EINDRAPPORTAGE

PROJECT RESULTAAT
BESCHRIJVING GORINCHEM
NOORD

Projektitel: Gorinchem Noord: het vastleggen van breed gedragen duurzaamheid

Projektnummer: 4800001732

Correspondentienummer: 0388-02-06-02-035

Projektsoort: Initiëring en oriëntatie

Eindrapportage: augustus 2005

1
HOOFDSTUK 1:
INLEIDING
 Aanleiding en beschrijving terrein:
De gemeente gaat een bedrijventerrein ontwikkelen namelijk Gorinchem Noord. Het gaat om
een locatie van circa 50 ha bruto. Het terrein is gelegen in de oksel van rijkswegen namelijk de
A15 en A27.
Uitgangspunt is dit op een duurzame manier uit te voeren. Er wordt gewerkt aan draagvlak,
communicatie en het vastleggen van een visie over duurzaamheid. Fase 1 (initiëring) en fase 2
(oriëntatie) uit de NOVEM subsidieregeling worden hier samengevoegd in een
orienteringsonderzoek.
Het type bedrijven dat zich op Gorinchem-Noord wil gaan vestigen zijn: groothandel,
dienstverlening en bouw, transport- en distributiebedrijven. Het terrein wordt ontwikkeld als een
regionaal bedrijventerrein om tegemoet te komen aan de grote vraag naar bedrijventerreinen in
de regio Alblasserwaard en Vijfheerenlanden. Hiermee gaat het terrein ook ruimte bieden aan
de verplaatsings- en uitbreidingsbehoefte van het lokale bedrijfsleven.
Begin 2000 is een structuurschets voor het gebied opgesteld (RBOI: bedrijvenpark Grote Haar;
structuurschets). Hierin is een raamwerk neergezet voor de ontwikkeling van Gorinchem Noord.
Hier is op een abstract niveau gekeken naar duurzaamheid.
Voor het gebied wordt een bestemmingsplan opgesteld, waarin duurzame inrichting en gebruik
gewaarborgd worden.

 Doelstellingen:
De algemene doelstelling is het ontwikkelen van een duurzaam bedrijfsterrein. Het in
samenwerking met bedrijven onderling, en met overheden, ontwikkelen van een terrein gericht
op het verbeteren van het bedrijfseconomische resultaat, de vermindering van de
milieubelasting en een efficiënter ruimtegebruik.
Doelstellingen van het project zijn het creëren van draagvlak en een analyse van mogelijkheden
en kansen voor duurzaamheid bij het opstellen van een bestemmingsplan.

 Overzicht belangrijkste samenwerkingspartners:

Provincie Zuid-Holland (DECOR, EZ, RO, Milieu)
Kamer van Koophandel Rivierenland
Industriële Kring Gorinchem (IKG)
Ondernemers (leden uit de IKG en potentieel gegadigden voor het nieuwe bedrijfsterrein)
Gemeentebestuur
Externe deskundigen (Grontmij, diverse bureaus en sprekers in workshop)
Waterschap/Hoogheemraadschap
Rijkswaterstaat

 Leeswijzer:
In hoofdstuk 2 is op hoofdlijnen aangegeven welke stappen gezet zijn, met aansluitend de
financiële stand van zaken. In hoofdstuk 3 de conclusies en de aanbevelingen en hoofdstuk 4
de samenvatting. In de bijlage staan alle concrete producten en rapporten opgenomen.

2
HOOFDSTUK 2:
BESCHRIJVING VAN HET PROJEKT
Beschrijving van de doelen
Onderstaand zijn de doelen en gehanteerde aanpak beschreven.

 Creëren van gemeenschappelijk draagvlak

Er heeft een analyse plaatsgevonden van de (intern en extern) betrokken partijen, waarna deze
partijen in het proces zijn betrokken om te werken aan draagvlak.
Ten behoeve van het project is een projectorganisatie opgericht. In deze organisatie zijn alle
betrokken disciplines vertegenwoordigd (het organogram is opgenomen in de bijlage).
Belangrijke externe partijen zijn ondermeer De Industriële Kring van Gorinchem (IKG) en de
Kamer van Koophandel (KvK). Zij zijn sterke voorstanders van het betrekken van duurzaamheid
bij de ontwikkeling van het terrein. Zij spelen een actieve rol in dit proces, om zodoende de
bedrijven maximaal te betrekken.
Zij hebben een aan aantal bijeenkomsten georganiseerd, waaronder een startbijeenkomst met
de bedrijven die zich (mogelijk) willen gaan vestigen op het terrein met de betrokken overheden.
Ook zijn gezamenlijke excursies georganiseerd.
Op de agenda van het structurele overleg tussen deze organisaties en de gemeente is
duurzaamheid een regelmatig terugkerend agendapunt.

 Doelgroepanalyse
Om inzichtelijk te maken welke maatregelen ten behoeve van duurzaamheid geïmplementeerd
kunnen worden is nagegaan voor welke doelgroep het terrein ontwikkeld wordt.
Hierbij is tevens gebruik gemaakt van de uitkomsten van het onderzoek ”Bedrijven onder dak”
van de Kamer van Koophandel (opgenomen in de bijlage). Dit onderzoek verschaft inzicht in de
huisvestingsbehoeften van het regionale bedrijfsleven. Deze gegevens geven op hoofdlijnen
inzicht in de milieustromen op branche- en terrein-niveau. De milieustromen op het
terreinniveau zijn vervolgens in relatie gebracht met de ideeën die er bestaan over de
segmentering van het terrein.

 Analyse duurzaamheidopties
Duurzaamheidopties zijn geanalyseerd met de doelgroepanalyse, de thema’s uit de
structuurschets en de deelonderzoeken uit het totale project. Thema’s die aan de orde komen
zijn energie, waterverbruik, grond- en hulpstoffen reduceren en behandelen afval, goederen- en
personentransport, ruimtegebruik en parkmanagement. Ook de inpassing in de omgeving speelt
een rol.
In de analyse is een onderscheid gemaakt in inrichtingsduurzaamheid en procesduurzaamheid
en de organisatie van processen.

Vervolgens zijn de doelgroepkenmerken afgezet tegen de voorwaarden die de

duurzaamheidopties stellen. Als blijkt dat bepaalde opties voorwaarden stellen die niet
verenigbaar zijn met de kenmerken van de doelgroep dan vallen deze af. Bij de overgebleven
opties heeft een kwalitatieve en kwantitatieve analyse plaatsgevonden.
Uiteindelijk resulteert een pakket aan mogelijke duurzaamheidopties.

 Visie op duurzaamheid en parkmanagement

Er wordt een visie opgesteld over de duurzaamheid en het beheer van duurzaamheid, gebruik
makend van de doelgroepanalyse, analyse naar duurzaamheidopties, al beschikbare
terreinkenmerken en resultaten van de workshops.
Aangegeven zal worden welke duurzaamheidopties haalbaar zijn.
Deze visie wordt in het vervolgtraject gebruikt om samen met het beeldkwaliteitplan en het op te
stellen bestemmingsplan duurzaamheidopties verder uit te werken richting definitieve
besluitvorming en haalbaarheid.

3
 Van duurzaamheid naar beeldkwaliteit
Na de visie op duurzaamheid worden opties over inrichtingsduurzaamheid verwerkt in een
ruimtelijk verkavelingsplan. Dit plan wordt uitgewerkt richting beeldkwaliteitplan.

 Gehanteerde aanpak en stand van zaken:

Creëren draagvlak:
De gemeente Gorinchem heeft een regulier overleg met vertegenwoordigers van de Kamer van
Koophandel en de Industriële Kring.
Voor de start van het project (zomer 2002) is tijdens een van de reguliere bijeenkomsten van de
Industriële Kring een informatiebijeenkomst geweest over de duurzame ontwikkeling van Noord.
Hierin heeft de burgemeester als portefeuillehouder economische zaken, een oproep gedaan
aan de bedrijven om mee te denken over de duurzame invulling van Noord. Een tiental
bedrijven waren enthousiast hieraan mee te werken.
Bij de start van het project (medio november 2002) is in overleg met de afdeling milieu en de
IKG en KvK afgesproken dat het initiatief voor de bijeenkomsten komt te liggen bij de KvK en
IKG. Door het initiatief bij het georganiseerde bedrijfsleven te leggen is de ervaring dat daarmee
het draagvlak bij het bedrijfsleven groter is.
Tevens is besloten dat de KvK een behoefteonderzoek zou uitvoeren. Hiermee wordt duidelijk
wat de daadwerkelijke behoefte aan nieuw bedrijventerrein is, maar hiermee ontstaat ook
inzicht in de potentieel geïnteresseerde bedrijven en de aard van de bedrijvigheid. Tevens zal
via deze enquêtes worden nagegaan hoe groot het draagvlak is bij deze bedrijven voor diverse
aspecten van duurzaamheid.

 Vervolgens zijn de volgende stappen gezet:

In klein comité zijn een tweetal workshops gehouden met deelname van de (10)
geïnteresseerde bedrijven vanuit het IKG.
Data: 4 februari en 20 februari 2003.
Doel: In het bestuurlijke overleg tussen gemeente en IKG en KvK is aangegeven dat het
wenselijk is in samenspraak met het georganiseerde bedrijfsleven draagvlak te creëren voor
een duurzaam ingericht bedrijfsterrein Gorinchem Noord. Daarnaast kunnen vanuit de regionale
kennis van het bedrijfsleven globale ideeën worden verkend ten aanzien van de invulling van
het begrip duurzaamheid.
In de eerste workshop zijn de ideeën geïnventariseerd. In de tweede workshop zijn deze ideeën
nader bezien op de voor- en nadelen voor het bedrijfsleven.
Er is hiervan een aparte rapportage opgesteld door de Kamer van Koophandel. Deze is
opgenomen in de bijlage (Op zoek naar ideeën en suggesties voor een duurzame Gorinchem
Noord Workshops IKG/Gemeente Gorinchem/Kamer van Koophandel, 19 februari en 12 juni
2003).

Op initiatief van IKG is een excursie gehouden naar een voorbeeldprojekt in Eindhoven d.d. 19
februari 2003 (met vertegenwoordigers van KvK, Gemeente en IKG), namelijk het Flight Forum.
De resultaten van dit bezoek zijn intern bij de gemeente gepresenteerd.

Op 12 juni 2003 is een brede workshop gehouden in samenwerking met IKG en KvK en
NOVEM. Verschillende externe deskundige sprekers zijn hiertoe uitgenodigd.

Doelgroep:
 Selectie van de geïnteresseerde bedrijven
 Vertegenwoordigers van de Provincie
 Enkele deskundigen (stedenbouw, bouw, duurzaamheid)
 Bestuur IKG
 Vertegenwoordigers van de Gemeente (ambtelijk en bestuurlijk)
 Vertegenwoordigers van de Grontmij

Op basis van het onderzoek Bedrijven onder Dak is een goed overzicht aanwezig van de
bedrijven die zich willen vestigen op het toekomstige terrein ( behoefteonderzoek
bedrijventerrein Gorinchem Noord, Kamer van Koophandel Tiel, juni 2003; in de bijlage
opgenomen).
Er is een selectie gemaakt, waarbij zoveel mogelijk getracht is vertegenwoordigers uit te
nodigen van de verschillenden representatieve branches op het terrein.

4
 Doel:
- Het verder uitwerken van de wensen van de ondernemers en de ideeën over duurzaamheid.

Programma:
 Presentaties over:
- Stand van zaken ontwikkeling Noord
- Onderzoek Bedrijven onder Dak
- Resultaten Workshops in klein comité KvK en IKG over duurzaamheid
- Mogelijke ideeën over duurzaamheid gericht op Gorinchem Noord en algemeen met aandacht
voor parkmanagement, intensief ruimtegebruik etc.

 Vervolgens zijn een drietal workshops gehouden over:

- Fysieke omgeving
- Gezamenlijke voorzieningen
- Parkmangementorganisatie.

Verschillende (externe) sprekers met expertise zijn uitgenodigd. Twee vertegenwoordigers van
de NOVEM waren ook aanwezig namelijk als dagvoorzitter en leider van één van de
workshops.

In de workshops is een indeling vooraf gemaakt zodat bedrijven en overheid verdeeld konden
worden over de drie bijeenkomsten.
De Kamer van Koophandel heeft een rapportage opgesteld, waaruit de resultaten van deze
bijeenkomsten –zijn de ideeën en wensen van de ondernemers- zijn gerapporteerd (zie bijlage)
Tevens zijn de uitnodigingen en de sheets van deze bijeenkomst in de bijlage opgenomen.

 Parkmanagement:
In overleg met IKG en KvK zijn de ideeën met betrekking tot de opzet van parkmanagement
verder uitgewerkt. Er is een discussie nota opgesteld (zie bijlage ETIN Parkmanagement
Waarom en hoe? Oktober 2004).
Eind 2004 heeft op een van de bijeenkomsten van de IKG ook een aparte presentatie
plaatsgevonden over parkmanagement.
Op 18 april 2005 heeft op initiatief van de KvK een excursie plaatsgevonden naar Oosterhout
waar men met het concept parkmanagement al een eind op weg is. Naast het bedrijfsleven was
de gemeente ambtelijke en bestuurlijk vertegenwoordigd.

 Behoefteonderzoek Bedrijven onder Dak:

In totaal zijn 6.063 bedrijven aangeschreven in de subregio Alblasserwaard-Vijfheerenlanden.
De respons op de enquête bedraagt 55%.
Ondernemers die door middel van de vragenlijst te kennen hebben gegeven grond te zoeken
en/of hun bedrijf te verplaatsen, zijn persoonlijk (telefonisch) benaderd om in beeld te brengen
hoe hard hun toekomstplannen zijn en aan welke eisen moet worden voldaan.
Er is ook een persbericht naar de lokale pers verstuurd en er is een artikel in de Kamerkrant
verschenen. Doel was de respons op de enquête te verhogen.
In totaal zijn 182 ondernemers telefonisch benaderd.
De gebruikte enquêtes zijn als bijlagen in de rapportage van het onderzoek opgenomen.
In de enquêtes is op een aantal onderdelen expliciet aandacht besteed aan duurzaamheid. Dit
zijn onderwerpen als intensief ruimtegebruik, gezamenlijk/openbaar parkeren, gezamenlijke
voorzieningen en parkmanagement.

 Doelgroepanalyse:
Onderzocht is wat de kenmerken zijn van de bedrijven die zich willen gaan vestigen op het
terrein en de relevante milieustromen die daarmee samenhangen. De rapportage is opgenomen
in de bijlage (Doelgroepenanalyse Gorinchem Noord, een analyse van milieustromen en
bedrijfskenmerken op hoofdlijnen september 2004).

 Analyse duurzaamheidopties:
In deze rapportage worden de structuurschets en het milieubeleidsplan gescreend op
duurzaamheidsthema’s. Na de selectie van de relevante duurzaamheidopties volgt per optie

5
een analyse. De rapportage is opgenomen in de bijlage: Duurzaamheid Gorinchem Noord; een
analyse van de structuurschets en het milieubeleidsplan september 2004).

 Management Summary Doelgroepenanalyse en Duurzaamheidopties:

De analyse van de doelgroep wordt gematched aan de analyse van de duurzaamheidopties. Op
deze wijze wordt gewerkt aan een ‘filtering van beide onderzoeken’ zodat de kansrijke opties
voor het terrein in beeld worden gebracht. De rapportage is opgenomen in de bijlage.

 Sheets Grontmij oktober 2004: Duurzaamheid in verkaveling en bestemmingsplan

van Gorinchem Noord.
Grontmij heeft een presentatie gegeven in de projectgroep in oktober 2004. Doel hiervan was
aan te geven waar we staan en op welke wijze e.e.a. verder in het proces moet worden
gebracht.
In het voorgaande traject heeft een analyse plaatsgevonden van alle mogelijke
duurzaamheidopties.
Het gaat erom deze mogelijkheden af te zetten tegen de te vestigen doelgroep, de wensen van
deze bedrijven, de fysieke gesteldheid van het terrein en de landschappelijke inpassing in de
omgeving.
Vervolgens is gediscussieerd over mogelijke opties van verwerking in het verkavelingplan,
infrastructuur, het beeldkwaliteitplan en het bestemmingsplan. De verschillende mogelijkheden
van ontsluiting en inpassing van elementen als water en groen zijn bekeken. Er zijn door
Grontmij diverse schetsen met betrekking tot mogelijke verkaveling en beeldkwaliteit opgesteld.

 Parkmanagement:
Er heeft regelmatig overleg plaatsgevonden met vertegenwoordigers van IKG en KvK om de
opzet van parkmanagement door te nemen. Een discussienota is opgesteld (ETIN oktober 2004
Parkmanagement Waarom en Hoe?). Hierin wordt tevens voorgesteld om de mogelijkheden
van parkmanagement op gemeenteniveau nader te bezien.

 Organisatorische samenwerking:
Zoals aangegeven is ten behoeve van het project een aparte projectorganisatie opgericht
binnen de gemeente. Hierin zijn de belangrijkste disciplines vertegenwoordigd en kan een
snelle en efficiënte besluitvorming plaatsvinden.
Met het georganiseerde bedrijfsleven namelijk de Kamer van Koophandel en de Industriële
Kring van Gorinchem is structureel overleg. Dit overleg wordt gehouden door de burgemeester
als portefeuillehouder economische zaken en het hoofd van de afdeling economische zaken.
Gezamenlijk zijn workshops gehouden en excursies georganiseerd. Het resultaat is draagvlak.
De resultaten zijn vertaald in een rapportage waarin alle mogelijkheden van duurzaamheid zijn
benoemd en onderzocht.
De visie moet nog definitief vertaald worden naar het niveau van het bestemmingsplan. Daarna
zal worden bezien of met de bedrijven (al dan niet via parkmanagement) een
samenwerkingsdocument wordt opgesteld.

 Inventarisatie relevante milieustromen:

De inventarisatie van de milieustromen heeft vooral plaatsgevonden op basis van de
verwachting welke bedrijven zich op het terrein zullen vestigen (Onderzoek Bedrijven onder Dak
van KvK) . Daarnaast is gebruik gemaakt van informatie uit branche-informatie, een verkenning
van milieuprofielen en relevante internetbronnen.
Op basis daarvan is geïnventariseerd voor welke milieuthema’s het interessant en doelmatig is
deze in het vervolgtraject mee te nemen. Het gaat om de volgende thema’s: energiegebruik,
watergebruik, gebruik van grond- en hulpstoffen, afvalstoffen, goederenvervoer,
personenvervoer, ruimtegebruik.
Voor wat betreft het thema energie, er is een aparte energievisie voor het terrein opgesteld
(ECOFYS, Energievisie bedrijventerrein Noord, 22-6-2004).

Naast de milieuthema’s heeft een bredere inventarisatie plaatsgevonden namelijk naar intensief
ruimtegebruik, mogelijkheden gezamenlijk parkeren, belangstelling parkmanagement en voor
welke onderdelen, ondergronds bouwen, bouwen met meerdere verdiepingen en
energiebesparing.

6
Hierbij is naast algemeen aangegeven bronnen vooral gebruik gemaakt van de enquêtes en de
interviews die door de Kamer van Koophandel gehouden zijn met de bedrijven die
belangstelling hebben om zich te gaan vestigen op het terrein (in het kader van Onderzoek
Bedrijven onder een Dak KvK).
Uit het onderzoek blijkt dat er veel mogelijkheden zijn voor genoemde thema’s. Ook is er
interesse van de bedrijven in parkmanagement, ook als daarvoor betaald moet worden.

 Lessons learned/ Succes en faalfactoren;

Proces en organisatie en inhoud:
- Draagvlak creëren kost veel tijd. Voordat de workshops met het bedrijfsleven gehouden zijn is
veel afstemming en overleg geweest tussen gemeente en KvK en IKG. Het gaat erom dat je
het begrip duurzaamheid zo concreet mogelijk kan vertalen naar het bedrijfsleven, dus een
goede afstemming en voorbereiding is noodzakelijk. Het concretiseren van duurzaamheid is
ook een proces, een bewustwording van de (on)mogelijkheden. Regelmatig brainstormen met
elkaar en afstemmen en/of op excursie gaan naar een voorbeeldproject dragen bij aan dit
proces.
Veel factoren zijn voor het creëren van draagvlak van belang. Hierbij moet onder meer gedacht
worden aan: een sterk ambtelijk en bestuurlijk draagvlak en promotie naar het bedrijfsleven,
enthousiaste actieve inbreng vanuit KvK, IKG en goede relaties gemeente met bedrijfsleven.

- Als het initiatief naar het bedrijfsleven ligt bij KvK en IKG is het rendement groter. Zij weten
waar je rekening mee moet houden bij de benadering naar het bedrijfsleven en zij hebben een
betere ingang bij de bedrijven. De respons op de enquêtes uit het Behoefteonderzoek, de
interviews en de uitnodigingen voor de workshops zijn dan ook hoog geweest in dit project.
Dit betekent dat de opgegeven te bestede tijd vanuit de gemeente in deze fase groter is
geweest dan was opgegeven bij de subsidieaanvraag.
- De kunst is de belangrijkste duurzaamheidopties voor dit specifieke terrein te benoemen.
Welke criteria hanteer je daarvoor? De input van verschillende partijen en belangen is
essentieel.
Ondernemers willen (terecht) dat duurzaamheid geconcretiseerd wordt naar de voordelen voor
hen op terrein- en bedrijfsniveau.
Daarom is draagvlak zo belangrijk.
- Voor een goede doelgroepbenadering en het onderzoeken van duurzaamheidopties is het bij
de aanleg van een nieuw bedrijventerrein eigenlijk noodzaak, een behoefteonderzoek uit te
voeren. Doel is een beeld te krijgen van de bedrijven die zich op het terrein willen vestigen.
Hiermee wordt niet alleen duidelijk uit welke branches de bedrijven komen, maar ook de grootte
en de aard van het bedrijf. Zonder deze gegevens kan geen goede analyse gegeven worden.
Dit onderzoek biedt, doordat ook aandacht is gegeven aan duurzaamheid meteen een goed
inzicht in het draagvlak bij de bedrijven, de wensen en de ideeën.
Daarnaast biedt het veel noodzakelijke informatie ten behoeve van het verkavelingplan en het
beeldkwaliteitplan.
- Doordat vertraging is ontstaan in het totale planproces kunnen alle aanwezige gegevens nog
ingezet worden voordat een verkavelingplan wordt opgesteld. Deze m.i. noodzakelijke stappen
om te komen tot draagvlak en een goed inzicht in de te vestigen bedrijven kosten meer tijd dan
we voorzien hadden. Het opstellen van een goede integrale planning is belangrijk.
- Gedurende het hele proces is een project- en een stuurgroep binnen de gemeente actief
geweest. Het zal duidelijk zijn dat projectmatig werken en integraal kunnen werken essentiële
factoren zijn voor het al dan niet slagen van een project als dit. Bestuurlijk draagvlak is ook erg
belangrijk.

 Financiële stand van zaken:

Gemaakte kosten tussen 15 november 2002 en 15 mei 2005:

• Creëren draagvlak:
Grontmij  6.000
Kamer van Koophandel:  9.427
Uitvoeren onderzoek Bedrijven onder Dak  29.896
------------
Subtotaal  45.323

7
• Analyse doelgroepen, duurzaamheidopties

(doelgroepen, duurzaamheidopties visie)

Grontmij  12.000

• Visie op duurzaamheid en parkmanagement

(ETIN)  5.000

• Beeldkwaliteit

(inrichtingsduurzaamheid)  16.000

• Overleg en terugkoppeling  10.620

• Interne kosten gemeente totaal  29.116

-----------

TOTAAL  72.736

 Totaal overzicht per leverancier:

Grontmij  44.620 (Totaal gemaakte kosten:  80.187)

KvK  39.323

ETIN  5.000

Interne kosten Gemeente Gorinchem  29.116

-------------

Totaal  118.059

In het aanvraag vaststellingsformulier staan andere bedragen ingevuld aangezien de

accountant niet met alle opgegeven bedragen akkoord is gegaan.

8
Hoofdstuk 3:
Conclusies en aanbevelingen
In het schema wat hier onder is weergegeven staan de processtappen aangeven van het
project. In het schema is aangegeven op welke wijze het project is opgepakt en op welke
momenten in het proces duurzaamheid moet worden geïntegreerd.
De visie op duurzaamheid moet vertaald worden in verschillende producten zoals het
verkavelingplan, het beeldkwaliteitplan, en uiteindelijk in het bestemmingsplan. Daarnaast
zullen ook elementen meegenomen worden in het uitgifteplan, in de opzet van het
parkmanagement, etc.

Een overzicht ‘stappen’ is als bijlage toegevoegd.

In het tot nu toe doorlopen proces zijn een aantal belangrijke stappen gezet. Er is gezorgd voor
draagvlak intern bij de gemeente en bij het (georganiseerde) bedrijfsleven. Dit is uitgevoerd
door middel van overleg, workshops en excursies.
Gezamenlijk is onderzocht wat duurzaamheid kan betekenen en welke mogelijkheden er zijn. Er
heeft een uitgebreide inventarisatie plaatsgevonden wat de behoefte en de mogelijkheden zijn
van het bedrijfsleven, inclusief de bedrijven die middels onderzoek hebben aangegeven zich te
willen vestigen op het terrein.
Daarnaast heeft een inventarisatie van mogelijkheden en thema’s plaatsgevonden op basis van
structuurschets en milieubeleidsplan en algemeen onderzoek. Op basis van de aard van de te
vestigen bedrijven is een inventarisatie uitgevoerd. Een enquête is uitgezet onder de bedrijven
die zich willen vestigen op het terrein met als doel het draagvlak, de wensen en de ideeën op
het gebied van duurzaamheid na te gaan.
Aan de hand van de terreinkenmerken (ligging, etc.) de kosten, de belangstelling van de
bedrijven, technische mogelijkheden, etc. is aangegeven welke opties al dan niet haalbaar en
mogelijk zijn.
De kansrijke opties zijn in beeld gebracht.
In oktober 2004 zijn op basis van alle aanwezige gegevens in de projectgroep bij de gemeente
verschillende mogelijkheden besproken. Aangegeven is op welke wijze duurzaamheid vertaald
kan worden en wat de consequenties zijn. Uiteindelijke dient deze vertaling definitief plaats te
vinden naar het verkavelingplan, het beeldkwaliteitplan, opzet parkmanagement en uiteindelijk
in het bestemmingsplan. Deze laatste stap is helaas nog niet uitgevoerd omdat in de afgelopen
periode discussie is geweest met Rijkswaterstaat of en waar de ontsluiting van het terrein moet
gaan plaatsvinden.
De plaats van de ontsluiting is van grote invloed op de definitieve verkaveling en beeldkwaliteit
en dus voor het analyseren van welke duurzaamheidopties al dan niet worden meegenomen.
De mogelijkheden van intensief ruimtegebruik, combineren gebruiksfuncties, water, vervoer,
etc. hangen daar direct mee samen.
Deze laatste belangrijke stap moet dus nog plaatsvinden, maar de voorbereide werkzaamheden
zijn alle gedegen uitgevoerd.

Belangrijke conclusie is dat het relatief veel tijd kost om draagvlak te krijgen. Het begrip
duurzaamheid blijft lastig omdat het moeilijk is dit concreet te vertalen naar terrein-niveau en
naar de mogelijkheden voor ondernemers.
Er is veel tijd en energie in dit proces gestoken. Het resultaat is wel heel goed te noemen.
Op korte termijn zal het proces om te komen tot een bestemmingsplan weer worden opgepakt.
Op dat moment kan in overleg met het bedrijfsleven aan de hand van de verzamelde gegevens
een definitieve visie worden opgesteld.

9
Hoofdstuk 4:
Samenvatting van het project
Bij de ontwikkeling van Gorinchem Noord is het (bestuurlijke) uitgangspunt dat dit op een
duurzame wijze ontwikkeld moet worden. Ook het georganiseerde bedrijfsleven in Gorinchem
ziet dit als een noodzakelijke voorwaarde.
Voor het gebied moet een bestemmingsplan worden opgesteld zodat in deze fase nog op een
goede wijze aan duurzaamheid gewerkt kon worden. Duurzaamheid moet namelijk op vele
niveau’s vertaald worden zowel op terrein- als op bedrijfsniveau. Dit betekent dat vertaling van
duurzaamheidaspecten moet plaatsvinden in verkavelingplan, beeldkwaliteitplan,
bestemmingsplan, uitgifteplan, opzet parkmanagement, etc.
Bij het proces om te komen tot een bestemmingsplan voor dit terrein is hieraan dan ook zoveel
mogelijk invulling gegeven.

Bij de start van het proces is gewerkt aan draagvlak bij vooral het bedrijfsleven. De Kamer van
Koophandel en de Industriële Kring in Gorinchem hebben hier middels een actieve rol veel aan
bijgedragen.
In eerst instantie zijn middels bijeenkomsten zoveel mogelijk ideeën en suggesties voor
duurzaamheid geïnventariseerd. Vervolgens zijn deze opties ook verder uitgewerkt in relatie
met de beoogde doelgroepen op het terrein, de specifieke ligging en kenmerken van het terrein
en de gestelde prioriteiten vanuit de gemeente en het bedrijfsleven. Op die wijze is gekomen tot
een eerste selectie van kansrijke opties van duurzaamheid.
Vervolgens zijn deze opties meegenomen in de vertaling naar mogelijke concepten van
beeldkwaliteit en verkaveling. Vooral het proces om te komen tot draagvlak en een eerste
concretisering van het (vage) begrip duurzaamheid heeft veel tijd gekost. Bij de aanpak van dit
soort processen moet beseft worden dat een deel van deze processen dient plaats te vinden
voordat het bestemmingsplan al is uitgewerkt. De visie op duurzaamheid dient namelijk heel
duidelijk mee te worden genomen in het totale proces. Voordat duidelijk is over welke concrete
opties je het dan hebt, dient dit proces deels doorlopen te zijn. De uitdaging maar daarmee ook
de moeilijkheid is dat niet vooraf duidelijk is welke factoren/criteria bepalend zijn voor de
vertaling naar de concrete invulling op terrein- en bedrijfsniveau. Met als doel het behoud van
de waarde van het terrein nu en in de toekomst. Inherent aan dit soort processen is dat het toch
relatief veel tijd kost gezien de aanwezigheid van verschillende belangen en partijen. En het
blijft toch ook lastig terreinen zodanig te ontwerpen dat deze op lange termijn ook nog geschikt
zijn voor ander type bedrijvigheid.
Mede dankzij de subsidie kon invulling worden gegeven aan dit proces om draagvlak te creëren
en een brede inventarisatie uit te voeren.
De beoogde doelstelling is niet kompleet gehaald namelijk het opstellen van een definitieve
visie van duurzaamheid en de definitieve vertaling in het bestemmingsplan. Dit doordat
stagnatie in het proces is opgetreden door discussie met Rijkswaterstaat over de ontsluiting van
het terrein.
Gezien de gezette stappen, het bereikte draagvlak en de inventarisatie en selectie van
duurzaamheidopties kan nu wel op relatief eenvoudige wijze definitieve vertaling plaatsvinden in
het bestemmingsplan.
Door de ontstane discussie met Rijkswaterstaat is de oorspronkelijke projectplanning meerdere
malen niet gehaald en moest tot twee keer toe om uitstel van de subsidie worden verzocht.

Zoals aangegeven kost het creëren van draagvlak relatief veel tijd. Om die reden zijn de
werkelijk bestede uren van de gemeente meer als van te voren was geschat. Daarnaast zijn op
dit onderdeel de kosten van de Grontmij hoger als geraamd.
Gezien dit ‘zoekproces” en de betrokkenheid en inbreng van verschillende partijen is de
projectplanning ook enigszins vertraagd.

Unieke kenmerken van dit project:

Voor het terrein is een behoefteonderzoek door de Kamer van Koophandel uitgevoerd. Hierbij is
tevens bij de bedrijven die zich mogelijk willen vestigen op het terrein een enquête uitgevoerd
naar het draagvlak, mogelijkheden en ideeën van duurzaamheid.

10
Met dit onderzoek is ook een beeld verkregen van bedrijven die zich willen vestigen zodat in de
inventarisatie naar duurzaamheidopties ook hierbij kan worden aangesloten. In samenwerking
met het georganiseerde bedrijfsleven (KvK, IKG) en medewerkers van de NOVEM is een
gezamenlijke workshop georganiseerd met daarbij tevens uitgenodigd de bedrijven die hebben
aangegeven interesse voor vestiging te hebben.

11
Overzicht Bijlagen:
In de bijlage treft u aan:

1. Startnotitie Gorinchem Noord

2. Gegevens workshop duurzaamheid Gorinchem Noord 12 juni

3. Behoefteonderzoek bedrijventerrein Gorinchem Noord, Kamer van Koophandel Tiel, juni

2003

4. Tussenrapportage november 2003

5. Duurzaamheid Gorinchem Noord De eerste verkenning februari 2003 Grontmij

6. Op zoek naar ideeën en suggesties voor een duurzaam Gorinchem Noord Kamer van
Koophandel

7. Workshops IKG/Gemeente Goricnhem/Kamer van Koophandel 4en 19 februari, 12 juni

2003

8. Doelgroepenanalyse Gorinchem Noord augustus 2003

9. Management Summary Doelgroepenanalyse

10. Parkmanagement Waarom en Hoe? Discussienota ETIN oktober 2004

11. Sheets Grontmij: Duurzaamheid in verkaveling en bestemmingsplan van Gorinchem Noord

6 oktober 2004

12. Verslagen van overleg gemeente met vertegenwoordigers van KvK en IKG

13. Verslagen van de projectgroep en de stuurgroep

14. Overzicht stappen.

12