Anda di halaman 1dari 43

Tiddukla Tadelsant Yusef U Qasi

Tiddukla Tadelsant Si Muêend U Mêend


APC Timizar Direction de la Culture
APW Tizi Ouzou Haut Commissariat à l'Amazighité

TAFASKA N TMEDYAZT
Yusef U Qasi
d
Si Muêend U Mêend

Timizar
Tadwilt tis 5
si 15 ar 20 yulyu 2007

i terwiêt n
Yousef AGUINI

Asqamu Unnig n Timmuz$a


2008
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend 

TIGEJDIT

Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend


d yiwet n tfaska i yuqlen d ansay deg ugni n yidles i d-yettilin
deg ugezdu n Tizi-Wezzu. Yal aseggas tverru ddaw laânaya n
Usqamu unnig n timuz$a(H.C.A), Tanmehla n yidles n Tizi-
Wezzu, d Uxxam n yidles Mulud At Mâemmer. Aseggas n
2007 yettiki Usqamu a$erfan n ugezdu n Tizi-Wezzu d
T$iwant n Timizar n Sid Menûur seg At Jennad.
Deg useggas n 2003, Tiddukla tadelsant Si Muêend U Mêend
i$ef yella d aselway Mass Uld Äli El Hadi d Tiddukla tadelsant
Yusef U Qasi s uselway-ines Mass Äerqub Äebdella, ff$en-d s
yiwet n tikti anda mwatan akken ad sduklen yiwen wahil deg
usuddes n wussan n tmedyazt ara d-yilin yal aseggas.
Acimi Tafaska-agi ?
Tamezwarut d tajmilt i sin imedyazen n tmurt n Leqbayel
akken ad d-ssuff$en sin iêeddaden n wawal si tatut.
Tis snat d tagnit i tmedyazin d yimedyazen n tmurt-nne$ akken
ad ttekin wa ad d-sbeggnen tazmezrt d wayen zemmren ad t-
id-mudden i tsekla tamazi$t deg uêric-agi n tmedyazt, acku
aîas i iqeddcen d uffiren.
£ef annect-a, yal aseggas tettunefk-asen tallit di temzizzelt i d-
yettilin s utteki n wazal xemsa lwilayat : Tizi-Wezu, Bgayet,
Bwira, Bumerdes akk d Lezzayer tamana$t. A d-nesmekti
da$en Tafaska-agi d tin yettwabudden di tedwilin yezrin i
yimedyazen ur nelli ara gar-ane$ yecban : Lbacir U Laâmara,
Taher Oaâuî, Saâid Iâemrac, Muêend Akli Ait £erbi…
Tadwilt n useggas-agi 2008, d tin ara yilin d tajmilt i ume$ras
Maâtub Lwennas ilmend n umulli wis âecra n tmettant-is. Ad
d-nesmekti da$en yal aseggas yettili useb$es n yimedyazen s
umuddu n warrazen. Aseggas-a, d Asqamu unnig n
timmuz$a(H.C.A)i iôeggmen ad d-yessufe$ adlis n Tfaska tis
xemsa n tmedyazt anida i d-ufraren kra n imedyazen di
Tfaska-agi i d-yevran deg At Jennad si 15 ar 20 di yulyu
2007.


Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend 

£er tama n tmedyazt-agi, ad tafem da$en ahil n wussan yerzan


isaragen d temzikniyin…
Nessaram tamedyazt ara tafem deg udlis-agi d tin ara
yawven arrac-nne$ d teêdayin-nne$. Nessaram d tin ara
ikecmen timkerviyin n yi$erbazen n tmurt-nne$.

Mazal lxir $er zdat !


Abdellah Arkoub

Aselway n Tfaska : Abdellah Arkoub


Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend 

TAZWART

D acu n tamawt yezmer ad iger umdan $ef tedwilt tis


semmus n « Wussan n tmedyazt tamazi$t si Muêend U Mêend
d Yusef U Qasi » i d-yevran deg unebdu yezrin si rbaâtac almi
d âacrin di yulyu deg At Jennad, di t$iwant n Timizar ?
Amendar yella-d umaynut ? Imedyazen nejren-d abrid n tneflit
i tmedyazt n tmazi$t s umata ne$ mazal kan anda i neqqen i
nebra ?
Di tazwara, nezmer a d-nini d akken segmi tu$al tmedyazt gar
ifassen n yisdawiyen, yebda yettecruruq yiîij nniven $ef udem
n tsekla tamazi$t, imi la tkeççem si tewwurt hrawen $er rreêba
tatrart. Aya yettban deg tedyanin i$ef ssefruyen imedyazen-
nne$, yebran i usider deg wallen, yesâan tamu$li âlayen deg
wayen yeânan ccbaêa n umeslay d thuski n tmenna. S
lmendad-nsen yebda usefru n teqbaylit yettawi lqaleb ixulfen
ayen ukud nu$ tannumi iseggasen aya u yettrefig s yiwen
urifeg weroin nessen zik-nni.
Aya ur yelli d ayen yessewhamen, ne$ d ayen i d-yekkan kan
akka s ugacur ! Yu$ lêal, abrid $er tneflit nejren-t-id wid
yezwaren deg unnar n tira, amedya Lewnis At Mengellet,
Ferêat, Maâtub, Ben Muêemmed, Muêya d waîas nniven…
D tidet, lebni n wejdid yettili di yal tikkelt $ef lsas aqbur am
akken i s-yenna Sliman Äazem deg wawal-is :

Ayen $ef ayeg i d-nebda lebni


S lemtul d lemâani
Ooan-a$-t-id yem$aren

Aya akk i d-neqqar yettban am yiîij deg yigenni yal mi ara


nsel i yimedyazen-nne$ ttelmen deg yifyar, ttellin lqid i wawal
n teqbaylit, sendaqen rrebg i t-yeqqnen, ttruéun agris i t-
yessebken, ttarran awez$i zdat-s d lmuêal. Beggnen-d s ttbut


Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend 

belli kra ur yewâir $ef wawal n teqbaylit ticki tella gar ifassen
n yiâebbajen n tmeslayt, widen yesnen azal n usefru akked
tsekla !
Yenna umedyaz :

Ddli$ $ef tesraft n wul


Ufi$ i d-susnent wallen
Fuooe$ $ef lmendad ilul
Taûafa tadist n wafrayen
Ccfaya teîîef tasga ad ttmuqul
S tmu$li n win yedre$len
Hamid Oukoulou
Yettban tura d akken imedyazen d tmedyazin, weznen tamsalt,
éran d akken acqirrew i d-yersen mgal tikli $er zdat d wamek
ara tawev tmedyazt n teqbaylit $er yiwen uswir ara s-igen
afriwen akken ad tâelli di tegnawt n tsekla wa ad tili am nettat
am tsekla n leonas merra, UR TETTIZWI£ UR TETTIWRI£ !
£ef waya ad naf si tama nniven yeqqar umedyaz :

Qqim kan akken ad ssefru$


A tin yifen isefra
Qqim kan akken ad am-d-êku$
Ayen ized$en tirga
Qqim kan akken ad am-d-aru$
Amek i k-m-ttwali$ lebda
Kaci Sadi
Yettwenjar webrid zdat n tmedyazt taqbaylit, acku imedyazen
ff$en si lberka n tejmilin, ff$en si lqaleb aqbur, ff$en seg
qejduren d tze$wa yegrarben, akken ad llin allen $ef tudert
tatrart ideg nettidir, d wayen icudden $er-s. Beggnen-d d
akken tameslayt tamazi$t tezmer ad tâebbi yal tamsalt, yal
taluft, tezmer i tmeéyanin, tezmer i tmeqqranin ! Tezmer i
wayen yessefraêen, tezmer i wayen yesseêzanen, ama deg
wayen yeqqnen $er tsertit, ne$ $er tilin n wemdan akked
wuguren icebken deg agmim amaynut ideg nella.


Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend 

èran d akken ma ur tu$ ara teqbaylit abrid atrar, duleqrar ad


tt-teoo tmacint n zzman, wa ad taf iman-is $er tama umezruy
ne$ ahat berra n umezruy mavi.
Tenna tmedyazt deg wawal-is :

Asirem i d-yettlalen
Di ccetwa iffud uéar-is
Ula d im$i yeoouogen
Sellawen yak, leryuf-is
Xas cbi$ tawriqt mellulen
Tudert twecm-iyi s wafrasen-is
Samira Ait Ahmed
Lemtul u$en tizenqatin nniven, rewlen i tuzzya d tunnva deg
wayen yeooa lawan. Zwin takka n tattut $ef yixfawen-nsen,
deqqren amedil n ukukru akin $er lebâid. Inzizen n thuski
bran afaten-nsen $ef u$anib n tira tucbiêt i d-yuowen aêiêa
di tliwa n lehhu. Tu$al tmedyazt tamazi$t telsa taqendurt
yeddan d wakud ideg nella. Mi ara nsel i wacu i d-ssefruyen
tmedyazin d yimedyazen-nne$, ad naf asefru s teqbaylit
yekcem deg illel war tilas n tsekla yesfallten tafat i wegdud,
yeggaren isteqsiyen ice$ben yal amdan di yal tama n ddunit.
Tu$al tmedyazt n teqbaylit ur tettlaâi ara kan amdan aqbayli
imi tidyanin i tâebba d tid yeânan yal amdan di yal tama n
umaval. Tu$al tga amviq i yiman-is di talsa.
Am akken i s-teqqar di$ tmedyazt-nniven deg wawal-is : 

Tagrawla asmi tenîeq


D arraw-im i d iseflan
Anef tasa-m a tceqqeq
Wala tamâict n yivan
Iîij ass-a mi d-yecrureq
èer kan anwi yesseêman !
Taos Nait Sid
Maca xas yella-d yakk wannect-a ubeddel, ur ilaq ara a n$um
di$ lexûas yellan. Mazal aîas n yimedyazen, mazal ur frizen ara

10 
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend 

belli tudert tetteddu simmal $ez zdat, ur tettraou ara.


Imedyazen-agi, nettaf-iten mazal ckunîven $er wudem aqbur,
mazal ssefruyen am akken di tallit n Si Muêend i la ttidiren.
Mazal ttâawaden i yi$es asebbi, imi d imedyaten d yinzan n at
zik iss sserwaten ar iv-a. Ahdum d akken nettaf ttâuddun belli
tamedyazt d ifyar yemsevfaren, yeddan ddaw leânaya n
tmesedda. Ttun belli ass-a tamedyazt tekcem agni nniven, tu$al
d tilellit, ala ccbaêa akk d yinzan i tbubb i s-yettaken azal.
Lexûas yekka-d di$en seg wakken ar ass-a ulac tas$unt n
usenqed ara d-yilin i lmendad n waya. Tiqwilin i d-yettawin
$ef tmedyazt deg umaîîaf ur sen-kfant ara weêêed-sent akken
ad gent iwellihen i yimedyazen d tmedyazin akken ad nejren i
yixfawen-nsen iberdan s wacu ula d nitni ad glun s wayen
yelhan i tsekla n tamazi$t.
£ef waya, timliliyin yecban tifaskiwin am Tfaska i$ef i d-newwi
awal, ilaq ad ggtent akken ad yilli usenqed deg wayen i d-
yettnulfun, akken yal wa ad issewzen iman-is zdat wiyad, wa a
s-yini : I nekk d acu n weéru i d-wwi$ i lebni n timagit-nne$ ?
D acu n lâezz i d-rni$ i usefru n teqbaylit ?
Aya da$en $ef yal yiwen deg-ne$, akken ur $-tverru ara am
akken i s-yenna umedyaz si tama nniven :

Tzelz lqaâa
Terra adrar s iciwi-s
Yeqqel-d luva
Negren merra laâbad-is
Yiwen ur as-yenna
Agdud anda-t yixef-is ?

Tzelz lqaâa
Tu$al telli-d imi-s
D acu i d-terra
D adar s t$altin-is
Yiwen ur as-yenna
Agdud anda-t uéar-is ?

Tagged taqsiî
N wegdud yettna$en d zzman

11 
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend 

Tebda txelqit
Di ddunit fernen amkan
Asyax yewwet-it
Isxerb-asen merra iberdan

Ttarun $ef rrmel


Mi d-iûuv wavu isfev-it
Ttraoun lêal
Sya d sya agu i$umm-it
Degmi i ten-yezgel
Qqaren-as ula iwumi-t

Xedmen ass-a
Ttruéun azekka-nni
Neîven dinna
Tten$asen ur yelli unerni
Negren merra
£ilen aâdaw a ten-id-yemmekti

Wid i d-yeggran
Ass-a ttnadin acu$er
Aten-in wehmen
Acimi ayla-nsen yexûer
Degmi i âewqen
Selt-asen a ttgallan s ûûber

Hamid Ait Slimane

12 
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend 

CHAPITRE I

LE COMITE D’ORGANISATION

Noms et prénoms Qualité


Arkoub Abdellah Président de l’association
Ait Slimane Noredine Responsable à l’accueil
Ait Gueni Said Hocine Responsable des activités
théâtrales
Ait Slimane Hamid Responsable des conférences et de
la poésie
Igheroussene Mansour Responsable de la réalisation des
fresques
Saidi Mhand Responsable des expositions
Iguerenaissi Said Trésorerie
Ousmer Abdellah Responsable à la logistique
Ouacif djafar Responsable à l’hébergement
Harani Nafaa Responsable à l’hébergement
Ousmer Djamal Responsable à l’organisation des
activités
Izourane kamel Restauration
Ouarzene Hocine Restauration
Djouadi Yazid Restauration
Boukhlef Hakim Restauration
Akarkar Yahya Restauration
Tihamounine Toufik Logistique
Tachabount Rachid Logistique
Zenia brahim Logistique
Ait Slimane Amazigh Restauration
Saidi Mohand Cuisinier
Oukara kamel Communication

13 
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend 

CHAPITRE II

LES CONFERENCES

* Abdenour Abdeslam

Théme :
Si Mohand Ou Mhand ou
la révolution par le verbe

* Mohamed Ghobrini

Thème :
Youcef Ou Kaci :
la part entre le guerrier et le poète

* Madame Ousmeur Aldjia

* Youcef Merahi

Thème :
La poésie kabyle
entre hier et aujourd’hui

14 
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend 

CHAPITRE III

LES ACTIVITES THEATRALES

* La troupe Iguerbouchène

Titre de la pièce :

ZZHER IÄEWJEN

15 
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend 

* La troupe Théatrale Atouche : Tachemlit

Titre de la pièce :

MAZAL LXIR AR ZDAT

* Tamazirt Akli

Monologue

16 
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend 

CHAPITRE IV

RECITALS POETIQUES

* Poésie au féminin :

Présentée par :
Aldjia Oumseur
Lynda Koudache
Madame Fellag
Lynda Benamar

* Montage poétique :
Älay ay aéru
Présenté par :
Noredine Ait Slimane
Hamid Ait Slimane

17 
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend 

CHAPITRE V

LES EXPOSITIONS

N° Noms & Prénoms Nature des expositions


01 Boumeziane Marzouk Vannerie
02 Dahmane Ferhat Poterie
03 Mefteh Nadia Céramique
Merabet Nawel
04 Tidmimt Larbi Bijouterie
05 Ousmer Abdenour Bijouterie
06 Tahmi Makhlouf Poterie traditionnelle
07 Ait Slimane Lila Peinture sur tissu, Broderie
08 Ait Slimane Faiza Robes Kabyles et berbères
modernes
14 Ouramdane Krim Vente dédicace de Livres
15 Ghobrini Mohamed Vente dédicace de Livres
16 Lhafidh Chennane Vente dédicace de Livres
17 Djouadi Jugurta Exposition Photos
18 Association culturelle Artisan de Cannes
Thighri
19 Chaibi Nasim Arts plastiques
20 Misaoui Lynda Arts plastiques
21 El Djamaa Ahmed Arts plastiques
22 CFPA A .T Arts
Traditionnel Arts traditionnels
Boukhalfa Tizi Ouzou
23 Nait Belkacem Youcef Sculpture sur bois

18 
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend 

CHAPITRE VI

L’ASSOCIATION SI MOHAND OU MHAND

Représentée par :

Ould Ali El Hadi


Smail Amyar
Charfa Mohand

Ould Ali El Hadi lors de la remise des prix

19 
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend 

LES MEMBRES DU JURY

* Salem Amrane
* Noredine Ait Slimane
* Lynda Koudache
* Mourad Rahmane
* Jugurtha
* Hamid Ait Slimane

Les membres du jury de gauche à droite :


Ait Slimane Noredine ­ Ait Slimane Hamid ­ Lynda Koudache ­
Mourad Rahmane ­ Salem Amrane ­ Jugurtha

20 
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend 

CHAPITRE VII

LISTE DES POETES SELECTIONNES

Noms et prénoms Wilaya


Meghnine Mustapha Tizi­Ouzou
Oulansi Yazid Bejaia
Sihem kahin Tizi­Ouzou
Touil Ahmed Tizi­Ouzou
Akrich Amar Tizi­Ouzou
Serkasti Mohamed Tizi­Ouzou
Sedoud Nabti Tizi­Ouzou
Sadi kaci Bouira
Dourmane Sadi Alger
Bouachour Zahir Bejaia
Tihamounine Toufik Tizi ­Ouzou
Kirouane Chafaa Bejaia
Benaissa Nacer Bouira
Ait Ahmed Samira Bejaia
Amrani Naima Tizi­Ouzou
Berdjane Mohamed Tizi­Ouzou
Hadjeb El hamid Tizi­Ouzou
Merabtebe Madjid Bejaia
Aliouet Hocine Tizi­Ouzou
Fadli Zohra Bouira
Idiri Lila Tizi­Ouzou
Fadli Samia Bouira
Berai Mohamed Bouira
Oukoulou Hamid Tizi­Ouzou
Mouhamedi Bahia Tizi­Ouzou
Mehdi Samira Tizi­Ouzou
Guerdou Merzouk Tizi­Ouzou
Belmokhtar yazid Boumerdes
Hadjaz Ali Tizi­Ouzou

21 
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend 

Bouarab Akli Tizi ­Ouzou


Ouacif Abdellah Tizi­Ouzou
Lounis Djafar Tizi­Ouzou
Harani Souad Tizi­Ouzou
Ait El Bachir Abed El madjid Tizi­Ouzou
Touati Zoulikha Tizi­Ouzou
Ait Mokhtar Mohamed Tizi­Ouzou
Ouarzene Hocine Tizi­Ouzou
Yousfi Sihem Tizi­Ouzou
Hasas fatiha Tizi­Ouzou
Kessouri Djamal Bejaia
Larbi Rachid Tizi­Ouzou
Berber khelaf Bouira
Refas Boudjema Tizi­ouzou
Bouarab Akli Tizi­Ouzou
Kisoum samir Tizi­Ouzou
Baghdaid Hamid Boumerdes
Ouali abed el kader Bejaia
Nait Sid Taous Tizi Ouzou
Ouali Hakim Bejaia
Kezoui Malek Tizi Ouzou

Sihem Kahine

22 
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend 

CHAPITRE VIII

LISTE DES LAUREATS

Noms et prénoms Wilaya


Oulansi Yazid Bejaia
Touil Ahmed Tizi ­ouzou
Ouali Hakim Bejaia
Sihem kahin Tizi­Ouzou
Slimani Idir Tizi­Ouzou
Malek houd Tizi­Ouzou
Refas Boudjema Tizi­Ouzou
Sekasti mohamed Tizi­Ouzou
Kezoui malek Tizi­Ouzou
Ouali abed el kader Bejaia

23 
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend 

CHAPITRE IX

TAMEDYAZT

Susef $er lqaâa ad tafev duru…


Yazid OULANSI

Rfi$ ad beddle$ amkan


B$i$ ad je$ iman-iw
Ad ff$e$ i temda n wemdan
Ad s-bru$ i walla$-iw
Ad rée$ akk igenwan
Ad cerrge$ lmektub-iw
Ad rée$ ayen ur d i-yuran
Ad t-aru$ nekk s ufus-iw

Berka ur jehl ara


Aql-ak-id d awêid
Teff$ev i webrid
D keçç kan i d iman-ik

Ah… ur yi ttaîîaf afus


Issved ka yellan deg-i
Cla$am, rûas d ubernus
Yettali-d deg-i yivelli
Yeja-yi tikli uâarus
Ttargu$ tiî-iw teldi
Ttavsan deg-i leêbus
Win gi f$e$ wayev ad yeldi

Lêamdu…
Gen argu
Ëess i bururu
Te$liv ?... susef $er lqaâa ad tafev duru !

24 
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend 

B$i$ ad i-tejjem ad vse$


Ad nekkes $ef ul ulac
Ul, alla$ a ten-id-necde$
Ad ye$li ar ccveê nâac
I lmut ad si$te$
Ad tt-nemlil s ssva d tu$ac
Gar irebiten ad zale$
Ad cehhde$ éri$ ulac

Rju rju ay alla$


D acu aka treggiv ?
Aya d medden akk yezdi-ya$
Anda i ara taliv ?
Ma ur ssine$ ad xive$
Ad ssi$ezfe$ lxiv
Ma ur teb$iv ara akka ffe$
Ma teff$ev $urek a d-zziv !

Ttavsa$ $ef yiman-iw, mazal lli$


Ttezzi$ ttezzi$ alami u$ale$ ansi i d-kki$
Zzuzne$ iman-iw
Dayen tura berka , ihi susef $er lqaâa ad tafev duru !

*
* *

Limer am nekk
Hakim OUALI

Limer am nekk
Kunwi ay tellam
Ur yettlaé win yeççan
Ur yettfad win yeswan
Ad neddu
Ad nelêu
Ad ncerreg avu
£as neâya, ad nernu

25 
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend 

Ad neddu, ad nelêu
Ad nezger idurar
Ad nezger i yizu$ar
Yal tama, lêeqq ad t-neééu
Ad nernu ad neddu
Ad nerreé snasel
Ad nerreé leêbus
Ad neqqen lbaîel
Ad nebru i waklan
Limer am nekk
Kunwi ay tellam

Limer am nekk
Kunwi ay tellam
Ur yettili zzur
Ur neskerkis
Igenni ad t-yezde$ waggur
Lqaâa ad tefk amur-is
Yal tama ad tfeggev tala
Ad nsew
Ur nessen$al
Ad nebnu
Ur nesse$val
D tidet ara nesâu
Tadukli d tegmat yeûfan
Limer am nekk
Kunwi ay tellam !

Limer am nekk
Kunwi ay tellam
Ur yettili ugujil
Ur yettili ugellil
Yal wa ad yawev leb$i-s
Kkert ! kunwi kkert
Kkert a neddut
Kkert a nelêut
Ur nettâicit am lêut

26 
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend 

Win iwaâan gma-s ; ham… ham… ham…


Limer am nekk
Kunwi ay tellam

Limer am nekk
Kunwi ay tellam
D uccen ara iêarben $ef ulli
Ad d-nne$len lebêur
Deg tniri
Wi ijafen, ad t-nesmendi
Deg dduê, ad d-yevs llufan
Limer am nekk
Kunwi ay tellam

Limer am nekk
kunwi ay tellam
D tafat
Ur yettili îîlam
Limer am nekk
Kunwi ay tellam
D tagmat
Yiwen n uâebbuv i a$-yesâan
Limer am nekk
Kunwi ay tellam
Frawse$-d
Ufi$-tt d lemnam !

*
* *

Tayri d yiîij
Boudjema REFES

Iîij i d-itezzin $ur-ne$


Yeffer ass-a mi nemsefraq
Yugi seg usigna ad yeffe$
I$umm di tagut ixaq

27 
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend 

Ibra-d i tmeqwa llexse$


Tayri-w d tayri-s teâreq

Iîij i$ab fell-ane$


Irwel asmi nemseâraq
Iggul ad yedder deffir-ne$
Alamma nu$al nettemyenîaq
Zemre$ aggur ad-t-id ûubbe$
Ma d tayri-s $ef tayri-w tsewweq

Iîij itezzi yis-ne$


D acu kan yugi a d-yecreq
Ittel-it usigna nnig-ne$
Ageffur $ur-s i yeêmeq
Limer d Rebbi a s-siwle$
Ma d tayri-s $ef tayri-w tnufeq

Iîij i d-ittavsan yid-ne$


Yu$al am teget yeêreq
Ula d tafat-is t$unza-ya$
Truê deg igenwan te$req
£ef tayri-w d tayri-s ur d-iteffe$
Iîij d yiîij-is kan i yeâceq

*
* *

Qqim kan ad nemlil


Bahia MOUHAMEDI

Qqim kan ad nemlil


A d-nini akk ayen illan
I yumsen a t-neslil
Ala nekk yid-m i wuvan
I m-d-yegran am nekk qlil
Aîas i m-ye$lin deg yitran

28 
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend 

Itran i m-ye$lin
Fell-asen ur tesêissifev
Deb$e$-ten akk d tilwiêin
Ur yelli $er ara yi-d-teémev
Cebbêen-d akk ti$altin
£as mmuten kemm ur tettmettatev

A yi-tesâuv a kem-sâu$
Qqim-d a nemyeêku tiwenziwin
A yi-d-teêkuv ad aru$
A d-yeffe$ di tes$unin
I truv nekk a t-cnu$
A d-yeqqim deg tezlatin

A m-qqle$ d asaru
Ad urare$ deg-s i m-yerêan
Win t-iwalan ad yettru
Ad yewhem deg wayen yellan
Seg wassen ad yessefru
A m-ten-id-yesni i wuvan

Qqim kan ad nemlil


Yid-m ad tt-fru$ ass-a
S tidet maççi s ttêalil
I tmurt-im ad teddrev lebda
Nekni a m–nili d ttawil
Akken ad tedduv s ttnefxa

*
* *

Awal
Mokrane HAMAR

Yemsed wawal qessiê


Yedda usexvi d werwiê
Yeooa-tt teqeddeê irkelli

29 
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend 

Tlehheb tmess am ujajiê


Tendeh tettiqriê
Ana$ur a d-yettali
Te$lim yakk $er îîriê
Yir tagnit tettriê
Üûellaê rewlen fell-i
Ur nerbiê
Ur neqbiê
Iqiê
D nuba n lefviê
Äeryan yernu deg zal qayli

Limer lli$ d aqrur


Sxertime$ lehvur
Deg-wen ad nebce$ d tirni
Limer neqde$ lumur
Rebbi a s-kkse$ amur
Ur ttaooa$ la aêbib la lwali
Yak twulfem ééur
Lmut n le$rur
Awal ur a $-d-yettali
£as
Ul yeqqur
Yeççur
Üûubben lecfur
S imeééa$ i nettwali

Awal yedda am ye$bir


Simmal d-ittâemmir
Simmal iteééeg deg ilili
La yettiûvif wenyir
Yettu$al $er deffir
Yettu$al d ame$welli
Zdat Rebbi ur nekfir
Ur neqmir ur newâir
Ur das-nenna ûûubb-d ar nali

30 
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend 

A wen-nini
Bqaw âla xir
Rebbi axir
Tura awal a t-nessali

*
* *

D asaru
Hocine ALIOUET

Tekfa ccetwa m igefran


D tafsut i ilhan
Uqbel a d-yawev unebdu

Thelkev-iyi a m imezran
Acemma ur iban
Di sin newwi daâwessu

Am kemm ulac tin yellan


Ay a wi m-yeslan
Tesâiv iles d leêlu

Ur icuê win i m-yefkan


D sser d amelêan
Terniv lqedd usaru

Ixef-iw d kemm i t-yerêan


Ittâawaz uvan
Awal yerra-t d asefru

Tasa-w a tt-hemmjen wussan


D ul-iw ir$an
La ireq amzun d asafu

Atan $er $ur-m yusa-n


Ul inu yer$an
Ma tugiv yeêzen wusu

31 
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend 

Idles
Akli BOURAB

Alarmi i $-yu$al d adles


Ala yettcelliê deg-ne$

Ma nerra lewhi $er yiles


Ay teééiv lhedra-nne$

Maâna mi nval $ef tidet


Aêlil $ef ulawen-nne$

Zi$ deg idammen-nne$ i ntess


Ntett deg uksum-nne$

S twa$it nefreê yerna ndess


Nettzuxxu s yiman-nne$

Nessen azrem iteqqes


Newwi-t $er yirawen-nne$

*
* *

I kemm kan
Malek KEZWI

Lule$-d a kem-cnu$
Lule$-d a kem-ttru$
Kemm $ur-i d asirem

Lule$-d a kem-êku$
Lule$-d a kem-aru$
I lebda nekk i kemm

Lule$-d a kem-ssefru$
Lule$-d a kem-argu$
Xas di lexyalat qerriêen

32 
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend 

Nni$-kem s tsusmi
Ass-a maççi d ivelli
Xas iruê wayen iruêen

Ttwali$-kem di tziri
Di ccbaêa n yal itri
Nekk ur nesâi ara allen

Cni$-kem ivelli
A kem-cnu$ ass-agi
Tudert-iw trehen-ikem

*
* *

Rri$ anda i terram


Mouh SERKASTI

Rri$-ken di lbal-iw
Gar wallen-iw ad ken-ttawi$
Terram zzerb i tmu$li-w
D yiman-iw wer ttili$
Nekk $ile$ bedde$ s tidi-w
Zi$ akka d aqbur mi lli$

Rri$ s anda terram


Teddu$ ur iban sani

Rri$ kullci dir-it


D tisigert ne$ d asemmam
Rri$ d abrid ddunit
Te$zi-s annect n lemnam
Üûbeê i d-te$li tmeddit
S ifassen-iw beddle$ tiram

Rri$ s anda terram


Teddu$ ur iban sani

33 
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend 

Rri$ gma d axûim-iw


£er $ur-s ugare$ aâdaw
Rri$ laf d abrid-iw
Rri$ a znuzuye$ ayla-w
Qelâe$ alqam s yifassen-iw
Tessu$ inijjel di tferka-w

Rri$ s anda terram


Teddu$ ur iban sani

Rri$ kullec yemmut


Ttidire$ akk d lmeyytin
Rri$ yemma d taneggarut
D timdellit gar tulawin
Ssa$e$ timess di tefsut
Ttwali$ ijeooigen $ellin

Rri$ s anda terram


Teddu$ ur iban sani

Rri$ kullci yekfa


Ala Rebbi a d-yeqqimen
Lkaf adrar leêfa
D nnûib n igujilen
Ma ttu$ zzman yecfa
D ayen n$i$ ad i-yen$en

Rri$ s anda terram


Teddu$ ur iban sani

Rri$ s anda i terram


Teddu$ ur iban sani
Yeâreq webrid $er wexxam
Armi bubbe$ ccêani

A yemma anda-t wayla-w


Di tmurt-iw d aberrani

34 
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend 

Rri$ s anda terram


Teddu$ ur iban sani

*
* *

Tayri
Malek HOUD

D tafsut m yijeooigen
D tizzegzewt n yigenni
D timerqemt m yal ini
D ccbaêa-nni ijeggêen
Akkagi i tga tayri
D tinebgiwt $ef ulawen

D aâraq n lec$al merra


D tittin anda ddan wussan
Amzun d taffugt deg genwan
Tekkat deg wul tme$ra
Tayri ur tesâi afran
Win i tt-iuljen yenza

Ul n tleméit yel$u$i
Tayri ur tesâi aêezzeb
S yimeîîawen d agelleb
Ma ur tewwi ara $er leb$i
Cc$el-ines d asegrireb
Tayri ; leâqel-is d anubi

Tisura n tummert d tayri


Tignewt n tayri d tafsut
D tazegzawt ulac tagut
D uvan tezde$ tziri

Tayri tga am tsekkurt


Yesâan iêiqel $ef yiri

35 
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend 

Tasefsit n umyag “êemmel”


Imqimen d “nekk” d ” kemm”
Tayri deg-sen tettellem
Iêemmel wul ad as-d-isel
Agama i$ucc ilem
Txilem yya-d kan ma neddukel !

*
* *

Ayen d kemm kan


Taos NAIT SID

Muqle$ deg udem-im yekfa


D amezruy n tudert-im
Muqle$ lqedd-im yekna
D kemm kan i yettâebbin
Teqlev d annar n tlufa
Zelmev yeffus d amqennin

Tagrawla asmi tenîeq


D arraw-im i d iseflan
Anef tasa-m a tceqqeq
Wala tamâict n yivan
Iîij asmi i d-yecrureq
èer $er-s anwi i yesseêman !

Wwin swaêel d luva


Ax icerfen tegrirbev
Swan tidi n tegrawla
D aceglala i yi-teqlev
Mi tnawlev dayen ihegga
Ax i$san ad-tjerv

Di tefsut m ijeooigen
Acengu i kem-yejreê
Ulac anwa yeqlalêen
Takna-m assen i tefreê

36 
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend 

Idammen n tarwa-m yuzzlen


Arraw-is rran-tt i ccveê

A m-ini$ awal a yemma


Takna, d takna xas ccfu
Ur am-tettbudd lehna
I d-yeggran yid-s d beîîu
D lawan hudd tilisa
Teériv d acu i d ddwa êellu

*
* *

Asmi akken teélev tikti


Noredine AIT SLIMANE

Ay asmi akken
Teélev tikti
A macahu !

£ef kra akken


£ilen ttilin
Maâna cuben
Fuken ass-agi
Deg éekka dermen
Anwa wigi ?
A wi d atmaten !

Ay atmaten
Wigi d nekni
A la tzegglem
Uqbel ad tewtem

( Win izeglen i$lev


Di l$erv ye$vel)

Nutni syihin
Kunwi syenni

37 
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend 

La k-nettwahin
£er $er-ne$ nekni
D kunwi i tt-yudin
Äussen-tt nutni
… Dagi i n$elli !

Dagi i n$elli
Di tfuêanin
Nekk n dagi
Keçç n dihin
Qqlen nutni
Yellan n dihin
Tura n dagi
… Anwa i d nekni ?

“Ay asmi akken !”

Anwi i d nekni
D nekk d keçç
Nezga nettemyeçç
Ne$vel tikti !!!

A macahu !
Tagi $ef nekkini
Nezlev tikti
Asmi numen
Yis-wen kunwi
Din nesâa-ken

A kunwi thebrem
Nutni $ellten
Nutni tteégen
Kunwi teîîfem
Yerna tumnem
Zeâma téewrem !

38 
Tafaska n tmedyazt Yusef U Qasi d Si Muêend U Mêend 

… Kunwi teqqerûem
Tessengayem
Téelvem tikti…. !!!

A macahu !

Teggi fell-a$
Fell-ak fell-i
Imi n$ellev
Ay aqbayli
A leqbayel !

Ur tt-teérim
Alamma te$lim
Am umeççim
Skud teélev tikti
Tikti imeqqin

Teélev tikti

39 
Cet ouvrage est publié par le
Haut Commissariat à l’Amazighité

© Tous droits réservés

Achevé d’imprimer sur les presses de


Imprimerie HASNAOUI
Alger
Tel : 021­74­70­83
Fax : 021­74­07­31

Anda mungkin juga menyukai