sPl drsnu suMdr hir rUp ]

pUry gur kI pUrI dIiKAw] ijsu min bsY iqsu swcu prIiKAw]

DMnu syvw sy vku prvwnu ] AMqrjwmI pu rKu pRDwnu ]

min qin nwmu jphu ilv lwie] dUKu drdu mn qy Bau jwie]

ijsu min bsY su hoq inhwlu ] qw kY inkit n Awvq kwlu ]

scu vwpwru krhu vwpwrI ] drgh inbhY Ky p qum wrI ]

Amr Bey Amrw pdu pwieAw ]

eykw tyk rKhu mn mwih ] nwnk bhuir n Awvih jwih ]6]

swD sM i g nwnk hir iDAwieAw ]8]22]

nwm AM
dr ihr dy ivc it kwE, ies qr H
Wl o
k qypr l o
k do
vy
Nsu
Dwr
l vo
[ pU
r ysiqgu
r UdI is`iKAw BI mu
kM
ml hu
d
MI hY
, ij s dymn ivc ieh

ij s pR
BUdI smJ pU
r n, ABu
`l hY
, ij s dI nzr ivco
NAM
i mR
q vr sdw
hY
, au
s dwdIdwr kIiqAWj gq dwau
~Dwr hu
dwhY[ ij s pR
M
BUdykml Wvr gy

s`u K W dI mxI/ 143

s`u K W dI mxI/ 144

A`q so
hxycr n hn, au
s dwr U
p su
dr hY
M
, au
s dwdIdwr mu
r wdWpU
r IAWkr n
vwl whY
[ au
h Akwl pu
r K Gt Gt dI j wxn vwl wqysB qo
Nv`f whY
, au
s dw
sy
v k dr gwh ivc kbU
l hoj W
dwhY
, au
s dI sy
v wmu
bwir k hY[ ij sdyihr dy
ivc pR
BUv`s dwhYau
h Pu
`l vW
g iKVdwhY
, au
s dyny
Vykwl BI nhINAwau
N
dw
Bwv, mO
q dwf r au
s po
N
hdwnhIN[ hynwnk! ij nH
Wmnu
`KWnysqsM
g ivc
pR
BU ismir AwhY
, au
h j nm mr n qo
Nr ihq hoj W
dyhn, qysdwkwiem
r ihx vwl wdr j whwsl kr l Y
N
dyhn [

ij s dwibAwn nhINhoskdw[ pr

so AMqir so bwhir Anq] Git Git ibAwip rihAw BgvMq]


Drin mwih Awkws pieAwl ] srb lo k pU rn pR iqpwl ]
bin iqin prbiq hY pwrbRhmu ] jYsI AwigAw qYsw krmu ]
paux pwxI bYsM qr mwih ] cwir kuM t dh idsy smwih ]

slo k u ]
igAwn AM jnu gu i r dIAw AigAwn AM Dy r ibnwsu ]
hir ikrpw qy sM q By itAw nwnk min prgwsu ]1]
ij s siqgu
r UnyigAwn dwsu
r mwb^iSAwhY
, au
s dyAigAwn r U
p
hny
r ydwnws hoj W
dwhY[ hynwnk! j oAkwl pu
r K dI imhr nwl gu
r U
imil AwhY
, au
s dymn ivc igAwn dwcwnx hoj W
dwhY[ 1[

As tpd I]

iqs qy iBMn nhI ko Twau ] gur pRswid nwnk suKu pwau ]2]
au
h by
AM
q Bgvwn AM
dr bwhr sB QweINhr y
k sr Ir ivc mO
jU
d hY
[
Dr qI AkwS qypqwl ivc hY
, swr yBvnWivc mO
jU
d hYqysB dI pwl nw
kr dwhY
; pR
BUj M
g l ivc hY
, Gwh Awidk ivc hYqypr bq ivc hY
; ij hoij hw
au
h hu
k m kr dwhY
, au
hoij hwj Iv kM
m kr dwhY
; pau
x ivc, pwxI ivc, A`g
ivc, cwr ykM
t Wivc dsINpwsINBwv sB QweINsmwieAwho
u
i eAwhY
; ko
eI BI
nwl iml dwhY[

sMq sMig AMqir pRBu fITw ] nwmu pRBU kw lwgw mITw ]

byd purwn isMimRiq mih dyKu ] ssIAr sUr nKqR mih eyku ]

sgl simgRI eyksu Gt mwih ] Aink rMg nwnw idRstwih ]

bwxI pRB kI sBu ko bolY ] Awip Afolu n kbhU folY ]

nau iniD AMimRqu pRB kw nwmu ] dyhI mih ies kw ibsRwmu ]

srb klw kir KylY Kyl ] moil n pweIAY guxh Amol ]

suMn smwiD Anhq qh nwd ] khnu n jweI Acrj ibsmwd ]

srb joiq mih jw kI joiq ] Dwir rihE suAwmI Eiq poiq ]

iqin dyiKAw ijsu Awip idKwey] nwnk iqsu jn soJI pwey]1]

gur prswid Brm kw nwsu] nwnk iqn mih eyhu ibswsu]3]

pR
BUdwnwm ipAwr wl `g x l `g pY
N
dwhY[ j gq dyswr ypdwr Q au
s iek
pR
BUivc hI l In id`s dyhn, au
s pR
BUqo
NhI Any
k WiksmWdyr M
g qmwSy
inkl yho
eyid`s dyhn; au
s dysr Ir ivc pR
BUdynwm dwit kwxwhoj W
dwhYj o
mwno
, j gq dynO
NhI ^zwinAWdyqu
`l hYqyAM
i mR
q hY
; au
s dyAM
dr APu
r su
rq
ju
VI r ihM
dI hY
, Aj y
hwAcr j iek- r s
su `K W dI mxI/145

vy
dWivc, pu
r wxWivc, isimR
qIAWivc EsypR
BU q`k o
; cM
dR
mw, sU
rj ,
qwir AWivc BI iek au
hI hY
; hr y
k j Iv Akwl pu
r K dI hI bo
l I bo
l dwhY
;
pr sB ivc hu
i dAWBI au
M
h Awp Af o
l hYkdyf o
l dwnhIN[ swr IAWqwkqW
r c kyj gq dIAWKy
f WKy
f ir hw hY
, pr au
h iksymu
`l qo
NnhINiml dw,
Amo
l k gu
x Wvwl whY
; ij s pR
BUdI j o
i q swr ysr Ir Wivc j g r hI hYau
h
mwl k qwxypy
t yvW
g sB Awsr wdyir hwhY
; hynwnk! Akwl pu
r K dI ies
su` K W dI mxI/ 146

sr b- ivAwpk hsqI dwieh XkIn au


hnWmnu
`KWdyAM
dr bxdwhYij nH
Wdw
Br m gu
r UdI ikr pwnwl imt j W
dwhY[

sMq jnw kw pyKnu sBu bRhm ] sMq jnw kY ihrdY siB Drm ]
sMq jnw sunih suB bcn ] srb ibAwpI rwm sMig rcn ]
ijin jwqw iqs kI ieh rhq ] siq bcn swDU siB khq ]
jo jo hoie soeI suKu mwnY ] krn krwvnhwru pRBu jwnY ]
AMqir bsy bwhir BI EhI ] nwnk drsnu dyiK sB mohI]4]
sM
q j n hr QWAkwl pu
r K hI vy
Kdyhn, au
hnWdyihr dyivc swr y
i^Awl Dr m dyhI au
Tdyhn[ sM
q j n Bl ybcn hI su
x dyhn qysB QweIN
ivAwpk Akwl pu
r K nwl j u
Vyr ihM
dyhn [ ij s ij s sM
q j n nypR
BU j wx
il AwhYau
s dI r ihxI hI ieh hoj W
dI hYik au
h sdws`c ybcn bo
l dwhY
; qy
j oku
J pR
BUvl o
Nhu
dwhYau
M
s y su
K mM
ndwhY
, sB kM
m kr n vwl wqyj IAWpwso
N
kr wau
x vwl wpR
BU hI j wxdwhY[ swDUj nWl eI AM
dr bwhr sB QWpR
BU
v`s dwhY[ hynwnk! pR
BUdwsr b- ivAwpI dr Sn kr kyswr I isR
St I msq
hoj W
dI hY[

Awip siq kIAw sBu siq ] iqsu pRB qy sglI au qpiq ]


iqsu BwvY qw kry ibsQwru ] iqsu BwvY qw eykMkwru ]
Aink klw lKI nh jwie ] ijsu BwvY iqsu ley imlwie ]
kvn inkit kvn khIAY dUir ] Awpy Awip Awp BrpUir ]
AMqr giq ijsu Awip jnwey] nwnk iqsu jn Awip buJwey]5]
pR
BUAwp sd hsqI vwl whY
, j oku
J au
s nypY
dwkIqwhYau
h sB ho
N
d
vwl whY
, Br m Bu
ly
KwnhIN
, swr I isR
St I au
s pR
BUqo
Nho
eI hY[ j yau
s dI r zw
ho
v yqWj gq dwpswr wkr dy
N
dwhY
, j yBwvyqWiPr iek Awp hI Awp ho
jW
dw hY
[ au
s dIAWAny
k WqwkqWhn, ibAwn nhINhoskdw; ij s au
qy
qu
`TdwhYau
s Awpxynwl iml wl Y
N
dwhY[ pR
BUiknH
Wqo
Nny
Vy
, qyiknH
Wqo
NdU
r
su` K W dI mxI/ 147

ikhw j w skdw hY
? pR
BUAwp hI sB QweINmO
jU
d hY
[ ij s pR
BUAwp
AM
dr l I au
~cI AvsQw su
J wau
N
dwhY
, hynwnk! au
s AwpxI ies sr bivAwpk dI smJ b^SdwhY[

srb BU q Awip vrqwrw ] srb nY n Awip py Knhwrw ]


sgl smgR I jw kw qnw ] Awpn jsu Awp hI sunw ]
Awvn jwnu ieku Kylu bnwieAw ] AwigAwkwrI kInI mwieAw]
sB kY miD Ailpqo rhY ] jo ikCu khxw su Awpy khY ]
AwigAw AwvY AwigAw jwie] nwnk jw BwvY qw ley smwie]6]
swr yj IvWivc pR
BUAwp hI vr q ir hwhY
, j IvWdIAWswr IAWA`KW
ivco
NdI pR
BUAwp hI vy
K ir hwhY[ j gq dyswr ypdwr Q ij s pR
BUdwsr Ir
hn, sB ivc ivAwpk hokyau
h AwpxI so
BwAwp hI su
x ir hwhY[ j IvWdw
jM
mxw mr nw pR
BUnyiek Ky
f bxweI hYqyAwpx yhu
k m ivc qu
r n vwl I
mwieAw bx w id`qI hY[ pR
BUsB ivc smwieAw ho
i eAw hY
, pr sB qo
N
inr l y
p hY
[ sM
s wr ivc j oku
J vI bo
i l Awj wir hwhY
, vwsqv ivc au
h Awp
hI j IvWivc hokybo
l dwhY
[ hynwnk! j Iv Akwl pu
r K dyhu
k m ivc j M
mdw
hYqyhu
k m ivc mr dwhY
, j do
Nau
s dI r zwhu
dI hYqWau
M
hnW Awpxyivc
l In kr l Y
N
dwhY[ 6[

ies qy hoie su nwhI burw ] ErY khhu iknY kCu krw ]


Awip Blw krqUiq Aiq nIkI ] Awpy jwnY Apny jI kI ]
Awip swcu DwrI sB swcu ] Eiq poi q Awpn sMi g rwcu ]
qw kI giq imiq khI n jwie ] dUsr hoie q soJI pwie ]
iqs kw kIAw sBu prvwnu ] gur pRswid nwnk iehu jwnu]7]
j oku
J pR
BUvl o
Nhu
dwhYj IAWl eI mwVwnhINhu
M
dw; qypR
M
BUqo
Nibnwd`s o
iksynyku
J kr idKwieAwhY
? pR
BUAwp cM
g whY
, au
s dwkM
m BI cM
g whY
,
Awpxyidl dI g`l au
h Awp hI j wxdwhY[ Awp hsqI vwl whY
, swr I r cnw
su` K W dI mxI/ 148

j oau
s dyAwsr yhY
, au
h BI ho
N
d vwl I hYBr m nhIN
, qwxypy
t yvW
g au
s ny
Awpxynwl iml weI ho
eI hY
[ pR
BUikhoij hwhYqyky
f w v`f whY
ieh g`l
ibAwn nhINhoskdI, ko
eI dU
j wv`Kr who
v yqWsmJ sky[ pR
BUdwkIqw
ho
i eAwsB ku
J j IvW isr m`QymM
nxwpY
N
dwhY
, hynwnk! ieh pCwx gu
rU
dI ikr pwnwl Awau
N
dI hY[

pUrw pRBu AwrwiDAw pUrw jw kw nwau ]

jo jwnY iqsu sdw suKu hoie ] Awip imlwie ley pRBu soie ]

pR
BUiml ipAwhY
; hynwnk! qU
MBI pU
r n pR
BUdygu
x gw[

slo k u ]
nwnk pUrw pwieAw pUry ky gun gwau ]1]

Ehu DnvMqu kulvMqu piqvMqu ] jIvn mukiq ijsu irdY BgvMqu ]


DMnu DMnu DMnu jnu AwieAw ] ijsu pRswid sBu jgqu qrwieAw ]
jn Awvn kw iehY suAwau ] jn kY sMig iciq AwvY nwau ]
Awip mukqu mukqu krY sMswru ] nwnk iqsu jn kau sdw nmskwru]8]23]
j opR
BUnwl sW
J pwl Y
N
dwhYau
s sdwsu
K hu
dwhY
M
, pR
BUau
s Awpxy
nwl Awp iml wl Y
N
dwhY
[ ij s dyihr dyivc Bgvwn v`s dwhY
, au
h j IaU
N
dwhI
mu
k q hoj W
dwhY
, au
h Dn vwl w, ku
l vwl wqyie`z q vwl wbx j W
dwhY[
ij sdI imhr nwl swr w j gq hI qr dw hY
, au
s dw j gq ivc Awau
xw
mu
bwr k hY[ Aij hymnu
`K dyAwau
x dwiehI mno
r Q hYik au
s dI sM
g q ivc
r ih kyho
r mnu
`KW pR
BUdwnwm cy
qyAwau
N
dw hY[ au
h Awp mwieAwqo
N
Awzwd hY
, j gq BI mu
k q kr dwhY
; hynwnk! AY
s yau
~qm mnu
`K swf w
sdwpR
x wm hY
[

gu
r bw
xI pVH
n dy5 FM
g
1.bo
l - bo
l

kyy

3. smJ- smJ

2.r u
k- r u
k

ky

5.mu
s ku
r wky
ipAwr nwl , vIcwr kybwxI pVIeyieM
J ik mU
M
h bw
xI pVH
yAqymn Ar Q vIcw
r y[
ij vyNmU
h nwl bwxI pVIeymn ivc Ar Q- vIcwr cl dI r hy
M
[

s`u K W dI mxI/ 149

pUry gur kw suin au pdysu ] pwrbRh mu inkit kir py Ku ]


swis swis ismrhu goibMd ] mn AM qr kI auqrY icMd ]
Aws Ainq iqAwghu qrM g ] sMq jnw kI DU ir mn mM g ]
Awpu Co if bynqI krhu ] swD sM ig Agin swgru qrhu ]
hir Dn ky Bir lyhu BMfwr ] nwnk gur pUry nmskwr ]1]
hymn! pU
r ysiqgu
r UdI is`iKAwsu
x , Akwl pu
r K hr QWny
Vyj wx ky
vy
K [ hyBweI! dm- b- dm pR
BU Xwd kr , qWj uqy
r ymn dyAM
dr dI icM
qw
imt j wey[ hymn! in`q nwr ihx vwl IAWcIzWdIAWAwsWdIAWl ihr W
C`f dy
, AqysM
q j nWdypY
r WdI ^wk mM
g [ hyBweI! Awpw- Bwv C`f kypR
BU
dyA`g yAr dws kr , qyies qr H
WswD sM
g q ivc r ih kyivkwr WdI A`g dy
siqgu
r U nmskwr kr [ 1[

4.bw
r - bwr

ky

As tpd I]

Kym ku sl shj Awnd ] swD sM ig Bju prmwnd ]


nrk invwir auDwrhu jIau ] gun goibM d AMimR q rsu pIau ]
iciq icqvhu nwrwiex eyk ] eyk rUp jw ky rMg Anyk ]
gopwl dwmod r dIn dieAwl ] duK BMj n pU rn ikrpwl ]
ismir ismir nwmu bwrMbwr] nwnk jIA kw iehY ADwr]2]
su` K W dI mxI/ 150

hyBweI! swD sM
g q ivc pr m- su
K pR
BU ismr , ies qr H
WAt `l su
K,
ij s ie`k
Akwl pu
r K dyAny
k Wr M
g hn, au
s ie`k pu
BUdwiDAwn ic`q ivc Dr hu
[
dInWau
qydieAwkr n vwl wgo
pwl dmo
dr du
`KWdwnws kr n vwl wsB ivc
ivAwpk qyimhr dwj oGr hY
; hynwnk! au
s dwnwm mu
V mu
V Xwd kr ,
ij M
d dwAwsr wieh nwm hI hY[ 2[

auqm slok swD ky bcn ] AmulIk lwl eyih rqn ]


su nq kmwvq hoq auDwr ] Awip qrY lokh insqwr ]
sPl jIvnu sPlu qw kw sMgu ] jw kY min lwgw hir rMgu ]
jY jY sbdu Anwhdu vwjY ] suin suin And kry pRBu gwjY ]
pRgty gupwl mhWq kY mwQy ] nwnk auDry iqn kY swQy ]3]
gu
r Udybcn sB qo
NcM
g I is&iq- swl wh dI bwxI hn, ieh Amo
lk
l wl hn, r qn hn; iehnWbcnW su
i xAWqykmwieAWby
Vwpwr hu
dwhY
M
,
j okmwau
N
dwhYau
h Awp qr dwhYqyl o
k WdwBI insqwr wkr dwhY[ ij sdy
mn ivc pR
BUdwipAwr bx j W
dwhY
, au
s dwj Ivn sPl hY
, au
s dI sM
gq
ho
r nWdIAWmu
r wdWpU
r IAWkr dI hY
[ au
s dyAM
dr cVH
dIAWkl WdI r O
Nsdw
cl dI hYij s su
x ky
, mihsU
s kr kyau
h ^u
S hu
dwhY
M
, pR
BUau
s dyAM
dr
AwpxwnU
r rO
Sn kr dwhY[ go
pwl pR
BUj I au
c I kr nI vwl ybM
dydym`Qyau
qy
pr gt hu
dyhn, hynwnk! Aj y
M
hybM
dydynwl ho
r keI mnu
`KWdwby
Vwpwr
hu
dwhY[ 3[
M

hypR
BU
! ieh su
x kyik qU
Mdr - F`iTAWdI bW
h PVn- j o
g whY
N
, AsINqy
ry
dr qyAwey
, qU
Mimhr kr kysw Awpxynwl my
l wieAw; swf yvY
r imt gey
hn, AsINsB dypY
r WdI ^wk hogeyhW[ swD sM
g q ivc Amr kr n vwl w
nwm j p r hyhW
[ gu
r dy
v j I swf yau
qyqR
`T pey

, ies vwsqyswf I sy
v kWdI
sy
v wisr ycVHgeI hY
[ AsINsM
s wr I DM
i dAWqyivkwr Wqo
Nbc geyhW
, pR
BUdw
nwm su
x kyj IB nwl BI au
c wr dyhW[ hynwnk! pR
BUnyimhr kr kyswf yqy
dieAwkIqI, swf wkIqwho
i eAwvxj dr gwhykbU
l hoigAwhY[

pR B kI aus qiq krhu sM q mIq ] swvDwn ey kwgr cIq ]


suKmnI shj goibMd gun nwm] ijsu min bsY su hoq inDwn]
srb ieCw qw kI pUrn hoie ] pRDwn purKu pRgtu sB loie ]
sB qy aUc pwey AsQwnu ] bhuir n hovY Awvn jwnu ]
hir Dnu Kwit clY jnu soie] nwnk ijsih prwpiq hoie]5]
hysM
q imqR
! iDAwn nwl ic`q iek inSwnyqyit kwkyAkwl pu
rK
dI is&iq- swl wh kr [ pR
BUdI is&iq- swl wh qypR
BUdwnwm Af o
l AvsQw
dwkwr x hYqysu
KWdI mxI, r qn hY
, ij s dymn ivc nwm v`s dwhYau
h gu
xW
dw^zwnwhoj W
dwhY
[ au
s dIAWswr IAWie`CwvWpU
r IAWhoj W
dIAwhn, au
h
bM
dwqu
r ny
- isr hoj W
dwhY
, qyswr yj gq ivc au
~Gwhoj W
dwhY
[ au
s au
~cy
qo
Nau
~cwit kwxwiml j W
dwhY
, mu
V au
s j nm mr n dwgy
V nhINivAwpdw[
hynwnk! ij s Du
ro
Nieh dwiq iml dI hY
, au
h pR
BUdwnwm r U
p Dn K`t ky
j gq qo
Nj W
dwhY[ 5[

srin jogu suin srnI Awey ] kir ikrpw pRB Awp imlwey ]

Ky m sWiq iriD nv iniD ] buiD igAwnu srb qh isiD ]

imit gey bYr Bey sB ryn ] AMimRq nwmu swD sMig lYn ]

ibidAw qpu jogu pRB iDAwnu ] igAwnu sRyst aUqm iesnwnu ]

supRsMn Bey gurdyv ] pUrn hoeI syvk kI syv ]

cwir pdwrQ kml pRgws ] sB kY miD sgl qy aud ws ]

Awl jMjwl ibkwr qy rhqy ] rwm nwm suin rsnw khqy ]

suMdru cquru qq kw byqw ] sm drsI ey k idRstyqw ]

kir pRswdu dieAw pRiB DwrI] nwnk inbhI Kyp hmwrI]4]

ieh Pl iqsu jn kY muiK Bny] gur nwnk nwm bcn min suny]6]

su` K W dI mxI/ 151

su` K W dI mxI/ 152

At `l su
K mn dwit kwau
, ir DIAW
, nO
N^zwny
, Akl , igAwn qyswr IAW
kr wmwqW
; iv`idAw, qp, j o
g , Akwl pu
r K dwiDAwn, sR
St igAwn, cM
y
gy
qo
NcM
g w Bwv, qIr QWdw ieSnwn[ Dr m, Ar Q, kwm, mo
K cwr ypdwr Q,
ihr dy- kml dw Ky
Vw; swir AWdy ivc r ihM
i dAWsB qo
Nau
pr wm r ihx w;
so
hxw, isAwxw, j gq dymU
l pR
BUdwmihr m, sB iekoij hwj wxnwqysB
iekonzr nwl vy
Kxw; ieh swr yPl ; hynwnk! au
s dyAM
dr Awv`s dyhn;
j ogu
r Udybcn qypR
BUdwnwm mU
ho
M
Nau
c wr dwhYqymn l wkysu
x dwhY[ 6[

ij s dymn ivc nwm v`s dwhYj opR


Iq l wkynwm su
x dwhY
, au
s pR
BU
cy
qyAwaN
dwhY
u
[ au
s dwj M
mx- mr n dwkSt k`it Awj W
dwhY
, ies du
r l `B
mnu
`Kw- sr Ir au
s yvy
l yivkwr Wvl o
Nbcwl Y
N
dwhY
; au
s dI by
- dwZ so
Bwqy
au
s dI bwxI nwm- AM
i mR
q nwl Br pU
r hu
dI hY
M
, au
s dymn ivc pR
BUdwnwm
hI v`isAwr ihM
dwhY
; du
`K, r o
g , f r qyvhm au
s dynws hoj W
dyhn, au
s dw
nwm swD pYj W
dwhYqyau
s dykM
m ivkwr WdI mY
l qo
Nsw& hu
dyhn; sB qo
M
N
au
~cI so
Bwau
s iml dI hY[ hynwnk! ies gu
x dykwr x pR
BUdwnwm su
KW
dI mxI hYBwv, sr bo
qm su
K hY[

iehu inDwnu jpY min koie ] sB jug mih qw kI giq hoie ]


gu x goibMd nwm Dui n bwxI ] isimRiq swsqR byd bKwxI ]
sgl mqWq kyvl hir nwm ] goibMd Bgq kY min ibsRwm ]
koit ApRwD swD sMig imtY ] sMq ikpw qy jm qy CutY ]
jw kY msqik krm pRiB pwey] swD srix nwnk qy Awey]7]
ij hVwBI ies nwm j ogu
x Wdw^zwnwhYj pdwhY
, swr I au
mr au
s dI
au
~cI Awqmk AvsQwbxI r ihM
dI hY
; au
s dyswDwr n bcn BI go
i bM
d dygu
x qy
nwm dI r OhI hu
dyhn, isimR
M
qIAWSwsqR
WqyvydWnyBI iehI g`l AwKI hY
[ swr y
mqWdwinco
V pR
BUdwnwm hI hY
, ies nwm dwinvws pR
BUdyBgq dymn
ivc hu
dwhY[ j onwm j pdwhYau
M
s dykr o
VWpwp siqsM
g ivc r ih kyimt
jW
dyhn, gu
r UdI ikr pwnwl au
h j mWqo
Nbc j W
dwhY[ pr hynwnk! ij nH
W
dym`Qyau
qypR
BUnynwm dI b^SS dyl y
K il K Dr yhn, au
h gu
r UdI Sr x
Awau
N
dyhn [

ijsu min bsY sunY lwie pRIiq] iqsu jn AwvY hir pRBu cIiq]
jnm mrn qw kw dUKu invwrY ] dulB dyh qqkwl auDwrY ]
inrml soBw AMimRq qw kI bwnI] eyku nwmu mn mwih smwnI]
dUK rog ibnsY BY Brm ] swD nwm inrml qw ky krm ]
sB qy aUc qw kI soBw bnI] nwnk ieh guix nwmu suKmnI
s`u K W dI mxI/ 153

]8]24]
su `K W dI mxI/154

25

hoq suh yl w

26

sM
Gwr Y

27

sM
i g au
j IAwr w

28

br qin nwmu

29

ibriq ibby k Y

30

mu
k iq j u
g iq

31

j n kI vif AweI

32

kCunwih ibEgu

33

mwl uKj Inw

34

Et sqwxI

35

nwm r s mwqy

36

nwm qu
il

37

inmK inmK

38

s ms i r

39

shij

suB wie

40

bil bil jwsw

41

sgl kI r Inw

42

sgl isR
s it swj nw

43

iqsucIiq

44

gu
n cy
iq

hn[ iehnW iek- iek kr kypVIey


, gu
VH
IeyAqyr `qy j weIey
[ GxwAnM
d

45

swk sY n

46

sd sdw hjU r y

bx Awvy
g w[

47

j IauipM
fu

48

giq imiq

49

Awn su
A wie

50

khUn sIJeI

su KmnI sihb
rqn jvwhr mwixk
gu
r bwxI dySbd j o
VWivc bVI kmwl dI sihj iK`c hY
[ Anidn
Sbd ivcwr k r n vwl IAWr U
hWqWSbd j o
VWdw r s Bu
c dIAWey
M
nIAW
r `qIAWj W
dIAWhn ik ieh Sbd j o
V Awm bo
l cwl dI BwSwhI bx j W
dy
hn[
"gurbwxI dy Sbd joVW vyKx, prKx qy mwnx dI Awdq
pweIey[" pR
: swihb isM
o
G dwieh kQn swf wsBnWdwiDAwn mM
g dwhY
[
hy
TWgu
r bwxI dy ku
J Aiq su
A wdl y r qn j vwhr mwix k dr j

kW
KI ey
kY

min ibsR w m

51

ibKo
i t gvwvY

52

sr b Qo
k

ibGnu n lwgY

Anidnuj wgY

53

min r o
su

54

cau
gu
n kr Yinhwl u

qqu bui D

su
Pl Pl w

55

bt waUisau

56

inr wr Q dwm

au
Dr ymU
cw

iqR
s nw bu
JY

57

ibnsyBYBr m

58

muK hu gMF lwvq

sBu ikCu suJ Y

10

syj n pr vwn

59

inr ml so
Bw

60

sgl qy aud ws

11

sypu
r K pR
Dwn

12

is by
mu
hqwj y

61

kq Avr l u
Bwvih

62

piq sy
qI

13

is sr b kyr wj y

14

iqn sd bil hwr I

63

Elw rhq

64

iCdRFwky

15

iqn Awqmuj Iqw

16

iqn inrml rIqw

65

swis swis

66

ikau Awlsu

17

iqn And Gnyr y

18

kwrj pUr y

67

bwg iml K Dnw

68

nIkI j wiq

19

kml

20

Anhd Ju
nk wr

69

py
Kih ibsmwd

70

min jwghu

21

nwQ AnwQ

22

iKn mwih au
Dwr I

71

qyr y kwrj pUr y

72

j wpuj pYj puso


ie

23

pwp pr hr Y

24

sU
K Gny
ry

ibgwsnu

s` uK W dI mxI/155

su` K W dI mxI/ 156

73

kml ibgwsu

74

miq aUq m hoi e

119

Bl wBl wkhwvY

120

igAwn prgwsu

75

kCUn hwQ

76

mu
K aU
jl

121

imit geygvn

122

pweyibsR
wm

77

pR g tY su i gAwnu

78

bu
J YpR
Buny
rw

123

gr ib gl y

124

inr ml so
ie

79

sBuho
q inby
rw

80

sdw pr Pu
lY

125

sr b kI r y
n

126

nh iqR
pqwvY

81

mno h r bY n

82

bIgwpY
ru

127

Kip Kip mr Y

128

nwm r M
ig

83

hauqwpu

84

Aj r ushY

129

sr b su
Ku

130

au
J iV pweIAY

85

kr qU
i q Aiq nIkI

86

pwp plwien

131

swis igr wis

132

qqusBubU
i JAw

87

kl K
Uq hr Y

88

eIhw aUhw suh yl w

133

ibr Qw j wnnhwr

134

qU
t Yhaur o
gu

89

sr pr insqr Y

90

giq BeI hmwrI

135

sdw Ar o
gu

136

kwhyibl l weIAY

91

iehYgu
nwau

92

shj su
Bwau

137

AwpybInw

138

Awpy dwnw

93

inrml qy inrmlw

94

min ho i e pRg wsu

139

iehuAnr wau

140

mnsw pU
rn

95

imqR sqR smwin

96

inr ml j u
g qw

141

mM
g l sd

142

nwnw r U
p

97

gr IbI smwhw

98

prau p kwr au m whw

143

nwnwBy
K

144

nwnw ibiD

99

su
Pl Pl w

10 0

bR
hm kwby
qw

145

ibsmn ibsm

146

Beyibsmwd

101

sd

jIvY

10 2

sgl insqwr Y

147

Awpy gu
x kwr I

148

qqu igAwnu

103

miq aUq m hov Y

104

Awqm au
dwsu

149

min pr qIiq

150

pr dw FwkY

105

Awqm ihqwvY

10 6

bhuibiD

151

sr pr r wKY

152

aUc qy aUcy

10 7

nvqn nwmu

10 8

Awqm pr gws

153

bwr Mbwr bwr

154

Awqm kYcwie

10 9

qq kyby
qy

110

sd sd hI jIvih

155

bM
Dn kwt Y

156

py
Kq pu
nIq

111

kr x kwr x

112

kr n k r wvn

157

du
K nwTy

158

qqubIcwr u

113

hir gu
x BwKY

114

dh idis DwvY

159

aup jY cwau

160

AM
qir pR
g ws

115

dh ids pR
g t wvY

116

inM
d icM
d ibau
hwr

161

j phugu
nqwsu

162

qq kwby
qw

117

mhw koD ibkrwl

118

sr b kI ho
q r vwl

163

igAwn AM j nu

164

n kbhU fol Y

s`u K W dI mxI/ 157

s`u K W dI mxI/ 158

9. iksy dI vI inMd w nw sux Iey nw krIey[

suKmnI sunyhy
1. qIrQW qy ieSnwn krn nwl mYl nhIN auq rdI[
(so
c kr YidnsuAr ur wiq ]
mn kI mY
l un qn qyj wiq ] )
2. Awpy AwpxI vifAweI nw krdy iPrIey sgoN
Awpxy Awp sB qoN nIvW, mMdy- krmI smJIey[
(Awps kauj oj wxYnIcw]
so
a UgnIAYsB qyaU
c w] )
3. sB Awpxw im`q r smJIey[
(mn Apu
nyqybu
r wimt wnw]
py
KYsgl isR
s it swj nw] )
4. jy pRB U id`qI hoe I koeI vsqU vwps lY lvy
qW vI KuS rhIey, Bwxw mMnIey[
(ij s kI bsquiqsuAwgYr wKY]
pR
B kI AwigAwmwnYmwQY] )
5. dui nAwvI pdwrQ qy moh sB nSt ho jWdy hn[
iehnW nwl pRI q nw pweIey[
(Aink Bwiq mwieAwkyhy
q ]
sr pr ho
v q j wnuAny
q ])
6. prmwqmw swfy AMdr vsy qW hI swfy pRc wr dw Asr hov ygw[
(ij s kYAM
qir bsYinr M
k wr u]
iqs kI sIK qr YsM
s wr u] )
7. mn ivc au~ Ty ivcwrW hwvI nw hox idau,
iehnW mn qoN hI twl idau[
(mn kI bwsnwmn qyt r Y] )
8. kdy vI JUT nw bolIey, JUT jIB nwl CUhx hI nw dyeIey[
(imiQAwnwhI r snw pr s ] )
s`u K W dI mxI/ 159

10.
11.

12.

13.

14.

15.

Awpxy Awp sB qoN mMdw mMnIey[


(kr n n su
nYkwhUkI inM
dw]
sB qyj wnYAwps kaumM
dw] )
nwm jpxw swry rog W dI dvweI hY[
(sr b r o
g kwAau
Kdunwmu] )
sMs wr ivc, pirvwr ivc rihMi dAW
Awpxy Awp inrlyp rKIey, Kicq nw hoeIey[
(sgl sM
i g Awqm au
dwsu] )
rb dI rzw KuS I-KuS I mMn leIey,
ijauNidAW hI mukq ho jwvWgy[
(pR
B kI AwigAwAwqm ihqwvY]
j Ivn mu
k iq so
a UkhwvY] )
AwpxI qwkq Aqy rwj-Bwg dw hMk wr nw krIey[
(ij s kYAM
qir r wj AiBmwnu]
sonr kpwqI ho
v q su
A wnu
])
Awpxy Awp bhuq w suMd r, sun`K w hI nw smJdy rhIey[
(j oj wnYmYj o
bnvM
qu]
soho
v q ibst wkwj M
qu] )
Dn qy DrqI dw AhMkwr krn vwlw mUrK qy AigAwnI huMdw hY[
(Dn BU
i m kwj okr Ygu
mwnu]
somU
r KuAM
DwAigAwnu] )

16. Awpxy Awp sB qoN blSwlI smJx vwlw


iKn pl ivc suAwh ho skdw hY[
(sB qyAwp j wnYbl vM
qu]
iKn mih ho
i e j wie BsmM
qu] )
17. Dwrimk krm krky AhMk wr Aw igAw
qW ieh swry krm ivArQ smJo[
(ko
i t kr m kr YhauDwr y]
sR
mupwvYsgl yibr Qwr y] )
s`u K W dI mxI/ 16 0

18. jo Awpxy Awp Blw AKvwauN dw hY


auh Asl ivc Blw nhIN huMdw[
(Awps kauj oBl wkhwvY]
iqsih Bl weI inkit n AwvY] )
19. sB nwl pRym krIey, jdoN iek vYrI qy dUjy im`qr smJdy
hW qW mn itkwA iv`c nhIN ho skdw[
(j b Dwr Yko
a UbY
r I mIqu]
qb l guinhcl unwhI cIqu] )
20. sMqoK rKIey[ ibnW sMq oK dy r`j nhIN ho skdw[
(ibnwsM
qo
K nhI ko
a Ur wj Y] )
21. mnu`K W dI Et C`f ky AkwlpurK dI hI Et rKIey[
(mwnu
K kI t y
k ibR
QI sB j wnu] )
22. pRBU dw hukm smJ ky hI suK pRwpq huMd w hY[
(iqs kwhu
k mubU
i J su
Kuho
ie ] )
23. Awpxy Awp dI smJ Aw jwvy qW iqRs nw buJ jWdI hY[
(gu
r pR
s wid Awpn Awpusu
J Y] )
24. ijvyN koe I iemwrq QmilAW dy shwry KVI huMdI hY,
iqvyN hI gur Sbd rwhIN mn Afol rihMd w hY[
(ij aumM
dr kauQwmYQM
mnu]
iqaugu
r kwsbdumnih AsQM
mnu
])
25. Brosw rKIey, pRB U swfy prdy k`j dw hY[
(Apu
nyj n kwpr dwFwkY] )
26. jo hoieAw, jo ho irhw hY sB pRBU dw hukm hI hY[
(j oho
A who
v q soj wnY]
pR
B Apnykwhu
k mupCwnY] )
27. Awpxy Awp kdy vI v`f w jW SRyS t nw jqweIey[
(Awps kaukir kCun j nwvY] )
28. mn gurU dy hvwly kr dye Iey swry kwrj pUr y ho jwxgy[
(mnuby
c Ysiqgu
r kYpwis ]
iqsusy
v k kykwr j r wis ] )
s`u K W dI mxI/ 16 1

29. iek prmwqmw qy tyk rKIey, swry rog imt jwxgy[


(ey
k Aws r wKhumn mwih ]
sr b r o
g nwnk imit j wih] )
30. ieh Dn-jwiedwd nwl nhIN jwxy,
ies ivc Kicq ikauN hoeIey ?
(sM
i g n cwl is qy
r YDnw]
qU
MikAwl pt wvih mU
r K mnw] )
31. BgqI krIey[ BgqI qoN ibnW
lok ivkwrW ivc hI fu`by rihMdy hn[
(Bgiq ibnwbhuf U
byisAwny] )
32. gux gwvIey, ivkwrW dI mYl auq r jwvygI[
(gu
n gwvq qy
r I au
qr is mY
l u] )
33. hor swry aup rwly C`f ky pRB U dw nwm jpIey[
(swj n sM
q kr hu iehukwmu]
Awn iqAwig j phuhir nwmu] )
34. Awp nwm jpIey qy hor nW jpweIey[
(Awip j phuAvr h nwmuj pwvhu] )
35. ijs pRB U nwm ivsr igAw; auh smJo Awqmk mOqy mr
igAw[
(somU
A wij sumnhu ibswr Y] )
36. inrBau Akwlpur K jpIey swfy swry fr-BY dUr ho jwxgy[
(inr Bauj pYsgl Bauimt Y] )
37. ijsdy ihrdy ivc prmwqmw hY - auh DnwF hY,
kul vwlw hY, ie`z q vwlw hY qy jIvn mukq hY[
(EhuDnvM
quku
l vM
qupiqvM
qu]
j Ivn mu
k iq ij suir dYBgvM
qu
])
38. cMg I sMg q ivc kroV W AprwD vI mwP ho jWdy hn[
(ko
i t ApR
wD swDsM
i g imt Y] )
(Aijhy hor sunyh y l`BIey qy vKrI kwpI qy drj krIey[
mn ivc vsweIey qy jIvn suh yl w bxweIey)
su` K W dI mxI/ 16 2

jodVI - lyKk dI...


swf I sBnWdI cy
i q j WAcy
i q mu
K mg
M, mu
K ie`Cw, l o
c w ky
v l su
K
pR
wpq kr n dI hu
dI hY
M
[
cwhy pY
s w mM
g Iey
, cwhy ividAw, cwhy AO
l wd mM
g Iey , cwhy zmIn
j wiedwd ku
J vI mM
g Ieyl u
k vI Aws hYik ies qo
NmY
su
K iml y
g w[
pr hkIkq hYik AO
l wd, pY
sy
y
, pdvIAWqWiKn pl dysu
K iml dy
pR
qIq hu
dyhn pr iehnWivc sdIvINAnM
M
d nhIN
[ sM
s wr k pdwr QWdysu
K
Cy
qI hI du
KWivc bdl j W
dyhn[
AwaupR
m ivc iB`j kysu
y
KWdI mxI suKmnI swihb
pVI ey
s m JI e y
vIcwrIey qy
km weIe y [
Bwvy
NQo
VwhI kr Iey
, pr kr IeyvIcwr kyGxw AwnMd Awvygw jI[ieh
pu
s qk ivSy
s kr ividAwr QIAWnU
Mmu
K r K kysO
KI BwSwivc il KI geI hY
[
ies qo
Npihl W'j pu
j I swihb su
A wl - j u
A wb' Aqyr hr wis swihb su
A wl ju
A wb' pu
s qkWCp cu
k IAWhn[
sM
g qWvl o
Niml yau
qSwh, AsIsWqysu
J wvWl eI sd sd DM
nvwd[ ies
pR
k wSnWnU
Mho
r su
Kwl wqycM
g wbxwau
x l eI AgvweI bKiSS kr nwj Iau
[
keI ko
t j Iv su
KmnI swihb r whINAwpxyj Ivn AwnM
d meI bxw
cu
`k yhn[
AwE, AwpWvI pR
BUnwm ivc r qyj weIey
[
meI, 2009
ry
xu
k w sr bj Iq isM
G
(91) 098146-12004

su` K W dI mxI/ 16 3

su` K W dI mxI/ 16 4

Anda mungkin juga menyukai