ARAS DOMAIN KOGNITIF: TAKSONOMI BLOOM Diolah daripada buku : Bloom, B.S. 1992. Talsonomi Objektif Pendidikan.

(Terjemahan oleh Abdullah Junus).Dewan Bahasa dan Pustaka, K.Lumpur. ARAS ASPEK 1. PENGETAHUAN 1.1 Perkara Khusus Menekankan caracara mengingat, sama ada secara mengecam atau mengingat semula 1.2 Cara-cara dan idea-idea, bahankaedah bahan dan fenomena PERINCIAN Istilah-istilah dan konsep: perbendaharaan kata, istilah teknikal, istilah berkaitan rajah Fakta-fakta khusus: tarikh, peristiwa, orang, tempat dll Kelaziman: bentuk-bentuk, penggunaan yang betul, peraturan, symbol-simbol dalam peta dll aliran dan urutan: perkembangan kebudayaan dll pengelasan dan kategori kriteria-kriteria yang diguna pakai perkaedahan: kaedah membuat sesuatu, teknik-teknik dan prosedur prinsip-prinsip dan generalisasi teori-teori dan struktur-struktur

1.1.1

1.1.2 1.2.1

1.2.2 1.2.3 1.2.4 1.3 Perkaraperkara universal dalam sesuatu bidang 1.2.5

1.3.1 1.3.2

Contoh-Contoh Soalan Aras Pengetahuan: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Kecerdasan paling sesuai dihuraikan sebagai _________________ Rangkai kata manakah memberi definisi tentang pelaziman klasik? (ABCD) Pelopor Teori Behaviorisme ialah _____________ (ABCD) Pelaziman klasik berbeza daripada pelaziman operan kerana _______________ Manakah antara berikut tidak boleh dikelaskan sebagai pengukuran? (ABCD) Semasa menunjukcara, guru hendaklah _________________ (ABCD) Peneguhan positif adalah penting kerana _______________ (ABCD) Manakah daripada berikut paling baik menghuraikan prinsip Premack? (ABCD) Seorang murid tidak menyiapkan kerja rumah dengan member alasan Ali pun tidak siap juga. Alasan seperti ini paling sesuai dikategorikan sebagai __________________ (ABCD) 10. Mengikut Bandura, model yang paling baik adalah __________________ ( ABCD)

(ABCD)

(ABCD) 11. Pernyataan yang manakah merupakan perbezaan-perbezaan yang paling penting dalam Ujian Rujukan Kriteria berbanding dengan Ujian Rujukan Norma? (ABCD) 12. Manakah antara berikut merupakan kaedah terbaik untuk menggalakkan tingkah laku positif murid semasa P&P menurut Teori Behaviorisme? (ABCD) 13. Pernyataan manakah menunjukkan hubungan antara pengujian dan penilaian? (ABCD)

ARAS 2. KEFAHAMAN Pemahaman mesej lahiriah yang terdapat dalam komunikasi Penekanan kepada penguasaan makna dan tujuan

ASPEK 2.1 Terjemahan

2.2 Pentafsiran

PERINCIAN 2.1.1 memindahkan sesuatu masalah yang diberikan dalam perkataan teknikal / abstrak kepada perkataan-perkataan yang konkrit atau kurang abstrak (menggunakan perkataan sendiri) 2.1.2 daripada satu bentuk simbolik kepada satu bentuk lain/sebaliknya 2.1.3 darpada satu bentuk perkataan kepada bentuk yang lain - cth metafora / sindiran ke dalam bahasa biasa - alih bahasa 2.2.1 memahami pemikiran dalam sesuatu karya 2.2.2 memahami dan mentafsir dengan jelas beberapa jenis bahan bacaan 2.2.3 membezakan rumusan yang jitu/ tidak jitu/bercanggah daripada satu kumpulan data 2.2.4 mentafsir berbagai jenis data 2.2.5 membuat penjelasan yang sesuai apabila mentafsir data 2.3.1 bertindak berdasarkan rumusan 2.3.2 membuat rumusan

2.3 Ekstrapolasi

2.3.3 meramal penerusan aliran 2.3.4 interpolasi di mana data terputus 2.3.5 menganggar / meramal akibatakibat daripada tindakan 2.3.6 peka kepada factor-faktor yang menyebabkan ramalan-ramalan tidak tepat 2.3.7 membezakan akibat-akibat 2.3.8 membezakan pertimbangan nilai Contoh-Contoh Soalan Aras Kefahaman: 1. Sekumpulan guru terlibat dalam pembinaan instrumen penilaian. Apakah yang dibuat oleh mereka? 2. (ABCD) jawapan melibatkan terjemahan instrumen kepada ujian iaitu istilah yang kurang abstrak Apabila guru memberi hadiah bagi soalan yang betul dijawab murid, semakin ramai yang mengangkat tangan untuk menjawab. Prinsip ini dijelaskan oleh (ABCD) pilihan contoh-contoh yang konkrit 3. Semasa mengikuti kuliah, pelajar telah diberi penerangan tentang istilah keperluan dan naluri.Dengan menggunakan perkataan sendiri dan berasaskan pengalaman anda seharian, terangkan apakah maksud dua istilah tersebut. 4. 5. 6. Yang manakah menyatakan definisi terbaik mengenai istilah psikologi? (ABCD) ...................... Petikan ini paling sesuai mengemukakan pandangan ___________ (ABCD) Apabila seorang murid memberi alasan berlaianan setiap kali jika datang lewat, murid itu sedang ..... (ABCD) tugasan memerlukan calon mengenali istilah abstrak bagi contoh yang diberi. Aras menjadi lebih tinggi jika contoh yang dikemukakan adalah baru kepada pelajar. 7. 8. 9. 10. 11. 12. (Rangsangan bentuk simbolik gambar, kartun , graf, rumus, jadual dll). Gambar di atas paling tepat menjelaskan ... (ABCD) (ABCD) Konsep yang dijelaskan oleh kartun di atas ialah __________ (ABCD) Graf manakah menunjukkan ogif bagi data dalam jadual di atas? penuh di Malaysia? (ABCD) (Rangsangan puisi). Dalam baris 4, penyair menyatakan bahawa (ABCD) Graf manakah paling baik mewakili pencapaian pelajar di sekolah berasrama (Rangsangan-Petikan metafora). Metafora ..... menunjukkan ___________

___________ (ABCD)

Bahan B

ARAS 3. APLIKASI Menggunakan sesuatu yang memerlukan kefahaman tentang kaedah, teori, prinsip atau pengabstrakan yang digunakan dengan betul apabila diberikan satu situasi yang sesuai yang cara penyelesaiannya tidak ditentukan

ASPEK Jenis situasi: i. mengemukakan satu situasi rekaan ii. menggunakan bahan yang pelajar mungkin tidak pernah menemuinya iii. mewujudkan bentuk baru pada situasi yg telah menjadi biasa dan diketahui umum

PERINCIAN Menggunakan generalisasi dan rumusan Kebolehan meramal kesan yang timbul hasil daripada satu perubahan dalam satu faktor Kebolehan menggunakan prinsipprinsip sains, postulasi, teorem dll dalam situasi yang baru Menggunakan prosedur-prosedur dalam mencari penyelesaian kepada masalah Menggunakan prinsip-prinsip dalam mengenal pasti ciri-ciri sesuatu situasi yang baru Menghubungkan prinsip-prinsip dengan peristiwa semasa Menggunakan hukumhukum/rumus dalam situasi praktis

Contoh-Contoh Soalan Aras Penggunaan:

Rangsangan - Situasi Stem - Tingkah Laku calon dalam mengendalikan proses aplikasi

1.

Jika panjang segiempat sama ditambah 10 sm, luasnya menjadi dua kali ganda. Kirakan panjang asal segiempat sama tersebut? (ABCD)

2.

Khamis, 8 Februari 1951. Pada jam 1 pagi Maria telah dijumpai pengsan di sebuah lorong di Kajang. Dia telah dimasukkan ke Hospital Kajang pada jam 1.30 pagi. Doktor yang menjalankan pemeriksaan mendapati terdapat kesan lebam pada kepalanya.Tekanan darahnya didapati sangat rendah.Kadar gula dalam darahnya juga sangat rendah. Maria tidak sedarkan diri mungkin disebabkan_____________ (ABCD)

3. 4.

Kesan lebam pada kepala Maria terjadi kerana ________________ (ABCD) Setelah sedar, Maria mendapati badannya terasa sangat lemah. Ini mengkin disebabkan (ABCD)

Bahan C ARAS 4. ANALISIS Pencerakinan bahan kepada bahagianbahagiannya dan mencari hubungan antara bahagianbahagiannya dan cara bahagian-bahagia itu sisusun ASPEK 4.1 Analisis unsurunsur PERINCIAN Mengenal pasti andaianandaianyang tidak tertulis Membezakan antara kenyataan factual dengan kenyataan normatif Mengenal pasti motif dan membezakan antara mekanisme tingkah laku dengan merujuk individu atau kumpulan Kebolehan membezakan sesuatu rumusan daripada kenyataan yang menyokongnya

4.1.1 4.1.2

4.1.3

4.1.4 4.2 Analisis mengenai perkaitan

4.2.1 Memahami saling kait antara idea-idea dalam sesuatu petikan 4.2.2 Mengenali butir-butir yang berkaitan dengan pengesahan sesuatu keputusan 4.2.3 Mengenali fakta-fakta atau andaian andaian mana yang penting bagi sesuatu idea utama atau hujah 4.2.4 Menyemak ketekalan hipotesis berdasarkan maklumat dan andaian-

4.2.5

4.2.6 4.3 Analisis mengenai prinsip-prinsip organisasi 4.2.7

4.2.8

andaian yang diberi Membezakan perkaitan yang berdasarkan sebab dan akibat daripada perkaitanperkaitan yang berturutan Menganalisis hubungan mengenai kenyataankenyataan dalam sesuatu hujah untuk membezakan mana yang berkaitan dan tidak berkaitan Mengesan pandanganpandangan yang silap dari segi logic yang bterdapat dalam hujah-hujah Mengenali perkaitan sebab dan akibat dengan butir-butir penting dan tidak penting dalam sesuatu huraian sejarah

4.3.1 Mengenali bentuk dan corak dalam karya dan seni sebagai satu cara memahami maksudnya 4.3.2 Kebolehan merumus tujuan pengarang, pandangannya atau kualiti istimewanya dari segi pemikiran dan perasaannya 4.3.3 Merumuskan konsep sains, falsafah, sejarah atau ciptaan seni yang dikemukakan oleh pengarang 4.3.4 Mengecam pandangan atau pandangan berat sebelah yang dikemukakan Contoh-Contoh Soalan Aras Analisis: 1. (Petikan karangan) Yang manakah antara berikut paling jelas menghuraikan rumusan yang logik daripada hujah B? 2. (Petikan karangan)

Yang manakah antara berikut menyatakan pendapat yang terbaik dalam perbahasan itu? (ABCD) 3. Yang manakah antara berikut menerangkan kesimpulan yang terbaik dalam perbincangan itu? (ABCD) 4. (Petikan). Dalam kenyataan itu, rumusan utamanya ialah.... (ABCD) 6. (Petikan). Satu rumusan penting yang tidak dinyatakan yang terkandung dalam hujah di atas ialah..... (ABCD) 7. (Rangsangan Fakta statistik dalam bentuk jadual) Rumusan: Ahli-ahli keluarga yang berpendapatan kecil lebih sihat daripada ahliahli keluarga berpendapatan tinggi. Yang manakah daripada andaian-andaian berikut perlu untuk membenarkan rumusan itu? (ABCD) 8. (Rangsangan petikan karangan - calon dikehendaki menganalisis cara sesuatu unsur berfungsi bersama dengan unsur-unsur lain). Apakah fungsi ayat terakhir (baris 6-9)?. Ayat itu... (ABCD) 9. (Rangsangan ). Penyataan yang manakah paling kurang penting untuk dijadikan hujah? (ABCD) 10. (Rangsangan calon perlu menimbang kenyataan paling baik bagi menjelaskan idea penting artikel secara keseluruhannya iaitu menganalisis penyusunan dan struktur artikel tersebut) Penyataan yang manakah merupakan huraian yang paling paling baik tentang artikel itu secara menyeluruh? (ABCD) (ABCD) 5. Persoalan utama yang cuba dijawab oleh penulis dalam Bab 1 ialah ....

Bahan D ARAS ASPEK 5. SINTESIS 5.1 Penghasilan Menyatukan unsursatu unsur dan komunikasi bahagian-bahagian yang unik untuk membentuk satu yang menyeluruh 5.2 Penghasilan suatu rancangan atau set operasi PERINCIAN menggunakan organisasi idea dan kenyataan dengan baik menulis dengan kreatif: cerita, esei, puisi dll menceritakan pengalaman peribadi dengan berkesan membuat ucapan tanpa membuat persediaan terlebih dahulu menulis gubahan-gubahan muzik yang mudah seprti mengadun sebuah puisi dengan muziknya menyatupadukan keputusankeputusan daripada sesuatu penyiasatan ke dalam suatu rancangan yang efektif atau cara-cara menyelesaikan masalah merancang satu unit pengajaran bagi satu situasi merekabentuk alat-alat merekabentuk bangunan dll mengikut spesifikasi merekabentuk proses-proses

5.1.1 5.1.2 5.1.3 5.2.4

5.2.5

5.2.1

5.2.2 5.2.3 5.2.4 5.3 Penghasilan satu set perkaitan yang abstrak 5.2.5

5.3.1 merumuskan hipotesis-hipotesis yang sesuai berdasarkan satu analisis factor-faktor terlibat 5.3.2 merumuskan sesuatu teori pembelajarn yang boleh digunakan dalam pengajaran di bilik darjah 5.3.3 Mengamati berbagai cara yang membolehkan pengalaman dikendalikan bagi membina satu struktur konsep

5.3.4 membuat penemuan dan generalisasi dalam subjek tertentu Contoh-Contoh Soalan Aras Sintesis: 1. Ingatkan satu peristiwa dalam hidup anda sendiri apabila menhghadapi satu kesulitan yang menghalang anda dan anda perlu mengatasinya. Buat satu cerita mengenai kesulitan ini dan bagaimana anda mengatasinya. 2. Pucuk pauh harum manis, Dimakan bersama sambal bilis, Tambahkan dua baris untuk melengkapkan pantun ini. 3. Sediakan satu rancangan pengajaran harian (RPH) yang sesuai bagi menerapkan nilai murni kasih sayang kepada murid-murid Tahun 1. 4. Dua orang kanak-kanak berumur 4 tahun (seorang lelaki dan seorang perempuan) telah ditempatkan dalam sebuah bilik yang diterangi empat buah lampu. Ibu-ibu mereka juga ditempatkan dalam bilik tersebut tetapi berjauhan daripada mereka. Berikut adalah rekod pemerhatian kepada eksperimen tersebut: Percubaan 1 2 ibunya 3 ibunya 4 lampu dipadamkan Memeluk ibunya Memeluk menangis a. Apakah generalisasi yang boleh dibuat berdasarkan dapatan eksperimen di atas? Kemukakan hujah anda. b. Jelaskan bagaimana anda hendak memperbaiki eksperimen di atas supaya dapatannya lebih jitu. ibunya dan lampu dipadamkan Mendekati ibunya Duduk atas riba Rangsangan lampu dipadamkan Lelaki Tiada reaksi Perempuan Tiada reaksi Mendekati

lampu dipadamkan Tiada reaksi

ARAS 6. PENILAIAN Membuat pertimbangan mengenai nilai, idea, kerja, penyelesaian, kaedah, bahan dll untuk tujuan tertentu

ASPEK 6.1 Pertimbangan dari segi bukti dalaman

6.2 Pertimbangan

PERINCIAN 6.1.1 Menilai ketepatan kenyataan, dokumen, bukti dll 6.1.2 Menggunakan kriteria-kriteria yang diberikan untuk menilai kerja 6.1.3 menunjukkan idea-idea yang tidak betul/ kesilapan dari segi logik yang digunakan dalam hujah-hujah

 Melibatkan penggunaan kriteria dan standard Boleh bersifat kuantitatif atau kualitatif

dari segi kriteria luaran

6.2.1 Menilai menggunakan standard luaran yang diakui bermutu tinggi 6.2.2 Mengecam dan menimbang nilai-nilai yang terlibat dalam pemilihan alternative-alternatif mengenai haluan tindakan 6.2.3 Mengenal pasti dan menilai pertimbangan dan nilai yang wujud dalam sesuatu haluan tindakan yang dipilih 6.2.4 Membezakan antara istilahistilah teknik yang meningkatkan ketepatan sesuatu teks dengan memasukkan lebih banyak definisi-definisi yang sesuai 6.2.5 Menilai kepercayaankepercayaan secara kritis 6.2.6 Menggunakan standardstandard binaan sendiri terhadap pemilihan dan penggunaan objek objek biasa dalam persekitaran harian

Contoh-Contoh Soalan Aras Penilaian: A. Diberikan satu masalah, tentukan rumusan yang logic dan pertimbangkan ketepatan mengenai kenyataan kenyataan yang berkait dengan rumusan tersebut. 1. (Rangsangan petikan) Teliti rumusan-rumusan yang diberikan di bawah.Dengan mengandaikan yang perenggan di atas memberikan satu kenyataan yang adil tentang masalah itu, tentukan rumusan yang manakah pada fikiran anda adil. (ABC rumusan-rumusan) B. Diberikan sebuah puisi, tentukan kriteria-kriteria penilaian yang sesuai dan gunakan kriteria-kriteria itu. 2. Tulis sebuah esei yang panjangnya antara 250-500 perkataan, untuk

menghurai serta menilai puisi di atas. Dalam huraian itu, anda harus menggunakan istilah-istilah berkenaan yang akan menonjolkan pengecaman anda tentang sifat-sifat formal puisi tersebut. Prinsipprinsip penilaian anda harus dijelaskan-walaupun prinsip tersebut tidak perlu dihuraikan secara terperinci. C. Diberikan satu perkaitan di antara kaedah dan matlamat, nilaikan kesahan dan sokong penilaian itu 3. (Rangsangan esei) Pertahan atau bangkangkan kebenaran cadangan yang terdapat dalam esei diatas. Semasa berbuat demikian, pertimbangkan keadaan-kedaan khusus......... D. Diberikan satu matlamat, tentukan kaedah yang sesuai serta khusus. Ini memerlukan maklumat khusus tentang fenomena yang terlibat. 4. (Rangsangan matlamat pengiklanan) Bagi barang dagangan ........, pertimbangkan sama ada langkah pengiklanan yang memberikan liputan meluas menjustifikasikan keuntungan setelah diambilkira perbelanjaan pengiklanan tersebut . E. Diberikan satu matlamat, tentukan kaedah yang terbaik. 5. (Rangsangan petikan matlamat) Prosedur-prosedur berikut yang manakah yang mungkin dapat mengelakkan daripada beberapa bahaya yang paling besar? F. Diberikan satu matlamat, pastikan kaedah-kaedah yang terbaik bagi mencapainya. 6. (Rangsangan tentang masalah memilih kain) Dengan menggunakan senarai semak berikut, pilih Jenis kain yang paling baik bagi mencapai tujuan di atas?