Vooronderzoek Pedagogisch Groepsplan Carmen Liebrand Vr3a Aanbod 1

Een pedagogisch groepsplan maak je zo!
-vooronderzoek schoolontwikkelthema-
Auteur: Carmen Liebrand, VR3A Medewerking van: Robin Wiersma, VR3B Docent: Peter Roos Datum eerste aanbod: 6 november 2013 Stageschool: Het Timpaan, Wehl & Nieuw Wehl School: Iselinge Hogeschool, Doetinchem
Samenvatting
Een pedagogisch groepsplan, dat aansluit op de richtlijnen van de 1-zorgroute is de wens van basisschool Het Timpaan. Enkele jaren geleden heeft Het Timpaan de 1 -zorgroute ingevoerd. Voor taal, technisch lezen, begrijpend lezen, spelling en rekenen worden didactische groepsplannen opgesteld, zodat van iedere leerling de onderwijsbehoeften in beeld zijn. Met het oog op passend onderwijs is het belangrijk dat een leerkracht kijkt naar de verschillende onderwijsbehoeften in een klas. Een goed pedagogisch klimaat is een voorwaarde voor een goed leerklimaat. Het Timpaan vindt het belangrijk dat er aandacht is voor het pedagogische klimaat en wil daarom het pedagogisch groepsplan invoeren. Om tot een goed vooronderzoek te komen van het schoolontwikkelthema pedagogisch groepsplan, heeft er een verdieping plaatsgevonden in de literatuur. Twee onderwerpen stonden centraal tijdens het theoretisch onderzoek: schoolontwikkeling en het pedagogisch groepsplan. Om een onderwijsvernieuwing te kunnen invoeren, is het belangrijk dat onderzocht wordt op welke wijze schoolontwikkeling plaatsvindt. Belangrijk bij schoolontwikkeling is dat een team betrokken wordt en zich kan richten op n doelstelling. Tevens geeft het theoretisch onderzoek belangrijke vraagstukken weer, zoals de verbetercultuur, de aanpak als team, veranderkennis en kwaliteitszorg. Het theoretisch onderzoek, dat gericht is op het pedagogisch groepsplan geeft interessante vraagstukken weer voor in de praktijk. Tijdens het onderzoek werd duidelijk dat een pedagogisch groepsplan een andere opbouw hanteert dan de didactische groepsplannen. Tevens is het vaststellen van de beginsituatie lastiger dan bij een didactisch groesplan, omdat gedrag niet goed meetbaar is. Daarnaast kunnen er in de praktijk verschillende keuzes gemaakt worden. Hierbij kan gedacht worden aan convergent of divergent differentiren of dat het pedagogisch groepsplan ingezet kan worden voor de hele groep of evt. voor sommige of enkele leerlingen. Tot slot heeft er een praktijkonderzoek plaatsgevonden. Verschillende interviews, vragenlijsten en een documentenanalyse maakten de beginsituatie compleet. Samen met de adjunct directeur, de interne begeleiders en de bouwcordinators is duidelijk geworden hoe schoolontwikkeling en het schoolontwikkelthema een invulling moeten krijgen op Het Timpaan.
Pagina | 2
Inhoud
1.1 Theoretisch onderzoek: schoolontwikkeling .................................................................4 1.1.1 Wat is schoolontwikkeling? .................................................................................4 1.1.2 De geschiedenis van schoolontwikkeling ................................................................4 1.1.3 Verbetercultuur ..............................................................................................4 1.1.4 De aanpak als team .........................................................................................4 1.1.5 Veranderkennis en kwaliteitszorg ........................................................................5 1.2 Theoretisch onderzoek: pedagogisch groepsplan ...........................................................6 1.2.1 De 1-zorgroute ...............................................................................................6 1.2.1.1 Groepsoverzichten .....................................................................................6 1.2.1.2 Groepsplannen ..........................................................................................6 1.2.2 Pedagogisch groepsplan ....................................................................................6 1.2.2.1 De inhoud van een pedagogisch groepsplan .......................................................7 1.2.2.2 De beginsituatie vaststellen ..........................................................................7 1.2.3 Het gedrag van leerlingen uit de bovenbouw ...........................................................7 2. Methode ..............................................................................................................8 2.1 Onderzoeksgroep ...............................................................................................8 2.2 Onderzoeksinstrumenten .....................................................................................8 2.2.1 Literatuurstudie ...........................................................................................8 2.2.2 Interview ...................................................................................................8 2.2.3 Vragenlijst ..................................................................................................8 2.2.4 Documentenanalyse ......................................................................................8 3. Resultaten ...........................................................................................................9 3.1 Interview over schoolontwikkeling ..........................................................................9 3.2 Interview over het schoolontwikkelthema .................................................................9 3.3 Vragenlijsten .................................................................................................. 10 3.4 Documentenanalyse ......................................................................................... 10 4. Conclusie ........................................................................................................... 11 Literatuur ............................................................................................................. 12 Bijlage ................................................................................................................. 13 Bijlage 1: Werkplan ............................................................................................... 14 Bijlage 2: Interview adjunct directeur, schoolontwikkeling .............................................. 25 Bijlage 3: Interview interne begeleiders, schoolontwikkelthema pedagogisch groepsplan ........ 27 Bijlage 4: Vragenlijst voor de bouwcordinators ............................................................ 29 Bijlage 5: Resultaten vragenlijsten ............................................................................ 33 Bijlage 6: Documentenanalyse.................................................................................. 40
Pagina | 3
1.1 Theoretisch onderzoek: schoolontwikkeling

In dit hoofdstuk wordt beschreven wat er verstaan wordt onder schoolontwikkeling en op welke manier schoolontwikkeling verbeterd kan worden. Centraal zal staan: de verbetercultuur, de aanpak als team, veranderkennis en kwaliteitszorg.
1.1.1 Wat is schoolontwikkeling? Schoolontwikkeling is een veranderingsproces, met als doel het verbeteren van de leerlingresultaten en het versterken van de veranderingscultuur. Tevens is schoolontwikkeling een benadering van onderwijsverandering, waarin onderwijs niet langer gezien wordt als een eenmalig concreet proces, maar als een voortdurende ontwikkeling, waarbij bewustwording belangrijk is. Daarnaast vinden er planmatige veranderingen plaats binnen het organisatorisch en onderwijskundig functioneren. Tijdens deze ontwikkeling bevindt de school zich onder invloed van allerlei impulsen, waarbij gedacht kan worden aan: de overheid, acties van leerkrachten, schoolleiding en bestuur (Gthe, 1997). 1.1.2 De geschiedenis van schoolontwikkeling Vanaf het begin dat het schoolsysteem is ontstaan, zijn scholen bezig om zich verder te ontwikkelen. Een schoolbestuur denkt na over hoe het onderwijs uitdagend en beter gemaakt kan worden. In de jaren 60 was er minder aandacht voor centrale schoolontwikkeling. In deze tijd stond het lesgeven centraal en waren leerkrachten druk bezig met het ontdekken van een gepaste didactiek. Rond de jaren 80 ontstond het collegiaal professionalisme. Scholen ontwikkelden gezamenlijke doelen en de samenwerking van een team werd belangrijker. De samenwerking werd nog wel eens als lastig ervaren, omdat leerkrachten dit nog niet gewend waren. Na het jaar 2000 is de samenwerking van leerkrachten nog belangrijker geworden. Leerkrachten deelden eigen ervaringen en kennis, waardoor een eigen identiteit ontwikkeld kon worden (Den Besten & Van der Linden, 2011). 1.1.3 Verbetercultuur Bij een goede schoolontwikkeling gaat het om het vormen van een verbetercultuur voor de hele school, het verbeteren van onderwijs in de groep en het creren van betrokkenheid. Op een goede school heerst een verbetercultuur, die herkend kan worden aan een professioneel klimaat en effectieve didactiek. Hierbij is het uitgangspunt dat de leerlingen zich ontwikkelen naar verwachting. Een goede school wordt steeds beter, omdat de school constant blijft leren (Fullan & Germain, 2009). 1.1.4 De aanpak als team Om een goede verbetercultuur te kunnen realiseren, is het belangrijk dat een schoolmanagement een team aanmoedigt om te experimenteren en aanzet om zich verder te ontwikkelen (Fullan & Germain, 2009). Een team moeten betrokken zijn en vanuit eigen motivatie kunnen leren. Tevens is het belangrijk dat een team zich kan richten op n doel en de transfer kan maken naar de praktijk (Den Besten & Van der Linden, 2011). Aan de slag Om een doel te kunnen bereiken moet een team veel stappen ondernemen. Aan de hand van de volgende stappen kan een team zich Persoonlijke Kijk dieper reflectie verder ontwikkelen: 1. Aan de slag Tijdens deze fase wordt een algemeen plan opgesteld. Leerkrachten schrijven opmerkingen, vragen of doelen op, zodat samen bekeken kan worden aan welk doel de komende tijd gewerkt kan worden.
De aanpak als team
Kijk verder
Onderneem actie
Zorg dat je elkaar begrijpt
Pagina | 4
2. Kijk dieper Door deze fase zoomt een team in op n van de uitgekozen doelen. Er zullen observaties plaatsvinden, zodat duidelijk wordt op welke manier er gewerkt wordt in een school en hoe dit verbeterd kan worden. 3. Onderneem actie Tijdens de onderneem actie fase wordt er in kleine groepjes gewerkt aan subdoelen. Er zullen oordelen gevormd worden, zodat duidelijk wordt op welke manier de leerkrachten het onderwijs willen veranderen. 4. Zorg dat je elkaar begrijpt Bij deze fase is het belangrijk dat iedereen het geformuleerde doel voor ogen heeft. Op deze manier is het mogelijk om het doel specifiek te maken. 5. Kijk verder Bij de kijk verder fase staat het bestuderen van verschillende bronnen centraal. Leerkrachten verdiepen zich in hoe een doel bereikt kan worden, zodat er actie ondernomen kan worden. 6. Persoonlijke reflectie Tot slot zal de persoonlijke reflectie fase aanbreken. Hierbij wordt teruggekeken op de afgelopen periode. Het is van belang dat leerkrachten reflecteren op hoe de samenwerking is verlopen en bekijken wat er is geleerd. Door deze fase kan schoolontwikkeling nog succesvoller worden (Fullan & Germain, 2009).
1.1.5 Veranderkennis en kwaliteitszorg Kennis hebben over veranderingen kan leiden tot bepaalde ideen, die mogelijk een vooruitgang bieden. Om een team betrokken aan het werk te laten gaan, is het belangrijk om na te denken over veranderingen. Door gebruik te maken van veranderkennis, wordt de betrokkenheid vergroot. Veranderkennis omvat zes belangrijke principes: relateren aan moreel doelbewust zijn, capaciteit opbouwen, begrijpen van het veranderingsproces, ontwikkeling van een samen leren cultuur, ontwikkeling van een evaluatiecultuur en gericht zijn op verantwoordelijkheid voor verandering (Fullan & Germain, 2009). De veranderkennis kan meer diepgang krijgen wanneer een team bewust wordt van de kwaliteitszorg in het onderwijs. Bij kwaliteitszorg gaat het over de maat waarin scholen slagen om hun doelen te bereiken. De aandacht voor het pedagogisch- en didactisch handelen van de leraren en voor het leren van de leerlingen, is de basis voor kwaliteitszorg. Kwaliteitszorg richt zich op alle onderwijsgebieden en de samenhang daartussen. De samenhang tussen alle onderwijsgebieden is een zaak van leerkrachten, leerlingen, schoolleiding en het schoolbestuur. Het is belangrijk dat de school, de leerkrachten en het team hun eigen handelen evalueren. Op basis van de evaluatie kunnen er veranderingen aangebracht worden. Kwaliteitszorg binnen de school is niet voldoende en daarom begint kwaliteitszorg intern, maar de inhoud en de opbrengsten van de activiteiten moeten extern, bijvoorbeeld door een deskundige of collegas van een andere school getoetst worden (Van der Linde & Odenthal, 2005).
Bij schoolontwikkeling staat het verbeteren van leerlingresultaten en het versterken van de veranderingscultuur centraal. Het is belangrijk dat een team bewust wordt van onderwijsvernieuwingen, waardoor de verbetercultuur versterkt zal worden. Het professionele klimaat zal groeien en er zal gebruik gemaakt worden van een effectieve didactiek. Het team speelt een belangrijke rol bij schoolontwikkeling. Om een team enthousiast te krijgen voor schoolontwikkeling, is het belangrijk dat leerkrachten uitgedaagd worden om te experimenteren en zich verder te ontwikkelen. Tevens moet een team zich kunnen richten op n doel, zodat de betrokkenheid gewaarborgd blijft. Tot slot zal een team gebruik moeten maken van veranderkennis en kwaliteitszorg. Op deze manier denkt een team na over veranderingen en het eigen handelen. Pagina | 5
1.2 Theoretisch onderzoek: pedagogisch groepsplan

Het schoolontwikkelthema dat onderzocht zal worden voor basisschool Het Timpaan in Wehl en Nieuw-Wehl is gericht op het pedagogisch groepsplan. Al enkele jaren wordt er op Het Timpaan via de 1-zorgroute gewerkt en het pedagogisch groepsplan zal hier op aangesloten worden. In dit hoofdstuk wordt de theorie weergeven van de 1-zorgroute, groepsoverzichten, groepsplannen en pedagogisch groepsplan. Tevens zullen de ontwikkelingskenmerken van leerlingen uit de bovenbouw worden weergegeven, omdat het onderzoek zich op deze leerlingen zal richten.
1.2.1 De 1-zorgroute
De afgelopen jaren hebben er veel ontwikkelingen plaatsgevonden op het gebied van leerlingenzorg. Verschillende jaren werd er in het onderwijs gewerkt met individuele handelingsplannen. Deze individuele handelingsplannen waren tijdrovend en voor een goede uitvoering, was het belangrijk dat een leerkracht over veel competenties beschikte. Na verschillende jaren gewerkt te hebben met individuele handelingsplannen, werd duidelijk dat er een drastische daling ontstond van de instructie- en leertijd (Clijsen, Gijzen, de Lange & Spaans, 2007). Enkele jaren geleden is er veel aandacht besteed aan deze tekortkoming in het onderwijs, waardoor verschillende organisaties de 1-zorgroute naar handelingsgericht werken ontwikkelden. De 1-zorgroute maakt gebruik van groepsoverzichten en groepsplannen voor verschillende vakgebieden, waarbij de aandacht wordt gevestigd op de talenten van leerlingen. Tevens staan de onderwijsperspectieven van alle leerlingen centraal op het gebied van cognitie en didactiek, waardoor alle onderwijsbehoeften van verschillende leerlingen aan bod komen. Door deze verandering in het onderwijs hoeven leerlingen niet meer uit de klas voor extra hulp, maar wordt het onderwijs weer samen genoten met leeftijdsgenoten in de klas (Clijsen, Gijzen, de Lange & Spaans, 2007). 1.2.1.1 Groepsoverzichten Een groepsoverzicht is een hulpmiddel voor leerkrachten om te analyseren welke niveaugroepen samengesteld moeten worden. Een groepsoverzicht wordt voor het groepsplan opgesteld, zodat de beginsituatie duidelijk wordt. In een groepsoverzicht wordt verschillende relevante en actuele informatie opgenomen. Er kan gedacht worden aan toetsgegevens, observaties en gegevens over de onderwijsbehoeften. Tevens wordt in het groepsoverzicht teruggeblikt op de vorige periode, zodat vastgesteld kan worden welke doelen zijn bereikt en aan welke doelen de komende periode gewerkt moet worden (Clijsen, Gijzen, de Lange & Spaans, 2007). 1.2.1.2 Groepsplannen Een groepsplan kan ontwikkeld worden aan de hand van het groepsoverzicht. Voor de leerkracht is nu duidelijk welk onderwijsaanbod de komende periode aangeboden moet worden. Een groepsplan is een praktisch en uitvoerbaar plan voor de leerkracht. In het groepsplan wordt opgenomen met welke groepen de leerkracht gaat werken, aan welke doelen gewerkt gaat worden en welke hulpmiddelen gebruikt zullen worden om deze doelen te bereiken. Tevens wordt beschreven hoe de organisatie in de klas zal verlopen en hoe de doelen aan het einde van de periode gevalueerd zullen worden. Tot slot zal een leerkracht een keuze maken tussen convergent of divergent differentiren. Deze keuze zal samen met het team genomen worden, zodat er een doorgaande lijn in de school ontstaat (Clijsen, Gijzen, de Lange & Spaans, 2007).
1.2.2 Pedagogisch groepsplan

Gedragsproblemen bij leerlingen, iedere leerkracht krijgt er mee te maken. Veel leerkrachten zijn dagelijks bezig om het gedrag op een professionele manier te benaderen. Dit kost veel energie en gaat ten kosten van de instructie- en leertijd (Jeniga, 2013). Met het oog op passend onderwijs is het belangrijk dat een leerkracht nog beter leert omgaan met de verschillen tussen leerlingen. Een leerkracht moet leren kijken naar wat een leerling kan, welke talenten een leerling heeft en welke onderwijsbehoeften een leerling nodig heeft (Overveld, 2013). Tevens worden klassen tegenwoordig veel groter, omdat er vanuit de overheid bezuinigd moet worden. Doordat deze ontwikkelingen plaatsvinden in het onderwijs, is het belangrijk dat leerkrachten veranderen in hun aanpak van handelen. Volgens Alkema, Kuipers, Lindhout en Tjerkstra (2011) is een goed pedagogisch klimaat een voorwaarde voor een goed leerklimaat. Een pedagogisch groepsplan kan een belangrijke basis zijn voor een goed pedagogisch klimaat en leerklimaat. Pedagogische groepsplannen kunnen Pagina | 6
gentegreerd worden in een didactisch groepsplan, die opgesteld wordt voor verschillende vakgebieden. Door gedragskenmerken, taakaanpak en werkhouding te integreren, krijgt een leerkracht een duidelijk totaaloverzicht. Daarnaast kan gekozen worden voor een apart pedagogisch groepsplan. Deze keuze kan tot stand komen, omdat er veel gedragsproblemen in een groep voor komen of doordat een school hoge waarden stelt aan de sociaal-emotionele ontwikkeling van leerlingen (Clijsen, Gijzen, de Lange & Spaans, 2007). Als een school besluit om een apart pedagogisch groepsplan op te stellen, moet een school ook een keuze maken voor wie het pedagogisch groepsplan wordt ingezet: voor alle leerlingen, voor sommige leerlingen of voor enkele leerlingen. Aan de hand van deze keuzes wordt een specifiek pedagogisch groepsplan opgesteld (Overveld, 2013). 1.2.2.1 De inhoud van een pedagogisch groepsplan Een pedagogisch groepsplan heeft dezelfde opbouw als een didactisch groepsplan, maar wordt volkomen gericht op het gedrag van leerlingen en van de leerkracht. In een pedagogisch groepsplan worden de ondersteuningsbehoeften van een leerkracht opgenomen, de organisatie, de fase in groepsvorming, de onderwijsbehoeften, de competenties van sociaal-emotioneel leren, de doelen, de geplande groepsactiviteiten, de wijze van het meten van effecten en de organisatie. Als een school besluit om een pedagogisch groepsplan in te zetten voor sommige leerlingen of voor enkele leerlingen, wordt gebruik gemaakt van hetzelfde groepsplan, maar zal het groepsplan specifiek gericht worden op n groep leerlingen of op n leerling. Tevens krijgen ouders dan een bijzondere rol bij het invullen van het pedagogisch groepsplan (Overveld, 2013). 1.2.2.2 De beginsituatie vaststellen Voor het opstellen van een groepsoverzicht en een groepsplan, maakt een leerkracht gebruikt van toetsresultaten en observaties. Op deze manier kan de beginsituatie van leerlingen worden vastgesteld. Het vaststellen van de beginsituatie voor een pedagogisch groepsplan is lastiger, omdat gedrag niet altijd te meten is. Het is belangrijk dat een leerkracht gebruik maakt van verschillende metingen. Er kan gedacht worden aan observaties, sociogram, leerlingvolgsysteem voor het gedrag, testen en vragenlijstonderzoeken. Tevens moet een leerkracht zich ervan bewust zijn dat de omgeving van een leerling bepalend is voor het gedrag. Een leerkracht moet ook deze gegevens meenemen in het opstellen van de beginsituatie (Overveld, 2013).
1.2.3 Het gedrag van leerlingen uit de bovenbouw

Om een pedagogisch groepsplan op te kunnen stellen, is het belangrijk dat er rekening wordt gehouden met de gedragskenmerken van de verschillende leeftijdsgroepen. Een kleuter zal ander gedrag vertonen dan een beginnende puber in groep 8. Leerlingen uit de bovenbouw, waarbij de aandacht gericht is op de leerlingen van groep 5 t/m 8, worden zich steeds meer bewust van hun eigen ik. Oudere leerlingen kunnen emoties benoemen en weten hier steeds beter mee om te gaan. Tevens kunnen deze leerlingen zich steeds beter inleven in een ander, waarop de leerkracht een beroep kan doen bij conflictsituaties. Daarnaast willen leerlingen van deze leeftijd serieus genomen worden. Het is belangrijk dat een leerkracht met leerlingen in gesprek gaat over wat zij belangrijk vinden en samen tot een beslissing komen over bijvoorbeeld gedragsregels in een groep (Hooijmaaijers, Stokhof & Verhulst, 2011). Op deze manier kunnen conflicten tussen leerkracht en leerlingen voorkomen worden en worden leerlingen zich bewust van hun eigen gedrag. Tevens gaat het erbij willen horen een steeds grotere rol spelen. Leerlingen krijgen chte vrienden en er worden groepen gevormd, die meestal bestaan uit het eigen geslacht. Meisjesgroepen zullen vooral gericht zijn op relaties en zorg voor anderen, waarbij de bekende bijenstructuu r kan ontstaan. Jongens daarentegen zullen zich meer richten op rechtvaardigheid en competitie. De lichamelijke behendigheid van jongens speelt een grote rol bij de populariteit in een groep. Leerlingen die niet bij deze groepen horen, zijn risicoleerlingen en moeten goed in het oog worden gehouden door de leerkracht. Een leerkracht moet steeds in zijn gedachten houden dat veiligheid een basisvoorwaarde is om goed te kunnen functioneren in de klas (Hooijmaaijers, Stokhof & Verhulst, 2011). Het theoretisch onderzoek heeft de basis gelegd voor het onderzoek. In de volgende hoofdstukken zal het praktijkonderzoek centraal staan. Het doel van het praktijkonderzoek is om de beginsituatie van schoolontwikkeling en het schoolontwikkelthema te achterhalen. Tevens zal de volgende vraag centraal staan: op welke wijze kan het pedagogisch groepsplan ingezet worden? Pagina | 7
2. Methode
In dit hoofdstuk wordt beschreven voor welke onderzoeksgroep het onderzoek wordt uitgevoerd en van welke onderzoeksinstrumenten gebruik wordt gemaakt, zodat de beginsituatie en het doel van het onderzoek kan worden vastgesteld.
2.1 Onderzoeksgroep
Dit onderzoek wordt in opdracht van basisschool Het Timpaan in Wehl en Nieuw -Wehl uitgevoerd. Het Timpaan is de enige basisschool in Wehl, heeft een eigen bestuur en is gegrondvest op het Rooms Katholieke en Protestants Christelijke levensbeschouwing. Het Timpaan staat open voor elke identiteit en gaat uit van wederzijds respect voor iedere levensbeschouwing. Het Timpaan is een grote basisschool en is aangesloten bij het Integraal Kindcentrum Wehl. Op school werken 42 leerkrachten, die zijn verdeeld over 23 groepen. De leerkrachten werken onder leiding van een algemeen directeur en een adjunct directeur. Daarnaast werken op Het Timpaan interne begeleiders, vakspecialisten en bouwcordinators. Dit onderzoek wordt onder begeleiding van de interne begeleiders uitgevoerd. Tevens spelen de bouwcordinators en de adjunct directeur een grote rol. De interne begeleiders en bouwcordinators geven advies op het gebied van het schoolontwikkelthema pedagogisch groepsplan en de adjunct directeur zal ondersteunen op het gebied van schoolontwikkeling.
2.2 Onderzoeksinstrumenten
2.2.1 Literatuurstudie Om een theoretische onderbouwing voor dit onderzoek te kunnen opstellen is gebruik gemaakt van twee hoofdonderwerpen: schoolontwikkeling en het schoolontwikkelthema. Voor ieder onderwerp zijn verschillende zoektermen opgesteld, die verdeeld zijn in smallere of bredere begrippen. Voor het onderwerp schoolontwikkeling is gebruik gemaakt van de volgende zoektermen: schoolontwikkeling, de geschiedenis, verbetercultuur, fasen schoolontwikkeling, de aanpak, veranderkennis en kwaliteitszorg. Het schoolontwikkelthema is uitgediept met behulp van de volgende zoektermen: 1-zorgroute, groepsoverzichten, groepsplannen, pedagogisch groepsplan en sociaal-emotionele ontwikkeling van bovenbouwleerlingen. Om deze zoektermen op te kunnen sporen is gebruik gemaakt van de wetenschappelijke zoekmachine Scolar Google en de catalogus van het Kenniscentrum onderwijs, Iselinge Hogeschool. De bronnen zijn beoordeeld op betrouwbaarheid, door te controleren op: auteur, uitgever en datum van oplage. 2.2.2 Interview Om een duidelijk beeld te krijgen over de geschiedenis van schoolontwikkeling op Het Timpaan, is er een interview afgenomen met de adjunct directeur. Het doel van dit interview was om te achterhalen hoe Het Timpaan tegen schoolontwikkeling aankijkt, hoe schoolontwikkeling plaatsvindt, hoe nieuwe onderwerpen worden vastgesteld, de betrokk enheid van collegas wordt gecreerd en welke stappen ondernomen worden bij schoolontwikkeling. Daarnaast heeft er een interview plaatsgevonden met de interne begeleiders. Het doel van dit interview was om de beginsituatie en het doel van het schoolontwikkelthema vast te stellen. 2.2.3 Vragenlijst Aan de hand van een vragenlijst geven vier bouwcordinators hun mening over schoolontwikkeling en het schoolontwikkelthema pedagogisch groepsplan. Het doel van deze vragenlijst is om te achterhalen hoe leerkrachten terugkijken op schoolontwikkeling en hoe het werken met de 1zorgroute ervaren wordt. Tevens wordt er een beeld gecreerd over hoe de leerkrachten tegen de ontwikkeling van het pedagogisch groepsplan aankijken en wat belangrijke aandachtspunten zijn om mee te nemen tijdens het onderzoek. 2.2.4 Documentenanalyse Om de beginsituatie compleet te maken, is er een documentenanalyse uitgevoerd. Op Het Timpaan zijn veel documenten aanwezig en er is besloten om gebruik te maken van de schoolgids, het schoolplan en de onderwijsmap. Alle informatie die aansluit bij schoolontwikkeling en het schoolontwikkelthema zijn opgenomen in een documentenanalyse. Pagina | 8
3. Resultaten
In dit hoofdstuk zijn de resultaten van de onderzoeksinstrumenten die in hoofdstuk 2. Methode zijn toegelicht, uitgewerkt. De beginsituatie zal in dit hoofdstuk naar voren komen.
3.1 Interview over schoolontwikkeling

Om de beginsituatie van Het Timpaan op het gebied van schoolontwikkeling te kunnen vaststellen, is er een interview gehouden met de adjunct directeur. Tijdens dit interview werd gevraagd hoe het team terugkijkt op schoolontwikkeling en wat het team daarbij belangrijk vindt. Duidelijk werd dat het team met veel enthousiasme en plezier aan schoolontwikkeling werkt. Het team is trots op de ontwikkelingen die de afgelopen jaren zijn gemaakt, een voorbeeld daarvan is het handelingsgericht werken met de 1-zorgroute. De betrokkenheid van het team is groot. De directie stimuleert deze betrokkenheid om eens in de vier jaar gezamenlijk het schoolplan op te stellen. Ieder jaar wordt er aan een paar doelstellingen gewerkt, die verdeeld worden onder verschillende Onderwerp vaststellen taakgroepen. Het Timpaan werkt met functiedifferentiatie, waardoor mogelijk wordt dat de taken goed verdeeld worden Beginsituatie vastleggen en gewaarborgd blijven. Tevens Hoe evalueren? doorloopt Het Timpaan steeds dezelfde stappen bij schoolontwikkeling: wat is het onderwerp, wat is de beginsituatie, aan De aanpak welke doelstelling gaat gewerkt worden, van Het Doelstelling wat is het gewenste resultaat, welke bepalen Timpaan stappen moeten ondernomen worden, Kosten bekijken welke kosten zijn eraan verbonden en op welke wijze zal gevalueerd worden. Door middel van deze stappen worden Gewenste doelstellingen behaald. resultaat
Welke stappen ondernemen? bepalen
3.2 Interview over het schoolontwikkelthema

Aan de hand van een interview met de interne begeleiders (IB-ers) is de beginsituatie op het gebied van het schoolontwikkelthema vastgelegd. Het doel is om het pedagogisch groepsplan in te gaan voeren op Het Timpaan. Gedragsproblemen worden momenteel vastgelegd in een individueel handelingsplan, maar zullen uiteindelijk opgenomen worden in het pedagogisch groepsplan. Tijdens het interview werd een beeld gevormd over het format van het pedagogisch groepsplan. Duidelijk werd dat het pedagogisch groepsplan dezelfde opbouw moet krijgen als de didactische groepsplannen (1-zorgroute) en ingezet gaan worden voor alle leerlingen in een groep. Binnen de didactische groepsplannen wordt over het algemeen convergent gedifferentieerd. Deze vorm van differentiatie zal doorgevoerd worden in de pedagogisch groepsplannen. Tevens werd een mening geformuleerd hoe de beginsituatie voor het pedagogisch groepsplan kan worden vastgesteld. De volgende signaleringsinstrumenten zullen ingezet kunnen worden: Scol, No blame, Sociogram, gesprekken ouders/leerkrachten en observaties. Deze signaleringsinstrumenten leveren nu al goede diensten aan Het Timpaan. Tot slot werd duidelijk dat het pedagogisch groepsplan een groeimodel zal worden, dat inhoudt dat het pedagogisch groepsplan eerst ingezet zal worden in probleemgroepen en later eventueel verplicht gaat worden in alle groep.
Pagina | 9
3.3 Vragenlijsten
Om de beginsituatie nog beter te kunnen vaststellen, is er een vragenlijst afgenomen bij de bouwcordinators. De vragenlijst had betrekking op schoolontwikkeling en het schoolontwikkelthema. De bouwcordinators geven aan dat zij schoolontwikkeling als plezierig ervaren en het belangrijk vinden voor het onderwijs. Tevens wordt aangegeven dat het belangrijk is dat de onderwijsvernieuwingen aansluiten op de praktijk. De belangrijkste rol van de bouwcordinators op het gebied van schoolontwikkeling wordt omschreven als meedenken met de directie en collegas ondersteunen bij onderwijsvernieuwingen. Als er wordt gekeken naar de vragen over het schoolontwikkelthema, zijn de bouwcordinators enthousiast over de invoering van het pedagogisch groepsplan. De bouwcordinators geven aan dat het werken met de 1-zorgroute als prettig wordt ervaren en het belangrijk is dat het pedagogisch groepsplan dezelfde opbouw krijgt. Over het algemeen wordt er in de didactische groepsplannen convergent gedifferentieerd. De bouwcordinators geven aan dat voor het pedagogisch groepsplan, zowel convergent als divergent gedifferentieerd moet worden. De mening over gentegreerde of niet gentegreerde groepsplannen is verdeeld. Wel is er een eenduidige mening over dat een pedagogisch groepsplan in elke klas moet worden ingezet. Tot slot wordt aangegeven dat het opstellen van de beginsituatie belangrijk is. De beginsituatie kan met de volgende signaleringsinstrumenten worden vastgesteld: observeren, OVM (kleuters), Scol, No Blame en het Sociogram. Wel wordt afgevraagd of de beginsituatie voldoende kan worden weergegeven met deze signaleringsinstrumenten en er misschien een vragenlijst per leeftijdsgroep moet worden opgesteld, zodat de beginsituatie nog beter kan worden vastgesteld.
3.4 Documentenanalyse
Naast de interviews en vragenlijsten is er ook gekeken naar beschikbare documenten over schoolontwikkeling en het pedagogisch groepsplan op Het Timpaan. Aan de hand van de documentenanalyse kan de beginsituatie van het schoolontwikkelthema worden verduidelijkt. Uit de documentenanalyse blijkt dat Het Timpaan continue blijft werken aan de kwaliteit van onderwijs. De leerkrachten worden intern of extern geschoold, een voorbeeld daarvan is de cultuureducatie. Alle leerkrachten volgen een cursus op het gebied van cultuureducatie, zodat later verschillende ateliers aangeboden kunnen worden aan de leerlingen. Daarnaast verdiept de taalcordinator zich in een nieuwe taalmethode, zodat het taalonderwijs van deze tijd blijft. Naast het leren is er veel aandacht voor de sociaal- emotionele ontwikkeling van de leerlingen. Het Timpaan vindt het belangrijk dat leerlingen respect hebben voor elkaar. Door middel van gedragsregels leren de leerlingen dat zij hun gevoelens mogen uiten en respect moeten hebben voor medeleerlingen. Tevens vindt Het Timpaan het belangrijk dat er gebruik wordt gemaakt van coperatief leren, omdat het veel bijdraagt aan het pedagogisch klimaat. Leerkrachten streven naar een pedagogisch klimaat dat inspirerend en uitdagend is, waarin de leerlingen zich veilig en geborgen voelen.
De beginsituatie van schoolontwikkeling en het schoolontwikkelthema is nu vastgesteld. In het volgende hoofdstuk conclusie wordt duidelijk welke overeenkomsten er zijn tussen het theorieen praktijkonderzoek. Tevens zullen belangrijke vraagstukken aan de orde komen, zodat het onderzoek voortgezet kan worden.
Pagina | 10
4. Conclusie
Verschillende vragen stonden centraal tijdens het theoretisch onderzoek en het praktijkonderzoek. Afgevraagd werd wat schoolontwikkeling inhoudt en hoe basisschool Het Timpaan inspeelt op schoolontwikkeling. Tevens stond het bepalen van de beginsituatie van het schoolontwikkelthema pedagogisch groepsplan centraal. Een belangrijke vraag daarbij was: op welke wijze moet het pedagogisch groepsplan ingezet worden? De theorie en de praktijk hebben verschillende antwoorden, maar ook overeenkomsten getoond. Schoolontwikkeling wordt in de theorie beschreven als een veranderingsproces, met als doel het verbeteren van de leerlingresultaten en het versterken van de veranderingscultuur (Gthe, 1997). Vanaf het jaar 2000 is de samenwerking van leerkrachten belangrijker geworden. Leerkrachten delen eigen ervaringen en kennis, waardoor een eigen identiteit ontwikkeld kan worden (Den Besten & Van der Linden, 2011). Belangrijk bij schoolontwikkeling is dat er wordt stilgestaan bij de bewustwording, de verbetercultuur, veranderkennis en kwaliteitszorg. Tevens geeft de literatuur weer dat schoolontwikkeling in verschillende fasen plaatsvindt. Tijdens het praktijkonderzoek werden dezelfde fasen benoemd. Interessant is dat de stappen overeenkomen en dat toont aan dat bassischool Het Timpaan een goede werkwijze hanteert op het gebied van schoolontwikkeling. De theorie en de praktijk tonen ook verschillende overeenkomsten op het gebied van het schoolontwikkelthema pedagogisch groepsplan. De afgelopen jaren hebben er veel ontwikkelingen plaatsgevonden op het gebied van leerlingenzorg. Verschillende jaren werd er in het onderwijs gewerkt met individuele handelingsplannen. Deze individuele handelingsplannen waren tijdrovend en voor een goede uitvoering, was het belangrijk dat een leerkracht over veel competenties beschikte. Enkele jaren geleden is er veel aandacht besteed aan deze tekortkoming in het onderwijs, waardoor verschillende organisaties de 1-zorgroute naar handelingsgericht werken ontwikkelden. De 1-zorgroute maakt gebruik van groepsoverzichten en groepsplannen voor verschillende vakgebieden, waarbij de aandacht wordt gevestigd op de talenten van leerlingen (Clijsen, Gijzen, de Lange & Spaans, 2007). Het werken met de 1-zorgroute is een paar jaar geleden ingevoerd op Het Timpaan en wordt als erg prettig ervaren. Mede door deze succeservaring is de wens ontstaan om het pedagogisch groepsplan in te voeren. De theorie geeft belangrijke zaken weer omtrent het pedagogisch groepsplan. Volgens Alkema, Kuipers, Lindhout en Tjerkstra (2011) is een goed pedagogisch klimaat een voorwaarde voor een goed leerklimaat. Een pedagogisch groepsplan kan een belangrijke basis zijn voor een goed pedagogisch klimaat en leerklimaat. Pedagogische groepsplannen kunnen gentegreerd worden in een didactisch groepsplan, die opgesteld wordt voor verschillende vakgebieden of kunnen apart worden opgesteld. Tevens geeft de theorie weer dat een pedagogisch groepsplan opgesteld kan worden voor alle leerlingen, voor sommige leerlingen of voor enkele leerlingen (Overveld, 2013). Daarbij moet de school ook een keuze maken tussen convergente of divergente differentiatie (Clijsen, Gijzen, de Lange & Spaans, 2007). Tot slot is een belangrijk vraagstuk uit de literatuur op welke wijze de beginsituatie vastgesteld kan worden voor een pedagogisch groepsplan. Tijdens het praktijkonderzoek kwam naar voren dat Het Timpaan graag gebruik wil maken van apart opgestelde pedagogische groepsplannen, die verworven zijn in de 1-zorgroute. Daarbij zal over het algemeen gebruik worden gemaakt van convergente differentiatie. Tevens zal het pedagogisch groepsplan ingezet worden voor alle leerlingen in een groep. Wel gaf Het Timpaan aan dat het pedagogisch groepsplan ingezet zal worden als groeimodel, zodat eerst in probleemgroepen het effect van een pedagogisch groepsplan gemeten kan worden. Daarnaast werden verschillende signaleringsinstrumenten genoemd om de beginsituatie vast te stellen. Het Timpaan maakt gebruik van: observeren, OVM (kleuters), Scol, No Blame en het Sociogram. Wel wordt afgevraagd of de beginsituatie voldoende kan worden weergegeven met deze instrumenten en of er misschien een vragenlijst per leeftijdsgroep ontwikkeld moet worden. Tot slot vond er een verdieping plaats naar leerlingen uit de bovenbouw (groep 5 t/m 8). Het onderzoek zal gericht worden op deze groep leerlingen en belangrijk is dat de ontwikkelingskenmerken van deze leeftijdsgroep worden onderzocht. De literatuur geeft weer dat oudere leerlingen hun emoties beter kunnen benoemen en hier steeds beter mee om kunnen gaan. Tevens gaat het erbij willen horen een steeds grotere rol spelen. Leerlingen krijgen chte vrienden en er worden groepen gevormd (Hooijmaaijers, Stokhof & Verhulst, 2011). Het pedagogisch klimaat kan mede hierdoor onder druk komen te staan. Een belangrijk vraagstuk voor het vervolgonderzoek zal dan ook zijn: op welke wijze kan de beginsituatie van leerlingen uit de bovenbouw worden vastgesteld voor een pedagogisch groepsplan?
Pagina | 11
Literatuur
Alkema, E., Kuipers, J., Lindhout, C., & Tjerkstra, W. (2011). Meer dan onderwijs. Assen: Van Gorcum. Besten, N. den. & Linden, E. van der. (2011). Een lerende schoolcultuur. Heerlen: Ruud de Moor Centrum- Open Universiteit. Clijsen, A., Gijzen, W., Lange, S. de., & Spaans, G. (2007). 1-zorgroute Naar handelingsgericht werken. Veghel: Logistiek Centrum Onderwijs. Fullan, M. & Germain, C. St. (2009). Passie en kracht in schoolontwikkeling. Vlissingen: Bazalt. Gthe, K. (1997). Indicatoren van schoolontwikkeling. Enschede: Universiteit Twente. Hooijmaaijers, T., Stokhof, T., & Verhulst, F. (2011). Ontwikkelingspsychologie voor leerkrachten basisonderwijs. Assen: Van Gorcum. Jeniga, J. (2013). Professioneel omgaan met gedragsproblemen. Amersfoort: ThiemeMeulenhoff. Linde, A. van der. & Odenthal, L. (2005). Basisinformatie kwaliteitszorg. Verkregen op 20 september, 2012, van http://www.durvendelendoen.nl/files/Terminologie_kwaliteitszorg.pdf Overveld, K. (2013). Groepsplan gedrag Planmatig werken aan passend onderwijs. Huizen: Pica.
Pagina | 12
Bijlage
Pagina | 13
Bijlage 1: Werkplan
algemene gegevens Naam: Klas: Met wie maak je het eerste deel van het vooronderzoek? Carmen Liebrand VR3A Robin Wiersma, VR3B
gekozen onderwerp Korte beschrijving van het gekozen onderwerp: Het onderwerp dat tijdens het schoolontwikkelthema centraal staat is het pedagogisch groepsplan. Basisschool Het Timpaan werkt al verschillende jaren met didactische groepsplannen (1zorgroute) en heeft nu de wens om het pedagogisch groepsplan in te voeren. De vraag van Het Timpaan luidt als volgt: op welke wijze kan het pedagogisch groepsplan ingezet worden, zodat het aansluit bij de didactische groepsplannen (1-zorgroute). Daarbij moet in het bijzonder gekeken worden naar het vaststellen van de beginsituatie. Het onderwerp waar het onderzoek op gericht zal worden is het pedagogisch groepsplan. Volgens Alkema, Kuipers, Lindhout en Tjerkstra (2011) is een goed pedagogisch klimaat een voorwaarde voor een goed leerklimaat. Een pedagogisch groepsplan kan een belangrijke basis zijn voor een goed pedagogisch klimaat en leerklimaat. Met het oog op passend onderwijs is het belangrijk dat een leerkracht nog beter leert omgaan met de verschillen tussen leerlingen. Een leerkracht moet leren kijken naar wat een leerling kan, welke talenten een leerling heeft en welke onderwijsbehoeften een leerling nodig heeft. Tevens worden klassen tegenwoordig veel groter, omdat er vanuit de overheid bezuinigd moet worden. Doordat deze ontwikkelingen plaatsvinden in het onderwijs, is het belangrijk dat leerkrachten veranderen in hun aanpak van handelen. Het pedagogisch groepsplan stimuleert leerkrachten om bewust naar een groep te kijken (Overveld, 2013). Bassischool Het Timpaan werkt met didactische groepsplannen, die aansluiten op de 1-zorgroute. De 1-zorgroute maakt gebruik van groepsoverzichten en groepsplannen voor verschillende vakgebieden, waarbij de aandacht wordt gevestigd op de talenten van leerlingen. Tevens staan de onderwijsperspectieven van alle leerlingen centraal op het gebied van cognitie en didactiek, waardoor alle onderwijsbehoeften van verschillende leerlingen aan bod komen. Door deze verandering in het onderwijs hoeven leerlingen niet meer uit de klas voor extra begeleiding, maar wordt het onderwijs weer samen genoten met leeftijdsgenoten in de klas (Clijsen, Gijzen, de Lange & Spaans, 2007). Pagina | 14
Probleemstelling:
De wens en het doel van basisschool Het Timpaan is om het pedagogisch groepsplan aan te laten sluiten op de richtlijnen van de 1-zorgroute. Daarbij is belangrijk dat er wordt stilgestaan bij de sociaal-emotionele ontwikkeling van de leerlingen. Het vaststellen van een beginsituatie voor een pedagogisch groepsplan is lastig, omdat gedrag niet altijd te meten is (Overveld, 2013). Doordat de beginsituatie lastig vast te stellen is, is er een verdeling gemaakt tussen de onderbouw en de bovenbouw. Dit onderzoek zal specifiek gericht worden op de gedragskenmerken van leerlingen uit de bovenbouw, zodat de specifiek in beeld worden gebracht. Rollen Tijdens het onderzoek zullen alle drie de rollen een invulling krijgen. De grootste rol zal vervult worden als kennismakelaar. Basisschool Het Timpaan heeft nog weinig kennis op het gebied van het pedagogisch groepsplan en daarom zal het overbrengen van kennis en het inbrengen van interessante vraagstukken centraal staan. De rol als educatief ontwerper zal zichtbaar worden doordat het beste pedagogisch groepsplan uitgekozen zal worden voor in de praktijk. Het pedagogisch groepsplan wordt gekoppeld aan de 1-zorgroute en daarbij is het belangrijk dat de belangrijkste zaken zijn gentegreerd. Het opgestelde plan zal uiteindelijk getest worden in de praktijk en eventueel bijgesteld worden. Tot slot zal de onderwijsonderzoeker zichtbaar worden tijdens het gehele proces. Aan het begin van het onderzoek zal er vooral beschreven en vergeleken worden op het gebied van pedagogische groepsplannen. Tevens zal het pedagogisch groepsplan ingezet worden, waardoor duidelijk wordt of de werkwijze goed is of nog aangepast moet worden. Met het oog op passend onderwijs is het belangrijk dat er een invoering van het pedagogisch groepsplan gaat plaatsvinden. Een leerkracht zal nog beter moeten leren om te gaan met verschillen tussen leerlingen. Een pedagogisch groepsplan zal daar een goed hulpmiddel voor zijn. Een leerkracht wordt verplicht om bewust te kijken naar de onderwijsbehoeften van de leerlingen. Basisschool Het Timpaan is de enige basisschool in Wehl en heeft daarom te maken met verschillende identiteiten. Aan hen is de taak om iedereen in een veilige omgeving te laten leren. Het pedagogisch groepsplan zal daar een belangrijke basis voor zijn.
Praktische relevantie:
Voorbereiding literatuurstudie Werkwijze De volgende zoektermen zullen gebruikt worden tijdens het onderzoek: 1-zorgroute, groepsplannen, groepsoverzichten, pedagogische groepsplannen, beginsituatie gedrag, sociaal-emotionele ontwikkeling, signaleringsinstrumenten en bovenbouw leerlingen.
Pagina | 15
De volgende zoekmachines worden gebruikt tijdens het onderzoek: Tijdens het orinteren: www.google.nl www.ixquick.com www.webcrawler.com Tijdens het verdiepend zoeken: http://scholar.google.com http://sciencedirect.com www.education.iseek.com Catalogus Kennis centrum onderwijs, Iselinge Hogeschool. De volgende beslisregels worden gebruikt tijdens het onderzoek: - Er worden geen bronnen gebruikt die ouder zijn dan het jaar 2003, mits niet anders mogelijk is. - In een bron moeten altijd verwijzingen zijn naar andere bronnen. - Van elke bron moet een schrijver bekend zijn. - In elke bron moet gebruik gemaakt worden van onderwijstermen.
Onderzoeksvragen a. Literatuurstudie Hoofdvraag 1: - Op welke wijze kan het pedagogisch groepsplan ingezet worden op bassischool Het Timpaan, zodat het aansluit op de richtlijnen van de 1-zorgroute? Deelvragen: - Welke werkwijzen van pedagogische groepsplannen bestaan er en welke werkwijze sluit het beste aan bij bassischool Het Timpaan? - Welke richtlijnen hanteert de 1-zorgroute? - Welke belangrijke informatie uit het pedagogisch groepsplan moeten gentegreerd worden in het format van de 1-zorgroute? - Welke verschillen zijn er bij het invullen van een didactisch groepsplan of een pedagogisch groepsplan? Hoofdvraag 2: - Op welke manier kan de beginsituatie voor het pedagogisch groepsplan vastgesteld worden voor leerlingen uit de bovenbouw? Deelvragen: - Welke informatie is belangrijk bij het vaststellen van een beginsituatie voor een pedagogisch groepsplan? - Welk gedrag past bij leerlingen uit de bovenbouw? - Hoe kan gedrag van leerlingen uit de bovenbouw gemeten worden? - Welke rol speelt de omgeving op het gebied van gedrag bij leerlingen uit de bovenbouw?
Pagina | 16
b. Onderzoeksmethode Tijdens het onderzoek zal gebruik worden gemaakt van verschillende onderzoeksmethoden. Eerst zal er een literatuurstudie plaatsvinden naar het pedagogisch groepsplan. Onderzocht zal worden welke werkwijze van het pedagogisch groepsplan het beste bij basisschool Het Timpaan past en op welke wijze het pedagogisch groepsplan aan kan sluiten op de richtlijnen van de 1-zorgroute. Tevens zal er een verdieping plaatsvinden naar het vaststellen van een beginsituatie. Daarbij wordt in het bijzonder gekeken naar het gedrag van leerlingen uit de bovenbouw, waaronder groep 5 t/m 8 wordt verstaan. Bij beide hoofdvragen zal er ook een verdieping plaatsvinden in de praktijk. Er zullen verschillende interviews worden afgenomen met de interne begeleiders en de bouwcordinators, zodat de wensen van de school afgestemd kunnen worden. Tot slot zal er een stappenplan en een vragenlijst ontwikkeld worden. Aan de hand van dit stappenplan kunnen leerkrachten het pedagogisch groepsplan invullen. De beginsituatie zal mede door de vragenlijst vastgesteld kunnen worden.
Bronnen 1 Alkema, E., Kuipers, J., Lindhout, C., & Tjerkstra, W. (2011). Meer dan onderwijs. Assen: Van Gorcum. Besten, N. den. & Linden, E. van der. (2011). Een lerende schoolcultuur. Heerlen: Ruud de Moor Centrum- Open Universiteit. Clijsen, A., Gijzen, W., Lange, S. de., & Spaans, G. (2007). 1-zorgroute Naar handelingsgericht werken. Veghel: Logistiek Centrum Onderwijs. Fullan, M. & Germain, C. St. (2009). Passie en kracht in schoolontwikkeling. Vlissingen: Bazalt. Gthe, K. (1997). Indicatoren van schoolontwikkeling. Enschede: Universiteit Twente. Hooijmaaijers, T., Stokhof, T., & Verhulst, F. (2011). Ontwikkelingspsychologie voor leerkrachten basisonderwijs. Assen: Van Gorcum. Jeniga, J. (2013). Professioneel omgaan met gedragsproblemen. Amersfoort: ThiemeMeulenhoff. Linde, A. van der. & Odenthal, L. (2005). Basisinformatie kwaliteitszorg. Verkregen op 20 september, 2012, van http://www.durvendelendoen.nl/files/Terminologie_ kwaliteitszorg.pdf Overveld, K. (2013). Groepsplan gedrag Planmatig werken aan passend onderwijs. Huizen: Pica.
5 6
Pagina | 17
Planning van het onderzoek Week 45 Vooronderzoek inleveren Week 1 KERSTVAKANTIE
Week 46
WOENSDAG STUDIEDAG, HET TIMPAAN Afwachten goedkeuring vooronderzoek + team inlichten over het schoolontwikkelthema Onderzoek naar hoofdvraag 1, deelvraag 1
Week 2
Onderzoek naar hoofdvraag 1, deelvraag 4
Week 47
Week 3
TOETSWEEK
Week 48
Uitwerking van hoofdvraag 1, deelvraag 1
Week 4
Week 49
Week 5
Week 50
Week 6
VOORJAARSVAKANTIE, HET TIMPAAN Uitwerking van hoofdvraag 2, deelvraag 1 Onderzoek naar hoofdvraag 2, deelvraag 2 Uitwerking van hoofdvraag 2, deelvraag 2
Week 51
Onderzoek naar hoofdvraag 1, deelvraag 3 Uitwerking van hoofdvraag 1, deelvraag 3 KERSTVAKANTIE Evt. deelvragen 1, 2 en 3 afronden
Week 7
Week 52
Week 8
Pagina | 18
Planning van het onderzoek Week 9 Uitwerking van hoofdvraag 2, deelvraag 3 Week 17 MEIVAKANTIE, HET TIMPAAN Website afmaken MEIVAKANTIE, HET TIMPAAN EN ISELINGE HOGESCHOOL Website afmaken en workshop voorbereiden
Week 10
VOORJAARSVAKANTIE, ISELINGE HOGESCHOOL Onderzoek naar hoofdvraag 2, deelvraag 4 Uitwerking van hoofdvraag 2, deelvraag 4 Uitloopweek voor het beantwoorden van de hoofdvragen
Week 18
Week 11
Week 19
Pilot draaien
Week 12
Interviews maken en afnemen
Week 20
Pilot draaien, evalueren en aanpassingen doorvoeren
Week 13
TOETSWEEK
Week 21
PROJECTWEEK
Week 14
Stappenplan en vragenlijst maken
Week 22
SCHOOLONTWIKKELTHEMA INLEVEREN Workshop geven op Het Timpaan en op Iselinge Hogeschool LAATSTE STAGEWEEK
Week 15
Stappenplan en vragenlijst afmaken
Week 23
Week 16
Website maken en daar het volgende in verwerken: de theorie, het stappenplan, de vragenlijst en het pedagogisch groepsplan
Pagina | 19
Uitwerking van de hoofd- en deelvragen Hoofdvraag 1 Op welke wijze kan het pedagogisch groepsplan ingezet worden op bassischool Het Timpaan, zodat het aansluit op de richtlijn en van de 1-zorgroute? Welke onderzoeksactiviteiten ga je ondernemen voor iedere deelvraag? Deelvragen 1 Welke werkwijzen van pedagogische groepsplannen bestaan er en welke werkwijze sluit het beste aan bij bassischool Het Timpaan? Voor deze deelvraag zal er een literatuurstudie plaatsvinden. Tevens zal er een interview plaatsvinden met de interne begeleiders, zodat de juiste werkwijze gekozen kan worden. Voor deze deelvraag zal er een literatuurstudie plaatsvinden. Hoe ziet de praktijkcomponent eruit ?
De literatuurstudie zal vergeleken worden met het praktijkonderzoek. Uiteindelijk zal er een keuze gemaakt worden welke werkwijze het beste aansluit bij bassischool Het Timpaan. Deze informatie zal worden opgenomen in het theoretische gedeelte. Tevens zullen deze richtlijnen gentegreerd worden in het pedagogisch groepsplan. Deze informatie zal worden opgenomen in het theoretische gedeelte. Tevens zal de belangrijkste informatie gentegreerd worden in het pedagogisch groepsplan. Deze informatie zal worden opgenomen in het theoretische gedeelte.
Welke richtlijnen hanteert de 1zorgroute?
Welke belangrijke informatie uit het pedagogisch groepsplan moeten gentegreerd worden in het format van de 1-zorgroute? Welke verschillen zijn er bij het invullen van een didactisch groepsplan of een pedagogisch groepsplan?
Voor deze deelvraag zal er een literatuurstudie plaatsvinden.
Waarom zijn deze vragen interessant en relevant? Uit het vooronderzoek is gebleken dat het pedagogisch groepsplan een andere opbouw hanteert dan de didactische groepsplannen (1-zorgroute). De wens van basisschool Het Timpaan is dat het pedagogisch groepsplan dezelfde opbouw krijgt als de didactische gr oepsplannen. Aan de hand van deze vragen wordt duidelijk hoe het pedagogisch groepsplan opgebouwd moet worden.
Pagina | 20
Wat zijn de beoogde uitkomsten en opbrengsten van jouw onderzoek? Het doel aan het einde van het onderzoek is om een pedagogisch groepsplan op te stellen aan de hand van de richtlijnen van de 1-zorgroute. Het pedagogisch groepsplan zal dezelfde opbouw krijgen als de didactische groepsplannen, omdat de leerkrachten al bekend zijn met deze werkwijze en het plan doorgevoerd kan worden in ESIS (administratiesysteem).
Pagina | 21
Hoofdvraag 2
Op welke manier kan de beginsituatie voor het pedagogisch groepsplan vastgesteld worden voor leerlingen uit de bovenbouw? Welke onderzoeksactiviteiten ga je ondernemen voor iedere deelvraag? Hoe ziet de praktijkcomponent eruit ?
Deelvragen
Welke informatie is belangrijk bij het vaststellen van een beginsituatie voor een pedagogisch groepsplan?
De informatie zal verwerkt worden in een stappenplan, zodat duidelijk wordt waar leerkrachten op moeten letten bij het vaststellen van de beginsituatie. De informatie zal opgenomen worden in een vragenlijst, die ontworpen zal worden. Aan de hand van deze vragenlijst kan de beginsituatie in kaart worden gebracht.
Welk gedrag past bij leerlingen uit de bovenbouw?
Voor deze deelvraag zal er een literatuurstudie plaatsvinden. Tevens zal er een interview plaatsvinden met de bouwcordinators van groep 5/6 en groep 7/8. Voor deze deelvraag zal er een literatuurstudie plaatsvinden. Tevens zal er een interview plaatsvinden met de bouwcordinators van groep 5/6 en groep 7/8. Voor deze deelvraag zal er een literatuurstudie plaatsvinden. Tevens zal er een interview plaatsvinden met de bouwcordinators van groep 5/6 en groep 7/8.
Hoe kan gedrag van leerlingen uit de bovenbouw gemeten worden?
De informatie zal verwerkt worden in een stappenplan, zodat duidelijk wordt op welke manier leerkrachten het gedrag van leerlingen uit de bovenbouw kunnen meten. De informatie zal opgenomen worden in een vragenlijst, die ontworpen zal worden. Aan de hand van deze vragenlijst kan de beginsituatie in kaart worden gebracht en kunnen er specifieke onderwijsbehoeften worden beschreven.
Welke rol speelt de omgeving op het gebied van gedrag bij leerlingen uit de bovenbouw?
Waarom zijn deze vragen interessant en relevant? Uit het vooronderzoek is gebleken dat het vaststellen van een beginsituatie voor een pedagogisch groepsplan lastig is. Aan de hand van deze vragen zal duidelijk worden wat belangrijk is en waar op gelet moet worden bij het vaststellen van een beginsituatie voor een pedagogisch groepsplan.
Pagina | 22
Wat zijn de beoogde uitkomsten en opbrengsten van jouw onderzoek? Het doel aan het einde van het onderzoek is om duidelijk voor ogen te hebben hoe de beginsituatie voor leerlingen uit de bovenbouw vastgesteld kan worden. Leerkrachten zullen aan de hand van een vragenlijst en een stappenplan de beginsituatie kunnen vaststellen.
Pagina | 23
Interactie met het schoolteam Hoe plan je de interactie met het schoolteam? De interactie met het schoolteam zal over het algemeen plaatsvinden met de interne begeleiders. Als er vragen of problemen optreden, zullen zij ondersteunen. Tevens zullen de bouwcordinators en de adjunct directeur ondersteunen als er vragen optreden, die niet beantwoord kunnen worden door de interne begeleiders. Het hele team zal ingelicht worden tijdens studiedagen of vergaderingen. Tijdens deze studiedagen of vergaderingen kan het team hun ideen/meningen uiten, zodat deze meegenomen kunnen worden in het onderzoek.
Overleg met de begeleidende docent Hoe plan je het overleg met jouw begeleidend docent? Het overleg met Peter Roos zal plaatsvinden tijdens SOT momenten die ingepland zijn in het rooster of tijdens extra begeleidingsmomenten, die evt. aangevraagd kunnen worden. Tijdens het schoolontwikkelthema wordt er samengewerkt met Robin Wiersma uit klas VR3B. Er is een verdeling gemaakt tussen de onderbouw en de bovenbouw, zodat ieder zijn eigen bijdrage kan leveren aan het onderzoek.
Overige opmerkingen
Vastgesteld op: 6 november 2013
Handtekening student
Handtekening docent
Pagina | 24
Bijlage 2: Interview adjunct directeur, schoolontwikkeling

Wat verstaat u onder schoolontwikkeling? Schoolontwikkeling is een breed containerbegrip waar het volgende onder verstaan wordt: ontwikkeling van onze visie, ontwikkeling van het team, ontwikkeling van het schoolplan (waarin beschreven staat waar we de komende 4 jaar aan gaan werken) en de individuele ontwikkeling van de leerkrachten. Er ontstaan verschillende lagen en het is belangrijk dat alle ontwikkelingen zichtbaar worden op de werkvloer.
Hoe vindt schoolontwikkeling in uw school plaats? Vanuit het schoolplan wordt bekeken aan welke doelen we de komende tijd gaan werken. Deze doelen worden samengesteld door het hele team. Samen wordt bekeken hoe de maatschappij verandert en op welke manier daarop ingespeeld moet worden. Tevens wordt bekeken wat de overheid van ons verwacht. Per schooljaar wordt bekeken door de directie aan welke doelstellingen gewerkt gaat worden. De bouwcordinators en IB-ers geven de directie advies en samen met het hele team wordt besloten aan welke doelen het komende jaar gewerkt wordt. Daarnaast vinden er ontwikkelingen plaats in de groepen. Leerkrachten geven nieuwe ontwikkelingen aan en als deze ontwikkelingen aansluiten bij onze visie, mogen deze uitgevoerd worden. Onze school vindt het erg belangrijk dat het hele team achter alle nieuwe ontwikkelen staat en daarom wordt samen bekeken aan welke doelen gewerkt gaat worden.
Hoe komt de school tot een onderwerp voor onderwijsvernieuwing? Samen met het team wordt bekeken hoe de maatschappij verandert en wat de overheid van ons verwacht. Tevens wordt bekeken hoe de populatie zich ontwikkelt en of onze school daar op een andere manier op moet inspelen. Om nieuwe onderwerpen in te leiden, toont de directie bijv. prikkelende filmpjes aan het team, zodat bekeken kan worden of onze school zich verder kan ontwikkelen op dit gebied. Daarnaast worden er ook onderwerpen aangeboden door de bouwcordinators, IB-ers en de raad van toezicht (bestuur).
Wie worden hierbij betrokken? Hebben leerkrachten hier ook invloed op? Iedereen binnen ons team wordt betrokken bij de schoolontwikkeling, maar daarbij heeft iedereen zijn eigen taak. Onze school maakt gebruik van functiedifferentiatie, dit houdt in dat leerkrachten gekoppeld worden aan vakgebieden. Er zijn bijv. leerkrachten die zich bezighouden met taal, rekenen of met het vroeg voorschoolse project. Op deze manier heeft iedere leerkracht zijn eigen taak en worden ontwikkelingen in kleine groepen uitgewerkt. Deze groepen zijn verantwoordelijk voor de aangewezen ontwikkelingen en koppelen deze, samen met de directie terug naar het hele team.
Welke stappen onderneemt de school bij schoolontwikkeling/onderwijsvernieuwing? Doordat onze school gebruik maakt van functiedifferentiatie, ontstaan er taakgroepen. In deze taakgroep is n iemand verantwoordelijk voor het bereiken van de doelen. Een taakgroep gaat zich richten op de aangewezen doelen, koppelt de bevindingen terug naar het team en geeft duidelijk een beginsituatie, doelstelling en resultaten weer. Tevens onderneemt onze school altijd de volgende stappen: wat is het onderwerp, wat is de beginsituatie, aan welke doelstelling gaat gewerkt worden, wat is het gewenste resultaat, welke stappen moeten ondernomen worden, welke kosten zijn eraan verbonden en op welke wijze zal gevalueerd worden.
Pagina | 25
Aan welke onderwijsvernieuwingen hebben jullie de afgelopen jaren gewerkt en hoe kijkt u daarop terug? Het Brede schoolnetwerk; andere schooltijden, integraal kindcentrum en aan Passend onderwijs; hoogbegaafden, sociaal-emotionele minder vaardige leerlingen, talentonderwijs, handelingsgericht werken (1-zorgroute), invoering nieuwe rekenmethode en aanpassing doorgaande lijn van groep 2 naar groep 3, invoering nieuwe taalmethode en invoering van nieuwe gedragsregels. Ik kijk plezierig terug op deze onderwijsvernieuwingen en vind het mooi om te zien hoe het hele team met veel enthousiasme meewerkt. Hoe denkt het team over onderwijsvernieuwingen en op welke manier spelen zij een rol bij deze onderwijsvernieuwingen? Het team geeft aan dat er veel schoolontwikkelingen plaatsvinden en dat zij hier ook erg trots op zijn. Tevens geeft het team aan dat zij dit niet als werkdruk zien, maar dat dit een bijdrage levert aan hun werkbeleving, die zij ervaren als plezierig. Daarnaast vervult het team hun rol door in een taakgroep plaats te nemen, deel te nemen aan nascholing of mee te werken aan collegiale consultatie. Onder deze collegiale consultatie wordt verstaan dat leerkrachten bij elkaar in de groep komen kijken aan de hand van een kijkwijzer en elkaar tops & tips kunnen geven over de aangeboden lessen.
Op welke manier hebben jullie tijdens vorige onderwijsvernieuwingen de betrokkenheid van collegas gecreerd? De betrokkenheid van het team kan het beste worden gecreerd door gezamenlijk het schoolplan op te stellen. Tevens is het belangrijk dat als de doelstellingen voor een schooljaar zijn geformuleerd, de taakgroepen meteen betrokken worden. Deze taakgroepen zullen later evalueren met het hele team, zodat het hele team betrokken zal blijven.
Op welke manier brengen jullie kennis over aan collegas op het gebied van veranderingen? Dit is heel erg wisselend. Soms worden er docenten uitgenodigd om een taakgroep te scholen of volgen leerkrachten/ IB-ers een externe scholing, om vervolgens een interne scholing te bieden aan het hele team. Tevens vinden wij het belangrijk dat we veel expertise binnen het team halen. Een voorbeeld hiervan is dat de taal- en rekencordinators up to date blijven. Zij kunnen de nieuwste ontwikkelingen overbrengen naar het team. Deze cordinators worden vrij geroosterd om nascholing, conferenties of netwerkbijeenkomsten bij te wonen. Hoe evalueert het team hun eigen handelen op het gebied van schoolontwikkeling/onderwijsvernieuwingen? Dit gebeurt het meeste door de collegiale consultatie. Op deze manier wordt samen bekeken hoe leerkrachten functioneren en hoe het onderwijs verbeterd kan worden. Tevens komt er tijdens het functioneringsgesprek n onderwerp aan bod, waar tijdens het klassenbezoek extra op gelet zal worden.
Pagina | 26
Bijlage 3: Interview interne begeleiders, schoolontwikkelthema pedagogisch groepsplan

Op het Timpaan wordt met groepsoverzichten en groepsplannen gewerkt. Wordt er op Het Timpaan ook met individuele handelingsplannen gewerkt? Incidenteel wordt er met individuele handelingsplannen gewerkt. Het is eigenlijk meer een overgangssituatie, omdat er nog geen pedagogisch groepsplan is. Zo ja, wanneer worden individuele handelingsplannen ingezet? Een individueel handelingsplan wordt ingezet bij bijv. gedragsproblemen en werkhoudingsproblematiek Hoe vaak per schooljaar wordt er een groepsplan opgesteld? Het groepsplan wordt twee keer per jaar opgesteld, namelijk in september en in februari. Dit is aan de hand van de Cito afname in januari en juni. Wordt binnen de groepsplannen convergent of divergent gedifferentieerd? Binnen de groepsplannen wordt er, over het algemeen, convergent gedifferentieerd. Een groepsplan bestaat uit drie subgroepen. Binnen deze subgroepen wordt er convergent gedifferentieerd, alleen is niet voor iedereen de basisgroep de doelstelling. Iedere subgroep heeft een eigen doel. Er zijn leerlingen met een ontwikkelingsperspectief. Deze leerling heeft een eigen leerlijn en een eigen doel. Dit wordt ook wel de X le erling genoemd.
Waarom heeft de school gekozen voor deze vorm van differentiatie? De interne begeleiders vinden het werken met individuele handelingsplannen niet werkbaar. Het is veel effectiever om de onderwijsbehoeften van de leerlingen te bundelen in subgroepen. Eigenlijk willen zij ieder kind in een plan betrekken. Het is niet zo van jij bent geen zorg leerling, dus wij zien jouw onderwijsbehoeften niet . Ook is het overzichtelijker. Op deze manier worden de leerkrachten bewust van de leerlijn. Een convergent groepsplan kan veel doelgerichter aangeboden worden en kan passender gemaakt worden dan een algemeen handelingsplan. De interne begeleiders zijn geen voorstanders van een divergente differentiatie. Aangegeven wordt dat het voor Het Timpaan niet haalbaar is en zij hier niet op gericht zijn. Voor sommige leerlingen is het passender als er een divergente differentiatie wordt toegepast voor een bepaald vakgebied, maar op zijn totaliteit lukt dat niet.
Het pedagogisch groepsplan is nog niet ingevoerd op Het Timpaan, op welke manier wordt er nu omgegaan met gedragsproblemen in een groep? Wanneer er een groep is, waarbij geen goed pedagogisch klimaat is, volgt er een gesprek met de interne begeleiders. Met behulp van Scol, No Blame, het sociogram, gesprekken met ouders en/of leerkrachten, observaties en incidenten kan een slecht pedagogisch klimaat gesignaleerd worden. De No Blame methode pakt het pestprobleem op, hier wordt ook naar gehandeld. De interne begeleiders bekijken hoe het probleem aangepakt kan worden en maken hier een plan voor. Het blijft meer bij aantekeningen maken, een concreet plan is er nog niet. De interne begeleiders houden de regie bij de uitvoering van het plan. Soms krijgen de interne begeleiders van de leerkracht zorgen te horen over de samenstelling van de groep. De interne begeleiders proberen aan de hand van de kenmerken van het kind een goede samenstelling te maken, dit lukt niet altijd. De interne begeleiders kijken dan naar de mogelijkheden van een andere groep, is het mogelijk om een leerling te verplaatsen? Ook bij leerlingen, die niet voldoende tot leren komen, wordt gekeken naar mogelijkheden van een andere groep. Dit is een ingrijpend proces, maar pakt altijd goed uit. Pagina | 27
Op welke manier bereidt de school leerkrachten voor op passend onderwijs en daarbij in het bijzonder op gedragsproblemen bij leerlingen? Dit gebeurt vanuit het samenwerkingsverband. De interne begeleiders bekijken wat het basisarrangement wordt. Er wordt bekeken of de leerkrachten het basisarrangement aankunnen. Aan de hand van deze observatie wordt er nascholing aangeboden. Het proces is nu gaande en een voorbeeld daarvan is het inzetten van groepsplannen. De kennis die wij als school al hebben opgebouwd, wordt nu ingezet. Als eenpitter moet onze school van alle markten thuis zijn. De gedragsproblemen worden niet anders. De interne begeleiders proberen wel te kijken of wat zij nu doen, voldoende is. Anders zullen er aanpassingen plaatsvinden. Binnen de school is er een zorgteam werkzaam. Met elkaar proberen zij kennis uit te bouwen en te voldoen aan de onderwijsbehoeften van de leerlingen. Leerlingen waar de school nooit passend genoeg voor kan zijn, worden doorverwezen. Dit gebeurt niet alleen bij een gedragsprobleem. Soms kan er afgevraagd worden wat de beste plek is voor een leerling, ondanks dat de situatie wel haalbaar is op school. Tevens gaven de interne begeleiders aan dat de kennis naar collegas aangeboden wordt tijdens studiedagen. Pedagogisch groepsplannen kunnen gentegreerd worden in een didactisch groepsplan, maar kunnen ook apart opgesteld worden. Waar gaat uw voorkeur naar uit? De voorkeur van de interne begeleiders gaat uit naar een apart opgesteld pedagogisch groepsplan. Wat is de reden dat u hiervoor kiest? De interne begeleiders geven aan dat zij didactische groesplannen, didactisch willen laten. Leerkrachten beschrijven vaak pedagogisch kenmerken. Voor het opstellen van een pedagogisch groepsplan wil de school de middelen inzetten, die al gebruikt worden (No Blame enz.). Als er wordt gekozen voor een apart opgesteld pedagogisch groepsplan, ontstaan er verschillende keuzen in de werkwijze. Pedagogische groepsplannen kunnen voor alle leerlingen worden opgesteld, voor sommige leerlingen en voor enkele leerlingen. Waar gaat uw voorkeur naar uit en waarom? Het is belangrijk dat het signaleren en analyseren voor de hele groep centraal staat. Scol is een goed hulpmiddel om de beginsituatie voor een groepsoverzicht op te stellen. De leerkracht wordt verplicht om bewust naar de groep te kijken. Vanuit de analyse kunnen er kleine groepjes gemaakt worden, waar de leerkracht zich op gaat richten. Tijdens het eerste gesprek werd aangegeven dat het pedagogisch groepsplan dezelfde opbouw moet krijgen als de didactische groepsplannen. In de literatuur is gebleken dat een pedagogisch groepsplan toch anders is opgebouwd. Mag er afgeweken worden van de opbouw? Het is belangrijk dat de opbouw van het pedagogisch groepsplan zo dicht mogelijk bij de bestaande opbouw van de 1-zorgroute blijft. Kopjes mogen gebundeld worden. Bekijk wat er echt in het pedagogisch groepsplan opgenomen moet worden en probeer kopjes te bundelen. Geef in de handleiding aan welke handvatten de leerkrachten nodig hebben, hier mag best theorie aan toegevoegd worden. Bij het opstellen van een pedagogisch groepsplan is het belangrijk dat de beginsituatie goed wordt vastgesteld. Op welke manier kan de beginsituatie volgens u het beste worden vastgesteld? Met behulp van: observaties, gesprekken met ouders en leerkrachten, het OVM bij kleuters, de No Blame, Scol en het Sociogram. Tijdens het eerste gesprek gaf u ook aan dat het pedagogisch groepsplan niet voor elke groep verplicht wordt. Wat zijn voor u signalen om een pedagogisch groepsplan op stellen voor een groep? Uitval die tijdens de afname van de signaleringsinstrumenten geconstateerd worden (No Blame, OVM, Scol etc.) en signalen van ouders en leerkrachten. Pagina | 28
Bijlage 4: Vragenlijst voor de bouwcordinators

Vragenlijst, schoolontwikkeling en het pedagogisch groepsplan Om te beginnen willen wij u bedanken dat u de tijd neemt om deze vragenlijst in te vullen. Als derdejaars PABO studenten zijn wij bezig met een onderzoek naar schoolontwikkeling en het schoolontwikkelthema pedagogisch groepsplan. Aan de hand van deze vragenlijst kunnen wij een beginsituatie opstellen van Het Timpaan op het gebied van de ontwikkeling rondom het pedagogisch groepsplan. De aankomende maanden zullen wij ons verder gaan verdiepen in dit thema, zodat het pedagogisch groepsplan ingevoerd kan worden op Het Timpaan. Hoe moet u de vragenlijst invullen: In het eerste gedeelte van de vragenlijst zullen er vragen gesteld worden over schoolontwikkeling en in tweede gedeelte zullen er vragen gesteld worden over het schoolontwikkelthema pedagogisch groepsplan. De openvragen mogen aan de rechterkant beantwoord worden en gesloten vragen mogen beantwoord worden door middel van het juiste hokje aan te kruisen. Veel succes! Naam: Klik hier als u tekst wilt invoeren. Functie: Klik hier als u tekst wilt invoeren. Vragen over schoolontwikkeling 1. Wat verstaat u onder schoolontwikkeling? Onder schoolontwikkeling versta ik: Klik hier als u tekst wilt invoeren.
2. Aan welke schoolontwikkelingen heeft u de afgelopen jaren gewerkt?
De afgelopen jaren heb ik aan de volgende schoolontwikkelingen gewerkt: Klik hier als u tekst wilt invoeren.
3. Wat vindt u onmisbaar bij schoolontwikkeling?
Onmisbaar bij schoolontwikkeling vind ik: Klik hier als u tekst wilt invoeren.
Pagina | 29
4. Wat is uw rol als bouwcordinator bij schoolontwikkeling?
Mijn rol als bouwcordinator is: Klik hier als u tekst wilt invoeren.
5. Welke stappen onderneemt u als bouwcordinator bij schoolontwikkeling?
Als bouwcordinator onderneem ik de volgende stappen: Klik hier als u tekst wilt invoeren.
6. Hoe evalueert u op uw eigen handelen op het gebied van schoolontwikkeling?
Ik evalueer mijn eigen handelen op het gebied van schoolontwikkeling door: Klik hier als u tekst wilt invoeren.
7. Hoe kijkt u terug op schoolontwikkeling?
Plezierig
Onplezierig Pagina | 30
Vragen over pedagogisch groepsplan 8. Hoe ervaart u het werken met de 1zorgroute? Plezierig Onplezierig
9. Hoe lijkt u het werken met een pedagogisch groepsplan?
Plezierig
Onplezierig Niet gentegreerd
10. Pedagogische groepsplannen kunnen gentegreerd worden in didactische groepsplannen. Waar gaat uw voorkeur naar uit? 11. Het pedagogisch groepsplan moet dezelfde opzet krijgen als de 1-zorgroute. Kiest u eens ga naar vraag 13. Kiest u oneens ga naar vraag 12. 12. U heeft aangegeven dat het pedagogisch groepsplan een andere opbouw moet krijgen dan de 1-zorgroute. Welke opbouw moet het pedagogisch groepsplan volgens u krijgen?
Gentegreerd
Eens
Oneens
Het pedagogisch groepsplan moet volgens mij de volgende opbouw krijgen: Klik hier als u tekst wilt invoeren.
13. Op school werkt u naast de 1-zorgroute ook met individuele handelingsplannen. Kiest u ja ga naar vraag 14. Kiest u nee ga naar vraag 15. 14. Als het pedagogisch groepsplan ingezet wordt in een klas, moeten er dan evt. ook nog individuele handelingsplannen worden ingezet? (Deze individuele handelingsplannen worden dan specifiek gericht op gedrag.) 15. Pedagogische groepsplannen moeten in elke klas worden ingezet. Kiest u ja ga naar vraag 17. Kiest u nee ga naar vraag 16. 16. U heeft aangegeven dat pedagogische groepsplannen niet in elke klas ingezet moeten worden. In welke klassen (keuze uit groep 1 t/m 8) zou u een pedagogisch groepsplan inzetten?
Ja
Nee
Ja
Nee
Ja
Nee
Ik zou een pedagogisch groepsplan in de volgende klassen inzetten: Klik hier als u tekst wilt invoeren.
Pagina | 31
17. Pedagogische groepsplannen kunnen ingezet worden voor alle leerlingen, sommige leerlingen of enkele leerlingen. Voor wie moet volgens u het pedagogisch groepsplan worden ingezet?
Alle leerlingen
Sommige leerlingen
Enkele leerlingen
Verschild per situatie
18. Bij welke signalen vindt u het noodzakelijk om een pedagogisch groepsplan in te zetten? (Daarbij kunt u denken aan: samenwerking, omgang met elkaar, relaties tussen leerkracht en leerling etc.)
Bij de volgende signalen vind ik het noodzakelijk om een pedagogisch groepsplan in te zetten: Klik hier als u tekst wilt invoeren.
19. Op welke manier kan volgens u de beginsituatie voor een pedagogisch groepsplan worden vastgesteld?
Volgens mij kan voor een pedagogisch groepsplan de beginsituatie op de volgende manier worden vastgesteld:Klik hier als u tekst wilt invoeren.
20. Bij een pedagogisch groepsplan moet convergent of divergent gedifferentieerd worden. Convergent: dezelfde doelen worden in een bepaalde periode nagestreefd. Er is een basisaanbod voor de hele groep. Divergent: leerlingen werken op eigen niveau en er wordt gekeken naar de ontwikkelingen van een leerling. 21. Vindt u dat u over genoeg kennis beschikt op het gebied van een pedagogisch groepsplan?
Convergent
Divergent
Onvoldoende
Voldoende
Goed
U bent nu aan het einde gekomen van deze vragenlijst. Heeft u nog aandachtspunten die u aan ons wilt meegeven voor het opstellen van een pedagogisch groepsplan? Klik hier als u tekst wilt invoeren.
Nogmaals bedankt voor het invullen van deze vragenlijst. Met vriendelijke groeten, Robin Wiersma en Carmen Liebrand
Pagina | 32
Bijlage 5: Resultaten vragenlijsten

Bouwcordinator 1/2 Vragen, schoolontwikkeling Wat verstaat u onder schoolontwikkeling? Voor mij betekent dit dat de school constant bezig is om zich te verbeteren en te ontwikkelen op verschillende gebieden. Daarbij uitgaande van het kind in een maatschappij die in beweging is. Hierbij is een goede visie nodig die gedragen wordt door het hele team. Het is belangrijk dat een school zich blijft ontwikkelen. Deze ontwikkeling kan gebaseerd zijn op nieuwe dingen/ ontwikkelingen maar ook op punten waar wij misschien mee bezig zijn maar die nog verder uitgediept moeten worden. Het draagt bij aan de ontwikkeling van onze school waardoor wij ons ook professioneler gaan ontwikkelen. Schoolontwikkeling is dus zeer belangrijk en draagt bij aan een professioneel klimaat. Zorgroute (groepsplannen), adaptief onderwijs, directe instructie, gedragsregels, kijkwijzer directe instructie begrijpend lezen, talentonderwijs (en vast nog veel meer waar ik nu even niet op kan komen). Het continu in beweging blijven als school. Altijd open staan voor vernieuwing en aanpassing op actuele ontwikkelingen om tot een beter resultaat te komen. Dat we op schoolbreedte ons ontwikkelen op een didactisch, pedagogisch, cultureel, of sociaal/ emotioneel vlak. Daarmee bedoel ik een thema dat gedragen en uitgevoerd wordt binnen de verschillende jaargroepen. Het hoeft niet altijd alle jaargroepen te betreffen. Bouwcordinator 3/4 Bouwcordinator 5/6 Bouwcordinator 7/8
Aan welke schoolontwikkelingen heeft u de afgelopen jaren gewerkt?
Directe instructiemodel borgen, talentonderwijs en rekenen met Sprongen vooruit.
O.a. Adaptief onderwijs/werkvormen/ opbrengstgericht werken/ passend onderwijs.
Het maken van groepsplannen voor lezen, rekenen en spelling. Invoeren van nieuwe methoden, WIG en Estafette. Het invoeren van meer technieklessen in de bovenbouw.
Pagina | 33
Wat vindt u onmisbaar bij schoolontwikkeling?
Het plan moet gedragen worden door alle leerkrachten, aansluiten bij het kind en uit te voeren zijn.
Wat ik onmisbaar vind bij schoolontwikkeling is dat het een item moet zijn waar men nieuwe dingen over kan leren en wat uitgediept kan worden. Dus vernieuwend, uitdagend. Het moet bijdragen aan een professioneel klimaat en goed toepasbaar zijn in de praktijk. Ik vind het belangrijk dat je er in de praktijk ook wat aan hebt en dat het iets bijdraagt. Als er afspraken worden gemaakt over een bepaald item moeten deze duidelijk zijn. Onze rol is om te kijken hoe collegas de schoolontwikkeling-themas oppakken. Is het toepasbaar in de praktijk. Nagaan wat de ervaringen zijn van mensen en eventueel suggesties voor aanpassingen. Ook komen wij soms bij mensen op consultatie om te kijken hoe het loopt en om eventueel tips te geven. Zorgen voor een doorgaande lijn en dat iedereen op dezelfde manier met een schoolontwikkelingthema bezig is.
Inlezen in vakliteratuur, trends volgen en durven te proberen. Studies en cursussen. Ook de ouders hierin betrekken. M.a.w. een actieve houding. Niet genoegen nemen met dat doen we al jaren zo.
De bereidheid om samen vernieuwing aan te brengen die verbetering brengt binnen ons onderwijs. De bereidheid om verder te kijken dat alleen het belang voor je eigen groep of bouw waar je op dat moment werkzaam bent. Eigen zienswijze moeten soms opzij gezet worden om een gezamenlijk doel te behalen. Alleen als mensen daarvan doordrongen zijn kan er een doel behaald worden. Steeds goed genformeerd zijn over gang van zaken, overleg met directie en IB hierover. Meedenken in het bepalen van ontwikkelthemas , de uitvoering ervan. In vergaderingen onderwerpen aan de orde stellen, samen vaststellen of doelen wel of niet bereikt worden.
Wat is uw rol als bouwcordinator bij schoolontwikkeling?
Meedenken, cordineren van de uitvoering en signaleren.
Ontwikkelingen met directie doornemen. Wat willen we en hoe gaan we dit aanpakken. Naar het team toe lijnen uitzetten en knelpunten verzamelen. Ook stimuleren om nieuwe tools te gaan gebruiken.
Pagina | 34
Welke stappen onderneemt u als bouwcordinator bij schoolontwikkeling?
Zorgen dat een bepaald schoolontwikkelingsplan uitgevoerd wordt en door te evalueren kunnen we er van leren en het plan evt. bijstellen of uit breiden.
Vaak wordt het eerst met ons besproken en daarna naar collegas gecommuniceerd. Wij zijn er van op de hoogte, zodat wij vragen van collegas kunnen beantwoorden. Soms volgen wij het onderwerp ook door dit tijdens de vergaderingen te laten terugkomen en op consultatie te komen. Dit ligt er vaak aan wat het onderwerp is. (Zie ook het antwoord op boven gestelde vraag.) Nagaan wat de afspraken waren en het doel van het ontwikkelthema was. Heb ik dit bereikt? Hoe doe ik dit zelf in de praktijk? Heb ik dit ook bereikt in mijn bouw? Naar aanleiding van de evaluatie maak ik de nodige aanpassingen. Plezierig
Informeren, beleid medebepalen, zorgen voor praktische handvatten en materialen, overzicht houden wat er daadwerkelijk gedaan wordt. Knelpunten met directie doorspreken.
Vergadering directie/IB. Vergadering plenair. Vergadering Bouw. Klassenbezoek of weer vergadering. Gesprekken met collegas. Terugkoppeling naar directie en IB.
Hoe evalueert u op uw eigen handelen op het gebied van schoolontwikkeling?
Samen te evalueren en te kijken wat mijn rol hierin was en of de ontwikkeling sterker zou zijn als ik anders had gehandeld.
Door te vergelijken met andere scholen en collegas, door gesprekken met teamleden, mede bouwcordinatoren en directie/IB, door de opbrengsten te volgen.
Eigenlijk kan ik daar nu geen voorbeeld van geven.
Hoe kijkt u terug op schoolontwikkeling?
Plezierig
Plezierig
Plezierig
Pagina | 35
Vragen, pedagogisch groepsplan Hoe ervaart u het werken met de 1- zorgroute? Hoe lijkt u het werken met een pedagogisch groepsplan? Pedagogische groepsplannen kunnen gentegreerd worden in didactische groepsplannen. Waar gaat uw voorkeur naar uit? Het pedagogisch groepsplan moet dezelfde opzet krijgen als de 1-zorgroute. U heeft aangegeven dat het pedagogisch groepsplan een andere opbouw moet krijgen dan de 1-zorgroute. Welke opbouw moet het pedagogisch groepsplan volgens u krijgen? Op school werkt u naast de 1-zorgroute ook met individuele handelingsplannen. Plezierig Plezierig Gentegreerd Plezierig Plezierig Niet gentegreerd Plezierig Plezierig Niet gentegreerd Plezierig Hier kan ik geen mening over geven. Gentegreerd
Eens
Eens
Eens
Eens
Ja
Nee
Nee
Ja
Pagina | 36
Als het pedagogisch groepsplan ingezet wordt in een klas, moeten er dan evt. ook nog individuele handelingsplannen worden ingezet? (Deze individuele handelingsplannen worden dan specifiek gericht op gedrag.) Pedagogische groepsplannen moeten in elke klas worden ingezet. U heeft aangegeven dat pedagogische groepsplannen niet in elke klas ingezet moeten worden. In welke klassen (keuze uit groep 1 t/m 8) zou u een pedagogisch groepsplan inzetten? Pedagogische groepsplannen kunnen ingezet worden voor alle leerlingen, sommige leerlingen of enkele leerlingen. Voor wie moet volgens u het pedagogisch groepsplan worden ingezet?
Nee
Nee
Ja
Ja
Ja
Nee
Daar waar het nodig is on afhankelijk van de jaargroep. Als er een goed pedagogisch klimaat is, hoeft er gn plan opgezet te worden denk ik .
Alle leerlingen
Alle leerlingen
Pagina | 37
Bij welke signalen vindt u het noodzakelijk om een pedagogisch groepsplan in te zetten? (Daarbij kunt u denken aan: samenwerking, omgang met elkaar, relaties tussen leerkracht en leerling etc.)
In elke groep is een pedagogisch groepsplan van belang. Ook als er weinig conflicten of gedragsproblemen zijn. Je kunt dan inzetten op bijv. samenwerken, elkaar helpen, naar elkaar luisteren, discussies voeren en elkaars mening respecteren en accepteren wie jezelf en de ander is.
Faalangst, samenwerking, omgang met elkaar, veel ruzies, vaak terugkomende boosheid, hoe gaan we met elkaar om.
Ik vind dat je alle kinderen helder in beeld moet hebben. Een groepsplan dwingt je echt goed te kijken naar leerlingen om vorderingen te maken. Ook voor de gemiddelde leerling is het goed eens kritisch te kijken naar ontwikkelpunten. Al is het maar inzetten van talenten op dit vlak om andere kinderen te helpen. Voor de zwakkere leerling is het noodzakelijk om niet alleen te signaleren, maar ook een plan van aanpak te hebben. Bewust nadenken over knelpunten en gericht een oplossing gaan zoeken. Op alle vlakken zoals samenwerken, omgaan met elkaar is dit van belang. Ook omdat deze vaak overlappend zijn. Observaties in de les en bij buiten spel/ Scol/ No Blame/OVM.
Bij veel onrust in een groep, veel conflicten, slechte werksfeer, pestgedrag, ordeproblemen enz.
Op welke manier kan volgens u de beginsituatie voor een pedagogisch groepsplan worden vastgesteld? Bij een pedagogisch groepsplan moet convergent of divergent gedifferentieerd worden.
Door gebruik te maken van de overdracht, Scol en sociogram te gebruiken. Bij kleuters zul je dit vooral door observeren en registreren doen. Divergent
Scol, sociogram, observaties en gegevens uit overdracht.
Ik denk dat Scol kan helpen, maar is zeker niet afdoende. Een soort vragenlijst over bovengenoemde zaken per groep? Convergent en divergent
Convergent
Divergent
Pagina | 38
Vindt u dat u over genoeg kennis beschikt op het gebied van een pedagogisch groepsplan? U bent nu aan het einde gekomen van deze vragenlijst. Heeft u nog aandachtspunten die u aan ons wilt meegeven voor het opstellen van een pedagogisch groepsplan?
Goed
Voldoende
Onvoldoende
Onvoldoende
Het moet goed toe te passen zijn, niet tijdrovend en smart zijn opgesteld. Heel veel succes!!
Het is moeilijk om einddoelen te kunnen vaststellen en deze objectief te meten als het gaat om gedrag. Ik ben benieuwd hoe je dit in een groepsplan gaat verwerken. Ik kan mij voorstellen dat je een plan maakt voor de basisgroep die meer convergent is en de zorggroep meer divergent.
Pagina | 39
Bijlage 6: Documentenanalyse
Waarnemingscategorie Schoolontwikkeling Kernwoord Schoolontwikkeling Schoolgids We starten direct na de zomervakantie met de invoering van de nieuwe gedragsregels. De taalcordinator gaat zich verdiepen in de recente ontwikkelingen op het gebied van het taalonderwijs en aan het team voorleggen met welke taalmethode we in de toekomst willen gaan werken; De leerkrachten worden in het kader van de verkregen subsidie Cultuureducatie met kwaliteit geschoold op n van de volgende disciplines: dans, theater, beeldende vorming, multimedia of wetenschap en techniek. Aan het einde van het schooljaar zullen de leerlingen hier kennis van nemen. Ten aanzien van muziek starten we in de groepen 1 t/m 3 met een nieuwe methode zangmakers. Kinderen uit de groepen 5 krijgen het aanbod voorbereidend instrumentaal onderwijs; Het basisarrangement voor Passend onderwijs wordt in samenwerking met het Samenwerkingsverband Doetinchem vastgesteld. Schoolplan Onderwijsmap
Pagina | 40
Doelen schoolontwikkeling passend onderwijs
Het ondersteuningsprofiel van Het Timpaan stellen we op. De intern begeleider schrijft samen met de leerkracht van de kangoeroegroep een subsidie aanvraag voor aanschaf van extra materialen voor hoogbegaafden. Verschillende materialen worden hiervoor bekeken. Acadin wordt ingezet voor meer en hoogbegaafde leerlingen in de groep. Afspraken rond meer en hoogbegaafde kinderen worden vastgelegd in een protocol. De aanpak wordt verwerkt in de groepsplannen voor de plusleerlingen. Het ondersteuningsprofiel wordt opgenomen in de schoolgids. In het jaarprogramma worden deze werkmomenten en vergaderingen opgenomen. De resultaten van de groepsplannen worden besproken met de leerkrachten door de intern begeleiders en de directie bespreekt de trensanalyse op schoolniveau met de bouwcordinatoren en de intern begeleiders. Omgangsregels komen regelmatig terug in de bouw en afspraken worden vastgelegd in de digitale onderwijsmap. In iedere groep wordt er systematisch gewerkt aan handhaving van de regels.
Het waarborgen van de kwaliteit van passend onderwijs Het waarborgen van de kwaliteit handelingsen opbrengstger icht werken Het waarborgen van de kwaliteit van de socialeemotionele ontwikkeling
Pagina | 41
Kwaliteit van het onderwijs
Onze school wil werken aan de continue verbetering van haar kwaliteit. Op alle mogelijke terreinen. Vandaar dat we aan diverse doelgroepen vragen hoe zij tegen ons onderwijs (in de meest brede zin) en ons functioneren aankijken. Op die manier krijgen we een scherp beeld van onze sterke en zwakke kanten. In het schoolplan staat de strategische visie en worden beleidskeuzes op hoofdlijnen vastgesteld. Jaarlijks beschrijven we in de schoolgids en in ons schoolontwikkelplan, de specifieke activiteiten, verbeterplannen en ontwikkelplannen. Door middel van vragenlijsten aan alle geledingen; kinderen, ouders/verzorgers en teamleden worden we genformeerd over het behalen van de doelstellingen. De resultaten van deze vragenlijsten geven input voor bijstellen en verbeteren van plannen en inzet voor nieuwe schoolontwikkelplannen. Overige input verkrijgen we door de Citoresultaten, financile resultaten en het Risico inventarisatieprogramma. Eindopbrengsten worden jaarlijks vergeleken met de verwachte opbrengsten gezien onze leerlingpopulatie. De opbrengsten worden gevalueerd en verbeteracties worden opgenomen in het onderwijskundig jaarplan. Het bezoek van de inspectie van
Pagina | 42
onderwijs is voor onze organisatie een waardevolle audit. De resultaten van dit rapport kunt u vinden op de site van de inspectie. Momenteel worden we conform het basisarrangement vierjaarlijks bezocht. Vanuit het project opbrengst gericht leiderschap is vanuit de besturen een visitatiecommissie van directeuren samengesteld met een onafhankelijk voorzitter. Zij voeren visitatiegesprekken met het team, de intern begeleiders en met de directie. Na afloop bespreekt de commissie alle bevindingen en rapporteren ze de conclusies aan de directie. Op deze manier krijgt het gevisiteerde team een foto van de school. Deze foto brengt de resultaten, van de ontwikkeling van de kinderen, de stand van zaken op het gebied van zorg en begeleiding en van de kwaliteitszorg in beeld. Hieruit kan de school lering trekken teneinde de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren. Tevens nodigen we jaarlijks een ad random gekozen aselecte groep ouders/verzorgers uit. Dit ouderpanel heeft een open gesprek met de directie. Dit alles vanuit de behoefte om de mening van de ouders/verzorgers over diverse schoolse onderwerpen te horen en op basis daarvan verbeteringen door te voeren.
Pagina | 43
Externe kwaliteit
Zowel intern als extern meten we onze kwaliteit systematisch. Allereerst kennen we de communicatie met de ouders/verzorgers over de ontwikkeling van hun kind(eren). Maar ook vinden wij de communicatie met de ouders als groep belangrijk. Daarom werken wij op Het Timpaan met zogenaamde ouderpanels. Een ouderpanel is een open gesprek tussen het management en een willekeurige groep ouders. Uit dit gesprek kunnen verbeterpunten naar voren komen. Deze worden besproken met het team. Als er voor de verbeterpunten draagvlak is, worden ze in de praktijk gebracht. Op het Timpaan wordt n keer per jaar een ouderpanel gehouden. De groep ouders wisselt bij elk volgend ouderpanel van samenstelling, zodat alle ouders op den duur aan de beurt kunnen komen. Om ouders zoveel mogelijk in de gelegenheid te stellen aanwezig te zijn, vinden de gesprekken s avond plaats. Een ouderpanel is dus een extra overlegvorm naast de medezeggenschapsraad.
Pagina | 44
Pedagogisch groepsplan
Doel handelingsen opbrengstger icht werken
Twee keer in het jaar worden groepsoverzichten en groepsplannen gemaakt in Esis. We gaan voor de zorgleerlingen een ondersteunend programma inzetten t.b.v. spelling. Tijdens de besprekingen van de trendanalyses stellen leerkrachten hun ambitiedoel op. Naast leren, is er op school veel aandacht voor de sociaal emotionele ontwikkeling. We vinden het belangrijk dat kinderen respect hebben voor elkaar. We leren kinderen hun gevoelens te uiten en begrip te hebben voor andere opvattingen. Dit doen we door middel van heldere gedragsregels die herkend en gekend worden door kinderen, leerkrachten en andere betrokkenen van Het Timpaan. Deze gedragsregels zijn: Wij luisteren naar een ander en laten elkaar uitpraten; We hebben zorg voor elkaar en elkaars spullen; In school lopen we rustig en praten we zachtjes; We zorgen dat iedereen mee kan en mag doen met een activiteit; Lachen met elkaar is fijn, lachen om elkaar doet pijn; We helpen elkaar waar nodig; Bij ruzie proberen we het samen goed op te lossen. De leraren streven naar een klimaat dat uitdagend en inspirerend is. Kinderen moeten zich veilig en geborgen voelen. Welbevinden is noodzakelijk om goed te kunnen leren. Door structuur te bieden helpen we de kinderen hun weg te vinden in de vele mogelijkheden die situaties geven om te leren. We proberen de kinderen te stimuleren door het onderwijs waar mogelijk af te stemmen op individuele behoeften van leerlingen. Dit verhoogt het competentiegevoel. We streven er daarbij naar dat het onderwijs en leren als positief en verrijkend wordt ervaren door te zorgen voor succeservaringen en goede resultaten Door het gezamenlijk opstellen van regels (Leefregels op Het Timpaan) willen we de kinderen actief betrekken bij het positief omgaan met elkaar. Deze regels en afspraken bieden de kinderen houvast en steun. Ze dragen tevens bij aan een gevoel van
Het pedagogisch klimaat
Pagina | 45
veiligheid. Leerkrachten zien actief toe op het naleven van de regels. Om in een groep te werken aan een optimaal pedagogisch klimaat starten we de komende periode met het opstellen van pedagogische groepsplannen. Resultaten vanuit het instrument SCOL en het sociogram geven tezamen met de observatiegegevens input voor de specifieke behoeften die in een groep aanwezig zijn. Socialeemotionele ontwikkeling Naast onze reguliere methode voor sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen is het voor geselecteerde leerlingen mogelijk om deel te nemen aan een extra training. Eenmaal per jaar is er onder schooltijd een aanbod voor kinderen uit de groepen 3, 4 en 5 en eenmaal per jaar is er een aanbod voor kinderen uit de groepen 7. In groep 8 kunnen geselecteerde kinderen deelnemen aan het project: Playing for Success (PfS). PfS brengt kinderen op een uitdagende en inspirerende wijze buiten school waar zoveel mogelijk positieve leerervaringen opgedaan worden: het voetbalstadion van de Graafschap. Hier werken ze samen met andere leerlingen aan opdrachten die aansluiten bij hun interesses. Aan het begin van het schooljaar selecteert de school In alle groepen wordt hier dagelijks aandacht aan besteed. We werken er planmatig aan m.b.v. de methode Kinderen en hun sociale talenten. We volgen de sociaal emotionele ontwikkeling door het invullen van SCOL. Dit instrument wordt tweemaal gedurende een schooljaar ingevuld (oktober en mei) Een week na de herfstvakantie nemen we in elke groep het sociogram af. De bedoeling van dit programma is om de sociale relaties en verbindingen die in een groep spelen zichtbaar te maken (bv wie staat er in het middelpunt van de belangstelling, wie staat er buiten, wie vinden elkaar aardig etc.) Wanneer de groepsleerkracht hier zicht op heeft, kan hij/zij hier invloed op uitoefenen. De omgangsregels die zijn opgesteld worden door een ieder eenduidig gerespecteerd en opgevolgd. In groepen met sociaal emotionele problematiek worden groepsplannen ontwikkeld o.l.v. de intern begeleiders.
Pagina | 46
kinderen op basis van de gestelde criteria. Om situaties rond pesten op te lossen maken we o.a. gebruik van de No-Blame methode. Tweemaal per schooljaar inventariseren wij in alle groepen mogelijk pestgedrag en wordt daar waar nodig de aanpak ingezet. Coperatief leren
De gegevens vanuit SCOL en het sociogram worden gebruikt voor het maken van een pedagogisch groepsplan. Hiermee starten we in deze schoolplanperiode
Coperatief leren is een werkwijze om de kwaliteit van het onderwijs te vergroten. Leerlingen kunnen van elkaar leren, niet alleen kennis maar ook vaardigheden. Er is een onderscheid in onbewust samenwerken en bewust samenwerkend leren. Kinderen willen graag samenwerken. Coperatief leren is een bewust in te zetten instrument voor de leraar om samenwerkingsvaardigheden aan te leren. Een leraar pakt coperatief leren gestructureerd aan, waardoor het meer diepgang en kwaliteit krijgt. Coperatief leren kan in tweetallen, maar ook in viertallen. Een belangrijke randvoorwaarde voor coperatief leren is een goed pedagogisch klimaat. Andersom werkt het ook: coperatief leren draagt bij aan een goed pedagogisch klimaat.
Pagina | 47

Vooronderzoek Pedagogisch Groepsplan Carmen Liebrand Vr3a Aanbod 1

Diunggah oleh

Informasi Dokumen

Judul Asli

Hak Cipta

Format Tersedia

Bagikan dokumen Ini

Bagikan atau Tanam Dokumen

Opsi Berbagi

Apakah menurut Anda dokumen ini bermanfaat?

Apakah konten ini tidak pantas?

Hak Cipta:

Format Tersedia

Vooronderzoek Pedagogisch Groepsplan Carmen Liebrand Vr3a Aanbod 1

Diunggah oleh

Hak Cipta:

Format Tersedia

Een pedagogisch groepsplan maak je zo!

1.1 Theoretisch onderzoek: schoolontwikkeling

Zorg dat je elkaar begrijpt

1.2 Theoretisch onderzoek: pedagogisch groepsplan

1.2.2 Pedagogisch groepsplan

1.2.3 Het gedrag van leerlingen uit de bovenbouw

3.1 Interview over schoolontwikkeling

3.2 Interview over het schoolontwikkelthema

Planning van het onderzoek Week 45 Vooronderzoek inleveren Week 1 KERSTVAKANTIE

Onderzoek naar hoofdvraag 1, deelvraag 4

Uitwerking van hoofdvraag 1, deelvraag 1

Uitwerking van hoofdvraag 1, deelvraag 4

Onderzoek naar hoofdvraag 1, deelvraag 2

Onderzoek naar hoofdvraag 2, deelvraag 1

Uitwerking van hoofdvraag 1, deelvraag 2

Onderzoek naar hoofdvraag 2, deelvraag 3

Interviews maken en afnemen

Pilot draaien, evalueren en aanpassingen doorvoeren

Stappenplan en vragenlijst maken

Stappenplan en vragenlijst afmaken

Welke richtlijnen hanteert de 1zorgroute?

Voor deze deelvraag zal er een literatuurstudie plaatsvinden.

Voor deze deelvraag zal er een literatuurstudie plaatsvinden.

Voor deze deelvraag zal er een literatuurstudie plaatsvinden.

Welk gedrag past bij leerlingen uit de bovenbouw?

Hoe kan gedrag van leerlingen uit de bovenbouw gemeten worden?

Vastgesteld op: 6 november 2013

Bijlage 2: Interview adjunct directeur, schoolontwikkeling

Bijlage 3: Interview interne begeleiders, schoolontwikkelthema pedagogisch groepsplan

Bijlage 4: Vragenlijst voor de bouwcordinators

2. Aan welke schoolontwikkelingen heeft u de afgelopen jaren gewerkt?

3. Wat vindt u onmisbaar bij schoolontwikkeling?

4. Wat is uw rol als bouwcordinator bij schoolontwikkeling?

5. Welke stappen onderneemt u als bouwcordinator bij schoolontwikkeling?

6. Hoe evalueert u op uw eigen handelen op het gebied van schoolontwikkeling?

7. Hoe kijkt u terug op schoolontwikkeling?

9. Hoe lijkt u het werken met een pedagogisch groepsplan?

Onplezierig Niet gentegreerd

Verschild per situatie

Bijlage 5: Resultaten vragenlijsten

Aan welke schoolontwikkelingen heeft u de afgelopen jaren gewerkt?

Directe instructiemodel borgen, talentonderwijs en rekenen met Sprongen vooruit.

O.a. Adaptief onderwijs/werkvormen/ opbrengstgericht werken/ passend onderwijs.

Wat vindt u onmisbaar bij schoolontwikkeling?

Wat is uw rol als bouwcordinator bij schoolontwikkeling?

Meedenken, cordineren van de uitvoering en signaleren.

Welke stappen onderneemt u als bouwcordinator bij schoolontwikkeling?

Hoe evalueert u op uw eigen handelen op het gebied van schoolontwikkeling?

Eigenlijk kan ik daar nu geen voorbeeld van geven.

Hoe kijkt u terug op schoolontwikkeling?

Verschild per situatie

Verschild per situatie

Scol, sociogram, observaties en gegevens uit overdracht.

Doelen schoolontwikkeling passend onderwijs

Kwaliteit van het onderwijs

Doel handelingsen opbrengstger icht werken

Het pedagogisch klimaat

Anda mungkin juga menyukai