Stropy z betonu elewacyjnego w budynku GSW w Berlinie

W budynku GSW (Gemeinntzige Siedlungs und Wohnungsbaugesellschaft), oddanym do uytku w lipcu 1999 roku w Berlinie (autorzy: architekci Matthias Sauerbruch, Louisa Hutton), dla wielu elementw i czci obiektu opracowano rozwizania specjalne. Konstrukcje budowlane czci wysokiej, niskiej, podziemnych garay i bunkra daj interesujc lekcj pogldow na temat wielu nowoczesnych prac inynieryjnych. Wykonanie stanu surowego powierzono firmie Zblin (w czci podziemnej w zespole roboczym z firm Bilfinger + Berger). Prace te obejmoway stan surowy podziemia wraz z mechanicznym systemem parkowania, wykonanie wysokociowca, bunkra oraz roboty zwizane z przebudow starej czci (cznie okoo 140 000 m3 zmodernizowanej przestrzeni). Na elementy none uyto gwnie zbrojonego betonu, ale rwnie konstrukcji zespolonych i stalowych. Przewaajca cz powierzchni betonowych supw, cian, stropw miaa by wykonana jako beton licowy. Istotne byo, aby pogodzi wymagania dotyczce estetyki powierzchni betonowych z kosztami budowy i czasem jej realizacji. Potrzebny by w tym zakresie rozsdny kompromis. Podziemie, parter Przy budowie tarcz ciennych (grodzi) w podziemiu wykorzystano technologi firmy Filigran. Przy zastosowaniu tych prefabrykowanych cian prniowych, skadajcych si z dwch zbrojonych pyt elbetowych z pustk w rodku, deskowanie jest zbdne. Na placu budowy trzeba jedynie wypeni przestrze wewntrzn miejscowym betonem. Nad podziemiem wykonano, rwnie bez deskowania, prefabrykowane stropy filigranowe. Pgotowe elementy, z charakterystycznie wystajcymi dwigarami kratowymi, uoono, podparto i zalano betonem. Wpyw koncepcji klimatyzacji wysokociowca na technologi budowy Dla budynku biurowego opracowano koncepcj klimatyzacji, majc na celu zaoszczdzenie a 40% energii w porwnaniu ze standardowymi rozwizaniami. Czci tej koncepcji byo efektywne wykorzystanie masy akumulacyjnej budynku: latem w wyniku naturalnego wietrzenia nocnego pomieszczenia s schadzane, a w cigu dnia zimne stropy reguluj temperatur wewntrz pomieszcze. Stropy dziaaj przy tym jak paszczyznowe ciaa promieniujce o duej bezwadnoci cieplnej, a w pomieszczeniach panuje mikroklimat, sprzyjajcy dobremu samopoczuciu przebywajcych w nich ludzi. Zdolno akumulacyjn betonowych stropw mona wykorzysta optymalnie tylko wtedy, gdy cyrkulujce powietrze bezporednio dociera do ich powierzchni. Konieczna bya zatem rezygnacja z sufitw podwieszanych, a tym samym widoczne powierzchnie stropw elbetowych musiay mie odpowiedni standard wykoczenia. Stan surowy wysokociowca Najwysze wymagania postawiono jakoci powierzchni elementw betonowych. W porozumieniu z architektami niektre

113

92-182 92-181 92-180

92-179 92-178 92-177 92-176 92-175 92-174 92-173 92-172 92-171 92-170 92-169 92-168 92-167 92-166 92-165 92-164 92-163 92-162 92-161 92-160 92-159 92-158 92-157 92-156 92-155 92-154 92-153 92-152 92-151

Siedziba GSW Berlin, Niemcy Autorzy: sauerbruch hutton architects, architekci Matthias Sauerbruch, Louisa Hutton, Juan Lucas Young gwny projektant, Jens Ludloff, Brian Lilley, Philip Engelbrecht, Anna Bader-Hardt, Govert Gerritsen, Moritz Theden, Giovanna Albretti, Michail Blsser, Anne-Franoise Chollet, Denise Dih, Christian Galvao, Iman Ghazali, Christopher

10 m

Hagmann, Felix Held, Susanne Hofmann, Karl-Friedrich Hrnlein, Heinz Jirout, Fredrik Kllstrm, Jeff Kirby, Harvey Langston-Jones, Matthias Matschewski, Roger Mullin, Wolfgang Thiessen Andreas Weber, Stefan Wirth Konstrukcja: projekt konkursowy Dewhurst MacFarlane and Partners, Londyn; projekt wykonawczy Arup Gmbh, Berlin, Nils Clemmetsen; nadzr ARGE Arup GmbH, Berlin wraz z IGH mbH, Berlin Inwestor: Gemeinntzige Siedlungs- und Wohnungsbau Gesellschaft Berlin mbH Powierzchnia cakowita: 47 873 m2 Powierzchnia uytkowa: 25 523 m2 Projekt: konkursowy 1990, wykonawczy 1991-1994 Realizacja: 1995-1999

Obiekt przedstawiony w dziale Na wiecie (str. 51-57)

TECHNIKA

114
3 1 4 2

115
z nich, na przykad trzony windowe, zostay wykonane z betonu miejscowego w deskowaniu lizgowym. T technologi wybrano z uwagi na moliwo uzyskania powierzchni monolitycznej, jednoczenie sprawiajcej wraenie bardzo ywej. Wszystkie inne ciany budynku wykonano w systemie cian filigranowych. Podcigi umiejscowione wzdu frontowych cian elewacyjnych oraz omiograniaste podpory przenoszce obcienie od podcigw, zostay wykonane z miejscowego betonu w gadkim deskowaniu stalowym. O rodzaju i sposobie wykonania stropw dyskutowano najduej. Aby osign wymagan jako powierzchni i jednoczenie zredukowa ogromne nakady na deskowanie, a take dotrzyma harmonogramu budowy, zdecydowano si na wykonanie ich w systemie opracowanym przez firm Filigran. Wykonanie stropw Stropy spoczywaj na obu przebiegajcych wzdu okien podcigach i maj w rodku budowli systemow szeroko 1,80 m. Ich rozpito zmienia si od 3,90 m na wskich kocach do 8,00 m w rodku budynku. Grubo elbetowych stropw wynosi niezalenie od obcienia 300 mm. Poniewa ta statyczna (obliczeniowa) wysoko dla niektrych obszarw rzutu bya zwymiarowana z naddatkiem, przed zalaniem stropw pomidzy filigranowe dwigary woono wkadki wyporowe ze styroporu. W ten sposb, przy staej wysokoci przekroju stropu, mona byo zmniejszy jego ciar. Szczeglnym zadaniem byo precyzyjne wykonanie brzegw pyty filigranowej. W celu uksztatowania w stropie kanau instalacyjnego o przekroju 200 mm 200 mm, konieczne byo uzyskanie wysokiego (na 20 cm), ostrokrawdziowego zagicia pyty na brzegach. Przy krawdzi sufitu w kana ten miay by wpuszczone oprawy wietlne, a nad nimi miay przebiega przewody instalacji ganiczej z tryskaczami oraz kable instalacji elektrycznej, dla ktrych opracowano szczegowe rozwizanie (rysunek 11). W miejscach, gdzie ciana pytowa krzyuje si z umieszczonym w stropie kanaem instalacyjno-owietleniowym, konieczne byy ognioodporne poczenia cian dziaowych. W tym celu zaprojektowano tak zwane balkony, czyli wystpy dugoci 40 cm z umieszczonymi w nich tulejami do prowadzenia instalacji. Pyty filigranowe naleao ukada bardzo ostronie na uprzednio zadeskowane boczne podcigi i je podpiera. Wane jest, aby robotnicy nie robili owkiem adnych notatek na betonie i nie umieszczali nalepek z rzdnymi wysokoci, aby po usuniciu podpr powierzchnia stropw miaa odpowiedni standard wykoczenia. Dolna powierzchnia stropw filigranowych jest gadka i jednolita, poniewa produkcja pyt w zakadzie odbywa si przy uyciu deskowania stalowego (wane jest, aby w zakadach betoniarskich oszczdnie stosowa olej antyadhezyjny do deskowa, inaczej bowiem mog by widoczne brzowe plamy). Na koniec wszystkie elementy betonowe pokryto lazurem, aby wyrwna rnice kolorystyczne midzy ciemnym betonem miejscowym a jasnym stropem filigranowym. Na podstawie materiaw otrzymanych od firmy Filigran opracowaa Barbara Kawecka-Zygado Zdjcia: Bitter+Bredt, Annette Kisling

2m

8
1 2

2m

10

34

34

23 179

34

34

10 0 30 cm

10

4 0 30 cm

11

0,34

0,34 1,79

1 3,06 0,4 1,17 8,18 0,4

1 1,40 0,4

1 1,32 0 2m

1. Wntrze budynku 2. Schemat stropu z podziaem na poszczeglne pyty filigranowe (opracowany przez firm Zblin) 3. Wykorzystanie masy akumulacyjnej stropw dla koncepcji klimatyzacyjnej (latem) i ogrzewania (zim) 4, 5, 6, 7. Wntrza budynku GSW w Berlinie 8. Przekrj przez pitro wysokociowca. Stropy betonowe z kanaami instalacyjnymi. Oznaczenia: 1 pyta filigranowa; 2 balkon; 3 podcig betonowy; 4 podoga podniesiona 9. Przekrj poduny przez pitra wysokociowca stropy betonowe z kanaami instalacyjnymi. Oznaczenia: 1 kana instalacyjny 20 mm x 20 mm; 2 podoga podniesiona 10. Na pyty filigranowe uoono wkadki wyporowe ze styroporu w celu zmniejszenia wagi stropu. Oznaczenia: 1 belka filigranowa; 2 wkadka ze styroporu 11. Kana instalacyjny w pycie filigranowej. Oznaczenia: 1 przekrycie z pyty spilnionej, na rozsunitych krawdziach pyt filigranowych z charakterystycznym grnym zagiciem zbrojenia; 2 przewd instalacji ganiczej; 3 tryskacz instalacji ganiczej; 4 oprawa wietlna; 5 beton miejscowy 12. Pyta filigranowa o wymiarach 8,18 m x 1,79 m z trzema balkonami. Oznaczenia: 1 balkony; 2 pyta filigranowa

12 TECHNIKA

TECHNIKA