Publieksdebat Hygine Orgaandonatie

Moet alles wat kan? Artsen en patinten

geven hun visie.
Veel over hygine en infectiepreventie in de
speciale bijlage.
Bijna-doodervaring in het licht van
orgaandonatie.
03 11 23
Jaargang 7 nummer 19 9 oktober 2013
ki j k op: scoremedi . nl
Medi cal 6321
Vraag gratis
catalogus aan via
info@scoremedi.nl
zitten met zorg
enFrcger zegt "Ceef zederuimte"
"Muziekmaakt het Ievenjner"spreekt CieI eeIen
"Vanmuziekwcrdt iedereenvrcIijk"zingt Cerard1cIing
ANI cuItuur
HarIverwarmende en mooIe quoIes van een aanIal
van onze MuzIekIds vrIenden!
SIeun ons unIeke muzIkale projecI. Help mee onze
IanIasIIsche MuzIekIds sIudIo Ie realIseren.
WWW.MUZIEkID5.NL
www.tmi-interim.nl
Werken in Zwitserland?
Een op drie Nederlandse ziekenhuizen
ontving vorige week het keurmerk Senior-
vriendelijk Ziekenhuis. Het gaat daarbij om
45 ziekenhuizen.
Ouderen vormen de grootste groep patinten.
Toch is in ziekenhuizen volgens de ouderen-
bonden vaak nog weinig aandacht voor hen.
Het keurmerk Seniorvriendelijk Ziekenhuis
van de ouderenorganisaties Unie KBO, PCOB,
NOVG en NOOM moet daarin verandering
brengen. En op de drie mensen van zeventig
jaar en ouder verlaat het ziekenhuis slechter
dan ze er ingekomen zijn. En dat heeft niet
te maken met de aandoening waarvoor ze op-
genomen worden. En op de drie 65-plussers
die acuut in het ziekenhuis belanden, sterft
binnen drie maanden.
Om de zorg en voorzieningen voor ouderen
te verbeteren, hebben de ouderenorganisaties
het afgelopen jaar vijftien kwaliteitsaspecten
opgesteld die van groot belang zijn voor de
ziekenhuiszorg aan ouderen. Alle 130 zieken-
huizen in Nederland werden het afgelopen
jaar daarop getoetst. Dankzij het nieuwe
keurmerk ontstaat voor het eerst overzicht
en inzicht in de actuele stand van zaken in
nagenoeg alle Nederlandse ziekenhuizen. Op
www.seniorvriendelijkziekenhuis.nl is een
overzicht te vinden van de ziekenhuizen met
het keurmerk. Het Keurmerk Seniorvriende-
lijk Ziekenhuis is bedoeld om ziekenhuizen te
stimuleren om hun zorgprocessen, beleid en
fysieke omgeving beter af te stemmen op de
toenemende groep kwetsbare oudere patin-
ten. Over twee jaar worden de ziekenhuizen
opnieuw beoordeeld.
Ook SJG Weert behoort tot de ziekenhuizen die zich met recht Seniorvriendelijk Ziekenhuis mogen noemen. Omdat de zorg rondom ouderen een speerpunt vormt voor SJG Weert
hecht het ziekenhuis extra veel waarde aan dit keurmerk.
En op de drie mensen
van zeventig jaar en
ouder verlaat het
ziekenhuis slechter dan
ze er ingekomen zijn
Vriendelijk voor senioren
Getransplanteerde donornieren kunnen
langer blijven zitten door ze beter te
matchen aan patinten. Dat hopen samen-
werkende Nederlandse niertransplantatie-
centra te bereiken. Daarvoor hebben ze
1,25 miljoen euro van de Nederlandse
Nierstichting gekregen. Medisch immuno-
loog dr. Henny Otten van het UMC Utrecht
leidt het onderzoek.
In het onderzoek analyseren Otten en collegas
de immunologische eigenschappen van 5500
patinten die tussen 1995 en 2005 een donor-
nier gekregen hebben. Van al deze patinten is
bloedserum bewaard. Aan de hand van deze
eigenschappen kunnen ze slimmere regels
maken voor het matchen van donor en ont-
vanger. Daardoor zal het makkelijker worden
om donornieren te vinden voor patinten.
Donornieren
slimmer matchen
De facilitaire
zorgondersteuner
www.isscureandcare.com
Tel: 030 - 24 24 800
Zorgakkoord
specialisten
Met de zorgakkoorden van onder andere
medisch specialisten is voorkomen dat er
voor 1,2 miljard euro wordt gesnoeid in het
basispakket van zorgverzekering.
Zeer pijnlijke ingrepen in het basis pakket
zijn door de akkoorden van de eerste en
tweede lijn met het kabinet voorkomen. Dat
stelde Frank de Grave, voorzitter van de Orde
van Medisch Specalisten, tijdens het jaarlijkse
Rode Hoed Symposium over medisch spe-
cialistische zorg op woensdag 2 oktober in
Amsterdam. De Grave erkende dat het akkoord
veel vraagt van medisch specialisten. De ver-
dere inperking van de afgesproken groei is
stevig. De verschuiving van zorg van duurdere
ziekenhuiszorg naar eerstelijnszorg kan leiden
tot omzetverlies. Maar als bewezen is dat zorg-
euros daar doelmatiger worden besteed, dan
zullen medisch specialisten dat accepteren.
www.medix.nl t. 013-5111111
Onderzoek- en
behandelbanken
Wat maken patinten door als ze op de
afdeling Spoedeisende Hulp (SEH) terecht-
komen? Om dat beter te kunnen begrijpen
hebben onderzoekers van Tilburg Univer-
sity in samenwerking met het St. Elisabeth
Ziekenhuis Tilburg uitgebreid onderzoek
daarnaar gedaan. Wat blijkt? Patinten
worstelen met veel meer zaken dan enkel
de kwaal waarvoor ze binnen komen.
Patinten zijn geen passieve mensen die lijd-
zaam zorg ondergaan. Ze zijn continu bezig
om actief om te gaan met hun kwaal. Zo
dealen ze met hun benauwdheid en angsten,
moeten ze de dokter kunnen vertrouwen,
moeten ze toegeven dat ze (weer) ziek zijn en
dat thuis of op het werk de zaak in de soep
loopt. Ze moeten belastend onderzoek onder-
gaan en het wachten uithouden. Dat zijn
slechts een paar van de zogenoemde opgaven
waarmee patinten kunnen worstelen. Om er
achter te komen hoe zorgverleners deze zoge-
noemde opgaven kunnen herkennen, hebben
de onderzoekers van Tilburg University
55 patinten die zich bij de Spoedeisende
Hulp van het St. Elisabeth meldden continue
gevolgd. We waren vanaf het ogenblik dat
de patint zich bij de SEH meldde bij hem,
tot het moment dat hij de SEH weer verliet,
vertelt Gert Olthuis, een van de onderzoekers.
Door alles te registreren, alle uitspraken en
dialogen mee te maken en te zien en te horen
wat de uitwerking is op de patinten zijn of
haar begeleider, kregen we een heel goed
beeld van wat hen bezig hield.
Uit ons onderzoek blijkt dat je als hulpver-
lener in een split second het goede of ver-
keerde kan doen, aldus Olthuis. Door heel
goed te kijken wat een patint op dat moment
bezighoudt, kun je beter afstemmen op de
beleving en behoeften van de patint en is de
kans dat de behandeling vlot verloopt des te
groter. We moeten daarvoor leren kijken door
de bril van de patint en dieper graven naar wat
de patint bezighoudt en wat hij of zij nodig
heeft. Het St. Elisabeth Ziekenhuis wil met
de uitkomsten van het onderzoek de geboden
zorg nog menslievender maken. Het artikel
dat volgt uit het onderzoek staat ge publiceerd
op de website van Annals of Emergency-
Medicine, het wetenschappelijke tijdschrift
van de beroepsvereniging van Amerikaanse
SEH-artsen: www.annemergmed.com.
Uit ons onderzoek blijkt
dat je als hulpver lener
in een split second
het goede of verkeerde
kan doen
Radboudumc
Jubileum
WereldReumaDag
Daklozen
Dress Red Day in MCA
De afdelingen en teams van het hart-long centrum van Medisch Centrum Alkmaar kleurden op zondag 29 september
rood. Hiermee besteedden zij aandacht aan Dress Red Day,een landelijke actie van de Hartstichting om aandacht te
vragen voor hart- en vaatziekten bij vrouwen. Wat hebben we een leuke, geslaagde dag vandaag met veel collegas
in het rood. Alle patinten spreekt het aan en we hebben eigenlijk een beetje feest, aldus een van medewerkers
(foto MCA).
Spoedeisende Hulparts Sietske Folkersma in gesprek met een patint op de Spoedeisende Hulp van het St. Elisabeth
Ziekenhuis. Goed luisteren en kijken wat een patint bezighoudt, maakt de kans op een vlotte behandeling groter.
Tenminste 41 procent van de coassisten-
ten vindt de werkdruk tijdens coschap-
pen te hoog. Een kwart van hen heeft
zelfs ernstige vermoeidheidsklachten. Dat
meldt het weekblad Medisch Contact aan
de hand van een enqute van het KNMG
Studentenplatform. Het platform wil dat
medische faculteiten coassistenten beter
voorbereiden op de hoge werkdruk en
stress van de coschappen.
De enqute is gehouden onder ruim 2800
geneeskundestudenten, onder wie 1200
coassistenten. Meer dan een kwart van de
coassistenten ziet een coschap door de
werkdruk en angst om persoonlijk te falen
niet meer zitten. Bijna een kwart van de
co assistenten loopt hoger risico om door
ziekte, zoals vermoeidheids- en burn-out-
gerelateerde klachten, langdurig uit te vallen.
De geneeskundestudenten geven vaak aan
onvoldoende emotionele steun en begelei-
ding te krijgen van vertrouwenspersonen,
opleiders en docenten tijdens de coschappen.
Onprofessioneel gedrag
Het KNMG Studentenplatform noemt de
resultaten schokkend. Uit eerder onderzoek
is gebleken dat geneeskundestudenten met
een burn-out beduidend meer onprofessio-
neel gedrag vertonen dan hun collegas. Als
geneeskundestudenten een burn-out krijgen,
kan de kwaliteit van zorg en de patintveilig-
heid in het geding komen, zo stelt Medisch
Contact. Het KNMG Studentenplatform roept
de medische faculteiten daarom op actie te
ondernemen en coassistenten beter voor te
bereiden op de hoge werkdruk en stress van
de coschappen.
Werkdruk gevaarlijk hoog
Het UMC St Radboud bestaat niet meer. Per
1 oktober is de naam veranderd in Radboud-
umc, of voluit Radboud universitair medisch
centrum. De naamswijziging gaat gepaard
met een nieuw logo en een nieuwe huisstijl.
De nieuwe naam en bijbehorende uitingen
sluiten aan bij de nieuwe strategie van de
organisatie. We willen voorop lopen in de
ontwikkeling van een duurzame en betaalbare
gezondheidszorg. Onze missie is dan ook: to
make a signicant impact on healthcare. Dat
willen we bereiken door persoonsgerichte
zorg, aantoonbaar onderscheidende kwali-
teit, doelmatigheid en duurzame netwerken,
aldus een woordvoerder van Radboudumc.
Onderzoek beleving
patinten op SEH
Voeding

Voor publicatie mogelijkheden: Anneke de Pater 0182 - 322 451

23 oktober in de ziekenhuiskrant
WereldReumaDag (11 oktober) is voor veel
ziekenhuizen aanleiding extra aandacht te
besteden aan deze ziekte. Het Kennemer Gast-
huis in Haarlem, bijvoorbeeld, organiseert
een dag voor reumapatinten, hun naasten en
alle andere genteresseerden. Er is een uit-
gebreid programma rond het thema handen
en voeten. Handen en voeten hebben vaak
zwaar te lijden onder reuma. Vooral bij reuma-
tode artritis, de meest voorkomende vorm
van reuma, is er sprake van nare klachten
zoals pijnlijke gezwollen gewrichten, stijfheid
en uiteenlopende voetproblemen. Het zieken-
huis helpt daarom patinten zoveel mogelijk
de beweeglijkheid te behouden.
Dak- en thuislozen in Rotterdam leven vele
jaren korter dan mensen die wel een dak
boven hun hoofd hebben. Zo zullen dakloze
vrouwen die nu twintig jaar zijn gemiddeld
sterven als ze 66 zijn. Dat is zestien jaar eerder
dan een gemiddelde Rotterdamse vrouw. Een
mannelijke dakloze twintiger sterft ongeveer
veertien jaar eerder. Dat blijkt uit onderzoek
van het Erasmus MC. Dankzij de samen-
werking tussen de opvanginstellingen, de
GGD en het Erasmus MC is de sterfte onder
deze bevolkingsgroep - die doorgaans buiten
de statistieken valt - in kaart gebracht. Het
was voor het eerst dat dit op zon grote schaal
gebeurde in Nederland.
Op 28 oktober is het precies twintig jaar ge-
leden dat het Nationaal MS Fonds werd opge-
richt door vijf mensen met Multiple Sclerose
(MS). Tijd voor een feestje? Nee, helemaal
niet, zegt Pamela Zaat, collecte-cordinator
van het MS Fonds. Twintig jaar geleden is het
MS Fonds opgericht omdat er destijds geen
voorlichting over het ziektebeeld was. MS
werd toen een spierziekte genoemd en op de
enige brochure die er was stond een rolstoel
afgebeeld. MS is een ziekte van het centrale
zenuwstelsel met allerlei fysieke ongemak-
ken, bij de een heftiger dan bij de ander. Leren
leven met een onvoorspelbare ziekte als MS
is een uitdaging.
2 Actueel
Nummer 19
9 oktober 2013
Stelling van de maand
Toelichting
De gemeente Gouda gaat de thuiszorg versoberen voor mensen die nog kinderen in huis
hebben. De kinderen vanaf vijf jaar worden geacht veel taken in het huishouden zelf
te doen.
Breng uw stem uit op www.zorgenziekenhuiskrant.nl
en discussieer mee via facebook.com/ziekenhuiskrant
Thuiswonenden kinderen kunnen prima taken als afwassen,
bedden verschonen en stofzuigen van de thuiszorg overnemen.
Moet alles wat (medisch gezien) kan?
Nee, zeker niet, was de uitkomst van
het publieksdebat eind september in de
Centrale Bibliotheek Amsterdam (OBA).
De patint heeft in zijn laatste levens-
fase vaak meer aan rust dan aan inten-
sieve behandelingen. Een open deur.
Maar het omgekeerde gebeurt vaker. Hoe
kan dat? Daarover ging het in de eerste
van een serie van vier publieksdebatten
over de mogelijkheden en grenzen van de
zorg, georganiseerd door ZonMw (orga-
nisatie voor gezondheidsonderzoek en
zorginnova tie) en de OBA. De komende
maanden volgen er nog drie debatsessies.
Deze eerste debatavond verzorgde ZonMw in
samenwerking met de artsenfederatie KNMG.
Er zaten artsen aan tafel, onder andere: Marcel
Levi (voorzitter Raad van Bestuur AMC en nog
werkzaam als arts), Frank Bosch (internist
in ziekenhuis Rijnstate en voorzitter van de
Nederlandse Internisten Vereniging), huisarts
Jaap Schuurmans en Mariska Koster (medisch
adviseur Achmea en longarts). Verder namen
twee ervaringsdeskundigen plaats. Een vrouw
die kortgeleden haar vader verloor aan long-
kanker en een patinte met de bindweef-
selziekte osteogenesis imperfecta. De vader
had een longtumor die operatief kon wor-
den verwijderd. Er waren geen uitzaaiingen
gevonden. Hij was ernstig afgevallen in de
periode van diagnose en operatie. De longarts
adviseerde hem voor de zekerheid chemo-
therapie te nemen. Wat precies het voordeel
daarvan was, werd tijdens het gesprek tussen
arts en patint niet duidelijk. Het nadeel van
chemo, dat er een kleine kans is dat iemand
eraan overlijdt, is niet ter sprake gekomen. De
ernstig verzwakte man verdroeg de chemo niet
en is al snel na de start van de behandeling
overleden. Wat ging er mis?
Mariska Koster, die uiteraard niets over deze
specieke patint kon zeggen, zei het zelf
vaak onverdraaglijk te hebben gevonden als
arts met lege handen te staan. Het is altijd de
vraag waarom behandel je als arts de patint?
Doe je dat omdat je het niet aankan dat je
de patint niets te bieden hebt, of omdat de
patint er beter van wordt?
Marcel Levi: Dokters staan in de behandel-
stand. Zo zijn ze opgeleid, maar je moet leren
iets verder te kijken dan je lievelings orgaan. Je
moet ook kijken naar bijvoorbeeld de conditie
van de patint. Er is ook een andere kant. Het
ligt complex. Patinten, zo zei Marcel Levi,
horen soms iets anders dan de arts bedoelt te
zeggen. Legt de arts uit dat iemand tien pro-
cent kans loopt op een infectie, dan denkt
de patint aan een antibiotica kuurtje, maar
de arts ziet een opname op de IC voor zich
met alle ellende die daaraan is gekoppeld. De
beelden komen niet overeen. Daarvoor is een
zorg vuldig gesprek nodig. En wat Marcel Levi
betreft, is dat altijd mogelijk. Daarvoor hoeft
de verzekeraar niet een apart potje in te stel-
len. Ook een gesprek over wat de patint wil, is
hoogst belangrijk. Soms wil hij geen behande-
lingen meer. Hij wil op geven, maar dat wordt
in deze samenleving vaak niet gezien als een
optie, ontdekte Anne-Miek, de patinte met de
bindweefselziekte. We zullen met het lijden
moeten leren omgaan. Accepteren dat niet
alles perfect is. We geloven in de maakbaar-
heid. Maar niet alles is maakbaar. In Nederland
is de dood niet gemakkelijk bespreekbaar. Wat
levert een behandeling iemand op, en wat
kost het hem?, dat is wat Marcel Levi betreft
de kern van het gesprek tussen arts en patint
in de laatste levens fase. Gaat iemand nog even
met zijn gezin op vakantie of blijft hij tot het
laatst bezig met behandelingen, met als gevolg
dat het hele leven om het ziekenhuis draait.
Dat is de echte discussie. De gelddiscussie zit
er wel aan vast, maar is wat mij betreft niet
leidend.
Nog drie debatsessies
De intensieve en inhoudsvolle debatavond
werd kundig geleid door Inge Diepman.
Er volgen nog drie publieksdebatten: Op
28 oktober over de participerende patint, op
25 november over ouderen in een decentrali-
serende zorg en op 18 december over zelf-
beschikking in de zorg. Kaarten zijn verkrijg-
baar via www.oba.nl/activiteit/publieksdebat.
Door Marja den Otter
Begrijpen arts en patint elkaar? Een zorgvuldig gesprek is zeker in de laatste levensfase van groot belang.
Dokters staan in de
behandelstand. Zo zijn
ze opgeleid, maar je
moet iets verder kijken
dan je lievelingsorgaan
Bloedvaten ouder
na kinderkanker
De bloedvaten van inmiddels volwassen
overlevers van kinderkanker verouderen
sneller dan de vaten van mensen die geen
kinderkanker hebben gehad. Opvallend
is dat niet alleen de bloedvaten die in het
bestralingsgebied liggen sneller veroude-
ren, maar ook de bloedvaten buiten dit
gebied.
Onderzoekers van de afdelingen Kinder-
oncologie, Vasculaire Geneeskunde en
Medische Oncologie van het UMCG hebben
dit aangetoond. Het UMCG volgt overlevers
van kinderkanker al jaren nauwkeurig om
te controleren of zij eventueel late effecten
van de vroeger gegeven behandeling onder -
vinden. Beschadiging van de bloedvatwand
zoals die in het algemeen voorkomt bij ver-
oudering, gaat gepaard met een verdikking
van de binnenkant van het bloedvat. Een
dergelijke verdikking van de bloedvatwand
werd met name gevonden bij volwassen
ex-patinten die chemotherapie en radio-
therapie hadden gehad, en dan speciaal bij
radiotherapie gericht op de hals of borstkas.
Deze versnelde veroudering van de bloed -
vaten gaat gepaard met het op treden van
andere risicofactoren zoals verhoogde bloed-
druk en overgewicht. Met name kinderen die
naast de chemotherapie ook nog radiothera-
pie op hals of borstkas krijgen lijken de groot-
ste kans te hebben dit fenomeen te ontwik-
kelen.
Het Cystic Fibrosis-team van het
Wilhelmina Kinderziekenhuis (WKZ),
onderdeel van het UMC Utrecht, heeft
samen met patinten en professionele
spelmakers een bordspel over Cystic Fibro-
sis (CF), ook wel bekend als taaislijmziekte,
ontwikkeld. Het gezelschapsspel AdemIN
- AdemUIT is een uitdagend spel waarbij
iedereen moet samenwerken om CF en
alles wat daar bij komt kijken bespreek-
baar te maken, kennis over CF te vergroten
en betrokkenheid van de omgeving te ver-
hogen. AdemIN - AdemUIT werd 26 septem-
ber gelanceerd.
De werkgroep ontwikkelde AdemIN - Adem-
UIT samen met professionele spelmakers,
naar een idee van kinderlongarts Kors van
der Ent. Ik wilde samen met ons CF-team de
omgeving van kinderen met CF op een leuke
manier voorlichten over de ziekte. Zodat
de kinderen niet voortdurend hoeven uit te
leggen waarom ze moeten vernevelen, al die
pillen slikken of soms opeens in de klas een
extra boterham mogen eten. Het spel bestaat
uit moeilijke en wat makke lijker vragen over
CF. Zo kan iedereen vanaf een jaar of zes het
spelen. Het doel is elkaar te helpen om niet
in (ctieve) ademnood te raken. Er zijn ook
vragen die niets met CF te maken hebben,
zoals Waarom worden mensen blij als de
zon schijnt? Op die manier wordt het spel
wat breder getrokken en hebben ook de
spelers zonder CF een behoorlijke inbreng.
De ster van het spel blijft het kind met CF,
want dat weet de meeste antwoorden - en
dat is nou precies de bedoeling. Bij patin-
ten met taaislijmziekte is het slijm in hun
lichaam uitzonderlijk taai en kan daardoor
zijn functies onvoldoende vervullen. De
longen, alvleesklier en lever gaan steeds slech-
ter functio neren. CF is niet te genezen, de
gemiddelde levensverwachting van mensen
met CF is veertig jaar. In Nederland hebben
1450 mensen CF.
Bordspel voor CF-patinten
Slimmere aanpak
zeldzame ziekten
Moet alles wat kan?
Onderzoek naar nieuwe medicijnen voor
zeldzame ziekten verdient meer aandacht.
Daarom start UMC Utrecht in samen -
werking met partners in Nederland, Duits-
land, Oostenrijk, Spanje en Groot-Brittan-
ni een onderzoeksproject dat klinisch
onderzoek naar nieuwe medicijnen en
behandelingen voor zeldzame ziekten
e cinter en eec tiever moet maken.
Het project is Asterix gedoopt: sterker bewijs
uit studies in kleine populaties. Het onder-
zoeksproject is er op gericht om nieuwe
analysemethoden te ontwikkelen, en maakt
gebruik van resultaten van bestaande klini-
sche studies van de deelnemende acade mische
ziekenhuizen uit de verschillende landen.
Uniek in dit project is dat patinten ook direct
worden betrokken bij het onderzoeksproces
en hun inbreng meegewogen wordt in opzet
en analyse van studies. Uiteindelijk willen
we bestaande regelgeving aanpassen naar aan-
leiding van dit onderzoek. Op deze manier
zou het interessanter moeten worden voor
farmaceutische bedrijven om in nieuwe medi-
catie te investeren en daarmee is uit eindelijk
de patint geholpen, aldus projectcordina-
tor prof. Kit Roes van het Julius Centrum voor
Gezondheidswetenschappen en Eerstelijns
Geneeskunde van het UMC Utrecht.
3 Actueel
Nummer 19
9 oktober 2013
Het gezelschapsspel AdemIN - AdemUIT is een uit-
dagend spel waarbij iedereen moet samenwerken om CF
en alles wat daar bij komt kijken bespreekbaar te maken
4 Advertentie
Nummer 19
9 oktober 2013
BOUWSTEENTJES
Klein en smaakvol
Ieder Bouwsteentje bestaat uit zeer luchtig cakegebak met een
zachte, romige vulling. Bouwsteentjes zijn verkrijgbaar in 4 smaken:
bosvruchten, chocolade, banaan en aardbei. Het Bouwsteentje is wat
kleiner dan een gebakje; vergelijkbaar met een Petit Four. Daardoor is
een Bouwsteentje zeer geschikt voor mensen die gedurende de dag
regelmatig iets willen eten, maar opzien tegen grote porties.
Eiwitrijk
De Bouwsteentjes zijn een bron van hoogwaardige melkeiwitten.
Ondanks het kleine gebakje bevat ieder portie al 8 gram eiwit.
In diepvries en koelkast
Bouwsteentjes zijn diepgevroren, verpakt per 4 stuks in dezelfde smaak.
Eenmaal ontdooid, kunnen ze nog 5 dagen in de koelkast bewaard worden.
Bouwsteentjes
Dankzij de hoge concentratie melkeiwitten (8 gram per portie) zijn
Bouwsteentjes een uitkomst bij (dreigende) ondervoeding.
Ze versterken de conditie en bevorderen het herstel. Maar Bouwsteentjes
zijn meer dan een voedingssupplement. Het is vooral echte traktatie, een
gebakje. Heerlijk bij de kofe of thee, of als nagerecht.
Waarom hoogwaardige eiwitten
in de Bouwsteentjes?
Eiwitten zijn essentieel voor groei en ontwikkeling.
Eiwitten leveren energie en bouwstoffen voor behoud van spieren
Eiwitten zijn belangrijk voor de aanmaak van nieuw weefsel
en bloedvaten.
Eiwitten zijn belangrijk voor herstel, bijvoorbeeld voor wondgenezing.
Eiwitten zijn belangrijk voor afweer tegen infecties.
Eiwitten dragen bij tot de vorming van gezonde botten.
Eiwitten zijn nodig voor het transporteren van stoffen in het bloed.
Eiwitten zijn bouwstoffen van hormonen.
Iemand die mager, ziek of ondervoed is heeft meer eiwitten nodig.
Voor meer informatie zie www.bouwsteentjes.nl
Of neem contact op met de heer Stan Mertens, direct bereikbaar 06 24 88 65 26
Gewichtsverlies is niet altijd gewenst.
Door ziekte, ouderdom of gebrek aan
eetlust kan de weegschaal steeds een
beetje minder aanwijzen. Bij dit onbedoelde
gewichtsverlies wordt ook veel spierweefsel
afgebroken. Dat kan leiden tot minder
kracht, vermoeidheid en een verminderde
weerstand. Extra eiwitrijke voeding kan dit
proces tegengaan.
Wat meer eten, en ook wat vaker
tussendoortjes die extra energie en eiwit
leveren. Dat dit ook lekkere tussendoortjes
kunnen zijn, bewijst het Bouwsteentje. De
Bouwsteentjes hebben de vorm en smaak
van een gebakje en zijn verkrijgbaar in vier
verschillende smaken.
verkrijgbaar bij
ook
verkrijgbaar bij
Zeven regionale ziekenhuizen hebben
Wakker Dier gemeld te stoppen met het
serveren van plofkip. Eerder al maakten
alle academische en negen grote regionale
ziekenhuizen bekend de plofkip niet meer
in te (willen) kopen vanwege het slechte
dierenwelzijn en het hoge antibiotica-
gebruik bij plofkippen.
Plofkip is het gangbare vleeskuiken dat rond
zes weken naar de slacht gaat en dan al ruim
twee kilo weegt. Ongeveer de helft van de
jonge kuikens is kreupel door de snelle groei,
het overgewicht en het leven in de eigen mest.
Door de explosieve groei zijn deze zwakke
doorgefokte kippen vatbaar voor ziektes
waardoor ze veel antibiotica krijgen. Veel
meer dan gezondere kippen met een, twee of
drie Beter Leven sterren. Door te kiezen voor
diervrien delijk vlees voor patinten en bezoe-
kers, pakken ziekenhuizen het probleem van
anti bioticaresistentie bij de bron aan, aldus
Wakker Dier. Minister Schippers schrijft dat
detailhandel, horeca en catering kunnen bij-
dragen aan de oplossing van dit probleem
door te kiezen voor duurzaam vlees. Juist voor
de catering in ziekenhuizen is dit een logische
stap.
Zorginstellingen en kennisinstituten uit de
Rijn-Waalregio gaan de komende anderhalf
jaar samen onderzoeken hoe eten in zorg-
instellingen duurzamer kan en hoe hier-
mee kosten kunnen worden bespaard. Het
Radboudumc is een van de deelnemende
zorginstellingen aan dit project.
Er zijn steeds meer aanwijzingen dat door het
serveren van een verse, duurzame en smaak-
volle maaltijd in een prettige ambiance de
gezondheid van patinten toeneemt, terwijl
de zorgkosten juist dalen. Bij smakelijke
maaltijden wordt er vaak beter gegeten. Er
hoeft dan minder voedsel weggegooid te wor-
den; dat levert eveneens kostenbesparingen
op. Door daarbij eten zoveel mogelijk uit de
regio te halen, versterken zorginstellingen hun
band met de lokale samenleving en wordt
het milieu minder belast. Deze relatie tussen
duurzaamheid en kosten wordt in het project
Duurzaam Gezond integraal bekeken. Proces-
sen als inkoop, bereiding en communicatie
zullen hiervoor worden geanalyseerd. Het
doel van het project is om de maaltijdvoorzie-
ning in zorginstellingen te verduurzamen en
daarmee een hogere maaltijdwaardering en
reductie van kosten te realiseren.
Grensoverschrijdend
Duurzaam Gezond is een project van de
Europese Unie. Het is een grensoverschrij-
dende samenwerking tussen Stichting Land-
waard, de ISUN Fachhochschule Mnster
en Diverzio (stichting voor gezond en duur-
zaam eten en drinken in instellingen). Het
onderzoek naar de maaltijdvoorzieningen
en de organisatie daarvan wordt gedaan bij
het Radboudumc, de Ouderenzorginstel-
ling Insula Dei Huize Kohlmann uit Arnhem
en de Katholische Kliniken im Kreis Kleve.
Er zal gebruik gemaakt worden van kennis
en ervaring uit de Sint Maartenskliniek
(Nijmegen).
Voedingsmiddelen geproduceerd in Belgi
bevatten minder zout dan enkele jaren
geleden. Ook de bewustmaking van het
grote publiek om minder zout te gebruiken
lijkt zijn vruchten af te werpen. Dit meldt
de website van de FOD Volksgezondheid
van Belgi.
Het verlagen van de hoeveelheid zout in
voedingsmiddelen is het resultaat van goede
afspraken tussen de Belgische voedingsindus-
trie, de handel en de FOD Volksgezondheid,
Veiligheid van de Voedselketen en Leef milieu,
in het kader van het Federaal Plan voor
Voeding en Gezondheid. Vooral in vleespro-
ducten (zestien tot 36 procent minder zout),
diverse broodsoorten (22 procent minder
zout), soepen in poedervorm (zeventien pro-
cent minder zout), kant-en-klaar maaltijden
(vijftien tot 29 procent minder zout) en kazen
(7,5 tot twintig procent minder zout) is de
verlaging aanzienlijk. Door het zoutgehalte
in voedingsmiddelen geleidelijk te verlagen
proeft de consument het niet. Daarnaast heeft
de bewustmaking van het grote publiek, bij-
voorbeeld met de campagne stop het zout
aan de verlaging van de zoutinname bijgedra-
gen.
Onlangs is op 1100 basisscholen de o -
cile aftrap verricht van het EU-Schoolfruit-
programma. Gedurende twintig weken
krijgen 215.000 leerlingen drie stuks
gratis groente of fruit per leerling per
week.
Het Steunpunt Smaaklessen & EU-Schoolfruit
van Wageningen University is, samen met de
Mede bewindsorganisatie productschappen,
verantwoordelijk voor de uitvoering van het
programma. Een voorwaarde voor deel name
is dat na aoop van de twintig weken de
school de rest van het schooljaar zelfstandig
verder gaat met het verstrekken van schoolfruit
op minimaal twee vaste dagen per week.
De indicator voor ondervoeding die
Nederlandse ziekenhuizen moeten ge-
bruiken, leidt te vaak tot verkeerde inschat-
ting van de voedingstoestand. Het gebruik
van de Malnutrition Universal Screening
Tool (MUST) als prestatie-indicator valt
daarom niet terechtvaardigen. Dat zeggen
physician assistant Michael Heijnen, ver-
pleegkundig specialist Mirjam Tromp en de
internisten Jos van der Meer en Bas Bredie
van het Radboudumc in een artikel op de
website van Medisch Contact.
Ziekenhuizen worden geacht van alle op-
genomen patinten in beeld te brengen of
er sprake is van ondervoeding. Daarvoor
kunnen twee screeningsinstrumenten wor-
den gebruikt: de Malnutrition Universal
Screening Tool (MUST) en de Short Nutritio-
nal Assessment Questionaire (SNAQ). Deze
worden gebruikt alsp restatie-indicator: hoe
meer patinten gescreend zijn, hoe beter.
Maar de instrumenten lijken op de algemeen
interne afdelingen niet zinvol, zegt internist
Bas Bredie: Door de MUST worden mensen
verkeerd gekwaliceerd. Patinten die daad-
werkelijk ondervoed zijn, worden niet altijd
herkend, en vooral andersom: als je de MUST
gebruikt worden veel mensen, tot wel veertig
procent, als ernstig ondervoed gekenschetst,
en dat is echtniet de realiteit. De MUST, die
eigenlijk alleen een inschatting van een risico
op ondervoeding geeft, verschilt vooral als
het gaat om ernstige ondervoeding fors met
de SGA, aldus de onderzoekers. Meer dan
een kwart van de 189 onderzochte patinten
zou volgens de MUST risicolopen op ernstige
ondervoeding. Volgens de SGA was niemand
ernstig ondervoed. Bij zestien patinten was
volgens de SGA sprake van ondervoeding
terwijl de MUST geen risico op onder voeding
aangaf. Bij 27 patinten was volgens de
MUST sprake van risico op ernstige onder-
voeding, terwijl het SGA niet ondervoed
scoorde. Het andere screeningsinstrument, de
SNAQ, is niet onderzocht, maar Bredie heeft
het idee dat het niet veel anders is. Bredie:
Het lijkt me in ieder geval dat de MUST
moet worden afgeschaft als prestatie-indicator
voor het hele ziekenhuis. De MUST als aan-
dachtsinstrument kan nuttig zijn bij bepaalde
patintenpopulaties, maar voor de algemene
interne is er geen toegevoegde waarde.
Er zijn steeds meer aanwijzingen dat door het serveren van een verse, duurzame en smaakvolle maaltijd in een prettige
ambiance de gezondheid van patinten toeneemt, terwijl de zorgkosten juist dalen.
Ziekenhuizen
weren plofkip
Onderzoek naar duurzamer maaltijden
Voedselverspilling gezamenlijk terugdringen
Tristram Stuart, campagnevoerder tegen
voedselverspilling en initiatiefnemer van
Feeding the 5000, is onlangs in Wage-
ningen University in gesprek geweest met
studenten over het vraagstuk van voedsel-
verspilling.
Stuart begon een paar jaar geleden met het
initiatief Feeding the 5000. In juni 2013
werd een dergelijk evenement georganiseerd
op het Museumplein in Amsterdam. Tijdens
deze evenementen worden lunches voor
5000 mensen bereid van voedsel dat door
winkels is bestempeld als onverkoopbaar.
Volgens Stuart zijn supermarkten de groot-
ste ver oorzakers van voedselverspilling. Als
supermarkten groenten met een afwijkende
vorm of een klein plekje niet willen af-
nemen, hebben leveranciers vaak geen
andere opties dan de producten te verkopen
als varkensvoer of te composteren, aldus
Stuart. Maar de eerste stappen richting meer
transparantie over de rol van supermarkten
zijn gezet. Door die openheid zal de con-
currentie toenemen en zullen bedrijven beter
hun best doen om ook op dit vlak als beste
uit de bus te komen. Druk op de overheid
en supermarkten blijft nodig om sociale of
politieke veranderingen teweeg te brengen.
Samen kunnen wij dat doen.
Minder zout in
voeding Belgen
Gratis fruit op
basisscholen
Door de MUST worden
mensen verkeerd
gekwaliceerd
Methode ondervoeding faalt
5 Voeding
Nummer 19
9 oktober 2013
Ziekenhuizen worden geacht van alle op genomen patinten in beeld te brengen of er sprake is van ondervoeding.
Supermarkten lijken de grootste voedselverspillers.
6 Advertentie
Nummer 19
9 oktober 2013
REGIONALE BEURS VOOR
SLECHTZIENDEN EN BLINDEN
Reinecker
D
e
z
e
p
o
s
t
e
r
i
s
o
n
t
w
o
r
p
e
n
, g
e
d
r
u
k
t
e
n
g
e
s
p
o
n
s
o
r
d
d
o
o
r
I
V
A
G
R
O
E
P

B
V



-


w
w
w
.
i
v
a
g
r
o
e
p
.
n
l
www.regionalehulpmiddelenbeurs.nl hulpmiddelenbeurs hulpmiddelenbeurs
De Regionale Hulpmiddelenbeurs is mede mogelijk gemaakt door:
Communicatiesponsor
www.ivagroep.nl
Bartimus ziet mogelijkheden
en wil de kwaliteit van leven voor mensen die
slechtziend of blind zijn verbeteren. Met persoonlijk
advies, ondersteuning en kennisoverdracht.
Koninklijke Visio
Expertisecentrum voor
slechtziende en blinde
mensen.
Bartimus ziet mogelijkhede
en wil de kwaliteit van leve
slechtziend of blind zijn verbe
advies, ondersteuning en ken
r
e
Babbage ...
Zichtbaar beter.
Radio 509
Voor iedereen die horen wil.
Saarberg
Grootste assortiment
voorlezende
beeldschemloepen.
Stichting Aangepast-Lezen
Lezen kan altijd!
Solutions Radio BV
Online daisyspeler, leest ook
TV ondertiteling en dagelijkse
krant voor
Lexima Reinecker Vision
De betere hulpmiddelenzorg
bij slechter zien.
Oogvereniging
Optelec
Verbetert de kwaliteit van leven van mensen met
een visuele beperking en dyslectici door simpele
en effectieve oplossingen aan te reiken.
Iris Huys
Moeite met lezen?
Dan bent u bij
Iris Huys aan het
juiste adres!
Worldwide Vision
Brengt kwaliteit in uw leven.
Leverancier van producten voor mensen met
een visuele, auditieve en/of leesbeperking.
Freedom Scientic Benelux
...laat je meedoen!
Leverancier van alle
hulpmiddelen voor blinden
en slechtzienden!
Low Vision Totaal
Optische hulpmiddelen en
optometrie aan huis.
BEURSKALENDER 2013
31 januari Purmerend De Bibliotheek Waterlandlaan 40 0299 - 433323 10.00-17.30
14 februari Leiden De Bibliotheek Nieuwstraat 4 0900 - 2323000 10.00-16.00
7 maart Nijmegen Stadschouwburg Keizer Karelplein 32 H 024 - 3221100 10.00-16.00
21 maart Leeuwarden De Bibliotheek Wirdumerdijk 34 058 - 2347777 12.30-18.00
11-13 april Houten Expo Houten Meidoornkade 22 030 - 2616688 10.00-17.00
12 september Weesp De Bibliotheek Oude Gracht 67 029 - 4412704 10.00-16.00
26 september Enschede De Bibliotheek Pijpenstraat 15 053 - 4804804 10.00-16.00
10 oktober Breda De Bibliotheek Molenstraat 6 076 - 5299500 11.00-17.00
17 oktober Arnhem Musis Sacrum Velperbuitensingel 25 026 - 4437343 11.00-18.00
31 oktober Rotterdam De Bibliotheek Hoogstraat 110 010 - 2816100 10.00-16.00
21 november Urk De Koningshof Staartweg 20 0527 - 651651 10.00-16.00
12 december Den Haag De Bibliotheek Pr.Willem Alexanderhof 5 070 - 3140911 10.00-16.00
Toegang
G
R
A
T
IS
voor meer informatie:
www.regionalehulpmiddelenbeurs.nl info@hulpmiddelenbeurs.nl
06 - 24 23 29 72
(zat. tot
16.00)
Orthopedisch chirurg dr. Kees van Egmond
implanteerde in Isala Zwolle onlangs voor
het eerst ter wereld een kunstpees bij een
patint die een voorste kruisbandrecon-
structie moest ondergaan. Het is nog in de
onderzoeksfase, maar als de onderzoeks-
uitkomsten zo positief zijn als op grond van
de vooronderzoeken te verwachten is, dan
is het een doorbraak.
Het kunststoigament - de kunstpees - zit
met schroeven vast. De treksterkte is zeer
groot en blijft dat ook gedurende een lange
periode. De techniek is verder identiek aan
de gebruikelijke methode. Dit kan voor de
patint be tekenen dat hij of zij maar kort
hoeft te revalideren. Dat is n van de grote
voor delen, zegt Kees van Egmond, maar we
zijn voorzichtig. Hij cordineert vanuit Isala
het onderzoek dat moet vaststellen of het
implanteren van een kunstpees bij een voorste
kruisband reconstructie veilig is. En hij deed de
eerste implantatie in een mens. Als het alle
voor delen heeft die we denken en deze ruim-
schoots opwegen tegen de nadelen, is het een
doorbraak met een grote toekomst.
Inmiddels zijn er vijf patinten geopereerd.
Bij patinten die een voorste kruisband-
reconstructie moeten ondergaan, wordt
normaal gesproken een eigen pees (liefst uit
de hamstring) of een donorpees gebruikt.
Vaak met goed resultaat. Maar daar zitten
ook nadelen aan. Zo is de kwaliteit van de
pees variabel, blijft er altijd wat rek in zitten
en kan hij gemakkelijker opnieuw scheuren.
Tot hij helemaal is ingegroeid, zit een patint
dus in een kwetsbare periode. Bij de kunstpees
speelt dit probleem niet. Dit weefsel (poly-
melkzuur) wordt omgebouwd tot lichaam-
seigen collageen (de grondstof voor bind-
weefsel) - het lost als het ware op. Dat gaat
echter in een glijdende schaal, het verdwijnt
naarmate het eigen weefsel ingroeit en sterker
wordt. Na n tot twee jaar heeft de patint
weer een kruisband van eigen bindweefsel, die
net zo sterk zal moeten zijn als daarvoor. Bij
de eerste implantatie waren twee Amerikaan-
se chirurgen aanwezig - zij ontwikkelden de
kunstpees. Als de resultaten bij de eerste vijf-
tien patinten positief zijn, volgt onderzoek
met 250 patinten verdeeld over zes klinieken
in Europa en de Verenigde Staten. Pas daarna
kan het eventueel op grote schaal worden
toegepast. Kees van Egmond verwacht dat dit
nog enkele jaren zal duren.
Pijn meten in
brandwondenzorg
Als het alle voordelen
heeft die we denken, is
het een doorbraak
met een grote toekomst
Kunstpees veelbelovend
7 Patintenzorg
Nummer 19
9 oktober 2013
Jeeves, gastvrijheid en angstreductie
Jeeves is marktleider in diensten rondom vervoer, begeleiding, aankomst en vertrek
bij ziekenhuizen en klinieken. Diensten die door ziekenhuizen aan patinten en
bezoekers worden aangeboden. Tevens leveren we als Senior Service professionele
mantelzorg die senioren ondersteunt na hun vertrek uit het ziekenhuis. Minder stress is
een betere behandeling.
F 010 - 43 33 941
E info@jeeves.nl
W www.jeeves.nl
Steupelstraat 40,
3065 JE Rotterdam
T 010 - 43 33 921
Nieuwe Held 2012 Genomineerde: Jeeves is onderscheiden voor echt maatschappelijk ondernemen:
Parkeerservice
Gastheer
Thuisbrengservice
Professionele
mantelzorg
Golfcarservice
De dagelijks noodzakelijke wondverzor-
ging, nodig voor een goede genezing van
de brandwonden, vormt voor patinten een
nare herinnering aan hun opname. Dit kan
namelijk, afhankelijk van het totaal ver-
brand lichaamsoppervlakte, wel twee uur
per dag duren. Een verpleegkundige wil
dan dat een patint zo min mogelijk lijdt.
Daarom vergeleek verpleegkundig onder-
zoeker Alette de Jong diverse pijnmeet-
methoden met elkaar en onderzocht ze of
er naast het toedienen van medicatie ook
non-farmaceutische interventies zijn die
de pijn verlichten.
Dankzij haar proefschrift Notes on burn
nursing is er nu wetenschappelijk bewijs
voor het gebruik van pijnmeetmethoden bij
vol wassenen en kinderen met brandwonden.
Dinsdag 24 september verdedigde De Jong
haar proefschrift. Voor een juiste pijn meting
bij brandwonden gebruikt men andere
methodes voor kinderen dan volwassenen.
Dat concludeert Alette de Jong, verpleegkun-
dig onderzoeker van de Vereniging Samen-
werkende Brandwondencentra Nederland
(VSBN) en werkzaam in het brandwonden-
centrum van het Rode Kruis Ziekenhuis in
Beverwijk.Alette de Jong: Als verpleegkundig
onderzoeker ben ik genteresseerd in het ver-
beteren van de pijnbehandeling. Het veroor-
zaken van pijn, dat gepaard kan gaan met de
dagelijkse wondverzorging, is namelijk een
ontzettend lastig aspect van het vak. Maar er
zijn meer redenen om pijn bij brandwonden
goed te behandelen. Zo kan pijnbeleving de
gevoeligheid voor pijn op de langere termijn
en de wondgenezing nadelig benvloeden.
Ook kunnen posttraumatische stress symp-
tomen ontwikkeld worden.
Verpleegkundig specialist John Blok uit het
Albert Schweitzer ziekenhuis (Dordrecht)
vraagt aan een ernstig zieke patint: Wat
zou u nog een keer willen doen? Buiten
adem door zijn ziekte, antwoordt meneer
Pons: Wat ik wil kan toch niet... ik zou zo
graag met mijn kinderen naar het voetbal
willen.
Vorige week zaterdag was hij er. Met bed en
al. Gebracht door Stichting Ambulance Wens,
omringd door zijn vrouw, kinderen, klein-
kinderen, broer en zwager. In de skybox bij
AZ-PSV. Er zat eigenlijk een bedrijf in die
skybox, maar die zijn eruit gegaan voor ons.
Blok: Het is belangrijk dat je mensen de
gelegenheid geeft samen naar het afscheid
toe te leven. Vaak wordt daarmee te laat
begonnen. Daarom heb ik gevraagd wat hij
nog graag zou willen doen. In n dag was het
geregeld. Met een paar simpele telefoontjes. Ik
was erg verbaasd dat het hem was gelukt, zegt
Pons, weer veilig terug in het ziekenhuis. De
Zwijndrechter wordt niet meer beter, en wordt
nu verpleegd op de locatie Zwijndrecht van
het Albert Schweitzer ziekenhuis. Een pluim
voor AZ, zegt hij met tussenpozen om op
adem te komen. De wedstrijd eindigde name-
lijk in 2-1. Het was geweldig. Eigenlijk had
John erbij moeten zijn.
Met bed en al in skybox
Verpleegkundig specialist John Blok zorgde ervoor dat patint Pons nog een keer met zijn familie naar een voetbal-
wedstrijd kon (foto Frederike Roozen-Slieker).
Orthopedisch chirurg dr. Kees van Egmond implanteerde in Isala een kunstpees bij een patint die een voorste
kruisbandreconstructie moest ondergaan (foto Frans Paalman).
8 Advertentie
Nummer 19
9 oktober 2013
Collegereeks
Health Operations Management
De schakel tussen uw vakkennis en noodzakelijke bedrijfskundige inzichten
13, 20, 27 november en 4 december 2013, Slot Zeist
Volg de hele collegereeks
of een los college!
Initiatiefnemer:
De urgentie voor het verbeteren en optimaliseren voor betaalbare zorg is op dit moment groter
dan ooit. Zorgverzekeraars stellen hoge eisen aan kwaliteit en kosten voor aan uw organisatie. Om
de kwaliteit te verhogen en de kosten onder controle te krijgen is dan ook focus nodig op een
optimale patintenlogistiek. Betere focus leidt tot verbetering van doorlooptijden, doelmatigheid
en reductie van kosten, maar ook tot het verbeteren van kwaliteit van zorg.
De zorglogistiek van de toekomst gaat over het leveren van een bijdrage aan een beter zorgproces
en betere uitkomsten van zorg. Tijdens de collegereeks Health Operations Management bieden wij
u een unieke kans uw kennis te vergroten. Door onze topdocenten krijgt u de tools aangereikt om
zelf deze bijdrage voor uw organisatie te leveren en veranderingen in gang te zetten.
www.reedbusinessevents.nl/HOM
Met gerenommeerde
topdocenten
Jan Scheffer
Specialist zorglogistiek en
verandermanagement binnen
de Archos group en LogiZ
Jan Vissers
Hoogleraar Zorglogistieke
Bedrijfsvoering / Health Operations
Management bij het instituut Beleid
en Management Gezondheidszorg.
Marc Rouppe van der Voort
Manager lean en zorglogistiek bij
St. Antonius Ziekenhuis, Nieuwegein
Erwin van Geenen
Directeur bedrijfsvoering
bij het UMC in Utrecht


lnvesLerlng- en nanclerlngsvoorsLellen Le beoordelen.



Se|ecneve zorg|nkoop en de consequennes voor
hnanc|ee| management



Zorgvlsle Academy ls een lnluauef van 8eed 8uslness Medla en nyenrode 8uslness unlverslLelL



8as|spr|nc|pes hnanc|ee| management


Drs. |ng. Sander Cude Lum khu|s

ClC 8aad van 8esLuur, Crbls
Medlsch en Zorgconcern


dlrecLeur vlLAvanu
, hoogleraar nanclen en
lnvesLerlngen, nyenrode 8uslness unlverslLelL

, AssoclaLe rofessor of
llnanclal MarkeLs, nyenrode 8uslness
unlverslLelL







www.readspeaker.com
Geef uw website een stem
Zodat uw gebruikers kunnen
naar wat u te zeggen hebt!
luisteren
ReadSpeaker voegt spraak toe aan uw
online content, op PC en mobiel
ReadSpeaker
Dolderseweg 2A
3712 BP Huis ter Heide Tel: 030-692 4490 | nederland@readspeaker.com
Care4Care is op zoek naar:
Verzorgende IG, verpleegkundigen 4/5 en ZZP-ers
Omdat de zorg altijd doorgaat, heeft Care4Care een team van enthousiaste,
exibele gedetacheerden die voor minimaal drie maanden bij uiteenlopende
opdrachtgevers aan de slag gaan. Vanwege groei zijn wij op zoek naar
verzorgende IG of verpleegkundige 4/5, die ons team willen versterken.
Wij bieden je persoonlijke begeleiding, doorgroeimogelijkheden en goede
arbeidsvoorwaarden.
Genteresseerd? Voor een vrijblijvende afspraak reageer via onze website:
www.Care4Care.nl of bel naar 010-4778140.
ZZP-ers nodigen wij ook uit te reageren.
Care4Care is onderdeel van de Care4 Group: www.care4group.nl
Veel verpleegkundigen en verzorgenden
in Nederland houden hun kennis en vaar-
digheden bij via de e-learningcursussen
van Noordho Health. Samen met zorg-
instellingen en zorgprofessionals zoekt
deze uitgeverij ook continu naar nieuwe
leeroplossingen. Zo start Noordho Health
voor verpleegkundigen niveau 4 en 5 een
pilot met drie innovatieve e-lectures over
Evidenced Based Practice, Communiceren
in acute situaties (SBARR) en Verpleegkun-
dig rekenen.
Onder zorgprofessionals bestaat de be-
hoefte aan nieuwe vormen van leren. In de
hectiek van de dagelijkse praktijk willen ver-
pleegkundigen en verzorgenden hun kennis
graag bijhouden op een prettige en effectieve
manier, op een tijdstip dat ze zelf kunnen
bepalen. Gewoon achter de computer, thuis
of op het werk. Noordhoff Health stelt zich
ten doel nieuwe concepten te ontwikkelen
voor innova tieve producten en leeroplos-
singen. De pilot met de drie nieuwe e-lectures
past in dit streven. Een e-lecture is een lesvideo
of be werking van een opname van een pre-
sentatie, een klinische les, een instructielm
of workshop, doorgaans gepresenteerd door
een autoriteit op het onderwerp. De e-lecture
is via internet op elk willekeurig moment te
be kijken. De cursist ziet en hoort bijvoor-
beeld de docent, met visuele ondersteuning
van tekst en afbeeldingen. Zorgprofessionals
kunnen zo in korte tijd en op een exibele
en inspirerende manier kennis opdoen en
werken aan hun persoonlijke ontwikkeling.
Praktijkvoorbeelden
Noordhoff Health heeft in overleg met de
zorgprofessionals de volgende drie e-lectures
ontwikkeld. Als eerste: Evidenced Based
Practice (EBP). Dr. Hester Vermeulen, werk-
zaam in het AMC en op de Amsterdam School
of Health Professionals, verzorgt een klinische
les, praktijkgesprek, een interview en een quiz.
In de tweede plaats: Communiceren in acute
situaties (SBARR). Francis De Smet, instruc-
teur ALS bij Zorgsaam Zeeuws-Vlaanderen,
presenteert een lesvideo met praktijkvoor-
beelden van communicatie in acute situaties
volgens de SBARR-methode (Situatie, Behan-
deling, Analyse, Respons, Repeteer). En als
derde: Verpleegkundig rekenen (vloeibare
medicatie). De auteur van het script van deze
instructievideo is Jenske Geerling, co-auteur
Basisvaardigheden rekenen voor de gezond-
heidszorg en auteur van de herziening van
Verpleegkundig Rekenen van CampusMed.
De cursist krijgt aan de hand van een casus
tools om vier rekenproblemen met betrekking
tot vloeibare medicatie stap voor stap op te
lossen. Participatie in deze pilot is mogelijk.
De gebruikers van CampusMed, onderdeel
van Noordhoff Health,geven momenteel hun
feedback om de e-lectures in de toekomst waar
mogelijk nog te verbeteren. Zorginstellingen
die nog geen gebruiker zijn van Campus-
Med maar wel genteresseerd in de e-lectures,
kunnen contact opnemen met Noordhoff
Health via www.noordhoff-health.nl.
Kim Putters legt zijn nevenfunctie als voor-
zitter van de Raad van Toezicht van Rijn-
state (Arnhem) neer. Zijn nieuwe functie als
directeur van het Sociaal en Cultureel Plan-
bureau is volgens de minister van VWS niet
te combineren met een nevenfunctie als toe-
zichthouder van een ziekenhuis. Kim Putters
werd in december 2011 lid van de Raad van
Toezicht van Rijnstate, en in juni 2012 werd
hij voorzitter. Deze toezichtrol kon hij goed
combineren met zijn functie als hoog leraar
zorgmanagement en vicevoorzitter van de
Eerste Kamer.
Andr Goede (62) is per 1 oktober be-
noemd als voorzitter van de Raad van Toe-
zicht van het Amphia Ziekenhuis (Breda).
Hij volgt daarmee drs. H. H. (Haddo) Meijer
op die op 1 juni 2007 aantrad. Andr Goede
werkt ruim veertig jaar in de maritieme
industrie en heeft daar brede bestuurlijke
ervaring opgedaan.
Prof. dr. Edmond Rings is per 1 oktober be-
noemd tot hoogleraar Kindergeneeskunde
aan zowel de Erasmus Universiteit Rotter-
dam als het Leids Universitair Medisch
Centrum (LUMC). Daarnaast wordt hij per
1 januari 2014 afdelingshoofd van zowel
de afdeling Kindergeneeskunde van het
Erasmus MC-Sophia Kinderziekenhuis als
van het Willem-Alexander Kinderzieken-
huis (LUMC). De dubbele aanstelling is het
gevolg van de nauwere samenwerking tussen
de beide Universitair Medische Centra. Rings
was tot 1 oktober hoogleraar Kindergenees-
kunde bij het Universitair Medisch Centrum
Groningen. Hij is in 1994 cum laude gepro-
moveerd aan de Universiteit van Amsterdam.
Het College Geneeskundige Specialismen
(CGS) heeft onlangs besloten om de zieken-
huisgeneeskunde per 1 juli 2014 te erken-
nen als deelgebied van de geneeskunde.
Daarmee is ook de functie ziekenhuisarts
nu o cieel erkend binnen de Nederlandse
ziekenhuizen.
De erkenning is goed nieuws voor de achttien
artsen die momenteel de opleiding tot zieken-
huisarts volgen, voor hun opleiders in de vier
deelnemende ziekenhuizen maar vooral voor
de patinten. De ziekenhuisarts is namelijk de
generalist in het ziekenhuis. Hij of zij borgt de
kwaliteit, continuteit en veiligheid van alge-
meen medische zorg. Door de proelerken-
ning is de ziekenhuisgeneeskunde nu ofcieel
een deelgebied van de geneeskunde, net zoals
de spoedeisende geneeskunde of de tropen-
geneeskunde. De opleiding tot ziekenhuis-
arts duurt drie jaar. De ziekenhuisarts is een
gloednieuwe functie. De ziekenhuisarts slaat
een brug tussen de vele - vaak zeer gespecia-
liseerde - disciplines die aan het bed van de
patint staan. Al die verschillende specialisten
richten zich op een speciek onderdeel van de
ziekte van de patint; de ziekenhuisarts weet
juist veel van de algemene ziekteleer en kan
zo een verbindende en cordinerende rol ver-
vullen in het multidisciplinaire zorgproces.
Hij of zij ziet de patinten elke dag en is daar-
door voor de patint en familie een eerste
aanspreekpunt. In de opleiding tot zieken-
huisarts wordt veel aandacht besteed aan
ouderenzorg en clinical governance. Clinical
governance is in feite het managen van het
zorgproces. Dat wordt steeds belangrijker
nu de zorg complexer wordt en de middelen
schaarser. Samen met de huisarts en specia-
list ouderengeneeskunde is de ziekenhuis-
arts ook verantwoordelijk voor een goede
overdracht van en naar de thuissituatie. De
opleiding tot ziekenhuisarts is een initiatief
van vier ziekenhuizen: het UMC Groningen,
het VU Medisch Centrum (Amsterdam), het
Catharina Ziekenhuis (Eindhoven) en het
Jeroen Bosch Ziekenhuis s-Hertogenbosch).
Zij richtten in 2010 daartoe de Stichting
Opleiding Ziekenhuisgeneeskunde (SOZG)
op. Onder auspicin van de SOZG is de op-
leiding tot ziekenhuisarts ontwikkeld en wor-
den inmiddels de eerste achttien ziekenhuis -
artsen opgeleid. De opleiding wordt mede
bekostigd door het ministerie van VWS.
De ziekenhuisarts slaat een brug tussen de vele - vaak zeer gespecialiseerde - disciplines die aan het bed van de patint staan.
Noordho Health start pilot e-lectures
Geef gezicht aan
mantelzorgers
Stichting Werk&Mantelzorg maakt in
samen werking met Stichting Arbeidsmarkt
Ziekenhuizen (StAZ) een portrettengalerij
van werkende mantelzorgers in zieken-
huizen en revalidatiecentra die oog hebben
voor de combinatie werk en mantelzorg.
Beide stichtingen zijn op zoek naar inspi-
rerende mantelzorgers, werkzaam in een
ziekenhuis of revalidatiecentrum,die met hun
verhaal andere (werkende) mantelzorgers en
hun werkgevers kunnen inspireren om ge-
zamenlijk naar oplossingen te zoeken voor
een goede werk priv balans. Van de deel-
nemer wordt een mooie foto gemaakt en er
wordt een interview met hem of haar gehou-
den. Het verhaal komt samen met de foto op
de portrettengalerij. De portrettengalerij komt
op een aparte pagina van www.werkenmantel-
zorg.nl en op de website van de StAZ. Daar-
naast ontvangt iedereen een eigen exem-
plaar van het portret. Meer informatie: www.
werkenmantelzorg.nl/projecten/5/mantel-
zorger-thuis-collega-in-het-ziekenhuis-
portretten.
De ziekenhuisarts
is een gloednieuwe
functie
Ziekenhuisarts officieel
* De teksten op deze pagina zijn aangeleverd
door de betreende organisaties of bedrijven
www.tmi-interim.nl
Werken op de Antillen?
Thuiszorg?
Daar
kies ik
voor!
www.verian.nl
Interesse? Kijk op
Mensen in de Zorg
9 Werken & Scholing in de Zorg
Nummer 19
9 oktober 2013
Onder zorgprofessionals bestaat de behoefteaan nieuwe
vormen van leren.
*
10 Advertentie
Nummer 19
9 oktober 2013
Maak kans op 1000,-
*
Inschrijven
3
0
se
p
t. t/m
1
n
o
v
. 2
0
1
3
ennnnnnnnnn
t/m
Maak kans op
1000,- euro!
voor het beste idee
Wij dagen jou en je collegas uit al je creatieve ideen in te zenden
en met elkaar te delen. Het winnende idee wordt 25 nov. 2013
tijdens het ZORG
*
AWARD evenement op het ID-college te Gouda
bekend gemaakt! Meer info? Ga naar www.care2care.nl en
vul het deelname formulier in.
Mede mogelijk gemaakt door hoofdsponsor: Cosponsor:
Mi c r o b i o t a -
Management
Zinvol of onzin?
Voor medisch specialisten:
in de klinische praktijk
Dinsdag 19 november 2013 van 13.00 - 20.00 uur
in Domus Medica te Utrecht
Aanmelding via
www.gutmicrobiota.nl
Accreditatie is toegekend door ABAN voor 5 punten.
In samenwerking met KNMG Congresbureau.
voor verpleegkundigen
Nurse Notebook
is een kleurrijke
agenda vol leuke
en praktische
informatie voor de
verpleegkundige
van nu.
Heb [l[ m ol
besteld7
G a n a a r
nur s e not ebook. nl
voor he t be st el l e n
v a n de age nda
voor 2014
N
N
8 2
0
T
4
V
6
R
N
l6
U
W
0

G
LA
N
ZEN
D
E
FLEX
IB
ELE
K
A
FT
e
ORT,
0AAR 8OF J6 M66l
Nu nog mokkell[ker
[e ORT-uren
bl[houden.
dlt [oor ln
stoer zeeblouwl
Hygine & Infectiepreventie 11
Nummer 19
9 oktober 2013
&
Hygine
Infectiepreventie
HET SILENTIA SCHERMEN SYSTEEM
- Prlvacy zonder opgesloten gevoel
- Len hyglenlsch alternatlef voor bedgordl[nen
- Moblel, maar ook aan de muur of ln de vloer te monteren
- Len ultermate nexlbel systeem
- Makkell[k en llcht ln het gebrulk
- |n allerlel verschlllende lengte- en hoogtematen
- Pulm assortlment elgentl[dse kleuren, lncluslef een
llchtdoorlatende ultvoerlng
Sllentla Nederland 8.v. Nl[verheldsweg 8 507l NK Udenhout Tel. 0l3-5ll9302 Pax 0l3-5ll2324 lnfoQsllentlaschermen.nl www.sllentlaschermen.nl
INCONTINENTIE!?
DAAR LACH IK NU OM
DANKZIJ
Weg ermee!!
HET IS EEN GEHEEL NIEUWE
MANIER VAN LEVEN!
De revolutionaire ActiCuf Compression Pouch biedt een
comfortabele en veilige manier om lichte en matige urine
incontinentie te controleren. U kunt weer zorgeloos
genieten van een actieve levensstijl.
ONZICHTBAAR & VEILIG SYSTEEM:
Controle Gewatteerde klem drukt zachtjes de urethra
dicht om urine verlies te voorkomen.
Protectie De absorberende pouch beschermt
tegen urine verlies.
Voor verdere informatie & een gratis proefpakket:
www.acticuf.nl of bel 06-10017273.
Comfortabel Klein en Disposable
Bewaar een reserve exemplaar in uw broek of jaszak. Weg WWeg Weg Weg Weg We Weg Weg Weg Weg Weg Weg Weg Weg Weg Weg Weg Weg Weg Weg WWeg Weg Weg Weg e Weg Weg Weg Weg Weg WWeg WWWeg We Weg e We Weg WWWWeeg Weg Weg Weg ee Weg Weg We WWee Wegg eg eg WWeg WWWeg eg ee Weg Wegg WWeg e Weg eeegg Weg Weg WWeg Weg We W gg WWWeeeeeeg Weg WWWWWWe Weg Wegggggggg WWe Weg WW ggggggggggggg eerme erme er erme erme erme erm rme me m erme erme mmme rme erme erme me erme erme erme erme erme er eer er rmme erme erme mmm erme ermmme me erm erm ermme e me ee me ee erme erme eerm er erme erm rmm rme erme rm erme me mmme m ermeeeee erme eerme r ermme erm erme erme eerm ermmme m erm erm erme mme me me ermeee me ee eeermmeeee e m ermee rmeee meeeee mmmeeee!!! e!! e! e!! e!! e!! !!! e!! e!! e!!! e!! ee!! e! e!! e!!! !!!!! ee!! e!! e!! e!! !! !!! ! ee! eee!! e!! e!! e!! e!!! e!! !! ! eeee!!! e!!! eee!! !! e!! e!!! ! e!!!!! eee!! ee!! e!!!!! e! e! e!!!! eee! e!!! !! eee !!! e! e!! eeee! ee!!!!!! eeee!! !! ee!
De revolu
comfo ff rta
incontine
genieten
ONZIC
Controle
dicht om
Protectie
tegen uri
Voor verd
www.acti
Comforta
Bewaar e
Bijdragen aan het voorkomen van infecties
De praktijk:
In een ziekenhuis wordt door vele verschillende
medewerkers honderden keren per dag gebruik
gemaakt van niet-disposable stuwbanden. Deze gaan
meestal van patint afdeling. Deze niet-disposable
stuwbanden worden in de praktijk niet na iedere
patint schoongemaakt of gedesinfecteerd en vormen
dus een potentieel kruisbesmettingsrisico.
De oplossing:
Door gebruik te maken van een ApoTie disposable
stuwband die bedoeld is voor nmalig gebruik
kunnen medewerkers bijdragen aan het voorkomen
van kruisbesmettingen.
- DJTQPTBClF DPODFQU
- &FOWPVEJH JO HFCSVJL
- HPHF LXBlJUFJU
- 4lJN FO hyginisch verpakt
Eigenschappen:
Resultaat
- 7FSNJOEFSE EF LBOT PQ LSVJTCFTNFUUJOHFO
- 1SFUUJH XFSLFO
- #FUSPVXCBBS
- .BLLFlJKL NFF UF OFNFO
Voor meer informatie of een demonstratie kunt u contact opnemen via:
Tel: 024 - 677 78 00 of e-mail: info@rocm.nl
Hygine & Infectiepreventie 12
Nummer 19
9 oktober 2013
Het Landelijk centrum Hygine en Veilig-
heid (LCHV) bestaat tien jaar. Onder de
vleugels van GGD Nederland en later als
onderdeel van het RIVM, is het LCHV uit-
gegroeid tot een belangrijke speler op het
gebied van hygine en infectiepreventie op
het terrein van de publieke gezondheids-
zorg.
Het LCHV viert dit jubileum met een sym-
po sium dat wordt gehouden op 5 november
in de Winkel van Sinkel in Utrecht. In het
middagprogramma verzorgen sprekers een
blik op het LCHV en technische hyginezorg
en kijken zij vooruit naar actuele themas en
uitdagingen waarmee de openbare gezond-
heidszorg op het gebied van infectiepreven-
tie maken heeft. Aan deze bijeenkomst zijn
geen kosten verbonden. Meer informatie
www.rivm.nl.
Eerder dit jaar introduceerde Medix al
een nieuwe lijn behandelstoelen met een
prikstoel, gynaecologiestoel en podo-
stoel. Deze N Line, die zich kenmerkt door
ergonomie en comfort, is nu uitgebreid
met een KNO- en neurologiestoel.
De nieuwe behandelstoel heeft een aan-
gepaste hoofdsteun die op allerlei manieren
verstelbaar is om het hoofd voor elk type
behandeling in de juiste positie te kunnen
xeren. Hij is zowel voor volwassenen als
voor kinderen geschikt. De N Line behandel-
stoelen zijn functioneel en makkelijk in het
gebruik. Vanaf alle zijden bieden ze goed toe-
gang tot de patint en ze zijn in hoogte ver-
stelbaar. Deze nieuwe KNO- en neurologie-
stoel heeft een zithoogte van 48 tot 88 cm.
Standaard zijn de stoelen voorzien van een
hyginische papierrolhouder. De Stamskin
bekleding is makkelijk te reinigen en in vele
kleuren leverbaar. Het comfort voor patin-
ten wordt bevorderd door de comfortabele
be kleding (die in verschillende diktes lever-
baar is) en de makkelijk in- en uitstap. Net
als bij een opstastoel, schuift de beensteun
in de zitpositie wat terug om het opstaan te
ver gemakkelijken. Deze N Line behandel-
stoelen maken deel uit van een uitgebreid
assor timent medisch meubilair. Van het merk
Novak brengt Medix ook onderzoekbanken
en behandelbanken op de Nederlandse mark.
Deze producten onderscheiden zich allemaal
door hun functionaliteit, comfort en design.
Meer informatie over de nieuwe N Line
KNO- en neurologiestoelen: www.medix.nl.
LCHV viert
tweede lustrum
Ziekenhuis Amstelland nam in de persoon van bestuurs-
voorzitter Jacques Moors, het certicaat vol trots in ont-
vangst uit de handen van Adriaan van Engelen, directeur
Milieu platform Zorg en burgemeester Jan van Zanen van
Amstelveen.
KNO- en neurologiestoel in Novak N Line
* De teksten op deze pagina zijn aangeleverd door de betreende organisaties of bedrijven
De N Line behandelstoelen bieden vanaf alle zijden goed
toegang tot de patint en zijn in hoogte verstelbaar.
Prettiger en ergonomischer werken voor
schoonmakers en daardoor nog meer
hygine op de verpleegafdelingen, dat
is wat het Kennemer Gasthuis (Haarlem)
afgelopen jaar voor ogen had. Daartoe
kregen de schoonmakers een interne
opleiding, nieuwe materialen en een
nieuwe werkwijze.
In ons ziekenhuis staan hygine en veilig-
heid hoog op het prioriteitenlijstje, vertellen
Tom Fasten en Natascha Gerits-Wijnalda,
team leiders schoonmaak. Maar in de loop
der jaren had men op elke afdeling een eigen
schoonmaakmethode ontwikkeld. Dat was
niet efcint. Het roer moest dus om. Alle
werkkasten, materialen, middelen en werk-
methoden zijn daarom nu gestandaardiseerd
en er is een ergonomische werkkar in gebruik
genomen. Natascha Gerits: Iedereen werkt
nu op dezelfde manier aan de hand van een
afvinklijst met een hele praktische volgorde.
Voor de niet-Nederlandstaligen en analfa-
beten hangt er een fotolijst in de werk kasten.
Tom Fasten: Door de gestructureerde opzet
kan een afdeling beter worden schoon-
gemaakt. We werken met een kleurmethode
die overal is doorgevoerd, waardoor meteen
duidelijk is welke schoonmaakmiddelen
en -materialen waarbij horen. Bijvoorbeeld
groen voor de vloer, rood voor sanitair en
blauw voor algemene ruimten. Bovendien
zijn alle schoonmakers geschoold zodat zij
goed weten wat de effecten van hun werk
zijn. De nieuwe opzet is gedaan in overleg
met Patricia Houtman, hoofd infectiepreven-
tie van het Kennemer Gasthuis, om de veilig-
heid in hygine te waarborgen. De Inspectie
voor de Gezondheidszorg (IGZ) heeft na
een audit laten weten de werkmethoden en
eenduidigheid te waarderen.
Standaardisering schoonmaak Kennemer Gasthuis
Medewerkster Femmy Kuijer met nieuwe werkkar bij
de werkkast van de schoonmakers in het Kennemer
Gasthuis.
Werkend Nederland is het erover eens:
schone toiletten zijn een belangrijk onder-
deel van de persoonlijke waardering voor
een bedrijf. Toch stelt meer dan de helft
van de werknemers het toiletbezoek liever
uit dan dat zij op het werk hun behoefte
doen. Meer dan zestig procent ergert zich
namelijk aan een vieze en onfris ruikende
plee op het werk en wil daar ook best iets
over zeggen tegen de baas. Zeker omdat
een toiletbezoekje voor bijna een kwart
van de werkenden een gelegenheid blijkt
om even bij te kletsen met collegas of
een extra pauze in te lassen. Dit en meer
concludeert hygine-aanbieder Tork uit
onderzoek van Panelwizard naar de waar-
dering van toiletgelegenheden op het
werk.
Ruim n op de vier ondervraagden be-
oordeelt hun kantoortoilet als onhyginisch.
Vooral mannen vinden de toiletten op het
werk vaker vies. Dat is niet prettig, aangezien
zij regelmatig het toilet op het werk gebruiken
voor een extra pauze of om collegas of werk te
ontvluchten. Opvallend is dat een groot deel
van de respondenten zelfs een bezoek aan het
toilet uitstelt tot thuiskomt. De oorzaak hier-
van is de slechte staat van toiletten. Maar liefst
zestig procent van de vrouwen en bijna de
helft van de mannen houden het liever op. Een
kleine groep werknemers (dertien procent)
vermijdt de toiletten gedurende een werkdag
helemaal. De behoeften zijn duidelijk: het
liefst zijn er voldoende toiletten aan wezig
(89 procent), die schoon en hyginisch zijn
(81 procent). En bij voorkeur zijn er dan
afgesloten, geluidsdichte cabines voorhan-
den, waar niemand elkaar kan zien of horen
(72 procent). De top vijf van grootste erger-
nissen met betrekking tot toiletten op het
werk zijn: Onhyginische / vieze toiletten
(64,80 procent); onfris ruikende toiletruim-
te (61,2 procent); ontbrekend toiletpapier
(54,5 procent); ontbrekende mogelijkheid
om handen af te drogen (32,5 procent) en
ontbrekende of groezelige handzeep (28,4
procent). Vier op vijf werknemers vinden dat
schone toiletten mede als visitekaartje van het
bedrijf dienen. Dezelfde groep beschouwt de
staat van de toiletten zelfs als uithangbord
voor de professionaliteit van het bedrijf. Zij
zijn ervan overtuigd dat schone toiletruimtes
van invloed zijn op de bedrijfservaring van
bezoekers, bedrijfsrelaties en klanten van het
bedrijf.
De staat van toiletruimtes op het werk heeft
ook invloed op de productiviteit: een vijfde
van de werkenden geeft aan dat de staat van
toiletgelegenheden op het werk van invloed is
op de manier waarop ze hun werkzaamheden
uitvoeren. Het onderzoek naar de waardering
van de toilethygine op het werk is uit gevoerd
door onderzoeksbureau PanelWizard, in
opdracht van hygine-aanbieder Tork. Aan
het onderzoek namen 931 respondenten deel
van dertig jaar en ouder. Hierbij is rekening
gehouden met een rele spreiding in geslacht,
leeftijd, gezinssituatie en opleidingsniveau.
Vier op vijf werk-
nemers vinden dat
schone toiletten mede
als visitekaartje van het
bedrijf dienen
Vieze toiletten op het werk
Ruim n op de vier ondervraagden be oordeelt hun
kantoortoilet als onhyginisch.
Gouden medaille
voor Amstelland
Ziekenhuis Amstelland (Amstelveen) is de
eerste zorginstelling in Nederland die een
gouden milieukeurmerk heeft gekregen.
Jacques Moors, voorzitter van de Raad van
Bestuur, is trots op deze erkenning. Milieu
was altijd al een belangrijk item voor het
ziekenhuis maar vanaf 2010 is het zieken-
huis intensiever aan de slag gegaan met duur-
zaamheid en milieu. Dat past geheel en al
binnen het beleid van het ziekenhuis, dat de
menselijke maat centraal stelt. Dit wordt tot
uitdrukking gebracht in onze slogan Aange-
naam Dichtbij. En het resultaat mag er zijn:
een zilveren medaille in 2012 en nu de gouden
medaille.
Gevaarlijke stoen
Moors legt uit dat naast de voor de hand
liggende milieuaspecten ook items als
inkoop, gevaarlijke stoffen, catering van
personeel en patinten, vervoer en papier-,
textiel en kunstoffenverbruik onder de loep
worden ge nomen. Deze accreditatie is heel
breed, aldus Moors. In 2011 sloten wij een
duurzaamheidsconvenant met de gemeente
Amstel veen. Daarbij was, net als bij de normen
van Milieuthermometer zorg, de remissie
van CO2 een aandachtspunt. Het ziekenhuis
realiseerde een reductie in de CO2 uitstoot
van maar liefst vijftien procent en we wekken
78.2 procent van onze totale energie behoefte
zelf op!. De Milieuthermometer Zorg is een
helder milieuzorgsysteem met strenge, maar
duidelijke criteria. Het systeem geeft prak-
tische handvaten voor certicering en borging
van de milieuzorg binnen ziekenhuizen. Bij
Ziekenhuis Amstelland is aan alle criteria vol-
daan en is de Gouden Medaille behaald. Het
gouden niveau is gekoppeld aan het ofcile
nationale keurmerk Milieukeur (SMK).
Hygine & Infectiepreventie 13
Nummer 19
9 oktober 2013
*
AdverIenIIe
Nummer 15
5 okIober 2U13
GLOBAL HANDWASHING DAY
C
L
E
A
N
H
A
N
D
S
S
A
V
E
L
IV
E
S
!
O
C
T
O
B
E
R
15
BEFORE
HANDLING FOOD
AFTER USING
THE TOILET
ALWAYS WASH YOUR HANDS!
WET
Just enough
water to cover
your hands
LATHER
For 20
seconds
RINSE
With running
water
A B C
1 2
Speed Clean Mobile ontzorgt in strijd
tegen ziekenhuisbacterin en uitvoering
van reiniging van raambekleding conform
de WIP-richtlijnen.
In plaats van dat de was naar de wasserij gaat
komt de wasserij naar de was. Voor de reini-
ging van vitrages, bed- en overgordijnen is er
speciaal voor de gezondheidszorg een unieke
mobiele ziekenhuisunit actief in het hele
land waarmee (bed)gordijnen voor de deur
kunnen worden gereinigd. Daardoor kunnen
de gereinigde producten binnen een paar uur
weer schoon teruggehangen worden zonder
het tijdelijk ophangen van reservegordijnen.
Gevolg; geen verstoring voor patinten en/of
van primaire processen. Alle goederen wor-
den gedocumenteerd, gepland en uitgevoerd
zodat het hele proces uit handen wordt ge-
nomen en voor organisaties is geborgd. Speed
Clean Mobile is een professioneel bedrijf en
de landelijke servicepartner van Luxaex
Door op een inventieve manier gebruik te
maken van milieuvriendelijke ultrasoon tech-
niek kan ook allerlei licht- en zonwering zoals
jaloezien, lamellen en overige luxe raam-
decoratie ter plekke worden gereinigd. Deze
vaak niet of moeizaam te reinigen producten
worden zo weer hyginisch schoon. Kijk voor
meer informatie op www.speedclean.mobi,
e-mail: info@speedclean.mobi telefoon:
(088) 14 14 14 3.
Op welke manier valt voedselvergiftiging
te voorkomen? Het Voedingscentrum geeft
een aantal tips voor dagelijks gebruik in en
om huis.
Voedselvergiftiging ontstaat door giftige stof -
fen in voedsel. Deze giftige stoffen worden ge-
produceerd door bacterin of schimmels.Buik-
krampen, misselijkheid, diarree of braken
zijn tekenen van een voedselvergif tiging. De
klachten ontstaan meestal binnen acht uur na
besmetting. Een voedselvergif tiging is te voor-
komen door eten goed te be waren, op tijd weg
te gooien en door hygi nisch te werken in de
keuken Om een voedselvergiftiging te voor-
komen gelden de volgende adviezen: Koel
bederfelijke eten goed. Zet de koelkast op
vier graden Celsius. Koel restjes snel terug.
Verdeel ze in kleine porties, dat gaat makke-
lijker.Bewaar restjes maximaal twee dagen in
de koelkast. Houd alles schoon en droog.Was
de handen regelmatig en goed. Was groente en
fruit grondig onder stromend water en houd
de omgeving schoon. Scheid rauw en bereid
voedsel. Gebruik niet dezelfde snijplank voor
rauw vlees en daarna voor gaar eten of voor
rauw te eten groente. Verhit het eten goed.
Dit geldt vooral voor dierlijke producten als
vlees, vis en ei. Verhit ook restjes door en door.
Let op bij het kopen van voedsel op vers-
heid, houdbaarheidsdatum en bereiding- en
bewaar adviezen.
Lareb, het Nederlands Bijwerkingen
Centrum, doet extra onderzoek naar de
bijwerkingen van de griepprik. Ruim
tachtig huisartsenpraktijken nemen deel
aan dit onderzoek.
De huisartsen zijn vorige week donderdag
begonnen met het uitdelen van de griepprik.
Elk jaar worden ongeveer 3,5 miljoen mensen
gevaccineerd tegen griep. Afgelopen jaar zijn
er bij ons 200 meldingen van bijwerkingen
geweest. Dat is erg weinig vergeleken met
de gemelde bijwerkingen van vaccins uit het
rijksvaccinatieprogramma, zei Agnes Kant,
directeur van Lareb, vorige week tegen Nos.nl.
Dat is natuurlijk mooi, maar we willen voor
de zekerheid onderzoeken of mensen ons
wel goed genoeg weten te vinden. Bovendien
verandert het griepvaccin elk jaar een beetje.
Het is daarom belangrijk om de bijwerkingen
jaarlijks te monitoren.
Onder de tweehonderd meldingen van vorig
jaar waren geen alarmerende. Wel zien we
de laatste twee jaar meer mensen met een
dikke arm na de vaccinatie. Vaccins worden
voor toediening uitgebreid onderzocht. Toch
treden er soms onbekende bijwerkingen op.
Ook is meestal niet bekend hoe vaak of juist
bij wie bepaalde bijwerkingen voorkomen.
Daarom gaat Lareb het beloop van bijwerkin-
gen gedurende een periode volgen met behulp
van Lareb Intensive Monitoring (LIM). Huis-
artsen vragen na het geven van de griepprik
patinten mee te doen aan het onderzoek. Wie
meedoet krijgt een aantal keer een vragenlijst
per e-mail over het al dan niet optreden van
bijwerkingen. Mensen boven de zestig jaar, en
mensen met ziekten als diabetes, hart- en vaat-
ziekten en nieraandoeningen, krijgen via hun
huisarts een oproep voor de prik.
Mobiele reiniging
(bed)gordijnen
Hygine bij
bereiding voedsel
Het griepvaccin
verandert elk jaar
een beetje
Hygine Consult Nederland BV (HCN) is
al twintig jaar een betrouwbare partner
voor advisering op het gebied van infectie-
preventie en HACCP binnen zorginstel-
lingen zoals ziekenhuizen, zelfstandige
klinieken, verpleeghuizen en revalidatie-
centra.
Infectiepreventie begeleiding
Voldoet de persoonlijke hygine van de mede-
werkers aan de gestelde eisen? Wat is de
kwaliteit van de uitvoering van zorgtech nische
procedures? Voldoen deze aan de WIP-richt-
lijnen? Vragen die beantwoord worden tijdens
het uitvoeren van een infectiepreventie audit.
Men krijgt inzicht in de huidige stand van
zaken op het gebied van Infectiepreventie in
de organisatie, de gegevens worden geanaly-
seerd en een verbeterplan toegevoegd. Met
begeleiding ten behoeve van het behalen van
een ZKN-certicaat is ruime ervaring. Een
belangrijk aspect van infectiepreventie is de
bewustwording en kennisvergroting op het
gebied van infectiepreventie bij de medewer-
kers. Voorlichting is mogelijk binnen het hele
scala van onderwerpen binnen de infectie-
preventie. Sinds een paar jaar wordt ook de
opleiding tot Hygine Contact Persoon ver-
zorgd. HCN staat ingeschreven in het Centraal
Register Kort Beroeps Onderwijs (CRKBO).
Alle trainingen zijn BTW vrijgesteld.
HACCP-begeleiding
Wordt het voedingsverzorgingsproces binnen
de organisatie minimaal eenmaal per jaar
gecontroleerd door een extern advies bureau
en zijn alle medewerkers op de hoogte van
de geldende HACCP-richtlijnen? HCN biedt
naast HACCP-audits en praktijkgerichte
trainingen op maat ook online E-learning
modules op verschillende niveaus aan.
Voor informatie kan men bellen naar (079)
362 82 20.
Website HCN
De vernieuwde website is up-to-date en over-
zichtelijk. De website biedt onder andere een
webshop, de Top 10 van HACCP-audits en de
nieuwsbrief. Nieuwsgierig?
www.hygieneconsult.nl.
Extra onderzoek griepprik
* De teksten op deze pagina zijn aangeleverd door de betreende organisaties of bedrijven
HCN twintig jaar de partner voor infectiepreventie
HCN biedt naast audit ook praktijkgerichte trainingen op maat aan.
*
De mobiele ziekenhuisunit waarmee (bed)gordijnen
voor de deur kunnen worden gereinigd.
Voor mensen boven de zestig jaar en mensen met een chronische ziekte als diabetes, kan griep gevaarlijk zijn.
Hygine & Infectiepreventie 15
Nummer 19
9 oktober 2013
*
Hygine & Infectiepreventie 16
Nummer 19
9 oktober 2013
ROLLAMATE
INFUUSPAAL
Infuuspalen | OK producten | IC/SEH producten | Colo proctologie
Lichtenhorststraat 21 | 6942 GS Didam
info@endomed.nl | Tel: 0316 - 29 64 29 | Fax: 0316 - 29 64 20

WWW.ENDOMED.NL
Stabiel
Efficinte opslag
Hyginisch
Stimuleert
zelfredzaamheid
Goede prijs/ kwaliteit
verhouding
INTERESSE IN EEN VRIJBLIJVENDE DEMONSTRATIE?
Door de goede prijs/kwaliteit verhouding en de positieve reacties van
patinten en verpleegkundigen kiezen wij voor de Rollamate infuuspaal.
Paul Anrchte, Unithoofd Longgeneeskunde Maxima Medisch Centrum
Design en
functionaliteit
voor een betere
hygine
Hygineoplossingen
die het verschil maken
Wanneer hygine belangrijk is
Tork systemen bevorderen de hygine. Onze dispensers geven
iedere keer n tissue. Dit voorkomt kostbare overconsumptie.
Als u het Tork logo op een verpakking ziet, kunt u erop
vertrouwen dat het product in de verpakking met zorg
voor u en het milieu is gemaakt.
Voor meer informatie over handhygine, facial tissue,
toiletpapier of onderzoekstafelrollen, kijk op www.tork.nl.
MuIti FT
Twin-foiI
-nmalige toepassing
-verpakt per stuk ( incl. inlegvel)
-gebruikte en ongebruikte zijde
Voor meer informatie :
Antennestraat 60
AImere 036 - 5472150
info@vanvIietmedicaI.nI
www.vanvIietmedicaI.nI
MuIti toepasbaar transportmeubeI
-incl. 6x lade
-los kunststof bovenblad
-incl. 4 haken binnenzijde frame
-gebruiksvriendelijke handgreep
-afmeting meubel : 6100x6100x9800 mm
SCA Hygiene Products voegt twee leiden-
de merken in de hygine- en reinigings-
branche samen. De producten van Lotus
Professional worden voortaan aangeboden
onder de merknaam Tork.
Door de integratie met Lotus Professional
versterkt Tork haar marktleiderschapspositie
binnen onder meer de Benelux. Hierdoor
kunnen klanten voortaan vertrouwen op n
sterk totaalaanbod in professionele hygine-
oplossingen.
Beste van twee werelden
Lotus Professional is n van de merken die
werd overgenomen bij de overname van
Georgia-Pacic EMEA door SCA in 2012.
Voorafgaand aan de merkintegratie is er
onder zoek uitgevoerd onder consumenten
en inkopers naar de positionering van zowel
Lotus Professional als Tork. Hieruit blijkt
dat Tork en Lotus Professional elkaar goed
aan vullen. Beide merken worden zeer ge-
waardeerd op kwaliteit, betrouwbaarheid,
gebruiksvriende lijkheid en professionaliteit.
De totale merkoperatie neemt circa een jaar
in beslag, zodat er voldoende ruimte is voor
een goede imple mentatie. Voor meer infor-
matie over de samenvoeging van Lotus Profes-
sional en Tork, zie ook:
www.tork.nl/lotusprofessional.
Regelmatig komen er nieuwe vaccins op de
markt, recent bijvoorbeeld tegen water-
pokken, gastro-enteritis door rotavirus-
infectie en gordelroos. Toch worden ze in
Nederland bijna niet gebruikt. Volgens de
Gezondheidsraad vallen er vaccins tussen
wal en schip: ze komen niet in aanmerking
voor het Rijksvaccinatieprogramma, zijn
verder te onbekend bij artsen en patinten
en worden niet vergoed.
Patinten vragen er niet om en artsen
schrijven ze niet voor. Omdat daardoor
gezondheidswinst blijft liggen, adviseert
de raad de minister van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport n beoordelingskader en
n beoordelende instantie in te stellen voor
alle vaccinaties. Nieuwe geneesmiddelen - dus
ook vaccins - worden door de geneesmidde-
lenautoriteiten beoordeeld op werkzaam-
heid en veiligheid. Eenmaal toegelaten tot de
markt zijn zij in principe beschikbaar, maar
wie betaalt de rekening: de gebruikers zelf, de
ziektekostenverzekering of de overheid?
Op dit moment zijn er verschillende be-
oordelaars voor het basispakket ziektekosten-
verzekeringen en voor publieke vaccinatie-
programmas, respectievelijk het College voor
Zorgverzekeringen (CVZ) en de Commissie
Rijksvaccinatieprogramma van de Gezond-
heidsraad. Met de huidige organisatie van
de vaccinatiezorg blijkt van de mogelijkheid
om vaccina ties op te nemen in het basispak-
ket bijna geen gebruik gemaakt te worden.
Als er n be oordelende instantie is voor het
gehele spectrum van vaccinatiezorg, kan vol-
gens de Gezondheidsraad al een grote stap
voorwaarts worden gezet in het beter benut-
ten van vaccins. Een samenwerkingsverband
van de Gezondheidsraad en het College voor
Zorg verzekeringen ligt dan voor de hand.
Daarnaast pleit de Gezondheidsraad voor
bijscholing van verpleegkundigen en artsen
in de jeugdgezondheidszorg, basisartsen,
huisartsen, kinderartsen en internisten. Tot
slot moet ook het grote publiek beter worden
voorgelicht over vaccins. De commissie stelt
voor om het RIVM te belasten met publieks-
voorlichting over het gehele spectrum van de
vaccinatiezorg.
Sommige vaccins zijn onbekend bij artsen en patinten. De gezondheidswinst blijft daardoor liggen.
RIVM verwacht
toename mazelen
Meer doorvragen
bij soa-consult
Hygine-expert Tork versterkt Europese positie
Patinten vragen er
niet om en artsen
schrijven ze niet voor
Vaccins onvoldoende benut
* De teksten op deze pagina zijn aangeleverd door de
betreende organisaties of bedrijven
Sinds kort zijn er 139 gevallen van mazelen
bijgekomen. RIVM vreest een verdere ver-
spreiding van het mazelenvirus, vooral in
gemeenten met een lage vaccinatiegraad.
Sinds eind mei komt in een aantal regiosop
dit moment mazelen voor. De epidemie
verspreidt zich met name in gemeenten
met een lage vaccinatiegraad (lager dan
negentig procent). In deze regio wonen veel
mensen die behoren tot de reformatorische
gezindte. Zij laten zich om religieuze redenen
niet inenten. Omdat in deze gebieden rela-
tief veel kinderen niet beschermd zijn tegen
mazelen, is het waarschijnlijk dat de ziekte
zich de komende tijd hier verder verspreidt.
Eerder dit jaar waren er verschillende lokale
uitbraken in Den Haag, de Alblasserwaard en
het land van Heusden en Altena. Het RIVM
heeft nauw overleg met de betrokken GGDen.
Artsen in de betreffende regios zijn genfor-
meerd.
Urk
Tussen 1 mei 2013 en 2 oktober 2013 zijn
er 1679 patinten met mazelen gemeld. Het
werkelijke aantal patinten is waarschijnlijk
veel hoger omdat niet alle patinten naar de
huisarts gaan. In het vissersdorp Urk blijkt
het mazelenvirus vorige week te hebben toe-
geslaan. Vorige week werden ook twee patin-
ten opgenomen in het ziekenhuis. Het aantal
ziekenhuisopnames sinds de uitbraak van de
ziekte in mei van dit jaar ligt op 104. In Neder-
land is het aantal patinten met mazelen en
het aantal sterfgevallen spectaculair gedaald
sinds de mazelenvaccinatie in 1976 werd op-
genomen in het Rijksvaccinatieprogramma.
Deze beschermt meer dan 95 procent van de
ingente mensen. Onder bevolkings groepen
die zich niet laten vaccineren, breken van
tijd tot tijd nog mazelenepidemien uit. De
laatste uitbraak in Nederland vond plaats
in1999/2000. Toen werden 150 kinderen met
mazelen in het ziekenhuis opgenomen en
stierven drie kinderen aan de gevolgen van de
ziekte.
Huisartsen zouden in soa-consulten meer
indiscrete vragen moeten gaan stellen om
beter en gerichter op seksueel overdraag-
bare aandoeningen te kunnen testen. Dit
zou het soa-consult ten goede komen, stel-
den onderzoekers van het NIVEL en RIVM
onlangs in het blad Huisarts & Wetenschap.
In de huisartsenpraktijken neemt het aantal
consulten vanwege seksueel overdraagbare
aandoeningen (soa) toe. Toch worden er nog
te veel kansen gemist op verbeterde soa-diag-
nostiek bij risicogroepen, zoals homoseksuele
mannen en jongeren met wisselende seksuele
contacten. Slechts twintig procent wordt getest
op de vijf meest voorkomende soas zoals de
richtlijn voorschrijft.
Risico-anamnese
Het soa-consult begint met een goede risico-
anamnese, dus navraag bij de patint, om te
bepalen of een test op chlamydia volstaat of
dat het beter is om ook te testen op andere
soas, stelt NIVEL-projectleider, huisarts en
epimedioloog Ge Donker. Chlamydia is bij
mannen meestal op te sporen in de urine en bij
vrouwen met een vaginaal uitstrijkje met een
wattenstaafje, maar bij mannen met homo-
of biseksuele contacten moeten ook anale
uitstrijkjes worden afgenomen. Voor testen
op hiv of sylis is een bloedmonster nodig.
Hygine & Infectiepreventie 17
Nummer 19
9 oktober 2013
Tork biedt professionele hygine-oplossingen.
Nog altijd gezondheidsklachten door salmonella
Een jaar na de salmonella-uitbraak door
bedorven zalm hebben nog altijd tientallen
Nederlanders ernstige gezondheidsklach-
ten. Het gaat vooral om verlammingsver-
schijnselen en aanhoudende darmklach-
ten. Dat meldde het AD vorige week.
Als gevolg van de salmonella-uitbraak,
veroorzaakt door bedorven zalm van het
Harderwijkse bedrijf Foppen, kwamen vol-
gens cijfers van onderzoekscentrum RIVM
vier mensen om het leven. 1149 mensen
werden ziek. Een jaar later kampen velen nog
steeds met de gevolgen, vertelt letselschade-
expert Yme Drost uit Hengelo aan het AD.
Hij behartigt de belangen van zon vijfhon-
derd salmonellaslachtoffers. Er zijn mensen
die een chemokuur moesten staken, omdat
die niet samenging met de antibiotica die zij
moesten slikken tegen de salmonellavergif-
tiging. Een ander slachtoffer kampt met een
psychische terugval, en n patint is verlamd
geraakt aan een been door de complicaties.
En er is een groep die nog altijd moeite heeft
voedsel binnen te houden. Volgens deskun-
digen is salmonella meestal niet zo langdurig
werkzaam, maar zijn er wel uitzonderingen.
Soms hebben mensen aanhoudende buik- of
gewrichtsklachten. De kans dat dit gebeurt is
groter bij mensen die een verzwakt immuun-
systeem hebben. Dat is bijvoorbeeld het geval
bij patinten die chemotherapie moeten
ondergaan. Maar over de individuele salmo-
nellagevallen is het moeilijk een uitspraak
te doen, zegt RIVM-woordvoerder Harald
Wychgel tegen het AD.
*
Hygine & Infectiepreventie 18
Nummer 19
9 oktober 2013
Wilt u meer uitgebreide informatie ontvangen?
Springeld Nutraceuticals,
T 0186-626173, E info@springeldnutra.com
Collasense
een speciaal supplement met
ongedenatureerd collageen
type II en vitamine C *
* Draagt bij aan de normale collageenvorming voor
het normaal functioneren van kraakbeen
COLLAGEEN
Collageen is het belangrijkste structurele eiwit in
het gewrichtskraakbeen. Collageen in kraakbeen
bestaat voornamelijk uit collageen type II.
WAAROM ONGEDENATUREERD?
Het collageen in gewrichtskraakbeen bestaat
voor 85 tot 90% uit collageen type II.
Ongedenatureerd collageen type II heeft een
drievoudige structuur van onderling verbonden
collageenvezels .
Het gepatenteerde productieproces van Colla-
sense zorgt er voor dat de specieke ruimtelijke
structuur van het collageen type II intact blijft
en niet denatureert. Dit is essentieel voor biobe-
schikbaarheid.
VEILIGHEID
Het collageen II in Collasense wordt gewonnen
uit het borstbeen (sternum) van kippen. De vei-
ligheid van Collasense is bevestigd en aange-
toond in studies bij mensen.
SLECHTS EEN KLEINE CAPSULE
We adviseren om slechts n kleine capsules Col-
lasense per dag te nemen.
Het aanbevolen gebruik is n capsule per dag
buiten de maaltijd in te nemen (bij voorkeur een
half uur voor het ontbijt).
Collasense bevat 40 mg UC-II met 10 mg ongede-
natureerd collageen type II per capsule.
Een maandverpakking Collasense met 30 caps.
kost 21,95. en 60 caps. 39,95.
MenaQ7
menaquinone-7
vitamine K2
van natuurlijke bron
Draagt bij aan het behoud van normale botten .... en meer
Vitamine K2 menaquinone-7 is een specieke
vorm van deze vitamine die een bijdrage levert
aan het behoud van normale botten.
MenaQ7 bevat tevens vitamine D3. Deze vita-
mine draagt bij aan een normale opname en ver-
werking van calcium.
Natto is van nature een rijke bron van de vitami-
ne K2-vorm menaquinone-7. Natto is een traditi-
oneel gerecht uit gefermenteerde soja en wordt
al meer dan 1000 jaar gegeten in Japan.
MenaQ7 [meenaku-zeven] is een bijzonder, ge-
patenteerd voedingssupplement en bevat een
goed opneembare vorm van vitamine K2 uit
natto.
Het aanbevolen gebruik is n tablet per dag.
Boven 60 jaar adviseren wij tot drie tabletjes per
dag.
MenaQ7 bevat 45 mcg vitamine K2 en 5 mcg vita-
mine D per tabletje.
Een verpakking met 60 tabletjes kost 18,95 in
de winkel.
NIEUW !!! Extra vitamine K2

MENAQ7 FORTE
MenaQ7 Forte 60 V-caps. met 180 microgram vi-
tamine K2 en 5 microgram vitamin D per capsule.
Het aanbevolen gebruik is n tot twee capsules
per dag. Prijs voor 30 capsules is 29,95.
Onder ander verkrijgbaar bij gezondheidswinkels zoals
De Tuinen, Gezond & Wel, Vitaminstore en via drogisten
Steeds meer artsen onderkennen de
urgentie van betere zorg voor ouderen.
Maar wt kan er precies beter en hoe kan
dat in de praktijk worden geregeld? Op
dinsdag 29 oktober 2013 organiseert de
KNMG het congres Medische zorg voor
kwetsbare ouderen versterken? Ja, het
kan!. Tijdens het congres (vier accredita-
tiepunten voor artsen en verpleegkundig
specialisten) krijgen de deelnemers prak-
tische handvatten aangereikt waarmee ze
de volgende dag aan de slag kunt.
Hoe herkent men een kwetsbare oudere
patint? Hoe draagt een arts bij aan zo lang
mogelijk thuis wonen? Hoe werkt Shared
Decision Making in de praktijk? Welke prak-
tijkvoorbeelden zijn er van goede samen-
werking tussen eerste en tweede lijn? Wat is
een seniorvriendelijk ziekenhuis? Hoe leidt
men artsen op in goede zorg voor kwetsbare
ouderen? Al deze en vele andere vragen wor-
den beantwoord tijdens het ouderencongres.
Er zijntwaalf workshops, waarin enthousiaste
verbeteraars hun beproefde initiatieven voor
sterke medische ouderenzorg presenteren.
Plannen en opbrengsten
Daarnaast worden de bezoekers bijgepraat
over de plannen voor de langdurige zorg
van het ministerie van VWS en de relatie
met de medische zorg voor ouderen. Het
Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) zal ver-
der uit eenzetten binnen welke context van
maatschappelijke veranderingen toekomstig
ouderenbeleid van kracht wordt. Het Natio-
naal Programma Ouderenzorg (NPO) toont
tijdens het congres de opbrengsten van haar
onderzoeksprogramma. Het aantal plaatsen is
beperkt, aanbevolen wordt snel in te schrijven.
Meer informatie over programma & work-
shops: www.knmg.nl/congres/ouderenzorg.
De helft van de Nederlandse senioren
heeft behoefte aan extra informatie over
het onderwerp voeding en ouder worden.
En dit lijkt zich snel terug te kunnen ver-
dienen, want zeventig procent van de
Nederlandse senioren is van mening dat
gezonde voeding het geneesmiddelen-
gebruik van ouderen kan terugdringen en
zestig procent denkt dat het verbeteren
van voeding leidt tot een aanzienlijke ver-
mindering van de zorgkosten (65 procent).
Dit blijkt uit onderzoek dat de Unie KBO
heeft laten verrichten onder 750 Neder-
landse 65-plussers.
Minder dan de helft van alle senioren past
de schijf van vijf toe bij de samenstelling van
hun maaltijden. 68 procent zegt de schijf van
vijf te kennen, maar de parate kennis laat te
wensen over. Zo is slechts 29 procent ervan op
de hoogte dat de categorie drank en vloeibare
voedingsproducten niet tot de schijf van vijf
behoort. Verder gebruikt slechts 34 procent
van de groep senioren die nooit in de zon zit
vitamine D. Dertien procent van alle senioren
drinkt te veel alcohol en vrijwel allen gebrui-
ken tussendoortjes, gemiddeld twee keer per
dag. Een kwart van de Nederlandse senioren
eet vrijwel altijd alleen. En 53 procent van
de ondervraagde senioren heeft overgewicht.
Zeventien procent van de huisartsen geeft wel
eens advies op het gebied van voeding, het
meest in relatie tot de ziekte van de patint
zoals diabetes, een hoge cholesterolspiegel,
hoge bloeddruk, reuma en botontkalking. Het
advies richt zich echter nauwelijks of niet op
preventie van aandoeningen die gerelateerd
zijn aan foutieve voedingspatronen.
Voorlichtingsprogramma
De Unie KBO neemt de wens van de senio-
ren ter harte en gaat zich richten op adequate
voorlichting om senioren op gezond gewicht
te krijgen. Met tal van activiteiten wordt
getracht over- en ondergewicht bij ouderen
tegen te gaan. De aftrap van het voorlich-
tingsprogramma vond plaats op woensdag
25 september bij de Noordelijke KBOs
in Joure. Prof. dr. Andrea Maier, internist
ouderengeneeskunde aan het VU medisch
centrum verzorgde een presentatie over de
relatie tussen voeding en verouderingsproces-
sen en de wijze waarop voeding ouderdoms-
klachten kan voorkomen.
Het Deltaplan Dementie is eind septem-
ber o cieel van start gegaan. Het gaat
hier om een achtjarenplan dat staat voor
onder zoek en zorginnovaties om dementie
beter te begrijpen, beter te behandelen en
te voorkomen. Het verbetert de zorg voor
de patint van vandaag en zoekt naar op-
lossingen voor de patint van morgen.
Het Deltaplan Dementie is een partnerschip
van zowel publieke als private partijen om een
dam op te werpen tegen dementie en daar-
mee de toename van het aantal mensen met
dementie en de persoonlijke en maatschap-
pelijke gevolgen daarvan een halt toe te
roepen. De partners bundelen nu hun krach-
ten om antwoorden en oplossingen te vinden
voor de problemen die met dementie samen-
hangen. De partners zijn ervan overtuigd dat
er substantile verbeteringen in preventie,
behandeling, zorg en leefsituatie bij dementie
mogelijk moeten zijn. Bij de start deed voor-
zitter Pauline Meurs een oproep aan nieuwe
partners om aan te sluiten. Het Delta plan
Dementie richt zich op het stimuleren van
onderzoek, de ontwikkeling van het Zorg-
portaal Dementie en het realiseren van het
Nationaal Register Dementie om in kaart te
brengen wie met dementie te maken hebben
en daarmee het meten en verbeteren van
kwaliteit mogelijk te maken.
Eerder had het Ministerie van VWS al een
bedrag van 32,5 miljoen voor het plan be-
schikbaar gesteld. Alzheimer Nederland
heeft toegezegd zich in te spannen om hier
12,5 miljoen aan toe te voegen. Het geld is
voor onderzoek bedoeld. Met het programma

Memorabel is daarmee al een start gemaakt.
Het onderzoeks- en innovatieprogramma
Memorabel richt zich op onderzoek en het
ontwikkelen en toepassen van effectieve en
doelmatige instrumenten, interventies en
zorgmodellen. ZonMw voert het programma
uit. Het onderzoek omvat de gehele kennis-
keten, van fundamenteel onderzoek tot be-
nutting van kennis in de praktijk. Voor de
eerste fase (2013-2015) van dit achtjarige
programma, zijn vier themas benoemd:
oorsprong en mechanisme van dementie;
diagnostiek; behandeling en preventie; doel-
matige zorg en ondersteuning. Begin oktober
start de eerste subsidieronde met een omvang
van zestien miljoen euro en kunnen onder-
zoekers voorstellen bij ZonMw indienen. De
bijdrage vanuit Nederland aan het Europese
JPND-programma (Joint Programme - Neuro-
degenerative Disease Research) via Memo-
rabel zal dit jaar meer dan drie miljoen euro
bedragen.
Het Deltaplan Dementie is bedoeld om een dam op te werpen tegen dementie.
Handvatten
ouderenzorg
Senioren willen meer voorlichting over voeding
Het Deltaplan Dementie
richt zich op het
stimuleren van
onderzoek
Start Deltaplan Dementie
19 Zorg voor Ouderen
Nummer 19
9 oktober 2013

Volledig verzorgde verhuizingen voor senioren
In- en uitpakken van al uw bezittingen die u wilt verhuizen
Demontage en montage van grote meubels
Ophangen van lampen, klokken, schilderijen en decoratie
Aansluiten en instellen van apparatuur zoals televisie en wasmachine
Stoffeer- schilder- en behangwerk

Correcte woning ontruimingen na verhuizen of overlijden
Een nette oplevering aan de verhuurder of makelaar
Bruikbare spullen hergebruikt via stichtingen
Wij onderscheiden ons door de grote hoeveelheid werkzaamheden die wij uit
handen (kunnen) nemen. U ervaart zo min mogelijk van uw verhuizing, omdat
uw woning na ons werk geheel ingericht en woonklaar kan zijn, als u dat van
ons verwacht. Wij werken naar uw wensen en verwachtingen, dus u bepaalt
wat we wel en niet voor u doen.
Bel voor een brochure of afspraak 010 888 22 15
www.seniorenhulp.com|info@seniorenhulp.com
Hoe herkent men een kwetsbare oudere patint?
Ouderen vinden dat het verbeteren van voedings-
gewoonten, de zorgkosten kan terugdringen.
Prof. dr. Melvin Samsom (voorzitter Raad
van Bestuur UMC St Radboud) en prof. dr.
Willy Spaan (voorzitter Raad van Bestuur
Jeroen Bosch Ziekenhuis) ondertekenden
op 25 september de overeenkomst tot net-
werksamenwerking tussen beide huizen.
Van oudsher zijn er al nauwe contacten.
Zo zijn veel medisch specialisten van het
Jeroen Bosch Ziekenhuis (JBZ) in Nijmegen
opgeleid en wordt er gezamenlijk onderzoek
gedaan. Daarnaast wordt hetzelfde gedacht
over zaken als veiligheid, patintgerichtheid,
innovatie, wetenschap en transparantie. Met
deze netwerksamenwerking willen het Rad-
boudumc (Nijmegen) en het JBZ (s-Herto-
genbosch) meer proteren van elkaars kennis
en kunde, wat moet leiden tot kwalitatief
betere en doelmatigere zorg. Voorbeelden van
samenwerking zijn het ontwikkelen van ge-
zamenlijke zorgpaden, opleidingsactiviteiten,
wetenschappelijk onderzoek, activiteiten op
het gebied van kwaliteit en veiligheid en het
uitwisselen van artsen, onderzoekers en ver-
pleegkundigen. Het JBZ en het Radboudumc
beschouwen elkaar als voorkeurspartner bij
het ontwikkelen van nieuwe initiatieven.
De Autoriteit Consument & Markt (ACM)
heeft haar goedkeuring gehecht aan een
fusie tussen het Franciscus Ziekenhuis in
Roosendaal en het Lievensberg ziekenhuis
in Bergen op Zoom. Hierdoor kunnen beide
ziekenhuisorganisaties verder werken aan
het inrichten van n ziekenhuisorganisa-
tie met twee hoofdlocaties.
Het ACM besluit maakt de weg vrij om toe
te werken naar een bestuurlijke fusie per
1 janua ri 2014 en een juridische en organisa-
torische fusie per 1 januari 2015. En van de
over wegingen van ACM om deze fusie goed
te keuren, is dat de volume-eisen en de eisen
voor de kwaliteit van zorg steeds strenger wor-
den en de twee ziekenhuizen daaraan apart
niet kunnen voldoen. Met het akkoord voor
de fusie komen ook de plannen voor de bouw
van n Moeder en Kindcentrum in Bergen
op Zoom een stap dichterbij. De beslissing
over de start van de bouw wordt binnenkort
verwacht. De nanciering voor het fondsenwervings-
project Gastenverblijf voor oncologische
patinten van de Stichting Vrienden UMC
Utrecht is rond. Het gaat om een verblijf,
binnen de muren van het UMC Utrecht
Cancer Center , waar oncologische patin-
ten en hun familieleden zich thuis kunnen
voelen en waar ze zich rustig met hun
familie kunnen terugtrekken. Naar ver-
wachting opent het Gastenverblijf, dat een
half miljoen euro gaat kosten, eind 2014
zijn deuren.
Oncologische patinten krijgen te maken met
veelvuldige bezoeken aan het ziekenhuis.
Een omgeving waar patinten liever niet zijn.
Met de komst van het Gastenverblijf hoopt
het UMC Utrecht Cancer Center een prettig
en gastvrij thuis in het ziekenhuis te reali-
seren dat in stressvolle tijden rust biedt aan
de patint en zijn of haar familie. Er komen
tien tweepersoonskamers en een gezamenlijke
huiskamer. Binnen de muren van het UMC
Utrecht zorgt het Gastenverblijf vooral voor
ontspanning, warmte en aeiding. Patinten
moeten zich terug kunnen trekken en zich
mentaal kunnen ontspannen voordat ze
een behandeling ondergaan, aldus prof. dr.
Elsken van der Wall, Voorzitter van het UMC
Utrecht Cancer Center. Patinten komen
vaak van ver, omdat het UMC Utrecht een
specialistisch ziekenhuis is. Wij bieden hen en
familieleden dan ook de mogelijkheid om in
het Gasten verblijf te overnachten.
Marco Houterman, senior projectleider
Vrienden UMC Utrecht is trots nu de nan-
ciering rond is. Eind 2012 was het startpunt
van de werving voor dit bijzondere project
wat voor de stichting uiteindelijk een half
miljoen moest opleveren. Met steun van
Stichting Roparun, Fonds NutsOhra, Stichting
Zabawas en bijdragen van particulieren kan
het verblijf nu gerealiseerd worden. De totale
kosten van het Gastenverblijf zijn 1,2 miljoen
euro.
Kwaliteit in
STZ ziekenhuizen
AMC krijgt nieuwe
energiecentrale
Radboudumc
en JBZ samen
ACM geeft groen
licht voor fusie
Patinten moeten zich
terug kunnen trekken
en zich mentaal kunnen
ontspannen voordat
ze een behandeling
ondergaan
Eigen gastenverblijf
voor Cancer Center
Sfeerimpressie van de huiskamer van het nieuwe gastenverblijf voor oncologische patinten.
Eerste Care2Care Zorg*Award
Care2Care organiseert dit jaar in samen-
werking met hoofdsponsor Menzis en
cosponsor Nationale Vacaturebank voor
de eerste maal de Care2Care Zorg*Award.
De Zorg*Award is bedoeld om ideen voor
zorgvernieuwing met elkaar te delen en
mogelijk te maken. Care2Care hoopt op
snelle wijze een hele grote output aan
nieuwe ideen te ontsluiten die praktisch
en uitvoerbaar zijn. Deze kennis komt
geheel ten goede aan het werkveld zelf.
Juist op de werkvloer ontstaan vaak hele
praktische ideen die kunnen leiden tot grote
winst voor de zorgverlening. Het zijn deze
ideen die we willen belonen. Wij denken
dat de medewerkers zelf het beste weten wat
er speelt op de werkvloer en hoe en waar
verbetering doorgevoerd kan worden. Met
de Zorg*Award vragen we de medewerkers
ideen in te zenden hoe de zorgverlening
eenvoudig verbeterd kan worden. Dit mogen
ook ideen zijn die al op de werkvloer in
gebruik zijn genomen, aldus Care2Care. Het
beste idee wordt op 25 november bekend
gemaakt tijdens het Zorg*Award evenement
en beloond met een geldbedrag van duizend
euro. Een bedrag dat naar eigen inzicht
gebruikt mag worden. Het inzenden van
ideen kan tot en met vrijdag 1 november
2013. Op de website www.Care2Care.nl zijn
de voorwaarden te vinden om deel te kunnen
nemen aan de Zorg*Award. Bovendien vindt
men hier het deelnameformulier.
Met het Kwaliteitsprogramma Imagine
nemen topklinische ziekenhuizen het
voortouw rond het thema kwaliteit. Vorige
week hebben alle 28 ziekenhuizen ver-
enigd in de STZ, het kwaliteitsprogramma
aangenomen.

De STZ werkt in Imagine samen met (kennis)
partners CBO Utrecht, IQ Healthcare
Nijmegen en het Institute for Healthcare
Improvement Boston, VS. Zij zullen op grond
van hun ervaring in binnen- en buitenland in
het consortium fungeren als Kenniscentrum
voor Kwaliteit en Innovatie. Met Imagine
zullen medisch specialisten, verpleegkundigen
en bestuurders van betrokken ziekenhuizen
de komende drie jaar goede voorbeelden met
elkaar delen. Samen bouwen aan veiligheid
en kwaliteit is de kerngedachte. Die gezamen-
lijkheid vindt niet alleen tussen ziekenhuizen
onderling plaats, maar ook met collega- en
patintenorganisaties. Het STZ Kwaliteitspro-
gramma Imagine is gestoeld op de drie pijlers
van de STZ: opleiden, topklinische zorg en
(toegepast) onderzoek. Het programma wordt
genancierd binnen de landelijk beschikbare
middelen.
De Amsterdamse wethouder Ruimtelijke
Ordening, Grondzaken, Klimaat en Energie,
Maarten van Poelgeest, opende op 3 okto-
ber de nieuwe energiecentrale van het
AMC. Deze warmtekrachtcentrale voorziet
het AMC van stroom.
Het AMC krijgt al dertig jaar stroom via een
warmtekrachtcentrale. Ook als het openbare
net uitvalt, is het ziekenhuis dus verzekerd
van elektriciteit. De oude centrale zat aan het
eind van zijn technische levensduur. Daarom
is de centrale volledig verbouwd. Nu kan de
energiecentrale twaalf megawatt aan stroom
opwekken, waardoor deze een middelgrote
plaats van elektriciteit kan voorzien. Voor
de koeling maakt de nieuwe centrale gedeel-
telijk gebruik van koud water uit de Ouder-
kerkerplas. Onderin de plas is het water altijd
zes graden Celsius. Dat wordt opgepompt
en ingezet om het AMC mee te koelen. Het
opgewarmde water gaat vervolgens terug naar
de Ouderkerkerplas.
Traumachirurg klok rond aanwezig
Het Traumacentrum St. Elisabeth in Tilburg heeft sinds deze maand 24 uur 365 dagen per jaar een traumachirurg
beschikbaar. Dit levert tijdwinst op voor meervoudig gewonde traumapatinten die acuut moeten worden geopereerd.
De fusie van het St. Elisabeth Ziekenhuis en het TweeSteden ziekenhuis (met vestigingen in Tilburg en Waalwijk)
maakte het mogelijk om meer chirurgen aan te stellen. Daarmee is voortaan 24-uurs aanwezigheid gegarandeerd.
Op de foto anesthesioloog Gerrit-Jan Noordergraaf, chirurg Stefan van Zutphen en chirurg Koen Lansink.
20 Kliniek
Nummer 19
9 oktober 2013
Deze tekst is tot stand gekomen in samen werking
met het betreffende bedrijf of organisatie.
Juist op de werkvloer ontstaan vaak hele praktische
ideen die kunnen leiden tot grote winst voor de zorg-
verlening.
Boeken
Het Albert Schweitzer ziekenhuis (Dor-
drecht) bezet de toppositie in de nieuwe
AD Ziekenhuis Top 100, gepubliceerd op
zaterdag 28 september. Als nummer n in
deze ranglijst, mag het ziekenhuis zich een
jaar lang het beste van Nederland noemen.

Twee jaar geleden riep de andere grote

lande lijke ziekenhuistest, die van Elsevier,
het Albert Schweitzer ziekenhuis al uit tot
nummer n van het land. Wij zitten nu
structureel in de top van de ranglijsten en dat
zegt wel wat, aldus bestuursvoorzitter Pier
Eringa. Dan heb je over de hele linie de zaken
goed voor elkaar, het is geen toevalstreffer. En
dat hoort ook zo. Als patint wil je niet dat
de uitkomst van je behandeling afhangt van
de kwaal die je toevallig hebt, of de dokter
die je treft. Zijn collega-bestuurder John Taks
somt een aantal factoren op die het succes
verklaren: Het feit dat we een topklinisch op-
leidingsziekenhuis zijn, zorgt voor een sfeer
van willen leren en elkaar aanspreken op het
handelen. We laten ons graag en vaak toetsen
door de Inspectie voor de Gezondheidszorg,
onze verzekeraar en tal van kwaliteitskeurmer-
ken. Zo krijg je je zwakke en sterke plekken
in beeld.Taks: Daarnaast vragen we directe
feedback aan patinten, door middel van
groene en rode kaarten. Deze reacties stimu-
leren n corrigeren ons. Als directie geven wij
veel ruimte aan motivatie die vanuit het per-
soneel zelf komt, maar we sturen bij wanneer
dat moet. En ten slotte is de samenwerking
tussen bestuur en medici heel constructief.
Dat onderschrijft Ruud van Leendert, voorzit-
ter van de medisch specialisten. We zijn van
ver gekomen. Een jaar of zes geleden zou deze
enorme opsteker ondenkbaar zijn geweest.
We hebben samen veel genvesteerd in betere
samenwerking tussen alle functies en afdelin-
gen. En nu zie je dat we waarmaken wat we
ons hadden voorgenomen. De uitdaging is
nu: hier blijven staan. Dat is een hele klus,
maar we gaan ervoor.
Verhalen uit het
kinderziekenhuis
Albert Schweitzer ziekenhuis op nummer n
De commissie Danner maakte op 24 sep-
tember de resultaten bekend van het
dossieronderzoek naar het Ruwaard van
Putten Ziekenhuis (Spijkenisse). Het doel
was de rol van de zorgverlener in de laatste
levensfase van 770 overleden patinten
(2010-2012) te beoordelen. Conclusie: de
schade voor patinten, veroorzaakt door
artsen of verpleegkundigen, in het Ruwaard
van Putten Ziekenhuis wijkt niet af van het
landelijk gemiddelde. Dit geldt ook voor
schade die tot overlijden heeft geleid.
Wel zijn er duidelijke onvolkomenheden
en onzorgvuldigheden geconstateerd in
het handelen van artsen en verpleegkun-
digen. Het volgen van landelijke richtlij-
nen, nauw keurigere dossierregistraties en
reectie op elkaars handelen had volgens
de commissie Danner waarschijnlijk tot
minder sterfgevallen geleid. Eerst is bij de
770 patinten vastgesteld of er schade is ont-
staan door het handelen van artsen of ver-
pleegkundigen. Bij 65 patinten (8,4 procent)
wordt deze kans mogelijk geacht. Vervolgens
is gekeken of deze schade te voorkomen was:
bij 49 patinten mogelijk (6,3 procent moge-
lijk) en bij vier patinten zeer waarschijnlijk
(0,5 procent). Frequent leidde deze vermijd-
bare schade (mede) tot overlijden (respec-
tievelijk in 4,8 procent en 0,4 procent). Bij
55 patinten (7,2 procent) werd duidelijk
schade vastgesteld. Bij achttien patinten was
dit mogelijk (2,3 procent) vermijdbaar en bij
dertig patinten zeer waarschijnlijk (3,9 pro-
cent). Frequent leidde ook deze vermijdbare
schade (mede) tot overlijden (respectievelijk
in 1,6 procent en 2,2 procent). Bij 562 patin-
ten (73 procent) is geen schade veroorzaakt
door handelingen van artsen en of verpleeg-
kundigen. Deze schade werd vergeleken met
cijfers uit het Landelijk Dossieronderzoek
(2008) voor zover het ging om vergelijkbare
ziekenhuizen en hierbij bleek dat er geen
verschil was.
Zorg rond levenseinde
Vervolgens werd onderzocht hoe de zorg-
verlening was rond het levenseinde. De manier
waarop maximale zorg aangepast kan worden
rond het levenseinde kent vier categorien
(behandelingsbeperking, abstineren, pallia-
tieve sedatie of actieve levensbeindiging).
De grenzen tussen de categorien waren in
het RPZ vaag wat resulteerde in onvolkomen
behandelmethoden en onnauwkeurige regis-
traties.
Zo werd in ruim van de helft van de gevallen
morne gebruikt, soms om inderdaad alleen
pijn en of dyspneu te bestrijden, maar vaak
ook als in slaap houd middel waarvoor
morne niet geschikt is. Ook werd de kwaliteit
van de dossiervoering onderzocht. Verslag-
legging in de medische dossiers was van
twijfelachtige kwaliteit. Zo werd bij ingrepen
zelden vermeld dat mogelijke uitkomsten en
risicos met de patint waren besproken; op
belangrijke onderzoeksuitslagen die kennelijk
tot andere behandeling leiden werd niet in-
gegaan; ook bij ernstig zieke patinten werd
soms dagenlang niets genoteerd; beslissingen
rond het levenseinde werden uiterst summier
vermeld en vaak in het geheel niet beargu-
menteerd. De kwaliteit van verpleegkundige
dossiers was in het algemeen beter. Toch waren
ook hier ver beterpunten, met name ontbraken
vaak start- en eindtijden van medicatie en of
er meldingen waren gedaan naar aanleiding
van een incident. De comissie deed enkele
aan bevelingen. Een ervan is het belang van
voldoende reectie. Dossier onderzoek maakt
zorgverleners bewust wanneer hun handelen
faalt. De commissie vindt het belangrijk - en
ook noodzakelijk - de gezondheidszorg zo in
te richten dat er voldoende reectie en inter-
visie op het handelen plaatsvindt, dus dat
artsen en andere zorgverleners onderling zich
ook over elkaars werk buigen in het belang
van de kwaliteit en veiligheid van de patin-
tenzorg. Dat kan zijn in de vorm van
besprekingen van speciale gevallen, necrolo-
giebesprekingen en complicatiebesprekingen.
Ook het installeren van een permanente

dossiercommissie (met zowel interne als
externe leden) die steekproefsgewijs dossiers
bekijkt (niet alleen van overleden patinten),
vormt een goede stap in deze richting. Bij over-
leden patinten moeten meer inspan ningen
gedaan worden om obductie te verkrijgen.
Dossieronderzoek
maakt zorgverleners
bewust wanneer hun
handelen faalt
Schade RVP niet afwijkend
Het voormalige Ruwaard van Putten Ziekenhuis, dat inmiddels Spijkenisse Medisch Centrum heet.
Het Wilhelmina Kinderziekenhuis in
Utrecht viert dit jaar zijn 125-jarig
bestaan. Ter gelegenheid daarvan kwam
het boek Verhalen uit het kinderzieken-
huis uit. Het is een verzameling korte
ver- halen, verteld door medewerkers
van het ziekenhuis. Van professor kinder-
immunologie tot schoonmaker en van
klinisch verloskundige tot kok, allemaal
hebben ze hun leuke, maar ook ver -
drietige er varingen met de patintjes.
Maritte Middelbeek verzamelde de
verhalen voor dit boek.
Het is twee weken nadat ik Ruben de eerste
voetbalplaatsjes gaf, laat Rinus Leunen,
operationeel cordinator schoonmaak, op-
schrijven. Ik knik mevrouw Vries toe in de
lift. We hebben elkaar vaker gezien, maar
eigenlijk nooit gesproken. Ze kijkt me aan.
U bent toch de meneer van de voetbalplaat-
jes?, vraagt ze. Ik knik. Ze kijkt naar de grond
en richt haar blik dan weer op mij. Ze slikt.
Haar stem klinkt zacht. Ruben is gisteravond
overleden. Hij had zijn voetbalplaatsjes in
zijn hand.
Wat her inneren deze zorgprofessionals zich
nog? Wat is hen vooral bijgebleven? Daar-
over vertellen ze. Ontroerend is het oprechte
mede leven met de patintjes en hun familie.
De blijdschap die er is als er dingen goed
gaan. Het verdriet als de ziekte niet goed
aoopt. Het zijn korte, prettig leesbare ver-
halen die, ook al gaat het soms om moeilijke
gebeurtenissen, nergens loodzwaar worden.
Achterin in het boek is kort de geschiede-
nis van het Wilhelmina Kinderziekenhuis
beschreven. Het werd in 1888 opgericht
door zes voor aanstaande Utrechtse burgers,
speciaal voor kinderen van wie de ouders
in armoede leefden. Het ziekenhuis groeide
enorm. Lagen er rond 1900 jaarlijks 350 kin-
deren in dit ziekenhuis, tegenwoordig wor-
den er per jaar 5000 kinderen opgenomen en
48000 polikliniek bezoeken afgelegd.
Dit boek vertelt niet alleen de verhalen,
het moet ook bijdragen aan het grote doel
van het jubileumjaar: een nieuwe kinder-
intensive-care. Daarom gaat van elk verkocht
exemplaar twee euro naar het WKZ.
Door Marja den Otter
Verhalen uit het kinderziekenhuis, door Maritte
Middelbeek, Uitgeverij Marmer BV Baarn,
202 paginas, prijs: 15 euro. www.uitgeverijmarmer.nl.
21 Kliniek
Nummer 19
9 oktober 2013
V.l.n.r. Pier Eringa, John Taks en Ruud van Leendert
ontvangen de bij de eerste plaats horende plaquette uit
handen van AD-hoofdredacteur Christiaan Ruesink.
22 Advertentie
Nummer 19
9 oktober 2013
BOUWSTEENTJES
Klein en smaakvol
Ieder Bouwsteentje bestaat uit zeer luchtig cakegebak met een zachte, romige vulling.
Bouwsteentjes zijn verkrijgbaar in 4 smaken: bosvruchten, chocolade, banaan en
aardbei. Het Bouwsteentje is wat kleiner dan een gebakje; vergelijkbaar met een Petit
Four. Daardoor is een Bouwsteentje zeer geschikt voor mensen die gedurende de dag
regelmatig iets willen eten, maar opzien tegen grote porties.
Eiwitrijk
De Bouwsteentjes zijn een bron van hoogwaardige melkeiwitten.
Ondanks het kleine gebakje bevat ieder portie al 8 gram eiwit.
In diepvries en koelkast
Bouwsteentjes zijn diepgevroren, verpakt per 4 stuks in dezelfde smaak.
Eenmaal ontdooid, kunnen ze nog 5 dagen in de koelkast bewaard worden.
Bouwsteentjes
Dankzij de hoge concentratie melkeiwitten (8 gram per portie) zijn Bouwsteentjes een
uitkomst bij (dreigende) ondervoeding. Ze versterken de conditie en bevorderen het
herstel. Maar Bouwsteentjes zijn meer dan een voedingssupplement. Het is vooral
echte traktatie, een gebakje. Heerlijk bij de kofe of thee, of als nagerecht.
Waarom hoogwaardige eiwitten
in de Bouwsteentjes?
Eiwitten zijn essentieel voor groei en ontwikkeling.
Eiwitten leveren energie en bouwstoffen voor behoud van spieren
Eiwitten zijn belangrijk voor de aanmaak van nieuw weefsel
en bloedvaten.
Eiwitten zijn belangrijk voor herstel, bijvoorbeeld voor wondgenezing.
Eiwitten zijn belangrijk voor afweer tegen infecties.
Eiwitten dragen bij tot de vorming van gezonde botten.
Eiwitten zijn nodig voor het transporteren van stoffen in het bloed.
Eiwitten zijn bouwstoffen van hormonen.
Iemand die mager, ziek of ondervoed is heeft meer eiwitten nodig.
Gewichtsverlies is niet altijd gewenst.
Door ziekte, ouderdom of gebrek aan
eetlust kan de weegschaal steeds
een beetje minder aanwijzen. Bij dit
onbedoelde gewichtsverlies wordt ook
veel spierweefsel afgebroken. Dat kan
leiden tot minder kracht, vermoeidheid
en een verminderde weerstand. Extra
eiwitrijke voeding kan dit proces
tegengaan.
Wat meer eten, en ook wat vaker
tussendoortjes die extra energie en
eiwit leveren. Dat dit ook lekkere
tussendoortjes kunnen zijn, bewijst
het Bouwsteentje. De Bouwsteentjes
hebben de vorm en smaak van een
gebakje en zijn verkrijgbaar in vier
verschillende smaken.
Voor meer informatie zie www.bouwsteentjes.nl
Of neem contact op met de heer Stan Mertens, direct bereikbaar 06 24 88 65 26
verkrijgbaar bij
ook
verkrijgbaar bij
Medusin organiseert in samenwerking
met het UMCG op vrijdag 7 maart 2014
het symposium Echocardiograe, bestemd
voor (hart)functielaboranten.
Gedurende deze dag worden diverse themas
behandeld. Het gaat om issues die (hart)func-
tielaboranten dagelijks tegenkomen in hun
vakgebied, maar ook om wat minder frequent
voorkomende themas, die wel belangrijk
zijn. De volgende onderwerpen zullen aan de
orde komen: Beeldoptimalisatie; Beoordeling
systolische LV-functie door middel van strain;
Beoordeling diastolische functie; Congenitale
cardiologie; Nieuwe technieken binnen de
cardiologie (TAVI, 3D-echocardiograe). Het
wordt een dynamische en leerzame dag die
het werk in positieve zin kan benvloeden. Dit
symposium op vrijdag 7 maart begint om 9.30
uur en duurt tot 16.00 uur. Het vindt plaats op
Landgoed Zonheuvel in Doorn. Het bijwonen
van dit symposium kost de deelnemer
175 euro (btw vrij) per persoon. Dit bedrag
is inclusief Medusin Reader, digitale certi-
cering, uitgebreide verzorging, luxe lunch
en bij vertrek de Medusin symposiumtas/
goodiebag. Accreditatie wordt aangevraagd
voor zes punten. Kijk voor meer informatie op
www.medusin.nl, telefoon (0900) 900 00 00,
e-mail: info@medusin.nl.
De Graafse follikel
Iedereen in de gezondheidszorg kent deze
naam voor het blaasje in het lichaam van
de vrouw, dat een rol speelt in de maande-
lijkse cyclus. Maar niet iedereen kent de oor-
sprong hiervan. In de zeventiende eeuw was
de geneesheer Reinier de Graaf (1641-1673)
in Delft gevestigd. In zijn korte leven heeft
hij door zijn onderzoekingen en publicaties
toch een blijvende naam achtergelaten. Hij
heeft onder meer onderzoek gedaan naar de
werking van de alvleesklier en vooral naar
de werking van de geslachtsorganen van de
vrouw. Om zijn interesses beter te begrijpen
maakte hij zelfs na het overlijden het lichaam
open, wij noemen dit een obductie. Zo vond
hij bij de vrouw in de eierstok het blaasje waar-
in het eitje zich ontwikkelt. Follikel is Latijn
en betekent letterlijk zak of blaas. Elke maand
springt zon blaasje open en gaat het eitje naar
de baarmoeder, waarna de menstruatie volgt
als er geen zwangerschap is. Reinier de Graaf
was bevriend met zijn stadgenoot Antonie
Van Leeuwenhoek, die zelf microscoopjes
maakte. Samen hebben zij zijn vondst dus
ook kunnen bekijken. Het is vaak de gewoonte
om aan zon eerste beschrijving de naam
van de onderzoeker te verbinden en daarom
spreekt men van Graafse follikel. Deze
belangrijke historische beschrijving is ook de
reden dat het Delftse ziekenhuis na de fusie
het Reinier de Graafgasthuis wordt genoemd.
Omdat Reinier de Graaf op 32-jarige leeftijd
overleed heeft de schilder Verkolje wel een
schets van hem in zijn werkkamer gemaakt,
maar geen schilderij. Gelukkig heeft Willem
Tielrooy in 1989 een kleurrijke afbeelding
gemaakt die nu in het Medisch Farmaceutisch
Museum in Delft, in zijn nagebouwde werk-
kamer hangt.
Door Bob K.P. Grifoen
Medisch Farmaceutisch Museum Delft
Het maatschappelijke debat over orgaan-
donatie en de grens van het leven in relatie
tot de bijna-doodervaring is controver -
sieel. Hoe men tegen orgaandonatie aan-
kijkt, hangt af van hoe men BDE verklaart:
neurologisch of bovennatuurlijk. Dit artikel
van drs. Maureen Venselaar is geen ant-
woord op deze patstelling, maar wil, aan de
vooravond van de Donorweek (van 14 tot
en met 20 oktober) het debat verbreden
door een analyse te geven van wat BDEers
over dit topic dood/leven zeggen.

De neurologische verklaring (prof. dr. Swaab)
duidt BDE-kenmerken, zoals de tunnel en het
licht via onder meer zuurstoftekort, elektri-
sche stimuli en medicatie. Zowel de BDE als
het bewustzijn wordt gezien als een product
van de hersenen. Hersendood (Harvard crite-
ria) markeert het intreden van de dood (van
persoon en bewustzijn). Bijna-doodervarin-
gen werpen in deze visie geen problemen op
in het kader van orgaandonatie. De boven-
natuurlijke verklaring (drs. Van Lommel)
koppelt de BDE aan een groter bewustzijns-
veld, waarbij de hersenen facilitair zijn, als
ontvangststation. Bewustzijn is primair altijd
buiten mensen, onstoffelijk (bovennatuur-
lijk) en onsterfelijk. Hersendood bepaalt niet
de dood en het einde van bewustzijn. Binnen
deze visie is men ervan overtuigd dat mensen
bij orgaandonatie nog leven.
Er volgen vijf punten uit een tienjarige
detailstudie, waarbij alle BDE-aspecten serieus
zijn genomen en een derde BDE-verklarings-
model is ontwikkeld, via verschijnselen in
het lichaam bij de (bijna)dood en via alge-
mene natuurwetten (zie voor meer hierover
www.debijnadoodontrafeld.nl).
Als eerste punt: Het fysieke lichaam wordt
door BDEers als dood en nutteloos be-
schouwd. De BDE, en de diepte ervan, is te
koppelen aan levensbedreigende situaties
(dr. Morse / dr. Sabom; in tegenstelling tot
Swaab / Van Lommel: zij koppelen de BDE
niet exclusief aan het levenseinde). BDEers:
Ik bleef denken, ik ben dood; Ik voelde me
geweldig ondanks dat ik wist dat ik dood was;
Ik zag mijn lichaam als een levenloos nutte-
loos ding.
Als tweede: Bij verlies van waakbewustzijn
wordt onmiddellijk een andere vorm van
leven/bewustzijn ervaren. Dit is buitenlicha-
melijk. Niets wijst erop dat het verlaten van
het lichaam moeilijk gaat. Dit aspect hoort
bij het begin van de BDE (dr. Ring / dr. Miner
Holden; in tegenstelling tot Swaab / Van
Lommel: zij onderscheiden geen BDE-fasen).
BDEers: Ik voelde dat ik heel ver wegzakte
in een ander bewustzijn: Ik ging plotseling
uit mijn lichaam; Ik was licht en energie; Het
voelde alsof ik geest was, ik ging eruit. Dit
uittredingsproces wordt soms waargenomen
(onderzoek dr. R. Crookall).
Als derde: Er is een besef dezelfde te blijven
als tijdens het fysieke leven. BDEers: Mijn
denken en mijn bewustzijn waren net zoals ze
bij leven waren; Na mijn sterven was ik dezelf-
de persoon als die ik tevoren was geweest; Ik
had eenzelfde persoonlijkheid. Mijn gedaante
was wel veranderd.
Als vierde: Pijn en gebreken zijn acuut voor-
bij. Er is een onderscheid tussen wat door
BDEers wordt ervaren (pijnloosheid) en wat
wordt beschouwd als een zogenaamde reactie
op een pijnprikkels (NB: dit raakt de discus-
sie over anesthesie en het lazarussyndroom).
BDEers: Ik was los van alle pijn en spanning;
Mijn benauwdheid was voorbij.
En tot slot het vijfde en laatste punt: Het
verlangen naar het aardse leven komt op de
achtergrond. Er wordt immens geluk ervaren
en omvattende liefde. Bovendien zeggen
BDEers overleden familie / vrienden terug
te zien. BDEers: Je voelt je hevig gelukkig
buiten het lichaam; ik dacht niet meer aan
alles hier; Het was er schitterend; Ik werd
omringd door mijn vader en broer, die allebei
overleden zijn.
Rsumerend: voor de discussie rond orgaan-
donatie betekent deze verbrede analyse dat
het op basis van de BDE niet primair gaat om
wat bepaalt de dood? maar om wat bepaalt
het leven? En bij (ernstig) trauma en verlies
van waakbewustzijn lijkt het leven zich direct
via een andere existentie/bewustzijn te vol-
trekken. Alles wat de persoonlijkheid bepaalt
bij leven en welzijn (zelfs volgens de Neder-
landse wetgeving) is niet meer gekoppeld
aan het fysieke lichaam, maar meteen aan
een andere verschijningsvorm van de mens,
zonder gebreken en pijn, in diep geluk.
Tenslotte nog kort over wat bepaalt de dood.
Tot aan het transplantatietijdperk, alsook de
opkomst van reanimatietechnieken veertig
jaar geleden, was dit de onomkeerbare af-
wezigheid van hartslag en ademhaling. Heden
geldt de diagnose hersendood in relatie tot
orgaandonatie. De betrokkene zal nooit meer
wakker worden of zelfstandig ademen, en
over hersendood is in tachtig landen een
consensus (prof. dr. J. G. Van Dijk). Desalniet-
temin is de onophoudelijke bevordering van
geneeskundige kennis verplicht (KNMG). Dit
geldt ook ten aanzien van het einde van het
leven en bewustzijn. Het is onwetenschappe-
lijk te veronderstellen dat alle vragen hierover
reeds beantwoord zijn (onder andere prof.
C. G. Coimbra; hormoonbehandeling en her-
sendood). Daarnaast adviseert de Gezond-
heidsraad om eens in de vijf jaar te bezien of
de richtlijnen/protocollen op basis van nieuw
wetenschappelijk onderzoek aangescherpt/
bijgesteld moeten worden.
Door drs. Maureen Venselaar
Symposium
Echocardiograe
Geschiedenis van de Gezondheidszorg
Gekweekt bloed
komt beschikbaar
Het symposium Echocardiograe is bestemd voor
(hart)functielaboranten.
Het fysieke lichaam
wordt door BDEers
als dood en nutteloos
beschouwd
BDE en orgaandonatie
23 Patintenzorg
Nummer 19
9 oktober 2013
De afbeelding die Willem Tielrooy maakte naar aanlei-
ding van een schets van Reinier de Graaf in zijn werk-
kamer.
De werkkamer van Reinier de Graaf in het Medisch
Farmaceutisch Museum in Delft.
De visie op bijna-doodervaringen bepaalt vaak of
men al dan niet kan instemmen met orgaandonatie
(foto Maureen Venselaar).
Sanquin Bloedvoorziening gaat de techniek
om bloed te kweken uit stamcellen verder
ontwikkelen. Patinten die structureel af-
hankelijk zijn van bloedtransfusies, hebben
kans een afweerreactie te ontwikkelen.
Dat risico is bij gekweekt bloed kleiner. Op
termijn moet voor deze patinten voldoen-
de gekweekt bloed beschikbaar zijn.
Het onderzoeksproject is mede mogelijk
dankzij een subsidie die Sanquin ontvangt
van ZonMw, de Nederlandse organisatie
voor gezondheidsonderzoek en innovatie.
Patinten die regelmatig een bloedtrans fusie
krijgen -bijvoorbeeld wegens chronische
bloed armoede- kunnen afweerreacties ont-
wikkelen tegen donorbloed. Daardoor wor-
den ze afhankelijk van passende combinaties
bloedgroepantigenen. Deze combinaties zijn
zeldzaam en niet altijd beschikbaar. Dit kan
voor levensbedreigende situaties zorgen. Door
bloed cellen te kweken uit stamcellen, kan
Sanquin bloed op maat leveren.
24 Agenda
Nummer 19
9 oktober 2013
2013
Agenda
Dinsdag 5, woensdag 6, dinsdag 12, woensdag 13, maandag 18 en
dinsdag 19 november
Lopen op eieren
Over: Minder managen, meer leiden
Bestemd voor: Leidinggevenden en managers in de zorg
Data en locaties: Apeldoorn, 12 en 13 november; Den Bosch, 5 en 6 november;
Utrecht, 18 en 19 november 2013
Organisatie: Tweedaagse workshop de Bode Nascholingen
Programma en aanmelden: www.debode.nl
Woensdag 6 november
Kwaliteit in Zorg congres
Eigen verantwoordelijkheid, uw zorg.
Hoe houd u de regie als kwaliteitsmanager? Kom naar het KiZ-congres
www.kizcongres.nl
Locatie: Burgers Zoo Arnhem
Maandag 28, dinsdag 29 en donderdag 31 oktober
Pst, heb je het al gehoord?
Over: Minder roddel, meer werkplezier
Bestemd voor: Leidinggevenden en managers in de zorg
Data en locaties: Apeldoorn, 29 oktober; Den Bosch, 28 oktober; Utrecht, 31 oktober 2013
Organisatie: Middag workshop de Bode Nascholingen
Programma en aanmelden: www.debode.nl
Donderdag 7, donderdag 14 en donderdag 21 november
Iedereen wil aardige collegas, ook jouw collegas
Over: Collegiale feedback volgens de Bode Methode
Bestemd voor: Allen die werkzaam zijn in een team
Data en locaties: Apeldoorn, 14 november; Den Bosch, 7 november; Utrecht,
21 november 2013
Organisatie: Eendaagse workshop de Bode Nascholingen
Programma en aanmelden: www.debode.nl
Maandag 4, maandag 11 en woensdag 20 november
Voor jezelf opkomen
Over: Assertiviteit op de werkvloer
Bestemd voor: Allen die werkzaam zijn in een team
Data en locaties: Apeldoorn, 11 november; Den Bosch, 4 november; Utrecht,
20 november 2013
Organisatie: Eendaagse workshop de Bode Nascholingen
Programma en aanmelden: www.debode.nl
Woensdag 30 oktober
Symposium Elseviers Beste Ziekenhuizen
Thema: Affaire na affaire - lessen uit de doofpot
Sprekers o.a. Ronnie van Diemen-Steenvoorde,
Fred Plukker en Chiel Huffmeijer
Onder leiding van dagvoorzitter Tom van t Hek
Locatie: Kasteel de Wittenburg, Wassenaar
Programma en aanmelden:
www.reedbusinessevents.nl/besteziekenhuizen
Donderdag 10 oktober
Oncologie in de thuiszorg
Hoe om te gaan met oncologische patinten
als dit niet jouw specialisme is
O.a. over de kwetsbare oudere, pijnmedicatie en de invloed van voeding
Locatie: ReeHorst, Ede
Info: www.reedbusinessevents.nl/oncologie
Vroegboekkorting tot 10 september
Donderdag 30 oktober
Studiedag Familieparticipatie in de
ouderenzorg
Zorg voor een goede samenwerking en communicatie met
de familie van uw clint
Organisatie: Medilex
Locatie: Cultuur- en congrescentrum Antropia, Driebergen
Info: www.medilex.nl/familieparticipatieouderenzorg
Vrijdag 11 oktober
Het Parkinsoncongres
Voor alle verpleegkundigen en overige
betrokken professionals
Over o.a. de ParkinsonNet methodiek,
de nieuwste inzichten in de medische
behandeling, mobiliteitsproblemen, slik- en
spraakstoornissen, voeding, obstipatie en
gewichtsverlies, depressie, angst,
dwang en drang
Intimiteit, veel voorkomende zorgproblemen in de langdurige zorg
Locatie: ReeHorst, Ede
Informatie en aanmelden: www.congressenmetzorg.nl
Woensdag 13 november
tvz congres | Verruim uw verpleegkundige visie;
innoveren is leren
Voor nieuwsgierige verpleegkundigen die graag willen leren ng beter te innoveren!
Ontmoet lectoren met hoogwaardige expertise op het gebied van de zorg en
leer over Evidence Based Practice voor in de praktijk; maar nu cht!
Met o.a. Henk Rosendal, Marian Adriaansen en Guus Munten
Locatie: ReeHorst, Ede
Informatie en aanmelden op:
www.reedbusinessevents.nl/tvzcongres
Dinsdag 12 november
Het afdelings- en medisch
secretaressecongres
Over o.a. vervolg secretary next, social media,
notuleren met lef en welke kleur past bij jou?
Locatie: ReeHorst, Ede
Info: www.reedbusinessevents.nl/secretaressecongres
Terug op verzoek: Ontdek de godin in jou
n het medisch dictee!
Donderdag 7 november
Nascholing Vrouwenzaken
Geaccrediteerde nascholing voor doktersassistenten, verpleegkundigen en verzorgenden
en praktijkondersteuners
Over o.a. lichamelijke, psychische en sociale veranderingen/klachten tijdens de overgang,
behandelingen, hormoontherapie, vrouwen met verhoogde
risicos op bepaalde aandoeningen, preventie en screening
Locatie: Hotel van der Valk, Arnhem
Kosten: (incl. buffet, lesmateriaal en het boek Menoblues)
125 euro.
Aanmelden: j.vanderhert@quicknet.nl
(voor vragen: 06-10331222).
Zie verder: www.vrouwenwijzer.nl
Vrijdag 18 oktober
Ht verpleeghuiscongres
Hoe je ondanks de hogere werkdruk
de beste zorg kan blijven geven
Over o.a. succesvoller samenwerken met mantelzorgers en
het toepassen van E-health
Locatie: ReeHorst, Ede
Info: www.reedbusinessevents.nl/verpleeghuis
Vroegboekkorting tot 13 september
Donderdag 31 oktober
Studiedag Een weloverwogen besluit
Weet welke grenzen en (on)mogelijkheden er zijn rond het
zelfgekozen levenseinde en voorkom misstanden en verkeerde
verwachtingen bij uw patinten!
Organisatie: Medilex
Locatie: Congrescentrum In de Driehoek, Utrecht
Info: www.medilex.nl/euthanasie
Dinsdag 5 november
Studiedag Tot hier en niet verder
Weet hoe u moet omgaan met intimiderende patinten of
familie om agressieve situaties te voorkomen!
Organisatie: Medilex
Locatie: CitySense, Utrecht
Info: www.medilex.nl/intimidatie
Dinsdag 12 november
Studiedag De opgroeiende patint
Leer sociaal-emotionele problematiek entherapieontrouw terug
te dringen en weet hoe u zorg voor chronisch zieken in de
transitieleeftijd kunt verbeteren!
Organisatie: Medilex
Locatie: Leerhotel Het Klooster, Amersfoort
Info: www.medilex.nl/transitiezorg
www.zorgenziekenhuiskrant.nl
25 Agenda
Nummer 19
9 oktober 2013
2013
Agenda
Dinsdag 3 en woensdag 4 december
Executive Leergang Lean in de Zorg
Een initiatief van Zorgvisie Academy en Nyenrode Business Universiteit
Optimaliseer uw processen en leer verspilling te elimineren!
Sprekers: Arjan Sollewijn Gelpke, prof. dr. ing. Jacques Reijniers,
Roelof Jonkers, Guy Peeters en Bart van Sambeek
www.zorgvisie.nl/academy
Maandag 16 en dinsdag 17 december 2013
en dinsdag 14 januari 2014
Masterclass Financieel Management in de Zorg
Krijg inzicht in de complexiteit van de jaarrekening!
Selectieve zorginkoop en de consequenties voor nancieel
management
Wat haalt u (niet) uit een jaarrekening
Contractvormen van verzekeraars
www.zorgvisie.nl/academy
Donderdag 23 januari 2014
Nursing Congres Pijn
Als woorden tekort schieten
Over o.a. pijn bij dementie, religieuze en culturele verschillen in pijnbeleving en
de invloed van pijn op jouw psyche
Locatie: Postillion Bunnik
Info: www.reedbusinessevents.nl/pijn
Tot 13 december geldt de vroegboekprijs!
Donderdag 14 november
Ht Dementiecongres
O.a. over dementiezorg in de praktijk, pijn en zorg vanuit
het oogpunt van de dementerende
Locatie: ReeHorst, Ede
Info: www.reedbusinessevents.nl/dementiecongres
De eerste 200 deelnemers betalen 199 i.p.v. 249 (excl. BTW)
Dinsdag 17 december
Zelfsturing in een organisatie gaat niet vanzelf:
de volgende stap
De teamcoach in een zelfsturende organisatie
Over o.a. de vervolgstappen bij de invoering van zelfsturende teams
en de methodiek van het coachen
Locatie: Postillion Bunnik
Info: www.reedbusinessevents.nl/zelfsturing
Let op! De voorjaarseditie was binnen 2 maanden uitverkocht,
wees er dus op tijd bij!
Dinsdag 19 en woensdag 20 november
32
e
Oncologiedagen 2013 Voor verpleegkundigen
Vooruitzien en grenzen verleggen
Locatie: ReeHorst, Ede
Informatie en aanmelden: www.congressenmetzorg.nl/oncologiedagen-2013
Vrijdag 14 februari 2014
Psychiatrische problematiek in de thuiszorg
Voor alle verpleegkundigen en overige genteresseerden werkzaam in de thuiszorg
Over o.a. Interventies bij patinten die agressief of probleemgedrag vertonen, patinten met
een depressie of een angststoornis, een persoonlijkheidsstoornis, niet-aangeboren hersen-
letsel, problematisch alcoholgebruik en patinten die sucidaal zijn of zichzelf beschadigen
Locatie: ReeHorst, Ede
Informatie en aanmelden: www.congressenmetzorg.nl
De periode rondom het achttiende levens-
jaar van een chronisch zieke patint is een
van de meest kwetsbare fases: hij wordt
volwassen n gaat over naar volwasse-
nenzorg. Deze overstap gaat niet altijd
zonder slag of stoot en gaat vaak gepaard
met sociaal-emotionele problematiek en
thera pieontrouw. Hoe houdt een zorg-
professional in de communicatie rekening
met de levensfase waarin de patint zich
bevindt? Hoe ondersteunt men de patint
en hun ouders tijdens deze transitie? En
hoe zorgt men in de zorgketen voor een
optimale transfer?
Medilex organiseert op dinsdag 12 november
de studiedag De opgroeiende patint - ver-
beteren van zorg voor chronisch zieken in de
transitieleeftijd. Tijdens deze dag leert men
waarom speciale aandacht voor jongeren in
de transitieleeftijd nodig is, wat de rol van de
zorgprofessional is in de overstap van pediatrie
naar volwassenenzorg, hoe men sociaal-
emotionele problematiek kan herkennen en
hoe men therapieontrouw voorkomt. Met
onder andere een bijdrage van Martine Delfos
over gericht communiceren met chronisch
zieke pubers. De plenaire ochtend wordt
afgesloten met een interactieve discussie.
s Middags kunnen deelnemers kiezen uit een
van de drie workshops; Praktische tools en
tips, Kwali teit van leven in kaartenGespreks-
voering met de patint in de transitieleeftijd.
Voor diverse beroepsgroepen wordt accredita-
tie aangevraagd. Kijk voor meer informatie op:
www.medilex.nl/transitiezorg.
Verbeteren zorg opgroeiende patint
Zorgvisie Academy is de nieuwe aan-
vulling op Zorgvisie. Met de ontwikkeling
van Zorgvisie Academy wil Zorgvisie een
bijdrage leveren aan de professionali-
sering van de gezondheidszorg. Binnen
de instellingen bestaat een grote honger
naar bedrijfskundige kennis. Daarom heeft
Zorgvisie samen met Nyenrode Business
Universiteit een aantal Masterclasses en
Leergangen ontwikkeld.
In de eerste twee staan respectievelijk Lean en
Financieel Management in de zorg centraal.
De Masterclass Financieel Management vindt
plaats op maandag 16 december, dinsdag
17 december en een terugkomdag op maandag
14 januari. Deze Masterclass neemt de deel-
nemers mee van de basisprincipes naar de
strategische aspecten van nancieel manage-
ment. CFO Luvic Janssen van Orbisch Medisch
en Zorgconcern zal zijn ervaring delen over
nanciering in moeilijke tijden. Aan het einde
van de Masterclass Financieel Management
zijn de deelnemers in staat om investerings-
en nancieringsvoorstellen te beoordelen aan
de hand van waarderingsmodellen en nan-
cieel strategische argumenten. De deelnemer
verkrijgt meer inzicht in de complexiteit van
de jaarrekening. Kijk voor meer informatie op
www.zorgvisie.nl/academy.
Masterclass Financieel Management
* De teksten op deze pagina zijn aangeleverd door de betreende organisaties of bedrijven
De opgroeiende patint - verbeteren van zorg voor
chronisch zieken in de transitieleeftijd.
Dinsdag 11 februari 2014
Studiedag Spreken is zilver, zwijgen is fout
Teamklimaat en (wan)gedrag bespreekbaar maken voor
verpleegkundigen. Maak het functioneren van uw collega
bespreekbaar voordat het een irritatie wordt!
Organisatie: Medilex
Locatie: Leerhotel Het Klooster, Amersfoort
Info: www.medilex.nl/functioneren
Dinsdag 3 en woensdag 4 december
Nursing Experience | Omdat beter worden je vak is!
Met nog meer interactieve workshops en
inspirerende sessies, Skills Lab en grotere beursvloer
O.a. over Medicatieveiligheid, Palliatieve sedatie,
Reanimeren en Meer grip op klinisch redeneren
Locatie: ReeHorst, Ede
Info: www.nursingexperience.nl
Woensdag 11 december
Medisch Contact Live:
De zorg en het geld | Evenementen voor artsen
Over geldstromen in de medische sector, nancile kansen en bedreigingen in de
1e en 2e lijn en de relatie met de zorgverzekeraar
Met o.a. Roger van Boxtel (Menzis), Marco Varkevisser (iBMG) en Carina Hilders
(Medisch Specialist 2015)
Locatie: De Heerlickheijd, Ermelo
Informatie en aanmelden op www.medischcontactlive.nl
Speciale korting voor abonnees van Medisch Contact
n Arts in Sp
Woensdag 15 januari 2014
Congres Niet-aangeboren Hersenletsel
Het begrijpen en het begeleiden van
mensen met NAH
Over o.a. vaardigheden om clinten te motiveren en
het omgaan met partners en mantelzorgers
Locatie: ReeHorst, Ede
Info: www.reedbusinessevents.nl/nah
Vroegboekkorting tot 12 december!
Deze Masterclass neemt de deelnemers mee van
de basisprincipes naar de strategische aspecten van
nancieel management.
*
*
26 Advertentie
Nummer 19
9 oktober 2013
Kom naar het grootste winterfeest van
Nederland, Margriet Winter Fair, dit jaar
van 15 tot en met 21 november in Jaarbeurs
in Utrecht.
Met Margriet Winter Fair beginnen de feest-
dagen al in november. In maar liefst vier
hallen van Jaarbeurs Utrecht is het feest.
Winkel en wandel langs meer dan drie-
honderd stands met producten die de gezel-
ligste periode van het jaar extra feestelijk
maken. Bezoekers kunnen zich inschrijven
voor een van de inspirerende gratis workshops
op het gebied van mode, beauty of lifestyle
en de lekkerste hapjes proeven in het Kook-
theater. Of dans en zing mee tijdens een van
de vele optredens van bekende artiesten en
ontmoet eindelijk eens je favoriete Margriet-
columnist in Villa Margriet. En neem aan het
einde van deze verwendag de feestsfeer mee
naar huis met de speciale gratis jubileumtas
(op=op). Margriet Winter Fair is: uitgebreid
shoppen; de leukste cadeautjes vinden; heel
veel nieuwe ideen opdoen; geweldige optre-
dens bij wonen; inspirerende workshops en
demon straties volgen; beautybehandelingen
ondergaan; heel veel nieuwe producten pro-
beren en proeven; spetterende modeshows
zien, maar vooral: gewoon, een gezellig dagje
uit. Margriet Winter Fair is van 15 tot en met
21 november dagelijks geopend van 10.00
tot 18.00 uur. Kijk voor meer informatie op
www.margrietwinterfair.nl.
Leidje, 84 jaar, 36 kilo is een confron-
terend portret van een vrouw op hoge leef-
tijd met de ziekte anorexia nervosa. Leidje
is nooit behandeld voor haar eetstoornis,
omdat die zestig jaar geleden nog niet werd
erkend. In 2012 heeft Marleen Hoftijzer
(24 jaar) een korte lm (tien minuten)
gemaakt over Leidje. Het was een examen-
project en werd later vertoond op Holland-
Doc. Marleen Hoftijzer wil dit korte lm-
pje gaan uitbreiden tot een volwaardige,
educatieve documentaire over anorexia.
Daarvoor zoekt ze sponsoren.
Met deze documentaire leg ik bloot hoe
lang een eetstoornis kan duren als je geen
therapie krijgt, vertelt Marleen Hoftijzer. In
veel gevallen zoeken anorexiapatinten de
controle over hun lichaam, omdat ze ergens
anders de controle kwijt zijn geraakt.Leidje is
onlangs verhuisd en in haar nieuwe woning
heeft ze geen overzicht meer. Als gevolg hier-
van heeft ze al weken minimaal gegeten. Ze
heeft een waas voor haar ogen; een teken
dat haar lichaam totaal is verzwakt. Het is de
wilskracht die haar nu nog in leven houdt.
Ik wil mijn huidige materiaal uitbreiden met
nieuwe informatie en hier een volwaardige
documentaire van maken, vertelt Marleen
Hoftijzer. Misschien zijn er mensen die
weten dat van alle psychiatrische stoornis-
sen anorexia het hoogste sterftecijfer heeft,
maar het grootste deel van de bevolking is
zich hiervan niet bewust. Het is mijn doel om
deze informatie uit te lichten en te laten zien
welke invloed deze eetstoornis op de rest van
je leven kan hebben. De trailer is te be kijken
op: http://vrijwerk.marleenhoftijzer.com/nl/
portfolio2/leidje-84-36-kilo. De lm rekent
volledig op de steun van crowdfunding.
Doneren kan via http://voordekunst.nl/vdk/
project/view/1315-leidje-84-jaar-36-kilo
Elk jaar, op de tweede zondag van oktober,
houdt de Nadine Foundation de Nadine OK
Run. Het evenement beleeft dit jaar het
eerste lustrum.
Het aantal deelnemers groeit snel, waren het
bij de eerste editie nog 150 sportievelingen die
in actie kwamen, de organisatie verwacht dit
jaar een recorddeelname van tegen de duizend
lopers. Samen lopen tegen zinloos geweld
slaat in Noord-Holland aan. De aanleiding
voor de oprichting van de Nadine Foundation
was de moord op Nadine Beemsterboer op
2 december 2006. Ze werd op twintig jarige
leeftijd gedood door haar ex-vriend. Als
levend monument voor haar is de Nadine
Foundation opgericht. De stichting heeft als
hoofddoel het bestrijden van zinloos geweld,
maar zet zich daarnaast ook in voor dieren-
welzijn. Hiermee beoogt zij de dromen van
Nadine alsnog uit te laten komen.
Den Haag
Over belangstelling vanuit Den Haag heeft
het evenement niet te klagen, staatssecreta-
ris Fred Teeven loopt voor de vierde keer
mee. Vorig jaar liet hij zich vergezellen door
de minister-president Mark Rutte. Nieuw dit
jaar is de participatie van 37 leerlingen van
de SG Newton. Zeventien leerlingen helpen
bij de organisatie en de rest zal meelopen
en zich laten sponsoren voor het gekozen
goede doel: War Child. Het parcours loopt
langs de IJsselmeerdijk, en door het prachtige
natuurgebied tussen Hoorn/Scharwoude en
Schardam. Voor informatie en inschrijving:
www.nadine-ok-run.nl.
Margriet Winter Fair
Documentaire Leidje, 84 jaar, 36 kilo
Vijfde Nadine OK Run in Scharwoude
Colofon
Mail en win
De Zorg- en Ziekenhuiskrant mag tien
keer twee kaarten weggeven voor de
Margriet Winter Fair. Ook kans maken
op kaarten? Geef antwoord op de vol-
gende vraag: Welke cabaretire geeft in
het Margriet Theater een voorproefje op
haar theatershow Witte Nar? Mail het
antwoord, samen met naam en adres naar
info@zorgenziekenhuiskrant.nl. Doe dit
voor 17 oktober.
Prijswinnaars Woonbeurs
De volgende personen hebben kaartjes
gewonnen voor de Woonbeurs die van
1 tot en met 6 oktober plaatsvond in
Amsterdam. Zij hebben inmiddels al
gebruik kunnen maken van hun toegangs-
kaarten: Trees Snijder (Didam), Florence
Sardjoe (Den Haag) Susanne de Haas
(Den Bosch), Truus Croonen (Wijchen) en
Arnold van Tiel (Den Haag).
27 Service
Nummer 19
9 oktober 2013
Uitgever, tevens redactie-adres:
Gouda Media Groep B.V.
Crabethstraat 38 D, 2801 AN Gouda
T (0182) 322 456
F (0182) 322 466
E redactie@zorgenziekenhuiskrant.nl
Eindredactie:
Marja den Otter
Opmaak en fotograe:
Gouda Media Groep B.V.
Advertentieverkoop:
Gouda Media Groep B.V.
T (0182) 322 451
E info@zorgenziekenhuiskrant.nl
Anneke de Pater
Judith Kokshoorn
Laura Fuykschot
Alhoewel deze krant met de grootst mogelijke zorg is
samengesteld, kan geen van betrokken partijen aan-
sprakelijk worden gesteld voor eventueel voorkomende
fouten.
Algemene servicevragen:
Maandag tot en met vrijdag van 9.00-16.00 uur;
telefoon (0182) 322 456 of mail naar:
info@zorgenziekenhuiskrant.nl
Abonnementen
Adres: Crabethstraat 38-D, 2801 AN Gouda
T (0182) 322 456
E info@zorgenziekenhuiskrant.nl
Prijzen: per jaar 74,20 euro
Redactie/tips:
Tips, een tekst of een persbericht kunt u mailen naar
redactie@zorgenziekenhuiskrant.nl
De redactie houdt zich het recht voor om artikelen
niet te plaatsen of in te korten.
Verspreiding:
De krant wordt tweewekelijks beschikbaar gesteld
in het personeelrestaurant van alle ziekenhuizen in
Nederland. Daarnaast wordt de krant toegestuurd aan
leidinggevenden onder wie de hoofden inkoop in de
ziekenhuizen en zorginstellingen.
De oplage bedraagt 30.000 exemplaren.
Webkrant:
De krant kan ook geraadpleegd worden via
www.zorgenziekenhuiskrant.nl. Hierop staat dagelijks
actueel medisch nieuws.
Komende verschijningsdata 2013:
Tweewekelijks. Klik op:
www.zorgenziekenhuiskrant.nl/verschijning
Bezorging:
Bezorgklachten kunt u mailen naar
info@zorgenziekenhuiskrant.nl
of bel (0182) 322 456
Leidje is nooit behandeld voor haar eetstoornis.
Sporten voor
gezonde spieren
Gezonde spieren zijn goud waard in de
nacht van 26 op 27 oktober. Op ruim
honderd locaties door heel Nederland
wordt er gesport voor kinderen met een
spierziekte, met als doel zoveel mogelijk
geld in te zamelen voor de Stichting
Spieren voor Spieren. Diana Traub gaat in
Delft meedoen. Zij zoekt nog sponsoren.
De Wintertijd Challenge in de nacht van
26 op 27 oktober is een jaarlijks fondsen-
wervend sportevenement van Stichting Spie-
ren voor Spieren. In de nacht dat de wintertijd
ingaat, wordt er op zoveel mogelijk plaatsen
in Nederland een uur en een seconde ge-
sport om geld in te zamelen voor kinderen
met een spierziekte. Het geld zal worden in-
gezet om eind 2013 een nieuw spierziekte
expertise centrum te openen. Het unieke van
de Wintertijd Challenge is dat het sportevene-
ment plaatsvindt in het uur dat de wintertijd
ingaat (twee uur s nachts) en de klok terug-
gaat. Dit is het enige moment in het jaar dat
men tijd kan winnen. Tijd winnen om behan-
deling en genezing van spierziekte bij kinde-
ren te realiseren. Megatness Delft neemt deel
met de volgende workouts: spinning, body-
Boxx en bootcamp. Diana Traub zoekt nog
sponsoren. Kijk hiervoor op: http://spinning-
body-boxx-en-bootcamp-in-delft.wintertij-
dacties.nl/diana-traub
28
Nummer 19
9 oktober 2013
Campina heef t naast het brede assor ti ment pakken, nu ook een ui tgebreid assor ti ment
por ti edesser ts. Vl a, yoghur t, kwark en pap in de meest favori ete smaken.
Voor meer informati e kunt u cont act opnemen met uw Account Manager
of bel Fri esl andCampina Out of Home 033 713 33 33.
FrieslandCampina Branded Netherlands Out of Home
Laat merken samen werken
Het beste
toetje voor
elk moment
Maak kennis
met de kleintjes
van Campina
V
e
rn
ie
u
w
d

v
a
n
a
f w
e
e
k
2

2
0
1
4