LEUCEMIAS
Prof Jos Trezza Netto
So neoplasias malgnas originadas nas clulas-tronco (Stem Cells) da medula ssea, caracterizadas pela proliferao clonal, com invaso do sangue perifrico e infiltrao de outros tecidos e orgos.
LINFOMAS so neoplasias malgnas originadas nas clulas-tronco do tecido linfide extramedular, com proliferao clonal, que podem se leucemizar invadindo a medula ssea, o sangue perifrico, outros tecidos e orgos.
dos
LEUCOCITOSES
AS LEUCOCITOSES VARIVEIS ENTRE 12 A 30 MIL, GERALMENTE ESTO ASSOCIADAS S INFECES BACTERIANAS.
LEUCOCITOSE ENTRE 30 E 40 MIL, SEM CLULAS BLSTICAS, PORM COM DESVIO ESQUERDA ESCALONADO, REAO LEUCEMIDE
Tamanho anormal ALTERAES CELULARES ALTERAES E INCLUSES CITOPLASMTICAS ALTERAES NUCLEARES Tendncia a agrupamento Morfologia clonal anormal
CITOPLASMA
Grnulos anormais Distribuio anormal dos grnulos Incluses Aumento da citoplasma fragilidade com fragmentao do
CITOPLASMA
CITOPLASMA
Incluses anormais
Pseudo Chediak devido a quimioterapia em linfoma no Hodgkin que se transformou em leucemia mielide aguda
CITOPLASMA
Anormalidades na forma Multinuclear Megaloblastide Hiposegmentao Nuclolos proeminentes ou gigantes Aumento de figuras mitticas
Mieloblastos com citoplasmas fragmentados na leucemia mielide aguda
NCLEO
Anormalidades na forma
NCLEO
Megaloblastide
NCLEO
Blastos indiferenciados com nuclolos heterogneos na leucemia mielide aguda (LMA-M0) do tipo indiferenciada
Linfcitos com citoplasmas anormais na leucemia das clulas cabeludas (Hair cell leukemia)
INCIDNCIA
ADULTOS
IDOSOS
LEUCEMIAS AGUDAS
X
LMC (20%)
LEUCEMIAS AGUDAS
X
INDIFERENCIDAS OU BIFENOTPICAS ( 05%)
LEUCEMIAS
AGUDAS
1976: Grupo Cooperativo Franco-AmericanoBritnico ( FAB ) Leucemia Aguda: 30 % de blastos na Medula ssea. ( Classificao: Morfolgica e Citoqumica ) 1981: FAB Sistema de Escore para L1 e L2; 1985: FAB LMA-M7 ( Megacarioctica Aguda ); 1987: FAB LMA-M3 microgranular e LMA-M4 com eosinofilia; 1991: FAB LMA- M0. 1999: Classificao WHO
HEMOGRAMA
ANEMIA: 90% dos casos ( normoctica normocrmica ); RETICULCITOS: diminudos, em nmero; ERITROBLASTOS CIRCULANTES geralmente observados; TROMBOCITOPENIA: 90% dos casos. ( 50%: < 50.000/mm3 ); LEUCCITOS: - Leucocitose: 60% dos casos. Blastos, a maioria; - Leucopenia: 25% dos casos. Blastos, raros ( creme ); - Normocitose: 15% dos casos. Blastos, raros/pequeno no
L1
L2
- Alta relao ncleo/citoplasma 75% dos blastos: (+1) - Baixa relao ncleo/citoplasma 25% blastos: ( - 1 ); - Nuclolo: 0 a 1 pequeno 75% dos blastos: ( + 1 ); - Nuclolo: 1ou mais proeminentes 25% dos blastos: (-1 ); - Membrana nuclear irregular 25% dos blastos: (- 1 ); - Blastos grandes 50% : ( - 1 ).
Escore:
0 a + 2 = L1
- 1 a - 4 = L2
L1: 75% em crianas, 25% em adultos; L2: 65% em adultos, 35% em crianas; L3: a maioria dos casos em crianas.
LLA - PAS
LLA de clulas B: mais resistentes induo; LLA de clulas T: remisses mais curtas.
LLA L3 Oil Red O
M3: Blastos com aspecto promieloctico, hipergranulares, de ncleos habitualmente riniformes ou lobulados. Bastoneste de Auer nico ou em pilhas ou feixes (faggot-cells). Variante microgranular: Microscopia Eletrnica. Hipofibrinogenemia nesses casos importante causa de CIVD. M4: Blastos Mielomonocticos. Componente Monoctico: Sangue Perifrico: em geral 5000 / mm3; Medula ssea: 20%; Lisozima srica : 3 vezes o valor normal; ANAE ( ANBE ) positiva forte. inibidos pelo NaF. Mais de 20% dos blastos Leucemia Mielide Aguda M3 (FAB)
M5: Monoctica Aguda. M5a: Monocitca sem maturao. Blastos grandes, ncleos redondos, citoplasma abundante, basoflico, granulaes escassas, projees citoplasmticas. Auer: raros M5b: Monoctica com maturao. Blastos com dobras e fendas nucleares, sem nuclolos evidentes e escassa granulao azurfila. Grande % de moncitos no sangue perifrico. M6: Eritroleucemia. Alteraes bizarras das sries vermelha, granuloctica e megacarioctica. Reao de PAS positiva nas clulas eritrides. Leucemia Mielide Aguda M4 (FAB) Raros blastos com bastonetes de Auer.
M7: Megacarioblstica.
- Alteraes bizarras da srie granuloctica e megacarioctica; - Medula ssea em geral com fibrose. - Micromegacarioblastos no sangue perifrico e medula ssea. - Reaes citoqumicas negativas; - Peroxidase plaquetria: microscopia eletrnica ( positiva )
Leucemia Mielide Aguda M7 (FAB)
cido Peridico-Schiff (PAS): No especfica para LMA. Reao forte positiva nos eritroblastos da M6; Cloroacetato esterase (CAE): Especfica para linhagem Granuloctica; Alfa naftil acetato esterase (ANAE) ou Alfa naftil butirato esterase (ANBE): positiva nos blastos de M4 e M5 e com inibio da positividade (decaimento) pelo NaF nessas leucemias; Peroxidase de plaquetas: positiva (microscopia eletrnica) nos blastos da M7. LMA M2 Mieloperoxidase
10
LMA M4
Sudan Black B
LMA M5
LMA M6
PAS + Eritroblastos
11
LEUCEMIAS CRNICAS
LLC Maior incidncia em homens: 2:1 Mais comum em idosos; 25% dos casos descobertos ao acaso; 7 - 20% dos casos podem ter anemia hemoltica auto-imune durante a evoluo da doena;
LMC Comum em adultos ( 45 anos ); Forma Juvenil: grave Cerca de 80% dos casos, num perodo de 2 a 6 anos aps o diagnostico, agudizam (crise blstica) para LMA, LLA ou formas raras de leucemias.
MIELOGRAMA > de 40% de linfcitos maduros, alguns prolinfcitos. IMUNOFENOTIPAGEM SANGUE PERIFRICO: CD-19 e CD-20 positivos. Tendncia mundial: LLC = clulas B; CITOQUMICA: ajuda pouco. Fosfatase cida e a ANAE marcam Linfcitos T; IMUNOGLOBULINAS: diminudas em 50-75% dos casos.
Mais de 70% das clulas so linfcitos maduros; LINFCITOS: 15.000/ mm3 PROLINFCITOS: < 10% ; Sombras de GUMPRECHT (linfcitos rompidos) PLAQUETAS normais ou diminudas.
12
Leucemia Prolinfoctica
MIELOGRAMA: semelhante ao sangue perifrico Fosfatase Alcalina Leucocitria CITOQUMICA: diminuda ou ausente ( Escore baixo ou ausente ); CITOGENTICA: 95% Cromossomo Philadelphia + Ph1 = cromossoma 22
13
FASE ACELERADA DA LMC: LMC: Ocorre, em geral, 2 a 6 anos aps o diagnstico. Precede a fase de leucemia aguda BLASTOS: de 15 a 29% no sangue perifrico ou medula ssea; LEUCOCITOSE OU LEUCOPENIA
BASOFILIA intensa ( > 20% ) no sangue perifrico ou medula ssea; PLAQUETOPENIA: < 100.000/mm3 FIBROSE de medula ssea;
Fosfatase Alcalina Leucocitria
- 70% do casos agudizam para LMA e 30% para LLA; raros casos para Leucemias Agudas Indiferenciadas, de difcil diagnstico;
- A LMC termina em mielofibrose ou em transformao blstica, freqentemente precedida por uma fase de acelerao.
14