Adresimi IP

Rrjetat me TCP/IP
Dhe Interneti

Cdo pajisje ne nje rrjet qe bazohet ne TCP/IP ka nje adrese te vetme IP Te gjitha Adresat IP kane keto karakteristika:
Jane 32 Biteshe Ndahet ne 4 grupe 8 biteshe Oktetet ngahen me pike (.) ne mes tyre Vlerat e nje okteti variojne ne 0-255 Cdo adrese permban dy pjese : Rrjetin dhe hostet Pjesa qe percakton rrjetin (subnetin) tregon se ciles klase i perket adresa (A, B, C, D ) 2 Disa numra ne adresen IP rezervohen per funksione te vecanta

Adresa Speciale
Adresa me vlere numerike me te madhe ne rrjet ( ku bitet e hosteve jane 1) eshte nje adrese broadcast-pra eshte nje adrese qe perdoret per te komunikuar ne te njejten kohe me te gjitha nyjet ne rrjet.
(192.168.1.1-B)

Protokolli i konfigurimit dinamik te hosteve DHCP

Adresat IP mund te vendosen manualisht ose automatikisht per nje grup pajisjesh nga sherbimi i DHCP-se. Nje adrese qe vendoset manualisht quhet adrese statike Nje adrese qe vendoset automatikisht nga DHCP quhet adrese dinamike sepse ajo mund te ndryshoje ne cdo moment.
4

Adresat qe oktetin e pare e kane 127 perdoren ekskluzivisht per testime loopback
( 127.168.1.35-B)
3

Shenimi i Adresave IP
Per njerezit adresat IP shenohen ne trajten dhjetore ku oktetet e konvertuara nga binari ne dhjetor ndahen me nga nje pike mes tyre. Per shembull adresa IP me poshte paraqitet ne dy formate:
10.65.10.18 00001010 01000001 00001010 00010010.

Klasat e rrjetave ( A, B dhe C)

Per analizimin dhe konfigurimin e rrjetave profesionale perdoret sistemi binar.

Klasa te tjera( klasat D dhe E)

Keto klasa nuk perodoren nga konsumatoret Adresat e klases D te cilat fillojne me nje oktet vlera e te cilit eshte nga 224-239, rezervohen per transmetimet multicasting. Ky tip transmetimi lejon qe nje pajisje ti dergoje te dhena nje grupi brenda nje rrjeti dhe jo te gjithe rrjetit. Adresat e Klases E te cilat fillojne me nje oktet vlera e te cilit eshte ndermjet 240 dhe 254, jane per perdorime eksperimentale
7

Pamjaftueshmeria e Adresave
Nga vete ndertimi i klasave duket qarte qe me kalimin e viteve njerezit ne varesi te kerkesave per adresa IP rrisnin mundesite e subneteve ne menyre qe te kishte mjaftueshem adresa IP. Nevoja per Adresa IP rritet ne menyre eksponenciale dhe sot per sot nuk mund te mbulohet nga sistemi ekzistues Zgjidhja per kete eshte IPv6 qe ndryshe quhet IP e gjenerates se ardheshme.(Adresa 128 bit-she)
8

Subnetting ( Ndarja ne nenrrjete)

Subnetting eshte procesi i ndarjes i nje klase rrjeti ne disa rrjete me te vegjel, per nje perdorim me te mire te adresave IP. Administratori i rrjetit mund te perdore nje klase adresash per disa segmente rrjetesh. Kjo realizohet nese njeri nga oktetet e adreses perdoret per te treguar ndarjen e rrjetit ne subnete Tani nje adrese me subnet tregon rrjetin subnetin dhe hostin
9

Subnetting

10

Subnetting
Nje kompani fillimisht ka nje adrese te klases B, por me kalimin e kohes lind nevoja per adresa te tjera IP sepse rrjeti eshte zgjeruar Subnetting mundeson qe kjo kompani te kete nje adrese te barazvlefshme me nje adrese te klases C duke marre nje oktet nga hostet dhe duke ia bashkangjitur rrjetit Informacioni mbi rrjetin + informacioni mbi subnetin = Prefiks i zgjeruar i rrjetit
11

Si percaktohet Subneti?
Cdo pajisje interpreton nje maske subneti Subnet mask = Nje numer special 32 bitesh i cili kur kombinohet (and logjik) me adresen IP , informon pjesen tjeter te rrjetit per klasen e rrjetit me te cilen eshte e lidhur pajisja. Maskat specifikohen njelloj si adresat IP
Manualisht ose Automatikisht Ne dhjetor (numri i njeshave) ose binar ( me sakte)
12

Maskat Subnet

Jo-Subnet
Ka tre arsye pse nuk do te nevojitej perdorimi i Subnetting:
Nese rrjeti qe keni eshte shume i vogel Nese nuk do te futeni kurre ne internet keshtu qe nuk do te duhet ti pershtateni standarteve te IP Organizata ka me shume adresa sesa mund te perdore totalisht

Nese nuk specifikohet maska atehere ajo eshte

255.0.0.0 per klasen A 255.255.0.0 per klasen B 255.255.255.0 per klasen C
13 14

Subnetting brenda LAN-it

Vetem pajisjet e LANit duhet te interpretojne informacionin Pajisjet e jashtme (routerat) i kushtojne rendesi vetem pjeses se rrjetit Per shembull marrim nje organizate qe ka adresa te klases B qe fillojne me 166.144. Administratori i rrjetit e ka ndare kete adrese ne 6 rrjete me te vegjel qe fillojne me prefikset e meposhtme te klases C:
166.144.40, 166.144.42, 166.144.56, 166.144.59, 166.144.60, 166.144.63
15

Subnetting brenda LAN-it

Kur routeri ne LAN-in e brendshem duhet te dergoje te dhena nga makina me adrese 166.144.40.12 per tek makina me adrese 166.144.60.12,interpretimi i maskes se subnetit 255.255.255.0 i tregon router-it qe ato ndodhen ne subnete te ndryshem

16

Subnetting brenda LAN-it

Nderfaqja fizike e routerave

Sherben per te lidhur segmente te ndryshme rrjetash Ne rastin e subnetting routeri duhet te interpretoje adresa IP nga subnete te ndryshme dhe te transmetoje te dhenat nga nje subnet ne tjetrin Cdo subneti i korrespondon nje nderfaqe e vecante Cdo nderfaqe lidhet me nje adrese gateway e cila mbaron me 1
18

Kur nje server ne internet duhet te dergoje nje faqe Web ne makinen me adrese 166.144.40.12, routeri i internetit nuk perdor informacionin e maskes dhe supozon qe makina ndodhet ne nje rrjet te klases B Ne momentin qe te dhenat futen ne LAN-in e organizates , routeri i LAN-it interpreton masken dhe transmeton te dhenat per tek makina perkatese
17

Kalimi i te dhenave neper Subnete

Subnetting me nje router

19

20

Analiza e kalimit te te dhenave

Routeri i rrjetit proceson kerkesen dhe verteton ekzistencen e adreses IP te faqes Web dhe ia kalon kerkesen routerit te internetit. Routeri i internetit pasi lexon adresen IP te destinacionit ia kalon kerkesen Web-it te kerkuar Serveri i ketij site-i interpreton kerkesen per te dhena dhe ia kalon pergjigjen routerit te internetit te cilit i tregon adresen IP te perdoruesit Routerat e internetit lexojne vetem pjesen e rrjetit ne adresen IP dhe dergojne te dhenat tek routeri i rrjetit Routeri i rrjetit analizon prefiksin e zgjeruar te rrjetit dhe i dergon te dhenat tek makina perkatese.
21

Gateway-te
Lehtesojne komunikimin ndermjet subneteve te ndryshem Ne rrjetet TCP/IP ka nje default Gateway
Qe fillimisht interpreton kerkesat qe vijne nga subnete te jashtem dhe pastaj ato nga subnete te brendshem Ne pergjithesi eshte nje nderfaqe te nje router, por nje router mund te kete disa Gateway ku secila ka nga nje adrese IP
22

Perdorimi i default Gateway

Network Address Translation (NAT)

Gateway-te mund te perdoren per te fshehur adresat IP per rrjetet e tjera publike Brenda rrjetit (brenda Gateway) klientet mund te perdorin cfaredolloj skeme adresimi, e cila mund te mos jete e vlefshme per tu lidhur me internetin Per tu futur ne internet Gateway i jep klientit nje adrese te vlefshme IP per transmetim Ky proces quhet NAT Pergjithesisht behet per te kursyer adresat IP per internet
24

23

NAT me Gateway IP-je

Socket-et dhe portat

Socketi eshte nje adrese logjike qe i vendoset nje procesi qe ekzekutohet ne nje host Adresa e Socketit kombinon adresen IP te hostit me numrin e portes qe lidhet me cdo proces
P.Sh. Sherbimi Telnet ne nje Web Server qe ka adresen IP 10.43.3.87 mund te kete adrese socket-i 10.43.3.87:23 , ku 23 eshte numri i portes standarte

25

Portat nga 0 ne 1023 quhen porta te njohura ato jane caktuar me kohe nga interneti per sherbime te pergjithshme
26

Komunikimi TCP/IP
Perdorimi i nr te portave thjeshteson komunikimin Siguron qe te dhenat te transmetohen per tek aplikimi i duhur

Emrat e Hosteve dhe DNS Domain Name Services

Per te ndihmuar komunikimin e njerezve me kompjeterat cdo hosti vihet nje emer qe pershkruan ate pajisje. Njerezit parapelqejne te bejne lidhjen e emrave me pajisjet ne rrjet sesa te mbajne mend adresat IP Cdo host eshte anetar i nje domaini Nje Domain eshte nje grup kompjuterash qe i perkasin te njejtes organizate dhe nje pjese te adreses IP e kane te perbashket
28

27

Domainet
Cdo domain identifikohet nga emri i tij, i cili lidhet me kompanine ose me organizaten qe formon domainin. ICANN ka vendosur konvencione per emertimin e domaineve me ane e aplikimit te disa sufikseve te cilet ndryshe quhet domaine te nivelit te larte
TLD Top Level Domain

29

30

Skedaret e Hosteve
Jane skedare qe bejne lidhjen e emrave me adresen IP Ky file kerkon ndryshime konstante monitorime dhe nuk eshte shume i perdorshem ne internet por brenda nje kompanie vazhdon te aplikohet si metode Alias-i eshte nje pseudonim per cdo host
# IP address 132.55.78.109 132.55.78.110 132.55.78.111 c host name bingo.games.com parcheesi.games.com heckers.games.com alias bingo parcheesi checkers
31

Domain Name System (DNS)

Nje menyre per te lidhur emrat dhe adresat IP ne Internet Baza e te dhenave DNS nuk mbeshtetet ne nje skedar te vetem dhe as ne nje server te vetem, por ne disa kompjutera kyce ne Internet DNS eshte nje sherbim TCP/IP qe i perket shtreses se aplikimit te modelit TCP/IP
32

Hierarkia Gjeografike e nje serveri DNS

DNS-ja Aktuale Ndahet ne tre komponente

Vendim-marresit (Resolvers)- eshte cdo host ne internet qe duhet te manaxhoje informacionin e emrit te domainit Serverat e Emrave- jane serverat qe mbajne baza te dhenash per emrat dhe adresat IP qe lidhen me keto emra Hapsira e Emrave- i referohet bazes aktuale te te dhenave te internetit te adresave IP dhe te emrave te domainit qe lidhen me keto adresa Lexim: Konfigurimi i DNS
34

33

Hapsira e emrave DNS

Cdo server emrash mban nje pjese te hapsires se emrave DNS Ne majen e Hierarkise ndodhet nje server Root i cili menaxhohet nga ICANN dhe ka autoritetin me te larte Regjistrimi i nje burimi eshte nje pjese informacioni ne bazen e te dhenave DNS
Regjistrimi i nje burimi adrese eshte nje tip regjistrimi burimi lidh adresen IP me emrin perkates
35

Protokolli BOOTP
Perdor nje liste qendrore adresash IP dhe adresat reciproke MAC(fizike) per ti vendosur nje klienti ne menyre dinamike nje adrese IP

36

Funksionimi i BOOTP
Klienti BOOTP dergon nje mesazh broadcast dhe kerkon nje adrese IP Ne mesazh perfshihet dhe adresa MAC e klientit Serveri BOOTP dallon nje kerkese nga nje klient BOOTP, regjistron adresen fizike te klientit ne tabelen e tij BOOTP dhe i pergjigjet klientit me informacioni e meposhtem:
Adresen IP te klientit Adresen IP te serverit Emrin e hostit te serverit Adresen IP te nje default routeri

Avantazhi BOOTP
Klienti nuk duhet ta mbaje mend adresen e tij IP Administratoret nuk duhet te konfigurojne cdo host Eshte situata ideale per sistemet pa disk (diskless)
Sisteme qe nuk kane Hard Disk por mbeshteten ne nje memorie te vogel ROM vetem sa te lidhen me rrjetin dhe te marrin nga rrjeti nje sistem shfrytezimi

37

38

Dynamic Host Configuration Protocol (DHCP) ; Arsyet e perdorimit:

Per te reduktuar kohen e kerkuar per menaxhimin e adresave IP Per te reduktuar gabimet potencile qe mund te ndodhin gjate vendosjes se adreses IP Per te mundesuar zhvendosjen e pajisjeve pa pasur nevoje per ndryshuar konfigurimin TCP/IP Per te bere adresimin IP transpasent per perdoruesit e levizshem (Mobile)
39

Leasing (marrje me qera) ne DHCP

40

10

Perfundimi i Qerase DHCP

Nje Leasing DHCP perfundon ne varesi te kohes per te cilen eshte konfiguruar ose mund te perfundohet ne menyre manuale Ne disa situata nje perdorues duhet ta perfundoje lidhjen DHCP Ky koncept quhet release ne TCP/IP ne e Windows-it Lexim: WINS
41

Adresimi ne IPv6
Avantazhet ne lidhje me IPv4:
Ka nje Header me eficent Perfshin tekniken IPsec Suport me te mire per cilesine e sherbimit Konfigurim automatik per adresimin IP Ofron mundesine per biliona adresa IP me teper nepermjet nje skeme te re adresimi

Ndryshimi baze ndermjet nje adrese IPv4 dhe nje adrese IPv6 eshte madhesia (32b-v4dhe 128b-v6)
42

Paraqitja e adresave ne IPv6

Adresa ka 8 fusha 16 biteshe Cdo fushe ne adresat IPv6 mban numra hex te ndare me : - F:F:0:0:0:0:3012:0CE3 Disa fusha mund te kene vleren 0 dhe shkurtohen
FF::3012:0CE3

Nderfaqet ne IPv6
Cdo nderfaqeje ne nje pajisje i vendoset nje adrese e vecante IP dhe jo me vetem nyja te kete nje adrese IP Ne menyre qe te realizohet kjo adresimi IPv6 ben dallimin ndermjet tipeve nderfaqeve
Adresa Unicast eshte nje adrese qe paraqet nje nderfaqe te vetme ne nje pajisje Adresa Multicast paraqet disa nderfaqe (shpesh ne pajisje te ndryshme) Adresa Anycast paraqet cdo nderfaqe nga nje grup nderfaqesh, ate qe mund te pranoje transmetimin

Adresa Loopback 0:0:0:0:0:0:0:1

Shkurtimi Loopback ::1
43

44

11

Prefiksi i formatimit (Format Prefix)

Eshte nje fushe me madhesi te ndryshueshme ne fillim te cdo adrese qe tregon tipin e adreses per te bere dallimin ndermjet nje nderfaqeje apo nje nyje apo dhe ndermjet tipeve te nderfaqeve
Nje adrese Unicast fillon me nje sekuence FEC0 ose FE80. Nje adrese Multicast fillon me nje sekuence FF0x,ku x eshte nje karakter qe i korrespondon nje ID-je te nje grupi

Protokolli RARP Reverse Address Resolution Protocol

ARP lexonte adresen MAC te nje hosti lokal dhe e ruante kete informacion ne nje cache lokale Nese nje nyje njeh adresen e tij IP ai nuk mund te perdore ARP sepse nuk mund te leshoje kerkesa ARP dhe te marre pergjigje RARP mundeson qe klienti te dergoje mesazhe broadcast me adresen MAC te nje pajisjeje dhe te marre adresen IP te asaj pajisje si pergjigje
46

Percakton rradhen e fushave te adreses

45

RARP

47

12