BUK

SI

OMEET LAL MOSES,

PAA^PAA^

GENESIS.
Genesis buk si su fwakak ke mutamwauk. El tiu fwakak mug*eiiu ke mutamweyen kosrao a fwalu, a ke mutamweyen moul lun sak a kosro a met, a ouyepa ke mutamweyen alu a kise a mari a sou lun met, a ma sito
a mise.

Akul in buk si m^ ouyep<2 fwakak ke sifwil isusla, a orekla sasu. In Genesis ouyepa God El mutamwauk in sifwanu fwakulak nu sin met. Oas tolu e yok en God, Elohim, Jehova, a Adonai, a e ine nu kemwu oas in Genesis. Oas pa kutu e toeni God, a limekos <? ine oas in buk si ine, Oas oalkos mwuleu;e yok in maslon God a met, a akosr mwuleu;^ ine oas in Genesis, mwuleu;^ ke Eden, mwnleun kel Adam,

mwuleu;^ kel Noa, a mwuleu;2 kel Ebream. Ituk kas in Genesis yok liki pal on;20ul nu in buk sie^^oul itkos in Testament Sasu. Tu Genesis sie buk lun God, a fwakak paye ke God akpayeyuk ke sramsram lun met, a ke kag lun Kraist. (Mt. 19: 4-6; 24: 37-39; Mk. 4:4-9; Lk. 11: 49-51; 17:26-29,32; Jon 1: 51; 7:21-23; 8:44,56). Genesis kitakatelik in ip limekos: I. Orekla (1: 1 2: 25). II. Putatla a Molela (3:14:7). III. Luo fute tiu oanu sie, Kein a Set, nu ke pal in Sronot (4: 8-7: 24). IV. Pal Sronot nu ke Bebel (8: 1-11: 9). V. Pa^^nol Ebream me nu ke mise lal Josef (11: 10 50: 26).

SAPTER
srao a fwalu. Jon 1: 1; Sam

1.

Orekla si omeet.

TZ'E mutamwauk God

89: 11;

El pa^on kalem Len, a El pa^eon on. A ekela a lutuEl orala ko- t2in in len si omeeta.
5

^ God

los

Sam
Len
Kol.
1: 16.

74: 16; 104: 20.

si akluo: ok

lun a kof ye.

fwak, Lela enyeuM in orelik 2 A fwalu wa^in luma a w a ^ i n on in maslon kofu, a lela Ian kwano; a los on fwin mutun mwea. kofu liki kofu.
Kunausyuk fwalu
ke

nununku

{Jer. 4: 23-26)

God El

A Nun lun God apusye mutun kofu.

Mutamwauk sasu-len
3
si omeet:

kalem sikvue.

7 A God El orala enyenu, a orelik kof su yetun e;2ye;2U liki kofu su ye

enyenvi'.

A God El fwak,
II

Lela in kalem:
4: 6.

ana ou

ine,

a na oas kalem. Sam 33: 9;

4.

8
Kor.

A
Len

God El pawon enyenn Kosrao.

si

A God El liye kalem,

orelik

tu

mwo:

ekela a lututa;e in len

si aktolu:

akluo.

Fwalu a Mwea: Moul lun sak

sikme.

God El

kalem

liki losu.

GENESIS,
9

1.

God El fwak, Lela

i

ye;^u in tukeni

pao in
10
;

nu sie, a sikme a na ox\ ine.

Job
26
:

kof ye en- oswe ma moguigui puspis sumoul, lela fwal a lela mwon in sogsog yetun fwalu

yen e^ye^m lun kosrao.

21 -^ God El orala ma moul lulap fwal pao Fwa- in mwea, a ma moul nu kemwu su lu a yen kof ttikeni nu sie we El moguigui, su kofu oswela yok in lupaon Mwea a God El liye tu nti malos sifwanu, a mwon su oas po
10
;

Sam

33

7.

God El panon
:

mwo.
11

sogsog in lumalos sifwanu: a God El liye tu nu mwo. akkapyeak maa, maasrik, sn oas fti- 22 A God El akinsimwowoyelos, a te, a sak su istis fwako in lumalos fwak, Komwos in kapak, a yokelik, sifwanu, su oas fute Iz/elos, fwin a nekla kof in mweae a lela mwon fwalu: a na ou ine. in yokelik fwin fwalu.

God El fwak, Lela fwalu

in

23 A ekela a lututa/i in len si aklifwalu akkapyeak maa, maamekos. srik su isus in lumalos sifwanu, a Len si akonkos: (l) Kapak in Moul lun Kosro sak su isus fwako, su oas fute li^eltokin ma God El orala in len si aklimekos, os, in lumalos sifwanu: a God El li24 A God El fwak, Lela fwalu in
12

Luk6:44.

ye tu nu mwo.
13
tolu.
JUn
si akakosf.'

oswe
si

ma moul

in lumalos

sifwanu,

ekela a lututa/j in len

Pwat, malem a

ak- kosro

muna, a ma mwurakrak, a kosro lemnak in lumalos sifwanu: a na

ou
ie.

itu sikme,

fwak, Lela me kalem 25 14 A God El orala kosro lemtjak yen ewye/eu lunkosrao in srea- in lumalos sifwanu, a kosro muna in on lik len liki fo;^; a lela elos in me ak- in lumalos sifwanu, a ma mwurakul, a in akilen pal, a len, a yiu: rak nu kemwu in lumalos sifwanu: Sam 136 5-9; 74 17. kalem yen a God El liye tu nu mwo.

God El

15

lela

elos

in

me

Len

si akonkos: (2) orala

e^eye^u lun kosrao in ase kalem

nu
26

Met {oanu

in

Gen. 2:7,

21-23).

fwin fwalu: a na ou in^, 16 A God El orala luo

A
in

God El fwak, Lela kut in oru

lem lumera, oanu sruleyas: a lulap: kalem si ma yok tu in leum lela elos in leum fwin ik in mwea, a in len, a kalem si ma srik tu in le- fwin mwon yen ^nY^nu^ a fwin kosro, a fwin fwalu na fon, a fwin ma um in fo;^: a ouyepa itu. Sam 8:3. mwurakrak nu kemwu fwin fwalu. Sap. 5: 1; Sam 100: 3; 8: 6, 7; Ekkl. 7: 29. 17 A God El fulelosi nu yen e?^ye27 A God El orala met in lumal sinu tu in ase kalem nu fwin fwalu. 18 A tu in leum fwin len a fwin fwanu, in luman God El oralla; moion, a tu in srela kalem liki los: a gul a mutan El oralosla. Pal in srike si meet: Pal Met elos tiu etu Ma God El liye tu nu mwo.
Jer. 31: 35.

me kalem met

Koluk {Gen.

1: 28-2: 11).

Mwuleun

si meet,

19

{Gen. 2: 8-17).

ekela a lututa^ in len

ma
akluo

si

aka-

kosr.
Ij'fi

si aktimekos:

ma God El orala-Mo-

2S A God El akinsimwowoyelos: a God El fwak nu selos, Komwos in

ul lun Kosro. {Liye Gen. 2: 19).

20

God El fwak, Lela kofu in

kapak, a yokelik, a nekla fwalu, a kuta^^la: a leum fwin ik in mwea, a

GENESIS,
fwin

2.

mwon yen tuyenn^ a fwin ma 6 A sie ok fwasyuk liki fwaJu, a moul nu kemwu, su mog-uigui fwin aksroksrokye mutun foko na fon.
fwaln.
29
Fwakien ma God Ef onifa
in Gen. J: 27.

God El fwak, Liye, A^a sot 7 A Jeova God El srulela met linti sumwos maasrik su oswe fute, ki kutkut in foko, a moi^^yu;^ nu in su on fwin mutun fwalu na fon, a fwael mumo?^ in moul; aoasyurol sak nu kemwu, su isus fwako suoas un in moul.

fute l^^elos; a

fwa

ma nomwos:

G&n.

3: 19,

2.V

Sam

103: 14;

Isa 64:

8;

Job

33:4.
si meet,

kemwu fwin S A Jeova God El eokoala sie ifwalu, a nu sin mwon nu kemwu ma kutulap; in Eden; a El filiye ino yen e^ye^m, a nu sin ma mwurak- met si su El orala. raknu kemwu fwin fwalu, su oas 9 A Jeova God El akkapyeak liki in moul laloa, A^a su;^ maa folfol nu foko sak nu kemwu su mwo in liye, kemwu ma nelos: a na ou ie. a mwo in mo^^o; a ouyepa sak in mo31 A God El liye ma nu kemwu ul in fulwen iraa si i/^e, a sak in etu ma El orala, a, liye, tu nu arulanu ma mwo a ma koluk.
30

Sam 136; 25. nu sin kosro nu

An sin

met su tin etu

ma

koluk, a

mwuleun

{Liye Grn.

1: 28-30.)

mwo.

ekela a lututaw in len

si

Gen.

3: 22;

Fwak.

2: 7.

akonkos.
Sam
104: 24.

10

sie infwal sirorlaliki

si ie;

Eden

in

aksroksrokye ima
2,

liki

an sa

SAPTER

se^/alik su;eanfwal akos.

Sabat mania lun God: akutin monta lun met laWfuni in orekvia tat i lun Kfaist {Mei Heb, J: 1-4: 16).

11 .^'n ma si meeta Paison: el ie raunela fwal Havila, su oas gold we; "T" KOSRAO a fwalu aksafyeyuk\2 A gold in fwal sa mwona: oas -^^la, a ma nu kemwu ma on lu. bedelium we, a eot oniks. Sam 33: 6. 13 A en infwal si akluo Gihon: in2 A in len si akitkos God El aksaf fwal si in^ apunla fwal lal Kus na yela orekma Lai ma El oru: a El

monlsi in len

si

akitkos liki

orekma

fon.

Lai nu
3

kemwu ma
Ex.
20: 11;

El oru.
Heb.
4: 4.

14
si

en infwal
si
ii^^e

si

aktolu Hidekel:

infwal
si tes.

sirorla
si

God El akinsimwowoye len

orekma Lai nu
a orala.

Assiria. -^infwal

nu kutulap in akakosr lufresa,

akitkos, a akmutalye: tu in len

ie El mos^la liki

ke-

15

A
A

Jeova God El es met

mwu
4

su

God El oru
L

fililye in

ima Eden tu Ian orekmakin

Isa. 58: 13, 14.

Sifwilf'wakak ke Orekma su otekla in Sapier

liau;e.

16

iwe fwil lun kosrao a fwalu ke sa, a fwak, elos orekla, in len si ke Jeova God nu kemwu in

Pa

Jeova God El sap nu sin met Kom ku in mono ke sak ima si ie oanu kom

El orala fwalu a kosrao. lu^esum. 5 A sak in imae sumwena kapak 17 A ke sak in etu ma mwo a ma fwin fwalu, a maasrik in imae su- koluk, nik kom mono ka: tu in len mwena srunak: tu Jeova God El su- si kommo/eo ka paye kom fwa mise. Rom 5: 12; 6: 23; I Kor. 15: 21, 22. mwena oru af in kakla nu fwin fwamet in eoki fwin fwalu: 18 A Jeova God El fwak, Tin mwo lu, a wa/ein

GENESIS,
tu

3.

met

si

ine in

mugenu muta;
met
in kasrel.

A^a fwak,

fwa oru nu
19

sel sie

kemwu

Nik komtal moo ke sak nu in ima si ie ?

Fwok. 12: 9{ 20; 2; 11 Kor. 11; 3. Jeova God El orala liki foko Me St ifwe lal If: {2} tu tan sun kutu kas nu kosro nu kemwn lun imae, a mwon ke kas lun God, nu kemwu yen enyenu; a wiselosla 2 A mutan si ine el fwak nu sel sernu sin met si ino. tu Ian liye ^ su el a pent, ^ut ku in mono ke fwokin sak fwa Bun dos: a e met si ie su nu in ima si ie: sin ma moul nu kemwu, pa \m dos. 3 A ke fwokin sak sogo infulwen Sam 8: 6-8. imae, God El fwak, Nik komtal mo20 A met si i^e su^ en kosro muna no ka, a nik komtal kal, saap komnu kemwu, a en mwon yen enyeftUf tal mise. Me srifwe lal If: (i) kikiap si meet (fon 8: 44.1 a en kosro lemnak nu kemwu lun imae a sumwena konoiytikyak met 4 A serpent el fwak nu sin mutan si iwe, Paye komtal fwa tiu mise: in kasru met si iwe, Me sf ifwe lal tf: (4) tu Ian insefulat (/sa. 14: Lumanoreyen mutan {Gen, 2f).
;

1.'

Jeova God El oru tu motul fulosumwos in putati nu fwin met si i/ie, a el motul; a El es sogo sri in pap kel, a El sifwil fulseni ikwe nu
21
sie in

22-14.)

5
tal
la,

mono

si komna mutomtal fwa igaka komtal fwa oanu God in etu ma

Tu God

El etu tu in len

ka,

mwo a ma koluk.

Me srifwe lal If: iSf putati in me sruf (/ Tim. 2: 14. su Jeova 6 ^ ke mutan si ine el liye tu sak God El es liki met si in^y El orala sogo i;^e mwo in mono, a me ennn sie mutan ka, a wisella nu yurin met in liye, a me aklalmetmetye met, el
22

aoUa.

sri in

pap sogo

ie,

si ie. tf me akui lun Sups su muian pusla lun KraistiF/,5:28'32).

es fwokin sak sogo ine, a mojf^o; a el su;^ pa nu sin mogul tumal oelul,

23
pa;i

met

siine el fwak,

Ma

i;ee sri

a el mo^o.
7

in srik, a ikwe in ikk: el

fwa paetuk

mutaltal igakla, a eltal etu tu

koflufol; a eltal tuani

Mutan, tu meyen

el

liki eltal

nu

sie

sran sak fig, a oru nu seltal ma aMet. 24 Ke ma iwe sie met el fwa filiye fwunyeltal. GodElsukmet musatla. JfCunausyukla mania papa tumal a nine kiel, a fwa fulyu Lal ke len Sadat; mutamwauk orekma sasu Lal. nu in mutan kiel: a eltal fwa ikwe (fon S: 1?: 9: 4; 14: 10.) siefwunnu. eltal Ion pusren Jeova God ke 8

Mat.

19:

S,

Ef.

5; 31.

25

-r4

eltal koflufol,

met

si i;^e

tan

kiel,

a tiu mekin.

El fwafwasyes in ima si ine ke fo^ea mu- ni: a Adam a mutan kiel eltal mwukla liki ye mutun Jeova God in saku.
Job
31: 33; Jer. 23: 24.

SAPTER3.
Me srifwe lal If:
U) iu tan alolo ke kulan tun
God.

i^e,

Jeova God El po^non met a fwak nu sel, Kom a oeya ?

si

10
in imae,
el

el

'K

SERPENT el lalmetmet liki konu kemwu

orala.

fwak, No, Ion pusrem in

i-

mae, a na sanen, tu a koflufol; a

nsL

^^sro lemnak
su Jeova

mwukla.

God El

nu

sin

mutan

siie,

11 ^ El fwak, Su fwak nu sum tu Aok, ya God El kom koflufol? Ya kom mo woke sak,

fwak

GENESIS,
su iVa sap

4.
Ldlalfun i ial Adam.

nu sum kom
si

in tiu

mono
20

ka?
12

A met si ie el pa;eon en mutan

Adam.

met
ase

ine el fwak,
sik, el se

su

Kom

nu

Mutan si kiel If; meyen el nine kien met e nu moul. nu sik liki kemwu su God El otu meyen laid(funi Ial Ma Jeova
21

sak sogo iwo, a na mono, 13 A Jeova God El fwak nu sin

sel Amutan si ie, Mea si kom orala ie ? dam a nu sin mutan kiel ma afwunA mutan si ine el fwak, Serpent el yeltal ke kulin kosro, a nukmaltalaw.

Jeova God El oru nu

kiape yu, a a moo.

Fwak
Nununku
.

19:8.

n Kc*-. 11:
Mwuleun
si

in supaltalla aksafyela Pal in stfke

si meet.

akluty-mwuleun

kel

Adam.

14

A Jeova God El fwak nu sel serMeyen kom oru ma

kosro

22

A
si

Jeova God El fwak,

ie el ekla

Liye,

pent,

ie, kom muna nu kesel;^awiyuk liki mwU, a kosro lemnak nu kemwu in imae; kom fwa mwurakkin siom, a mono kutkut len nu kemwu lom:

met
tu

oanu

sie Ses, in e-

ma mwo

ma

el asroela paul,

koluk; a ie, saap a ouyepa es liki sak

in moul, a

mono^ a moul
(Gen. J: 22-7: 2J).

ma patpat:

Pal tn srike si akluo: Ella

15^
fwom,
niel.
I

iVa fwa

filiye

sruwa in mas

23

Ke ma

ine

Jeova God El supaltu Ian eoki foko,

lom mutan si i/^e, a in maslon fu la liki ima Eden, te lom a futelal: el fwa kunausla si- su el etukla liki.
<j

kom fwa
Isa. 7^ 14;

kunausla kapin
1: I7r,

24

Ou

filiye

ie El lusla met si ine; a El Kerubim kutulap in ivaa si, a

in liau in-

Jon

3: 8;

Mat.
1:14.

Rom

16: 20;

kutlas furur su forfor,

:anek

Heb.

16 El fwak nil sin mutan si ie, N'a. fwa arulanu akyokye asor lom a isus lom; in asor kom fwa oswe tulisr; a luMse lom a fwanu sin mogful tumom, a el fwa leum fwom. 17 A El fwak nu sel Adam, Meyen kom porowo pusren miitan kiom, a mono ke sak sogo iwe su iVa

nu ke sak

in moul.

i
9

sap nu sum tu kom in tiu mono ka: sel^awiyuk fokokeyum; in asor kom

t4

u
8
c o
a
09

fwa mono\ia len nu

lom;

kemwu

in

moul

U o

18 El fwa ouyepa akkapye kokol a otunme nu sum; a kom fwa mono

maasrik in imae;
19 Ke fiyo lun mutom kom fwa mono bred, nu ke pal kom folokla nu in foko; tu kom etukla liki foko: tu kom kutkut, a nu ke kutkut kom

'S3

fwa

folokla.
Heb.
9: 27.