Anda di halaman 1dari 47

22/04/2013

Sistematizao da
Assistncia de Enfermagem II

PLANO DE CUIDADOS
EQUILBRIO HDRICO, ELETROLTICO E ACIDOBSICO

Elisngelo A Costa da Silva

Plano de Cuidados Equilbrio eletroltico

Equilbrio hdrico, eletroltico e acidobsico mantm a funo dos sistemas corporais Distribuio dos lquidos corporais
Lquidos intracelulares Lquidos extracelulares

Eletrlitos
Sdio, potssio, clcio, bicarbonato, cloreto, magnsio e fosfato
Prof Elisngelo A Costa da Silva elisangelo@hotmail.com

22/04/2013

Plano de Cuidados Equilbrio eletroltico

Movimentos dos lquidos


Osmose (solutos) Difuso (gases) Filtrao (presso) Transporte ativo (depende de energia bomba) homeostase

Prof Elisngelo A Costa da Silva elisangelo@hotmail.com

Plano de Cuidados Equilbrio eletroltico

Regulao dos lquidos


Ingesta de lquidos Regulao hormonal

Regulao dos eletrlitos


Ctions (sdio, potssio, clcio e magnsio) nions (cloreto, bicarbonato e fosfato)

Regulao do equilbrio acidobsico CO2 + H2O H2CO3 H + HCO3


Prof Elisngelo A Costa da Silva elisangelo@hotmail.com

22/04/2013

Plano de Cuidados Equilbrio eletroltico

Desequilbrios Eletrolticos
Sdio (hiper e hiponatremia) Potssio (hiper e hipopotassemia, hiper e hipocalemia) Clcio (hiper e hipocalcemia) Magnsio (hiper e hipomagnesemia) Cloreto (hiper e hipocloremia)

Prof Elisngelo A Costa da Silva elisangelo@hotmail.com

CONCEITO
FUNO CELULAR Depende de processos bioqumicos e enzimticos do metabolismo celular osmolaridade, os eletrlitos, os nutrientes, a temperatura, o oxignio (O2), o dixido de carbono (CO2) e o on hidrognio (H+).
21/04/2013

22/04/2013

CONCEITO
EQUILBRIO CIDO-BASE a manuteno da quantidade ideal de ons hidrognio (H+) nos lquidos intra e extracelular por meio de um delicado equilbrio qumico entre os cidos e as bases existentes no organismo. A concentrao de ons hidrognio corporais determina o grau de alcalinidade, medidos pelo pH.
21/04/2013

nos lquidos acidez ou

IMPORTNCIA DA COMPREENO

O reconhecimento dos mecanismos homeostticos que controlam o equilbrio cido-base fundamental, pois os distrbios cido-base esto associados a maior risco de disfuno de orgos e sistemas e bito em pacientes internados em terapia intensiva.

21/04/2013

22/04/2013

ALTERAES DECORRENTES DISTRBIOS DO EQUILBRIO CIDO-BSICO


Aumento da resistncia vascular pulmonar; Aumento da resistncia vascular sistmica; Alteraes da atividade eltrica do miocrdio e SNC; Alteraes da contratilidade do miocrdio; Alteraes da afinidade da hemoglobina pelo oxignio; Modificao da resposta a certos agentes qumicos, endgenos e exgenos (hormnios e drogas vasoativas)

21/04/2013

ALTERAES DECORRENTES DISTRBIOS DO EQUILBRIO CIDO-BSICO

Procedimentos teraputicos Ventilao mecnica Uso de diurticos

Desequilbrio cido-base

Monitorizao criteriosa para a deteco precoce


21/04/2013

22/04/2013

CONCEITO
O que o pH? [...] significa POTNCIA DE HIDROGNIO e simplifica a medida da concentrao de ons hidrognio (H+) na gua e solues. A gua considerada substncia padro usada como referncia para expressar o grau de acidez ou de alcalinidade das demais substncias.

21/04/2013

CONCEITO

GASOMETRIA ARTERIAL
[...] exame invasivo obtido por puno arterial que mede as concentraes de oxignio, a ventilao e o estado cidobsico.
21/04/2013

22/04/2013

Gasometria Arterial

Amostra sangue arterial coletado na a. radial, braquial, femoral ou dorsal do p Verifica-se: o estado cido-bsico (pH) e ventilao: PaCO2 e PaO2

Coleta da Amostra

21/04/2013

Precaues padro Posio sentada ou decbito dorsal Teste de Allen Elevao do punho com exteno Palpao da artria Antissepsia Opcional: Lidocana Seringa Heparinizada/3 a 5 mL

22/04/2013

Coleta da Amostra
Retirar agulha e comprimir 2min ou no haver sangramento Retirar bolhas de ar e homogenizar amostra Informar FiO2 Cuidados pr e ps puno arteial
21/04/2013

22/04/2013

Coleta da Amostra
Complicaes
0,58% Episdios Vasovagais Dor localizada Pequenos Hematomas
21/04/2013

22/04/2013

Indicao

Indicado para avaliar a natureza, a evoluo e a intensidade de distrbios metablicos e respiratrios


21/04/2013

10

22/04/2013

Indicaes

Avaliao de:

Ventilao (PaCO2) Oxigenao (PaO2) Condio cido-bsica (pH,PaCO2,HCO3)

Resposta do paciente terapia Diagnstico Evoluo clnica

21/04/2013

CONCEITO

21/04/2013

11

22/04/2013

pH

Alterao sugere desequilbrio no sistema respiratrio ou metablico Valores normais: entre 7,35 e 7,45 pH < 7,35 = acidose pH > 7,45 = alcalose

pH <6,8 ou >7,8 incompatvel com vida

21/04/2013

O pH do Sangue

21/04/2013

12

22/04/2013

CIDOS DO ORGANISMO
cidos: substncias capazes de doar H+ cidos orgnicos (metabolismo aerbico CIDO CARBNICO)

21/04/2013

cidos fixos: cido fosfrico, cido ltico (metabolismo anaerbico)

BASES DO ORGANISMO
Bases: substncias capazes de receber H+ Bases orgnicas (bicarbonato)

21/04/2013

OUTRAS BASES Fosfato ; Protenas; Hemoglobina

13

22/04/2013

O pH DO SANGUE

21/04/2013

PaO2

Exprime a eficcia das trocas gasosas atravs da membrana alveolocapilar Valores normais: de 80 a 100 mmhg 60 mmhg = hipoxemia severa Relacionar PaO2 com fiO2 ofertada

21/04/2013

14

22/04/2013

PaCO2

Eficcia da ventilao alveolar Valores normais: de 35 a 45 mmhg Reflete distrbios respiratrios do pH PaCO2 = hiperventilao = Alcalose respiratria PaCO2 = hipoventilao = Acidose respiratria

21/04/2013

PaCO2
CO2 + H2O H2CO3 H+ + HCO3 PaCO2 = H+ = pH = Acidose respiratria

PaCO2 = H+ = pH = Alcalose respiratria

CO2 + H2O H2CO3 H+ + HCO3


21/04/2013

15

22/04/2013

Bicarbonato - HCO3

Concentrao depende da funo renal Valores normais: de 22 a 28mMol/l Reflete distrbios metablicos

HCO3 = pH = acidose metablica HCO3 = pH = alcalose metablica

21/04/2013

Bicarbonato - HCO3
CO2 + H2O H2CO3 H+ + HCO3 HCO3 = H+ = pH = alcalose metablica HCO3 = H+ =pH = acidose metablica CO2 + H2O H2CO3 H+ + HCO3

21/04/2013

16

22/04/2013

Base excess - BE
Sinaliza o excesso ou dficit de bases dissolvidas no plasma sanguneo Valores normais: -2 a +2 BE = alcalose BE = acidose

21/04/2013

Equilbrio cido-Base
CO2 + H2O H2CO3 H+ + HCO3

H+ = pH = acidose H+ = pH = alcalose
21/04/2013

17

22/04/2013

MECANISMOS REGULADORES DO EQUILBRIO CIDO- BSICO

21/04/2013

MECANISMO QUMICO
Ao Imediata [...] qualquer substncia que possa, reversivelmente, ligar-se aos ons H+, impedindo que cidos ou bases, quando adicionados a uma soluo, alterem significativamente seu pH. Bicarbonato/ cido carbnico (64%) Hemoglobina/Oxihemoglobina (28%) Fosfatos monocido/ fosfato dicido (1%) Protenas cidas/ protenas bsicas (7%)
21/04/2013

18

22/04/2013

MECANISMO RESPIRATRIO
Regula rapidamente (1 a 15 minutos) a reteno ou excreo dos cidos; Mais efetivo que o tampo qumico

21/04/2013

MECANISMO RESPIRATRIO

21/04/2013

19

22/04/2013

MECANISMO RESPIRATRIO

21/04/2013

MECANISMO RENAL
Regula lentamente (horas a dias) a reteno ou excreo dos cidos e bases; Regula a concentrao do H+ promovendo o aumento (reabsoro) ou diminuio da concentrao do bicarbonato (urina alcalina) Elimina H+ e produz e reabsorve o bicarbonato Elimina o bicarbonato em excesso

21/04/2013

20

22/04/2013

DISTRBIOS DO EQUILBRIO CIDO-BASE

21/04/2013

DISTRBIOS DO EQUILBRIO CIDO-BASE

21/04/2013

21

22/04/2013

SANGUE VENOSO MISTO


CVC Oxigenao Tecidual (no separa contribuio corao x pulmo) Sat. O2 70 a 75% 40 a 60% - ICC 40% - Choque Profundo Sat. O2 svm ok DC + Sat. O2 arterial ok
21/04/2013

Causas de Baixa Saturao de Oxignio Venoso Misto Baixa saturao arterial devido funo pulmonar anormal, porm com funo cardaca normal Saturao de oxigno normal e reduo da funo cardaca permitindo maior extrao tecidual de oxignio
21/04/2013

Combinao das duas

22

22/04/2013

Valores Normais dos Gases Sanguneos

Sangue Arterial

Sangue Venoso

pH
PaO2 PaCO2 HCO3 BE Sat. O2
21/04/2013

7,35 7,45
80 100mmHg 35 45mmHg 22 26 mEq/L -2 a +2 95% ou >

7,33 7,43
35 49mmHg 41 51mmHg 24 -28 mEq/L 0 a +4 70 75%

INTERPRETAO DA GASOMETRIA ARTERIAL

A avaliao do equilbrio cido-bsico


feita a partir de quatro parmetros principais: pH, a PaCO2, o bicarbonato e a diferena de bases.

21/04/2013

23

22/04/2013

Distrbios cido base


Acidose respiratria Alcalose respiratria Acidose metablica Alcalose metablica Acidose mista Alcalose mista Gasometria compensada

21/04/2013

INTERPRETAO DA GASOMETRIA ARTERIAL

pH PaO2 PaCO2

7,35 7,45 80 a 100 mmHg 35 a 45 mmHg

HCO3
BE Sat. O2
21/04/2013

22 a 26 (28) mEq/l
- 2 A +2 mEq/l >95%

24

22/04/2013

ACIDOSE RESPIRATRIA

21/04/2013

Acidose Respiratria

Acidose: pH 7,35 Respiratria: PaCO2 45mmHg

Hipoventilao PaCO2 pH = Acidose

Compensao: aps 12 a 48h eliminao renal de HCO3

21/04/2013

25

22/04/2013

Acidose Respiratria

Causas:

drive ventilatrio (leso SNC ou inibio por drogas) Obstruo VAs Ds neuromusculares, SARA, TEP, edema pulmonar, atelectasia, fibrose VM inadequada

21/04/2013

Quadro Laboratorial e Tratamento

Estimular a ventilao pulmonar Estimular a tosse Administrar broncodilatador para desobstruir vias areas Tratar hipercalemia Oxigenioterapia, Entubao traqueal e ventilao mecnica.

21/04/2013

26

22/04/2013

CUIDADOS DE ENFERMAGEM
Monitorizar sinais vitais (FC, FR, PA, PVC, T, SpO2) e avaliar o ritmo cardaco. Avaliar padro respiratrio: FR, amplitude, ritmo, expanso e ausculta Avaliar e observar o nvel de conscincia, ateno para possveis alteraes Avaliar, observar e comunicar alteraes na gasometria arterial, oximetria de pulso (SpO2) e nos nveis sricos dos eletrlitos. Realizar aspirao traqueal sempre que necessrio, estimular a respirao profunda e a tosse. Manter oxigenioterapia em condies ideais de acordo com a necessidade do paciente
21/04/2013

ALCALOSE RESPIRATRIA

21/04/2013

27

22/04/2013

Alcalose respiratria

Alcalose: pH 7,45 Respiratria: PaCO2 35mmHg

Hiperventilao PaCO2 pH = Alcalose

Compensao: eliminao renal de HCO3

21/04/2013

Alcalose respiratria
Causas:

Dor, ansiedade, febre, grandes altitudes Leso SNC VM inadequada

21/04/2013

28

22/04/2013

Quadro Laboratorial e Tratamento


Remover causa da hiperventilao Ajustar os controles adequando a ventilao mecnica as necessidades do paciente.
21/04/2013

CUIDADOS DE ENFERMAGEM
Monitorizar sinais vitais (FC, FR, PA, PVC, T, SpO2) e avaliar o ritmo cardaco. Avaliar padro respiratrio: FR, amplitude, ritmo, expanso e ausculta Avaliar e observar o nvel de conscincia, ateno para possveis alteraes Avaliar a dor e o grau de ansiedade Avaliar, observar e comunicar alteraes na gasometria arterial, oximetria de pulso (SpO2) e nos nveis sricos dos eletrlitos. Avaliar, observar e alterar os parmetros do ventilador mecnico de acordo com as necessidades do paciente.
21/04/2013

29

22/04/2013

ACIDOSE METABLICA

21/04/2013

Acidose Metablica

Acidose: pH 7,35 Metablica: HCO3 22 mEq/L Causas:


Insuficincia renal Cetoacidose diabtica Febre, doenas infecciosas

Compensao: Hiperventilao

21/04/2013

30

22/04/2013

Quadro Laboratorial e Tratamento


Eliminar causas de hipxia: reposio volmica, normalizao do DC, correo da presso arterial Administrao de HCO3 Corrigir hiperpotassemia
21/04/2013

CUIDADOS DE ENFERMAGEM
Monitorizar sinais vitais (FC, FR, PA, PVC, T, SpO2) e avaliar o ritmo cardaco. Avaliar padro respiratrio: FR, amplitude, ritmo, expanso e ausculta Avaliar e observar o nvel de conscincia, ateno para possveis alteraes Avaliar, observar e comunicar alteraes na gasometria arterial, oximetria de pulso (SpO2) e nos nveis sricos dos eletrlitos. Avaliar, observar e alterar os parmetros do ventilador mecnico de acordo com as necessidades do paciente. Administrar bicarbonato de sdio, conforme solicitado. Lavar o catter com soro fisiolgico antes e depois de administar o bicarbonato Monitorizar a funo renal registrando o balano hdrico.

21/04/2013

31

22/04/2013

ALCALOSE METABLICA

21/04/2013

Alcalose Metablica

Alcalose: pH 7,45 Metablica: HCO3 28 mEq/L Causas:


Insuficincia respiratria crnica (DPOC) Oferta excessiva de bicarbonato Perda excessiva de contedo gstrico

Compensao: depresso respiratria incomum

21/04/2013

32

22/04/2013

Quadro Laboratorial e Tratamento


Remoo da causa Reposio volmica Uso racional de diurticos e administrao de potssio
21/04/2013

CUIDADOS DE ENFERMAGEM
Monitorizar sinais vitais (FC, FR, PA, PVC, T, SpO2) e avaliar o ritmo cardaco. Avaliar padro respiratrio: FR, amplitude, ritmo, expanso e ausculta Avaliar e observar o nvel de conscincia, ateno para possveis alteraes Avaliar, observar e comunicar alteraes na gasometria arterial, oximetria de pulso (SpO2) e nos nveis sricos dos eletrlitos. Administra oxignio, para tratar hipoxemia Monitorizar balano hdrico Administar potssio em bomba de infuso ou controle rigoroso do gotejamento.
21/04/2013

33

22/04/2013

Acidose mista

Acidose: pH 7,35 Mista: PaCO2 45mmHg e HCO3 22 mEq/L

Ex: IResp PaCO2 fadiga mm respirat. produo de cido ltico tamponado pelo HCO3 = pH
21/04/2013

Alcalose mista

Alcalose: pH 7,45 Mista: PaCO2 35mmHg HCO3 28 mEq/L

Ex: hiperventilao em VMI PaCO2 perda de suco gstrico por vmito HCO3 = pH
21/04/2013

34

22/04/2013

Regra prtica
pH
acidose 7,35 normal 7,45 alcalose PaCO2 alcalose 35 normal 45 acidose HCO3

acidose 22 normal 28 alcalose


21/04/2013

AVALIAO DO EQUILBRIO CIDO-BASE PARMETROS: pH, pCO2, HCO3 E BE/DB

21/04/2013

35

22/04/2013

Casos Clnicos

21/04/2013

Casos Clnicos
S.P.T., 55 anos, hipertenso, diabtico, IRC, da entrada na UTI dispneico, taquicrdico, apresentando RNC, ECGl 11. Aps coleta de GSA foram identificados os seguintes valores.
21/04/2013

36

22/04/2013

Casos Clnicos
pH: 7,29 PaO2: 80 mmhg PaCO2: 38 mmhg SaO2: 88% HCO3: 15 mEq/L BE: -4
21/04/2013

Acidose Metablica

21/04/2013

37

22/04/2013

Casos Clnicos
G.B.P., 35 anos, febril, da entrada na UTI taquidispneica, taquicrdica, apresentando ECGl 15, roncos e estertores, em franca IRpA. Aps coleta de GSA foram identificados os seguintes valores.
21/04/2013

Casos Clnicos
pH: 6,95 PaO2: 55 mmhg PaCO2: 57 mmhg SaO2: 86 % HCO3: 24 mEq/L BE: 0
21/04/2013

38

22/04/2013

Acidose Respiratria

21/04/2013

Casos Clnicos
A.B.S., 78 anos, histria de AVE e IRC da entrada na UTI, bradicrdico, apresentando RNC com ECGl 08. Aps coleta de GSA foram identificados os seguintes valores.
21/04/2013

39

22/04/2013

Casos Clnicos
pH: 7,49 PaO2: 89 mmhg PaCO2: 42 mmhg SaO2: 90 % HCO3: 31 mEq/L BE: +7
21/04/2013

Alcalose Metablica

21/04/2013

40

22/04/2013

Casos Clnicos
P.C.R., 45 anos, histria de TCE e BCP, internado na UTI 6 dias, intudado, em VM, normocrdico, sedado, Ramsay 04. Aps coleta de GSA foram identificados os seguintes valores.
21/04/2013

Casos Clnicos
pH: 7,55 PaO2: 108 mmhg PaCO2: 23 mmhg SaO2: 96 % HCO3: 25 mEq/L BE: +1
21/04/2013

41

22/04/2013

Alcalose Respiratria

21/04/2013

Casos Clnicos
Este mesmo paciente, sofreu intervenes da equipe de Terapia Intensiva e 36 horas depois, aps nova coleta de GSA foram identificados os seguintes valores.

21/04/2013

42

22/04/2013

Casos Clnicos
pH: 7,59 PaO2: 123 mmhg PaCO2: 27 mmhg SaO2: 96 % HCO3: 33 mEq/L BE: +12
21/04/2013

Alcalose Mista Respiratria e Metablica

21/04/2013

43

22/04/2013

Casos Clnicos
R.C.S., 65 anos, histria de IAM e IRC, internado na UTI 5 dias, em VNI, normocrdico, sonolento. Aps coleta de GSA foram identificados os seguintes valores.

21/04/2013

Casos Clnicos
pH: 7,51 PaO2: 97 mmhg PaCO2: 49 mmhg SaO2: 95 % HCO3: 35 mEq/L BE: +14
21/04/2013

44

22/04/2013

Alcalose Metablica Com Tentativa de Compensao Respiratria


21/04/2013

Casos Clnicos
R.C.S., 65 anos, histria de AVE e BCP, internado na UTI 11 dias, em VM, bradicrdico, comatoso. Aps coleta de GSA foram identificados os seguintes valores.
21/04/2013

45

22/04/2013

Casos Clnicos
pH: 6,89 PaO2: 59 mmhg PaCO2: 52 mmhg SaO2: 65 % HCO3: 37 mEq/L BE: +22
21/04/2013

Acidose Respiratria Com Tentativa de Compensao Metablica


21/04/2013

46

22/04/2013

DVIDAS CRUIS?

47

Anda mungkin juga menyukai