Administrim fiskal me drejtim menaxherial efektiv

nga Eduart GJOKUTAJ

Aktualisht administrata fiskale n vendin ton sht e organizuar sipas modelit t bazuar te funksionet, duke u konsideruar si model i prshtatshm pr t mbshtetur programin modernizues t saj. Struktura organizative sht e nj rndsie t madhe si pr sektorin publik, por edhe at privat. Rndsia e saj qndron te prgjegjshmria, llogaridhnia dhe transparenca si brenda strukturave t organizats, por edhe n raportet me institucionet dhe agjensit e tjera publike dhe private. Synimi kryesor lidhet me rritjen e produktivitetit t operacioneve administrative, nprmjet prmirsimit t transparencs dhe llogaridhnies s brendshme dhe ndaj publikut. N historikun e administrats fiskale shqiptare n kto 22 vite ka nj evoluim, n drejtim t organizimit. Fillimi i organizimit n vitin 1991 mbshtetej te tipi i taksave dhe tatimeve, ndrsa nga viti 2003 evoluoi mbshtetur te funksionet baz t shrbimeve fiskale. Krahasuar me administratat m t zhvilluara, organizimi i administrats fiskale n vendin ton sht n mes t ciklit evolutiv, pr t arritur n nj periudh afatmesme te administrimi i organizuar sipas segmenteve t tatimpaguesve, industrive dhe politikave integruese t ekonomis n ekonomin globale. Mjaft administrata fiskale n bot kan strukturuar organizimin n prshtatje me specifikat e stadit ekonomik, por edhe politikave integruese n tregun botror. Pr do vend nj administrat efektive sht si nj platform q lanon reformat proceduriale dhe kujdeset, si pr ruajtjen n gjendje shrbimi t vazhdueshm pr tatimpaguesit, po ashtu edhe pr klient t tjer dhe bashkpuntor t huaj. Gjithshka q prfshin strukturn organizative lidhet me efektivitetin e shrbimeve ndaj buxhetit dhe publikut, por edhe shrben si nj nyje lidhse me administrimin fiskal n rajon dhe akoma m gjer. A sht efektive struktura organizative q operon sot? Modeli aktual sht projektuar t shrbej pr nj grup funksionesh sipas aftsive dhe kapaciteteve institucionale, q zotrojn punonjsit publik n lidhje me kto shrbime baz, t cilat konsiderohen si ekspertiza n shrbim dhe n partneritet t biznesit. Modeli udhhiqet nga nj menaxhimi i lart, q ndrton strategji dhe programe, si dhe monitoron nivelin e arritjes s tyre. Gjithashtu, ky model pr t kryer gjith operacionet n terren , si dhe pr t realizuar shprndarjen e shrbimeve n segmentet e biznesit ka edhe nj staf menaxherial dhe zbatues t shprndar sipas ndarjeve administrative t vendit me detyrn. Gjith operacionet menaxhohen nga nj menaxher rajonal, q vepron sipas orientimeve t deleguara nga menaxhimi i lart pr mnyrn e operimit n terren, por i cili sht prgjegjs direkt pr zbatimin e operacioneve. N vitet e fundit, n disa shtete t rajonit ballkanik, ashtu si edhe n Shqipri sfida m e madhe ka qen n rritjen e prezencs dhe shrbimeve pran nevojave t krkuara nga bizneset dhe individt tatimpagues. Rritja e penetrimit t teknologjis informatike ka ndikuar n fuqizimin e shrbimeve duke ndryshuar edhe natyrn e shrbimeve (nga kontakte fizike n kontakte nprmjet paisjeve t teknologjis infomatike). Megjithat, pr zona t caktuara gjeografike, si dhe

nivele specifike sociale dhe njohurish mbetet ende i nevojshm shrbimi dhe prezenca fizike si nj mjet kryesor pr administrimin. Drejtimi menaxherial dhe struktura organizative efektive Termi nuk thot shum nse ai nuk shikohet i shprehur natyrshm n linjn organizative vertikale sipas mnyrs s shrbimit q kryen organizata. Delegimi i drejtimit realizohet nprmjet direktivave me shkresa, memorandume apo udhzues, nga drejtoria qendrore n drejtorit rajonale. Zakonisht, ndodh q menaxhimi drejtimit kryhet si nj paket q lanohet pr prdorim nga menaxhert n drejtorin qndrore n drejtim t zyrave rajonale, t organizuara n po t njjtat funksione si drejtoria qndrore. N fund t periudhave mujore, sipas afateve t prcaktuara n udhzimet e produktit t pakets raportohet te menaxhert n drejtorin qendrore niveli i realizimit t udhzimeve t marra n dorzim nga menaxhert rajonal, q e shorndajn n zonn administrative q kan juridiksion veprimi. Midis dy nivele t drejtimit menaxherial qendrojn edhe mjaft sfida q rrin si re t zeza mbi organizatn. Arritja e suksesit varet kryesisht nga aftsit drejtuese dhe menaxhuese t menaxhimit t lart, si dhe aftsis pr t operuar npr nivelet e strukturs organizative. Prgjegjsia e dyanshme (deleguesit dhe t deleguarit) dhe mardhniet e raportimit jan dy pjes mjaft me rndsi pr arritjen e funksionimit optimal t skems organizative. Pr t br t mundur q pjest t lidhen me njra tjetrn nevojitet q ambjenti ku operohet t mbizotrohet nga qartsia e veprimeve, standartizimi i operacioneve, prgjegjsi e qart dhe e bashkshoqruar nga integriteti , si dhe nj pajtueshmri t plot me strategjin dhe qllimet e organizats.