BAB 1 Takrif Kehakiman , Skop dan Sistem Kenapa Manusia Perlu Sistem Kehakiman?

Selamatkan mangsa kezaliman Kekalkan peraturan sosial Perlindungan sesuai dgn maqasid syarak Menjaga Agama Menjaga Nyawa Menjaga Keturunan Kenapa Undang-undang Islam? Manusia bertanggungjawab atas setiap perbuatan yg dilakukan Tiada gol. yg terlepas kecuali kerana kekurangan & kecacatan sendiri. UU Islam lengkap dan menyeluruh Atur hidup manusia secara individu, berkeluarga, bermasyarakat bernegara Atur hubungan manusia dgn pencipta Atur hubungan manusia dgn alam Pembahagian Undang undang Islam Hubungan dgn akidah Keimanan & tauhid, alam ghaib, hari akhirat, malaikat. Sebagai asas keislaman Muslim. Hubungan dgn akhlak Ehsan & tasawuf, pendidikan rohani, akhlak tinggi & bersih hati dari sifat tercela Hubungan dgn ibadat khas Hubungan hamba dgn Khaliq solat, puasa, haji, sedeqah nazar dsb. Hubungan sesama manusia UU Keluarga nikah, cerai, rujuk, na"ah, pewarisan, idah, hadanah dsb. Muamalah Cara pemilikan harta, jual beli, sewa, pinjaman, gadaian, simpanan dsb. Kehakiman & Pendakwaan, hisbah keterangan, guaman, pentadbiran kehakiman dsb. Pentadbiran & pemerintahan negara perlembagaan, sistem negara dsb. Pembahagian Undangundang Islam Hak rakyat Muslim & non Muslim serta kewajipan mereka terhadap negara, Hubungan Antarabangsa negara dgn negara,negara dgn bukan wargenegara semasa perang @ damai. Jenayah Hudud, qisas, 1.2 Takrif Qada Bahasa menghukum, memutuskan & memisahkan (umum)

Secara khusus, takrif dari sudut bahasa; i-Tetap & Berlaku (Surah Yusof: 41 :Telah selesai & tetap berlakunya perkara yg kamu tanyakan itu) ii-Menyempurnakan Al-Qasas: 29 (Maka setelah Musa menyempurnakan tempoh kerjanya itu) iii-Janji @ Menyampaikan Al-Qasas 44: (Ketika kami menyampaikan perintah kpd Musa ) iv-Perintah l-Isra:23 (Tuhanmu telah perintahkan supaya tak sembah melainkanNya dan berbuat baiklah kepada ibubapa) v-Mencipta @ menentukan Al-Fussilat:: 12 (Lalu Allah ciptakan 7 petala langit dalam masa dua hari) vi-Kerja Taha: 72 (Kerjakanlah apa yg kamu hendak kerjakan vii-Menunaikan hutang:Membayar hutang Takrif Qada Di Sisi Syarak Berbagai tetapi tetap menjurus kpd maksud yang sama i-Selesaikan sengketa dan perbalahan ii-Membe r i t ahu meng ena i hukum s y a r ak & menguatkuasakannya iii-Menghukum antara 2 org yg bersengketa iv-Menghentikan sengketa dan memutuskan perbalahan dgn cara tertentu v-Perkataan yg mengikat terbit dari pihak berkuasa tertinggi Rumusan Takrif Menghukum antara org yg bersengketa dgn hukum Islam melalui cara yg tertentu Maksud cara tertentu Cara membuat dakwaan kpd hakim Syarat-syarat yg Hakim & pihak yg bersengketa mesti patuh Cara pembuktian Hak-hak yg didakwa Penolakan dakwa Berasaskan cara ini Hakim putuskan perbalahan berdasarkan hukum Islam 1.3 Dalil Pensyariatan Qada Al Maidah 49(Hendaklah kamu menghukum di antara mereka dgn undang-undang yg Allah turunkan) An Nisa; 65:Maka demi Tuhanmu, mereka (sebenarnya) tidak beriman sehingga mereka menjadikan kamu hakim terhadap perkara yg mereka perselisihkan, kemudian mereka tidak merasa dlm hati mereka suatu

keberatan terhadap keputusan yg kamu berikan dan mereka menerima sepenuhnya. Tarmizi:Sesungguhnya Allah bersama dgn hakim selagi dia tidak melakukan kezaliman, jika dizalim, maka dia sendirilah yg bertanggungjawab. Tirmizi Jika seorg Hakim berijtihad dgn tepat semasa jatuhkan hukuman, maka dia memperolehi 2 ganjaran, jika salah,dpat 1 ganjaran.&Muttafaq alayh 1.4 Pembahagian Qada Kadangkala disamakan dgn fatwa,hisbah dan wilayah al-mazalim 1.4.1 Perbezaan antara Qada dan Fatwa Bahasa :Menjawab perkara yg menjadi kemusykilan Istilah Jawapan berdasarkan hukum syarak terhadap persoalan yg menjadi kemusykilan Ciri-ciri Fatwa Bertujuan menerangkan suatu hukum bagi suatu Kemusykilan.Hukum yg diterangkan itu adalah hukum syarak yg diistinbatkan dari sumber-sumber syarak.Org yg mengistinbatkan hukum mestilah berkelayakan &bertaraf mujtahid mutlaq @ sekurangkurangnya mujtahid mazhab. Hukum Beri Fatwa Fardu Kifayah Jika terdapat orang alim lain yg setaraf dgnnya di kawasan yg sama atau kawasan berdekatan Hukum Fatwa seorang Mufti Ulama berselisih pendapat:Tak wajib beramal kecuali dia mewajibkan dirinya sendiri. Wajib beramal jika dia telahpun beramal dgnnya. Tarik diri tidak harus. Jika yakin fatwa itu benar wajib beramal Jika mufti lain tiada - wajib beramal dgnnya. Jika ada mufti lain dgn pdpt yang sama terlebihlah wajib beramal. Jika mufti lain menyalahi fatwa pertama, beramal mana yang benar. Persamaan antara Qada dgn Fatwa Kedua-duanya merupakan pemberitahuan ttg hukum syarak Kedua-duanya mesti faham tentang kejadian @ perkara yang nak dikeluarkan fatwa @ dijatuhkan hukuman Kedua-dua mesti benar-benar faham hukum syarak yg nak digunakan 1.4.1 Perbezaan antara Qada dan Fatwa i-Qada mengikat & wajib

dilaksanakan. Fatwa tidak mengikat. Terserah kpd individu. Jatuhkan hukuman berdasarkan hujah & dalil Berdasarkan hukum syarak. Tak perlu hujah dan dalil ii-Mufti berat kedudukannya kerana fatwa umum. Manakala Qada mengikat pihak yg bertikai sahaja. iii-Fatwa lebih luas & longgar dari Kehakiman lebih sempit dan tertakluk kpd syarat syarat yang ketat. Fatwa boleh dikeluar oleh hamba, perempuan & kanak-kanak. iv-Hakim tidak boleh diganti dgn syarat tertentu, Mufti boleh diganti oleh mufti Lain v-Hakim mesti patuh tatacara disamping dalil-dalil Perlu patuhi dalil; sahaja vi-Kejahilan Mufti terjemahan jurubahasa adalah keterangan.Kejahilan bahasa boleh diterjemahkan -vii-Hakim tidak harus terima hadiah, Mufti harus terima hadiah 1.4.3 PerbezaanKehakiman Dengan Hisbah Bahasa muhtasib,mengarah kpd kebaikan Meneliti, mentadbir, melihat, mencegah @ menahan Kemungkaran , membaiki hubungan. Meliputi timbangan, penipuan dlam muamalat. Istilah-Melaksanakan tugas keagamaan Amal makruf & nahi munkar Institusi yg mempastikan sebarang kegiatan yg bercanggah dgn syarak dihindarkan dan yg selari dgn syarak ditegakkan. 1.4.4 Perbezaan Qada dan Tahkim Bahasa:melantik seorang lain untuk menjatuhkan hukuman.Serah kuasa jatuhkan hukuman Istilah-Satu proses bila pihak bertikai bersetuju lantik seorang lain utk adili pertikaian mereka Lantikan mesti lafaz yang jelas Kami lantik tuan jadi hakim utk putuskan pertikaian antara kami. Ciri-ciri tahkim Berdasarkan hukum syarak Dipersetujui oleh kedua-dua pihak Dipersetujui oleh orang yg dilantik Kedudukan lebih rendah dari Hakim di mahkamah Dalil Pensyariatan Al-Nisa : 35 Dan jika kamu bimbangkan perpecahan antara mereka berdua (suami isteri), maka lantiklah org tengah seorang daripada keluarga lelaki & seorang

drp keluarga perempuan. Perbezaan Qada dgn Tahkim i-Tahkim sebagai cabang. qada Qada sebagai Usul ii-Hakam Dilantik & dilucut pihak bertikai Hakim di l ant ik & di lucut ol e h Pemerintah @ wakil iii-Hakam Berkuasa khusus .Hakm Berkuasa umum iv-Hakam tidak boleh memaksa pihak yg bertikai Manakala hakim boleh paksa & perintah pihak yg bertikai. v-Hukuman hakam tidak boleh paksa pihak yg tidak hadir.Sebaliknya Hukuman hakim wa j i b dipatuhi & dilaksanakan. 1.4.4 Perbezaan Qada Dengan Wilayah alMazalim Institusi yg berfungsi utk cegah kezaliman dan menegakkan keadilan Wujud sebelum Islam Kerajaan Parsi Tidak terikat dgn prosedur Mahkamah biasa Sebagai Mahkamah keadilan tertinggi Terkenal dgn nama Qada al-Mazalim Diwan al-Mazalim Sahib al-Mazalim Ibn Khaldun Gabungan antara kuasa pemerintah & badan kehakiman Laksanakan tugas yg mungkin tak dapat dilaksanakan oleh badan kehakiman Melibatkan golongan atasan dan bangsawan Menyamai peranan Mahkamah Tinggi ke atas. Bidangkuasa Hukum Gabenor/pegawai yg lakukan kezaliman Pemungut cukai yg lakukan kezaliman Mengembalikan apa yg dirampas oleh Gabenor/pegawai Menyemak/memeriksa catatan fail pentadbiran Melaksanakan hukuman kadi ke atas org yg tinggi darjatnya Bicarakan kes yg wilayah hisbah gagal laksanakan Rukun Qada Tanpa rukun tidak wujud kehakiman Bezakan Kehakiman Islam dgn yg lain Hakim Hukuman al-Mahkum bih al-Mahkum lah al-Mahkum alyh 1. Hakim Dilantik pemerintah Rasulullah lantik wilayah yang jauh Tunggak sistem kehakiman

Syarat Hakim Islam, berakal, merdeka & adil Lelaki* - Perempuan ? Mujtahid* - Tak sampai tahap mujtahid? Sempurna pancaindera - Buta? 2. Hukuman Dikeluarkan hakim utk selesai sengketa Bentuk hukuman Qada ilzam & Istihqaq Sabitkan hukuman atas dakwaan pendakwa Qada tark Tolak dakwaan & tuntutan plaintif Qada man al-taarud Perintah tegahan tidak mendekati jarak 500M 3. al-Mahkum bih Undang2 yg digunakan utk jatuhkan hukuman Tabsirat al-Hukkam Q H I & Q Perkembangan mutakhir UU Islam yg dikanunkan Tidak terikat dgn mazhab tertentu Pemilihan mazhab berdasarkan realiti semasa Ubahsuai UU Adat dan Barat yg tak bercanggah Siyasah syariyyah berasaskan maslahah 4. al-Mahkum Fih Hak @ Perkara yg dipertikaikan Hak Allah, hak manusia & gabungan keduanya Hakim tak boleh bicara tanpa b/kuasa B/kuasa hakim tertakluk kpd tauliah 10 B/kuasa Hakim Selesai perselisihan Cegah kezaliman Pentadbir harta yg mahjur 10 Bidangkuasa hakim. Awasi harta waqaf & mengembangkannya Laksanakan wasiat Nikahkan perempuan yg tiada wali Jatuhkan hukuman atas pesalah Hapus rintangan di jalanan Tentukan org yg layak jadi saksi Pastikan keadilan dalam hukuman 5. al-Mahkum lah Pihak yang menang Dapat hak dan kepentingan Berjaya dalam dakwaan 6. al-Mahkum Alayh Pihak yang dijatuhi hukuman / Dikenakan perintah Individu Kumpulan Institusi Pemerintah 7. Kayfiyat al-Qada Proses Kehakiman

Cara perbicaraan dilakukan Bagaimana kes disabitkan Bagaimana hukuman dijatuhkan Hukuman dipertikaikan jika tidak patuh Acara yg sewajarnya Qanun Murafaat Keterangan syarak Turuk al-Ithbat Cara pengendalian perbicaraan spt etika Hakim

BAB 2 ARKAN AL_QADA

Pastikan keadilan dalam hukuman (al-qadil la al qadiy) 1v-mahkum alaih Pihak yang dijatuhi hukuman: Individu Kumpulan Institusi Pemerintah v-mahkum lahu Pihak yang menang Dapat hak dan kepentingan Berjaya dalam dakwaan vi-kayfiyyat al- qada Proses Kehakiman Cara perbicaraan dilakukan Bagaimana kes disabitkan Bagaimana hukuman dijatuhkan Hukuman dipertikaikan jika tidak patuh Acara yg sewajarnya Qanun Murafaat Keterangan syarak Turuk al-Ithbat Cara pengendalian perbicaraan spt etika Hakim

i-Hakim Hakim Dilantik pemerintah Rasulullah lantik wilayah yang jauh Tunggak sistem kehakiman Syarat Hakim Islam, berakal, merdeka & adil Lelaki* - Perempuan ? Mujtahid* - Tak sampai tahap mujtahid? Sempurna pancaindera - Buta? ii-al-Mahkum bihi-qada al-izam/qada al istihqaq/qada al-Tark. Hukuman dikeluarkan hakim utk selesai sengketa Undang2 yg digunakan utk jatuhkan hukuman Perkembangan mutakhir UU Islam yg dikanunkan Tidak terikat dgn mazhab tertentu Pemilihan mazhab berdasarkan realiti semasa Ubahsuai UU Adat dan Barat yg tak bercanggah Siyasah syariyyah berasaskan maslahah Bentuk hukuman: Qada ilzam & Istihqaq Sabitkan hukuman atas dakwaan pendakwa Qada tark Tolak dakwaan & tuntutan plaintif Qada man al-taarud Perintah tegahan tidak mendekati jarak 500M iii- Hak @ Perkara yg dipertikaikan Hak Allah, hak manusia & gabungan keduanya Hakim tak boleh bicara tanpa b/kuasa B/kuasa hakim tertakluk kpd tauliah 10 Bidangkuasa Hakim Selesai perselisihan Cegah kezaliman Pentadbir harta yg mahjur Awasi harta waqaf & mengembangkannya Laksanakan wasiat Nikahkan perempuan yg tiada wali Jatuhkan hukuman atas pesalah Hapus rintangan di jalanan Tentukan org yg layak jadi saksi

Sistem Mahkamah Sebelum British Sudah wujud Sis. Mahkamah Syariah Rayuan kepada Sultan Hukum kanun Melaka Malay legal Digest Pahang Majallah Ahkam Johor Undang-undang Kedah Undang-undang 99 Perak Itqan al-Muluk fi Tadil al-Suluk - Terengganu Struktur Mahkamah Syariah Mahkamah Rendah Syariah Dulu dikenali Mahkamah Kadi Diketuai Hakim Mahkamah Rendah Syariah Mahkamah Tinggi Syariah Diketuai Hakim Mahkamah Tinggi/Kadi Besar Mahkamah Rayuan Syariah Pengerusi (Biasanya Ketua Hakim Syari) dan dua hli yang lain Bidangkuasa Menurut Perlembagaan Pewarisan harta wasiat & tidak wasiat Pertunangan, perkahwinan, perceraian Mas kahwin, nafkah, ambilan anak angkat Sah taraf anak & penjagaan anak, Pemberian & Pembahagian harta Amanah bukan khairat, wakaf Islam, peraturan mengenai amanah &khairat agama Perlantikan pemegang amanah & perbadanan mengenai pemberian khairat & yayasan khairat. Adat istiadat Melayu

Zakat, fitrah , hasil baitulmal & hasil Islam lain Masjid & tempat Ibadah orang Islam Hukuman kesalahan terhadap rukun Islam kecuali dlm senarai persekutuan Keanggotaan, penyusunan & Acara Mahkamah Syariah yg berbidangkuasa atas orang Islam setakat yg dibenar oleh persekutuan Kawal pengembangan Itikad & kepercayaan org Islam Menentukan perkara hukum Syarak & adat Istiadat Melayu. BIDANGKUASA UMUM Confined to their respective State or Federal territorial jurisdiction Creates diffficulty in the adm. of Is. Law Malaysia would have 10 separate jurisdictions with possibly different specific laws Lahirkan prosiding yg berbilang-bilang Majlis raja-raja setuju untuk selaraskan Namun tak semua negeri ambil tindakan Shall have jurisdiction only over persons professing the religion of Islam Tapi semua pihak mesti org Islam Yg penting hukum syarak dilaksanakan Kes Dalip kaur v. Peg. Polis Daerah Bt. Mertajam Mahkamah Agung putuskan walaupun petitioner bukan Islam,kes itu patut juga diputuskan oleh Mahkamah Syariah KEKECUALIAN Salah seorg pasangan bukan Islam memeluk Islam Mahkamah Syariah tidak berbidangkuasa untuk melakukan faraq The party who has not converted may petition for divorce Kes Ng Siew Pian v Abd. Wahid Abu hasan MAHKAMAH RENDAH Bidangkuasa Jenayah membicarakan mana-mana kesalahan yang Mahkamah Tinggi Syariah mempunyai bidangkuasa yang mana hukuman maksimum yang diperuntukkan, adalah tidak melebihi tiga ribu ringgit(Johor) tiga ribu (WP) atau penjara bagi tempoh yang tidak melebihi dua tahun atau kedua-duanya dan boleh mengenakan mana-mana hukuman yang diperuntukkan baginya atau membuat apa-apa perintah yang dibenarkan Bidangkuasa Mal mendengar dan memutuskan semua tindakan dan prosiding yang Mahkamah Tinggi Syariah mempunyai bidangkuasa

di mana jumlah atau nilai hal perkara yang dipertikaikan tidak melebihi) 100(Johor) ribu ringgit/ 50(WP) atau yg tak dapat dikira dgn wang.

MAHKAMAH TINGGI Bidangkuasa Jenayah membicarakan apa-apa kesalahan yang dilakukan oleh seseorang Islam dan yang boleh dihukum di bawah apa-apa undang-undang Islam bertulis yang hukuman maksimum baginya ialah denda yang melebihi tiga ribu ringgit, atau pemenjaraan bagi tempoh yang melebihi dua tahun atau kedua-duanya sekali; B/kuasa Kesalahan Jenayah Matrimoni spt aniaya isteri & tak taat suami Seks spt persetubuhan haram, khalwat, perbuatan sumbang dan melacur Minuman keras spt minum, jual dan beli. Keimanan tak solat Jumaat, tak berzakat & fitrah dan tidak puasa serta makan bulan Ramadan Pertukaran agama spt tak lapor & daftar masuk @ keluar agama Islam & kesalahan ambil anak angkat Pelbagai kesalahan lain yg tak termasuk kesalahan di atas. Bidangkuasa Mal mendengar dan memutuskan semua tindakan dan prosiding dalam mana semua pihak adalah orang Islam dan yang berhubungan dengan:i. Pertunangan, pernikahan, penceraian, pembatalan perkahwinan (fasakh) atau perpisahan (faraq); ii. Apa-apa pelupusan harta atau tuntutan harta atau tuntutan harta yang berbangkit daripada perkaraperkara yang diperihalkan di dalam subperenggan (i) diatas; iii. Nafkah orang-orang tanggungan, sah taraf, hadanah atau penjagaan kanak-kanak; iv. Pembahagian atau tuntutan harta sepencarian; v. Wasiat atau pemberian pada maradul maut vi. Pemberian semasa hidup atau penyelesaian yang dibuat tanpa balasan yang mencukupi "dengan wang atau benda yang bernilai wang " oleh seseorang Islam; vii. "Wakaf atau nazar; viii. Membahagikan dan pewarisan harta " dibawah sesuatu wasiat; ix. "Isbat waris, nasab dan mati; x. "Perkara-perkara yang berkenaan dengannya bidangkuasa diberi oleh mana-mana undang-undang bertulis. BIDANGKUASA RAYUAN MAHKAMAH TINGGI Bidangkuasa Jenayah Oleh pendakwa, atau Orang yg telah disabitkan

Rayuan itu boleh samada terhadap Pembebasan Sabitan atau Hukuman atau Mana-mana daripadanya Bidangkuasa Mal Oleh mana-mana org yg terkilan dgn keputusan itu, jika jumlah yg dituntut tidak kurang RM1000. Dalam semua kes yg melibatkan apa-apa keputusan mengenai taraf diri, oleh mana-mana org yg terkilan dgn keputusan itu Dalam semua kes berhubung dengan nafkah org-org tanggungan oleh mana-mana org yg terkilan dgn keputusan itu Dalam apa-apa kes lain yg MTS beri kebenaran merayu Mempunyai bidangkuasa pengawasan dan penyemakan ke atas semua Mahkamah Rendah Syariah MAHKAMAH RAYUAN Mempunyai bidangkuasa untuk mendengar dan memutuskan apaapa rayuan terhadap apa-apa keputusan yang dibuat oleh Mahkamah Tinggi Syariah dalam menjalankan bidangkuasa asalnya. Ia juga mempunyai bidangkuasa pengawasan dan penyemakan ke atas Mahkamah Tinggi Syariah dan boleh jika dikehendakinya sendiri atau atas kehendak mana-mana pihak atau orang yang berkepentingan pada mana-mana peringkat dalam apa-apa perkara atau prosiding, samada mal atau jenayah, dalam Mahkamah Tinggi Syariah, memanggil dan memeriksa mana-mana rekod mengenainya dan boleh memberikan apa-apa arahan yang dikehendaki demi keadilan. PERLUASAN BIDANGKUASA SEBELUM@SELEPAS PINDAAN PER.121(1A) Akta Mahkamah Syariah (bidangkuasa Jenayah) 1965 6 bulan penjara RM1000 Akta Mahkamah Syariah Bidangkuasa Jenayah (Pindaan) 1988 3 tahun Penjara RM5000 6 Sebatan KESAN PINDAAN PER 121.(1A) Perkara 121 (1A) di dalam Perlembagaan Persekutuan yang dipersoalkan berbunyi : Mahkamah-mahkamah yang dimaksudkan dalam Perenggan (1)tidak memiliki bidangkuasa dalam sebarang perkara yang termasuk di bawah bidangkuasa mahkamah-mahkamah syariah. .. di mana Perenggan (1) menjelaskan kedudukan dan bidangkuasa Mahkamah Tinggi di Malaysia. Mahkamah Tinggi Sivil tidak boleh mempunyai bidangkuasa berkenaan dengan apa-apa perkara dalam bidangkuasa Mahakamah Syariah.

Adakah pindaan ini telah dianggap sebagai menyaingi kedudukan mahkamah Sivil. KES MOHD HABIBULLAH V FARIDAH DATO TALIB Harun Hashim HMA adalah jelas bahawa tujuan Parlimen dengan adanya Perkara 121(A) ialah untuk menyingkirkan bidangkuasa MT di dalam mana-mana perkara termasuk di dalam b/kuasa Mahkamah Syariah. Apa yg dilakukan oleh Perkara 121(1A) ialah untuk memberi b/kuasa eksklusif kepada MS di dalam pentadbiran undang-undang Islam. Dgn kata lain Perkara 121(1A) ialah satu peruntukan yg menghalang konflik b/kuasa di antara MS dan MS. Putuskan MA tiada b/kuasa beri relief/remedi kpd isteri terhadap dakwaan serangan sentuh tubuh kerana kedua-duanya Islam. 2.3 BIDANGKUASA KEHAKIMAN Hak Allah Hukum hudud Hak Hamba Perkahwinan, perceraian, wasiat dsb Hak Allah & Hamba Qisas, Diyat & takzir Tidak semua dakwaan sampai ke mahkamah Ada yg diselesaikan di peringkat hisbah Bayar kompaun 5 Syarat bukan di bawah bidangkuasa kehakiman Tiada wujud pertikaian Kebenaran sudah pasti tak perlu ijtihad Kalau tak pasti perlukan keadilan Tidak membawa kpd fitnah dan benci Tidak bawa kerosakan tubuh badan Tidak bawa kpd khianat amanah. Spt ambil balik barang yg dirampas Tanggungjawab pemerintah Sediakan kemudahan & tempat yg accessible Tujuan hapuskan permusuhan/perseteruan di kalangan rakyat Fuqaha Hanbali Imam wajib lantik Hakim setiap daerah Fuqaha Hanafi Imam wajib lantik Hakim setiap kampung Fuqaha Sahafie Imam wajib lantik Hakim setiap jarak musafir BIDANGKUASA KAWASAN Fuqaha sepakat Hakim punyai b/kuasa umum & khusus Bidangkuasa khusus Tugas hakim terhad dgn b/kuasa tempatannya @ Tugas hakim terhad dgn kes mal @ jenayah Tugas hakim terhad untuk hari tertentu @ kaum tertentu Tidak boleh bertugas luar dari b/kuasanya Jika lakukan juga penghakiman batal

Bidangkuasa umum 2.4 SIDANG PENGHAKIMAN Rasulullah Di mana saja masjid, rumah, jalanraya dsb Umar Sebaik saja pertikaian dibawa kpdnya Ciri-ciri sidang kehakiman Mudah didatangi & selesa Fuqaha Di tengah-tengah negeri Luas & tidak membosankan Tidak terdedah kpd panas, sejuk & suasana tak selesa Tempat duduk Hakim mesti tinggi supaya mudah dilihat 2.4.1 SIDANG PENGHAKIMAN DI RUMAH HAKIM Di Masjid fuqaha sepakat Hukum harus Dilakukan Imam Shuraikh, al-Hasan & Shabi Riwayat Umar Uthman & Ali lakukan di masjid. Tapi Umar sendiri larang Alasan: Kafir zimmi & berhaid boleh mencemarkan kesucian Malik Kafir zimmi boleh masuk masjid. Perempuan berhaid boleh diwakili Semua Ulama Mazhab mengharuskannya Shafie lebih baik diadakan tempat yg khusus Alasan Pertikaian yg berlaku di masjid boleh ganggu jamaah lain yg sedang beribadat 2.4.2 Di tempat lain Istana Riwayat al-Suyuti diadakan di istana Sultan Izzu alDawlah oleh Qadi al-Qudah Ibnu Maruf Perkarangan masjid Di pasar Di tepi jalan Qadi Ilyas b Muawiyyah Atas keldai/Kenderaan ketika Abu Buraydah mengelilingi kaw. kampung 2.5 Masa Penghakiman Penetapan masa penghakiman wajib Malik waktu siang saja Tapi tak boleh lama hingga memenatkan Ada Khalifah bataskan hakim Dgn tempoh dan kuasa tertentu Kes yg tamat tempoh tak boleh didengar Zaman Uthmani diakui Fuqaha Hanafi tak akui kes yg berlalu 15 tahun Jika kes wakaf tidak boleh melebihi 30 tahun Prinsip Hanafi Kehakiman hanyalah menzahirkan hukum, bukan mensabitkan

Pendapat 1 melarang Malikiyah, Imam Shafie, pengikutnya dan Hanbaliyah Pendapat 2 tidak melarang .Hanafiyyah & Malikiyyah. Mazhab Shafie:haruskan beberapa hakim utk satu kes. Pendapat 3 Gabungan 1 & 2 Fuqaha Mazhab Shafie Jika 2 hakim dilantik Imam yang sama & bersetuju dlm satu kes kerana tidak melibatkan perbezaan ijtihad. Alasan pelantikan lebih 1 hakim dlm 1 kes i-Hakim merupakan wakil ketua negara. Boleh melantik 2 wakil ii-Berbilang hakim boleh mengurang beban hakim Boleh beri tumpuan sepenuhnya kpd tugas iii-Hakim boleh lantik pengganti. Jika dilantik oleh ketua negara. iv-Umar b Amir & Ubaydullah pernah sama-sama putuskan kes di Basrah. v-Tujuan kehakiman putuskan pertikaian Jika pertambahan hakim mencapai maksud, maka diharuskan Kelebihan 1 Hakim i-Lebih mendalam, Lebih berhati-hati & bertanggungjawab ii-Keputusan lebih cepat iii-menjimatkan beban negara/saran hakim iv-Pendapat jamaah lebih kukuh v-Sukar dipengaruhi pihak lain/pemerintah vi-Wujud check & balance viii-Dapat dilakukan dgn cermat jika melibatkan kes yg rumit 2.7 PENGKHUSUSAN HAKIM ATAU MAHKAMAH i-Bidangkuasa untuk sesuatu daerah ii-hari tertentu dalam perbicaraan seminggu iii-bidang jenayah atau selain jenayah iv-kelompok islam atau Mahkamah tentera BAB3 :3.2 Beberapa Peringatan Mengenai Jawatan Hakim Tujuan Peringatan -Bukan tegah terima jawatan Hakim Tapi tegah yg tak layak menjawat jawatan Hadith berkaitan Sesungguhnya aku manusia biasa & kamu bertelingkah di depanku. Di kalangan kamu ada yg lebih petah berhujah

2.6 Perlantikan lebih 1 hakim di satu tempat

berbanding yg lain. Aku putus atas apa yg aku dengar. Jika apa yg aku putuskan itu bukan haknya (tapi hak saudaranya), maka jangan kamu ambil kerana aku potong utknya sepotong api neraka Riwayat Ummu Salamah. -Abu Qilabah:Seorang Qadi yg berilmu umpama perenang dilaut. Maka berapa ramai di antara mereka yg berenang tapi tenggelam Riwayat Abu Qilabah -Riwayat Abu Hurayrah Siapa yg menjalankan tugas kehakiman @ dilantik sebagai Qadi di antara manusia, maka dia telah disembelih tanpa pisau Riwayat Abu Hurayrah -Ibn Masud:Tiada hasad kecuali dlm dua perkara iaitu org yg dikurnia Allah harta lalu ia belanja secara hak & org yg dikurnia Allah kebijaksanaan (hikmah), lalu ia memutuskan (hukuman) & mengajarnya.- Ibn Masud. -Al Tirmizi:Sesungguhnya Allah bersama dgn hakim selagi dia tidak melakukan kezaliman, jika d i z a l im, ma k a d i a s e n d i r i l a h y g bertanggungjawab. Tirmizi

Harus Dia punyai kelayakan setaraf dgn mereka yg lain. Pendapat Mawardi Jika bukan mujtahid permohonan cacat. Jika Mujtahid ada 3 keadaan Harus - jika ditakuti yg tak layak mohon. Haram jika bertujuan kadi yg sedia ada hendak dipecat Jika jawatan kosong Harus Utk tujuan sara hidup Sunat Takut jawatan jatuh kpd yg tak layak Makruh Utk tujuan bermegah-megah 3.5 Kuasa Melantik Hakim Kuasa melantik Dibuat oleh Imam, Khalifah @ pemerintah @ wakil Bidang kehakiman adalah tugas negara Tugas Qada sebahagian tugas Imam Hakim - wakil Imam jalankan tugas Tidak boleh lantik diri sendiri Oleh itu org yg melantik hakim mestilah mewakili negara Kuasa Melantik Hakim Ibn Farhun Kuasa pelantikan boleh dgn cara: Lantikan Amir al-Muminin @ gabenor oleh Imam @ Khalifah (wakil) Lantikan oleh mereka yg adil, ilmu & berpengaruh thdp mereka yg layak. Cara ini dibenar ketika darurat Abu Yaala: Jika Imam masih ada persepakatan penduduk lantik Hakim tidak sah Jika Imam tiada @ mati - sah Lantikan Oleh Khalifah Khalifah punyai kuasa mutlak Kehakiman sebahagian tugas Imam Hakim sebagai pengganti Ketua Negara Keadilan Imam sebagai syarat sah lantikan? Tidak Fuqaha Tabiin terima jawatan hakim drp Hajjaj Yusof al-Thaqafi yg zalim Syaratnya Hakim dapat jalankan tugas tanpa campurtangan pemerintah Lantikan oleh pemerintah zalim Imam Mawardi ulama berselisih - harus jika hakim itu amanah & adil. Nabi Yusof dilantik Raja Mesir - tegah terima lantikan. Terima bererti subahat dgn pemerintah yg zalim. Raja Mesir zaman Yusof Salih. Firaun zalim zaman nabi Musa. Lantikan Yusof urusan harta bukan sebagai hakim. Kecenderungan Ulama mutakhir

3.3 Hukum Memohon Jawatan Hakim Bukan permohonan terbuka Bukan semua orang mempunyai kelayakan yg sama taraf Dilantik bukan dimohon Perlantikan mereka yang berkelayakan Memenuhi kehendak syarak Jika tiada yang layak:Yang terbaik di kalangan yg tak layak Hukum: Bergantung kpd keadaan kelayakan calon Wajib ayni Jika dia seorg yg layak & mampu jalankan tugas Hakim. Yg lain kurang layak. Tak mohon berdosa. Sunat jika ada beberapa org yag layak. Tapi dialah yg paling berwibawa. Jika dia mohon akan beri lebih manfaat kpd Muslimin. Harus Beberapa org yg sama kelayakan @ dia layak & perlukan jawatan itu kerana miskin Makruh - Layak tapi ada org yg lebih layak Haram Tahu diri tak layak tapi mohon juga. 3.4 Hukum Menerima Jawatan Hakim Wajib bagi yg layak krn tiada yg layak Sunat dpt peluang sumbang kebolehan & beri manfaat kpd org ramai Haram Tahu dirinya lemah walaupun layak mungkin hukum ikut nafsu Makruh Layak tapi masih ada yg lebih layak

Pendapat pertama boleh terima lantikan Muawiyah lantik Ali sebgi kadi sdgkan bermusuh dgn Ali Yazid lantik kadi dia fasiq & zalim Pendapat ini disokong Muhammad Salam Madkur Sultan tidak disyaratkan adil selagi dia tidak halang Hakim menjalankan tugas dgn adil Lantikan Oleh Pemerintah Kafir Dua pendapat Tidak harus: Muslim hendaklah sepakat lantik pemerintah di kalangan muslim & beri kuasa kpdnya lantik hakim Muslim sepakat lantik Hakim Harus: KeIslaman pemerintah bukan syarat Fatawa Hindiyah boleh lantik selagi mana dia tak halang pelaksanaan keadilan Islam. Syarat utama hakim itu mesti berkelayakan Lantikan oleh Pemberontak Perlantikan Khalifah sendiri melalui Bayah ahl al-hal wa al -aqd atau rakyat Kekerasan @ rampasan kuasa Perlantikan Hakim oleh pemberontak Sah Mesti disemak bila pemberontak tumpas Lantikan Hakim Mahkamah Persekutuan & Tinggi Perlembagaan Psktn Bab 9 per. 122B KHN, Mah. Pers. Hakim Besar Mah. Tinggi (tertakluk Per. 122C) hakim2 lain Mah. Tinggi dilantik oleh YDP Agung atas nasihat PM setelah dipersetujui Majlis rajaRaja Pelantikan Hakim selain KHN, PM hendaklah minta pendapat KHN PM minta pdpt Hakim Besar setiap Mah. Tinggi utk lantik hakim besar Mah. Tinggi. Jika di Borneo PM minta pdpt Ketua Menteri Friday, April 6, 12 Lantikan Hakim Mahkamah Persekutuan & Tinggi Pelantikan hakim Mah. Pers PM minta pdpt hakim besar setiap Mah. Tinggi. Jika pelantikan mana-mana satu Mah. Tinggi, PM minta pdpt Hakim Besar Mah. berkenaan Walaupun ada persamaan dlm beberapa aspek antara Islam dan Sekular, namun ia lahir drp falsafah pengajaran yg berbeza 3.6 Tatacara Perlantikan 3.6.1 Pemilihan Calon Kenalpasti calon yang layak

Dipanggil untuk temuduga Kes Muaz bin Jabal Isi borang permohonan kelayakan akademik Cara ini tidak boleh dianggap bertentangan dengan prinsip tidak boleh meminta untuk jawatan-jawatan am Merupakan arahan pihak berkuasa utk yang berkelayakan Tatacara Perlantikan Hakim Sivil Angkat Sumpah Jawatan Tandatangani sumpah taat setia kpd YD Agung Friday, April 6, 12 Pemilihan Hakim Berkelayakan, wibawa dan terbaik Pilihan Khalifah dua cara: Maklumat yg disampaikan kpdnya Terkenal dgn kebolehannya Peperiksaan & temuduga Muaz ditemuduga sblm dilantik Qadi ke Yaman Sesuaikan dgn keadaan semasa Peperiksaan lisan Peperiksaan bertulis Batas Kuasa Pemilihan Kuasa Khalifah lantik hakim tidak mutlak Bergantung kpd syarat syarak Imam al-Tarabulis Guna ijtihad demi maslahah awam Tidak pilih kasih Tujuan pelantikan kerana Allah Taala tiada maksud lain Fatawa Hindiyah Utamakan yg lebih utama dari segi kemampuan dan kebolehan

3.6.3 Cara Perlantikan/Watikah Sama dgn jawatan lain yg berbentuk penyerahan kuasa (wilayah); Lisan ketika kehadiran Tulisan - tanpa kehadiran Perlu disertakan bukti perlantikan - Mawardi Lantikan dgn lafaz yg jelas Zaman sekarang Upacara rasmi - tauliah @ watikah Fasal 43(1) Undang2 Pent. Ag. Islam Perak 1965 Lafaz Perlantikan Sarih Tak perlu sebarang bukti @ nyataan Cth. Kamu dilantik sebagai Hakim Kinayah Perlukan bukti @ nyataan Cth. Saya bersandar kpd kamu

Persetujuan Perlantikan Berdasarkan cara perlantikan Lisan Merupakan aqad perlantikan Persetujuan serta merta diperlukan Jika bertangguh, lafaz ijab mesti diperbaharui Tulisan Boleh dijawab dgn lisan Boleh bertangguh Persetujuan Perlantikan Terus jalankan tugas tanpa penyataan persetujuan? Ulama Bermaksud menerima perlantikan. Jalankan tugas bererti persetujuan lisan. ulama Tidak bermaksud demikian. Kerana tugas hanya sebahagian drp kandungan lantikan. Perlu ada persetujuan lisan @ tulisan. Pendapat kedua lebih sesuai Mudahkan urusan pentadbiran Syarat Tambahan Perlantikan dan penerimaan jawatan belum sempurna melainkan Berita perlantikan disampaikan ke tempat Hakim bertugas Penduduk berkenaan dimaklumkan Imam Mawardi syarat ini utk pastikan kepatuhan penduduk BUKAN syarat pelaksanaan & kuatkuasa hukuman Syarat Sah Lantikan Satu drp dua cara berikut Penyaksian saksi Berita disampaikan saksi ditempat hakim bertugas ulama tak setuju Perlantikan Muaz tiada saksi Dihebohkan Elak dakwaan Hakim palsu Hari ini hebohan melalui media amat berkesan Perlantikan hakim hari ini hampir sama Hakim yg dilantik diisyrihar dlm warta kerajaan

Madkur Boleh lantik gol. bukan Islam utk kes org Islam kecuali dlm hal kekeluargaan Alasan dlm Majalle syarat saksi dan Hakim tiada Islam. Jumhur tolak Syarat Menjadi Hakim Alasan Madkur Hanbali, Zahiri, Ibn Masud, Auzai - sokong Pendapat ini disanggah Abd. Utwah Tiada bukti Imam Ahmad kata kecuali riwayat kedua dlm Turiq Hukmiyyah Pengharusan saksi bukan Islam terhadap org Islam hanya ketika darurat 4.2.2Baligh Umur sebenar tidak ditetapkan Dari segi pentadbiran Baligh adalah syarat minimun Beraqal Termasuk tamyiz, cerdik & berupaya selesai masalah Boleh membaca dan menulis ? Harus kerana Nabi pun ummi Syarat Hakim 4.2.3 Merdeka Hamba tidak sah kerana kehakiman termasuk dim kekuasaan wilayah Mesti merdeka yg mutlak 4.2.4 Lelaki Pendapat Jumhur Mawardi lelaki lebih dari segi mental & fizikal Shirazi tugas Hakim bergaul lelaki. Wanita timbul fitnah Abu Hanifah Wanita boleh jadi Hakim dlm kes yg wanita boleh jadi saksi Hujah: Berdasarkan qias iaitu wanita harus jadi saksi dlm kes-kes tertentu. Tabari Wanita boleh jadi hakim secara mutlak Hujah:Tujuan perlantikan laksanakan keadilan oleh siapa yg mampu termasuk wanita 4.2.5 Adil Fasiq tidak sah Mawardi Bercakap benar, amanah, bersih dari perkara yg diharamkan, jauh dari sifat yg meragukan, tidak suka berjenaka, bergurau dan jaga maruah serta dipercayai keadilannya Pendapat lain .Adil bukan syarat sah harus lantik org fasiq

Kelayakan, Syarat, Saraan& Pembantu Hakim Bab 4 4.2.1 Islam Kehakiman sebagai tugas wilayah Org kafir tak boleh jadi wali secara mutlak (Jumhur Al-Nisa 141 & 144 Hanafi Boleh jika berhubungan kes org bukan Islam lantik ahl al-Dhimmah Tidak bawa mudarat kpd Islam Org bukan Islam boleh jadi saksi sesama mereka

Hanafi Hukuman Kadi fasiq diterima selagi selaras dgn syarak. Mazhab Hanafi adil adalah syarat kesempurnaan lantikan tapi bukan syarat jadi kadi. Mujtahid Tidak sah lantik hakim yg jahil dan muqallid Mawardi Tahu al-Quran dan perkara berkaitan dgn Quran, Tahu sunnah dan yg bersangkutan, tahu pendapat ulama salaf & tahu qiyas. Maliki Jika tiada mujtahid boleh lantik muqallid yg sempurna Hanafi Tidak syaratkan keahlian dlm ijtihad Hanya sebagai syarat keutamaan lantikan saja Kasani Harus lantik Kadi yg jahil tapi menghukum dgn rujuk kpd pendapat fatwa dan golongan Alim yg lain. 4.2.6 Sempurna panca indera Tak boleh lantik org pekak & bisu Kerana keputusan mereka timbul shubhah Imam Malik dan Shafii Sah lantik org buta Rasulullah pernah lantik Ibn Maktum yg buta jadi kadi di Madinah Jumhur tolak hujah ini Kelayakan Hakim mahkamah Sivil Tertakluk Per. 123 Perlembagaan Warganegara Malaysia Pengalaman 10 tahun sebagai Peguam mahkamah @ Anggota Perkhid. Kehakiman Persekutuan @ Anggota Perkhid. Kehakiman Negeri @ Pernah berkhidmat di Perkhidmatan Kehakiman @ Undang-undang Persekutuan Kelayakan Hakim Mahkamah Sivil Melalui lantikan bukan permohonan Kelayakan Selain kehendak perlembagaan faktor lain Lama berkhidmat Pengalaman yang luas Rekod perkhidmatan yg cemerlang Etika & akhlak yang tinggi 4.3 SARAAN HAKIM Meliputi gaji, elaun dan kemudahan lain Zaman Rasulullah,Tiada gaji ditentukan

Perkhidmatan Kerana Allah & Sukarela Diperkenalkan oleh Sayyidina Umar Ketika lantik Zaid b. Thabit Bukan ujrah tapi sebagai jialah kerana Kehakiman aqad yg harus bukan lazim Ramai Hakim tidak ambil Kerajaan Abbasiyyah cukup jaga Meliputi gaji & lain-lain elaun (rizq al-qudah) Abdullah b. Lahiyah Hakim di Mesir Terima 30 dinar sebulan Hukum terima Upah @ Gaji ulama: makruh bila sudah kaya @ tidak memerlukan Sahabat Shafii harus jika berhajat Ibn Qudamah & Jumhur harus bagi tujuan tumpukan perhatian dlm tugas Pesanan Umar kpd Muaz & Abu Ubaydah Cari lelaki yg soleh & lantik Hakim Senangkan mereka dgn gaji yg cukup 4.3.1 Kediaman Pakaian & Kenderaan Mawardi sediakan tempat tinggal selesa & di tengah kawasan bidangkuasanya Abu Yusof Amir pertama tentukan pakaian khas Qadi al-Qudah Waqi:Hakim Hasan Basri dgn serban hitam di zaman Umar Hajjaj Yusof al-Thaqafi Pakai songkok tinggi (alTawilah) Abdullah b Ahmad: Al-Kindi pakai pakaian hitam setiap selasa & khamis Hakim di Andalus ada pakaian rasmi utk Hakim Kenderaan adalah Keldai Saraan hakim Sivil Diluluskan Parlimen Gaji & elaun lumayan Berbagai kemudahan yg berkaitan Kebajikan Hakim Mah. Agung dijaga oleh parlimen Kewibawaan Hakim mah. Agung & Tinggi tidak boleh dipersoal atas alasan usia yang lewat Terpelihara drp tuntutan sivil ketika jalankan tugas 4.4 QADI AL- QUDAH Mula muncul zaman Harun al-Rashid Diberikan kpd Abu Yusof Yaqub al-Ansari (sahabat Abu Hanifah) Mawardi hanya sebut sekali sahaja dalam kitab Ahkam Sultaniyyah Maka dgn ini ketua Negara boleh lantik Qadi alQudah sebagai gantinya untuk mengawasi para hakim

Di Andalus jawatan ini dikenali sebagai Qadi alJamaah 4.5 PEMBANTU HAKIM Ajma Menghadirkan pihak yg bertikai Katib Juru tulis butiran perbicaraan Shafii dua cara Hakim yg tentukan bentuk penulisan Jurutulis catat setiap patah perkataan & disemak Hakim Qussam Urus pembahagian harta pihak yg menuntut Mesti amanah & tahu konsep pembahagian Pembantu Hakim Friday, April 6, 12 Allazi ala rasihi Panggil pihak-pihak & tentukan siapa yg bercakap dulu Di Andalus dikenali al-Hatif Sahib al-Masail Membawa saksi & kenalpasti saksi yg layak Maawin Panggil mereka yg diperintah hadir ke Mahkamah Pembantu Hakim Friday, April 6, 12 Hajib Jaga pintu mahkamah Tentukan giliran pihak-pihak Umna Kendalikan harta pusaka dan selia harta anak yatim Jurubahasa Wujud setelah Islam berkembang Shafie letak mereka setaraf saksi Abu Hanifah menyamai keterangan pakar Sarakhsiy Mesti Islam dan boleh dipercayai 4.5.1Bila Syura Ulama Diadakan Ulama boleh bersama Hakim dlm sidang Kehakiman. Hanafiyyah berpendapat Hakim tak boleh mesyuarat dgn Ulama semasa sidang berjalan Malikiyyah:Tidak harus ulama berada dlm sidang kerana boleh ganggu tugas Hakim Pendapat lain:Diwujudkan bilik khas kpd ulama sebagai pemerhati 4.5.2 SYURA JAMAAH ULAMA Boleh lantik ulama @ pakar dlm bidang masingmasing Beri pandangan bila diminta Diamalkan Khulafa al-Rashidin Tujuan musyawarah Remind hakim kemungkinan beliau terlupa dlm dakwaan dan pembuktian 4.5.3 Gaji Pembantu Pembantu Hakim Diambil drp Baitul Mal sekadar mencukupi. Perle juga dikaji peruntukan elaun atau gaji bulanan. BAB 5 Etika Hakim (Adab al-Qadi) ETIKA HAKIM SECARA UMUM Tugas Hakim Keadilan dilaksanakan berdasarkan hukum Keraguan awam terhadap keadilan perlu dihindarkan Tak terpengaruh dgn tekanan dan keadaan (Apabila kamu mengatakan sesuatu, maka hendaklah kamu berlaku adil sekalipun org itu ada hubungan kerabat dgn mu Al-Anam : 152) ETIKA HAKIM SECARA UMUM Adil bukan saja ketika menghukum malah ketika di luar Mahkamah Jauhkan diri perkara yg membawa tohmahan Jaga pergaulan dgn masyarakat @ yg berkepentingan Penampilan di khalayak Kriteria adil bagi jumhur Benar percakapan Zahir iman di hati Jaga maruah Tak lakukan perkara yg diharamkan Boleh dipercayai Jaga kelakuan 5.2 ETIKA HAKIM DALAM MAHKAMAH Tenang: Tidak boleh dalam keadaan: Terlalu kenyang @ lapar @ sedih @ gembira Tidak tergesa-gesa mencelah Tidak bercakap banyak Duduk dalam keadaan yg selesa Bersahaja tidak bergelak ketawa @ marah Tidak mengantuk Fahami kes sebelum buat keputusan Hadis: Jangan Hakim adili kedua pihak dlm marah. Ali pernah pecat Abu Aswad kerana tengking pihakpihak yg bertelingkah. Tidak Terpengaruh Dgn Sekeliling Mesti tegas dgn hukum syarak Bijak menggunakan budibicara Beri layanan yg sama walau lain agama Pihak-pihak mesti duduk dihadapan Tidak boleh kiri dan kanan Sikap hakim mempengaruhi keputusannya secara langsung @ tidak langsung Tidak Panjangkan Perbicaraan Jejaskan keadilan Datangkan kebosanan Jika hakim dah puashati putuskan hukuman

Jika sengaja dilewatkan Hakim berdosa HARUS jika panjangkan perbicaraan dgn tujuan: Siasat saksi Siasat dakwaan Atas permintaan pihak-pihak Ikut Tatacara Kehakiman Ikut giliran Dimulai dgn Dakwaan/Tuduhan Pembuktian dakwaan Shahadah Bayyinah Iqrar Sumpah Defendan

Rasul maksum Pemberian kpd nabi bertujuan dekatkan dgn Allah Pemberian kpd hakim dapatkan kuasa Menerima Rasuah Tujuan rasuah Jatuhkan hukuman,Hukum menurut kehendaknya Hukum haram al-Baqarah : 188 Hadith : Hadiah ditegah, rasuah lebih awla Jenis Rasuah Dalam Kehakiman Beri & terima dlm lantikan Hakim haram Beri kpd hakim supaya hukuman mengikut kehendak pemberi rasuah - haram sekalipun hakim hukum ikut syarak. Hukuman itu tak boleh dilaksanakan. Alasan Kehakiman adalah ibadat Mesti ikhlas kerana Allah, bukan rasuah Berniaga Jumhur tidak menegah tapi makruh Hadis: Tidak berlaku adil pemerintah jika mereka berniaga kepada rakyat Umar larang berniaga, rasuah dan menghukum ketika marah Rumusan dari segi status: Hindarkan diri dari terlibat dgn perniagaan Pergaulan dlm perniagaan menjejaskan keadilan Mengeluarkan Fatwa Jumhur : tidak harus kerana berkemungkinan jadi kes yang akan dikendalikannya kelak. Jejaskan kewibawaannya Capai hukum melalui fatwa berbeza dgn capai melalui perbicaraan Hukum melalui fatwa bersifat umum, tapi jika melalui perbicaraan bersifat khusus. Ditakuti hukumannya berbeza dgn fatwanya. Jejaskan kedudukannya kerana bertentangan fatwanya Umar: Selesai secara sulh kerana jika selesai melalui kehakiman timbul dendam Hakim tak boleh tergesa-gesa Tetapi hakim tak boleh paksa sulh Al-Shaibani Tak wajar sulh jika pihak tak mahu Imam Malik Hakim paksa supaya sulh adalah tidak wajar 5.4PENGAWASAN KE ATAS HAKIM Jawatan Hakim dilantik Khalifah Pewakil berhak mengawasi org yg diwakilkannya supaya berjalan dgn baik Khalifah mesti bertidak jika: Berlaku tohmahan terhadap hakim Tidak adil @ jahil dlm keputusan Wujud salahlaku hakim

Damaikan Dulu Sebelum keputusan Al-Nisa : 128

5.3ETIKA HAKIM LUAR MAHKAMAH Menerima Jemputan Jemputan umum diharuskan Jemputan khas yg melibatkan ahli yg sedikit Jika host @ tetamu ada kes tidak diharuskan Walaupun saudara sendiri,Walaupun pernah hadir sebelum jadi hakim @ selepasnya Jika host @ tetamu yg tak ada kes Jika saudara mara dekat diharuskan Jika saudara jauh perlu kpd pertimbangan Jika org luar yg dah biasa sebelum jadi hakim harus Jika biasa jemput sebulan sekali tapi lepas jadi hakim makin kerap dijemput tidak diharuskan. Menerima Hadiah Maksud : Pemberian sesuatu tanpa syarat Hadiah kpd Hakim Yang ada kes tidak diharuskan Walaupun sebelum ada kes pernah beri Sama ada dari kalangan saudara atau yg jauh Yang tidak ada kes Kalau dah biasa bagi (sebelum jadi hakim) harus Tapi lepas jadi Hakim hadiah lebih mahal tidak harus Lepas jadi hakim baru beri hadiah tidak harus Mawardi Tak boleh terima dari yg ada kes @Kemungkinan masa depan ada kes,Kalau dah terima Kembalikan,Bayar harga,Serahkan kpd Baitulmal Ulama Pemerintah beri - harus terima Ulama Tak boleh terima secara mutlak drp siapa saja. Dalil larangan terima hadiah Hadis: Beringatlah kamu dgn hadiah kerana ia jalan kpd rasuah. Hadis: Hadiah pemerintah adalah belenggu Umar A. Aziz tolak hadiah dgn katanya: Rasul terima sebagai Nabi. Jika kita terima rasuah

Keputusan berat sebelah @ memihak Hakim Tidak DiKenakan Tindakan Tersilap dalam berijtihad Tersilap dalam pentafsiran Hadis: Jika seorg Hakim berijtihad dgn tepat semasa jatuhkan hukuman, maka dia memperolehi 2 ganjaran, jika salah, dpat 1 ganjaran.Muttafaq alayh Note: Tiada percanggahan antara kebebasan kehakiman dgn Pengawasan Kebebasan tak bermakna tidak boleh diawasi. Semua pihak ada hak dan tanggungjawab. 5.4.1 Bentuk2 Pengawasan Hakim i-mempercepat pendakwaan krn pendakwaan langkah awal mengemukakan hak ii-mengkaji keputusan hakim oleh ketua hakim 5.5 Aduan Tentang Keburukan Hakim -Aduan kepada ketua negara atau sesiapa yg berkuasa Sekiranya aduan benar perlu dipecat hakim. Namun perlu diadakan siasatan. Sekiranya terdapat permusuhan antara didakwa, perlu ditukar hakim. 5.6TANGGUNGJAWAB HAKIM ATAS KESILAPAN DILAKUKAN Kes Perkara Ijtihadiyyah Tak bercanggah dengan nas Tidak dipertanggungjawabkan Tiada gantirugi dari hartanya @ baitulmal Sekalipun melibatkan nyawa Kes bukan Ijtihadiyyah & melampau Hakim dipertanggungjawabkan Dikenakan gantirugi jika sengaja Contoh: Terima saksi kanak-kanak @ org gila 5.7 TANGGUNGJAWAB HAKIM ATAS KESILAPAN SEBAB SEBAB HUKUMAN Jika hak manusia berbentuk harta seperti: Harta masih wujud pulangkan kpd yg hak Harta sudah rosak Kena gantirugi Jika hak manusia bukan harta seperti: Talaq, Fasakh & Faraq Dibatalkan hukuman Jika hak Allah seperti hukum hudud: Dibatalkan hukuman Jika hukuman telah dilaksanakan - gantirugi Jika Hak Allah & Manusia spt Qisas: Hakim tidak diqisaskan Diyyat daripada Baitulmal 5.8 TAMAT PERKHIDMATAN HAKIM Melalui tiga cara: i-tempoh perkhidmatan tamat ii-melepaskan jawatan iii-dilucutkan jawatan

PERLUCUTAN JAWATAN HAKIM Gila Secara berterusan Terputus-putus Ulama berselisih Ulama dianggap berterusan juga Mawardi tidak boleh dipecat Pendapat pertama lebih sesuai Libatkan kepercayaan mesyarakat Pengsan, bisu, buta & pekak serta bodoh Hukuman hakim tersebut tidak boleh dilaksanakan Hilang kelayakan sebagai wali Jika kecacatan berlaku selepas hukuman dijatuhkan sah Sakit Hingga tidak mampu bergerak Tiada harapan sembuh Ingkar jawatan Tidak mengaku sebagai hakim dgn sengaja Fasiq Pendapat sahih Mazhab Shafie PERLUCUTAN JAWATAN HAKIM SIVIL Tidak boleh dipecat kecuali menurut peruntukan perlembagaan Per. 125 (3-5) Boleh dipecat jika Kelakuan tidak baik Tidak layak sebagai Hakim Tikak berupaya jalankan tugas atas sebab kesihatan & kelemahan fizikal Apa-apa sebab yg difikir munasabah utk dipecat PROSEDUR PERLUCUTAN HAKIM SIVIL PM berunding dgn KHN & kemukan cadangan kpd YDP Agung Agung tubuh satu tribunal dianggotai Ketua Hakim Negara Hakim Mahkamah Persekutuan Hakim-Hakim Besar Setelah Agung dengar nasihat Tribunal barulah jawatan itu boleh dilucutkan Per. 125(3) 14