Nota KHB Tingkatan Satu: Teras ( Bab 3: Elektrik )

KEMAHIRAN HIDUP BERSEPADU TINGKATAN 1 BAB 3 ( ELEKTRIK )

b. i.

1. a.

3.1 SUMBER DAN KEGUNAAN ELEKTRIK SUMBER ELEKTRIK

a. b. c. d.

Kemagnetan Prinsip : pergerakan magnet melalui gegelung wayar yang dililit di sekeliling sebatang teras besi. i. Dinamo Bahagian utama : gegelung wayar, magnet kekal & teras besi Arus meningkat jika ; putaran magnet dilajukan @ bilangan lilitan gegelung wayar ditambah ii. Turbin Boleh diputar oleh air, stim @ angina

ii.

Tindakan kimia Sel kering Voltan : 1.5 volt Bahagian utama : Batang karbon ( punca positif ) Elektrolit ( Mangan dioksida + Ammonium klorida ) Bekas zink ( punca negative ) Sel alkali Contoh : bateri lampu suluh Sel merkuri Saiz kecil, mahal Contoh : bateri jam tangan Sel lithium Membekalkan arus yang tinggi, boleh dicas semula Contoh : bateri handphone, computer, kalkulator Sel Nikel Cadmium Untuk peralatan tanpa wayar ( cordless ) Boleh dicas semula sehingga 1000 kali Ditulis RECHARGEABLE pada badannya Sel basah Dalam kenderaan. Tenaga lebih tinggi berbanding sel kering. Boleh dicas semula. Voltan : 2 volt, 6 volt & 12 volt Bahagian utama : Plumbum peroksida ( plat positif ) Plumbum ( plat negative ) Penyelang ( gentian kaca @ ebonite ) Elektrolit ( Asid sulfuric )

1.

3.2 JENIS WAYAR DAN KERJA PENDAWAIAN ALATAN TANGAN Alatan Pena ujian Pemotong sisi Playar muncung tirus Playar gabung Penjalur wayar

Kegunaan Menguji & mengesan kebocoran arus Mengetat & menanggalkan skru kecil Memotong wayar elektrik Memotong lebihan wayar pada punca tamatan Memegang objek kecil, memotong & membentuk kaki komponen Kerja umum seperti memegang, mencengkam, memotong, membengkok & membentuk Menjalur & memotong wayar

Penjalur wayar mudah Penjalur wayar spring

2. Nickel Cadmium Sel basah

WAYAR

c.

Cahaya Tindakan : cahaya dipancarkan ke atas permukaan selenium, natrium & kalium menghasilkan arus elektrik Contoh : Kamera dan kalkulator sel solar

Wayar Wayar kuprum berenamel Wayar lembar tunggal Wayar teras tunggal

Keterangan Untuk membuat gegelung pada motor & transformer. Disalut lapisan enamel Untuk pendawaian dalam litar mudah seperti radio & komponen elektronik Dua bentuk :

2.

KEGUNAAN ELEKTRIK i. Menghasilkan haba ii. Menghasilkan tenaga kinetic iii. Menghasilkan bunyi iv. Menghasilkan cahaya

Wayar teras kembar

Lembar wayar halus : boleh dilentur, untuk pendawaian litar elektrik spt radio & pembesar suara Lembar wayar kasar : untuk pendawaian litar elektrik domestik 2 wayar teras tunggal dicantum sekali

Wayar tiga teras

Untuk membuat pendawaian lampu meja, radio, televisyen, soket & penyuai Dua jenis :

Wayar tiga teras berpenebat PVC : untuk perkakas elektrik yang tidak menghasilkan haba spt kipas angin, computer & mesin basuh Wayar tiga teras berpenebat PVC beranyam benang : untuk perkakas elektrik yang menghasilkan haba pemanas spt seterika, ketuhar, cerek elektrik & pembakar roti

3.

JENIS PLAG

4. FIUS

Plag Plag 2 pin 2 ampere

Plag 3 pin 13 ampere Plag 3 pin 15 ampere

Keterangan Menggunakan wayar teras kembar. 2 tamatan : teras hidup & teras neutral Alatan berkuasa rendah : radio, pencukur elektrik, jam elektrik 3 tamatan. Dipasang fius kartrij untuk keselamatan. Untuk kebanyakan perkakas elektrik di rumah. Bentuk pin bulat. Tiada fius. Untuk kelengkapan berkuasa tinggi spt pendingin udara & pemanas air.

Melindungi litar & perkakas elektrik Mencegah kemalangan akibat litar pintas Apabila arus mengalir terlalu tinggi, fius akan melebur & pengaliran arus terputus Dipasang secara siri pada wayar hidup. Kadaran : 2A, 5A,10A & 13A

Fius Fius dawai

Fius kartrij

Keterangan Dlm bentuk dawai. Kadarannya telah ditetapkan. Pemegang fius dawai dibuat drp bahan tahan haba spt seramik dan bakelit. Fius yang terbakar harus diganti dengan fius baru dengan kadaran yang betul.

5.

LAMPU PENDARFLUOR Menghasilkan cahaya lebih terang daripada lampu pijar Pelbagai bentuk : rod, bulat, spiral etc. Bahagian Tiub pendarfluor Keterangan Kaca berisi merkuri & gas argon. Bahagian dalam disalur dengan lapisan fosfor.

Perumah Cok Pemegang tiub Pemegang suis penghidup Suis penghidup

Terdapat 2 pin elektrod di kedua hujung tiub. Apabila arus mengalir melalui elektrod, tiub akan menghasilkan sinaran ultra ungu. Cahaya putih terhasil apabila terkena sinaran ultra ungu. Mengandungi cok, pemegang tiub, pemegang suis penghidup & suis penghidup Untuk membeklkan voltan yang tinggi pada awal penyalaan & Menstabilkan voltan selepas lampu menyala Untuk menyangga tiub pendarfluor Menempatkan suis penghidup

KEROSAKAN LAMPU PEDARFLUOR

Kejadian Lampu tidak menyala

Menghidupkan lampu. Lampu terus menyala walaupun suis penghidup ditanggalkan.

Lampu berkelip-kelip, tetapi tidak menyala Kedua-dua hujung tiub merah & lampu tidak menyala

Kerosakan Cok rosak Tiub rosak Suis penghidup rosak Tiub rosak Suis penghidup rosak Tiub rosak Suis penghidup rosak