Anda di halaman 1dari 60

LAB THC HNH LINUX GII THIU: Trong lab ny s tm hiu h iu hnh linux qua gip ta hiu r hn v hot

t ng ca h iu hnh ny v c th hn l CENTOS. Bi Lab ny s hng dn c th cch hot ng ca CENTOS nhng ng dng ca n cng nh l li ch trong vic s dng CENTOS. NI DUNG THC HIN: Ni dung gm 9 phn, mi phn l mt hng dn c th thc hnh linux CENTOS 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Ci t linux CENTOS H thng tp tin th mc Ci t phn mm, tnh tin ch v cch dng Qun tr ngi dng Qun l tin trnh Qun l ti nguyn cng Cu hnh mng v thng k lu lng Ci t v s dng Samba ( Hng dn s dng DNS, WEBSERVER, DHCP, FTP, MAIL SERVER) 9. Lp trnh SHELL trn Linux CENTOS

LAB 1: CI T LINUX CENTOS


I/ CI T: CENTOS gm c 6 a CD l y cc gi nht nhng ta cng c th ci t 5 a sau ci cc gi cn thiu qua internet cng c. u tin ta khi ng PC ch boot CD, ta b a u tin vo Khi chng trnh ci t khi ng, s hin th mn hnh ny

C th chn cc ch ci t sau: <ENTER> : chn ci t ch ha Linux text <ENTER> : chn ci t ch text (text mode) Ngoi ra nu mun chn mt s ci t khc ta nhn phm F2 (option) Nh vy ci t bnh thng ta nn nhn ENTER s hin ra hnh ny

Nu mun kim tra ti nguyn a th chn OK, nu khng mun th chn SKIP. Kim tra a gip ta pht hin li v trong qu trnh ci t nu c mt a b li th s b ci li qu trnh ci t . cho nhanh ta chn SKIP. Ta ch i dn hnh ny

Tin trnh ci t bt u, chn Next

Chn ngn ng trong qu trnh ci t, ta nn chn English v bm Next

Chn bn phm thch hp, ta nn chn U.S.English ri chn Next

y l bn cnh bo t chc phn vng trn a ci t CENTOS, ta nn chn Yes phn vng a cng cn ci t Centos

phn chia cng cho ng ta cn nm r nhng iu sau: Remove all partitions on selected drivers and creat default layout: khi ta mun loi b tt c cc patation c sn trn h thng. Remove linux partitions on selected drivers and create default layout: khi ta mun loi b tt c cc linux partitions c sn trn cng Use free space on selectde drivers and create default layout: s dng vng trng cn li ca a cng chia partition. Create custom layout: phn chia partition bng tay (ta nn chn ci ny) Bm Next

Ta bt u vic phn chia partition: Chn New: to partiotion mi, linux bt buc ti thiu phi to 2 partition sau: Partition chnh cha th mc gc (/) v ht nhn (kernel), partiontion ny gi l Linux Native Partition Partition Swap c dng lm khng gian hon i d liu khi vng nh chnh c s dng ht. Thng thng kch thc ca partition Swap bng 2 ln kch thc ca vng nh chnh (RAM) Edit: sa patition Delete: xa patition Reset: phc hi trng thi a trc khi thao tc RAID: s dng RAID (c ti thiu 3 cng) LVM: s dng vi Logical Volume Management To cc partition sau: Chn New to patition swap Chn File System Type : swap Chn Size: 1024 (gp 2 ln RAM my tnh ca mnh) nh hnh

Nhn Ok Tip theo chn New to patition /boot Chn Mount Point: /boot Chn File System Type : ext3 Chn Size: ty

Nhn OK Chn New to patition root (/) Chn Mount Point: / Chn File System Type : ext3 Chn Size: ty

Chn OK

Chn Next Tip theo ta ci t chuong trnh boot loader GRUB v t password cho boot loader bng cch:

Chn dnh du chm vo The GRUB boot loader will be install on /dev/sda.

Chn check box Use a boot loader password->chn Change password

Nhn vo mt khu bt k v bm OK. Sao chn Next.

Chn Edit cu hnh Network Devices hoc automatically via DHCP nhn IP ng t router internet. Sau khi chn xong ta bm Next.

y l phn chn khu vc a l ca h thng y ta chon Asia/Saigon->Next

Ta t password cho ti khon root, ti khon root l ti khon dng qun tr h thng v c quyn cao nht trong h thng.(bt buc phi 6 k t tr ln) tip ta chn Next.

y l phn ci t cc gi cho Linux Ta chn Customize now-> chn Next

Chn cc chng trnh v cc gi ci t Chn nhm phn mm chnh bn tri->tip chn nhm phn mm con bn phi->chn optional gi hin thi5danh sch cc phn mm. Thc hin chn hoc b chn ci t hay g b cc phn mm.

Chn Close->chn Next

H thng sn sng ci t ta chn Next

Cc a yu cu ci chn Continue.

Chng trnh ang c ci t.

Trong qu trnh ci chng trnh s yu cu b tng a vo.

Ci t thnh cng ta khi ng li bng cch nhn Reboot

Khi ng u tin sau khi ci t

ang c cc dch v ca Centos

First boot wizard xut hin,ta chn Forward

Chn Firewall: Enabled, v chn cc dch v c php truy nhp qua Firewall, c th thm cc port khc nu cn->chn Forward.

Chn cu hnh SELinux Chn SELinux settins: Disable->chn Forward

Chn ngy gi h thng Nu ta mun thi gian s c Synchronized vi mt remote time server->chn qua tab Network Time Protocol

Tip ta chn Forward

To mt ti khon thng xuyn s dng trn h thng khc vi ti khon Root.

H thng kim tra mch m thanh trn my PC->chn Forward

Chng trnh hi c mun ci thm phn mm t a khc khng->chn Finish->chn Yes

H thng s khi ng li v vo Centos

Nhp username l root Nhp password l root

vo Centos.

LAB 2: H thng tp tin th mc


Cc hng phn phi Linux hu nh thng nht vi nhau v tn cc th mc chun trn Linux. Trong th mc gc bao gi cng l /. Di th mc gc thng c mt s th mc quan trng nh sau: u tin ta vo Computer

Vo Filesystem

Trong hnh trn s hin ra mt s tp tin th mc c bn trn Filesystem ca Centos: Bin,Sbin: Cha cc tp tin nh phn h tr cho vic boot v thc hin cc lnh cn thit Boot: Cha Linux kernel, file nh h tr cho vic load h iu hnh Dev: Cha cc tp tin thit b (nh CDRom,HDD,FDD.) Etc: Cha cc tp tin cu hnh h thng Home: Cha cc home directory ca ngi dng, y l ni lu tr tt c cc file d liu, nhng file cu hnh, thit lp, ty chnh ca ngi dng c k hiu bng ~.

Lib: Cha kernel module, v cc th vin chia s cho cc tp tin nh phn trong Bin v Sbin Lost + found, media, misc: L nhng th mc rng l ni lu tr cho nhng thit b lu tr khc nh USB, CDRom. V phn mm Linux khi ci t khng c th mc chun no nh th mc Program File nh trong Window, thay vo tng phn ca chng s c lu tr nhng th mc khc nhau. Mnt: Cha cc mount point ca cc thit b c mount vo trong h thng Proc: Lu tr thng tin v kernel Root: Lu tr home dicrectory cho user root Tmp: Cha cc file tm Usr: Cha cc chng trnh c ci t Var: Cha cc log file, hng i cc chng trnh, mailbox ca user.

Mun xem danh sch cc tp tin ta dng lnh : ls Xem danh sch cc tp tin trn ngi dng root

y l Roots home: Vo Roots home ngoi Desktop

Mt s la chn thng dng vi lnh ls -L: Hn th danh sch tp tin (ch hin th tn) -l : Hin th danh sch tp tin (gm nhiu ct: filename,size,date,. -a: Lit k tt c cc tp tin, bao gm nhng tp tin n -R: Lit k tt cac3 cc tp tin k c cc tp tin bn trong th mc son. Khi nim tp tin trong Centos c chia lm 3 loi chnh: Tp tin cha d liu bnh thng Tp tin th mc Tp tin thit b Ngoi ra Centos cn dng cc Link v Pipe nh l cc tp tin c bit. Xem cu trc tp tin h thng:

i vi Centos khng c khi nim cc a. Ton b cc th mc v tp tin c gn ln v to thnh mt h thng tin thng nht bt u t gc /. ngha cc ct: Ct u ch ra quyn truy cp tp tin. r: Ch loi tp tin w: Truy cp quyn cho tp tin ca ch s hu. - : Truy cp quyn cho cc thanh vin trong nhm By gi ta to cy th mc nh sau:

Qun l v thao tc vi tp tin: To th mc: mkdir

Ta s thy xut hin trong

Lit k cc tp tin v th mc: ls hay ll Lit k th mc hdh va to:

Lit k th mc unix:

Lit k window:

To tp tin: c nhiu cch to tp tin To tp tin hello.txt vi ni dung welcome to come me v t trong win98: Chng minh:

Thm cu I need to meet you vo tp tin hello.txt

Chng minh:

Xem ni dung tp tin: c nhiu lnh xem ni dung tp tin nh: cat, more, less, tail, Xem ni dung tp tin hello.txt:

Sao chp: Sao chp tp tin hello.txt sang th mc trananh:

Chng minh:

Sao chp th mc window sang th mc trananh:

Chng minh:

Lit k th mc trananh:

Di chuyn: Di chuyn tp tin hello.txt trong th mc trananh sang th mc thichau

Di chuyn th mc window trong trananh sang th muc thichau

i tn: i tn th mc window trong th mc thichau thnh wins Sao chp tp tin hello.txt trong thichau sang thu muc baongoc v i tn xinchao.doc

Xem ni dung tp tin xinchao.doc trong th mc unix/baongoc

Xa tp tin: rm

Xa tp tin hello.txt trong thichau

Nh nhn yes ng xa Nu mun xa m khng cn hi th thm (-f)

Xa th mc rng: xa th mc win95 trong window

Vo th mc: cd Di chuyn vo th mc win98 Di chuyn ln 1 cp: Di chuyn nhanh v root: cd/

Xem th mc hin hnh: pwd

Tm kim: Tm kim tp tin hello.txt:

Tm chui I need to meet you trong tap tin hello.txt

Nn/gii nn: Dng gzip/gunzip:

Nn tp tin xin hello.txt:

Gii nn:

Dng lnh tar: Nn tp tin hello.txt thnh tp tin c ui .tar

Kim tra:

Nn tp tin hello.txt thnh tp tin c ui .tar.gz

Kim tra:

Gii nn ui .tar

Gii nn ui .tar.gz

LAB 3: Ci t phn mm, tnh tin ch v cch dng


1/Trong phn ny ta tin hnh ci t font VNI v UNICODE , ci t b g SCIM . Qun l phn mm, tm hiu v s dng cc tin ch . Mt gii php g ting vit gn y nht l scim. u tin ta ci scim vo [root@dhcppc2 ~]# yum install scim* Sau khi ci t ta vo system>preferrence>more preferrence>input method

Ta chn use custom input method>scim.Sau log out vo ta thy xut hin

Ta chn vietnamese Tip theo ta nh lnh [root@dhcppc2 ~]# gedit V g ting vit vo

Tip theo ci font th ta ti v b font VNI.ZIP v UNICODE.ZIP sau to th mc cha font v b vo th mc loi font tng ng [root@dhcppc2 ~]# mkdir /usr/share/fonts/vni [root@dhcppc2 ~]# mkdir /usr/share/fonts/unicode Sau gii nn cc font ny [root@dhcppc2 vni]# unzip VNI.zip [root@dhcppc2 unicode]# unzip Unicodeall.zip

Vo open office :Application>word processor

2/Tin ch th 2 ta nn dng trong linux l tin ch duyt th mc nh nc trn window th y l tin ch MC u tin ta ti tin ch ny v thng qua lnh: [root@dhcppc2 ~]# yum install mc S hin ra thng tin ci t ta nhn Y tin hnh ci t.

Khi ci xong khi ng MC cch nhn: [root@dhcppc2 ~]# mc

y l chng trnh MC. Chng trnh MC rt hu dung cho chng ta ci t my in, thit lp bc tng la . u tin ta g lnh: [root@dhcppc2 /]# setup

y s xut cho ta nhng dng hiu chnh v cu hnh my in, bc tng la, bn phm. V d nh ta hiu chnh bc tng la ta vo firewall configuration

Mt bc tng la bo v chng li s xm nhp mng tri php .Nu c kch hot s chn cc kt ni n. Nu b v hiu ha (disabled) th bc tng la s khng hot ng, y l iu khng nn. Ta vo customize xem thm thng tin tng la.

y s cho php hiu chnh tng la theo 2 cch:

Cho php lu lng truy cp t giao din mng no (Trusted Devices) Cho php mt s giao thc chy qua tng la trong Centos. (allow incoming)

3/Tin ich theo di cc traffic no ang gi vo my ni b (Iptraf): y l tin ch theo di giao thng mng kim tra kt ni mng bn ngoi no ang xm nhp vo my tnh . Ta ci tin ch ny qua lnh [root@dhcppc2 ~]# yum install iptraf

Tng t ta chn y ci t ,sao khi ci t xong ta g lnh: [root@dhcppc2 ~]# iptraf

Nhn 1 phm bt k:

Xut hin menu thc hin cng vic theo di giao thng trong mng. v d ta chn IP traffic monitor, tip theo chn all interfaces

Xut hin mng hnh theo di giao thng trong mng nh trn s hin IP ca my ta l 192.168.1.1 chy trn cng 520. Chng hn ta vo google qua web fifox s thy cc cng c m v a ch Ip gi nhn ca tng my

Ta thy r Ip ca my ch google l 74.125.71.103 chy trn cng 80. 4/Tin ch theo di traffic mng (tcpdump): y l tin ch theo di giao thng trn mng c sn trn Centos cng th hin kh y thng tin giao thng mng [root@localhost ~]# tcpdump

5/Tin ch theo di gi tin mng (ethereal): y l tin ch theo di gi tin c chuyn qua li gia mng cc b v mng internet u tin ta phi ci t ng dng qua lnh: [root@localhost ~]# yum install ethereal

Nhn y tip tc, trong gi etheareal s c gi wireshark v th nu mun si wireshark ta phi ti thm gi wireshark-gnome bng lnh [root@dhcppc2 ~]# yum install wireshark-gnome. Khi ta vo applications-internet-wireshark network analyer.

Tip theo ta vo web g www.google.com sau m wireshark len chn chn nh hnh bn di

. Sau

V y l hnh nh bt gi tin trn centos qua wireshark.

6/ Cng c qun l service trong mi trng ha: y l cng c kim tra dch v no ang chy trn Centos, vo system-administrationservices

Nhng phn nh du cho ngha l c mc nh s c chy trn Centos khi khi ng chng trnh. Mun tt dch v no th ta chon dch v v nhn stop:

Cn nu mun chy li th ta nhn start

LAB 4: QUN TR NGI DNG

1/Xem thng tin ngi dng: 1/Tp tin /etc/passwd: L c s d liu ti khon ngi dng trn Linux di dng tp tin vn bn. Cu trc file /etc/passwd

1.Username: c s dng khi user login, khng nn cha cc k t in hoa trong username 2.Password: Nu s dng shadow password th nn s dng du * hoc k t x 3.User ID(UID): y l mt s nhn dang c gn cho mi user , h thng s dng UID hn l username lm vic vi user 4.Gruop ID(GID): L mt con s ca Group u tin m user ny tham gia (thng tin cc Group c trong file/etc/Group) 5.User ID Info(cn gi l GECOS):Trng ny khng quan trng lm, trng cng c v ch dng cho mu5ch ch khai bo thng tin v User nh: Fullname, s T,.. 6.Home directory: Phi l ng dn y ti th mc s lm th mc ch cho User, mc inh y s l working directory khi user login. Nu ch n mt th mc khng tn ti th h thng s t gn l th mc gc (/). 7.Shell: ng dn y ti Login Shell(trn linux thng l bin/bash). Nu trng trng ny th Login Shell mc nh l /bin/sh. Nu ch ti mt File khng tn ti th User khng th Login vo h thng t console hoc qua SSH bng lnh login. Xem file /etc/passwd: cat /etc/passwd: [root@dhcppc3 ~]# cat /etc/passwd root:x:0:0:root:/root:/bin/bash bin:x:1:1:bin:/bin:/sbin/nologin daemon:x:2:2:daemon:/sbin:/sbin/nologin adm:x:3:4:adm:/var/adm:/sbin/nologin lp:x:4:7:lp:/var/spool/lpd:/sbin/nologin sync:x:5:0:sync:/sbin:/bin/sync shutdown:x:6:0:shutdown:/sbin:/sbin/shutdown halt:x:7:0:halt:/sbin:/sbin/halt mail:x:8:12:mail:/var/spool/mail:/sbin/nologin 2/Ni lu tr mt khu c m ha: Dng lnh cat /etc/shadow [root@dhcppc3 ~]# cat /etc/shadow root:$1$yC5I.ZOQ$Sqh9cMeP6VdiJqtf3nm1y1:14847:0:99999:7::: bin:*:14847:0:99999:7::: daemon:*:14847:0:99999:7::: adm:*:14847:0:99999:7::: lp:*:14847:0:99999:7::: 3/Lu thng tin v cc nhm:

Dng lnh cat /etc/group [root@dhcppc3 ~]# cat /etc/group root:x:0:root bin:x:1:root,bin,daemon daemon:x:2:root,bin,daemon sys:x:3:root,bin,adm adm:x:4:root,adm,daemon tty:x:5: disk:x:6:root lp:x:7:daemon,lp 4/Qun l ngi dng: To ti khon ngi dng: man usaradd ( xem cch to ti khon)

V d to ngi dng tn anh: [root@dhcppc3 ~]# useradd anh Kim tra anh trong /etc/passwd:

Kim tra anh trong /etc/shadow:

Kim tra anh trong /etc/group:

t pass cho anh: [root@dhcppc3 ~]# passwd anh Changing password for user anh. New UNIX password: BAD PASSWORD: it is WAY too short Retype new UNIX password: passwd: all authentication tokens updated successfully. Kim tra anh trong etc/shadow:

To ngi dng c home directory l th mc /tmp/anh v c dng m t xin cho anh1. [root@dhcppc3 ~]# useradd -c "xin chao anh1" -d /tmp/anh1 anh1 Kim tra user va to: [root@dhcppc3 ~]# cat /etc/passwd | grep anh

To anh2 c home directory l /tmp/anh2 v thuc group anh: [root@dhcppc3 ~]# useradd -d /tmp/anh2 -g anh anh2

Kim tra anh2 trong /etc/passwd:

Kim tra anh2 trong /etc/group: [root@dhcppc3 ~]# cat /etc/group | grep anh anh:x:500: anh1:x:501: 5/Thay i pass ca ngi dng: Thay i pass cho tai khon anh [root@dhcppc3 ~]# passwd anh Changing password for user anh. New UNIX password: BAD PASSWORD: it is WAY too short Retype new UNIX password: passwd: all authentication tokens updated successfully. Tng t thay i pass cho anh1, anh2 6/Thay i thng tin ngi dng: Dng cu lnh xem hng dn:

Thay i home directory ca anh1 l: /home/anh1: [root@dhcppc3 ~]# usermod -d /home/anh1 anh1

Kim tra anh1 trong /etc/passwd:

Thay anh1 thuc group anh: [root@dhcppc3 ~]# usermod -g users anh1 Kim tra anh1 trong /etc/passwd:

7/Kha v m kha ti khon ngi dng: Kha anh: passwd l anh (hay dng lnh usermod L anh) [root@dhcppc3 ~]# passwd -l anh Locking password for user anh. passwd: Success Kim tra ngi dng trong /etc/shadow:

M kha anh : passwd u anh (hay dng lnh usermod U anh) [root@dhcppc3 ~]# passwd -u anh Unlocking password for user anh. passwd: Success. Kim tra anh trong /etc/shadow:

8/To nhm ngi dng: Cch s dng : man groupadd

To nhm tn group1: [root@dhcppc3 ~]# groupadd group1 Kim tra nhm /etc/group:

9/Thay i thng tin nhm: Cch dng: man groupmod

Thay i tn group1 thnh nhm 1: [root@dhcppc3 ~]# groupmod -n nhom1 group1 Kim tra file /etc/group:

Thay i gid ca nhom1 thnh 600: [root@dhcppc3 ~]# groupmod -g 600 nhom1 Kim tra file /etc/group:

10/Xa nhm: Xa nhom1: [root@dhcppc3 ~]# groupdel nhom1 Xem file /etc/group:

11/ng nhp/Thot: ng nhp vo anh: su anh

Thot khi anh : exit

Xem ni dung tp tin etc/login.defs: [root@localhost ~]# cat /etc/login.defs | more

y l tp tin nh ngha cc chnh sch lin quan n password: di pass, ngy ht hn, ngy cnh bo.. PASS_MAX_DAYS 99999 PASS_MIN_DAYS 0 PASS_MIN_LEN 5 PASS_WARN_AGE 7 Tp tin ny cho php ta nh ngha khi to user mi, c to home directory khng? CREATE_HOME yes Khi xa mt user, c xa lun group khng?. C xa c cc cron,job khng? USERDEL_CMD /usr/sbin/userdel_local USERGROUPS_ENAB yes Sa option CREATE_HOME , khng cho php to home directory: CREATE_HOME no

LAB 5: QUN L TIN TRNH


1/ Lit k cc tin trnh ang chy trn h thng: [root@dhcppc3 ~]# ps -ef | more

2/ Xem nhng ngi ng nhp vo h thng: [root@dhcppc3 ~]# who # root :0 2010-09-19 20:58 root pts/1 2010-09-19 20:58 (:0.0) 3/Hin th ngi dng ng nhp vo h thng v nhng g h lm: [root@dhcppc3 ~]# w #

4/Cho thy tin trnh ang chy bi ngi dng: [root@dhcppc3 ~]# ps #

5/Hin th tt c qu trnh ngi dng Root: [root@dhcppc3 ~]# ps aux | grep root

6/Xem lng dng b nh v CPU: [root@dhcppc3 ~]# top #

7/Hy tin trnh ang chy: [root@dhcppc3 ~]# kill -9 4458 4458: l PID -9: l i s cn thm vo tt tin trnh

LAB 6: QUN L TI NGUYN CNG


1/Hin th khng gian a: [root@dhcppc3 ~]# df

Nhn vo ct Mount on ta thy c mt tp tin l l /dev/shm. y l mt tp tin quan trng gip ci thin hiu sut ca phn mm. xem ht chc nng ca df ta dng lnh: [root@dhcppc3 ~]# man df

2/Hin th khng gian a th mc hin ti: [root@dhcppc3 ~]# du -sh 9.2M 3/Hin th khng gian a thc hin cc tp tin v th mc: [root@dhcppc3 ~]# du -sh *

4/Hin khng gian a th mc v tp tin khc nhau: [root@dhcppc3 ~]# du -s * | sort nr

Nu cn thm cch s dng c th du ta nhp lnh: [root@dhcppc3 ~]# man du

5/Mount trn centos: Trn h thng Linux cng nh centos, mt phn vng cn c muont trc khi s dng. Mt phn vng s c muont vo th mc v tt c d liu ghi vo th mc s c ghi ln phn vng mount. V d phn vng s 1 c mount ti /. Phn vng s 2 c mount ti /tmp. Nu ta khng muont phn vng s 2 ti /tmp m ghi d liu ln th d liu vn ch nm file s 1. 5.1/Mount v Umount CDRom: To th mc cdrom trong th mc /mnt: [root@dhcppc3 ~]# mkdir /mnt/cdrom Thc hin lnh mount: mount /dev/cdrom /mnt/cdrom [root@dhcppc3 ~]# mount /dev/cdrom /mnt/cdrom mount: block device /dev/cdrom is write-protected, mounting read-only Kim tra th mc va mount:

Thc hin umount cdrom tt cd i: [root@dhcppc3 ~]# umount /mnt/cdrom Xem li th mc mount:

Anda mungkin juga menyukai