com/ralecio/raa
Jan/2011
IFAL - Alcio
TUBULAO INDUSTRIAL
www.wix.com/ralecio/raa
Empregam-se hoje em dia uma variedade muito grande de materiais para a fabricao de tubos. a A.S.T.M. (American Society for Testing and Materials) especifica mais de 500 tipos diferentes de materiais.
IFAL - Alcio
Tubos Metlicos Ferrosos Ao carbono Aos ligas Aos inoxidvel Ferro fundido No Ferrosos Cobre Lates Cupro-nque Alumnio Chumbo
Borracha
Cermica.
Tubos de ao com revestimento interno Zinco Materiais plsticos concreto IFAL - Alcio
FABRICAO DE TUBOS
www.wix.com/ralecio/raa
H quatro grupos de processos industriais de fabricao de tubos: Tubos sem costura (seamless Pipe)
Laminao (rolling) Extruso (extrusion) Fundio (casting)
Os processos de laminao e de fabricao por solda so os de maior importncia, e por eles so feitos mais de 2/3 de todos os tubos usados em instalaes industriais.
IFAL - Alcio
LIGAO DE TUBOS
www.wix.com/ralecio/raa
Os diversos meios usados para conectar tubos, servem no s para ligar as varas de tubos entre si, como tambm para ligar os tubos s vlvulas, aos diversos acessrios, e aos equipamentos (tanques, bombas, vasos, etc.). Os principais meios de ligao de tubos so os seguintes:
Ligaes rosqueadas (screwed joints). Ligaes soldadas (welded joints). Ligaes flangeadas (flanged joints). Ligaes de ponta e bolsa (bell and spigot joints). Outros sistemas de ligao: ligaes de compresso, ligaes patenteadas etc.
IFAL - Alcio
LIGAO DE TUBOS
www.wix.com/ralecio/raa
IFAL - Alcio
JUNTAS DE EXPANSO
www.wix.com/ralecio/raa
As juntas de expanso so peas no-rgidas que se intercalam nas tubulaes com a finalidade de absorver total ou parcialmente as dilataes provenientes das variaes de temperatura e tambm de impedir a propagao de vibraes. As juntas de expanso so, entretanto, raramente usadas: na maioria dos casos, o controle da dilatao trmica dos tubos feito simplesmente por um traado conveniente dado tubulao, com diversas mudanas de direo, de maneira que a tubulao tenha flexibilidade prpria suficiente.
IFAL - Alcio
JUNTAS DE EXPANSO
www.wix.com/ralecio/raa
IFAL - Alcio
PURGADORES DE VAPOR
www.wix.com/ralecio/raa
Os purgadores de vapor (steam-traps) so dispositivos automticos que separam e eliminam o condensado formado nas tubulaes de vapor e nos aparelhos de aquecimento, sem deixar escapar o vapor. Os bons purgadores, alm de removerem o condensado, eliminam tambm o ar e outros gases incondensveis (CO2, por exemplo) que possam estar presentes. Os purgadores de vapor so os dispositivos de separao mais importantes e de emprego mais comum em tubulaes industriais.
IFAL - Alcio
PURGADORES DE VAPOR
www.wix.com/ralecio/raa
IFAL - Alcio
PURGADORES DE VAPOR
www.wix.com/ralecio/raa
IFAL - Alcio
EMPREGO
www.wix.com/ralecio/raa
Tubulaes Industriais Tubulao dentro de instalaes industriais Tubulao de processo Tubulao de utilidades Tubulao de instrumentao Tubulao de transmisso hidrlulica Tubulaes de drenagem Tubulaes fora de instaes industriais Tubulao de transporte Transporte Drenagem Tubulao de distribuio Distribuio coleta
IFAL - Alcio
FLUIDO CONDUZIDO
Tubulao para gua gua doce gua potvel Agua de alimentao de caldeiras gua salgada gua de incendio gua de irrigao Tubulao para vapor Vapor superaquecido Vapor saturado Condensado
www.wix.com/ralecio/raa
Petrleo cru
Produtos intermedirios
e finais do petrleo leos vegetais leos hidrulicos Tubulao para ar Ar comprimido industrial Ar comprimido de instrumentao
IFAL - Alcio
FLUIDO CONDUZIDO
www.wix.com/ralecio/raa
Tubulao para fluidos Tubulao para gases diversos Gs de iluminao Produtos alimentares Gs natural Bebidas Gases de petrleo Xaropes Gases de alto forno leos e gordura CO2, oxigenio, Produtos petroquimicos hidrogenio, etc Tintas, resinas, vernizes, Tubulao para esgotos solventes e drenagem Produtos quimicos diversos Esgoto pluvial cidos Esgoto industrial Amonia Esgoto sanitrio Cloro Drenagem de Sabes, etc emergncia
IFAL - Alcio
SUPORTE DE TUBULAO
Os suportes de tubulao (pipesupports) so os dispositivos destinados a suportar os pesos e os demais esforos exercidos pelos tubos ou sobre os tubos, transmitindo esses esforos diretamente ao solo, s estruturas vizinhas, a equipamentos ou, ainda, a outros tubos prximos. Existe uma grande variedade de tipos e de modelos diferentes de suportes de tubulao.
www.wix.com/ralecio/raa
IFAL - Alcio
IFAL - Alcio
FLUXOGRAMAS
www.wix.com/ralecio/raa
Os fluxogramas so desenhos esquemticos, sem escala, que mostra toda rede de tubulao de uma determinada rea e os diversos vasos, bombas e outros equipamentos aos quais a rede est ligada. Os fluxogramas tm apenas a finalidade de mostrar o funcionamento de um sistema, no se destinando a nenhum efeito de fabricao, construo ou montagem. Costumam ser feitos dois tipos gerais de fluxogramas: Fluxogramas de processo (process flow-sheet) So desenhos da fase inicial de um projeto. Fluxogramas mecnicos ou de detalhamento (engineering flow-sheets) So desenho em fase mais adiantada do projeto, com a colaborao da equipe de projeto mecnico.
IFAL - Alcio
FLUXOGRAMAS
www.wix.com/ralecio/raa
IFAL - Alcio
ISOMTRICOS
www.wix.com/ralecio/raa
Os isomtricos so desenhos feitos em perspectiva isomtrica, sem escala, geralmente um desenho para cada tubulao individual ou grupo de tubulaes prximas.
IFAL - Alcio
REFERNCIAS
www.wix.com/ralecio/raa
LIMA, V. R. A., Fundamentos de Caldeiraria e tubulao Industrial, Ed. Cincia Moderna, 2008. ABNT. Norma NBR11185 - NB126 12: Projeto de tubulaes de ferro fundido dctil centrifugado, para conduo de gua sob presso. Rio de Janeiro: ABNT, 1994. ABNT. Norma NBR8190 - SB124 10: Simbologia de instrumentao. Rio de Janeiro: ABNT, 1983. ABNT. Norma NBR9964 - SB88 08: Linhas e smbolos em desenhos de estruturas navais. Rio de Janeiro: ABNT, 1987. ABNT. Norma NBR14611 - 10: Desenho tcnico - representao simplificada em estruturas metlicas. Rio de Janeiro: ABNT, 2000. PETROBRAS. Norma N-0058: Subsdios grficos para fluxogramas de processo e de engenharia. Rio de Janeiro: Petrobras, 1999. SENAI/Departamento Nacional. Mdulos industriais - Desenho de tubulaes industriais. Rio de Janeiro: SENAI/DN, 1980. GLOBALTECH, Caldeiraria E Tubulao, Editora: GLOBALTECH, TELES, P C. S. Tubulaes industriais. Rio de Janeiro: Ao Livro Tcnico, 1970.
IFAL - Alcio