SCE3102 Pembelajaran Sains Kanak-kanak

TOPIK 4

TEORI PEMBELAJARAN BRUNER

Sinopsis Topik ini membincangkan Teori Pembelajaran Bruner. Anda akan belajar tentang pembelajaran induktif sains. mengajar sains sekolah rendah. dan macam mana kanak-kanak belajar konsep Anda juga akan diperkenalkan implikasi teori pembelajaran ini untuk

Objektif Menerangkan Teori Pembelajaran Bruner Jelaskan Pembelajaran Induktif Menerangkan implikasi teori untuk pembelajaran sains sekolah rendah.

Kerangka Tajuk-tajuk (Peta Konsep)

Teori Pembelajaran Bruner

Pembelajaran Induktif

Pembelajaran Konsep

Implikasi teori untuk pembelajaran sains sekolah rendah

SCE3102 Pembelajaran Sains Kanak-kanak

4.1

Teori Pembelajaran Bruner Jerome S. Bruner telah dilahirkan pada tahun 1915 dan merupakan

seorang ahli psikologi yang berpengaruh di Amerika Syarikat. Menurut Bruner, pembelajaran adalah satu proses aktif yang dapat membolehkan seseorang itu menguasai secara mendalam informasi yang diberikan serta mempelajari macam mana beberapa perkara dapat dikaitkan secara bermakna. Bruner juga menekankan penguasaan konsep untuk kanakkanak melihat sesuatu gambaran secara keseluruhan. konsep tanpa pemahaman yang signifikan. Pemahaman konsep melibatkan perkembangan mental kanak-kanak. Dalam proses pemahaman konsep, Bruner telah menyatakan bahawa perkembangan mental kanak-kanak terbahagi kepada 3 tahap iaitu: (a) Peringkat enaktif (0-2 tahun) (b) Peringkat ikonik (2-4 tahun) (c) Peringkat simbolik (5-7 tahun) Oleh itu kanak-kanak sepatutnya diajar untuk memahami konsep dan bukan mengaplikasikan sesuatu

(a)

Peringkat Enaktif Pada peringkat ini (0-2 tahun), kanak-kanak akan bergerak ke arah sesuatu

yang menarik perhatiannya. Oleh itu, kanak-kanak banyak menggunakan anggotanya untuk menyelesaikan masalah, kerana kanak-kanak pada masa ini masih belum pandai berkomunikasi dengan baik menggunakan bahasa. Sesuatu objek itu akan dipegang untuk memperoleh makna atau tafsiran bagi dirinya. Contohnya, kanak-kanak cuba meletakkan sebatang kayu pada suatu sangga untuk melihat keseimbangannya.

SCE3102 Pembelajaran Sains Kanak-kanak

(b)

Peringkat Ikonik Pada peringkat ini (2-4 tahun), kanak-kanak telah berupaya

menggambarkan sesuatu dalam fikirannya. Dia mampu menyimpan imej-imej tertentu. Kanak-kanak juga berupaya menyebut objek yang tiada di hadapan matanya, iaitu telah terbentuk imej mental. Contohnya, kanak-kanak tersebut boleh melukiskan kayu yang seimbang di atas sangganya, walaupun objek tersebut tiada di hadapan matanya.

(c)

Peringkat Simbolik Pada peringkat ini (4-7 tahun) kanak-kanak telah boleh menggunakan

simbol, seperti perkataan dan bahasa untuk menghuraikan pengalamannya, iaitu bermulanya penaakulan simbolik. Contohnya, kanak-kanak boleh menerangkan bagaimana kayu yang diletakkan di atas sangga menjadi seimbang.

Pembelajaran Penemuan Bruner Bruner telah mengemukakan Pembelajaran Penemuan. Bruner

berpendapat bahawa guru seharusnya membekalkan kanak-kanak dengan pengalaman untuk membantu mereka menemui sesuatu idea, konsep atau pola. Mod pembelajaran yang yang diperkenalkan oleh Bruner dikenali sebagai Pembelajaran Penemuan. Dalam pembelajaran ini, pelajar diperkenalkan dengan satu fenomena. Contohnya, mengapa air terkumpul pada bahagian luar gelas yang mengandungi ais di dalamnya. Selepas fenomena ini diperkenalkan, pelajar dikehendaki menyiasat bagaimana fenomena ini boleh terjadi. Pelajar akan menyiasat daripada beberapa sumber maklumat, seperti bukubuku di perpustakaan, perbincangan dengan kawan, perbincangan dengan guru,
3

SCE3102 Pembelajaran Sains Kanak-kanak

membuat pemerhatian atau membuat uji kaji sendiri. Setelah jawapan diperoleh, jawapan tersebut dibincangkan bersama guru dan pelajar lain di dalam kelas.

4.2

Teori Pembelajaran Induktif Kajian Jerome Bruner menunjukkan bahawa guru seharusnya

membekalkan kanak-kanak dengan pelbagai pengalaman untuk membantu mereka menemui idea, konsep atau pola yang diperkenalkan. Untuk itu, Bruner mengalakkan pembelajaran induktif untuk memotivasikan pembelajaran yang aktif dan pembentkan konsep yang difahami. Bruner adalah seorang yang menyokong pemikiran induktif yang bermula dari spesifik ke umum. Menggunakan pengalaman seseorang dan mengaplikasikannya dalam situasi lain juga adalah satu contoh pemikiran induktif.

Teori pembelajaran induktif lebih kepada membekalkan kanak-kanak dengan satu jurang pengalaman yang dapat menambahkan kebiasaan mereka tentang konsep baru yang dipelajari. Di sini, guru tidak memberikan definisi konsep yang diajar tetapi pemahaman konsep kanak-kanak pengalaman. adalah dibina secara perlahan hasil daripada pendedahan kanak-kanak kepada pelbagai aktiviti dan

SCE3102 Pembelajaran Sains Kanak-kanak

Pembelajaran Induktif

Memain peranan

Latihan Pembentukan Konsep

Aktiviti Amali

Aktiviti lain

Difinisi konsep oleh kanak-kanak

Langkah-langkah dalam Pembelajaran Induktif Kanak-kanak diberi pengalaman and contoh-contoh spesifik untuk konsep yang akan ditemui. Guru membantu kanak-kanak meneliti contoh dan mengenali cirri-ciri persamaan dan perbezaan. Guru membantu kanak-kanak membentuk konsep dan idea yang umum. Kanak-kanak menguasai pemahaman konsep yang dikenali dan mengaplikasikan konsep dalam situasi baharu.

4.3

Pembelajaran Konsep Konsep adalah kategori mental yang membantu kita mengklasifikasikan objek, kejadian atau idea. Setiap objek, kejadian atau idea mempunyai satu set ciri-ciri yang umum.
5

SCE3102 Pembelajaran Sains Kanak-kanak

Pembelajaran konsep adalah satu strategy yang memerlukan seorang kanak-kanak membandingbezakan kumpulan atau kategori tertentu yang mempunyai ciri-ciri yang relevan dengan kumpulan atau kategori yang tidak relevan.

Kanak-kanak memikirkan sifat-sifat dalam sesuatu kompulan atau kategori yang telah dibentuk oleh guru mereka. mempunyai sifat-sifat tersebut dengan Kanak-kanak kemudian contoh-contoh yang tidak membandingbeza contoh-contoh sesuatu kumpulan atau kategori yang mempunyai sifat-sifat tersebut.

4.4

Implikasi teori untuk pembelajaran sains sekolah rendah Kanak-kanak belajar melalui pengalaman. Dengan itu guru perlu dan merasa.

menyediakan peluang untuk kanak-kanak meneroka, menyentuh

Pengalaman seperti ini mewujudkan proses pembelajaran yang bermakna. Bagi kanak-kanak di Tahap Satu, gambar, carta dan objek perlu digunakan bagi memudahkan pembentukan konsep. Bagi kanak-kanak Tahap Dua, hukum dan prinsip perlu ditekankan agar murid-murid berupaya mengaplikasikannya dalam proses penyelesaian masalah. Bruner juga menekankan pembelajaran yang terhasil daripada interaksi murid dengan guru, interaksi dengan murid-murid lain dan interaksi dengan bahan pengajaran. Maka kerja berkumpulan dan sesi perbincangan perlu diadakan dari masa ke semasa. Penglibatan murid-murid penting agar mereka dapat menikmati

pembelajaran bermakna. Pengetahuan juga perlu disusun dan diperingkatkan agar pembentukan konsep bermula daripada peringkat yang mudah kepada peringkat yang rumit. Ini bermakna guru perlu memeringkatkan isi pelajaran. Bruner juga menekankan motivasi ekstrinsik dan motivasi intrinsik. Ini bermakna guru perlu memberi ganjaran dan pujian apabila sesuatu tingkahlaku
6

SCE3102 Pembelajaran Sains Kanak-kanak

yang diingini. Kesediaan belajar juga ditekankan oleh Bruner. Dengan itu, guru perlu mengambil kira kesediaan belajar murid-murid ketika merancang proses pengajarannya. Sementara itu, nilai-nilai murni seperti bekerjasama, bertolak ansur dan tolong-menolong boleh dipupuk dalam aktiviti projek dan perbincangan.

Soalan tutorial 1. Berdasarkan Teori Induksi, terangkan bagaimana anda dapat mengajar satu konsep sains kepada kanak-kanak tahun 1. 2. Bincangkan implikasi Teori Bruner dalam pengajaran sains sekolah rendah. Rujukan: Abruscato, J. (2000). Teaching Children Science. A Discovery Approach. (5 th Edition) USA, Allyn & Bacon. Esler, W. K. & Esler, M. K. (2001). Teaching Elementary Science (8th ed.).Washington: Wadsworth Publishing Company. http://olc.spsd.sk.ca/DE/PD/instr/strats/cattain/index.html (Concept Attainment) http://education.uncc.edu/theafner/SS%20Methods/a_step_by_step_guide_concep t_attainment.htm (Concept Attainment) http://scied.gsu.edu/Hassard/mos/7.4.html (Discovery learning)