9 vjet The Albanian

Nderohen me mime Rita Ora dhe Prince Mohsin Ali Khan of Hyderabad

Drgo para online*

moneygram.co.uk
VITI I 9 I BOTIMIT
info@thealbanian.co.uk

www.thealbanian.co.uk

Tel: 02082169527

LONDON

25 MAJ

*Pr nj list t plot t tarifave t transferimit n internet ju lutem vizitoni moneygram.co.uk. MoneyGram International Limited sht e autorizuar dhe e kontrolluar nga Autoriteti e Shrbimit Financiar. MoneyGram dhe Globi jan marka t MoneyGram. T gjitha markat e tjera jan pron e pronarve t tyre prkats. 2012 MoneyGram. T gjitha t drejtat e rezervuara.

BASHA, NDEROHET SI QYTETAR I LIR I LONDRS

Ambasadori Greievci dorzon kredencialet n Irland faqe 2

BASHA NDERON N LONDR PERSONALITETE BRITANIKE
faqe 9

Presidentja Jahjaga mori pjes n Konferencn Ndrlombtare pr Gruan, Paqen dhe Sigurin faqe 14

Leksion pr polifonin shqiptare nga Dr Eckehard Pistrick faqe 9

A DO T NDAHET SKOCIA NGA BRITANIA E MADHE ?

page 10

Ofrojme mundesi fantastike per biznes me Kinen dhe Vietnamin Ne kemi zyrat tona ne keto vende dhe ofrojme mundesi per hapjen e bizneseve te reja qe nga tregeti mallerash, konfeksione, elekronike etj. Na kontaktoni dhe ne ju ndihmojme Unit 2, The Cromwell Centre, 24-30 Minerva Road London NW10 6HJ Tel: 0208 961 8765

Aktualitet

www.facebook.com/thealbanian.co.uk Claire Fletcher, Flori Slatina, Kastriot Dervishi, Jeni Myftari, Agim Shabani, Anila Hoxha, Shefit Domi, Web-design Shefdomi.com

faqe 2

DREJTOR: PETRIT KUAnA Kryeredaktor: BASHKIM METALIA

REDAKSIA Akil Koci, Daut Dauti, Arben Manaj Emanuel Bajra Pranvera Smith, Blerim Ciroka,

www.thealbanian.co.uk albania7@gmail.com

Tel/fax:02082169527

Ambasadori Greievci dorzon kredencialet n Irland

mbasadori i Kosovs n Londr, Lirim Greievci, sot ka dorzuar letrat kredenciale te Presidenti i Irlands, Michael D Higgins, me akt u zyrtarizua emrimi i tij ambasador jorezident n kt vend.

presidentin dhe popullin e Irlands. Pas dorzimit t kredencialeve, Ambasadori Greievci pati edhe nj takim t veant me Presidentin Higgins. Me kt rast, Ambasadori Greievci falnderoi Irlandn pr mbshtetjen q e ka dhn dhe po vazhdon ta jap pr Kosovn, veanrisht n procesin e integrimeve evropiane. Ai u zotua se si ambasador jorezident i Kosovs, do t punoj me prkushtim q ti kultivoj tutje raportet e mira n mes t dy vendeve. Presidenti Higgins, duke i prcjellur

urimet e tij pr presidenten Jahjaga dhe popullin e Kosovs, tha se Irlanda do ta prkrah Kosovn e pavarur n rrugn drejt Bashkimit Evropian. Ai poashtu prshndeti marrveshjen e arritur n dialogun n mes t Kosovs dhe Serbis. N kuadr t vizits s tij n Irland, Ambasadori Greievci pati takime me zyrtar t lart n Minsitrin e Jashtme t Irlands, duke prfshir Sekretarin Gjeneral, David Cooney, dhe drejtoreshn e Departamentit pr Evrop, Anne Barrington.

Ceremonia shtetrore n rezidencn presidencale t Irlands, ras an Uachtarin, prfshinte intonimin e himnit t Kosovs nga Orkestra Ushtarake, rivistn e Gards Ushtarake dhe paraqitjen solemne para presidentit Higgins, gjat s cils Ambasadori Greievci i prcolli mesazhet e przemrta t Presidentes Jahjaga pr

Sulm barbar n Londr N

j person, q paraprakisht mendohet se ishte ushtar i forcave t armatosura britanike, u masakrua me thik dhe arm t tjera t ftohta n mes t dits n nj rrug t Londrs. Ngjarja q tronditi kalimtart dhe gjith opinionin publik britanik, ndodhi rreth ors 14:00 me orn lokale. Dshmitar nga vendi i ngjarjes than se kishin par dy persona t armatosur me thika dhe kama, q iu vrsuln barbarisht nj t riu duke e goditur at dhjetra her n trup, ndrsa n fund i kan prer edhe kokn. Policia mbrriti n vendngjarje, dhe qlloi me arm ndaj dy autorve q u plagosn. Kalimtart than se ata nuk u prpoqn t arratiseshin pas aktit barbar. Nj dshmitar tha pr Associated Press se dy personat, pasi kan masakruar viktimn e tyre, kan qendruar t prgjakur n vend duke u krkuar kalimtarve q tu

Vrasja e shqiptarit, tre t arrestuar

Tre persona jan arrestuar nga policia britanike, se kan ndihmuar t dyshuarit pr vrasjen e shqiptarit Xhem Krasniqi, n jug t Anglis, disa dit m par. T arrestuarit, megjithat, nuk jan personat kryesor t dyshuar pr vrasjen e 31-vjearit Krasniqi, puntor skele me banim n zonn e Kentit. Njri prej t arrestuarve sht 26 vje dhe dhe dy t tjert jan 30-vjear, por nuk dihet nse jan shqiptar ose jo. Prej disa ditsh, policia britanike sht vn n krkim t dy vllezrve shqiptar, Edmond dhe Albert Nela, n lidhje me vrasjen e Xhem Krasniqit, prpara disa ditsh n qytetin bregdetar Hove, n jug t Anglis. Vllai i Krasniqit dhe nipi i tij, po ashtu jan qlluar me arm zjarri, por kan mundur ti mbijetojn sulmit. Dedektivt kan publikuar n median angleze fotot e t dyshuarve. Policia beson se vrasja mund t jet e lidhur me nj mosmarrveshje mes dy familjeve. Polica e Sussex i ka krkuar ndihm edhe Top-Channel, si dhe tr medias britanike, n apelin drejtuar shqiptarve q jetojn n Britani. Policia ka botuar edhe njoftime t prkthyera n shqip, pr shqiptart e Britanis. Duke iu adresuar komunitetit shqiptar, shefi i policis s qytetit Brighton dhe Hove, Simon Nelson, tha se ne e respektojm faktin, q komuniteti shqiptar sht krenar dhe i lidhur, duke krkuar ndihmn e njri-tjetrit n koh t vshtira. Por, policia angleze ka paralajmruar, q publiku t mos u afrohet dy vllezrve, q jan ende n krkim. Ndrkoh q jan njoftuar t gjitha portet dhe pikat e kalimit kufitar, pr t frenuar largimin nga Britania t dy vllezrve t dyshuar pr kt vrasje. Arben Manaj

bnin foto dhe filmime. Aktualisht dy personat, ende t paidentifikuar, ndodhen n spital, njri prej tyre n gjendje t rnd. Burime t pakonfirmuara, t cituara nga BBC, than se gjat sulmit jan dgjuar thirrjet Allahu Ekber, q supozon se sulmi mund t jet nj form e re e sulmeve terroriste t ekstremistve islamik. Ministrja e Brendshme, Theresa May thrriti n nj mbledhje urgjente Komitetin e Siguris pr t diskutuar pr rastin n fjal. BBC thot Komiteti do t njihet me raportimin e plot t policis metropolitane dhe t shrbimeve sekrete, pr t vlersuar dhe kategorizuar sulmin si sulm terrorist apo si nj ngjarje horror me motive t tjera. Arben Manaj

Ambasada e Republiks s Shqipris n Mbretrin e Bashkuar

Embassy of the Republic of Albania 33 St. Georges Drive London SW1V 4DG Tel. +44 (0) 20 7828 8897 Fax +44 (0) 20 7828 8869 E-mail: embassy.london@mfa.gov.al http://www.albanianembassy.co.uk To contact the Albanian Embassy for emergency cases only please call: 07518662630

Ambasada e Republiks s Kosovs n Mbretrin e Bashkuar

Embassy of the Republic of Kosovo 100 Pall Mall London SW1Y 5NQ Tel.: +44(0) 207 659 6140 +44 (0) 207 659 6134 Fax.: +44(0) 207 659 6137 Email: embassy.uk@rks-gov.net

Address 61 Birkenhead Street London, WC1H 8BB Telephone +44 20 7843 4344 Fax +44 20 7843 4334 E-mail enquiries@cg-law.co.uk DX CG LAW 37912 KINGS CROSS www.cg-law.co.uk
Personal Injury
CG LAW IS ABLE TO PROVIDE LEGAL ADVICE IN PERSONAL INJURY CASES IN AREAS SUCH AS:

Pr shtje emergjencie apo prfaqsim ligjor n STACIONET E POLICIS kontaktoni Xhemilin 24/7

07958679888

Accidents at work, Road Traffic Accidents Serious Injury Claims Industrial Disease Claims Motorcycle Accident Claims Victims of Abuse Holiday Claims Criminal Injuries Trips and Slips

NO WIN NO FEE

CRIMINAL & REGULATORY WORK

CG Law has a highly experienced team of criminal defence lawyers who effectively handle cases involving investigations by organisations such as: Serious Fraud Office / Her Majestys Revenue and Customs, Police Fraud Squads / the Crown Prosecution Service / Information Commissioners Office/ Environmental Health CG LAW PRACTICE IN A WIDE RANGE OF AREAS INCLUDING: Fraud / Corruption/ Offences under the Companies Act/ Tax Evasion / Money Laundering / Insider dealing/ Business crime / Terrorism / International Crime

Immigration Immigration Law is so complex, it is essential you engage the services of an experienced immigration lawyer. CG Law protects the rights of non EU nationals who are having problems entering or settling in the UK. This can be for a number of reasons such as: coming into the UK to work / bringing family over to the UK/ marrying or living here with a partner / setting up their own/ business here / studying in the UK / working here illegally/ being forced to return to your country of origin / Being detained under the Immigration Law / claiming asylum We also work with European Nationals who experience/ problems exercising their right to free movement within Europe. At CG Law, we are fully knowledgeable with all UK Border Agency legislation and any changes made to the immigration rules. We can offer a wide range of Immigration Law services including: Making an application to the UK Border Agency/ Help businesses apply for overseas workers/ Student visa applications / Business Immigration Legal advice before immigration court / Deportation cases Citizenship and nationality applications/ Children immigration cases- checking a childs immigration/ status, seeking asylum, human rights cases and abandoned children are all typical cases for CG Law.

Nse dshironi t kontaktoni n shqip telefononi Venera : Mob:07904014153

TRANSPORT MALLRASH ANGLI-SHQIPERI-KOSOVE

SHERBIM I SHPEJTE DHE I SAKTE

NA KONTAKTONI TEL:07737 597 000 07507 444 654

toni.79-@hotmail.com

Speciale

www.facebook.com/thealbanian.co.uk

faqe 4

Publikimi i 100 Shqiptart e Britanis ishte nj obligim pr ne si media, n shenj falnderimi pr t gjith ata q kan kontribuar dhe vazhdojn t kontribuojn pr shtjen kombtare dhe komunitetin, q nga ata q u shndrruan n ambasador n ato momente kur nuk kishim ambasad n Londr, deri tek t tjert q me kontributin e tyre po kultivojn sidomos tek brezi i ri, vlerat m t mira q na karakterizojn si komb, e deri tek prfaqsuesit e brezit t ri q po shndrrohen n modele t brezit t ri britanik dhe m gjer, q prfaqsohen denjsisht nga e talentuara Rita Ora. Petrit Kuana, drejtor The Albanain

y gzime n nj di. Kshtu ndodhi n mbrmjen e 16 Majit n nj nga sallat m prestigjioze t Londrs n O2; The Albanian kishte ditlindjen e 9-t dhe promovimi i 100 Shqiptart e Britanis. Nderuan me pjesmarrjen e tyre Ambasadori i Republiks s Shqipris n Mbretrin e Bashkuar shklqesia e tij z.Mal Berisha, zv/Ambasadori i Kosovs z.Bejtullah Destani, miq shqiptaro britanik, prfaqsues t shoqatave shqiptare n Britani si dhe pjesa drrmuese e 100 shqiptarve t przgjedhur. Ishin prgatitur shum surpriza dhe nn modelimin e z.Emanuel Bajra gjithka kaloi kndshm, pasi s pari miqt dhe t ftuarit ishin tepr special, q nga ata q u bn pjes e misionit t The Albanian dhe deri tek m t rinjt q kontribuojn n kultivimin e vlerave shqiptare. Fjaln e hapjes e mbajti drejtori i gazets Z.Petrit Kuana i cili vuri n dukje karakterin shumdimensional t gazaets duke br nj rezyme t puns s prpjekjeve q u bn n kto 9 vjet. The Albanian nuk ishte thjesht nj mjet informimi, nuk ishte thjesht nj gazet ku mrgimtart t gjenin ato lajme dhe informacione q mbase nuk mund ti gjenin n ndonj media tjetr t shkruar apo elektronike. Z.Kuana solli n vmendjen e publikut momentet e para kur s bashku me gazetar dhe aktivist t tjer kishin vendosur themelimin e The Albanin. Historia e gazetaris shqiptare n Britani, nuk mund t ishte nxitse, pasi ishim gazeta e shtat dhe kurrsesi nuk dshironim q t ishim

tentative e shtat. E morm kt rrug kur ishim ndr komunitetet e vetme n Britanin e Madhe q nuk kishim nj tribun ku t dgjohej zri yn. Ishin koh t zymta q nisnin q n rrugtimin e mngjesit kur nnat kur I prcillnin fmijt e tyre pr n shkoll i porositnin q t mos thonin se ishin shqiptar, sepse kshtu na qenksh m mir, pr tu fshehur nga imazhi gati krejt i zi q ekzistonte pr shqiptart, kur nuk mund t flitej pr integrim apo

integrim me dinjitet sesa pr gjendje emergjence e mrgimtarve shqiptar t Britanis. Gjithsesi udhtimi yn nse mund t guxojm ta prmbledhim n pak rreshta mund t prshkruhet si nnt vjet prpjekje, prkushtim, devotshmri; nnt vjet sfid pse jo nnt vite sukses theksoi z. Kuana Drejtori i The Albanian vuri n dukje nj fakt interesant. Mund ti kemi hyr n hak gazetaris pasi q n momentet e para kemi vendosur q t mos publikojm kronik t zez, por e pam t domosdoshm marrjen e ktij vendimi pr shkak t rrethanave dhe kushteve n t cilat u gjendm T drejtosh nj gazet n emigracion sht nj ndr eksperiencat m fantastiket, ku gazeta jo vetm q shndrrohet n vetvete n shkoll gazetarie, por e realizon m s miri misionin shumdimensional.Ishim gazeta e vetme dhe kishim prgjegjsin e madhe t prfaqsimit, por ndonse shqiptart n MB, jan n nj mas simbolike krahasuar me komunitetet e tjera q arrijn miliona, jemi krenar

q renditemi ndr gazetat prestigjioze t komuniteteve n Britani. Sot gazeta printohet n 20 mij kopje dhe shprndahet FALAS npr t gjith Britanin dhe kjo nuk sht shifr marketingu, por do lexues sht dshmitar se nuk ka vend q nuk shkon gazeta Mes duartrokitjesh t zjarrta u ftua pr nj fjal prshndetse ambasadori Mal Berisha. N fjaln e tij z.Berisha ka prgzuar stafin e The Albanian pr punn e br n kto nnt vite. Kjo gazet pr nnt vite ka qen zri i bashkatdhetarve tan. Aty kan gjetur vetveten mijra shqiptar nga

tra trojet tona etnike q jan vendosur n Britanin e Madhe. Aty bashkatdhetart kan shprehur mallin, brengn, shqetsimin pr atdheun. Ata kan gjetur edhe gzimin dhe krenarin pr arritjet e ktyre nnt viteve t kombit shqiptar. Aty kan gjetur edhe udht sesi t integrohen n kt vend kaq t zhvilluar edhe kur kan patur pak njohje dhe dijeni pr t. The Albanian sot shkon thuajse n do shtpi shqiptari, n do biznes dhe n do zyr. Ambasada shqiptare n Londr sht krenare pr punn q ka br kjo gazet dhe nuk do t resht s bashkpunuari me t, pr t mirn e bashksis shqiptaro-britanike, pr nj informim korrekt e t vrtet, pr t mbajtur gjall ndjenjat e dashuris pr atdheun dhe kombin ton. Ambasada e konsideron gazetn edhe si nj mjet t fuqishm pr edukimin patriotik t bashkatdhetarve tan. Shkrimet e akademikve tan rreth historis s kombit dhe veanrisht lidhjet historike midis popullit shqiptar dhe Britanis s Madhe luajn nj rol shum t madh n kt edukim. Sonte ju i paraqitt audiencs edhe nj botim special me emrat e 100 shqiptaro britanikve m t dalluar n Britanin e Madhe. nj botim i till sht nj gur kilometrik n historin e shqiptarve t Britanis s Madhe. nse sot ai botim duket si dika e thjesht, nesr ai do t prfshihet n dokumentet m t rndsishme historike t gjendjes n t ciln shqiptart e Britanis jan sot. Do desha me kt rast, tju prgzoj edhe nj her dhe tu falnderoj n emr t Ambasads Shqiptare n Londr pr punn e jashtzakon-

Speciale

www.facebook.com/thealbanian.co.uk

faqe 5

shme q bni. Puna juaj e sotme do t duket shum her m e vyer pr brezat q vijn. Zv/Ambasadori I republiks s Kosovs z.Bejtullah Destani n fjaln e tij ka prgzuar stafin e gazets duke i uruar edhe m shum ditlindje t tjera gazets. sht kthyer tashm n tradit q n do prvjetor The Albanian ndan mime pr nj shqiptar dhe nj britanik dhe ksaj radhe zgjedhja ishte tepr e veant.

dhe vuri theksin n vshtirsin e przgjedhjes pasi kishin ardhur t paktn 100 sygjerime, por theksoi dy kriteret, kontributin pr shtjen shqiptare dhe komunitetin. Z.Kuana tha se pr arsye t ndryshme disa persona nuk gjenden n kt prmbledhje dhe shprehu bindjen se n t ardhmen do t ln mnjan mrit apo inatet dhe do t jen n edicionet e ardhshme, dhe t ln mnjan konfliktet mes tyre.

mimi i gazets pr kt vit iu dha ambasadores s shklqyer shqiptare jo vetm n Britani por edhe n bot, asaj q u shndrrua n nj model frymzimi jo vetm pr t rinjt shqiptar por pr cdo t ri an e knd bots, t talentuars Rita Ora e cila me krenari deklaron gjithandej se sht shqiptare. Ky mimin ju dorzua prindrve t shklqyer t saj Vera dhe Besnik Sahatiu q e edukuan me edukatn dhe kulturn e rrnjve t saj shqiptare.
mimi The Albanian 2013 (pr t huajt) iu dha Prince Mohsin Ali Khan of Hyderabad, pr kontributin e dhn n ndihm t shqiptarve t Britanis dhe prpjekjet e vazhdueshme para gjat dhe pas lufts s Kosovs n lobimet e vazhdueshme pr njohjen e pavarsis s Kosovs. Nprmjet disa videove u shfaqn sekuenca t puns s ksaj gazete, ku theksi u vu n projektin e fundit; promovimin e librit t 100 shqiptarve t Britanis. Drejtori i gazets n lidhje me przgjedhjen u shpreh se sht nj pun m shum se 1-vjeare

Projekti i ardhshm do t jet Udhtimi im ku do t prfshihen t gjith ata q jan kthyer n shembull, model t suksesit t shqiptarve t Britanis.
Ky aktivitet u shoqrua me numra t shklqyer koreografik t interpretuar nga grupet e talentuara t valleve t Shpresa Programme dhe shoqats Nn Tereza Me duartrokitje t zjarrta u prit edhe interpretimi me violin i Ana Musliut.

MESAZH NGA AMBASADORI I JASHTZAKONSHM DHE FUQIPLOT I RSH N MBRETRIN E BASHKUAR, Z. MAL BERISHA ME RASTIN E 9 VJETORIT T THEMELIMIT T GAZETS THE ALBANIAN DHE PROMOVIMIT T 100 SHQIPTART E BRITANIS I dashur Petrit T dashur botues, menaxher dhe bashkpuntor t Gazets The Albanian, t Londrs Mbrm ne patm knaqsin t festojm 9 vjetorin e gazets The Albanian. Kjo gazet pr nnt vjet ka qen zri i bashkatdhetarve tan. Aty kan gjetur vetveten mijra shqiptar nga tr trojet tona etnike q jan vendosur n Britanin e Madhe. Aty bashkatdhetart kan gjetur mallin, bregn, shqetsimin pr atdheun. Ata kan gjetur edhe gzimin dhe krenarin pr arritjet, n kto nnt vjet, t kombit shqiptar. Aty shpesh kan gjetur edhe mallin pr familjet q kan ln pas. Aty kan gjetur edhe udht sesi t ajn n kt vend kaq t zhvilluar duke patur aq pak njohje dhe dijeni pr t. The Albanian sot arrin thuajse n do shtpi shqiptari, n do biznes dhe n do zyr. Ambasada shqiptare n Londr sht krenare pr punn q ka br kjo gazet dhe nuk do t resht s bashkpunuari me ju, pr t mirn e bashksis shqiptaro-britanike, pr nj informim korrekt e t vrtet, pr t mbajtur gjall ndjenjat e dashuris pr atdheun dhe kombin ton. Ambasada e konsideron gazetn edhe si nj mjet t fuqishm pr edukimin patriotik t bashkatdhetarve tan. Shkrimet e akademikve tan rreth historis s kombit ton dhe veanrisht, lidhjet historike midis popullit shqiptar dhe Britanis s Madhe, luajn nj rol shum t madh n kt edukim. Mbrm ju i paraqitt audiencs edhe nj botim special me emrat e 100 shqiptaro britanikve m t dalluar n Britanin e Madhe. Nj botim i till sht nj gur kilometrik n historin e shqiptarve t Britanis s Madhe. Nse sot ai botim duket si dika e thjesht, nesr ai do t prfshihet n dokumentet m t rndsishme historike t gjendjes n t ciln shqiptart e Britanis jan sot. Do desha me kt rast, tju prgzoj edhe nj her dhe tju falnderoj n emr t Ambasads Shqiptare n Londr pr punn e jashtzakonshme q bni. Puna juaj e sotme do t duket shum her m e vyer pr brezat q vijn. Me respekt Mal Berisha

n fund Ambasadori Berisha premtoi se n nj t ardhme t afrt, 100 shqiptarve t przgjedhur nga The Albanian do tu rezervohet nj pritje e ngroht n ambientet e ambasads shqiptare n Londr.
Veprimtari t tjera jan planifikuar pr tu zhvilluar prej bashksis shqiptare n bashkpunim me Ambasadn Shqiptare n Londr.

aktualitet

www.facebook.com/thealbanian.co.uk

faqe 6

UNIONI EVROPIAN, JO BASHKIMI EUROPIAN

nGA DAUT DAUTI

a koh q organizata ekonomike dhe politike e quajtur Unioni Evropian, n gjuhn shqipe gabimisht quhet Bashkimi Europian. Ky prdorim i gabuar sht br pothuaj i zakonshm dhe gjithnj e m shum vrehet mbizotrimi i ksaj shprehje t gabuar kundrejt asaj t drejt.

Lansimi i shpejt i shprehjes Bashkim Europian, n vend t Union Evropian, sht br nga ata (zakonisht nga mediat) q nuk ajn kokn pr krijimin e domethnieve t gabuara politike dhe juridike. Shkurtimisht, Unioni Evropian nuk sht Bashkim Europian as pr arsye t thjesht kuptimore dhe gramatikore. Fjala Union nuk prkthehet si Bashkim, kurse n Fjalorin e Gjuhs Shqipe (1980) kontinenti pr t cilin e kemi fjaln quhet Evrop e jo Europ. Por, arsyeja kryesore pr ta quajtur kt organizat Union Evropian qndron n rolin dhe domethnien q shprehja union ka pasur gjat historis n fushn politike dhe juridike t zhvillimit t shteteve. Fjala union (n gramatik sht emr) ka hyr n prdorim n gjuhn angleze dhe franceze n mesjet, duke ardhur nga latinishtja: Union - unio: q n

fjal e latinishtes, por nisi t prdoret srish n mesjet pasi q kishte nevoj q me te t shpjegoheshin disa bashksi t reja apo realitete t reja politike q u krijuan n Evrop. Fjala sht pr Unionin Personal dhe Unionin Real. Unioni Personal krijohej si marrveshje kur nj apo m shum shtete t ndryshme qeveriseshin nga i njjti sovran (zakonisht mbreti), por q kufijt, ligjet dhe interesat tjera t ktyre shteteve mbeteshin si m par. Raste t ktilla ka pasur shum n bot, por sot n Evrop rasti i Andorrs e ilustron kt shembull. Unioni Real sht kur nj apo m shum shtete bashkojn disa institucione duke i shkrir n nj. Ktu shihet q nuk kemi t bjm me unifikim t shtetit n aspektin politik e as ju-

shqip d.m.th. nj, t qent nj apo t brit nj. Prkundr domethnies q shprehja union kishte n prkthim, kjo fjal nuk u prdor kurr si e prkthyer n anglisht, frngjisht dhe gjuh tjera evropiane, por u prdor gjithmon fjala origjinale - union. Arsyeja ishte se fjalt dhe shprehjet tjera t gjuhs latine q hynin n prdorim t ktyre gjuhve, kur ato kishin kuptim politik dhe juridik, nuk prktheheshin. Kjo sht arsyeja q pjesa politike dhe ju-

ridike e gjuhve t cilat fliten sot n Evrop, dominohen nga latinishtja dhe pjesrisht nga greqishtja. Ktu kemi t bjm me shum fjal t cilat askush nuk ka tentuar ti prkthej. Si do t prkthehej, ta zm, fjala: federat, konfederat, demokraci, burokraci, ministri dhe mijra fjal t tjera. Nuk prkthehet as fjala union edhe pse mund ti dihet kuptimi i prafrt. Fjala union, si u pa m lart, sht

ridik. Por, sht e qart q ky Union (Real) ka prejardhje nga Unioni Personal. Origjinn e Unionit Evropian nuk duhet krkuar n dy llojet e unioneve q u prmendn m lart, pasi q kjo organizat tani m sht pranuar si bashksi sui generis. Por, trashgimia juridike ka luajtur rolin e vet duke ndikuar q organizata n fjal t quhet Union Evropian. Ekziston edhe arsyeja politike q Unioni Evropian nuk sht Bashkim Evropian. Shtetet antare t Unionit Evropian jan marr vesh q vetm disa funksione apo karakteristika shtetrore ti bashkojn dhe n ato pika t qeverisen nga Brukseli. Nse shtetet antare merren vesh q nga ky vend t ushtrohet edhe Politika e Jashtme e Prbashkt, Mbrojtja e Jashtme dhe e Brendshme (ushtria dhe policia) e prbashkt, sistemi i prbashkt monetar dhe t gjitha funksionet tjera q ka nj shtet, ather Unioni Evropian mund t quhet Bashkim Evropian. Mund t quhet Bashkimi Evropian apo Evropa e Bashkuar pr arsye se do t jet e till dhe do t funksionoj si nj shtet i bashkuar, si jan Shtetet e Bashkuara t Ameriks, apo si ishte Bashkimi Sovjetik. Deri ather, kjo bashksi politike dhe ekonomike, duhet t quhet Union Evropian e jo Bashkim Europian.

E vetmja autoshkolle qe perdor instruktore qe jane te kualifikuar plotesisht

AA Driving School Instruktori Shqiptar Artan Jakupi ne sherbimin tuaj Menyra me e lehte per te marre patenten angleze Na kontaktoniper ofertat e fundit

Ju ndihmojne nese deshironi te beheni instruktor

Kontaktoni Artanin

07769628835

Drgo online sot n

moneygram.co.uk

Hapur
g jat g jith kohs... I prshtatshm pr t transferuar para online
Parat tuaja merren n Shqipri dhe Kosov n vetm 10 minuta*

0800 026 0535

aktualitet

www.facebook.com/thealbanian.co.uk

faqe 8

ord Mayor i Londrs, Alderman Roger Gifford, i cili sht Lordi i 685-t n detyr, ka nderuar Kryetarin e Bashkis s Tirans, z. Lulzim Basha me titullin Qytetar i Lir i Londrs (Youngest Freeman of London). Ky akt ishte simbol i rndsis q ka forcimi i lidhjeve ekonomike e politike, edhe ashtu t shklqyera, midis Britanis s Madhe e Shqipris. Ceremonia e dhnies s titullit u zhvillua me 23 maj 2013, n Londr, n Mansion House, rezidenca zyrtare e Lord Mayor, ku zhvillohen disa nga ceremonit m prestigjioze shtetrore e mbretrore. N kt ceremoni tradicionale, morn pjes Ambasadori i Republiks s Shqipris, z. Mal Berisha dhe stafi i Ambasads, diplomat, drejtuesit e organizatave shqiptare n Londr, miq britanik t Shqipris, antar t Shoqats Anglo Shqiptare, etj. Gjat ceremonis, z. Basha lexoi Deklaratn e Qytetarit t Lir dhe nnshkroi Librin q kan firmosur m par figura t shquara q jan nderuar me t njejtin titull. Z. Basha iu dorzua pllaka e njohur si Liria e Londrs ku jan gdhendur mjeshtrisht Rregullat e qytetit t cilat jan formuluar q n shekullin XVIII. Ai u prshndet m pas nga Lord Mayor si Qytetar i Londrs. Dikur simbol i Londrs si superfuqi ekonomike mesjetare, sot ky titull dshmon pr partneritetin ton. Dy qytete, qindra milje larg, ndajn nj miqsi t madhe dhe nj vizion t prbashkt, q fokusohet mbi Evropn u shpreh Lord Mayor n fjaln e tij. Kryebashkiaku Basha e ka konsideruar marrjen e ktij titulli si nj privilegj pr t por edhe pr kryeqytetin shqiptar. S pari sht nj nder i madh, jo vetm pr mua si kryetar i Bashkis por pr qytetin dhe Bashkin e Tirans dhe e konsideroj si nj prgjegjsi t madhe pasi vet marrja e ktij titulli dshmon pr nj shkall t re t njohjes dhe vlersimit pr kryeqytetin ton, pr Tirann por edhe pr Shqiprin e shqiptart u shpreh Basha. Pr Kryebashkiakun Basha, kjo sht nj mundsi e madhe pr kryeqytetin shqiptar, pr t trhequr investitor t rndsishm q operojn n Londr. N kt pikpamje, vmendja q qyteti i Tirans ka marr sot prmes ksaj ceremonie sht nj kapital i muar pr t drejtuar syt e kapitalit britanik dhe n fakt kapitalit botror q i thot City of London, shtpia e vet,

KRYETARI I BASHKIS S TIRANS Z. LULZIM BASHA, NDEROHET SI QYTETAR I LIR I LONDRS

tek Tirana, tek mundsit q Tirana ofron, mundsit q Shqipria ofron pr investime n sektor t rndsishm t ekonomis, me potenciale t jashtzakonshme dhe mundsi t jashtzakonshme dhe natyrisht prmes investimeve, zhvillimit ekonomik e krijimit t vendeve t puns si nj prioritet kryesor imi si kryebashkiak theksoi Basha. Dhnia e titullit t Liris s Londrs sht nj nga ceremonit m t vjetra q i kan mbijetuar historis shekullore t ktij qyteti. Ky titull, i dhn pr her t par n vitin 1237, mbetet akoma sot nj simbol i gjall i kryeqytetit britanik. Ceremonia u ndoq nga nj drek zyrtare ku morn pjes Kryetari i Bashkis dhe znj. Aurela Basha, Ambasadort e Shqipris, Kosovs, Malit t Zi, Sllovenis, Bosnie Hercegovins, El Salvadorit dhe Lituanis, antar t Dhoms s Lordve, i Deleguari pr Britanin dhe Irlandn i Urdhrit t Kostandinit, z. Anthony Bailey, OBE dhe bashkshortja e tij Princesha Marie-Therese von Hohenberg e Austris, zv/Kryetarja e Bashkis s Londrs, Lady Borwick AM, Konsujt e Nderit t Republiks s Shqipris n Oxfordshire zonja Bryony Bethel dhe Northamptonshire z. John Van Ween, antar t Kshillit bashkiak, si dhe figura t njohura t komunitetit shqiptar n Britani e miq britanik t Shqipris nga bota e biznesit, financs, kulturs, fes, politiks. Z. Basha ishte gjithashtu i ftuar nderi i darks zyrtare t organizuar nga Lord Mayor of the City of London n pallatin historik Guildhall, ku dhe iu urua zyrtarisht mirseardhja si Qytetar i Lir i Londrs. N kt dark mbajtn fjaln e tyre Mario Draghi, Presidenti i Banks Qendrore Evropiane dhe Ministri britanik pr Evropn David Lidington. Pjes e axhends s ktij evenimenti ishte edhe koncerti ku u luajt simfonia Nr. 9 e Beethovenit n Katedralen e Shn Palit. Gjat qndrimit n kryeqytetin britanik, z.Basha mori pjes edhe n nj dark, n Hotel Corinthian, ku t ftuar ishin disa antar t kabinetit qeveritar dhe shum deputet t Parlamentit brilueshme. Jan pr tu vlersuar arritjet personale t zotit Basha si Ministr i Jashtm dhe Kryetar i Bashkis, po ashtu edhe pr punn e rndsishme q ka br n Kosov. Pra, un mendoj se kjo duhet t jet nj dit e veant edhe pr t Prparim Rama arkitekt: Normal q ndihem shum shum krenar, t gjith t pranishmit mburren me zotin Basha! Lord Bates: Kjo sht nj ceremoni historike. Ajo zhvillohet prej 500 apo 600 vjetsh. sht gjithashtu nder i madh pr nj kryetar bashkie t nj vendi t huaj q i jepet ky mim. Un mendoj se sht i merituar nga Kryetari Basha JOnATHAn BAILEY OBE (urdhri i Perandoris dhn nga mbretresha) sht nj fakt shum i rndsishm por m shum sht fakti se kryetari i Bashkis Basha sht shqiptari i par q e merr mimin e qytetarit t lir t qytetit t Londrs. Un mendoj se sht nder si pr kryetarin personalisht, ashtu edhe pr qytetin e Tirans por edhe pr Shqiprin tanik. Po ashtu ai u prit n nj takim nga drejtoresha pr Evropn n Ministrin e Jashtme, znj. Jill Morris si dhe nga Drejtoresha e Marrdhnieve Ndrkombtare t Partis Konservatore t Kryeministrit David Cameron, znj Philippa Broom. Lida Rragami (British Telekom) sht krenari kombtare, jo shqiptare por kombtare e gjith shqiptarve n Ballkan. Duhet sot t ken krenar pr kt titull q kryebashkiaku i Tirans ka marr nga Lord Mayor City Coorporation Victoria Lorne Peta Konsulle e nderit e Shqipris n Oksford: Mendoj se kjo tregon rrugtimin e gjat q ka prshkuar Shqipria gjat ktyre viteve. Un e kam vizituar Shqiprin n 1991. Transformimi sht i jashtzakonshm dhe mendoj se kjo sht nj tjetr pik kye n marrdhniet britaniko-shqiptare. Me rndsi ishte edhe takimi e suksesshm q pati Kryeministri Berisha me Kryeministrin Kameron, n fundin e vitit e shkuar. Un mendoj gjithashtu se miqve t kahershm t Shqipris as q u shkonte ndr mend se t tilla gjra mund t ndodhnin prpara 20 vjetsh. Esht vrtet nj dit e mrekulBaroness Borwick nnkryetarja e Bashkis s Londrs: Mendoj se ceremonia ishte vrtet e shklqyer dhe tregon rndsin q ka pr t dy vendet interesat q t dy vendet ndajn sa i prket biznesit, kulturs apo fushave e mundsive t tjera, ndaj mendoj se jemi shum krenar t mirpresim kryebashkiakun e Tirans, pjestarin m t ri Qytetarit t Lir t Londrs dhe duke shpresuar q ai t shijoj qndrimin n Londr pasi mendoj se ka pun t tjera dhe evente t tjera sociale q e presin, n emr t Kryetarit t Bashkis s Londrs ne jemi shum t knaqur ta mirpresim at n Qytetar i Lir t Londrs

aktualitet

www.facebook.com/thealbanian.co.uk

faqe 9

BASHA NDERON N LONDR PERSONALITETE BRITANIKE

23 maj 2013, Kryetari i Bashkis s Tirans Z. Basha gjat vizits s tij n Londr bri nj vizit edhe n Ambasadn Shqiptare. N nj ceremoni zyrtare ai nderoi me medaljen Mirnjohja e Tirans, ishLordin Mayor of the City of London, Sir Gavyn Arthur dhe Delegatin e Urdhrit t Kostandinit pr Britanin e Madhe dhe Irlandn, Sh.T. z. Anthony Bailey, OBE pr kontributin e tyre t vazhdueshm n forcimin e marrdhnieve shqiptarobritanike n fushn politike, ekonomike dhe t bashkjetess ndrfetare.

Z. Basha n prani t Sir Gavril Arthur i cili ishte veshur n uniform ceremoniale, Z. Anthony Bailey dhe t nj grupi bashkatdhetarsh dhe miqsh anglez u dorzoi personaliteteve britanike medaljen e Mirnjohjes, si dhe simbolin e kryeqytetit shqiptar, Sahatin e Tirans q shnonte orn lokale t Tirans dhe t Londrs. N fjaln e tij Z. Basha tha se ky sht nj moment i rndsishm n udhtimin e gjat pr forcimin e marrdhnieve midis dy kombeve dhe dy popujve tan. N vijim, Kryetari i Bashkis s Tirans Z. Basha lexoi tekstin e ktyre mirnjohjeve n t cilat thuhej: Medalja Mirnjohja e Tirans i jepet Sir Arthur Gavyn, GCFO, n shenj mirnjohje t meritave t tij personale dhe kontributit q ka dhn nprmjet zyrs s tij t lart publike n forcimin e lid-

Gjat ceremonis s organizuar me kt rast Ambasadori i Republiks s Shqipris n Londr Z. Mal Berisha falenderoi te pranishmit n kt ceremoni dhe i dha fjaln kryetarit t Bashkis s Tirans Z. Lulzim Basha.

hjeve ekonomike dhe politike ndrmjet qytetit t Tirans dhe qytetit t Londrs si dhe n nderim t kontributit t tij n forcimin e marrdhnieve shqiptaro-britanike gjat vitit t 100 Vjetorit t Pavarsis s Shqipris. Po ashtu ai lexoi edhe tekstin e Mirnjohjes q i dorzoi Shklqesis s tij Z. Anthony John James Bailey, OBE, GCSS, n njohjen e meritave t tij personale pr forcimin e lidhjeve ekonomike dhe politike, ndr-fetare e bamirse ndrmjet autoriteteve vendore dhe popujve t qyteteve t Tirans dhe t Londrs si dhe pr kontributin e tij t madh n vite pr forcimin e mtejshm t marrdhnieve shqiptaro-britanike. Nj medalje e till ju dorzua n zyrn e tij edhe Lord Mayor of the City of London, t nderuarit Alderman Michael Roger Gifford me motivacionin: N njohje t meritave t tij personale dhe t Ko-

rporates s City of London n forcimin dhe rritjen e mtejshme t marrdhnieve ekonomike dhe politike ndrmjet qytetit t Tirans dhe qytetit t Londrs. Kjo certifikat tregon nje vlersim t madh t kontributit tuaj gjat vitit t 100 vjetorit t Pavarsis s Shqiperis dhe sht nje vlersim i lart q qyteti i Tirans ka pr institucionin tuaj dhe pr Korporatn e City of London, si dhe pr kontributin e prbashkt n forcimin e marrdhnieve reciproke ndrmjet dy kombeve, ndrmjet dy popujve tan. Takimet e shumta dhe veprimtarit e organizuara gjat vizits s Z. Basha n Londr ngjalln interes t veant, jo vetm tek bashksia shqiptaro-britanike por edhe tek qarqe t larta t ksaj shoqrie si dhe t medias. Gazeta Daily Telegraph e ka pasqyruar at n nj informacion t posam t dats 24 Maj 2013.1 1 Daily Telegraph, 24 Maj, 2013, faqe 42.

22 maj 2013, n Ambasadn Shqiptare n Londr, Eckehard Pistrick,[1] lektor n Etnomusikologji nga Universiteti i Martin Luther Halle, mbajti nj leksion mbi kngn polifonike shqiptare. Aktiviteti u organizua n bashkpunim me Shoqatn AngloShqiptare.

Leksion pr polifonin shqiptare nga Dr Eckehard Pistrick

shoqrore, nga ato m t lumturat, t tilla si dasma dhe festime familjare, deri tek ato m t dhimbshmet si ato mortore me vajtimet e zgjatura. Ai gjithashtu shfaqi nj prmbledhje nga filmi i tij dokumentar Polifonia zrat e harruar t Shqipris fitues i mimit n Festivalin Ndrkombtar t Filmit Malor, tetor 2012. N vitin 2005, UNESCO shpalli isopolifonin nj kryevepr e trashgimis gojore dhe jomateriale t njerzimit. Iso-polifonia, ky zhanr i kngs popullore shqiptare, sht prshkruar si nje kompleks tjetr i ksaj bote, q manifestohet nprmjet fuqis s zrit t njeriut, dhe q mban peshn emocionale prej shekujsh krenarie, varfrie dhe shtypje. Iso-polifonia i perket kryesisht rajoneve t Shqiperis s Jugut si dhe amris. dhe tre-zra, ndrsa n zonn e Laberis prbhet nga dy, tre dhe katr-zra. Deri disa koh m par, isopolifonia kndohej me antart e familjes, por numri i grupeve t familjeve ka qen n rnie. Gjat periudhs komuniste, knga polifonike ishte inkurajuar nga qeveria dhe prdorej edhe pr propagand politike, si sht br me muzikn popullore n prgjithsi. Sot n Shqipri, duke pasur parasysh situatn, Organizata pr Ruajtjen dhe Zhvillimin e Gjirokastrs (GCDO), sht prpjekur pr t gjetur nj zgjidhje. Sfida sht q t bj kngn polifonike pjes t programit msimor si pjes e identitetit t vendit.

Dr Erich Pistick prezantoi historin e kngs polifonike dhe solli shembuj t ndryshm nga studimi i tij pr polifonin n Shqipri. Iso-polifonia sht pjes e identitetit t Shqipris jugore dhe sht e pranishme n do ngjarje

Dr Pisctick shpjegoi nga pikpamja etno-kulturore se ka dy grupe t mdha t iso-polifonis me tiparet e tyre karakteristike: njera prfshin dy zra

speciale

www.facebook.com/thealbanian.co.uk

faqe 10

e datn 15 Maj 2013, n mjediset e University College of London, School of Slavonic and East European Studies (SSEES), Shoqata Anglo Shqiptare organizoi nj takim me Ambasadorin e Jashtzakonshm dhe Fuqiplot t Mbretris s Bashkuar n Republikn e Shqipris, Shkelqsin e tij Z. Nicholas Cannon. N kt takim merrte pjes edhe Ambasadori i Jashtzakonshm dhe Fuqiplot i RSh n Mbretrin e Bashkuar, z. Mal Berisha si dhe stafi i Ambasads Shqiptare n Londr.

AMBASADORI BRITANIK NICHOLAS CANNON N UNIVERSITY COLLEGE OF LONDON

Takimin e hapi Prof. Slavo Radosevic, i cili ia dha fjaln Ambasadorit shqiptar z. Mal Berisha. Z. Berisha nga ana e tij prshendeti dhe falenderoi ambasadorin britanik n Tiran pr punn e mrekullueshme q bn e dha nj pamje t prgjithshme t situats paraelektorale n Shqipri. Ai theksoi se situata sht krejt normale, e qet dhe n nj mjedis trsisht demokratik dhe ka tr cilsit e nj fushate t nj vendi me demokraci tashm t pjekur ku sundon argumenti dhe programi i do partie pr t bindur elektoratin mbi drejtsin e ketyre programeve q tashm po iu paraqiten zgjedhsve. N fjaln e tij, Ambasadori Cannon nnvizoi faktin se situata elektorale n Shqipri sht e

Ishin po ashtu t pranishm Presidenti i Nderit i Shoqats Prof. Noel Malcolm, Kryetari i shoqats Stephen Nash, zv/Drejtori i SSEES, Prof Slavo Radosevic, antar t shoqats, studiues, ish-gazetar t BBC s, aktivist dhe dashamirs britanik dhe shqiptar me banim n Londr.

ndezur, me emocionet e natyrshme dhe me premtimet elektorale q jan cilsi e do fushate t till. Ambasadori britanik dha nje pamje t qart t skens politike, koalicioneve elektorale, partive t pavarura, lidershipit aktual, programeve elektorale, mediave, organizimit t zgjedhjeve dhe perspektivs europiane t Shqipris. Ai theksoi se Britania e Madhe sht nj ved mik

i Shqipris e se do t vazhdoj t mbshtesi vendin ton n procesin e integrimit n Bashkimin Europian. Biseda u ndoq me shum interes nga t pranishmit dhe u shoqrua nga nj varg pyetjesh interesante, t cilave ambasadori iu prgjigj me shum kompetenc.

nGA EMAnUEL BAJRA

Viti 2014 do t jet vit vendimtar pr Skocin dhe t ardhmen e Britanis s Madhe. Pikrisht n shtator t 2014 skocezt do t vendosin nprmjet t nj referendumi gjith-popullor mbi t ardhmen e tyre n union ose jasht saj. Kam privilegjin t punoj me shum Skocez t cilt ndajn mendimin ( shum prej tyre ) se kjo sht nj referendum pr ti knaqur epshet e Partis Nacionale t Skocis t Alex Salomond ( kryetarit t saj ) , prderisa klasa puntore e ktyre Skotlandezve mendojn se domosdoshmrish Skocia duhet t bhet shtet i pavarur nga aparatura shtetrore e Britanis s Madhe , ndrsa klasa menaxheriale , elita dhe biznesi mendojn ndryshe, ata mendojn se nj ndarje e Skocis do t jet nj hap i gabuar ekonomikisht dhe politikisht. Skocia prej t gjitha pjesve integrale t Unionit te mbretrive Britanike, sht territori organizativ m i pasuri i organizuari dhe me nj popullsi gati m t shkolluarn n t gjith Unionin Evropian. T ardhurat pr kok banori jan m t mdhat n Evropn Perndimore (28000), resurset natyrore jan nga m t pasurat n t gjith gadishullin Britanik duke prfshir edhe pellgun Skandinav s bashku me Islandn, Greenlanden dhe Kanadan. Skocia gzon nj mas t zgjeruar t autonomis politike dhe ekonomike. Ajo posedon kod t veant t takss, menaxhim t buxhetit kombtar si edhe prcakton politikat lokale n nivel t avancuar si jan pr shembull taksat lokale, vet-qeverisje lokale, politikat infrastrukturore, t ndrtimit, posedimeve pronsore, gjykatave ,policis si edhe organizimit legjislativ

A DO T NDAHET SKOCIA NGA BRITANIA E MADHE ?

bashkangjitur SNP-s ose ( Partis Nacionale t Skocis). Ky trend i zhvillimeve prpos efektit historik dhe ekonomik brenda unionit , posedon edhe at social. Nj pjes e Skocezve mendojn se ata nuk marrin ( n prqindje ) pjes q i takon nga pasuria e ndar baras prej Unionit. Pr shembull , Bizneset Skoceze jan gati m t taksuarat n nivel unioni se sa q jan bizneset e Irlands apo Uellsit. Por kundr-argumenti n kt mes sht m i fort se argumenti pasi q Bizneset Skoceze jan pr 10. miliarda m t pasura dhe fitim-prurse se sa ato q zhvillojn aktivitetin e tyre n Irland ose Uells. Pastaj, Londra ndan prgjegjsit biznesore dhe aktivitetet filiale e industriale t (input-output) me Edinburghun dhe Glasgow dhe n mas shum m t vogl me Cardiff ose Belfast. Pra, ekzistojn aspekte t humbjes dhe prfitimit nga t cilat Unioni shrbehet me prezencn e Skocis dhe Anglis brenda sistemit konstituiv Britanik. Nj shtje tjetr q vlen t prmendet ktu sht edhe ndrlidhja q i bhet n mnyr automatike dy problemeve kryesore brenda unionit . Nj sht Sovrani ( n kt rast Mbretresha dhe pushteti i saj ) dhe e dyta sht e ardhmja n Evrop. Skocezt nacionalist mendojn se pr t dytn sht e leht - me ndarjen nga Britania ata automatikisht do t i bashkngjiten Unionit Evropian dhe do ta adaptojn Euron si valut monetare t tyren ( Pa marr parasysh se kjo mbetet e pa realizuar dhe vshtir q BE do ta pranoj Skocin pa kritere ) , prderisa pr t paren ata mendojn se do t humbin shum nga pasuria historike q kan pasur privilegjin ta knaqin me pranimin e Mbretris Angleze t Windsor si pushtet t tyrin ( Turizmi). Megjithat askush nuk do t mundet t mohoj meritat e ekzistencs s ktij shteti t ri me t gjitha kompleksitetet e saj, por n ann tjetr askush nuk mundet po ashtu t mohoj se nj dit potenciali pr ndarje dhe ndryshimi i t ardhmes s prbashkt brenda nj Unioni Britanik do t mund t jet nj realitet m shum i hidhur pr Skocezt sa pr Anglezt, kta t fundit tashm e kan ndar mendjen q nse Skocia do t ndahet - Udha e mbar i thon, prderisa ata jan t angazhuar t jen populli m euro-skeptik n Evrop dhe krkojn dita-dits negocimin e marrdhnies s tyre me Evropn. Kush thot se ve Ballkani di t haj vetveten prderisa t tjert ve vzhgojn?

n nivel provincial. Skocia po ashtu prfiton nj nivel t konsiderueshm t "rebates", prfitim monetar nga Westminster ose qeveria qendrore n Londr prpos asaj , ajo ka fuqi vendim-marrjeje n ndarjen e prfitimeve nga resurset e nafts e gazit si benefektorja-prfituesja m e madhja ne Union. T gjitha elementet e nj shteti vetfunksional Skocia sot i knaq. Por megjithat tensionet politike t rryms nacionaliste Galike tashm jan ngritur gradualisht. Ndjehet nj er ndryshimi n mnyrn se si perceptohen aspektet politike t qeverisjes brenda unionit.

Menjher pasi q Partia Konservatore Angleze ndrmori masa t ashpra t reduktimeve ekonomike-fiskale n dy vitet e fundit, kto masa ndikuan pa shmangshm n mnyrn se si okulohet politika Skoceze brenda unionit. Me nj popullsi prgjithsisht aktive ekonomikisht. Skocia u ndje se po diskriminohet n masn sa shum prej reduktimeve t ndihmave sociale, pensioneve si edhe vjeljes s taksave m s shumti arritn t ken impakt n pjesn perndimore dhe at lindore t Skocis ( pjes mbshtetse t Partis Laburiste). Elektorati i dikurshm Laburist tani i ka kthyer shpinn ksaj partie dhe n mas t madhe iu sht

speciale
e kete fund dhe fillim te stines se pranveres ne Londer, mbeten edhe pak jave nga mbyllja e sezonit akademik per shkollat shqipe te shoqates Nene Tereza. Me punen e tyre te mire, keto shkolla kane mundur te terheqin ne ambjentet e tyre nje numer tej mase te madh nxenesish, te cilet me deshire te madhe mesojne dhe studiojne aty ne shqip dhe zhvillojne aktivitete nga me te ndryshmet sportive, kulturore dhe festive. Duke qendruar tek aktivitetet, nje numer te madh te tille, kjo shoqate ka zhvilluar dhe eshte ftuar te marre pjese, duke e prezantuar veten ne menyre prestigjoze.

www.facebook.com/thealbanian.co.uk

faqe 11

SHEILA PEACOCK (THE MAJOR OF HARINGEY) FALENDERON NENE TEREZEN

gjuh t huaja, sepse kombi nuk qytetrohet vetm me msimin e gjuhve t huaja, por me msimin e gjuhs s vet,, Gjuha Shqipe sht i vetmi mjet i ndriimit dhe i prparimit moral.Ajo sht nj gjuh e fuqishme dhe e bukur, q duhet t jet krenaria e folsve t saj dhe nj mjet i shenjt pr zhvillimin kulturor dhe intelektual t kombit t vjetr shqiptar,

Nje nder me te rendesishmit, ishte dhe ai i organizuar para pak ditesh tek Maystream School (Park View Academy), ku e ftuar nderi ishte dhe znj. Sheila Peacock (The Major of Haringey). Grupi i nxenesve te zgjedhur nga Kursi i Vallezimit te shkolles shqipe, performoi duke percjelle nje copez folklori shqiptar. Kostumet popullore tradicionale te alternuara me motive te huazuara nga treva te ndryshme te Shqiperise, me qellim per te deftuar larmine e shijes artistike te popullit tone, bene efektin e duhur mbreselenes nder te pranishmit e shumte. Vallet edhe keto te alternuara me elemente te pergjithshme nga treva te ndryshme, te interpretuara ne menyre te shkelqyer nga Grupi i Valleve te nxenesve te shkolles shqipe te shoqates Nene Tereza, qe jane dhe krenaria e kesaj shkolle, impresionuan ne mase te pranishmit. E ftuara e nderit znj. Sheila Peacock (The Major of Haringey), e emocionuar nuk e fshehu kureshtjen e saj per te mesuar me shume rreth traditave dhe shijeve artistike popullore shqiptare. Ajo gjithashtu, duke falenderuar perfaqesuesit e shoqates Nene Tereza per pjesmarrjen, u shpreh me fjalet me te mira per punen, qe kjo shoqate ka bere me keta femije, duke marre parasysh paraqitjen e tyre ne kete aktivitet. Megjithese me kryesori, ky aktivitet nuk ishte i vetmi, ku kjo shoqate ka marre pjese gjate koheve te fundit. Nje tjeter i tille ishte dhe ai qe gazeta The Albania, gazeta kryesore e shqiptareve ne Londer, organizoi me rastin e nente vjetorit te publikimit te saj. Edhe ketu Grupi i Valleve te shoqates Nene Tereza moren pjese dhe u paraqiten denjesisht. Per tu permendur eshte dhe ftesa per pjesmarrje ne aktivitetin e zhvilluar nga Hornsey Ataturk Organisation, me te cilen kjo shoqate gezon nje partnership shume te ngushte. Kryetari i shoqatesNene Tereza z. Esat Brace, nje nder figurat kryesore perfaqesuese te komunitetit shqiptar ne Londer, si dhe i njohur si nje bashkepunetor i ngushte i televizionit dhe mediave shqiptare ketu, personalisht ka qene i ftuar dhe ka marre pjese ne keto aktivitete dhe ne shume te tjera si keto, si perfaqesues i shoqates, i komunitetit shqiptar, si dhe i mediave shqiptare. Duke i kerkuar nje mesazh permbylles ai citoi fjalet: Kurr nuk kemi t drejt t quhemi komb i qytetruar, sado q t msojm

WHOLESALE AND RETAIL

EU FURNITURE LTD We supply major hight street s and stores

Offer a range of different furniture from all over the world at great retail prices

Ofrojme mundesi fantastike per biznes me Kinen dhe Vietnamin Ne kemi zyrat tona ne keto vende dhe ofrojme mundesi per hapjen e bizneseve te reja qe nga tregeti mallerash, konfeksione, elekronike etj.

Na kontaktoni dhe ne ju ndihmojme Unit 2, The Cromwell Centre, 24-30 Minerva Road London NW10 6HJ Tel: 0208 961 8765

TRANSPORTI FALAS KUDO Q T JENI N LONDR

aktualitet

www.facebook.com/thealbanian.co.uk

faqe 14

residentja e Republiks s Kosovs, zonja Atifete Jahjaga, mori pjes n konferencn pr gruan, paqen dhe sigurin, nn organizimin e Georgetown University dhe q po mbahet n Londr t Britanis s Madhe.

Presidentja Jahjaga morri pjes n Konferencn Ndrlombtare pr Gruan, Paqen dhe Sigurin

Presidentja Jahjaga mbajti fjal si paneliste e par n panelin Agjenda e re globale pr gruan, paqen dhe sigurin, s bashku me ambasadoren amerikane Melane Verveer, drejtore ekzekutive e Institutit t Georgetown pr gruan, paqen dhe sigurin, Monica McWilliams, ish komisionere e lart e Komisionit pr t drejtat e njeriut n Irlandn e Veriut, dhe Nancy Pelosi, udhheqse e demokratve n Kongresin e SHBA-s. Duke folur pr kontributin e gruas n prfundimin e lufts dhe pas saj n ndrtimin e nj Kosove m paqsore, t sigurt dhe t prparuar, Presidentja Jahjaga dha nj pasqyr t angazhimit t gruas n Kosov gjat periudhs s lufts dhe angazhimit t saj pr t mbrojtur familjen dhe pr ta siguruar ekzistencn e saj. Ajo tha se grat n Kosov kan qen pjes e rezistencs s vazhdueshme dhe viktimat m t mdha gjat ksaj periudhe t lufts kur mijra gra u prdhunuan. Por ajo tha se ato kan arritur q t ndihmojn mbijetesn e familjeve t tyre dhe me prkushtimin e tyre ato ndihmuan n ndrtimin e nj Kosove demokratike. Presidentja Jahjaga theksoi se grat jan t prkushtuara pr drejtsin me qllim t parandalimit t prsritjes s krimeve; ato kan dokumentuar krimet e lufts t cilat krijuan bazn pr intervenimin ndrkombtar n Kosov dhe pr ngritjen e padive dhe t dnimeve pr krime t udhheqsve kryesor t cilt planifikuan gjenocidin. Pas lufts grat n Kosov u bn ura bashkpunimi ndrmjet komuniteteve q u ndan nga konflikti. Ato u prfshin n shrbimin publik, n jetn politike dhe kishin nj ndikim t madh n hartimin e politikave t balancuara q iu prshtatn nevojave t secilit komunitet dhe qytetar pavarsisht prkatsis etnike, tha Presidentja Jahjaga.

Ajo theksoi se pjesmarrja e gruas n jetn publike nuk sht vetm nj e drejt morale, por kjo sht edhe nj pjekuri politike dhe ekonomike. Presidentja Jahjaga theksoi se n periudhn e tranzicionit, pjesmarrja e gruas n parlament prmes kuots prej 30 pr qind sht nj domosdoshmri dhe kjo e ndihmon shoqrin n ndrtimin demokratik t saj. Duke folur pr rolin e gruas n ndrtimin e paqes dhe n siguri presidentja Jahjaga theksoi se ai sht i rndsishm n veanti n ndrtimin e politikave gjithprfshirse dhe t balancuara.

Ndrtimi i paqes arrihet me ndrtimin e institucioneve demokratike, zhvillimin ekonomik t vendit dhe qndrueshmrin sociale t shoqris. Koncepti i siguris duhet t shihet prtej prizmit t lufts dhe paqes duke u shikuar si garantim i t drejtave t njeriut t do qytetari. Siguria e gruas sht siguri e fmijs, e familjes dhe gjith shoqris, tha Presidentja Jahjaga. Ajo theksoi gjithashtu se n Samitin Ndrkombtar t Gruas t mbajtur vitin e kaluar n Prishtin, nn organizimin e Presidentes, jan adresuar

shtje q sot jan sfida globale pr gruan, t cilat jan mishruar n platformn e prbashkt t emruar si Parimet e Prishtins. N kt dokument, q sht miratuar edhe n Kuvendin e Kosovs, bhet thirrje pr pjesmarrje m t madhe politike, demokratizim t partive politike, fuqizim ekonomik t gruas dhe adresimin e t drejts s prons. Presidentja Jahjaga, e prfundoi paraqitjen e saj duke theksuar se nj shoqri nuk mund t jet e prparuar dhe e zhvilluar nse gruaja nuk sht plotsisht e barabart.

Ajo gjat diskutimit n panel u prgjigj edhe n disa pyetje t pjesmarrsve t konferencs. Presidentja Jahjaga gjithashtu ndoqi edhe punimet e panelit ku folse kryesore ishte ish-sekretarja amerikane e shtetit, Madeline Albright. Konferenca ndrkombtare e Georgetown pr gruan, paqen e sigurin q po mbahet n Londr sht tradicionale dhe mbledh nj numr personalitetesh nga e gjith bota si dhe trajton shtje t rndsishme pr forcimin e rolit t gruas n shoqri.

Udhtimi im

prbn lajm kur nj shqiptar i ardhur vetm pak para pak vitesh n Mbretrin e Bashkuar, si refugjat (me skaf apo maune), pa ditur t thot as mirmngjesi apo kam uri, ka arritur n vetm pak vite t kthehet n modelin e njeriut t suksesshm. N vetm pak vite ka arritur jo vetm t punsohet apo t punsoj bashkatdhetart e tij , por t punsoj edhe britanikt...(pa harruar q jan shqiptar). Raste t tilla jan vrtet t shumta dhe ne do t prpihemi q n do edicion t sjellim modele t tilla, duke besuar se do t mund t realizojm nj nga dimensionet e misionit ton . Besojm se publikimi i profileve t tilla, do t jet nj proces sinteze, q do t shndrrohen n nj fanar q ndriojn rrugn e drit-shkurtrve, atyre q u ka humbur rruga n oborr, dhe q nuk mund t shohin jo m larg sesa nj der kazinoje apo tavolins s kafeve t strzgjatura, ku bisedat nuk mbarojn asnjher, sidomos ato pr politikn. Jeni t lutur t na sugjeroni shembuj dhe modele t sukTHE ALBANIAN sesshm shqiptarsh n Britani.

PUNTO

112 ASKEW ROAD SHEPERS BUSH LONDON W12 9 BL

-Nese deshironi te kaloni nje darke te paharrueshme -Nese deshironi te shijoni nje kuzhine te mrekullueshme BARRESAURANTPUNTO -Vend ideal per te gjitha festat tuaja familjare, ditelindje, fejesa martesa etj, deri ne 100 veta -Ejani dhe binduni se nuk do te gjeni vend m fantastik

TEL: 02087404767

forum
nGA PROF. JAMES PETTIFER (OXFORD UnIVERSITY) - Historia sht se si ne e shohim veten n t kaluarn. n periudhn post-komuniste n tranzicion n Shqipri dhe gjetiu n Ballkan, ajo ka qen nj tem e diskutueshme dhe e rndsishme jo m pak se sa ajo ishte nn komunizm, apo n sistemet e mparshme politike. Institucionet ndrkombtare perndimore, si Bashkimi Europian, kan br financime dhe jan angazhuar pr at q ka qen konsideruar si 'modernizim' i historis komuniste t 'rreme' ose t 'shtrembruar'i.

www.facebook.com/thealbanian.co.uk

faqe

16

SI SHT MANIPULUAR HISTORIA E SHQIPTARVE NDR DEKADA

Franc, nj autor si Pukvili (Pouqueville) kreu t njjtin rol. Pas rnies s Ali Pashs ndodhi nj tjetr eklips i shkurtr, dhe pastaj historia shqiptare 'filloi prsri' t flas, n kt perceptim, n periudhn e Rilindjes t mesit t shekullit t nntmbdhjet q prkon me riprtritjen e ndjenjave kombtare me formimin e Lidhjeve t Prizrenit dhe t Pejs, pas vitit 1878. Kongresi i Berlinit pa mbrritjen e shtjes shqiptare n stadin diplomatik europian. Nj brez pas saj erdhi shfaqja e ngadalt dhe e pasigurt e shtetit t ri kombtar shqiptar pas rnies s sistemit otoman iii. Pas pavarsis n vitin 1912 dhe dshtimit t aspiratse pr bashkimin kombtar t shqiptarve n konferencat e mbajtura para Lufts s Par Botrore, historia shqiptare u prfshi n krizn rajonale q gllabroi Ballkanin gjat dhe pas konfliktit botror. Mbijetesa e kombit ishte problematike dhe pa angazhimin e Shteteve t Bashkuara pr nj shtet t pavarur shqiptar n periudhn e negociatave t Traktatit t Versajs, kishte t ngjar q ky territor t ishte ndar midis Greqis dhe Serbis. Historia e periudhs midis luftrave sht e njohur mir, me monarkin e brisht zogiste q po glltitej nga Italia fashiste e Musolinit n vitet 1930.iv fardo interpretimesh q jan br pr at periudh, n kuptimin e atmosfers s prgjithshme t historiografis, duhet thn se imazhet heroike ishin t pakta. Vetm n historin e Kosovs kan zen vend episode t tilla dhe ktu flitet pr martirizimin, me figura t tilla si Bajram Curri dhe Hasan Prishtina, t cilt luftuan pr nacionalizmin shqiptar parimor, duke humbur jetn e tyre n rrethana poshtruese dhe t vshtira. Por me Luftn e Dyt Botrore, pushtimi nga forcat e Boshtit i Shqipris dhe Kosovs siguruan nj terren ku diskutimi tradicional i rezistencs heroike ndaj pushtimit kombtar mund t rifillonte. Ushtria komuniste partizane u prshtat me sukses ndaj instinkteve natyrore t pjess m t madhe t shqiptarve kundr forcave t Boshtit, duke zhdukur forcat e tjera t rezistencs, dhe bri nj rezistenc t shquar ushtarake n vitet 1943-1944 pr lirimin e kombit. Duke vepruar kshtu, natyrshm kryen edhe nj luft civile kundr nacionalistve jo komunist t bazuar kryesisht n veri t vendit, disa nga t cilt, si familja Kryeziu kishin qen patriot dhe q nuk kishin bashkpunuar me forcat e Boshtit. Ushtari partizan si individ u b hero universal, ndrsa nga ana tjetr vet Partia Komuniste prvetsoi heroiken, pasqyrimin e nj kombi t vogl dhe t shtypur q gjeti srish forcn, pr t luftuar kundr pengesave t mdha t forcave t huaja, dhe pr t'i kaprcyer ato. Por ndrsa partizant padyshim q dominuan forcat e rezistencs n Shqipri, dhe triumfuan, n Kosov dhe amri dhe n trevat me shumic shqiptare n at q u b Republika Socialiste e Maqedonis n kuadr t Jugosllavis s dyt, historit n kto vende t ndryshme ishin shum t ndryshme. N amri / Threspoti n Greqin veri-perndimore popullsia e mbetur shqipfolse u dbua ose u vra n vitin 1944 mbi bazn e bashkpunimit t pretenduar me forcat e Boshtit nga milicia e djatht e Napoleon Zervs, ndrsa n Kosov dhe n Maqedonin Perndimore vetm shum pak shqiptar etnik kishin qen aktiv me partizant titist. Shumica kishin qen t lidhur me lvizjen nacionaliste t pavarur t Ballit Kombtar e cila u mund dhe u arratis. Kishet partizan am, si thekson Enver Hoxha n librin e tij mbi marrdhniet shqiptaro-greke "Dy popuj miq", por ata ishin t pakt n numr dhe n situatn kaotike ushtarake n Epir ndrsa fuqia e Boshtit mori fund, am t tjer luftuan n ushtrin e rezistencs komuniste ELAS dhe disa me Ushtrin Komuniste Demokratike n fazat e mvonshme t Lufts Civile greke. Numri i vogl i lufttarve partizan shqiptar t Kosovs, m i shquari ndr t cilt, Fadil Hoxha u b m von udhheqs i Lidhjes s Komunistve n Kosov, kishte pr t kaprcyer trashgimin e vshtir t pjesmarrjes shqiptare n Kosov n Divizionin SS nazist 'Sknderbeg', i cili ishte prdorur kundr partizanve malazez n fazn e fundit t Lufts s Dyt Botrore. N Kosov lideri m i aft ushtarak i partizanve shqiptar etnik, Kolonel Qemal Brovina u radhit n vitin 1948 me ata q ishin n favor t linjs ruse dhe ai u arrestua nga policia sekrete e Titos dhe u burgos n kampin e puns Goli Otok n Adriatik.v N vitin 1945, komunistt shqiptar trashguan kt histori t vshtir.vi Kjo ishte nj histori e pranis kulturore dhe letrare n Perndim, si dhe nj prani antropologjike e hulumtimeve t udhtarve t hershm si Mary Edith Durham, ashtu si historia mbizotruese e Serbis n botn anglisht-folse ishte (dhe mbetet) ushtarake, 'roje te porta' si tregon titulli i librit t midis luftrave t R.G. Laffan.vii Ajo kishte qen paraprir nga vepra t shumta, pak a shum libra propagandistik mbi marrdhniet britaniko-serbe n periudhn e Lufts s Par Botrore. Nj titull domethns sht ai "Serbia Parajsa e t varfrit" i Herbert Vivian.viii Vshtirsit e periudhs s Zogut dhe rnia e kombit nn shtypjen e Italis fashiste t Musolinit i shtuan vshtirsit pr historiant. Kishte pak histori t 'mir' pr t'u rrfyer n shekullin e njzet pas Shpalljes s Pavarsis n Vlor n vitin 1912. N kuptimin e ndarjes me periudha, kemi nj shekull t nntmbdhjet t shtrir dhe shum 't gjat' n historin shqiptare, duke filluar nga rreth 1810a dhe prhapja e njohjes s Ali Pashs, deri n shpalljen e pavarsis n Vlor, e cila u fitua vetm n shekullin e njzet m 1912. Pr studiuesit britanik t fokusuar mbi origjinn dhe zhvillimin e idealit kombtar jugosllav, periudha e ringjalljes kombtare shqiptare, Rilindja dhe Pavarsia, nuk dha nj figur t vetme heroike t 'babait themelues' pr t'u krahasuar me Vuk Karaxhiin n historin kulturore serbe. Heronjt shqiptar t Kosovs ishin lufttar, aktivist, si Isa Boletini dhe Hasan Prishtina, sikurse kishte qen n t vrtet edhe Sknderbeu. Shkrimet e historianit t madh prusian Leopold von Ranke krijoi nj model t ngjashm t perceptimeve n botn gjermanike, ku studimi i tij pr shfaqejn serbe dhe malazeze nga bott otomane dhe veneciane n gjysmn e dyt t shekullit t 18-t, krijuan kredencialet 'heroike' t ktyre kombsive si faktor kryesor n Ballkanin pas Napoleonit.ix N vitet e pas Traktatit t Versajs dhe marrjes s pushtetit nga Ahmet Zogu (i cili m von u b Mbret), pak shkrime t konsiderueshme historike u prodhuan n Shqipri. Tradita historike ishte ende kryesisht gojore, kjo ndodhte m s shumti edhe ne Jugosllavin e sapo-krijuar. Ishte koha e veprs me krijime t zgjedhura t folklorit epik t Lordit Albert, Milman Parry-i e t tjerve, ndrkoh q veprat epike i tejkalonin kufijt kufijt bashkkohor t kombit, sikurse tregon przgjedhja e Parry-t pr kufijt aktual shqiptaromalzez dhe serb. Kto krijime epike ishin n nj kuptim real, historia e etnosit n kndvshtrimin Rankeian. Shtys themelore e qeveris s re komuniste pas vitit 1945 ishte pr ta vn historin, ashtu si dhe pjest e tjera t shoqris, n baza "shkencore". Kjo bhej pr t kombinuar me fushatat kundr analfabetizmit masiv - para vitit 1939 vetm nj pjes e vogl e popullsis mund t lexonin dhe shkruanin, ndrsa arsimi i mesm dhe i lart nuk mund t imagjinoheshin jasht disa qyteteve m t zhvilluara si Kora dhe Shkodra, madje n nj far mase edhe n kryeqytetin Tiran. N zonat rurale dhe malore, analfabetizmi ishte thuajse masiv. Kjo fushat kundr analfabetizmit bri q t dukeshin disa prparime t ndjeshme drejt modernitetit n disa fusha. N zhvillimin e arsimit t lart, pas vitit 1955, n disiplinn kryesore t historis s lasht t arkeologjis ishin shnuar prparime. Ata u ngritn mbi prpjekjet e paralufts t arkeologve t huaj si Ugolini n Butrint dhe Leon Rey n Apolloni, t cilat u morn prsipr nga nj brez i ri i studiuesish vendas, si Hasan Ceka. Ky hulumtim u prqendrua n objektivin e prforcimit t origjins ilire t popullit shqiptar, si dhe t filless s tyre.x Pra, n shum mnyra, kjo shnoi sjelljen e shtjeve bashkkohore kombtare n traditn intelektuale shqiptare. Puna ndoshta mund t krahasohet me vendosjen e gurve t themelit pr nj ndrtes t madhe, q kishte t bnte me ndrtimin e nj historie n vazhdimsi t aktivitetit dhe arritjeve shqiptare. Ilirt ishin kooptuar n 'idealin heroik' t komunizmit n t tashmen shqiptare, me gjith implikimet e zakonshme t nj etnosi q luftonte kolonizimin e jashtm nga Greqia dhe Roma. Por sigurisht, dihet pak pr shum aspekte t shoqris ilire, pasi ata fare pak gjra t shkruara kan ln pas. Kshtu ata kan kontribuar ndjeshm n brjen heroike, por pjesrisht mitike - t imazhit t s kaluars shqiptare, ndrsa disa figura t shquara t bots klasike dhe at para-klasike, si mbreti Pirro i Epirit, ishin quajtur proto-shqiptar. Pirro sht simbolikisht i rndsishm, pasi e kaluara e tij ishte e lidhur me rezistencn ndaj pushtimit t huaj dhe mbrojtjen e territorit t vendit, nj tem kryesore politike kjo pr komunistt shqiptar gjat gjith periudhs s sundimit t tyre nga viti 1945 deri n 1990. Regjimi komunist mund t thuhet se ka pasur disa suksese t vrteta n kt drejtim, ndrsa arsimi shqiptar deri n ditt e sotme i ka pranuar kto 'zbulime', si pjes e urtsis s pranuar kombtare dhe q sht trsisht e pakundrshtueshme. Rrfimi i komunistve ka vazhduar t mbetet nj rrfim kombtar edhe gjat viteve t gjata t qeveris s djatht t Dr. Sali Berishs n periudhn post-komuniste. sht ndoshta domethnse se statuja e madhe e Partizanit heroik q simbolizon lirimin e qytetit ka mbijetuar n qendr t Tirans gjat periudhs s Berishs, pa shqetsim, ndrkoh q pothuajse t gjitha monumentet e krijuara gjithandej n kohn e Partis s Puns jan shkatrruar, duke prfshir edhe t gjitha statujat e vet Enver

rsyeja pse un i hyra ktij studimi ishte se n realitet sht shnuar nj ndryshim shum i kufizuar n drejtim t shkrimit ndrnacional t historis q nga viti 1990, dhe se shum shkrime historike post-komuniste shqiptare qndrojn n kornizat intelektuale n lidhje me identitetin kombtar, kryesisht n gjuhsi dhe arkeologji, q u zhvilluan n periudhn komuniste. Pr m tepr, disa aspekte t t shkruarit pas viteve1990 kan mishruar n t vrtet fuqishm konceptimet mbarshqiptare, pr shkak t 'ndreqjes' s historive t Ballit Kombtar n Kosov dhe ish-Maqedonin jugosllave Perndimore / Republika e Maqedonis, t ndrydhura nga sistemet arsimore titiste dhe enveriste. Rndsia e Ushtris lirimtare t Kosovs n arritjen e pavarsis s Kosovs n vitin 2008 ka t ngjar t prforcoj analizn e traditave partizane dhe jozyrtare ushtarake n historiografin shqiptare t Kosovs.

sht e rndsishme q t sjellim ndr mend se historia shqiptare politike, ekonomike dhe ushtarake gjithmon ka qen pak e njohur jasht vendit, n t vrtet mund t thuhet se pr periudha t gjata vshtir se mund t thuhet se kan ekzistuar kto njohuri. Studimet e huaja jan prqendruar gjithmon n historin kulturore, gjuhn dhe letrsin, nga prkthimet dhe tekstet letrare t bots veneciane t Buzaut dhe pasardhsve t tij ndaj hulumtimeve shkencore t helenizmit austriak nga Johannes von Hahn n shekullin XIXii. Lexuesit anglez n gjysmn e dyt t shekullit XIX mund t ken msuar pr Sknderbeun nga poezia e Henri Uadsuorth Longfellout (Henry Wadsworth Longfellow), ashtu si pesdhjet vjet m par Bajroni kish prcaktuar nj imazh t Shqipris n veprn e tij. Nuk do t kishte qen e mundur pr ta q, n t njjtn koh, t shkonin n ndonj librari n Londr apo Nju Jork dhe t blinin nj histori t Shqipris, t do lloji, qoft ky nj libr i mir apo i keq. N shumicn e ksaj tradite kulturore, figura e Sknderbeut, ikona kombtare e shekullit t pesmbdhjet ka qen gjithmon qendrore, duke mishruar imazhin heroik t rezistencs m t spikatur popullore shqiptare kundr pushtimit osman. Para tij n gojdhna kishte vetm shtypje, disfata, mister dhe pasiguri. Kta faktor negativ u rishfaqn pas vdekjes s tij, me vendosjen e qindra vjetve t sundimit osman. Pas Sknderbeut, shqiptart u 'zhdukn' n Perandorin Osmane, pr t'u rishfaqur n traditn letrare angleze n periudhn romantike nprmjet Bajronit dhe prshkrimeve n poezit e tij n oborrin e Ali Pash Tepelens. N

forum
Hoxhs. Partizant me imazhin e tyre heroik vendor kan mbetur t ngulitur n nj mnyr t ndershme n shkrimet historike si dhe n artin publik historik dhe praktikn ikonografike. Polemikat e forta mbi prpjekjet e qeveris s par Berisha ndrmjet viteve 1992 dhe 1996 pr t modernizuar mozaikun n pjesn ballore t Muzeut Kombtar n Tiran kushtuar Lufts s Dyt Botrore e ilustrojn m s miri kt situat. Kjo sigurisht nuk sht e vrtet pr periudha t tjera t historis kombtare, si demonstrohet me nj pamje nnmuese nga autori i shquar Ismail Kadare pr t gjith periudhn osmane t historis shqiptare. Kur n vitin 1996 qeveria turke pagoi pr ngritjen e nj statuje n qendr t Tirans, pr nj Pasha t shquar q kishte kontribuar n themelimin e qytetit osman, kshilli i qytetit u kritikua gjersisht pse e lejoi at. N Kosov dhe n ish-Republikn Jugosllave t Maqedonis situata me shkrimet historike ka qen mjaft e ndryshme. N kto hapsira q nga viti 1990, historia e periudhs s Lufts s Dyt Botrore ka ndryshuar trsisht, kshtu q n nj qytet t rndsishm si Tetova, ekziston vetm ai rrfim q mund t quhet 'ballist' dhe n msimdhnie npr shkolla dhe n tekstet e reja, si dhe n studimet vendore t bra koht e fundit nga historiant shqiptar t Maqedonis, pothuajse pa prjashtim mishrojn tregimin ballist. N Gostivar dhe n treva t tjera perndimore t FYROMit/Republiks s Maqedonis statujat partizane jan dhunuar dhe shkatrruar shpesh gjersisht. Tradita partizane ktu, ashtu si n pjesn m t madhe t Kosovs, sht par nga shqiptart si 'sllavokomuniste', ku raca, etnia dhe nj opinion marksist jan shkrir n nj. N prdorimin e ktij termi, nacionalistt shqiptar mbi t Djathtn politike duken t pavetdijshm pasi ata jan duke prdorur nj term q sht shpikur n Greqin nacionalshoviniste t Metaxas; transferimi i kuptimit nga zbulimet arkeologjike rreth Iliris s lasht te shkrimet historike ka qen i vshtir. N qendr t praktiks komuniste ishte krkimi pr histori t 'mir' kombtare, si tregohet m lart. 'Mir' domethn 'heroike'. Historia e lasht ishin transformuar nga arkeologt nga 'keq' - imperializmi i lasht grek dhe pushtimi romak - n 'mir' ku kishte tani nj shfaqje t bots indigjene 'ilire' - edhe pse lidhja e sakt me shqiptart moderne sht e mezidukshme pr disa. Por antikiteti i von dhe periudha mesjetare ishin shpesh t panjohura, me vetm prcaktimin e nj populli shqiptar n njfar mnyre. Periudha e Sknderbeut u pasua nga e ashtuquajtura 'zgjedha osmane'. Arkeologjia shkencore ishte ndoshta trashgimia m e qndrueshme e periudhs s hershme komuniste. Ajo ndryshoi ekuilibrin e gjith rrfimit, si sht provuar bota klasike n Shqipri, ku lavdia greke dhe romake n nj qendr si Butrinti sht ndrtuar n fakt fizikisht mbi muret e lashta ilire. Kjo i kujtonte Enver Hoxhs dhe bashkpuntorve t tij se Shqipria ishte e rrethuar nga fqinj armiqsor, sidomos Greqia, e cila shpesh krkon t denigroj trashgimin e lasht ilire dhe kjo ishte dhe ende sht e lidhur me disa mendje ekstremiste greke pr ambiciet irredentiste pr t aneksuar pjes t Shqipris jugore. Nse e kaluara e lasht ishte edhe ilire, si edhe greke dhe romake, Shqipria ishte m e sigurt si nj shtet. Kshtu, kur historia nacionaliste e kombeve t tjera t Ballkanit si Kroacia ishte ngritur gjithashtu mbi 'Ilirianizmin', diku tjetr ai ishte pjes e nj narrative t shekullit t nntmbdhjet, q m von u modifikua ndjeshm dhe aspektet ilire ose u zbehn, ose u braktisn krejtsisht nga periudha e Traktatit t Versajs, n Shqipri nuk ishte ndrtuar ashtu si duhej mbi baza racionale deri pas vitit 1945. Ndrsa arkeologjia, ndryshe nga gjuhsia, sht gjithashtu nj tem gjersisht popullore studimi nga akademit dhe universitetet e huaja, ndrsa lidhjet me diskutimet popullore mbi ndrtimin e identitetit kombtar n rrug gjuhsore nuk jan br. Ka me qindra programe n televizionet europiane dhe amerikane do vit t frymzuara nga zbulimet arkeologjike, por pak ose asnj nuk ka q t lidhet me shkencat gjuhsore. Si u kaprcyen kto boshllqe dhe pengesa? Historia q jepej n shkolla dhe tekstet msimore ishin nj problem parsor. N munges t nj universiteti funksional n Tiran pr disa vjet pas 1945-s, shtjet e msimdhnies s historis n arsimin e lart ishte urgjente. Pas shkputjes me Titon n vitin 1948, imazhet pozitive t jugosllavizmit, n kuptimin m t gjer, u hoqn nga programet msimore. Gjithsesi, nj dimension 'grek', ishte ruajtur. Zbulimet arkeologjike tregonin se ishte e pamundur t lije pas dore rolin e kolonizimit klasik grek n sjelljen e urbanizmit dhe 'qytetrimit' n trevat jugore shqiptare. Por ndoshta m i rndsishm ishte roli i shqiptarve n Luftn greke t Pavarsis. Kjo prodhoi imazhe heroike pr t rinjt e pjesmarrjes shqiptare (udhheqja shqiptare n disa vende, si n ishujt Hidra dhe Spetses, ose pjes t Epirit jugor) n luftn pr pavarsin greke si edhe n luftn e gjat anti-osmane. Imazhet ishin gjithashtu tradicionalisht t prshtatshme si, fjala vjen, pr luftn e burrave (apo grave, si ishte rasti i Bubulins, heroin detare arvanitase n ishullin e Spetses n Gjirin e Saronikut) q me arm n dor luftuan kundr nj okupatori t huaj. Pr Hoxhn dhe komunistt kjo ishte nj histori shum e dobishme. Heroikja kishte hyr n tregimin modern nacionalist. Megjithat, edhe n kt periudh ka pasur vshtirsi. Figura e tmerrshme e Ali Pashs paraqet probleme pr historiografin shqiptare. Ai ishte padyshim 'shqiptar' n kulturn e tij t prgjithshme, por ai ishte gjithashtu nj epirot q fliste mir greqisht dhe ishte nj tiran autoritar dhe shtyps i popullit. Edhe n vitet 1990 ishte e mundur t shihje vendbanimet e braktisura n Shqiprin jugore q kurr nuk qen rindrtuar pas luftrave midis bejlerve n periudhn e sundimit t tij dhe zhvillimet e mvonshme kaotike. N pedagogjin hoxhiste u prshtat nj metod shum autoritare, nga 'lart posht' e 'ndrimit' kombtar. Nj format me 'pyetje dhe prgjigje' ishte miratuar n msimdhnien e historis n shkolla, t cilat nxnsit i msonin prmendsh. Kishte prgjigje 'e drejt' dhe 'gabim' n t gjitha problemet historike, ndrsa nuk ishte inkurajuar debati i bazuar n dshmi. Debati n arsimin e lart ishte gjithashtu i rrall, edhe n Universitetin e Tirans, pasi ai u krijua, ndrsa hulumtimet objektive historike, prvese n arkeologji, nuk ekzistonin. Prgjigjet ishin shpesh t kufizuara sa dhe pyetjet, ndrsa disa aspekte t teksteve shkollore t historis n fillim t periudhs komuniste kan nj cilsi fetare q mund t shihet m shum si nj kundrmim i msimit fetar se sa msimdhnie normale e historis. Kjo, sigurisht, mund t vrehet se nuk ishte e re n kulturn shqiptare, apo nj produkt i prioriteteve marksiste-leniniste apo politiks enveriste. Thnia e famshme e nacionalistve t shekullit t nntmbdhjet se 'Feja e shqiptarit sht Shqiptaria' e prmbledh kt mjeshtrisht. T kuptuarit e studimit historik sht kshtu n njfar kuptimi hegelian, me shpalosjen e nj shpirti kombtar shqiptar, i cili ka ngjyrime t ndryshme fetare. Arkeologjia u b teologjia praktike e historis kombtare. Me gjuhsin, ishte vendimtar krijimi shkencrisht i themeleve ilire t tablos kombtare. Ajo sht gjithashtu nj perspektiv thellsisht elitiste, sepse fryma kombtare mund t jet n zemrn e t gjithve, por jo edhe n aftsit e tyre intelektuale. Ndrmjetsit e arsimuar ishin t domosdoshm. Para vitit 1945 ata thuajse nuk ekzistonin. N periudhn zogiste, edukimi shkollor kishte qen i kufizuar pr elitn vogl urbane, kryesisht n Tiran, Shkodr, Kor dhe Elbasan. Nn regjimin e Hoxhs, u ndrmor nj fushat masive arsimimi e prhapur n t gjith vendin, duke ndjekur n shum mnyra at q kish ndodhur n Rusi pas revolucionit bolshevik, apo n Kin pas vitit 1949. N aspektin e t kuptuarit popullor t historis, tradita gojore mbeti shum e rndsishme, si kudo n Ballkan, kshtu q fmijt e vegjl n shkoll msonin se si t shkruanin fjalt e kngve q kishin msuar tashm n prehrin e gjysheve t tyre. Nj rrfim i unifikuar dhe i zhvilluar i historis kulturore dhe gjuhsore ishte nj thirrje m shum pr t prforcuar ndrgjegjen kombtare dhe pr t mbuluar problemet e t kaluars politike dhe ushtarake. Por sigurisht kjo tradit gojore ishte ajo e 'shqiptarve', jo e 'Shqipris' s pas vitit 1912 . Partia e Puns e Shqipris u b ndrmjetsja q interpretoi frymn historike kombtare pas vitit 1945, dhe q nuk do t duronte dot kundrshtime pr interpretimet q bnte, por mbijetesa e tradits s madhe historike gojore do t zbuste kuptimin e rolit t tyre, pr, fjala vjen, figura t tilla si Sknderbeu dhe Isa Boletini q ishin heronj t gjith shqiptarve, sikurse tregon statuja madhshtore e ktij t fundit, q u ngrit n periudhn komuniste n qytetin prgjithsisht anti-komunist verior t Shkodrs. Kshtu mendimi i intelektualve komunist pas vitit 1945 n shum shtje historike dhe kulturore ishte i padallueshm nga ai i shumics s njerzve, ndonse shum njerz nuk e plqyen instalimin e komunizmit. Kjo mund t ndihmoj pr t shpjeguar se at q kan shprehur shum vzhgues t huaj pr mbijetesn e diktaturs Hoxha m shum se sa pritej, n periudhn e krizs s prgjithshme t regjimeve komuniste t Europs Lindore n vitet 1980, q kulmoi me rnien dramatike t viteve 1989-1990. Ajo gjithashtu ndihmon pr t shpjeguar vshtirsit q ekzistojn ende n historiografin kombtare. Komunistt nuk kishin asnj problem me historin kulturore; n fakt ata e kan

www.facebook.com/thealbanian.co.uk
prdorur at me zgjuarsi pr qllimet e tyre. Ajo u plotsua shpejt nga historia ushtarake e cila pas viteve 1950 shpejt u b shum e rndsishme. Kjo gjithashu reflektoi nj ngushtim t pikpamjeve, nj refuzim t mbarshqiptarizmit n prkufizimin e shtjes kombtare. Pr Partin e Puns, historia ushtarake, thuajse ekskluzivisht ajo e partizanve n Luftn e Dyt Botrore ngushtoi fokusin mbi Shqiprin dhe prjashtoi prfundimisht Kosovn dhe shqiptart e tjer fqinj n nj mas t jashtzakonshme, kshtu q n botimet e mvonshme t historis zyrtare t Partis s Puns s Shqipris nuk prmendej Kosova. Historia e shqiptarve n Ballkan n prgjithsi u ngushtua dhe u zhvendos n historin e vetm Shqipris. Rrfimi ishte dominuar gjithmon nga luftrat vendore dhe rezistenca ndaj sundimit t huaj, sidomos atij osman, natyrisht. Rezistenca komuniste partizane ndaj pushtimit t Boshtit n Luftn e Dyt Botrore ishte par si trashgimtarja e vetme legjitime e ksaj tradite. Megjithat, ajo nuk mund t jet nj zvendsim pr nj histori koherente kombtare q mbulon periudhat shum m t hershme dhe, mbi t gjitha, prvojn historike t shqiptarve gjat shekullit t njzet, t cilt deri n Luftrat Ballkanike (1912-1913) kishin jetuar s bashku n sistemin osman pa ndarje nga kufijt e rinj shtetror. N tekstet komuniste, ka pasur shum, shum mangsi. far ishte ln jasht qllimisht, si periudha me disa nga aspektet jo 'heroike'? Kjo ishte nj periudh madhore. Kjo sht periudha e antikitetit t von dhe Bizantit. Hoxha dhe bashkpuntort e tij ndiheshin komod me botn arkaike dhe antikitetin klasik, si u tregua m lart, ndrsa origjina 'ilire' e disa perandorve t von romak ishte gjithashtu e dobishme. Por pastaj doln vshtirsit. Bizanti ishte nj entitet i pakndshm pr nacionalistt shqiptar dhe intelektualt marksist. Kjo ishte nj perandori transnacionale me greqishten si gjuh e saj kryesore, kristianizmi ortodoks jo vetm ishte fe kryesore, por edhe q mishronte n thelbin e vet strukturat shtetrore si dhe aparatin ideologjik t shtetit. N Bizant, pasardhsit e ilirve n antikitetin e von dhe n periudhn e hershme mesjetare, proto-shqiptart, jan praktikisht t padukshm. Njohurit moderne bizantine q shpesh theksojn kontradiktat dhe diversitetin brenda Bizantit dhe m pak prqendrohen n rolin e gjuhs greke nuk jan ende evidente. Edhe pse fjala "shqiptar" shfaqet pr her t par n nj kronik bizantine, ne dim pak pr kta njerz t cilt me t vrtet ishin. Vepra prej dijetari e Alain Ducellier n Franc dhe historian t shumt n Shqipri e kan ndryshuar tani kt, por zbulimet e tij nuk ishin n dispozicion t historianve shqiptar deri pas viteve 1960. sht gjithashtu e vrtet se Ducellier ishte nj nga themeluesit e historis s Adriatikut, po aq sa dhe historis s Shqipris. Shqipria e tij dhe shqiptart jan nj popull bregdetar, m shum se nj popull malsor, dhe kjo sht e rndsishme n diskutimin e disa shtjeve q prfshijn formimin dhe ndrtimin e identitetit kombtar modern. shtja qendrore me Bizantin pas vitit 1945 pr intelektualt shqiptar ishte ajo "greke" n nj kuptim shum t veant, kur roli i

faqe

17

trashgimis ortodokse t besimtarve kryesisht jugor ishte e vshtir pr t'u trajtuar pr Hoxhn dhe Partin e Puns. Shum besimtar ortodoks kishin luftuar si shqiptar patriot kundr pushtuesve t Boshtit dhe disa kishin qen heronj dhe heroina partizane. Shum familje jugore prfshinin si antar t familjes q ishin praktikues t besimit ortodoks dhe gjithashtu antar t Partis s Puns. Ata erdhn nga pjesa e vetme e Shqipris, n jug, ku kishte mbshtetje aktive dhe t rndsishme popullore pr komunizmin, ndryshe sidomos nga katolikt t prqendruar n qytetin e Shkodrs dhe n veriperndim t vendit. Disa antar t minoritetit grek ishin br edhe komunist aktiv, si n nivel lokal n zonn e minoritetit n jug-perndim, ndrsa disa edhe n organet m t larta t Partis s Puns. Por vet Greqia nn qeverin e saj monarkiste pas prfundimit t Lufts Civile n vitin 1949 ishte nj armik kryesor i Shqipris, ndrsa teknikisht ekzistonte nj gjendje lufte midis dy vendeve (dhe vazhdon ende n kohn e ktij shkrimi). Shqipria kishte strehuar refugjatt grek pas disfats s Ushtris Demokratike n vitin 1949, si dhe kishte dhn n forma t ndryshme ndihmash praktike, ndrkoh q konflikti i Lufts Civile ishte n zhvillim e sipr. Refugjatt am kishin vrshuar n jug t Shqipris pas vitit 1944 dhe n popullatn e prgjithshme ata kan mbetur n kujtes si nj nga aktet m t kqija t nacionalizmit dhe irredentizmit grek.xi Periudhat e tjera prodhuan pak histori t dobishme, nga pikpamja e enveristve, por kjo nuk ndali prodhimin e koncepteve historike, vlera e t cilave sht e dyshimt. Mbretrit feudale (n qoft se kjo nuk sht nj fjal e dal mode) t Arbrit sigurisht kan ekzistuar, por n at kuptim q ata ishin shqiptar (ose 'Mbretri', ose 'Feudale') shpesh sht e paqart. Koncepti rrjedh nga statusi kanonik i shkrimeve t George Ostrogorskit (dhe shum t tjera europiano-lindore) n historin shqiptare t ksaj periudhe.xii Historiant zyrtar t periudhs s Hoxhs, Arben Puto dhe Stefanaq Pollo i bazojn pikpamjet e tyre t periudhs n ato t Ostrogorskit dhe n nj mnyr t veant jokritike. N periudhn osmane historia e elits shqiptare nn Perandori, me asimilimin e tyre efektiv dhe prdorimin e gjuhs turke, do t thot se historia e tyre sht pjes e asaj bote osmane, ndrkoh q n trojet shqiptare pjesa m e madhe e prodhimit letrar mbshtetet jashtzakonisht n traditn gojore dhe praktike. Kshtu historiografia shqiptare n periudhn aktuale sht prballur me shum shtje t pazgjidhura, ndoshta m e rndsishmja qndron n paqartsin rreth asaj se sa larg historia e shqiptarve brenda kufijve t shtetit aktual me t vrtet sht e pavarur nga ajo e shqiptarve farefisnor n shtetet fqinje dhe me historin m t gjer t shteteve fqinje n prgjithsi.xiii Vendet ballkanike jan marr shum m gjat se qeverit komuniste pr t zgjidhur kto shtje komplekse nga sa mund t pritej, ashtu si sht harxhuar m shum se sa mund t pritej n vitet 1990 pr rajonin n ecjen drejt demokracive t qndrueshme e t pavarura.

dossier

www.facebook.com/thealbanian.co.uk

faqe 18

dossier english

www.facebook.com/thealbanian.co.uk

faqe faqe 23 19

forum

www.facebook.com/thealbanian.co.uk

faqe 20

IMAZHET HUMANE, ESTETIKE DHE FILOZOFIKE N ROMANET E REXHAI SURROIT

jeve q i trajton pr bukuri. Rrfimi i romaneve t tija, iu afrohet kulmeve proceduese s romaneve moderne shqiptare, edhe pse ato jan krijuar gjat gjysms s dyt t shekullit t kaluar, si begati nga aspekti rrfimtar, semantik dhe estetik. Romanet e tija jan t balancuara mir, jo vetm artistikisht, por edhe tematikisht, sepse si shkrimtar dhe krijues ka qen i pranishm prher n skenn e athershme letrare n Kosov dhe m gjer. Ndaj, nuk sht pr tu habitur se romanet Besniku dhe Dashunija dhe urrejtja, por edhe t tjerat, kan qen aktuale dhe shum t lexuara jo vetm pse mungonte nj literatur e till, por edhe pr arsye se n at koh poetika e t shprehurit paraqiste krijime me efekt t madh rrfimi e meditimi. Uniteti tematik i ruajtur n romanet e tija nuk paraqiste vetm nj ligjrim subjektiv, por sillte edhe nj shklqim me drit shum t pastr, si sublime n mjeshtrin supreme. Si pledoaje e till, sipas Frederik Shelingut (17751854), "....vepra artistike prfaqson nj objekt t qet dhe paqsor, pa tensione dhe kontradikta, far ekzistojn qysh n origjinn e krijimit artistik". N romanet e tija ai shfaq nj qndrim t veant duke e konsideruar artin jo si procedim imituese, por si krijim q sillte, pr at koh, modele t reja q nuk i kemi vrejtur deri ather n kt gjini t artit n Kosov. Romanet e Rexhai Surroit paraqisnin realitetin shqiptar t tranzicionit duke kundruar personazhet si nismtare t nj kohe t re. Pra, ishte ky realiteti q zinte vend qendror n romanet e tija dhe personazhet nuk jetonin n koht e kaluara, por krijonin nj jet t re dhe, s kndejmi, bhen pjes e nj shekulli t ri. N kt pik bhen tepr t kuptueshme romanet e tija, sepse ato i ka n dor nj rini mrekullisht e vetdijshme pr ngjarjet q po ndodhin duke u br me krah t vetdijes s sigurt dhe me nj aftsi t prsosur krijuese. Ato nuk kan nxitur jo vetm rinin e athershme, por edhe t moshuarit pas leximit dhe studimit t ktyre veprave bnin dialog mes vete pr t ardhmen, kuptohet, n mundsit e tyre t perceptimit t ngjarjeve dhe nuk kundrshtonin prpjekjet e tyre, por prkundrazi ata i nxitnin edhe m shum q t vazhdonin n rrugn e filluar. Sipas cilsis dhe tipareve q kan t bjn me cilsit e shkrimeve n kto vepra, personalisht e veoja romanin Besniku, sepse trajton realitetin e drams jetsore shqiptare si procedim i nj zakoni t pa kanonizuar, t prangosur, se pa mashkull - djal nuk ka zhvillim t familjes, por ka nj shkatrrim si form me perceptime si form substancial i zhvillimit dhe i protagonistve t romanit. Pr kto fenomene ose m mir ti quajm triada: humanizmin, estetikn dhe filozofin n romanet e Rexhai Surroit, q paraqesin teza, antiteza dhe sinteza, mund t flasim me or t tra, por ti kthehemi romanit Besniku dhe ti hulumtojm kto situata shoqrore n t.

nga Prof. dr. sc. Akil Mark Koci

volucioni i letrsis n gjuhn shqipe n Kosov, pr nj koh relativisht t shkurtr, ndodhi n nj shkall prmasash mesatare, dhe brenda vete sintetizoi krijimin e ktij zhanri letrar ndr m t vshtirt, si pr nga trajtimi i temave, pr nga gjersia, e po ashtu edhe pr nga fuqizimi i rolit t subjektit artistik, gj q medoemos shpinte edhe nga prgjegjsia krijuese. Ky evoluim pleks n vete edhe elemente t tjera t rritjes e t forcimit gradual t vlerave humane, estetike dhe filozofike t artit, sepse duke ndjekur konceptet e saja, s'ka sesi t mos shquhet e t mos theksohet se n romanet e autorve t Kosovs t zgjidhen pr trajtim tema t larmishme t jets bashkkohore ose nga e kaluara kosovare.

mente i ndeshim te disa autor, kurse te romanet e Rexhai Surroit spikat vlera humane, estetike por edhe ajo filozofike si burim frymzimi edhe pr artin me t ciln sht marr ky krijues i spikatur i letrsis si art i kultivuar. Kjo baz e trajtimit filozofik-letrar , e mbshtetur n kto tri elemente q i theksuam n kt vshtrim, paraqet edhe bazn mbi t ciln strukturohen vlerat, funksionet, metodat dhe mnyra e krijimit t autorit. Dhe e gjith kjo, pa dyshim, do ta forcoj edhe tezn se "njeriun mund ta shptoj vetm arti"! Nuk sht e rastit pse mu kto elemente i zgjodhm pr ti studiuar. N romanet e tij autori jo vetm linjat rrfimtare, por edhe gjith struktura tematike e hulumtimit t ciln e ka ndjekur, e mbshtet mbi traditn e letrsis iluministe, por ai kt tradit e zhvillon dhe e pasuron m gjuh t re proze e me koncepte t reja. Dhe kto

elemente t reja n romanet e tija kan vler t veant. Edhe sikur t duam t gjejm ndonj t met t vogl n raport me kto q folm m sipr, ta pret mendja se nuk do t zbulonim asgj q i demanton thniet tona. Thurjen e subjekteve n romanet e tija nuk e karakterizon vetm drama. T gjitha romanet e tij i prshkon nj atmosfer dramatike e lirike si imagjinonim poetik, pikrisht duke i trajtuar temat nga universi Kosovar me t gjitha hieroglift jetsor t saja. Ai nuk i ikn tjetrsimit t njeriut nga jeta e prditshme, prkundrazi ai i hulumton, i zbulon imazhet e shfaqura q priren duke mos prfillur aspektet e shumta e sidomos at gnoseologjik si njohs jo vetm i dukurive estetike, humane estetike, por edhe filozofike si sinteza n kushtet e reja shoqrore. Dhe, pr nga karakteri letrar kto elemente paraqesin lajtmotivin e ngjar-

N kt tem t shkurtr shqyrtimi nuk mund ti trajtojm tra ato elemente kye q e kan prcjell gjith at krijimtari, q sot paraqet nj humus t madh dhe t gjer pr nga cilsia, eksperienca, e q vinin nga dobia utilitare duke na sjell knaqsi shpirtrore q gjithnj prftohet nga perceptimi i bukuris si element parsor i knaqsis estetike. Kto ele-

inistri i Diaspors, Ibrahim Makolli, me krkes t Komisionit parlamentar pr pun t jashtme t Kuvendit t Republiks s Kosovs raportoi para ktij komisioni. Ai i paraqiti punt dhe objektivat q ka realizuar Ministria e Diaspors pr periudhn kohore janar maj 2013.

MINISTRI I DIASPORS RAPORTOI PARA KOMISIONIT PARLAMENTAR PR PUN T JASHTME

vestimeve nga diaspora, ministri Makolli potencoi se gjat ksaj periudhe jan organizuar konferenca dhe tryeza me biznese nga diaspora, pr t par nga afr nevojat dhe krkesat e tyre jo vetm n inkurajimin e tyre pr t br biznes n Kosov, por edhe pr t ndihmuar n krijimin e bazs ligjore pr shtjen e politikave fiskale etj. N fund, antart e komisionit parlamentar pr pun t jashtme t Kuvendit t Kosovs e falnderuan ministrin Makolli pr korrektsin dhe gatishmrin pr t raportuar pr punn e br. Ata i parashtruan pyetje lidhur me problemet, me t cilat po ballafaqohet mrgata jon, si policat e sigurimit, shtja e dokumenteve etj. Antart e komisionit parlamentar vlersuan se duhet t ket nj bashkpunim m t mir dhe t harmonizohen lidhjet e komunikimet mes dikastereve qeveritare dhe mrgats.

Para komisionit parlamentar, ministri Makolli tha: Tashm jemi n fazn finale t hartimit t Strategjis s diaspors 2013 2018, pas nj pune intensive, n bashkpunim me institucionet e vendit dhe ato ndrkombtare, ekspertt, si dhe pas konsultave publike q jan mbajtur n shumicn e vendeve ku sht e koncentruar m shum diaspora. Po ashtu, me koh ka prfunduar hartimi i Koncept-dokumentit pr regjistrin e mrgats, i cili ka ofruar tri modalitete t realizimit t ktij procesi: nprmjet forms s drejtprdrejt (online), regjistrimit fizik dhe nprmjet konsullatave t Kosovs npr bot. Ndr objektivat q jan realizuar gjat ksaj kohe sa i prket msimit plotsues n diaspor sht edhe organizimi i konferencs pr institucionalizimin e msimit plotsues n diaspor, n bashkpunim me MASHT-in, Ministrin e Arsimit t Shqipris. Jan drguar mbi 6 mij libra dhe lektyra pr fmijt tan n diaspor, si dhe jan organizuar ekskursione npr Kosov dhe n trojet shqiptare pr fmijt nga diaspora, theksoi m tutje ministri Makolli. Ai tha se n shkurt sht hapur Qendra e par kulturore n diaspor, prkatsisht n Stamboll. Kt vit jemi duke punuar q ti hapim kto qendra edhe n Zvicr, SHBA, si dhe jemi n procedur pr t hapur n Gjermani dhe n Franc, u shpreh ministri Makolli. Ndrkaq, sa i prket prkrahjes s in-

qasje nGA SAMI ISLAMI

isa vjet m par mu n mes t Prishtins u ndrtua nj kish katolike. Kjo kish, nuk besoj se ishte nj nevoj aq e shqiptarve t besimit katolik, sa qe , n njfar mnyre nj simbol se shqiptart ishin m shum t orientuar nga Perndimi, si nj mirnjohje ndaj misionars son t madhe Nns Terez, q populli yn ia dha njerzimit. Kjo mendoj se ishte arsyeja e ksaj kishe. Tjetr sht shtja se kjo kish u ndrtua n nj vend t ngusht, duke e ngulfatur kshtu frymmarrjen e qytetit. Nejse. Si pr udi, tani , kjo kish, kam prshtypjen, se u b nxitje pr shqiptart mysliman q, edhe ata t krkojn t ndrtojn nj xhami. Krkesa e BIK-ut, komuns s Prishtins, me n krye Trnavn ishte q t sigurohej trualli sa m shpejt q t ishte e mundur (!) dhe krkesa ishte q trualli t caktohej mu n oborrin e Fakultetit Filizofik t Prishtins ( ta sfidonte kishn, e cila sht prball) (!),me arsyetimin se besimtart mysliman spo kishin vend pr tu falur! Nj krkes e till e Bashksis Islame ishte vrtet absurd, sepse n Prishtin ka aq shum xhamia sa, pos n dit festash, kurr nuk mbushen plot me besimtar (vetm n qendr t qytetit jan shtat a tet sish!). Megjithat, nn kt pretekst, n emr t mungess s xhamiave BIK- u nuk u ndal, por vazhdoi krkesn duke organizuar protesta, duke manipuluar, duke paguar ose duke i prdor trushprlart pr tu falur edhe n rrug! S fundi komuna ua caktoi vendin ku mund t ndrtohej xhamia. Jo aty ku krkuan ata, por edhe kjo mu n qendr t Prishtins (vetm nja 200300 metra larg kishs!), duke e ngulfatur kshtu qytetin edhe m shum, edhe ashtu t mbindrtuar! Projekti i ksaj xhamie u publikua. sht i njohur tani pr t gjith. Ishte nj projekt, q vetm n Arabi mund ta shohsh. Vetm xhamia e Qabs n ia kaloft! Stil tipik arab, me katr minaret, me nga tre rrath! Por nuk sht vetm kjo. Nj ksi xhamie tanim sht n prfundim e sipr n Mitrovic. Nj ksi xhamie, me prmasa kolosale u prurua tash von edhe n Tiran. Atje qeveria shqiptare i dha aq shum publicitet, n prurimin e saj, sikur ndrtimi i ksaj xhamie t ishte shptim i kombit! Krejt kjo propagand, q po bhet , nuk po bhet se shqiptart e besimit islam nuk po kan se ku t faln, si u tha m lart, por m shum pr shkak t propagands islamike q po bhet n Kosov e Shqipri nga militant islamik t paguar mir nga qarqe arabe apo turke, pr t mbjell ndikimin arab n trevat shqiptare. Fundja kjo sht prpjekje e ktyre qarqeve ekstremiste pr ti dhn nj imazh tjetr Kosovs dhe Shqipris, karshi bots perndimore! Dhe paradoksi tjetr sht se kjo po ndodh n kohn kur politikat shqiptare t t dy shteteve si t Shqipris londineze, poashtu edhe t Kosovs, synojn n nj t ardhme t shpejt t futn n familjen e gjer evropiane.

www.facebook.com/thealbanian.co.uk

faqe 21

PROPAGANDA FETARE DHE XHAMIT (E REJA) N TREVAT SHQIPTARE

gjith kjo propagand pr islamin, duke i prjashtuar religjionet e tjera? far fitimi kemi ne shqiptaret pr kt shrbim q po i bjm ilamizmit? Pr mua t gjitha religjionet jan njsoj, n kuptimin e mesazheve q ato prcjellin te besimtart e tyre. Po kjo q po ndodh me kta propagandues t islamit, ma kujton kohn e inkuizicionit n fen katolike t shekullit 13, kur kisha e ngulfaste mendimin e lir njerzor dhe i prniqte kush kishte guxim ta kundrshtonte. Sikur kta t kishin pushtetin n dor do t ndodhte e njjta gj edhe sot pas 7 shekujsh edhe tek ne! N kt fushat propagandistike nj rol t vaant ka dhn dhe po jep interneti. Ky medium i futur sot n do pore t shoqris, po u shrben mir hoxhollarve hipokrit pr t mbjell dhe propaganduar helm tek gjeneratat e reja. Shefqet Krasniqi dhe disa hoxhollar t tjer si ky shfrytzojn internetin pr t llomotitur gjithka. Japin ligjrata pr lindjen, vdekjen pr zotin Iu flasin njerzve t shkret, sigurisht npr xhamia, dhe incizimet i hedhin n internet, duke i treguar xhematit edhe at se si qengji i pjekur ka folur ( i ka thn myslimanit t mos e haj at se e kishte helmuar jahudia!), duke futur kshtu prarje n mes feve dhe kombeve; se dhia para se t ngodhte nga uria (pas nj duaje q Muhamedi ia kishte br), kishte qitur qumsht pr nj ushtri, pr pronaren e dhis, bile edhe kishte tepruar! E deri te ajo e hoxh maskarait Irfan Salihu, i cili del n internet dhe thot se i vdekuri nuk dgjon. Kot i thua se kam marr patentn e shoferit, kam mbaruar shkolln.ai nuk dgjon. Po ai (pra i vdekuri) sipas ktij maskarai, dgjon vetm kur t varroset. Ai po i dgjoka hapat e njerzve kur largohen pasi ta ken varrosur! E kta t shkret, pasi q profesort doktort si Shefqeti, Irfani e ndonj tjetr ua kan shprlar mir trurin, besojn! Fatmirsisht feja tek ne nuk ka pushtet (dhe uroj q kurr kjo t mos ndodh!) dhe si e till nuk ka at fuqi q njerzit ti sanksionoj nse nuk bjn si thot ajo. Se, duke e par se far jan duke br n kto kushte pa pushtet, po tu vinte koha e tyre do ta kishin br Kosovn, ndoshta, edhe Shqiprin nj Iran (shtet tipik islamik), Pakistan, apo Afganistan ballkanik!

tre ereksh, q ska qen tradit pr klerikt mysliman n t kaluarn, ka ndikuar q, koh m par, rreth 200 shqiptar nga Kosova t rekrutohen dhe t shkojn pr t luftuar n Siri! Nga mediat u njohtuam se nja dy-tre prej tyre vdiqn n luftn e shenjt atje. Pse? bri bota arabe, n veanti Siria, pr ne shqiptart? Asgj. Po kush jan viktimat? Rinia jon, e painformuar, pjesa m e muar e kombit. Jan kryesisht fmij t familjeve t varfra. Kta hoxhallar shpirtprishur u japin ndonj lek dhe pastaj u shprlajn trurin me propaganda fetare. Raste t tilla n Kosov dhe n Shqipri ka shum, ku t rinjt, t yshtur nga kjo propagand vetvriten si qe rasti i nj 17-vjeari n Prishtin, i cili, vjet, u gjet i varur n shtpi t vet. Se, kta hoxhollar horra i kshillojn kta fatkeq se nse njeriu vdes para moshs 17 vjeare do t shkoj drejt n xhenet! N vendin ku ndodhi tragjedia, m pastaj u gjet llap-topi me webfaqe t hapura dhe pamflete islamike! Nj kontribut pr t keq po japin edhe mediat tona, sidomos n Kosov. Klerikt mysliman, poashtu edhe katolik dyert e televizioneve i kan t hapura. Mjafton t jet nj rast, ( ndonj fest fetare) dhe ata i ke n television. Dhe jo vetm n nj television , por gati n t gjith televizionet e Kosovs. Pse gjith ky publicitet? Pse gjith kjo propagand? Televizionet tona jan br si stacion autobusash! Nuk ka asnj kriter se kush duhet t ftohet n tv , e kush jo. Kush

sht n vijn kombtare, e kush po u on rrymave t errta uj n mulli? Hyn kush t doj! Del kush t doj ! Bile vet televizionet, kam prshtypjen, se po bjn gara se cili po i merr i pari kta faqezinj! N kohn e ramazanit hoxhollart, si Naim Trnava, Bajgora etj., jan standard n RTK dhe pothuaj n t gjith televizionet e Kosovs. Nj her thirren pr fillimin e ramazanit, pastaj thirren pr Leile Kadr (tri dit pra Bajramit t Madh kur kurani ka zbrit n tok!), pastaj natn e Bajramit, pastaj pr Bajram t Vogl Televizionet tona po u japin hapsir sa t duash! N disa televizione lokale t Kosovs, q uditrisht pothuaj ska qytet q nuk e ka nj t till(!) Iftari bhet me telvizion, syfyri me television, kndohen lahi poashtu n television N kohn e ramazanit nuk e di njeriu se a sht n Arabi, Pakistan, Afganistan, apo n Kosov e Shqipri! Kreu i Qendrs Islamike t Kosovs Naim Trnava, si duket sht m i paguari nga kto organizata arabe. Ai, edhe kur sht diskutuar n qarqe fetare se vehabizmi po bn dm n Kosov, nuk ndrmori asgj. Ama asgj. Kjo le t kuptohet se Trnava sht njsoj si ata! Trnava sht i shitur. Ska asnj fije patriotizmi n shpirt. Fjalt q flet pr patriotizm ai i ka vetm fars. Ai sht i pari q punon pr Arabi. Atyre q e kan par nj intervist n RTK, koh m par, sigurisht se iu kujtohet deklarata e tij kur ky myfti matrapaz, pat thn se shqiptart e besimit katolik dhe ortodoks e

Krahas ndrtimit t xhamive, propaganda e hoxhollarve t modelit t Shefqet Krasniqit, Irfan Salihut, e shum e shum t tjerve si kta, krejt me mjekra e me pantollona

prqafuan fen myslimane menjher pas Lufts s Kosovs , me 1389! Dokrra! Sipas tij del se shqiptart e t dy konfesioneve, mezi e paskan pritur t vijn turqit, t okupohen prej tyre dhe ti falenderojn q ua solln kt fe q qenka fe e vetme e pranuar te zoti! Kto deklarata mund ti thot vetm nj njeri i shitur, si Trnava! Kjo t jep t kuptosh se si nj hoxh flet kuturu, vetm sa per ti knaq me gnjeshtra besimatert e tij. Edhe gazetari q e bri intervistn, nj ish koleg imi (q nuk dua tia prmend emrin) e lente hoxhn t kaluronte, pa e kontrolluar se far po thoshte. Dua ti them myftiut , se shqiptart katolik dhe ortodoks jan kthyer n islam jo menjher pas humbjes s lufts s koalicionit ballkanik t udhhequr nga Car Llazari serb me 1389, por vetm pas 3 shekujsh, pra n shekullin e 18-t e m von. Dhe dihet se far presioni ka pasur q ata t ktheheshin n islam. Ka edhe hoxhollar t tjer, t po ktij niveli t prir t bjn ksi propagandash, q shkojn n dm t shqiptarve n prgjithsi! Nj rast , q m ka ln prshtypje pr t keq, nj hoxh shqiptar n Londr kur un me disa miq kishim shkuar pr ngushllime tek nj mik ( ktij mikut i pat vdekur nna), posa hyri n dhom, ku kishte plot mysafir, hoxha tha T lumt na qe jemi mysliman! Nuk di pse te lumt na , po ata t tjert , q nuk jan mysliman , katolikt, ortodokst, budistt, hindust etj.qenkan t mjert ata, apo jo? Pse

STUDIO ALBANIA ME NJE PROVOJE 20 VJECARE NE GEZIME FAMILJARE TASHME JU AFRON EDHE SHERBIME ME LEMOZINA ME NGJYRA TE NDRYSHME SI DHE ME CMIME NGA ME TE LIRAT . PRONONTONI TEK NE GEZ IMIN TUAJ FAMILJARE DUKE PRONONTUAR . KAMER - LIMOZINE DHE GRUPIN MUZIKORE. PER SHERBIM KOMPLET DO KENI 15 % DISCOUNT PRONONTIMET BEHEN VETEM ONLINE WWW.STUDIOALBANIA.COM OSE NE TEL 02088894304

english

www.facebook.com/thealbanian.co.uk

page 23

KOMPANIA AVOKATORE SHQIPTARE

TEL: 0207 998 0035 F. 0207 998 48 10 M. 07792 097132 (EMERGENCIES ONLY) E: INFO@OLIVERANDHASANI.CO.UK W: WWW.OLIVERANDHASANI.CO.UK

AVOKATI SHQIPTAR NAIM HASANI N SHRBIM T SHQIPTARVE N BRITANI

Immigration and Asylum
We specialize in immigration and Asylum Law and Judicial Review Applications in the High Court. Aspects of the immigration and asylum work we undertake are shown below: Applications for Judicial Review in the Administrative on immigration, asylum and human rights applications refused, Asylum and human rights applications and appeals, Marriage applications/unmarried partner applications Extension of Leave and variation of leave applications Settlement applications/indefinite leave to remain in the UK, Entry clearance for family members, Visit visas / Student visas/ Family reunion European Economic Area (EEA) applications by Non EEA nationals for EEA residence permits / residence documents including appeals, if the application is refused, Points based System Applications Business investors British nationality and citizenship applications Applications based on UK ancestry Applications which fall outside the immigration rules In country appeals Entry clearance applications and appeals British nationality deprivation matters, including appeals, Appeals against Deportation Order, following criminal conviction of foreign nationals methods of funding such as Before the Event Legal xpenses Insurance, other insurance, union funding. We aim to settle many cases, without court proceedings and we if necessary, we would argue your case at court. Contact us for a free initial consultation. Where appropriate, we offer home and hospital visits. We can help you with: Work place accidents / Accidents in public places. Slips, trips and falls / Road traffic accidents. Work place illnesses / Criminal Injuries Compensation

Divorce
We will help you throughout the process, so it causes as little distress as possible. We are committed to give you pragmatic advice and a fast and efficient service, delivered in a friendly and sensitive manner. We only undertake divorce work for privately funded clients. We can help you with:Divorce, judicial separation and nullity applications

Litigation
Examples of our areas of expertise include: Breach of contract Negligence - including professionals such as solicitors, accountants, surveyors, architects, and dentists. Debt recovery for individuals and businesses. Fraud related litigation including confiscations and Proceeds of Crime issues. Property related claims. Claims against Local Authorities and public bodies. Intellectual property disputes. Trust claims. Inheritance claims. Insurance claim/Fraud

Personal Injury
If you have had an accident in last three years, or have been the victim of an assault, you may be entitled to compensation. If we win your case, you receive 100% of your compensation and the other party pays your legal costs. If you do not win, there are no hidden charges. We would be happy to enter into Conditional Fee Agreements (no win no fee), provided that we believe that there are merits to pursue your claim for compensation. You may also be eligible for other

s.