‫ﺩ ﭘﻮﻫﻨﯥ ﻭﺯﺍﺭﺕ‬

‫ﺩ ﺗﻌﻠﻴﻤﻲ ﻧﺼﺎﺏ ﺩ ﭘﺮﺍﺧﺘﻴﺎ ﺍﻭ‬

‫ﺩﺭﺳﻲ ﮐﺘﺎﺑﻮﻧﻮ ﺩ ﺗﺎﻟﻴﻒ ﺭﻳﺎﺳﺖ‬

‫ﺩﺭﺳﻲ ﮐﺘﺎﺑﻮﻧﻪ ﭘﻪ ﭘﻮﻫﻨﯥ ﻭﺯﺍﺭﺕ ﭘﻮﺭﯤ ﺍ‪‬ﻩ ﻟﺮﻱ‪ .‬ﭘﻪ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﮐﯥ ﻳﯥ ﺍﺧﻴﺴﺘﻨﻪ ﺍﻭ ﺧﺮ‪‬ﻮﻧﻪ ﭘﻪ ﮐﻠﮑﻪ ﻣﻨﻊ‬
‫ﺩﻩ‪ .‬ﻟﻪ ﺳﺮ ﻏ‪‬ﻭﻭﻧﮑﻮ ﺳﺮﻩ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﭼﻠﻨﺪ ﮐﯧ‪‬ﻱ‪.‬‬

‫ﺩ ﭼﺎﭖ ﮐﺎﻝ‪ ١٣٨٦ :‬ﻟﻤﺮﻳﺰ‬

‫ﺍﻟﻒ‬
 ‫ﺩ ﭘﻮﻫﻨﯥ ﻭﺯﺍﺭﺕ‬
‫ﺩ ﺗﻌﻠﻴﻤﻲ ﻧﺼﺎﺏ ﺩ ﭘﺮﺍﺧﺘﻴﺎ ﺍﻭ‬
‫ﺩﺭﺳﻲ ﮐﺘﺎﺑﻮﻧﻮ ﺩ ﺗﺎﻟﻴﻒ ﺭﻳﺎﺳﺖ‬

‫ﺩ ﭼﺎﭖ ﮐﺎﻝ‪ ١٣٨٦ :‬ﻟﻤﺮﻳﺰ‬

‫ﺝ‬
 ‫ﻟــ‪７‬ﻟــﻴﮏ‬
‫ﻣﺦ‬ ‫ﺳﺮﻟﻴﮏ‬ ‫ﻣﺦ‬ ‫ﺳﺮﻟﻴﮏ‬

‫‪٢٩‬‬
‫‪y‬‬
‫ﺣﻀﺮﺕ ﺳﻌﺪ ﺑﻦ ﺍﺑﻰ ﻭﻗﺎﺹ‬ ‫‪١‬‬ ‫ﺣﻤﺪ‬

‫‪٣١‬‬ ‫ﻫﻤﺪﺭﺩ ﻱ‬ ‫‪٢‬‬ ‫ﻧﻌﺖ‬

‫‪٣٢‬‬ ‫ﻣﺬﮐﺮ ﺍﻭ ﻣﺆﻧﺚ‬ ‫‪٣‬‬ ‫ﺍﺣﻤﺪ ﺷﺎﻩ ﺑﺎﺑﺎ‬

‫ﭼﯥ ‪‬ﻞ ﺧﻮﺭﻭﻝ ﺑﺨ‪‬ﻞ ‪٣٤ ....‬‬ ‫‪٥‬‬ ‫ﺩ ﺳﻮﻟﯥ ﺗﺮﺍﻧﻪ‬

‫‪٣٥‬‬ ‫ﺩ ﻭﺧﺖ ﺍﺭﺯ‪‬ﺖ‬ ‫‪٧‬‬ ‫ﺍﻣﻼﻳﻲ ﻻﺭ‪‬ﻮﻭﻧﯥ‬

‫‪٣٧‬‬ ‫ﻣﻔﺮﺩ ﺍﻭ ﺟﻤﻊ‬ ‫‪١٢‬‬ ‫ﺗﺮﺍﻧﻪ‬

‫‪٤٣‬‬ ‫ﻭﻃﻦ ﻭﺍﻳﻲ‬ ‫‪١٣‬‬ ‫ﻗﻮﻱ ﺍﻭ ﺿﻌﻴﻒ‬

‫ﺩ ﺣﻀﺮﺕ ﺣﺴﻦ ﺑﺼﺮﻱ‪ y‬ﻟﻪ‪٤٥...‬‬ ‫‪١٦‬‬ ‫ﺩﺍﻭ‪‬ﮑﻮ ﺍﺭﺯﺍﻧﻲ‬

‫‪٤٦‬‬ ‫ﺗﺎﺗﻪ ﺭﺍﺷﻤﻪ ﺯ‪‬ﻰ‪...‬‬ ‫‪١٨‬‬ ‫ﺭﺣﻤﺎﻥ ﺑﺎﺑﺎ‬
‫‪٤٧‬‬ ‫ﺩ ﺯﻭﻯ ﺭﻭﺯﻧﻪ‬ ‫ﺩ ﺭﺣﻤﺎﻥ ﺑﺎﺑﺎ ﺩ ﮐﻼﻡ ﻧﻤﻮﻧﻪ ‪٢٠‬‬
‫‪٤٨‬‬ ‫ﻳﻮ ‪‬ﻨ‪‬ﻠﻲ ﺳ‪‬ﻯ‬ ‫‪٢٢‬‬ ‫ﺣﮑﺎﻳﺖ‬
‫‪٥٠‬‬ ‫ﺣﻘﺎﻳﻖ‬ ‫‪٢٣‬‬ ‫ﭘ‪‬ﺘﻮ ﻣﺘﻠﻮﻧﻪ‬
‫‪٥٢‬‬ ‫ﺩ ﺑﺪ ﻧﻴﺘ‪ ‬ﻧﺘﻴﺠﻪ‬ ‫‪٢٧‬‬ ‫ﺍﺧﻼﺹ‬
‫‪٥٥‬‬ ‫ﺩ ﻧﻮﻡ ﺣﺎﻟﺘﻮﻧﻪ‬

‫ﻫـ‬
‫ﻣﺦ‬ ‫ﺳﺮﻟﻴﮏ‬ ‫ﻣﺦ‬ ‫ﺳﺮﻟﻴﮏ‬

‫‪٧٩‬‬ ‫ﺣﮑﻴﻤﺎﻧﻪ ﺧﺒﺮﯤ‬ ‫‪٥٧‬‬ ‫ﺩ ﻧﻮﻡ ﻟﻔﻈﻲ ﺣﺎﻟﺘﻮﻧﻪ‬

‫‪٨١‬‬ ‫ﻃﻤﻊ‬ ‫ﻋﻼﻣﻪ ﺳﻴﺪ ﺟﻤﺎﻝ ﺍﻟﺪﻳﻦ ﺍﻓﻐﺎﻥ ‪٦٠‬‬

‫‪٨٣‬‬ ‫ﻟﻨ‪‬‬ ‫‪٦٤‬‬ ‫ﻋﻠﻢ‬

‫‪٨٤‬‬ ‫ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻟﻨ‪‬‬ ‫ﭘﻪ ﺍﺳﻼﻡ ﮐﯥ ﺩ ﮐﺎﺭ ﺍﺭﺯ‪‬ﺖ ‪٦٦‬‬

‫‪٨٥‬‬ ‫ﺣﻤﺎﺳﻲ ﻟﻨ‪‬‬ ‫‪r‬‬

‫ﺩ ﺭﺳﻮﻝ ﺍﮐﺮﻡ ﻧﺼﻴﺤﺖ ‪٦٨‬‬
‫‪٨٦‬‬ ‫ﻣﺴﻠﻢ ﺗﻪ ﺧﻄﺎﺏ‬ ‫‪٦٩‬‬ ‫ﺩ ﺣﺞ ﻗﯧﻤﺖ‬
‫‪٨٨‬‬ ‫ﻟﻴﮏ ﻧ‪‬ﯥ‬ ‫‪٧٠‬‬ ‫ﺭ‪‬ﺘﻴﺎ ﻭﻳﻞ‬
‫‪٩١‬‬ ‫ﻟ‪ ‬ﻭﻳﻞ ‪‬ﯦﺮ ﮐﺎﺭ ﮐﻮﻝ‬ ‫‪٧٣‬‬ ‫ﺩﻧﺎﭘﻮﻫ‪ ‬ﺭﻧ‪‬‬
‫‪٩٢‬‬ ‫ﺩ ﮊﻭﻧﺪ ﭼﺎﭘﯧرﻳﺎﻝ‬ ‫‪٧٤‬‬ ‫ﻣﺮﺳﺘﻪ‬
‫‪٩٣‬‬ ‫ﺑﺸﺮﻱ ﺣﻘﻮﻧﻪ‬ ‫‪٧٧‬‬ ‫ﺩ ﻋﻠﻤﺎﻭﻭ ﻓﻀﻴﻠﺖ‬
‫‪٩٥‬‬ ‫ﻣﺨﺪﺭﻩ ﺗﻮﮐﻲ‬ ‫‪٧٨‬‬ ‫ﻧﻪ ﺑﺪﻟﯧﺪﻭﻧﮑﻲ ﻧﻮﻣﻮﻧﻪ‬

‫ﻭ‬
 ‫د ﻧﺸـﻪ ﻳﻲ ﺗﻮﮐﻮ ﭘﺮﺿﺪ ﻣﺒﺎرزې وزارت‬

‫ﻣﺨﺪره ﺗﻮﮐﻲ ﺳﺘﺎﺳ‪ ３‬ﮐﻮرﻧ‪ ９‬او‬

‫！ﻮﻟﻨ‪ ３‬ﺗﻪ ﺿﺮر رﺳﻮي‪.‬‬

‫ﻧﺸﻪ ﺗﺎﺳ‪ ３‬د ﻫﻤﺰوﻟﻮ ﻟﻪ ﺳﻴﺎﻟ‪＇ ９‬ﺨﻪ ﻏﻮر‪＄‬ﻮي او‬

‫ﻛﻮرﻧ‪ ９‬ﻣﻮ ﻟﻪ ﺑﺪ ﻣﺮﻏ‪ ９‬ﺳﺮه ﻣﺦ ﻛﻮي‪＄ ،‬ﺎن ﺗﺮې وﺳﺎﺗﺊ !‬

‫ﻟﻪ ﻧﺸﻮ ﺳﺮه ﻣﺮ‪－‬ﻮﻧ‪ ３‬ﻧﺎروﻏ‪ ９‬ﻣﻠ‪／‬ﺮې دي ﻟﻜﻪ ‪ :‬اﻳ‪６‬ز‪،‬‬

‫زﻳ‪７‬ى او داﺳ‪ ３‬ﻧﻮر‪.‬‬
 ‫ﺩ ﺳﻮﻟﯥ ﺗﺮﺍﻧﻪ‬
‫ﺳﻮﻟـــــــــــﻪ ﻏﻮاؤو‬
‫ﺳﻮﻟـــــــــــﻪ ﻏﻮاؤو‬
‫‪%%%‬‬
‫‪－‬ﺮان وﻃﻨــــــــــــــــﻪ‬
‫‪－‬ﺮان وﻃﻨــــــــــــــــﻪ‬
‫‪－‬ﺮان وﻃﻨــــــــــــــــﻪ‬
‫ﺳـﻮﻟــــﻪ ﻏـــــﻮاؤو‬
‫‪%%%‬‬
‫ﺟﻨ‪ ，‬دې ﻧﻪ وي‬
‫ﺟﻨ‪ ，‬دې ﻧﻪ وي‬
‫ﺟﻨ‪ ，‬دې ﻧﻪ وي‬
‫ﺳــــﻮﻟـــﻪ ﻏــــﻮاؤو‬
‫‪%%%‬‬
‫ﻛﻮر ﻳ‪ ３‬وران ﺷــﻪ‬
‫ﻛــﻮرﻳ‪ ３‬وران ﺷــﻪ‬
‫ﻛـــﻮرﻳ‪ ３‬وران ﺷـﻪ‬
‫ﺳـــﻮﻟـــــﻪ ﻏــــﻮاؤو‬
‫‪%%%‬‬
‫‪٥‬‬
‫ﺑﻴﺮغ د ﺳﻮﻟ‪ ３‬ﻣـﻮ ﭘﻪ ﻻس ﻛ‪ ３‬د زړه ﺳﺮ دى‬
‫ﺟ‪／‬ﺆه دې ورﻛﻪ ﺷﻲ ﺟ‪／‬ﺆه ﻛ‪ ３‬ډ‪４‬ﺮﺧﻄﺮدى‬
‫ﻣـــﻮﻧﺈه د ﺳﻮﻟ‪ ３‬ﭘﺮ＊ﺘ‪ ３‬ﻳـــــﻮ‬
‫ﺳﭙﻴﻨ‪ ３‬ﻛﻮﺗﺮې ＊ﺎﻳﺴﺘ‪ ３‬ﻳــﻮ‬
‫ﺟﻮؤې د ﺳﺮو ‪－‬ﻠﻮدﺳﺘ‪ ３‬ﻳــﻮ‬
‫دﻏﻪ اّواز ﻣﻮﭘﻮرﺗﻪ ﻛﺆى ﻟﺮاو ﺑــﺮدى‬
‫ﻫــﺮ ＇ﻮك د ﺳﻮﻟ‪ ３‬ﻃﺮﻓـﺪار دى‬
‫ﺳﻮﻟﻪ د ﺳﺮو‪－‬ﻠــﻮ‪－‬ﻠـــﺰاردى‬
‫ﺟــﻮؤد ﺑﻠﺒﻠﻮ ﭘـﺮې ﭼﻐﺎردى‬
‫دﺟﻨ‪ ，‬ﻟﻪ ﻻﺳﻪ ！ﻮل ﻋﺎﻟﻢ زﻳﺮوزﺑﺮ دى‬
‫ﭼ‪ ３‬وراﻧﻮي ودان ﻛــــﻮروﻧﻪ‬
‫ﭼ‪ ３‬ﺑـﻠـﻮي د ﺟـﻨ‪ ，‬اوروﻧـــﻪ‬
‫ﭼ‪ ３‬راوﻟﻲ ﻣــﻮﻧﺈ ﺗﻪ ﻏـﻤﻮﻧــﻪ‬
‫ﺳﻮﻟـــــﻪ ﻛ‪ ３‬اﻣﻦ ﭘﻪ ﺟ‪／‬ﺆه ﻛ‪３‬واؤه ﺷــﺮدى‬
 ‫ﺣـﻤـﺪ‬
‫ﭘﻪ ﻧﺎﻣــﻪ دﻫﻐــــﻪ ﺧﺪاى ﻣ‪ ３‬داﺑﻴﺎن دى‬
‫ﭼ‪ ３‬ﻳﻮ ﻧﻮم ﻳ‪ ３‬ﭘﻪ ﻧﻮﻣﻮﻧﻮ ﮐ‪ ３‬ﺳﺒﺤﺎن دى‬
‫ﻫﻢ ﺑﺎدﺷـــﺎه دى دﺟﻤﻠﻪ وو ﺑــﺎدﺷﺎﻫﺎﻧﻮ‬
‫ﻫﻢ دﻫــــﺮ ﻳﻮه ﺳﻠــﻄﺎن ﭘﻪ ﺳﺮ ﺳﻠــﻄﺎن دى‬
‫ﭘﻪ ﺳﺠﻮد ﻳ‪＄ ３‬ﻤﮑـــ‪ ３‬ﺳﺮ دى ﻟ‪／‬ﻮﻟﻰ‬
‫ﻫﻢ ﻳــ‪＄ ３‬ــﻮړﻧﺪ ﭘﻪ رﮐــﻮع ﺳــﺮه اﺳـﻤﺎن دى‬
‫ﻫـــــــــــــﺮه وﻧـــﻪ ﭘـــﻪ ﻗـــﻴـــﺎم ورﺗـــﻪ وﻻړه‬
‫ﻫــــــــــﺮ ‪－‬ــــﻴﺎه ﻳـ‪ ３‬ﭘﻪ ﺗﺴﺒﻴـــﺢ ﺳـــــﺮه زﺑــــﺎن دى‬
‫ﻫﻤﻪ واؤه ﭘﻪ ﺗﺴــﺒﻴـﺢ دده ﻣﺸﻐﻮل دي‬
‫ﻛﻪ ﻣﻠﻚ دى ﻛﻪ ﭘﻴﺮى دى ﻛـﻪ اﻧﺴﺎن دى‬
‫ﻫﺮ ﻣﺎﻫﻲ ﻳ‪ ３‬ﭘﻪ درﻳﺎب ﻛ‪ ３‬ﺣــﻤﺪ واﻳــﻲ‬
‫ﻫﺮ ﻣﺎرﻏﻪ ﻳ‪ ３‬ﭘﻪ ﭼــﻤﻦ ﻛ‪ ３‬ﺛﻨﺎﺧـﻮان دى‬
‫ﻣـــﻨــﺰه دى ﻟﻪ ﺟــﻤﻠﻪ ووﺟﻬـﺘـﻮﻧﻮ‬
‫او ﺑـﻴﺎ ﻫﺮ ﺟــﻬـﺖ ﭘﻪ ده ﺑﺎﻧـﺪې ودان دى‬
‫ﻟـــﻪ زر‪－‬ــــﻮﻧﻮ ‪請‬ـــﻔﺘﻮﻧﻮ راﺷــــﻪ ‪－‬ـــــﻮره‬
‫ﭼ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ﮐ‪７‬ى ﻧﻴﻢ ‪請‬ﻔﺖ ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣ ٰﻤﻦ دى‬
‫)ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣ ٰﻤﻦ ﺑﺎﺑﺎ(‬

‫ﻣﻌﻨﻰ‪:‬‬ ‫ﻟﻐﺖ‪:‬‬
‫‪Y‬‬
‫ﺻﻔﺖ او ﺳﺘﺎﻳﻨﻪ‬ ‫د ﺧﺪاى‬ ‫ﺣﻤﺪ‬
‫ﭘ‪５‬ﮋﻧﺪﻧﻪ‬ ‫ﻣﻌﺮﻓﺖ‬
‫＇ﺮ‪－‬ﻨﺪ‪ ،‬ﺟﻮت‬ ‫ﻧﻤﺎﻳﺎن‬
‫＊ﮑﺎره‬ ‫ﻋﻴﺎن‬
‫ﭘﺎک‬ ‫ﻣﻨﺰه‬

‫‪١‬‬
 ‫ﻧﻌﺖ‬
‫رب اﻟﻌﺎﻟﻤﻴﻦ دې رﺣـــﻤﺔً ﻟـــﻠﻌﻠﻤـــﻴﻦ ‪－‬ـــ‪２‬ـــﮕﻲ‬
‫ﻧﻪ ﻟـــﺮې ﺛﺎﻧﻲ ﭼ‪ ３‬دې ﺧــــــــــــﺎﺗﻢ اﻟﻨﺒﻴﻴﻦ ‪２－‬ﻲ‬
‫أ‪４‬ﺮ ﺧﻠﻚ دې وا‪４‬ﺴﺘﻞ ﺗﻴﺎروﻧﻪ د ر‪１‬ﺎ ﻟﻮرﺗﻪ‬
‫ﺳﺘﺎﻻس ﻛ‪ ３‬ر‪１‬ﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻧﻮر اﻟــــﻴﻘﻴﻦ ‪２－‬ﻲ‬
‫ﺗﻪ ﭘﻪ ﻣﻮﻣﻨـﺎﻧﻮﻣﻬﺮﺑــــــﺎﻧﻪ ﻟﻪ ﻫــــﺮﭼـــﺎ ﻧـــﻪ وې‬
‫ْوف رﺣﻴــﻢ ارﺣﻢ اﻟﺮﺣﻤﻴـــــﻦ ‪－‬ــــ‪２‬ﻲ‬ ‫‪＄‬ﻜﻪ دې ر‬
‫ﺳﺘﺎ ﺧﻠﻖ ﻋﻈﻴﻢ ﺧﻮ ﭘﻪ ﻗﺮاّن ﻛ‪ ３‬ﺧﺪاى ﺳﺘﺎﻳﻠﻰ دى‬
‫ﻧـﻮر ﺧﻠﻖ ﻻ＇ﻪ ﭼ‪ ３‬ﻣﺸﺮﻛﺎن دې ﻫﻢ اﻣﻴﻦ ‪２－‬ﻲ‬
‫أ‪４‬ﺮدې ﻟﻪ دوزﺧﻪ ‪－‬ﺮ‪＄‬ﻮﻟﻲ دﺟـــﻨــــﺖ ﻟــــﻮرﺗــﻪ‬
‫＊ﺎﻳﻲ درﺳﺮه ﭼ‪ ３‬دې ﺷﻔﻴﻊ اﻟﻤـﺬﻧــــﺒـــﻴﻦ ‪２－‬ﻲ‬
‫ﺗﺎ ﻣﻮﻣﻦ ﭘﺮ ﺑﻌﺚ ﺑﻌﺪ اﻟﻤﻮت ﺑــﺎﻧـــﺪې ﻣﻮﻣﻦ ﻛﺆﻟــﻮ‬
‫ﻧﻪ ﻣﺮي ﻣﻮﻣﻨﺎن اّب ﺣﻴﺎت داﺳـﻼم دﻳﻦ ‪－‬ــــ‪２‬ﻲ‬
‫ﻏﻴﺐ ﺗﻪ دې ﻧــــــﻈﺮ ﻣـــﺘﻮﺟﻪ دﻣـــﻮﻣﻨـــﺎﻧﻮ ﻛـــﺆ‬
‫‪＄‬ﻜﻪ ﺣﻴﻮاﻧﻲ ﻧﻈﺮ ﺳﻄﺤﻲ او ﻇﺎﻫﺮ ﺑﻴﻦ ‪２－‬ــــﻲ‬
‫دې دﻧﻴﺎ ﻧﻪ ＊ﻪ ﺑﻠﻪ دﻧﻴﺎ‪＄‬ﺎﻧﺘﻪ ﻣﻮﻣﻦ ﻟــــــــــﺮي‬
‫ْﻮﻣﻦ ﻫﺮ＇ﻪ ﻟﺮي ﻛﻠﻪ ‪＄‬ﺎن ﻣﺴﻜﻴﻦ ‪２－‬ﻲ‬ ‫ﻫﻠﺘﻪ ﻣ‬
‫ﺑﺎرد دﻧﻴﺎ ﻫﺮ＇ﻮﻣﺮه ﻛﻪ ﺳﭙﻚ وي ＇ﻪ ﭘﺮوا ﻟﺮي‬
‫ﺗﻠﻪ دﻋﻤﻞ ﻳ‪ ３‬ﻛﻪ درﻧﻪ وي ‪＄‬ﺎن ﺳـــﻨ‪／‬ﻴﻦ ‪－‬ــ‪２‬ﻲ‬
‫ﺳﺘﺎﻣﻴﻨﻪ ﻣ‪ ３‬ﺑﺲ ده ﭼ‪ ３‬ﻟﻪ ‪＄‬ﺎن ﺳﺮه ﻳ‪ ３‬ﺧﺪاى ﺗﻪ وؤم‬
‫ﺳﺘﺎ رﺿﺎ" اﻟﻔﺖ" رﺿﺎ د رب اﻟﻌــﺎﻟﻤﻴﻦ ‪－‬ـ‪２‬ﻲ‬
‫)‪－‬ﻞ ﭘﺎﭼﺎ اﻟﻔﺖ(‬
‫ﺳﭙﺎر＊ﺘﻨﻪ‪:‬‬
‫＊ﺎﻏﻠﻰ ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې ﭘﻮرﺗﻨﻰ ﻧﻌﺖ د زده ﮐﻮوﻧﮑﻮ ﻟﻪ ﺳﻮﻳ‪ ３‬ﺳﺮه ﺳﻢ ﻣﻌﻨﺎ ﮐ‪７‬ي‪.‬‬ ‫·‬
‫＊ﺎﻏﻠﻰ ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې دﻧﻌﺖ ‪－‬ﺮان ﻟﻐﺘﻮﻧﻪ ﻟﻪ ﻣﻌﻨﻰ ﺳﺮه ﭘﺮ ﺗﺨﺘﻪ وﻟﻴﮑﻲ او ﺑﻴﺎ دې ﭘﺮ زده ﮐﻮوﻧﮑﻮ ﺗﮑﺮارﮐ‪７‬ي‬ ‫·‬
‫زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې د ﻧﻌﺖ ﻫﺮ ﺑﻴﺖ ﻣﻌﻨﺎ او ﭘﻪ ﻧﺜﺮ وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬ ‫·‬

‫‪٢‬‬
 ‫اﺣﻤﺪ ﺷﺎه ﺑﺎﺑﺎ‬

‫اﺣﻤﺪ ﺷﺎه ﺑﺎﺑـﺎ ﭘـﻪ اﺻـﻞ ﺳـﺪوزى او دﻣﺤﻤـﺪ زﻣـﺎن ﺧـﺎن زوى و‪ ،‬ﭼـ‪３‬‬

‫ﭘﻪ"‪"١١٣٥‬ﻫــ ﻕ ﻛﺎل ﮐ‪ ３‬ز‪４８４‬ﺪﻟﻰ و‪.‬‬

‫ﭘــﻼر ﻳــ‪ ３‬دﻫــﺮات ﻣــﺸﺮ و‪ ،‬او ﭘــﺮ ﭘــ‪＋‬ﺘﻮﻧﻮاﻟﻲ ﻳــ‪ ３‬د ﺧﭙــﻞ زوى ﭘﺎﻟﻨــﻪ‬

‫وﻛﺆه اوﻧﻨ‪／‬ﻴﺎﻟﻰ ﻳ‪ ３‬وروزه‪.‬‬

‫اﺣﻤــﺪ ﺷــﺎه ﺑﺎﺑــﺎ د ﻧﺎدراﻓــﺸﺎر ﭘــﻪ ﻋــﺴﻜﺮو ﮐــ‪ ３‬دﭘ‪＋‬ﺘﻨــﻮ ﻳــﻮ ﺗﻮرﻳــﺎﻟﻰ‬

‫ﻣــــﺸﺮ و‪ .‬د ﻧﺎدراﻓــــﺸﺎر ﺗﺮﻣــــﺮګ وروﺳــــﺘﻪ ﭘــــﻪ )‪ (١١٦٠‬ﻫـــــ ق ﮐــــ‪３‬‬

‫داﻓﻐﺎﻧـﺴﺘﺎن ﻣــﺸﺮان ﺳـﺮه ！ــﻮل ﺷـﻮل او دى ﻳـ‪ ３‬د"ﺷـﻴﺮ ﺳــﺮخ ﺑﺎﺑـﺎ" ﭘــﻪ‬

‫زﻳﺎرت ﮐ‪ ３‬ﭼ‪ ３‬دوه ﻣﻴﻠﻪ د ﮐﻨﺪﻫﺎر د ＊ـﺎر ﺟﻨـﻮﺑﻲ ﺧﻮاﺗـﻪ ﭘـﺮوت دى‪،‬‬

‫ﭘﻪ ﭘﺎﭼﺎﻫﺔ و！ﺎﻛﻪ او ﺻﺎﺑﺮ ﺷﺎه ﻣﺠﺬوب ﭘـﻪ ﻫﻐـﻪ زﻳـﺎرت ﻛـ‪ ３‬داﺣﻤـﺪ‬

‫ﺷــﺎه ﺑﺎﺑــﺎ ﭘــﺮ ﺳــﺮ ﺟﻮﻏــﻪ )د ﻏﻨﻤــﻮ وږى( ورﮐ‪５＋‬ــ‪＋‬ﻮده‪ .‬اﺣﻤــﺪ ﺷــﺎه ﺑﺎﺑــﺎ‬

‫ﺧﻮراﻧ‪５‬ﻚ ﺧﻮﻳﻪ‪ ،‬ﻣﺸﻔﻖ او ﻧﻨ‪／‬ﻴـﺎﻟﻰ و‪.‬دﺧﭙـﻞ اوﻻد او دﺑـﻞ ﭼـﺎ ﻓـﺮق ﻳـ‪３‬‬

‫ﻧﻪ ﻛﺎوه‪ .‬ﭘﺮ ﺑ‪ ３‬وزﻟﻮ أ‪４‬ﺮ ﻣﻬﺮﺑﺎن و‪.‬‬

‫ْﺳـﺲ و ﭼـ‪３‬‬
‫اﺣﻤﺪ ﺷﺎه ﺑﺎﺑﺎ ﭘﻪ اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن ﻛ‪ ３‬داﻓﻐﺎﻧـﺎﻧﻮ دﺳـﻠﻄﻨﺖ ﻣﻮ‬

‫ﭘﻪ ﻟﺈو ﻛﻠﻮﻧﻮ ﻛ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬داﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن ！ـﻮل ﺣـﺪود ﭘـﻪ ﺳﻴﺎﺳـﻲ ﻧﻘـﺸﻪ ﻛـ‪３‬‬

‫‪٣‬‬
‫داﺧ ـﻞ ﻛــﺆل‪ ،‬ﻧﻨ‪／‬ﻴــﺎﻟﻲ اﺣﻤــﺪ ﺷــﺎه ﺑﺎﺑــﺎ دﺧﭙﻠــ‪ ３‬ﺧــﺎورې دﭘﺮاﺧــﻮاﻟﻲ‬

‫ﻟﭙـﺎره ﻫﻨﺪوﺳـﺘﺎن‪ ،‬ﺧﺮاﺳـﺎن او‪＄‬ﻴﻨـ‪ ３‬ﻧـﻮرې ﺳـﻴﻤ‪ ３‬ﭘـﻪ ﺧﭙﻠـﻪ واﮐﻤﻨـ‪９‬‬

‫ﮐــ‪ ３‬ﺷــﺎﻣﻠ‪ ３‬ﮐــ‪７‬ې او ﭘــﻪ دې ﺑﺮﺧــﻪ ﮐــ‪ ３‬ﻳــ‪ ３‬زﻳــﺎت ﺑﺮﻳﺎﻟﻴﺘﻮﺑﻮﻧــﻪ ﺗﺮﻻﺳــﻪ ﮐــ‪７‬ل‪.‬‬

‫‪r‬‬
‫دﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤـﺪ ﺧﺮﻗـﻪ ﻣﺒﺎرﻛـﻪ ﻫـﻢ اﺣﻤـﺪ ﺷـﺎه ﺑﺎﺑـﺎ ﻟـﻪ ﺑﺨـﺎرا ＇ﺨـﻪ ﮐﻨـﺪﻫﺎر ﺗـﻪ‬

‫راوړې ده‪ .‬ﭘـﻪ اﻳـﺮان ﻛـ‪ ３‬ﻳـ‪ ３‬د ﻧﺎدراﻓــﺸﺎر اوﻻد ﭘـﺮ ﭘﺎﭼـﺎﻫ‪ ９‬ﭘﺮ‪４‬ـ‪＋‬ﻮد‪.‬اﺣﻤـﺪ ﺷــﺎه‬

‫ﺑﺎﺑﺎ د！ﻮل ﻣﻠﺖ دﭘﻼر ﭘﺮ ‪＄‬ﺎى ‪２－‬ﻞ ﻛ‪５‬ﺪه‪ .‬او د اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن ﻳﻮ داﺳـ‪ ３‬ﭘﺎﭼـﺎ و ﭼـ‪３‬‬

‫داﻓﻐﺎﻧﺎﻧﻮ ﻫﻤﺖ ﻳ‪！ ３‬ﻮﻟ‪ ３‬ﻧﺆة ﺗﻪ ＇ﺮ‪－‬ﻨﺪ ﻛﺆ‪.‬‬

‫اﺣﻤــﺪ ﺷــﺎه ﺑﺎﺑــﺎ ﻟــﻪ ﺷﭙﺈوﻳــﺸﺘﻮ ﮐــﺎﻟﻮ ﭘﺎﭼﺎﻫــﺔ وروﺳــﺘﻪ ﭘــﻪ )‪ ١١٨٦‬ﻫـــ ق ( ﮐــﺎل‬

‫وﻓﺎت ﺷﻮ او ﺧﭙﻞ ﻧﻮم ﻳ‪ ３‬داﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن ﭘﻪ ﺗﺎرﻳﺦ ﻛ‪ ３‬ﭘﻪ زرﻳﻦ ﺧﻂ ﭘﺮ‪＋４‬ﻮد‪.‬‬

‫ﺳﭙﺎر＊ﺘﻨﻪ‪:‬‬

‫· ＊ـﻮوﻧﮑﻰ دې ﻟـﻪ ＇ـﻮ زده ﮐﻮوﻧﮑـﻮ ＇ﺨـﻪ وﻏـﻮاړي ﭼـ‪ ３‬د اﺣﻤـﺪ ﺷـﺎه ﺑﺎﺑـﺎ ﭘـﻪ اړه ﺧﭙـﻞ‬
‫ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ﻧﻮرو ﺗﻪ وړاﻧﺪې ﮐ‪７‬ي‪.‬‬
‫· زده ﮐــﻮوﻧﮑﻲ دې ﭘــﻪ ﺧﭙﻠــﻮ ﮐﺘــﺎﺑﭽﻮ ﮐــ‪ ３‬د اﺣﻤــﺪ ﺷــﺎه ﺑﺎﺑــﺎ ﭘــﻪ اړه ＇ــﻮ ﮐﺮ＊ــ‪ ３‬ﻣﻘﺎﻟــﻪ‬
‫وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬

‫‪ v‬ﮐﻠــﻪ ﭼــ‪ ３‬اﺣﻤــﺪ ﺷــﺎه ﺑﺎﺑــﺎ دﻣــﺸﻬﺪ ＊ــﺎر ﻟــﻪ ﺷــﺎه رخ ﻣﻴــﺮزا ＇ﺨــﻪ وﻧﻴــﻮ د ﺧﭙﻠــ‪３‬‬
‫ﻣ‪７５‬اﻧ‪ ３‬ﻟﻪ ﻣﺨ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ﭘـﻪ ﻫﻐـﻪ اﺣـﺴﺎن وﮐـ‪ ７‬او د ﭘـﺎﭼﻬ‪ ９‬ﺗـﺎج او ﺗﺨـﺖ ﻳـ‪ ３‬ﺑﻴﺮﺗـﻪ‬
‫ﺷﺎه رخ ﻣﻴﺮزا ﺗﻪ وﺳﭙﺎره‪.‬‬

‫‪٤‬‬
 ‫ﺗـــﻞ دې اوﺳــــﻲ‬ ‫ﺳﻮﻟــﻪ د ﻟــﻤـﺮ ﻏـــﻮﻧــﺪې ﺗﻮده ده‬

‫ﺗــــــﻞ دې اوﺳـــﻲ‬ ‫ﺳﻮﻟـــﻪ د ﺷـﺎﺗــﻮ ﻧـﻪ ﺧـــﻮإه ده‬

‫ﺗـــــﻞ دې اوﺳــــﻲ‬ ‫ﺳﻮﻟــــــﻪ د ژوﻧـــﺪ د ﺳﺎز ﻧـﻐﻤﻪ ده‬

‫ﺳـــﻮﻟــــﻪ ﻏــــﻮاؤو‬ ‫ﺳﻮﻟﻪ زﻣﻮﻧﺈ د ﻧـﻮي ژوﻧــﺪ د ﺷﭙ‪ ３‬ﺳﺤﺮدى‬

‫)ﻧﺼﺮاﷲ ﺣﺎﻓﻆ(‬

‫‪＊ v‬ﻮوﻧﮑﻰ دې د ﺳﻮﻟ‪ ３‬د ‪ ３＂－‬او ارز＊ﺖ ﭘﻪ اړه ﺧﺒﺮې وﮐ‪７‬ي‪.‬‬

‫ﻣﻌﻨﻰ‪:‬‬ ‫ﻟﻐﺖ‪:‬‬
‫اﻣﻨﻴﺖ او آراﻣﻲ‬ ‫اﻣﻦ‬
‫ﻫﻤ‪５‬ﺸﻪ‬ ‫ﺗﻞ‬
‫آﺑﺎد‬ ‫ودان‬
‫ﺟﻨ‪，‬‬ ‫ﺟ‪７／‬ه‬
‫ﻣﺨﻠﻮق‬ ‫ﻋﺎﻟﻢ‬

‫＊ﺎﻏﻠﻰ ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې د ﭘﻮرﺗﻪ ﺗﺮاﻧ‪ ３‬د ﺑﻴﺘﻮﻧﻮ ＇ﭙ‪ ３‬زده ﮐﻮوﻧﮑﻮ ﺗﻪ وﺷﻤ‪５‬ﺮي‪.‬‬ ‫·‬

‫‪ v‬زده ﮐـﻮوﻧﮑﻲ دې ﭘــﻪ ﺧﭙﻠــﻮ ﮐﺘــﺎﺑﭽﻮ ﮐــ‪ ３‬د ﺳـﻮﻟ‪ ３‬د ارز＊ــﺖ ﭘــﻪ اړه ＇ــﻮ ﮐﺮ＊ــ‪３‬‬
‫وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬

‫‪٦‬‬
 ‫اﻣﻼﻳﻲ ﻻر＊ﻮوﻧ‪３‬‬

‫اﻣــﻼ ﭘــﻪ ﻟﻐــﺖ ﻛــ‪ ３‬ﻣﻬﻠــﺖ ورﻛﻮﻟــﻮ او أﻛﻮﻟــﻮ ﺗــﻪ واﻳــﻲ او ﭘــﻪ ادﺑــﻲ‬

‫اﺻﻄﻼح ﺧﭙﻠ‪ ３‬ﺧﺒﺮې ﻳﺎدﺑﻞ ﭼﺎ ﺧﺒﺮې ﭘﻪ ﺻﺤﻴﺢ أول ﻟﻴﻜﻠـﻮ ﺗـﻪ اﻣـﻼ‬

‫واﻳﻲ‪ .‬دﻟﻴﮑﻠﻮ ﭘﻪ وﺧﺖ ﮐ‪ ３‬ﺑﺎﻳﺪ ﻻﻧﺪې ！ﮑﻲ ﭘﻪ ﭘﺎم ﮐ‪ ３‬وﻧﻴﻮل ﺷﻲ‪.‬‬

‫‪＇ .١‬ﻪ ﭼ‪ ３‬ﻟﻴﻜﺊ ﺑﺎﻳﺪ دﺻﺤﻴﺢ وﻳﻠﻮ ﻟﻪ ﻣﺨ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬وﻟﻴﻜﺊ اوﭘﻪ ﻏﻠﻄـﻮ‬

‫وﻳﻠــﻮ ﭘــﺴ‪ ３‬وﻻؤﻧ ـﻪ ﺷ ـﺊ‪ ،‬ﭘــﻪ ﻫــﺮه ژﺑــﻪ ﻛــ‪ ３‬دﻋــﻮاﻣﻲ او ادﺑــﻲ ژﺑــﻮ‬

‫ﺗﺮﻣﻨ‪ ＃‬ﻳﻮ ＇ﻪ ﺗﻮﭘﻴﺮ ﺷﺘﻪ‪.‬‬

‫ﻟﻜﻪ ﭘﻪ ﭘ‪＋‬ﺘﻮ ژﺑﻪ ﻛ‪５＇) ３‬ﮑﻰ( واﻳﻲ او )＇ﻪ ﻳ‪ ３‬ﮐﻮې( ﻟﻴﻜﻲ‪.‬‬

‫‪ .٢‬دوې ﺑ‪５‬ﻠ‪ ３‬ﻛﻠﻤ‪ ３‬ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻪ ﻟﻴﻜﻠﻮ ﻛ‪ ３‬ﻳـﻮه ﻟـﻪ ﺑﻠـ‪ ３‬ﺳـﺮه وﻧـﻪ ﻧ‪＋‬ﻠـﻮو‬

‫ﻟﻜﻪ ！ﻮل ﺳﺆي ﭼ‪ ３‬دا ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻪ دې أول وﻧﻪ ﻟﻴﻜﻮ )！ﻮﻟﺴﺆي(‪.‬‬

‫‪ .٣‬ﻛﻪ ﻟﻪ دووﻛﻠﻤﻮ ＇ﺨﻪ ﻳﻮه ﻛﻠﻤﻪ ﺟﻮؤه ﺷﻮې وي ﻟﻜﻪ )！ﻮﻟﻴﻤﺸﺮ( ﻧـﻮ‬

‫ﭘﻪ ﻟﻴﻚ ﻛـــ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ﺑﻴﻠـــﻮل ＊ـــﻪ ﻧﻪ دي ﻫﻤﺪﻏﻪ ﺷﺎن )ﺧﭙﻠﻮاك( دﻳـﻮې‬

‫ﻛﻠﻤ‪ ３‬ﻏﻮﻧﺪې ﻟﻴﻜﻮ او ) واك( ) ﻟﻪ( )ﺧﭙﻞ( ＇ﺨﻪ ﻧﻪ ﺑ‪５‬ﻠﻮو‪.‬‬

‫د دﻏﻪ اﺳﺎس ﻟﻪ ﻣﺨ‪ ３‬د)ﺑﻴﻠﺘﺎﻧﻪ( ﻛﻠﻤﻪ دﺟﺪاﻳﺔ ﭘﻪ ﻣﻌﻨﺎ ﺑﺎﻳـﺪ داﺳـ‪３‬‬

‫وﻧﻪ ﻟﻴﻜﻮ‪ ،‬ﻟﻜﻪ‪ :‬ﺑ‪５‬ﻞ ﺗﺎﻧﻪ‪.‬‬

‫‪٧‬‬
‫‪ .٤‬د اﻣﻼء ﭘﻪ ﻟﻴﻜﻠﻮ ﻛـ‪ ３‬داﻣﺮاﻋـﺎت ﻫـﻢ ﺿـﺮوري دى ﭼـ‪ ３‬ﻳـﻮه ﻛﻠﻤـﻪ‬

‫ﻼ )ﭘﻮ＊ﺘﻨـــﻪ( دﺗﭙــﻮس ﭘــﻪ ﻣﻌﻨـــﺎ او‬

‫دﺑﻠــ‪ ３‬ﭘــﻪ ﺷــﺎن وﻧـــﻪ ﻟﻴﻜــﻮ ﻣــﺜ ً‬

‫)ﭘ‪＋‬ﺘﻨﻪ( دﭘ‪＋‬ﺘﻮن ＊‪％‬ﻴﻨﻪ ﻛﻠﻤﻪ ﭼ‪ ３‬ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻪ ﻟﻴﻜﻠﻮ ﻛ‪ ３‬ﻳﻮه ﻟﻪ ﺑﻠـ‪３‬‬

‫ﺳﺮه ﻓﺮق وﻟﺮي‪ .‬ﻫﻤﺪارﻧ‪／‬ﻪ )‪－‬ﻮأ( او )‪－‬ﺄ( ﻳﻮﺷﺎن وﻧﻪ ﻟﻴﻜﻮ )ﻧﻮي(‬

‫دﺟﺪﻳﺪ ﭘﻪ ﻣﻌﻨﺎ‪) ،‬ﻧﻪ وي( د)ﻧﺒﺎﺷﺪ( ﭘﻪ ﻣﻌﻨﺎ ﻫﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﻓﺮق وﻟﺮي‪.‬‬

‫‪ -٥‬ﭘﻪ ﻓﺎرﺳﻲ‪،‬ﻋﺮﺑﻲ او ﭘ‪＋‬ﺘﻮ ﻟﻴﻚ ﻛ‪ ３‬داﺳـ‪ ３‬ﮐﻠﻤـ‪ ３‬ﺷـﺘﻪ ﭼـ‪ ３‬ﻟـﻪ‬

‫‪＄‬ﻴﻨﻮ ﻧﻮرو ﻛﻠﻤﻮ ﺳﺮه ﻳـ‪ ３‬ﺗـﻮﭘﻴﺮ ﻧـﻪ ﮐ‪５‬ـ‪８‬ي ﻟﻜـﻪ )ﺷـ‪５‬ﺮ‪ ،‬ﺷـﻴﺮ( ﭼـ‪ ３‬ﻳـﻮه‬

‫ﻛﻠﻤﻪ دﺷﻴﺪو او ﺑﻠﻪ ﻳ‪ ３‬د زﻣﺮي ﭘﻪ ﻣﻌﻨﺎ ده ﭼ‪ ３‬دﺟﻤﻠـ‪ ３‬ﻟـﻪ ﻣﺨـ‪ ３‬ﻳـ‪３‬‬

‫ﻣﻌﻨﺎ ﻣﻌﻠـﻮﻣ‪５‬ـ‪８‬ي ﻣ‪／‬ـﺮ ﭘـﻪ ﭘ‪＋‬ﺘـﻮ ﻟﻴـﻚ ﻛـ‪ ３‬د د ﻏـﺴ‪ ３‬ﻛﻠﻤـﻮ ﺗـﻮﭘﻴﺮ ﭘـﻪ‬

‫اّﺳـﺎﻧﺔ ﻛﻴــﺈي ‪＄‬ﻜـﻪ ﭘــﻪ ﭘ‪＋‬ﺘـﻮ ﻛــ‪ ３‬دا"ې" ﻟـﻪ دې "ي" ﺳــﺮه ﺗـﻮﭘﻴﺮ ﻟــﺮي‬

‫ﻟﮑﻪ "ﺗ‪５‬ﺮ" او "ﺗﻴﺮ" وﻟ‪ ３‬ﺑﻴﺎ ﻫـﻢ ﭘـﻪ ﭘ‪＋‬ﺘـﻮ ﻛـ‪ ３‬داﺳـ‪ ３‬ﮐﻠﻤـ‪ ３‬ﺷـﺘﻪ ﭼـ‪３‬‬

‫دﺟﻤﻠ‪ ３‬ﻟﻪ ﻣﺨ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ﻣﻌﻨﺎ ＇ﺮ‪－‬ﻨﺪ‪８４‬ي ﻟﻜﻪ "ﺧﻮﻟﻪ‪ ،‬ﺧﻮﻟﻪ‪ ،‬ﭘﻪ دې ﻻﻧﺪې‬

‫ﺟﻤﻠﻮﻛ‪:３‬‬

‫ﺧﻮﻟﻪ ﻳ‪ ３‬ﭘﻪ ﺳﺮ وه‪،‬ﭘﻪ ﺧﻮﻟﻪ ﻛ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ﺧﺒﺮه ﻧﻪ در‪８４‬ي‪ ،‬ﺧﻮﻟﻪ ﻳ‪ ３‬وﻛﺆه‪.‬‬

‫‪٨‬‬
‫‪ -٦‬ﭘﻪ ﭘ‪＋‬ﺘﻮ ﻛ‪ ３‬د ﮐﻮﻟﻮ او ﻧﻪ ﮐﻮﻟﻮ "ﻧﻪ"ﻣﻪ" ﺗﻮري ﻟﻪ اﻓﻌـﺎﻟﻮ ＇ﺨـﻪ‬

‫ﺑ‪５‬ﻞ ﻟﻴﻜﻞ ﮐ‪８５‬ي ﻟﻜﻪ "ﻧﻪ ‪＄‬ـﻲ‪ "،‬ﻧـﻪ ﻛـﻮي‪ "،‬ﻧـﻪ وﻳﻨـﻲ‪ "،‬ﻣـﻪ واﻳـﻪ‪"،‬‬

‫ﻣﻪ ﻛﻮه"‪ ،‬ﻣﻪ ‪＄‬ﻪ" ‪،‬ﻣﻪ ﻏﻮاؤه"‪.‬‬

‫‪ -٧‬ﭘ‪＋‬ﺘﻮ ﺗﻮري‪ :‬ﭘﻪ ﭘ‪＋‬ﺘﻮﻛ‪＄ ３‬ﻴﻨ‪ ３‬ﺗﻮري ﺷـﺘﻪ ﭼـ‪ ３‬ﭘـﻪ ﻓﺎرﺳـﻲ او‬

‫ﻋﺮﺑــﻲ ﻛــ‪ ３‬ﻧــﺸﺘﻪ ددﻏــﻮ ﺗــﻮرو ‪＄‬ــﺎى ﭘ‪５‬ﮋﻧــﺪل ﭘــﻪ ﭘ‪＋‬ﺘــﻮ اﻣــﻼ ﻛــ‪ ３‬ډ‪ ４‬ـﺮ‬

‫ارز＊ﺖ ﻟﺮي ﭼ‪ ３‬ﻫﻐﻪ دادي‪:‬‬

‫ښ‪ - :‬داﺗــﻮرى ‪＄‬ﻴﻨ ـ‪ ３‬ﭘ‪＋‬ﺘﺎﻧــﻪ"خ" ﺗــﻪ ﻧــ‪８‬دې اداﻛــﻮي او ‪＄‬ﻴﻨــ‪ ３‬ﻳــ‪３‬‬

‫داﺳ‪ ３‬واﻳﻲ ﭼـ‪ ３‬اّواز ﻳـ‪ ３‬د"ش" ﻏﻮﻧـﺪې وي او ﭘـﻪ داﺳـ‪ ３‬ﻟﻐـﺎﺗﻮ ﻛـ‪３‬‬

‫ﻟﻴﻜﻞ ﮐ‪８５‬ي ﻟﻜﻪ‪＊" :‬ﻪ‪ ،‬ﻟﻮ＊ﻰ‪ ،‬اوښ" ﭼ‪＇ ３‬ﻮك ﻳ‪ ３‬ﻳـﻮ ډول او ＇ـﻮك‬

‫ﻳ‪ ３‬ﺑﻞ ډول ﺗﻠﻔﻆ ﻛﻮي‪.‬‬

‫ﻛﻮﻣﻪ ﻛﻠﻤﻪ ﭼ‪ ３‬ﻳﻮازې "خ" ﻳﺎﻳﻮازې"ش" اداﮐ‪８５‬ي ﻫﻠﺘﻪ دﻏﻪ ﺗـﻮري ﻧـﻪ‬
‫ﻟﻴﻜﻞ ﮐ‪８５‬ي ﻟﻜﻪ "ﺧ＂ﻪ‪ ،‬ﺧﺎوره‪،‬ﺷـ‪／‬ﻪ‪ ،‬ﺷـﻔﺘﺎﻟﻮ" ﭘـﻪ دﻏـﻪ اﺳـﺎس ﺑﺎﻳـﺪ‬
‫"ﺧﻨﺪل" ﭘﻪ "خ" "ﺷﻨﺪل" ﭘﻪ "ش" او"＊ﻨـﺪل" ﭘـﻪ "ښ" وﻟﻴﻜـﻞ ﺷـﻲ ﭼـ‪ ３‬د‬
‫درې واؤو ﻛﻠﻤﻮ ﻣﻌﻨﺎ ‪－‬ﺎﻧ‪ ３‬وﺳﺎﺗﻞ ﺷﻲ‪.‬‬
‫إ‪ -:‬داﺗﻮرى ‪＄‬ﻴﻨ‪ ３‬ﭘ‪＋‬ﺘﺎﻧﻪ ﻟﻜﻪ "ژ" او ‪＄‬ﻴﻨ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ﻟﻜـﻪ"ګ" اداﻛـﻮي‪.‬‬
‫ﻧﻮﻛﻮﻣ‪ ３‬ﮐﻠﻤ‪ ３‬ﭼ‪ ３‬ﻳﻮازې د"ګ" ﻳﺎ"ژ" ﻏﻮﻧﺪې ﻟﻴﻜﻞ ﻛ‪５‬ﺈي ﻫﻠﺘـﻪ ﺑﻴـﺎ‬
‫دا ﺗﻮرى ﻧﻪ را‪＄‬ﻲ‪ .‬ﻟﻜﻪ )ﻣﺎﻟﮕ‪／‬ﻪ‪－ ،‬ﻮؤه‪ ،‬ژﺑﻪ‪ ،‬ژرﻧﺪه(‬

‫‪٩‬‬
‫او ﻳﺎ ﭘﻪ ﻫﻐﻮ ﻛﻠﻤـﻮﻛ‪ ３‬ﻟﻴﻜـﻞ ﮐ‪５‬ـ‪８‬ي ﭼـ‪ ３‬د ﻟﻬﺠـﻮ د اﺧـﺘﻼف ﭘـﻪ وﺟـﻪ‬
‫دﻏﻪ دوه اّوازوﻧﻪ وﻟﺮي ﭼ‪ ３‬ﻫﻢ "ژ" ﺗﻠﻔﻆ ﺷﻲ اوﻫﻢ "إ" ﻟﻜﻪ "إﻟﺔ‪ ،‬ﻟﺈ‪،‬‬
‫ﻛﻮإ‪".‬‬
‫ځ‪ -:‬ددې ﺗﻮري اّواز د"ز" ＇ﺨﻪ ﻟﺈ ＇ـﻪ دروﻧـﺪ دى ﭼـ‪ ３‬ﭘـﻪ ‪＄‬ﻴﻨـﻮ ﭘ‪＋‬ﺘـﻮ‬
‫ﻛﻠﻤﻮ ﻛ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ﻟﻴﻜﻞ ﺿﺮوري دي‪ .‬ﻟﻜﻪ "‪＄‬ﺎن‪＄ ،‬ﻨﺄ‪＄ ،‬ﻴﺮك" او ﻧﻮر‪...‬‬
‫ﭘﻪ ﭘ‪＋‬ﺘـﻮ ﻛـ‪＄ ３‬ﻴـﻨ‪ ３‬ﻛﻠﻤـ‪ ３‬ﺷـﺘﻪ ﻟﻜـﻪ "‪＄‬ـﻪ" ﭼـ‪ ３‬د ﺗﻠﻠـﻮ اﻣـﺮ دى ‪ ،‬ﻛـﻪ‬
‫داﻛﻠﻤــﻪ ﭘــﻪ "ز" وﻟﻴﻜــﻞ ﺷ ـﻲ ﻧــﻮ"زه" د ﻣــﺘﻜﻠﻢ ﺿــﻤﻴﺮ ﺗــﺮې ﺟــﻮؤ‪ ４‬ـ‪８‬ي‪.‬‬
‫ﻫﻤﺪﻏﻪ ﺷﺎن د"‪＄‬ﻮؤ" ﻛﻠﻤﻪ ﻛـﻪ ﭘـﻪ "ز" وﻟﻴﻜـﻞ ﺷـﻲ ﻧـﻮ د"زوؤ" ﺳـﺮه ﻳـ‪３‬‬
‫ﺗﻮﭘﻴﺮ ﻧﻪ ﮐ‪８５‬ي‪ ،‬ﻛﻮﻣ‪ ３‬ﻛﻠﻤ‪ ３‬ﭼ‪ ３‬ﭘﻪ ﻓﺎرﺳﻲ ﻛ‪ ３‬ﭘﻪ "ج" وﻳﻞ ﮐ‪８５‬ي او‬
‫ﭘﻪ ﭘ‪＋‬ﺘﻮ ﻛ‪ ３‬ﭘﻪ "ځ" ﻧﻮ ﻫﻠﺘـﻪ دې ﻫﻤﺪﻏـﻪ ﭘ‪＋‬ﺘـﻮ "ځ" وﻟﻴﻜـﻞ ﺷـﻲ ﻟﻜـﻪ‬
‫"‪＄‬ﻮان‪＄ ،‬ﻨ‪／‬ﻞ‪＄ ،‬ﺎن"‪ .‬ﺳﺮ ﺑ‪５‬ﺮه ﭘﺮدې ﭘﻪ ﻫﻐﻮ ﻛﻠﻤﻮ ﻛـ‪ ３‬ﻳـ‪ ３‬ﻟﻴﻜـﻞ ﻫـﻢ‬
‫ﺿﺮوري دي ﭼ‪ ３‬ﻛﻪ ﭘﻪ "ز" وﻟﻴﻜـﻞ ﺷـﻲ ﻧـﻮ د ﭘ‪＋‬ﺘـﻮ ﻳـﻮ ﺑـﻞ ﻟﻐـﺖ ﺳـﺮه‬
‫اړ‪４‬ﮑ‪ ３‬ﭘﻴﺪاﻛﻮي ﻟﻜﻪ‪４７＄ :‬ﺪل‪ ،‬زړ‪４‬ﺪل‪.‬‬
‫څ‪ _:‬دا ﻫﻢ د ﭘ‪＋‬ﺘﻮ ﺗﻮرى دى ﭼ‪ ３‬ﻓﺎرﺳﻲ او ﻋﺮﺑﻲ ﻛ‪ ３‬ﻧﺸﺘﻪ او ﺗﻠﻔﻆ‬
‫ﻳ‪" ３‬س" ﺗﻪ ﻧﺈدې دى او ‪＄‬ﻴﻨ‪ ３‬ﻛـﺴﺎن ﻳـ‪ ３‬د"س" ﭘﺮ‪＄‬ـﺎى اﺳـﺘﻌﻤﺎﻟﻮي‪.‬‬
‫ﻛــﻪ د دﻏــﻪ ﺗــﻮري ﭘﺮ‪＄‬ــﺎى "س" وﻟﻴﻜــﻞ ﺷــﻲ ﻧــﻮ د‪＄‬ﻴﻨــﻮ ﻛﻠﻤــﻮ ﻣﻌﻨــﺎ‬
‫ﺑﺪﻟ‪８５‬ي‪ .‬ﻟﻜﻪ "＇＀‪＇ ،‬ﻮك" ﭼ‪" ３‬ﺳ＀" او ﺳﻮك" ﺗﺮې ﺟﻮؤ‪８４‬ي‪.‬‬
‫أ‪ ،‬ټ‪ ،‬ؤ‪ ،‬دا ﺗﻮري ﻫﻢ ﭘﻪ ﭘ‪＋‬ﺘـﻮ اﻣـﻼ ﻛـ‪ ３‬ډ‪４‬ـﺮه زﻳﺎﺗـﻪ ﺑﺮﺧـﻪ ﻟـﺮي ﭼـ‪３‬‬
‫‪＄‬ﺎى ﭘ‪５‬ﮋﻧﺪل ﻳ‪ ３‬ډ‪４‬ﺮ ﺿﺮوري دي او ﺻﺤﻴﺢ ﺗﻠﻔـﻆ ﻳـ‪ ３‬ﭘﻜـﺎر دى‪ .‬ﻛـﻪ‬
‫ﻳﻮ ﻟﻴﻜﻮال ﭘﻪ ﻟﻴﻜﻠﻮ ﻛ‪ ３‬د"ټ" ﭘﺮ ‪＄‬ﺎى "ت" د "أ" ﭘﺮ ‪＄‬ﺎى "د" او د "ؤ"‬
‫ﭘﺮ ‪＄‬ﺎى "ر" وﻟﻴﻜﻲ ﻧﻮ د ‪＄‬ﻴﻨﻮ ﻛﻠﻤﻮ ﻣﻌﻨﺎ ﺑﺪﻟ‪８５‬ي‪.‬‬
‫ﻟﮑﻪ د )وؤ‪！ ،‬ﻮل‪ ،‬أار‪＇ ،‬ﺨﻪ "ور‪ ،‬ﺗﻮل‪ ،‬دار" ﺟﻮؤ‪８４‬ي‪.‬‬

‫‪١٠‬‬
‫ڼ‪ -:‬داﺗﻮرى ﻟﻪ )ن( ＇ﺨـﻪ دروﻧـﺪ ادا ﮐ‪５‬ـ‪８‬ي ﻟﻜـﻪ )ﻣ‪２‬ـﻪ‪ ،‬ﺑـ‪ ،０‬ﺗ‪２‬ـ‪.(９‬‬
‫ﭘﺨﻮاﻧﻴﻮ ﻟﻴﻜﻮاﻟﻮ او اوس ﻫﻢ ‪＄‬ﻴﻨ‪ ３‬ﻟﻴﻜﻮال دا ﺗﻮرى )ﻧـﺆ( ﻟﻴﻜـﻲ ﭼـ‪３‬‬
‫دوه ﺗــﻮري )ن( او )ؤ( ﻳــ‪ ３‬ﺳــﺮه ﻳــﻮ ‪＄‬ــﺎى ﻛــﺆي او د ﻳــﻮ ﺗــﻮري ﻧــﻮم ﻳــ‪３‬‬
‫ورﺑﺎﻧﺪې اﻳ‪＋‬ﻰ دى‪.‬‬
‫دا ﺗﻮرى ﺑﺎﻳـﺪ ﭘـﻪ ﺳـﺎده أول )ڼ( وﻟﻴﻜـﻮ ‪＄‬ﻜـﻪ ﭼـ‪ ３‬ﭘـﻪ ﻣﺮﻛـﺐ أول ﻳـ‪３‬‬
‫ﻟﻴﻜﻞ ﭘﻪ ‪＄‬ﻴﻨﻮ ﻛﻠﻤﻮ ﻛ‪ ３‬ﺳﺘﻮﻧﺰې ﭘ‪＋５‬ﻮي ﻟﻜﻪ )ﻧﺆۍ‪ ،‬ﺧﻮﻧﺆى‪ ،‬ﻛﻮﻧﺆ‪،‬‬
‫ﻧﺆول( او داﺳ‪ ３‬ﻧﻮر‪...‬‬

‫ﭘﻮ＊ﺘﻨ‪:３‬‬
‫‪ .١‬اﻣﻼ ﭘﻪ ﻟﻐﺖ ﮐ‪＇ ３‬ﻪ ﺗﻪ واﻳﻲ؟‬
‫‪ .٢‬وﻟ‪ ３‬ﭘﻪ ﻟﻴﮑﻠﻮ ﮐ‪ ３‬د اﻣﻼ ﻣﺮاﻋﺎت ﺿﺮوري دى؟ ﭘﻪ ＇ﻮ ﮐﺮ＊ﻮ ﮐ‪ ３‬ﻳ‪＄ ３‬ﻮاب وﻟﻴﮑﺊ‪.‬‬
‫‪ .٣‬ﻻﻧﺪې ﺗﻮرو ﺗﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒ‪ ３‬ﮐﻠﻤ‪ ３‬ﺟﻮړې او ﺑﻴﺎ ﻳ‪ ３‬ﭘﻪ ﺟﻤﻠﻮ ﮐ‪ ３‬وﮐﺎروئ !‬
‫) څ‪ ،‬ځ‪ ،‬ډ‪ ،‬ړ‪ ،‬ږ‪ ،‬ټ‪ ،‬ڼ‪،‬ښ (‬

‫ﺳﭙﺎر＊ﺘﻨﻪ‪:‬‬

‫· ‪－‬ﺮاﻧﻮ زده ﻛﻮوﻧﻜﻮ! ﺗﺎﺳـ‪ ３‬ﺑﺎﻳـﺪ ﭘـﻪ ﺧﭙﻠـﻮ ﻟﻴﮑﻨـﻮ ﮐـ‪ ３‬د ﭘﻮرﺗﻨﻴـﻮ اﻣﻼﻳـﻲ ﻗﻮاﻧﻴﻨـﻮ او‬

‫ﻻر＊ﻮوﻧﻮ ﻣﺮاﻋﺎت وﻛﺆئ‪.‬‬

‫‪١١‬‬
 ‫ﺗـــﺮاﻧــﻪ‬
‫ﺑ‪ ３‬ﻋـﻠﻤﻪ ژوﻧﺪون ‪－‬ـــــــــــــــﺮان دى‬
‫ﺑــ‪ ３‬ﻋـــﻠـﻤﻪ ژوﻧـــﺪون ‪－‬ـــــــــــﺮان دى‬
‫ﺑ‪ ３‬ﻋـــــــــﻠـﻤﻪ ژوﻧـــﺪون ‪－‬ـــﺮان دى‬
‫ﺑــ‪ ３‬ﻋـــــــــﻠـﻤﻪ ژوﻧـــﺪون ‪－‬ـــﺮان دى‬
‫ﺑــ‪ ３‬ﻋـــــــــﻠـﻤﻪ ژوﻧـــﺪون ‪－‬ـــﺮان دى‬
‫د ﺟﻬﻞ دوره ﺗ‪５‬ﺮه ﺷﻮه دا ﻋﺼﺮ د ﻋﺮﻓﺎن دى‬
‫ﭘـــــــﻪ ﺣــﻖ ﭘﺴـ‪ ３‬روان ﻳـــــــــــــــــــﻮ‬
‫دﻋــــــــــﻠﻢ ﭘــﺘـــــــــــﻨـ‪／‬ﺎن ﻳـــــــــــــــﻮ‬
‫دﺟــﻬﻞ د＊ـ ــﻤﻨــــــــــﺎن ﻳـــــــــــــــــﻮ‬
‫ﻟ ـ ـ‪＋‬ﻜﺮ د ﻣـﻌـ ـ ـ ـﺎرف ﻳـ ـﻮ‪ ،‬ﻟﻮړ زﻣ ــــــــﻮﻧ‪ ８‬ﻧ ـ ـ ـﺎم و ﻧ‪＋‬ﺎن دى‬
‫روان ﻣــﺦ ﭘــــــــــــــﻪ ر‪１‬ـــﺎ ﻳــــــــــــــــﻮ‬
‫＊ ـ ــ ـ ـ ـﺎﻏـــﻠﻲ ددﻧـــﻴــــــــــــــــﺎﻳــــﻮ‬
‫د ﻫـــــﺮ ﻣـــــــــــﺮض دوا ﻳــــــــــــﻮ‬
‫ﺷﭙﻪ ﺗ‪５‬ﺮه ﺷﻮه د ﺟــ ــــ ـ ــــﻬﻞ‪ ،‬ﻟ ـــــﻤﺮﺧﺘﻠﻰ د ﻋـ ـ ـ ـﺮﻓــــ ـﺎن دى‬
‫ﭘــﻪ زده ﻛ ــــــــ ـﺆه او ＊ــــــــــــﻮوﻧــــــﻪ‬
‫دﺣــــــــــﻖ ﻛـــــــــﻮو ﭘــــــــ ـﺎﻟـــــــــــــﻨـﻪ‬
‫د ﺧـــ ـ ــ ـﭙــﻞ وﻃــــــــــــــﻦ روزﻧـــ ـــــﻪ‬
‫زﻣﻮﻧﺈ ‪－‬ﺮاﻧﻪ وﻃـﻨﻪ دا ﻣﻮ ﻋﻬﺪدا ﻣﻮ ﭘﻴﻤﺎن دى‬
‫د ﻋﻠــــــــــﻢ ﭘــــــ ﻪ زاﻧـــــــ‪／‬ـــﻮ ﻛـــــ‪３‬‬
‫دﻋــــــﻘـﻞ ﭘـــــــــ ﻪ ﻛـــﻮ＇ـــــــــــﻮﻛـ‪３‬‬
‫ﭘـــﻪ ﻏــــــ‪５‬ـ‪８‬ه د ﭘــــ‪＋‬ﺘـــــﻮ ﻛـــــــــ‪３‬‬
‫ﻟﻮى ﺷﻮي ﻳﻮ ﻣﻮﻧ ﺈ واؤه ﺧﭙﻞ وﻃﻦ راﺑـﺎﻧﺪې ‪－‬ـــﺮان دى‬

‫)‪－‬ﻞ ﭘﺎﭼﺎ اﻟﻔﺖ(‬

‫ﻣﻌﻨﻰ‪:‬‬ ‫ﻟﻐﺖ‪:‬‬
‫ﻧﺎﭘﻮﻫﻲ‪ ،‬ﻧﺎداﻧﻲ‬ ‫ﺟﻬﻞ‬
‫ﭘﻮﻫﻪ او ﭘ‪５‬ﮋﻧﺪﻧﻪ‬ ‫ﻋﺮﻓﺎن‬
‫اوﭼﺖ‬ ‫ﻟﻮړ‬
‫ﭘﻮﻫﻨﻪ‬ ‫ﻣﻌﺎرف‬
‫ﺗﻤﺮﻳﻦ‪:‬‬
‫‪ o‬ﭘﻪ ﻟﻮﺳﺘﻞ ﺷﻮې ﺗﺮاﻧ‪ ３‬ﮐ‪ ３‬ﻫﻤﻮزﻧﻪ ﮐﻠﻤ‪ ３‬ﭘﻴﺪا او ﺑﻴﺎ ﻳ‪ ３‬ﭘﻪ ﺟﻤﻠﻮ ﮐ‪ ３‬وﮐﺎروئ‪.‬‬
‫‪ o‬دﻣﻌﺎرف ﭘﻪ ﻫﮑﻠﻪ ﻳﻮ ﻟﻨ‪ ６‬ﻣﻀﻤﻮن ﭘﻪ ＇ﻮ ﮐﺮ＊ﻮ ﮐ‪ ３‬وﻟﻴﮑﺊ‪.‬‬
‫‪＊ o‬ﻮوﻧﮑﻰ دې د ﺗﺮاﻧ‪ ３‬ﭘﻪ ا‪請‬ﻠﻲ ﻣﻔﻬﻮم ر‪１‬ﺎ واﭼﻮي‪.‬‬

‫‪١٢‬‬
 ‫ﻗﻮي او ﺿﻌﻴﻒ‬
‫د دﻧﻴــﺎ دود او دﺳــﺘﻮر ﺧــﻮ دا دى ﭼــ‪ ３‬زور ور ﺑــﻪ ﻛﻤــﺰورى وﻫــﻲ او‬
‫ﺿﻌﻴﻒ ﺑﻪ د ﻗﻮي ﻟﻪ ﻻﺳﻪ ﭘﻪ ﻋﺬاب وي‪ ،‬ﻣ‪／‬ﺮ ﭘﻪ ﻛﻮروﻧﻮ ﻛـ‪ ３‬دﻣﻴـﻨ‪３‬‬
‫اوﻣﺤﺒﺖ ﺗﻘﺎﺿﺎ ﺑﻞ ډول ده‪.‬‬

‫ﻫﻠﺘﻪ ﮐﻪ ﻳﻮ ﻛﻮﭼﻨﻰ ﻣﺎﺷﻮم ﺧﭙـﻞ ﻣـﺸﺮ ورور ﭘـﻪ ＇ﭙ‪５‬ـﺆه وﻫـﻲ ﺧـﻮ ﻫﻐـﻪ‬

‫ورﺗـﻪ ﺧﺎﻧـﺪي‪،‬ﻳﻌﻨ‪ ３‬ﻟــﻪ ！ﻮﻟﻮﻧـﻪ ﻛﻤـﺰورى ﭘــﻪ ！ﻮﻟـﻮ زور ور دى‪.‬ﻣـﺎ ﺗــﻪ د‬
‫دﻏــ‪ ３‬ﻛﻮرﻧــﺔ دود او دﺳــﺘﻮر أ‪４‬ﺮ＊ــﻪ ＊ﻜــﺎري او ﻟــﻪ ﺧــﺪاى‪＇ Y‬ﺨــﻪ‬

‫ﻏﻮاؤم ﭼ‪ ３‬دا رواج ﻋﺎم ﺷﻲ‪.‬‬

‫ﭘﻪ دې ﭘﻮﻫ‪８５‬م ﭼ‪ ３‬ﭘﻪ ﻫﺮ ﻛﺎﻟﻪ ﻛ‪ ３‬ﻫﻤﺪﻏﻪ ﺣﺎل دى او ﭘـﻪ ﻫـﺮه ﻛﻮرﻧـﺔ‬

‫ﻛ‪ ３‬ﻛﻮﭼﻨﻴﺎن ﭘﻪ ﻟﻮﻳﺎﻧﻮ زورور او زؤوردي‪.‬‬

‫د ‪－‬ﺒــﺮ او ﺗﺮﺳــﺎ ﭘــﻪ ﻛﺎﻟــﻪ ﻛــ‪ ３‬ﻫــﻢ دﻛﻮﭼﻨﻴــﺎﻧﻮ زور ﭼﻠ‪５‬ــ‪８‬ي او ﺟــﻮؤ د‬

‫ﻧــﺎﺟﻮؤه ﭘــﻪ ﻣﺨﻜــ‪ ３‬ﻣﻨــﺄې وﻫــﻲ‪ .‬ﻣ‪／‬ــﺮ ﭼــ‪ ３‬ﻟــﻪ ﮐﻮروﻧﻮﻧــﻪ دﺑﺎﻧــﺪې‬

‫و‪－‬ﻮرو‪ ،‬ﻧﻮﺑﻴﺎ ﻗﻮي ﭘﻪ ﺿﻌﻴﻒ ﻣﺴﻠﻂ دى‪.‬‬

‫ددﻧﻴـﺎ ﻃﺒﻴﻌـﻲ ﻗـﺎﻧﻮن ﻫﻤﺪﻏـﻪ دى‪ ،‬ﭼـ‪ ３‬ﻏ＂ـﺎن او ﻟﻮﻳـﺎن ﺑـﻪ ﭘـﻪ وؤو او‬
‫ﺑ‪ ３‬وزﻟﻮ ﺳﻮك او ＇ﭙ‪７５‬ه ﭘﻮرﺗﻪ ﻛﻮي او د ﻗﻮت ﺧﺎوﻧـﺪ ﺑـﻪ ﻫـ‪ ＆５‬ﺗﺤﻤـﻞ‬
‫او ﺣﻮﺻﻠﻪ ﻧﻠﺮي‪ .‬ددﻏﻪ ﻇﺎﻟﻤﺎﻧﻪ ﻗﺎﻧﻮن دﻣﺎﺗﻮﻟﻮ ﻟﭙﺎره ﭼ‪ ３‬ﺧﺪاى ﭘـﺎك‬
‫＇ﻪ ﺷﻰ ﭘﻴﺪاﻛﺆ ﻫﻐﻪ ﻣﻴﻨﻪ او ﻋﺎﻃﻔﻪ ده ‪ .‬د ﻣﻴﻨ‪ ３‬اوﻣﺤﺒﺖ ﭘﻪ ﻧﺆة ﻛ‪３‬‬

‫ﺿــﻌﻴﻒ او ﻛــﻮﭼﻨﻰ د ﻟــﻮى او ﻗــﻮي ﺗــﺮ ＇ﭙ‪５‬ــﺆو ﻻﻧــﺪې ﻧــﻪ دي‪ ،‬ﺑﻠﻜــ‪３‬‬
‫ﻛﻮﭼﻨﻴﺎن ﭘﻪ ﻟﻮﻳﺎﻧﻮ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻛﻮي او د وؤو ﭘﺎدﺷﺎﻫﻲ ده‪ ،‬ﻣـﻮإ ＊ـ‪３％‬‬

‫‪١٣‬‬
‫ﻋــﺎﺟﺰې ﺑﻮﻟــﻮ‪ ،‬ﻣ‪／‬ــﺮ ﻣﻴــﻨ‪ ３‬او ﻣﺤﺒــﺖ أ‪４‬ــﺮ زور ور او ﭘﻴــﺎوؤي ددوى‬
‫دﺧﻮ＊ﺔ او رﺿﺎ ﺗﺎﺑﻊ ‪－‬ﺮ‪＄‬ﻮﻟﻲ دي‪.‬‬

‫＇ﻨ‪／‬ــﻪ ﭼــ‪ ３‬ﭘــﻪ زؤه زﻣﺎﻧــﻪ ﻛــ‪ ３‬د‪４‬ــﻮان د＊ــﺎﭘ‪ ５‬ـﺮﻳــﻮ ﺗــﺎﺑﻊ وو‪ ،‬اوس ﻫــﻢ‬

‫دﻗـﻮت او ﻗـﺪرت ﺧﺎوﻧـﺪان ددﻏـﻪ ﺿـﻌﻴﻒ او ﻟﻄﻴـﻒ ﺟـﻨﺲ ﭘـﻪ ﻣﻘﺎﺑــﻞ‬

‫ﻛ‪ ３‬أ‪４‬ﺮ ﺿﻌﻴﻒ ﻣﻌﻠﻮﻣ‪８５‬ي‪ .‬ﻛﻪ ﻋﺸﻖ او ﻣﻴﻨﻪ ﭘﻪ ﻣﺨﻜـ‪ ３‬ﻧـﻪ وي‪ ،‬ﻧـﻮ‬
‫د د‪４‬ﻮ او ＊ﺎﭘ‪５‬ﺮة زورﻫ‪（５‬ﻜﻠﻪ ﺑﺮاﺑﺮ ﻧﻪ دى‪ .‬او ﻳـﻮ ﻣﺎﺷـﻮم ﻫـ‪ ＆５‬وﺧـﺖ‬

‫دﺳـــﭙﻴﻦ إﻳـــﺮو ﭘـــﻪ إ‪４‬ـــﺮه ﻟـــﻮﺑ‪ ３‬ﻧـــﺸﻲ ﻛـــﻮﻟﻰ اوﻧـــﻪ دﻣـــﺸﺮاﻧﻮ ﭘـــﻪ اوإو‬
‫ﺳﭙﺮ‪４‬ﺪﻟﻰ ﺷﻲ‪.‬‬

‫ﻳﻮه ورځ ﻳﻮه ﻣﺎﺷﻮم ﻳﻮﻏ＀ ﺳﺆى ﻟﻪ ﻟﻤﻨ‪！ ３‬ﻴـﻨ‪ ，‬ﻧﻴـﻮﻟﻰ و او ﻛﺎﻟـﻪ ﺗـﻪ‬
‫ﻳ‪ ３‬ﭘﻪ زوره ﺑﻴﻮه‪ ،‬ﻫﻐﻪ ﺧﭙﻠﻪ ﻟﻤﻦ دده ﻟﻪ ﻻﺳﻪ ﺧﻼﺻﻪ ﻧﻜـﺆاى ﺷـﻮه ﻛـﻪ‬
‫＇ﻪ ﻫﻢ دده زور او دﻫﻐﻪ زور ﺑﺮاﺑﺮ ﻧـﻪ و ﺧـﻮ دﻣﺎﺷـﻮم ﻣﻴـﻨ‪ ３‬او ﻣﺤﺒـﺖ‬
‫دﻣﺎﺷﻮم ﭘﻪ ﭘﻨﺠﻮ ﻛ‪ ３‬دﻏﻪ ﻗﻮت او ﻗـﺪرت ﻫﻤﺎﻏـﻪ دﭘﺨـﻮا زﻣـﺎﻧ‪ ３‬د‪４‬ـﻮ‬

‫دى او ﻣﻴﻨﻪ ﻫﻤﺎﻏﻪ ＊ﺎﭘ‪５‬ﺮة ده‪ ،‬ﭼ‪ ３‬د‪４‬ﻮان ﻳ‪ ３‬ﺗﺮ ﻓﺮﻣﺎن ﻻﻧﺪې وو‪.‬‬
‫ﻛﻪ دﻣﻴﻨ‪ ３‬او ﻋﺎﻃﻔ‪ ３‬ﻣﺎﺷـﻮم ﻫـﺮ ＇ﻨ‪／‬ـﻪ د ﻟـﻮى ﺳـﺆي ‪－‬ﺮ‪４‬ـﻮان ﺗـﻪ ﻻس‬
‫واﭼـــﻮي ﻳـــﺎﻳ‪ ３‬ﻟﻤـــﻦ ！ﻴﻨ‪／‬ـــﻪ وﻧﻴـــﺴﻲ ＇ـــﻮك ور＇ﺨـــﻪ ‪＄‬ـــﺎن ﻧـــﻪ ﺷـــﻲ‬
‫ﺧﻼﺻﻮﻟﻰ‪＄ .‬ﻜﻪ ﭼ‪ ３‬دا ﻗﻮت ﭘﻪ ！ﻮﻟﻮ ﻗﻮﺗﻮﻧﻮ زور ور دى‪ .‬زه ﻣﻴﻨﻪ او‬
‫ﻋﺎﻃﻔﻪ دزور او ﻗﻮت ﭘﻪ ﻣﻘﺎﺑـﻞ ﻛـ‪＄ ３‬ﻜـﻪ ﻣﺎﺷـﻮﻣﺎن ﺑـﻮﻟﻢ ﭼـ‪ ３‬زور او‬
‫ﻗــﻮت أ‪４‬ــﺮ ﭘﺨــﻮا ﭘﻴﺪاﺷــﻮى دى او اﻧــﺴﺎﻧﻲ ﻋﺎﻃﻔــﻪ‪ ،‬اﻧــﺴﺎﻧﻲ رﺣــﻢ او‬
‫ﺷﻔﻘﺖ وروﺳﺘﻪ ﭘﻴﺪا ﺷـﻮل ﻳﻌـﻨ‪ ３‬ﻫﻤﺎﻏـﻪ ﺷـﺎن ﭼـ‪ ３‬ﻓﺮﻋـﻮن ﻟـﻪ ﻣﻮﺳـﻰٰ‬
‫"ع" ﻧــﻪ دﻣﺨــﻪ دﻧﻴــﺎ ﺗــﻪ راﻏﻠــﻰ دى‪ .‬ﺣﻴــﻮاﻧﻲ ﻏﺮاﻳــﺰ ﻫــﻢ ﻟــﻪ اﻧــﺴﺎﻧﻲ‬

‫‪١٤‬‬
‫ﻋﻮاﻃﻔﻮ ﻧﻪ أ‪４‬ﺮ ﭘﺨﻮاﻧﻲ دي او دﻋﻤﺮ ﭘﻪ ﻟﺤـﺎظ ﻋﻮاﻃﻔـﻮ ﺗـﻪ ﻛﻮﭼﻨﻴـﺎن‬
‫وﻳﻠﻰ ﺷﻮ‪.‬‬
‫ﻣ‪／‬ـﺮ ﻛﻮﭼﻨﻴــﺎﻧﻮ ﺗـﻪ ﭘــﺎك ﺧـﺪاى‪ Y‬ﻫﻐــﻪ ﻗـﻮت ورﻛــﺆى دى ﭼـ‪ ３‬ﻓﺮﻋــﻮن‬
‫ﺗﺮ‪４‬ﻨـﻪ ﭘـﻪ ﺧـﻮب ﻛـ‪ ３‬ﻫـﻢ و‪４‬ﺮ‪４‬ـ‪８‬ي او ﺑﺪﺑـﺪ ﺧﻮﺑﻮﻧـﻪ وﻳﻨـﻲ‪ .‬ﻛـﻪ ＇ـﻮك ﭘـﻪ‬
‫دﻧﻴﺎﻛ‪ ３‬دﺳﻮﻟ‪ ３‬ﻏﻮ＊ﺘﻮﻧﻜﻰ وي او ﻏﻮاؤي ﭼ‪ ３‬دﻧﺎروا‪ ،‬او ﻇﻠﻢ ﻣﺨـﻪ‬
‫وﻧﻴـــﺴﻲ ﻧـــﻮ ﻳـــﻮه داﺳــ‪ ３‬اﺧﺘـــﺮاع ﭘﻜـــﺎرده ﭼـــ‪ ３‬دﻋـــﺸﻖ او ﻣﻴـــﻨ‪ ３‬ﻟـــﻪ‬
‫ﻋﻨﺼﺮﻧﻪ ﭘﻜ‪ ３‬ﻛﺎرواﺧﻴﺴﺘﻞ ﺷﻲ‪.‬‬
‫دا اﺧﺘــﺮاع د دﻣـــﺎغ ﻛﺎرﻧـــﻪ دى‪ ،‬دزؤه ﻛــﺎر دى او دزؤه ﭘـــﺎﻣﻠﺮﻧـــ‪ ３‬ﺗـــﻪ‬
‫ﺿﺮورت ﻟﺮي‪ .‬ﭘﻪ دې ﺑﺎب ﺳﺎﻳﻨﺲ او ﺗﺨﻨﻴﻚ ﺗﻪ رﺟﻮع ﻧـﻪ ده ﭘﻜـﺎر دا‬
‫اﻓﺘﺨﺎرﻛﻪ ﻫﺮ وﺧﺖ دﻧﻴـﺎ ﺗـﻪ ﺣـﺎ‪請‬ـﻠ‪８５‬ي‪ ،‬ﻧـﻮ د ﺷـﻌﺮ او ادب ﭘـﻪ ﻟﻤﻨـ‪３‬‬
‫ﻛ‪ ３‬ﺑﻪ وي او دزؤوﻧﻮ ﭘﻪ ﻣﻤﻠﻜﺖ ﻛ‪ ３‬ﺑﻪ ﭘﻴﺪا ﺷﻲ‪.‬‬
‫)ﻟﻪ ﻏﻮره ﻧﺜﺮوﻧﻮ ＇ﺨﻪ(‬
‫ﺳﭙﺎر＊ﺘﻨﻪ‪:‬‬
‫· ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې ﻣﺘﻦ وﻟﻮﻟﻲ او ﭘﻪ ﻣﻔﻬﻮم دې ﺧﺒﺮې وﮐ‪７‬ي‪.‬‬
‫· ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې د ﻣﺘﻦ ﻟﻪ ﻣﺨ‪ ３‬ﭘﺮ زده ﮐﻮوﻧﮑﻮ ﺑﺎﻧﺪې د اﻣﻼ ﮐﺎر وﮐ‪７‬ي‪.‬‬

‫ﻣﻌﻨﻰ‬ ‫ﻟﻐﺖ‬
‫ﮐﻤﺰورى‬ ‫ﺿﻌﻴﻒ‬
‫‪請‬ﺒﺮ او ﺣﻮ‪請‬ﻠﻪ‬ ‫ﺗﺤﻤﻞ‬
‫ﺷﻔﻘﺖ او ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ‬ ‫ﻋﺎﻃﻔﻪ‬
‫ﻗﻮي او ﻏ‪＋‬ﺘﻠﻲ‬ ‫ﭘﻴﺎوړي‬
‫ﻧﺮم‬ ‫ﻟﻄﻴﻒ‬
‫وﻳﺎړﻧﻪ‬ ‫اﻓﺘﺨﺎر‬
‫‪ v‬زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې د ﭘﻮرﺗﻨﻲ ﻣﺘﻦ ﻟﻨ‪ ６‬ﻣﻄﻠﺐ ﭘﻪ ＇ﻮ ﮐﺮ＊ﻮ ﮐ‪ ３‬وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬
‫‪ v‬ﻣﺎﺷﻮﻣﺎن وﻟ‪ ３‬ﭘﺮ ﻣﺸﺮاﻧﻮ زورور دي؟‬

‫‪١٥‬‬
 ‫د او＊ﮑﻮ ارزاﻧﻲ‬

‫ﻛﻪ ﻏﻠﻪ او ﺧﻮراﮐـﻲ ﺷـﻴﺎن ‪－‬ـﺮان ﺷـﻲ ﻧـﻮ د ﻓـﺼﻞ ﭘـﻪ راوﺗـﻮ ﺳـﺮه ﭘـﻮره‬

‫ﻛ‪８５‬ي‪ .‬ﻛﻪ ﻛﺎﻟﻲ او ﻟﺒﺎس ﻗﻴﻤﺘﻪ ﺷـﻲ ＇ـﻪ ﻧـﺎ ＇ـﻪ ‪－‬ـﻮزاره ﮐ‪５‬ـ‪８‬ي‪ .‬ﺧﻠـﻚ‬

‫واﻳــﻲ‪":‬ﺑﺮﺑﻨﺄﻟــﻪ ﻻرې اوؤي‪ ،‬وإى ﻧ ـﻪ اوؤي" ﻛــﻪ ﻓ‪５‬ــﺸﻨﻲ ﺷــﻴﺎن ﻗﻴﻤﺘــﻪ‬

‫ﺷﻲ ﻧﻮ ﻗ‪５‬ﻤﺘـﻪ دې ﺷـﻲ‪ .‬ﻛﻨـﻪ‪ ".‬ﺗﺠﻤـﻞ ﺑ‪５‬ـﻞ ﺷـﻰ دى او زﻧـﺪه ‪－‬ـﻲ ﺑ‪５‬ـﻞ‬

‫ﺷﻰ" ﻛـﻪ اﺳـﻌﺎر ﻗ‪５‬ﻤﺘـﻪ ﺷـﻲ ﻧـﻮ ددوﻟـﺖ ﭘـﻪ ﺗـﺼﻤﻴﻢ ﻳـ‪ ３‬ﻋـﻼج ﻣﻤﻜـﻦ‬

‫دى‪ ،‬ﻏﻴـــﺮ ﺿـــﺮوري ﻟﻮﻣـــﺆۍ‪ ،‬دوﻳﻤـــﻪ او در‪４‬ﻴﻤـــﻪ درﺟـــﻪ ﺷـــﻴﺎن ﻟـــﻪ‬

‫اﺳﺘﻌﻤﺎﻟﻪ وﻏﻮر‪＄‬ﻮئ‪.‬‬

‫ﻛﻪ دا！ﻮل ﺷﻴﺎن ﭘﻪ ﻳـﻮه ﺳـﻮﻳﻪ ارزاﻧـﻪ ﺷـﻲ ﻧـﻮ د ﻳـﻮه ﻣﻤﻠﻜـﺖ ﻟﭙـﺎره‪ ،‬د‬

‫ﻫﻮﺳﺎﻳﻨ‪ ３‬او اّﺳﺎﻳﺶ وﺳﺎﻳﻞ ﻻس ﺗـﻪ را‪＄‬ـﻲ‪ ،‬ﺧـﻮ د ！ـﻮﻟﻨ‪ ３‬ﺳـﻌﺎدت او‬

‫ﺧﻮﺷـﺒﺨﺘﻲ دﻏــﻪ وﺧــﺖ ﻫــﻢ ﻧــﻪ ﺣــﺎ‪請‬ــﻠ‪８５‬ي‪ ،‬دژوﻧﺪﺳــﻌﺎدت او ﺧــﻮ＊ﻲ‬

‫دﻣﺎدﻳﺎﺗﻮﭘﻪ زﻳﺎﺗﻮاﻟﻲ او أ‪４‬ﺮوا ﻟـﻲ دوﻣـﺮه اؤه ﻧـﻪ ﻟـﺮي ﻟﻜـﻪ دﺿـﻤﻴﺮ ﭘـﻪ‬

‫اّزادة او د روح ﭘﻪ ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﺔ ﭘﻮرې‪.‬‬

‫ﭘﻪ ژوﻧﺪﻛ‪ ３‬ﺧﻄﺮﻧﺎك او ﻣﺪﻫﺶ ﺣـﺎل دادى ﭼـ‪ ３‬او＊ﻜـ‪ ３‬ارزاﻧـﻪ ﺷـﻲ‪،‬‬

‫و‪４‬ﺮه‪ ،‬دﻫﺸﺖ او درد ﻣﻮﺟﻮد وي او دواﻧﻪ وي‪ ،‬ﭘـﻪ ﻃـﺐ ﻛـ‪ ３‬دﻫـﺮ درد‬

‫ﺧﻮإ‪ ،‬ﭘﺮﻫﺎر او ！ـﭗ ﻋـﻼج ﺷـﺘﻪ‪ ،‬ﻣ‪／‬ﺮﻧـﻪ د زؤه د درد او زﺧـﻢ‪ .‬د زؤه د‬

‫درد ﻋــﻼج ﭘـﻪ ﺧﭙﻠــﻪ دزؤه درد دى او ﺑــﺲ‪ .‬داو ＊ﻜــﻮ دارزاﻧــﺔ ﻋــﻼج‬

‫‪١٦‬‬
‫د ﭘﻴﺴﻮ دارزاﻧ‪ ９‬ﻏﻮﻧﺪې ﻧﻪ دى ﭼـ‪ ３‬داﻗﺘـﺼﺎد ﻛـﻮم ﻣـﺎﻫﺮ ﻳـ‪ ３‬ﻋـﻼج‬

‫وﻛﻮﻟﻰ ﺷﻲ او ﻧﻪ د زراﻋﺖ ﭘﻮﻫﺎن ﭘﻪ دې ﻛـﺎر ﭘـﻮﻫ‪８５‬ي‪ .‬ﺑـ‪ ３‬دردي ﭘـﻪ‬

‫ﻳﻮﻗﻮم او ！ﻮﻟﻨﻪ ﻛ‪ ３‬داﺳـ‪ ３‬ﻳـﻮ ﻣـﺮض دى ﭼـ‪ ３‬ﭘـﻪ ﻋـﻼج ﻳـ‪ ３‬ﭘﻴﻐﻤﺒـﺮان‬

‫ﭘﻮه ﺷﻮي دي‪.‬‬

‫اى ﺧﺪاﻳــﻪ‪ !Y‬ﻟـﻪ ﻣــﻮإ ＇ﺨــﻪ ﻫﻐــﻪ زؤوﻧــﻪ واﺧﻠــﻪ ﭼــ‪ ３‬دﻣﻈﻠــﻮم او‬

‫ﺑ‪５‬ﻮزﻟﻲ ﻟﻪ ﺳﺘﺮ‪－‬ﻮ ＇ﺨﻪ د او＊ﮑﻮ ﭘﻪ ﺗﻮ‪４‬ﺪو ﻧﻪ ﺧـﻮږ‪８４‬ي او ﻫﻐـﻪ ﻻس‪،‬‬

‫ﭘ‪＋‬ــ‪ ３‬او ژﺑــﻪ ﻣــﻪ راﻛــﻮه ﭼــ‪ ３‬ﺑــ‪ ３‬ﻻﺳــﻮاو ﺑــ‪ ３‬ﭘ‪＋‬ــﻮ ﺧﻠﮑــﻮ ﺗــﻪ ﺻــﺪﻣﻪ‬

‫رﺳﻮي او ﺧﻠﻚ ژړوي‪.‬‬

‫)ﻟﻪ ﺧﻴﺎﻟﻲ دﻧﻴﺎ＇ﺨﻪ(‬

‫ﺳﭙﺎر＊ﺘﻨﻪ‪:‬‬

‫· ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې د ﭘﻮرﺗﻨﻲ ﻣﺘﻦ ﭘﺮ ﻣﻄﻠﺐ ﺑﺎﻧﺪې ﺧﺒﺮې وﮐ‪７‬ي‪.‬‬

‫· ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې د ﻣﺘﻦ ﻟﻪ ﻣﺨ‪ ３‬ﭘﻪ زده ﮐﻮوﻧﮑﻮ ﺑﺎﻧﺪې د اﻣﻼ ﮐﺎر ﺗﺮ ﺳﺮه ﮐ‪７‬ي‪.‬‬

‫· زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې ﭘﻪ ﻻﻧﺪې ﮐﻠﻤﻮ ﮐ‪ ３‬د ﺟﻤﻊ ﮐﻠﻤـ‪ ３‬ﭘـﻪ ﻧـ‪＋‬ﻪ او ﺑﻴـﺎ دې ﭘـﻪ ﺟﻤﻠـﻮ‬
‫ﮐ‪ ３‬وﮐﺎروي‪.‬‬
‫) ﺷﻴﺎن‪ ،‬ﻣﻮﺳﻢ‪ ،‬ﺧﻮﺷﺤﺎﻟ‪ ،９‬ﭘﻮﻫﺎن‪ ،‬زړوﻧﻪ‪ ،‬ﻗﻮم‪ ،‬ﭘ‪( ３＋‬‬

‫‪ v‬زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې د ﭘﻮرﺗﻨﻲ ﻣﺘﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﭘﻪ ＇ﻮ ﮐﺮ＊ﻮ ﮐ‪ ３‬وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬

‫‪١٧‬‬
 ‫ﺭﺣﻤﻦ ﺑﺎﺑﺎ‬
‫ﻋﺒــﺪاﻟﺮﺣﻤﺎن ﺑﺎﺑــﺎ ﭘــﻪ ﻳــﻮه ﻏﺮﻳﺒــﻪ ﻛﻮرﻧــﺔ ﻛــ‪ ３‬ﭘﻴﺪاﺷــﻮى دى‪ .‬ددې‬
‫ﻧــﺎﻣﺘﻮ ﺷــﺎﻋﺮ د ژوﻧــﺪ ﭘــﻪ اړه ﺑــﺸﭙ‪ ７‬ﻣﻌﻠﻮﻣــﺎت ﺗﺮاوﺳــﻪ ﻧــﻪ دى ﭘﻴــﺪا‬

‫ﺷﻮى‪ .‬د ده ﻟﻪ ‪＄‬ﻴﻨﻮ اﺷﻌﺎرو او د ﻳﻮﺷﻤ‪５‬ﺮ ﭘﻮﻫـﺎﻧﻮ ﻟـﻪ ﻣﻌﻠﻮﻣـﺎﺗﻮ ＇ﺨـﻪ‬

‫ﻳﻮازې دوﻣﺮه ＇ﺮ‪－‬ﻨﺪ‪８４‬ي ﭼ‪ ３‬ﻧﻮﻣﻮړى ﭘﻪ ﻗﻮم ﻣﻮﻣﻨﺪ او د ﭘﻴـ‪＋‬ﻮر ﭘـﻪ‬

‫ﺑﻬﺎدر ﻛﻠﻲ ﻛ‪ ３‬ز‪４８４‬ﺪﻟﻰ دى‪ .‬ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ ﺑﺎﺑﺎ ﭘﻪ ﺧﭙﻠﻪ زﻣﺎﻧﻪ ﻛ‪ ３‬ﻳـﻮ‬

‫ﺻﻮﻓﻲ او ﭘﻪ ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻋﺸﻖ ﻛ‪ ３‬داﺳ‪ ３‬أوب ﺷـﺎﻋﺮ ﺗ‪５‬ـﺮ ﺷـﻮى دى ﭼـ‪３‬‬

‫ﺧﭙﻠ‪ ３‬ﻓﻘﻴﺮ ﻣﺰاﺟﺔ او ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻋﺸﻖ ﭘﻪ وﺟﻬﻪ ﻳ‪ ３‬ﭘﻪ ！ﻮﻟﻮ ﭘ‪＋‬ﺘﻨـﻮ ﮐـ‪３‬‬

‫د ﺑﺎﺑﺎ ﻟﻘﺐ ‪＂－‬ﻠﻰ دى‪.‬‬

‫د ﭘ＂ ـ‪ ３‬ﺧﺰاﻧ ـ‪ ３‬د رواﻳــﺖ ﻟــﻪ ﻣﺨــ‪ ３‬رﺣﻤــﺎن ﺑﺎﺑــﺎ ﭘــﻪ ‪ ١٠٤٢‬ﻫـــ ‪ .‬ق ﮐــﺎل‬

‫ز‪８４‬ﻳﺪﻟﻰ اوﺗﺮ ‪ ١١٢٨‬ﻫـ ‪ .‬ق ﮐﺎل ﭘﻮرې ژوﻧﺪى و‪ .‬دده ﻟﻪ اﺷـﻌﺎرو ﺳـﺮه‬

‫ﺧﻠﮏ دوﻣﺮه ﻣﻴﻨﻪ ﻟﺮي ﭼ‪ ３‬ﭘﻪ ﺧﭙﻠﻮ ﺧﺒـﺮو ﮐـ‪ ３‬ﻳـ‪ ３‬د ﻣﺘﻠﻮﻧـﻮ ﭘـﻪ ﺗﻮ‪－‬ـﻪ‬

‫ﮐﺎروي او د ده ﭘﻪ دﻳﻮان ﮐ‪ ３‬ﻓﺎﻟﻮﻧﻪ ﻫﻢ ‪－‬ﻮري‪ .‬د اﺷﻌﺎرو دﻳـﻮان ﻳـ‪ ３‬د‬

‫＇ﻠﻮرو زرو ﭘﻪ ﺷﺎ وﺧﻮا ﮐ‪ ３‬ﺑﻴﺘﻮﻧﻪ ﻟﺮي او ډ‪４‬ﺮ ‪＄‬ﻠﻪ ﭼﺎپ ﺷﻮى دى‪.‬‬

‫د رﺣﻤـــﺎن ﺑﺎﺑـــﺎ اﺷـــﻌﺎر ډ‪４‬ـــﺮ ﺳـــﺎده‪ ،‬ﺳـــﻠﻴﺲ او روان دي‪ .‬داﺷـــﻌﺎرو‬

‫ﻣــﻀﺎﻣﻴﻦ ﻳــ‪ ３‬اﺧﻼﻗ ـﻲ‪ ،‬دﻳﻨــﻲ‪ ،‬او اﺟﺘﻤــﺎﻋﻲ دي او د ﺗــﺼﻮف ﻟﻮﻳــﻪ‬

‫ﺑﺮﺧﻪ ﻟﺮي‪.‬‬

‫‪١٨‬‬
‫د ﭘ‪＋‬ﺘﻮ ژﺑ‪ ３‬ﭘﻪ ﻛﺘﺎﺑﻮﻧﻮ ﻛـ‪ ３‬دا د‪４‬ـﻮان دوﻣـﺮه ﺷـﻬﺮت ﻟـﺮي ﭼـ‪ ３‬دﺑـﻞ‬

‫ﺷﺎﻋﺮ د‪４‬ـﻮ ان داﺳـ‪ ３‬ﺷـﻬﺮت ﻧـﻪ دى ﻣﻮﻧـﺪﻟﻰ‪ .‬رﺣﻤـﺎن ﺑﺎﺑـﺎ د ﭘﻴـ‪＋‬ﻮر د‬

‫ﻫﺰارﺧﺎﻧ‪ ３‬ﭘﻪ ﻫﺪﻳﺮه ﮐ‪＊ ３‬ﺦ ﺷﻮى دى‪.‬‬

‫ﺳﭙﺎر＊ﺘﻨﻪ‪:‬‬
‫· ＊ﺎﻏﻠﻰ ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې ﭘﻪ ﺧﭙﻠﻪ ﺧﻮ＊ﻪ د رﺣﻤﺎن ﺑﺎﺑﺎ ﻳﻮ ﺑﻞ ﺗﺮﺑﻴﻮي ﺷﻌﺮ‬
‫زده ﮐﻮوﻧﮑﻮ ﺗﻪ وواﻳﻲ‪.‬‬

‫ﭘﻮ＊ﺘﻨ‪:３‬‬
‫‪ -١‬رﺣﻤﺎن ﺑﺎﺑﺎ ＇ﻨ‪／‬ﻪ ﺷﺎﻋﺮ و؟‬

‫‪ -٢‬ﮐﻪ د رﺣﻤﺎن ﺑﺎﺑﺎ ﭘﻪ ﺷﺎن ﻧﻮر ﺷﺎﻋﺮان ﭘ‪５‬ﮋﻧﺊ ﻧﻮﻣﻮﻧﻪ ﻳ‪ ３‬واﺧﻠﺊ!‬

‫‪ -٣‬زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې ﭘﻪ ﻣﺘﻦ ﮐ‪ ３‬راﻏﻠﻲ ادوات )وﻳﻴﮑﻲ( ﭘﻴﺪا ﮐ‪７‬ي ﻟﮑﻪ‪ :‬ﭘﻪ‪ ،‬ﻟﻪ‪ ،‬او‬

‫داﺳ‪ ３‬ﻧﻮر‪...‬‬

‫‪ -٤‬زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې د رﺣﻤﺎن ﺑﺎﺑﺎ ﭘﻪ اړه ＇ﻮ ﮐﺮ＊‪ ３‬ﻣﻘﺎﻟﻪ ﭘﻪ ﺧﭙﻠﻮ ﮐﺘﺎﺑﭽﻮ ﮐ‪３‬‬

‫وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬

‫‪١٩‬‬
 ‫د رﺣﻤﺎن ﺑﺎﺑﺎ دﻛﻼم ﻧﻤﻮﻧﻪ‬
‫ﭼ‪ ３‬ﻣﺪام دﺑﻞ و ﻋﻴﺐ وﺗﻪ ﻧـﻈﺮ ﻛـﺆې‬

‫ﺧﺪاى ﻟﻪ ﺧﭙﻠﻪ ﻋﻴﺒﻪ وﻟــﻲ ﺑ‪ ３‬ﺧــﺒﺮ ﻛـــﺆې‬

‫ﻛﻪ ﻳﻮه ﺟﻮداﻧﻪ ﻋﻴﺐ وﻳﻨ‪ ３‬ﭘﻪ ﺑﻞ ﻛــ‪３‬‬

‫ﻫــﻐﻪ ﻳﻮ ﺟﻮداﻧﻪ ﻋﻴﺐ ﺑﻪ ﻳ‪ ３‬ﻟﻮى ﻏـــﺮﻛــﺆې‬

‫ﻛﻪ دې ﺧﭙﻠﻪ ‪－‬ﻨﺎه ﻟﻮﻳـــــﻪ ﻟﻜﻪ ﻏــﺮ وي‬

‫ﭘﻪ ﺣــﻴﻠﻪ ﺣــﻴﻠﻪ ﺑﻪ ﻏﺮ د ﻣــــــﭻ وزر ﻛــﺆې‬

‫ﻛﻪ ＇ﻮك ﺗﻠﻪ د اﻧﺼـ ﺎف ﭘﻪ ﻻس ﻛ‪ ３‬درﻛـﺆي‬

‫ﺧــﭙﻞ ！ـــ＂ــﻮ او د ﺑــﻞ اّس ﺑــﻪ ﺑﺮاﺑﺮ ﻛــﺆې‬

‫ﺗﻮ ﻟﻌﻨﺖ دې ﭘﻪ داﻫﺴ‪ ３‬ﻣﻨﺼﻔﺔ ﺷـــﻪ‬

‫ﭼــ‪ ３‬ﻟــﻪ ﺣـﻘﻪ وﺑــﺎﻃـــﻞ وﺗــﻪ ‪－‬ـــﺬر ﻛـﺆې‬

‫ﺗــﺎﺗـــﻪ رب د ﻣــــــﻼﻳــــﻜﻮ ﻣـــــﻘﺎم درﻛــــﺆ‬

‫ﺗﻪ دا ﺧﭙــــﻞ ﺻـــﻮرت ﭘﻪ ﺧﭙﻠﻪ ‪－‬ﺎو و ﺧـﺮ ﻛﺆې‬

‫ﻛﻪ دې ﻳﻮ و‪＋４‬ﺘﻪ د ‪＄‬ﺎن د ﭘﺎﺳﻪ ﻛﻮإ ﺷﻲ‬

‫‪＄‬ﺎن ﻫﻐﻪ ﺳﺎﻋـــﺖ ﻟﻪ ﺧـــــﺪاﻳﻪ"ج" ﻣﺮورﻛﺆې‬

‫د ‪＄‬ﻮاﻧﺔ ﻋـــــﻤﺮ دې ﺗ‪５‬ﺮﻛﺆ ﭘﻪ ﻏﻔﻠﺖ ﻛ‪３‬‬

‫ﭘــﻪ ﭘﻴــﺮة ﻛــ‪ ３‬ﺑــﻪ ＇ـﻪ ز‪４‬ﺮﻣـــــــﻪ د ﻣـﺤـﺸﺮ ﻛﺆې‬

‫‪٢٠‬‬
 ‫ﭘــﻪ ﭘــﻴﺮة ﻛ‪ ３‬د‪＄‬ــﻮاﻧـﺔ ﭼــﺎرې ﻧــــﻪ ＊ﺎ‪４‬ـــﻲ‬

‫ﺗــﻪ ﭘــﻪ ورځ د ﻋﺎﺷﻮرې ﺑـﻪ ＇ــﻪ اﺧﺘﺮﻛﺆې‬

‫ﻟﻜــﻪ ﺑ‪５‬ﺦ دزؤي وﻧ‪ ３‬ﭼﻴﻨــــﺠﻰ وﺧـﻮري‬

‫ﭘﻪ داﺗ‪５‬ــﺮ ﻋـﻤـ ﺮ ﺑـﻪ ＇ــﻪ ＊ـﺎخ اوﺛـــﻤــﺮﻛـﺆې‬

‫دﻏﻪ ﺑﺎغ ﺑﻪ دې ﺧﻼص ﻧﺸﻲ ﻟﻪ ﺧﺰاﻧﻪ‬

‫ﻛﻪ ﭼﺎﭘ‪５‬ﺮ ور‪＄‬ﻨ‪ ３‬ﺳﺪ د ﺳــــﻜﻨﺪرﻛﺆې‬

‫وﺑــﺪ ﺧــﻮاه وﺗـــﻪ ﻫ‪（５‬ـﻮك ﻧـﺼﻴﺤﺖ ﻧــﻪ ﻛـــــــــــــــﺎ‬

‫"رﺣﻤﺎن" ﺳﺘﺎ ﭘﻪ ﻏﻢ ﺷﺮﻳﻚ دى ﻛـــــــﻪ ﺑـــــﺎورﻛﺆې‬

‫)رﺣﻤﺎن ﺑﺎﺑﺎ(‬

‫ﺳﭙﺎر＊ﺘﻨﻪ‪:‬‬
‫· ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې د ﭘﻮرﺗﻨﻲ ﺷﻌﺮ ﻫﺮ ﺑﻴﺖ ﻣﻌﻨﺎ ﮐ‪７‬ي او ﭘﻪ ﻣﻔﻬﻮم دې ر‪１‬ﺎ واﭼﻮي‪.‬‬
‫· ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې دوه دوه زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ ﭘﻪ وار د ！ﻮﻟ‪／‬ﻲ ﻣﺨ‪ ３‬ﺗﻪ راوﻏـﻮاړي‬
‫ﻳﻮ زده ﮐﻮوﻧﮑﻰ دې د ﺷﻌﺮ ﻳﻮ ﺑﻴﺖ ﭘﻪ ﻟﻮړ آواز وﻟﻮﻟﻲ او ﺑﻞ زده ﮐﻮوﻧﮑﻰ دې ﻫﻐﻪ‬
‫ﭘﺮ ﺗﺨﺘﻪ وﻟﻴﮑﻲ او ﻣﻌﻨﺎ دې ﮐ‪７‬ي‪.‬‬

‫ﻣﻌﻨﻰ‪:‬‬ ‫ﻟﻐﺖ‪:‬‬
‫اﻧﺼﺎف ﮐﻮل‬ ‫ﻣﻨﺼﻔ‪９‬‬
‫ﻟﻮړه درﺟﻪ‬ ‫ﻣﻘﺎم‬
‫د ﻗﻴﺎﻣﺖ ورځ‬ ‫ﻣﺤﺸﺮ‬
‫زړ＊ﺖ‬ ‫ﭘﻴﺮۍ‬
‫ﺣﺎﺻﻞ‪ ،‬ﻣ‪５‬ﻮه‬ ‫ﺛﻤﺮ‬

‫‪ v‬زد ه ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې د ﻟﻮﺳﺘﻞ ﺷﻮي ﺷﻌﺮ ﻣﻄﻠﺐ او ﻣﻔﻬﻮم ﭘﻪ ＇ﻮ ﮐﺮ＊ﻮ ﮐ‪ ３‬وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬

‫‪٢١‬‬
 ‫ﺣﻜﺎﻳﺖ‬
‫واﻳﻲ ﭼ‪ ３‬د روم دﻣﻠﻚ ﻳـﻮ ﭘﺎﭼـﺎ و‪ ،‬ﻧﻮﺷـﻴﺮوان ﭘﺎﭼـﺎ ﺗـﻪ ﻳـ‪ ３‬ﻳـﻮ ﻗﺎﺻـﺪ‬
‫وﻟ‪５‬ﺈه‪ .‬ﻛﻠﻪ ﭼ‪ ３‬ﻗﺎﺻﺪ درﺑﺎر ﺗﻪ ورﺳ‪５‬ﺪ ‪－‬ﻮري ﭼ‪ ３‬ﻳـﻮه ﻟﻮﻳـﻪ ﻣﺎ‪１‬ـﺔ ده‬
‫او ﭘﺎﭼﺎ ﭘﻜـ‪ ３‬ﭘﺮﺗﺨـﺖ ﺑﺎﻧـﺪې ﻧﺎﺳـﺖ دى‪ .‬ﻗﺎﺻـﺪ ﭼـ‪ ３‬ﺗﻤﺎﺷـﻪ وﻛـﺆه ﭘـﻪ‬
‫ﻫﻐﻪ ﻣﺎ‪１‬ﺔ ﻛ‪ ３‬ﻳﻮ ‪＄‬ﺎى ورﺗﻪ ﻛﻮإ ＊ﻜﺎره ﺷﻮ ﻧﻮ ﻳ‪ ３‬ﻟـﻪ ﻳـﻮه ﭘـﻮه ﺳـﺆي‬
‫＇ﺨﻪ ﭘﻮ＊ﺘﻨـﻪ وﻛـﺆه ﭼـ‪ ３‬ﭘـﻪ دې ‪－‬ﻼﻟـﺔ ﻣـﺎ‪１‬ـ‪ ９‬ﻛـ‪ ３‬دا‪＄‬ـﺎى وﻟـ‪ ３‬ﻛـﻮإ‬
‫دى!‬
‫ﻫﻐﻪ ورﺗﻪ ووﻳﻞ‪ :‬ﭼ‪ ３‬داﺧﻮ دﻳﻮې ﺑﻮأة ﻛﻮر و‪ ،‬ﭘﻪ ﻫﻐﻪ وﺧﺖ ﻛ‪ ３‬ﭼـ‪３‬‬
‫ﺑﺎدﺷﺎه داﻣﺎ‪１‬ﺔ ﺟﻮؤوﻟﻪ ﻧﻮ ﻫﻐـ‪ ３‬ﺑـﻮډة ﺗـﻪ ﻳـ‪ ３‬ووﻳـﻞ ﭼـ‪ :３‬داﻛـﻮر ﭘـﻪ‬
‫ﻣــﺎﺧﺮڅ ﻛــﺆه ﻣ‪／‬ـﺮ دﻫﻐــ‪ ３‬رﺿــﺎﻧﻪ وه او ﭘــﻪ زورﺳــﺮه ﺧــﻮ ﭘﺎﭼــﺎ داﻛﺎرﻧــﻪ‬
‫ﻛﺎوه ﻧﻮﭘﻪ دﻏﻪ ﺳﺒﺐ دا‪＄‬ﺎى ﭘﻪ دې ﻣﺎ‪１‬ﺔ ﻛ‪ ３‬ﻛﻮإ ﭘﺎﺗ‪ ３‬ﺷﻮى دى‪.‬‬
‫ﻗﺎﺻﺪ ووﻳﻞ‪ :‬ر＊ﺘﻴﺎ ﺧﺒﺮه داده ﭼ‪ ３‬داﻛﻮإ واﻟﻰ ﺗﺮﻫﻐـﻪ ﺳـﻤﻮاﻟﻲ أ‪４‬ـﺮ‬
‫＊ﻪ دى ﭼـ‪ ３‬ﭘـﻪ ﻇﻠـﻢ ﺳـﺮه ﺷـﻮى وي او داﺳـ‪ ３‬اﻧـﺼﺎف ﻧـﻪ ﭘـﻪ ؤوﻣﺒﻨـ‪９‬‬
‫زﻣﺎﻧـﻪ ﻛـ‪ ３‬ﭼــﺎﻛﺆى دى او ﻧـﻪ ﻣــ‪－ ３‬ﻮﻣـﺎن ﻛ‪５‬ــﺈي ﭼـ‪ ３‬وروﺳــﺘﻪ ﺑـﻪ ﻳــ‪３‬‬
‫ﭘﺎﭼﺎﻫﺎن وﻛﺆي‪.‬‬
‫ﭘﺎﭼﺎ ﭼ‪ ３‬دا ﺧﺒﺮې د ﻗﺎﺻﺪ ﻟﻪ ﺧﻮﻟ‪＇ ３‬ﺨﻪ واور‪４‬ﺪﻟ‪ ،３‬أ‪４‬ـﺮ ﺧﻮﺷـﺤﺎﻟﻪ‬
‫ﺷﻮ‪ .‬اﻧﻌﺎم ﻳ‪ ３‬ورﻛﺆ‪ ،‬ﭘﻪ أ‪４‬ﺮ ﻋﺰت ﻳ‪ ３‬رﺧﺼﺖ ﻛﺆ‪.‬‬
‫ﺳﭙﺎر＊ﺘﻨﻪ‪:‬‬
‫· ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې د ﭘﻮرﺗﻨﻲ ﺣﮑﺎﻳﺖ ﭘﻪ ا‪請‬ﻠﻲ ﻣﻄﻠﺐ ﺑﺎﻧﺪې ﺧﺒﺮې وﮐ‪７‬ي‪.‬‬
‫· ﻟﻪ ＇ﻮ زده ﮐﻮوﻧﮑﻮ ＇ﺨﻪ دې وﻏﻮاړي ﭼ‪ ３‬د ﻣﺘﻦ ﭘﺮ ا‪請‬ﻠﻲ ﻣﻄﻠﺐ ﺑﺎﻧﺪې ﺧﺒﺮې وﮐ‪７‬ي‪.‬‬
‫ﻣﻌﻨﻰ‪:‬‬ ‫ﻟﻐﺖ‪:‬‬
‫اﺳﺘﺎزى‪ ،‬ﺧﺒﺮ رﺳﻮوﻧﮑﻰ‬ ‫ﻗﺎ‪請‬ﺪ‬
‫ﮐﻮر‪ ،‬د ﺑﺎدﺷﺎه ﻗﺼﺮ‬ ‫ﻣﺎ‪９１‬‬
‫زړه ＊‪％‬ﻪ‬ ‫ﺑﻮډۍ‬
‫‪ v‬زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې د ﻟﻮﺳﺘﻞ ﺷﻮي ﺣﮑﺎﻳﺖ ﻣﻄﻠﺐ وﻟﻴﮑﻲ او ﺣﮑﺎﻳﺖ دې ﻟﻪ ﻳﺎده زده ﮐ‪７‬ي‪.‬‬

‫‪٢٢‬‬
 ‫ﭘ‪＋‬ﺘﻮ ﻣﺘﻠﻮﻧﻪ‬
‫د ﻣﺘﻠﻮﻧﻮ ﺗﻌﺮﻳﻒ او ﻣﺜﺎﻟﻮﻧﻪ‪:‬‬
‫ﻣﺘﻠﻮﻧﻪ ﻫﻐﻪ ﭘﺮاﺧ‪ ３‬ﻣﻔﻬﻮم ﻟﺮوﻧﻜ‪ ،３‬ﭘﻪ وزن ﺑﺮاﺑـﺮې او ﻟﮕﻨـﺄې وﻳﻨـﺎوې‬
‫دي ﭼ‪ ３‬داﺳﺘﺪﻻل د ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻟﭙﺎره دﺧﺒﺮو اﺗﺮو ﭘﻪ ﺗﺮڅ ﻛ‪ ３‬وﻳﻞ ﮐ‪８５‬ي‪.‬‬
‫ﻣﺘﻠﻮﻧﻪ د وﻟﺴﻲ ادب ﻳﻮه ﭘﻪ زؤه ﭘﻮرې ﺑﺮﺧﻪ ﺗﺸﻜﻴﻠﻮي ﭼ‪ ３‬د ﻫﻐﻮ ﭘـﻪ‬
‫وﺳﻴﻠﻪ د ﻳﻮې ！ﻮﻟﻨ‪ ３‬اﻓﻜﺎر‪ ،‬ﻛﻠﺘﻮر او دودوﻧـﻪ ﻟـﻪ ﻳـﻮه ﻧـﺴﻞ ＇ﺨـﻪ ﺑـﻞ‬
‫ﻧﺴﻞ ﺗﻪ او ﻟﻪ ﻳﻮه وﻟﺲ ＇ﺨﻪ ﺑﻞ وﻟﺲ ﺗﻪ د ﻫﻐﻪ وﻟﺲ د ﻋﺎﻣـﻪ ذﻫﻨﻴـﺖ‬
‫ﭘﻪ ﻣﻨﻞ ﺷﻮي ﭼﻮﻛﺎټ ﻛ‪ ３‬ﻟ‪５‬ﺈدول ﻛ‪５‬ﺈي‪.‬‬
‫ﻣﺘﻠﻮﻧــﻪ د ﻓﻮﻟﻜﻠــﻮر ﻳــﻮه ﻏــﻮره ﺑﺮﺧــﻪ ﺗــﺸﻜﻴﻠﻮي‪ .‬د اﺳــﺘﺪﻻل ﻟــﻪ‬
‫ﺗﺎﺋﻴﺪ ﻧﻪ ﭘﺮﺗﻪ د ﺧﺒﺮو د ＊ﻜﻼ ﻟﭙﺎره ﻫﻢ اﺳـﺘﻌﻤﺎﻟ‪５‬ﺈي او اﻏ‪５‬ـﺰه ﻳـ‪ ３‬ﭘـﻪ‬
‫ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻟـﻮري دوﻣـﺮه زﻳﺎﺗـﻪ وي ﭼـ‪ ３‬ﭘـﻪ ‪＄‬ﻴﻨـﻮ ﻣـﻮاردو ﻛـ‪ ３‬د ﻣﻄﻠـﺐ د‬
‫ﺛﺒﻮت ﻟﭙﺎره ﻳﻮازې د ﻳﻮه ﻳﺎ ＇ﻮ ﻣﺘﻠﻮﻧﻮ وﻳﻞ ﻛﻔﺎﻳﺖ ﻛﻮي‪ .‬ﭘـﻪ ﺷـﻔﺎﻫﻲ‬
‫ادب ﻛ‪ ３‬ﭘ‪＋‬ﺘﻮ ژﺑﻪ د ﻣﺘﻠﻮﻧﻮ ﻟـﻪ درﻛـﻪ ﻳـﻮه ﺷـﺘﻤﻨﻪ ژﺑـﻪ ده ﭼـ‪ ３‬ﺷـﻤ‪５‬ﺮ‬
‫ﻳ‪ ３‬زر‪－‬ﻮﻧﻮ ﺗﻪ رﺳ‪５‬ﺈي‪.‬‬
‫ﭘ‪＋‬ﺘﺎﻧــﻪ د ﻣﺘﻠﻮﻧــﻮ ﻟــﻪ اﺳــﺘﻌﻤﺎل ﺳــﺮه أ‪４‬ــﺮه ﻣﻴﻨــﻪ ﻟــﺮي او زﻳــﺎﺗﺮه‬
‫وﺧــــﺖ ﻳــــ‪ ３‬د اﺧﻼﻗــــﻲ ﻧــــﺼﻴﺤﺘﻮﻧﻮ او ！ــــﻮﻟﻨﻴﺰو ﻻر＊ﻮوﻧــــﻮ ﻟﭙــــﺎره‬
‫اﺳﺘﻌﻤﺎﻟﻮي د اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻧﻤﻮﻧ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ﭘﻪ دې أول دي‪:‬‬
‫‪ -١‬ﻛﻮإ ﺑﺎر ﺗﺮ ﻣﻨﺰﻟﻪ ﻧﻪ رﺳ‪５‬ﺈي‪.‬‬
‫دا ﻣﺘــﻞ ﭘ‪＋‬ﺘﺎﻧــﻪ ﭘــﻪ ﻫﻐــﻪ ‪＄‬ــﺎى ﻛــ‪ ３‬واﻳــﻲ ﭼــ‪ ３‬ﮐــﻪ ＇ــﻮك وﻏــﻮاؤي ﭘــﻪ‬
‫！‪／‬ﺔ‪ ،‬ﺑﺮ‪ ９－‬او دروﻏـﻮ ﺳـﺮه ‪＄‬ـ ﺎن ﻳـﻮې رﺗـﺒ‪ ３‬او ‪＄‬ـﺎى ﺗـﻪ ورﺳـﻮي‪ .‬د‬
‫دﻧﻴﺎ ﭘ‪＋５‬ﻮ او ﺗﺠﺮﺑﻮ دا ＊ﻮدﻟ‪ ３‬ده ﭼ‪ ３‬ﻛﻪ د ﻳﻮه دﻳـﻮال ﺑﻨـﺴ＀ ﺳـﻢ او‬
‫ﭘــﻮخ وي ﻧــﻮ دﻟـﻮ‪４‬ـﺪو ﺧﻄــﺮ ﻳـ‪ ３‬ﻛــﻢ وي او ﻛــﻪ ﻧــﻪ ﭘــﻪ ﻟــﺈ وﺧــﺖ ﻛــ‪ ３‬ﺑــﻪ‬
‫وﻟﻮ‪４‬ﺈي‪.‬‬

‫‪٢٣‬‬
‫دا ﻣﺘــﻞ ﭘــﻪ ﻫﻐــﻪ ‪＄‬ــﺎى ﻛــ‪ ３‬ﻫــﻢ وﻳــﻞ ﻛ‪５‬ــﺈي ﭼــ‪ ３‬د ﻳــﻮه ﻛــﺎر اﺳــﺎس ﭘــﻪ‬
‫دروﻏﻮ ﺑﻨﺎوي او ﻫﻐـﻪ ﻛـﺎر د ﻛ‪５‬ـﺪو وؤﻧـﻪ وي‪ .‬ﻟﻜـﻪ ﭼـ‪ ３‬ﻳـﻮ ﺷـﺎﻋﺮ ﻫـﻢ‬
‫وﻳﻠﻲ دي‪:‬‬
‫و ﻣﻨﺰل ﺗﻪ ﻧـــﻪ رﺳ‪５‬ﺈي ﻛــــﻪ ﭘﻮﻫ‪５‬ﺈې‬
‫ﻫﻐﻪ ﺧﻠﻚ ﭼ‪ ３‬ﺗﺆﻟﻰ ﻳ‪ ３‬وي ﺑﺎرﻛﻮإ‬
‫‪＇ -٢‬ﻪ ﭼ‪ ３‬ﻛﺮې ﻫﻐﻪ ﺑﻪ ر‪４‬ﺒ‪:３‬‬
‫دﻧﻴﺎ د ﭘ＂ﻲ ﻣﺜﺎل ﻟﺮي او د اﻧﺴﺎن ！ﻮل اﻋﻤﺎل او ﻛﺎروﻧﻪ د ﺗﺨﻢ ﭘﻪ ＇ﻴﺮ‬
‫دي‪ .‬اﻧـﺴﺎن ﭼــ‪ ３‬ﭘــﻪ دﻧﻴـﺎ ﻛــ‪ ３‬ﻫــﺮ ＇ـﻪ ﻛــﻮي او ﻫــﺮ ﻋﻤـﻞ ﺳــﺮﺗﻪ رﺳــﻮي‬
‫اروﻣـﺮو ﺑــﻪ د ﺧﭙــﻞ ﻋﻤـﻞ ﻣ‪５‬ـﻮه او ﺣﺎﺻــﻞ ﻻس ﺗـﻪ راوؤي‪ .‬ﻛــﻪ ﻳـ‪＊ ３‬ــﻪ‬
‫ﻛﺆي وي ﺣﺎﺻﻞ ﺑﻪ ﻳ‪＊ ３‬ﻪ وي او ﻛـﻪ ﻳـ‪ ３‬ﺑـﺪ ﻛـﺆي وي ﻧـﻮ ﺣﺎﺻـﻞ ﺑـﻪ‬
‫ﻳ‪ ３‬ﺑﺪ وي‪.‬‬
‫‪ -٣‬ﻣ‪７５‬وﻧﻪ ﻣﺮي او ﻧﻮﻣﻮﻧﻪ ﻳ‪ ３‬ﭘﺎﺗ‪ ３‬ﻛ‪５‬ﺈي‪:‬‬
‫دا ﻣﺘﻞ ﭘﻪ ﻫﻐﻪ ‪＄‬ﺎى ﻛ‪ ３‬وﻳﻞ ﻛ‪５‬ﺈي ﭼ‪ ３‬ﻳﻮ ﺳﺆى ﺑﻞ ＇ﻮك ﺳـﻤ‪ ３‬ﻻرې‬
‫ﺗﻪ ﻫ（ﻮي او ﻻر＊ﻮوﻧﻪ ورﺗﻪ ﮐﻮي‪ ،‬ﻫﻤﺪارﻧ‪／‬ـﻪ د ﻧﻮﻣﻴـﺎﻟﻴﻮ ﭘـﻪ ﺳـﺘﺎﻳﻨﻪ‬
‫او د ﻫﻐﻮى د ﻳﺎدوﻧ‪ ３‬ﭘﻪ ﻛﻴﺴﻮ ﻛ‪ ３‬وﻳﻞ ﻛ‪５‬ﺈي‪.‬‬
‫‪ -٤‬ﭼ‪ ３‬ﻏﻮر ‪＄‬ﻲ ﻫﻐﻪ ﭘﺮ‪＄‬ﻲ‪.‬‬
‫دا ﻣﺘــﻞ ﺳــﺆي ﺗــﻪ ور＊ﻴ ـﻲ ﭼــ‪ ３‬اﻧــﺴﺎن ﺑﺎﻳــﺪ ﭘ ـﻪ ﻫــﺮ ﮐــﺎر ﻛــ‪ ３‬اﻋﺘــﺪال‬
‫وﺳﺎﺗﻲ او ﭘﻪ ﻛﺎروﻧﻮ ﻛ‪ ３‬ﻟﻪ ﺧﭙﻞ ﺣﺪ او اﻧﺪازې ﻧﻪ ﺗﻴﺮى وﻧﻪ ﻛـﺆي ﻛـﻪ‬
‫ﻧﻪ ﻧﻮ داﺳ‪ ３‬ﺗﺎواﻧﻮﻧﻪ ﺑﻪ ورﭘ‪ ）５‬ﺷﻲ ﭼ‪ ３‬ﺑﻴﺎ ﺑﻪ ﻳ‪ ３‬ﭼﺎ ره ﻧﺸﻲ ﻛﻮﻟﻰ‪.‬‬
‫‪ -٥‬ﭼ‪ ３‬ﻣﺆ ﺷﻲ ﻫﻐﻪ ﭘﺆ ﺷﻲ‪.‬‬
‫ﭘﻪ دې ﻣﺘﻞ ﻛـ‪ ３‬ﻟـﻪ ﺑـ‪ ３‬وﻓـﺎ دوﺳـﺘﺎﻧﻮ او ﻳـﺎراﻧﻮ ＇ﺨـﻪ ‪５－‬ﻠـﻪ ﻛـﻮل دي‪.‬‬
‫‪＄‬ﻜـﻪ ﺑـ‪ ３‬اﻧـﺼﺎﻓﻪ او ﺣـﻖ ﻧـﻪ ﭘ‪５‬ﮋﻧـﺪوﻧﻜﻲ و‪－‬ـﺆي ﺗـﺮ ＇ـﻮ ﭼـ‪ ３‬ﻳـﻮ ﺳــﺆى‬
‫ژوﻧﺪى وي ﭘﻪ ＊ﻮ ﺳﺮه ﻳ‪ ３‬ﺳﺘﺎﻳﻲ‪ .‬ﺧﻮ ﻛﻠﻪ ﭼ‪ ３‬ﻣﺆ ﺷﻲ ﻧـﻮ ﺑﻴـﺎ ﻳـ‪ ３‬ﭘـﻪ‬
‫ﺑﺪو ﻳﺎدوي او ﻳﺎ ﻳ‪ ３‬ﻫ‪５‬ﺮ ﻛﺆي‪.‬‬

‫‪٢٤‬‬
 ‫‪ -٦‬ﺧﭙﻠﻪ ژﺑﻪ ﻫﻢ ﻛﻼ ده ﻫﻢ ﺑﻼ ده‪:‬‬
‫＇ﺮﻧ‪／‬ﻪ ﭼ‪ ３‬ژﺑﻪ ﭘﻪ ！ﻮﻟﻨﻴﺰ ژوﻧﺪ ﻛ‪ ３‬زﻳﺎت ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻟﺮي ﻧﻮ ﻛﻪ ژﺑـﻪ ﭘـﻪ ＊ـﻪ‬
‫ﺗﻮ‪－‬ــــﻪ اﺳــــﺘﻌﻤﺎل ﺷــــﻲ د وﻳــــﻮﻧﻜﻲ د ＊ــــﻪ ﺷــــﻬﺮت‪ ،‬ﻧ‪５‬ـــﻚ ﻧﺎﻣــــﺔ او‬
‫ﺑﺮﻳﺎﻟﻴﺘﻮب ﺳﺒﺐ ‪－‬ﺮ‪＄‬ﻲ او ﻛﻪ ﭘﻪ ﺑﺪو وﮐﺎروﻟﻪ ﺷﻲ ﻧﻮ دوﻳﻮﻧﻜﻲ د ﺑـﺪ‬
‫ﻧﺎﻣــﺔ‪ ،‬ﺧﻮاﺷــﻴﻨﺔ او ﻧﺎﻛﺎﻣــﺔ ﺳــﺒﺐ ﻛ‪５‬ــﺈي‪ .‬ﺧﻮﺷــﺤﺎل ﺧــﺎن ﺑﺎﺑــﺎ دې‬
‫ﻣﻄﻠﺐ ﺗﻪ داﺳ‪ ３‬اﺷﺎره ﻛﻮي‪-:‬‬
‫ﭘﻪ واك ﭼ‪ ３‬ﻧﻪ ﻟﺮي ﭘﻪ ﻛﺎم ﻛ‪ ３‬ژﺑﻪ‬
‫ﭼ‪－ ３‬ﻮﻧ‪ ，‬ﺷﻲ ＊ﻪ دى ﭘﻪ ﻟﻮﻳﻪ ﺗﺒـﻪ‬
‫ﭘﻪ ﺑﺪه "ژﺑﻪ" ‪＄‬ﺎن ‪＄‬ﻲ‪ ،‬ﺟﻬﺎن ‪＄‬ﻲ‬
‫اﻳــﻤــﺎن ﻻ ﻫـــﻢ ‪＄‬ـــﻲ واوره ﻃﺎﻟـــﺒﻪ‬
‫‪ -٧‬ﻣ‪７５‬ه ﻣﺆﻛﺆه‪ .‬ﻣ‪７５‬اﻧﻪ ﻳ‪ ３‬ﻣﻪ ورﻛﻮه‪.‬‬
‫＇ﺮﻧ‪／‬ﻪ ﭼ‪ ３‬اﻓﻐﺎﻧﺎن ﻣ‪７５‬ﻧﻲ‪ ،‬ﺑﺸﺮ دوﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻨ‪／‬ﻴﺎﻟﻲ‪ ،‬ﺣﻖ ﻏﻮ＊ﺘﻮﻧﻜﻲ‬
‫او ﺣﻖ ﭘﺎﻟﻮﻧﻜﻲ دي ﻧـﻮ ﺗﺮﺧـﻪ ﺧﺒـﺮه دوى ﺗـﻪ ﻫﻐـﻪ ده ﭼـ‪＇ ３‬ـﻮك ﻳـ‪ ３‬ﻟـﻪ‬
‫ﭘﻮرﺗﻨﻴﻮ ﺻﻔﺎﺗﻮ ＇ﺨﻪ ﻣﻨﻜﺮ ﺷﻲ‪.‬‬
‫‪ -٨‬ﺧﭙﻞ ﻋﻤﻞ د ﻻرې ﻣﻞ‪.‬‬
‫دا ﻣﺘــﻞ ﭘــﻪ داﺳــ‪＄ ３‬ــﺎى ﻛــ‪ ３‬وﻳــﻞ ﻛ‪５‬ــﺈي ﭼــ‪ ３‬وﻳــﻮﻧﻜﻲ ﺗــﻪ ﻣﻄﻠــﺐ‬
‫ﻧﺼﻴﺤﺖ ﻛﻮل وي ﻳﻌﻨ‪ ３‬ﺑﻞ ﺳﺆى ＊ﻪ ﻛﻮﻟﻮ ﺗﻪ راﺑﻮﻟﻲ‪ .‬ﻛﻠﻪ ﭼ‪ ３‬اﻧﺴﺎن‬
‫ﻟﻪ دې ﻧﺆة ＇ﺨﻪ ‪＄‬ﻲ او د ﺑﻠ‪ ３‬دﻧﻴﺎ ﻻر ﻧﻴﺴﻲ ﻧﻮ ﭘﻪ دﻏﻪ وﺧﺖ ﻛـ‪ ３‬ﻟـﻪ‬
‫ﻫﻐــﻪ ﭘﻮ＊ﺘﻨــﻪ ﻛ‪５‬ــﺈي‪ .‬د دﻏــ‪ ３‬ﭘــﻮ＊ﺘﻨ‪ ３‬ﻏــﻮره ‪＄‬ــﻮاب او ＊ــﻪ وﺳــﻴﻠﻪ‬
‫ﺳﭙ‪（５‬ﻠﻰ ﻋﻤﻞ دى ﻛﻪ ＊ﻪ ﻳ‪ ３‬ﻛﺆي وي ﺧﻼﺻﻰ ﺑـﻪ ﻣـﻮﻣﻲ‪ ،‬او ﻛـﻪ ﺑـﺪ‬
‫ﻳ‪ ３‬ﻛﺆي وي ﻧﻮ ﺳﺰا ﺑﻪ ووﻳﻨﻲ‪ .‬ﻫﻤﺪارﻧ‪／‬ﻪ ﭘﻪ دﻧﻴـﺎ ﻛـ‪ ３‬ﻫـﻢ ﺳـﺆي ﺗـﻪ د‬
‫ﺧﭙﻞ ﻋﻤﻞ ﺑﺪﻟﻪ رﺳ‪５‬ﺈي‪.‬‬
‫ﭘﻪ ﭘ‪＋‬ﺘﻮ ژﺑﻪ ﻛ‪ ３‬ﻣﺘﻠﻮﻧﻪ ﺧﻮرا أ‪４‬ﺮ اﻫﻤﻴﺖ ﻟﺮي‪ ،‬ﻫﺮ ﻳـﻮ ﭘـﻪ ﺧﭙـﻞ‬
‫‪＄‬ﺎى ﻛ‪ ３‬اﺳﺘﻌﻤﺎﻟ‪５‬ﺈي او ﻟﻪ ﻫﺮ ﻣﺘﻞ ＇ﺨـﻪ ﺟـﻼ ﺟـﻼ ﻣﻄﻠـﺐ اﺧﻴـﺴﺘﻞ‬

‫‪٢٥‬‬
‫ﻛ‪５‬ﺈي‪＇ .‬ﺮﻧ‪／‬ـﻪ ﭼـ‪ ３‬د ﭘ‪＋‬ﺘـﻮ ژﺑـ‪ ３‬د ！ﻮﻟـﻮ ﻣﺘﻠـﻮ ﻧـﻮ ﺗـﺸﺮﻳﺢ ﻛـﻮل دﻟﺘـﻪ‬
‫اﻣﻜﺎن ﻧﻪ ﻟﺮي ﻧﻮ ﻳﻮ ﺷﻤ‪５‬ﺮ ﻳ‪ ３‬ﭘﻪ ﻻﻧﺪې أول وړاﻧﺪې ﮐ‪８５‬ي‪:‬‬
‫_ د ‪－‬ﻮر ﺷﭙﻪ ﻧﻪ ﭘﻪ ﻛﻮر ﻛ‪５‬ﺈي‪.‬‬

‫_ ﻣﺎر ﺧﻮؤﻟﻰ ﻟﻪ ﭘﺆي ﻫﻢ ﺑ‪５‬ﺮ‪４‬ﺈي‪.‬‬

‫_ ﭼ‪ ３‬ﭘﻪ ﺗﻤﻪ د ﺳﭙﺮوﺷﻲ‪ .‬ﻫﻐﻪ ﭘﺎﺗ‪ ３‬ﭘﻪ ﻣ‪５‬ﺮو ﺷﻲ‪.‬‬

‫_ ﺑﻨﺪه ﺗﺮ ﺧﭙﻞ وس ﭘﺆ دى‪.‬‬

‫_ اوﺑﻪ ﭘﻪ أاﻧ‪ ，‬ﻧﻪ ﺑ‪５‬ﻠ‪８５‬ي‪.‬‬

‫_ اوﺑﻮ اﺧﻴﺴﺘﻰ ‪ ，＄‬ﺗﻪ ﻫﻢ ﻻس اﭼﻮي‪.‬‬

‫_ ﭼ‪ ３‬اوﺳ‪ ３‬ﭘﻪ ﺧﻮى ﺑﻪ د ﻫﻐﻮ ﺳ‪.３‬‬

‫_ د ﻛﺒﺮ ﻛﺎﺳﻪ ﻧﺴﻜﻮره ده‪.‬‬

‫_ ﻣﻪ ﻛﻮه ﭘﺮ ﭼﺎ ﭼ‪ ３‬وﺑﻪ ﺷﻲ ﭘﺮ ﺗﺎ‪.‬‬

‫_ ﺧﭙﻞ ﻋﻴﺐ دوﻟﻮ ﻣﻨ‪ ＃‬او د ﺑﻞ ﻋﻴﺐ دﮐﻠﻮ ﻣﻨ‪.＃‬‬

‫_ ﻟﻪ ﻳﻮه ﻻﺳﻪ ！ﻚ ﻧﻪ ﺧ‪５‬ﮋي‪.‬‬

‫_ ﭘﻪ ﻳﻮه ＇ﭙ‪７５‬ه ﺳﻞ ﻣﺨﻪ ﺧﻮإ‪８４‬ي‪.‬‬

‫ﺗﻤﺮﻳﻦ‪:‬‬
‫‪＊ o‬ﻮوﻧﻜﻰ دې د ﭘﻮرﺗﻪ ﻣﺘﻠﻮﻧﻮ د اﺳﺘﻌﻤﺎل ‪＄‬ﺎﻳﻮﻧﻪ زده ﻛﻮوﻧﻜﻮ ﺗﻪ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻛﺆي‪.‬‬

‫‪ o‬زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې ﭘﻮرﺗﻨﻲ ﻣﺘﻠﻮﻧﻪ ﭘﻪ ﻳﺎدوزده ﻛﺆي‪.‬‬

‫‪ o‬زده ﻛﻮوﻧﻜﻲ دې ﭘﻮرﺗﻪ ﻣﺘﻠﻮﻧﻪ ﭘﻪ ﻛﺘﺎﺑﭽﻮ ﻛﻲ وﻟﻴﻜﻲ او ﭘﻪ ﺧﭙﻠﻪ ﺧﻮ＊ﻪ دې د ﻳﻮ ﻳـﻮ‬

‫ﻣﺘﻞ ﻣﻌﻨﺎ او ﻣﻔﻬﻮم ﻫﻢ وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬

‫‪٢٦‬‬
 ‫اﺧﻼص‬

‫‪－‬ﻮره ＇ﻪ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﻘﺎم دى د اﺧﻼص‬

‫ﭼ‪ ３‬ﺟـﻬـــــﺎن واؤه ﻏــــﻼم دى د اﺧــﻼص‬
‫ﻛﻪ ﻟﻪ ‪＄‬ﻤﻜ‪ ３‬و آﺳﻤﺎن ﺗﻪ ﺧﺎﺗﻪ ‪－‬ﺮان دي‬
‫دا ﺳــﻔﺮ ﭘﻪ ﻳﻮه ‪－‬ﺎم دى د اﺧﻼص‬
‫ﭼ‪ ３‬ﺧــﺒﺮﻛــﺎ ﻣﺨﻠـــــﺼﺎن ﻟﻪ ﻋـﻠﻢ ﻏﻴﺒﻪ‬
‫دا ﻫﻤﻪ واؤه اﻟﻬﺎم دى د اﺧـــﻼص‬
‫درواج او رﺳﻢ ﻋﻤﺮ ﻣﺪام ﻧـﻪ وي‬
‫ﻟﻜﻪ ﻋﻤﺮ ﭼ‪ ３‬ﻣﺪام دى د اﺧﻼص‬
‫ﺑ‪ ３‬اﺧﻼﺻﻪ ﺣﻼوت د اﺳـــﻼم ﻧـــﺸــﺘــﻪ‬
‫ﻛﻪ اﺳﻼم دى ﺧﻮ اﺳـــــــﻼم دى د اﺧــﻼص‬
‫＇ﻪ ﻋﺠﺐ دى ﻛﻪ ﻣﺴﺘﺎن وي ﺗﺮې ﭼﺎﭘﻴﺮه‬
‫ﻫﺮ ﺳﺎﻗﻲ ＇ﺨﻪ ﭼ‪ ３‬ﺟـــﺎم دى د اﺧــــﻼص‬
‫＇ﻪ ﻋـﺠﺐ دى ﻛﻪ ﻫــﻤﺎ ﻳـــــ‪ ３‬ﭘﻪ دام ﻧ‪＋‬ـــﻠﻲ‬
‫ﻫﺮﺻﻴﺎد ＇ﺨﻪ ﭼ‪ ３‬دام دى د اﺧـــــــــﻼص‬
‫ﭘﺲ ﻟﻪ ﻣﺮ‪－‬ﻪ ﺑــﻪ دا ﻣﻬــﺮ و اﺧـــﻼص ﻧـــﻪ وي‬
‫ﻛﻪ اﺧﻼص ﻛﺆې ﻧــﻦ ﻫﻨــــ‪／‬ﺎم دى د اﺧــــﻼص‬
‫د رﺣﻤﺎن ﻛﻼم ﭘﻪ داﺳﺒﺐ ﺷــﻴﺮﻳـــﻦ دى‬
‫ﭼ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ﻫﺮ ﻛﻼم‪ ،‬ﻛﻼم دى د اﺧــﻼص‬
‫)رﺣﻤﺎن ﺑﺎﺑﺎ(‬

‫‪٢٧‬‬
 ‫ﺗﻤﺮﻳﻦ‪:‬‬
‫‪ o‬ﻫـﺮ زده ﻛــﻮوﻧﻜﻰ دې ﻟــﻪ ﭘـﻮرﺗﻨﻲ ﺷــﻌﺮ＇ﺨــﻪ ﻳـﻮ ﻳــﻮ ﺑﻴــﺖ ﭘـﻪ ﻧﺜــﺮ واؤوي او ﭘــﻪ‬

‫ﺧﭙﻠﻮ ﮐﺘﺎﺑﭽﻮ ﮐ‪ ３‬دې وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬

‫‪ o‬زده ﻛﻮوﻧﻜﻲ دې د اﺧﻼص ﭘﻪ اړه ﻳﻮه ﻣﻘﺎﻟﻪ وﻟﻴﻜﻲ‪.‬‬

‫‪ o‬زده ﻛﻮوﻧﻜﻲ دې ﻻﻧﺪې ﻟﻐﺘﻮﻧﻪ ﭘﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﻮ ﺟﻤﻠﻮ ﻛ‪ ３‬اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﺆي‪:‬‬

‫‪ -‬ﻫﻨ‪／‬ﺎم‪.‬‬ ‫‪ -‬ﺻﻴﺎد ‪ -‬ﺣﻼوت‬ ‫‪-‬ﻋﻠﻢ‬ ‫‪ -‬اﺧﻼص ‪－ -‬ﺎم‬

‫ﻣﻌﻨﻰ‪:‬‬ ‫ﻟﻐﺖ‪:‬‬

‫‪Y‬‬
‫ﻟﻪ ﻟﻮري د ﻣﺆﻣﻦ ﭘﻪ زؤه ﻛ‪ ３‬د ﻧﻴﻜ‪ ９‬ﺧﺒﺮې ﻏﻮر‪＄‬ﻮل دي‪.‬‬ ‫د اﷲ‬ ‫اﻟﻬﺎم‬

‫ﺧﻮږواﻟﻰ‬ ‫ﺣﻼوت‬

‫＊ﮑﺎري‬ ‫ﺻﻴﺎد‬

‫‪٢٨‬‬
 ‫‪y‬‬
‫ﺣﻀﺮت ﺳﻌﺪ ﺑﻦ اﺑﻲ وﻗﺎص‬
‫‪r‬‬ ‫‪y‬‬
‫د ﻟﻮﻣﺆﻧﻴــﻮ او ﻟــﻮؤ رﺗﺒــﻪ‬ ‫ﺣــﻀﺮت ﺳــﻌﺪ د ﺳــﺘﺮ ﭘﻴﻐﻤﺒــﺮ ﻣﺤﻤــﺪ‬
‫‪y‬‬
‫اﺻﺤﺎﺑﻮ ﻟﻪ ﺟﻤﻠ‪＇ ３‬ﺨﻪ دى‪ .‬ﻛﻠﻪ ﭼ‪ ３‬د ﺣﻀﺮت ﺳﻌﺪ ﻣﻮر )ﺣﻤﻨﻪ( د‬
‫ﻫﻐﻪ ﻟﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧ‪５‬ﺪو ＇ﺨﻪ ﺧﺒﺮه ﺷﻮه‪ .‬دوﻣﺮه ﻏﻤﺠﻨﻪ ﺷﻮه ﭼـ‪ ３‬ﺧـﻮراك‪،‬‬
‫＇‪＋‬ــﺎك او ﺧﺒــﺮې ﻳــ‪ ３‬ﺑﻨــﺪې ﻛــﺆې او وﻳــ‪ ３‬وﻳــﻞ "ﺗــﺮ ＇ــﻮ ﭼــ‪ ３‬ﺳــﻌﺪ ﻟــﻪ‬
‫اﺳﻼم ＇ﺨﻪ ﻻس واﻧﺨﻠﻲ ﻧﻮ زه ﺑﻪ ﻫﻤﺪاﺳ‪ ３‬ﻳﻢ ﺗﺮ ﻫﻐ‪ ３‬ﭼـ‪ ３‬ﻣـﺆه ﺷـﻢ"‪.‬‬
‫ﻫﻐﻪ ﺗـﺮ درې ور‪＄‬ـﻮ ﭘـﻮرې ﭘـﻪ ﮐـﻮر ﮐـ‪ ３‬ﭘﺮﺗـﻪ وه او ﻫﻤـﺪا ﻳـﻮه ﺧﺒـﺮه ﻳـ‪３‬‬
‫‪y‬‬
‫ﻟﻪ ﻣﻮر ﺳـﺮه د زﻳـﺎﺗ‪ ３‬ﻣﻴـﻨ‪ ３‬ﺳـﺮه ﺳـﺮه ﭘـﻪ‬ ‫ﻛﻮﻟﻪ‪ .‬ﻣ‪／‬ﺮ ﺣﻀﺮت ﺳﻌﺪ‬
‫ﺧــﭙﻠ‪ ３‬اﺳــﻼﻣﻲ ﻋﻘﻴــﺪې ！‪５‬ــﻨ‪ ，‬وﻻؤ و‪ ،‬او ﺧــﭙﻠ‪ ３‬ﻣﻮرﺗــﻪ ﻳــ‪ ３‬داﺳــ‪３‬‬
‫وﻳﻞ‪ :‬ﻣﻮرې! ﺗﻪ ﭘﺮﻣﺎ أ‪４‬ـﺮه ‪－‬ﺮاﻧـﻪ ﻳـ‪ ３‬ﺧـﻮ ﭘـﻪ ﺧـﺪاى‪ Y‬ﺳـﻮ‪－‬ﻨﺪ او ﻟـﻮړه‬
‫ﮐﻮم ﭼ‪ ３‬ﻛﻪ ﺳﺘﺎ زر ﺳﺎ‪－‬ﺎﻧ‪ ３‬وي او ﻫﺮه ﺷ‪５‬ﺒﻪ دې ﻳﻮه ﻳﻮه ﺳـﺎ و‪＄‬ـﻲ ﻧـﻮ ﺑﻴـﺎ‬
‫ﺑﻪ ﻫﻢ زه اﺳﻼم ﭘﺮې ﻧﻪ إدم‪.‬‬
‫‪y‬‬
‫ﻳﻮه ورځ ﺣﻀﺮت ﺳﻌﺪ ﻟﻪ ﻣﻜ‪ ３‬ﻧﻪ ﺑﻬﺮﻟﻪ ﺧﭙﻠﻮ ＇ـﻮ ﺗﻨـﻮ ﻣﻠ‪／‬ـﺮو ﺳـﺮه‬
‫ﭘﻪ ﻳﻮه ﭘ＀ ‪＄‬ﺎى ﻛ‪ ３‬ﻟﻤﻮﻧ‪ ＃‬ﻛﺎوه‪ ،‬ﻧﺎ＇ﺎﭘﻪ ﻫﻠﺘﻪ ﻳﻮ ＇ﻮ ﺗﻨـﻪ ﻣـﺸﺮﻛﻴﻦ را‬
‫ﭘﻴﺪا ﺷﻮل‪ ،‬ﻟﻮﻣﺆى ﻳ‪ ３‬ورﺗـﻪ ﺳـﭙﻜ‪ ３‬ﺳـﭙﻮرې ﺧﺒـﺮې وﻛـﺆې او ﺑﻴـﺎ ﻳـ‪３‬‬
‫‪y‬‬
‫ﭘﺮې ﺣﻤﻠﻪ وﻛـﺆه ﭘـﻪ دﻏـﻪ وﺧـﺖ ﻛـ‪ ３‬ﭼـ‪ ３‬د ﺣـﻀﺮت ﺳـﻌﺪ د ‪＄‬ﻮاﻧـﺔ‬
‫ﭘـﺴﺮﻟﻰ و ﺳـﺨﺘﻪ ﻏﻮﺳـﻪ ورﻏﻠـﻪ‪ ،‬ﻳـﻮې ﺧﻮاﺗـﻪ د اوښ د ﭘ‪＋‬ـ‪ ３‬ﻫــﺄوﻛﻰ‬
‫ﭘﺮوت و ﻫﻐﻪ ﻳ‪ ３‬را اوﭼﺖ ﻛﺆ او ﭘﺮ ﻣﺸﺮﻛﺎﻧﻮ ﻳ‪ ３‬ﺣﻤﻠﻪ وﻛﺆه د ﺟ‪／‬ـﺆې‬
‫ﭘﻪ ﺗﺮڅ ﻛ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬د ﻳﻮه ﻣﺸﺮك ﺳﺮ ﻣـﺎت ﻛـﺆ او وﻳﻨـ‪ ３‬ﻳـ‪ ３‬ﭘـﺮې وﺑﻬـﻮﻟ‪.３‬‬
‫وروﺳﺘﻪ ﺑﻴﺎ ﻫﻐـﻪ ﻧـﻮر ﺗـﺮې وﺗ‪＋‬ﺘ‪５‬ـﺪل‪ .‬ﻋﻼﻣـﻪ اﺑـﻦ اﺛﻴـﺮ)رح( واﻳـﻲ ﭼـ‪３‬‬
‫ﺣﻀﺮت ﺳﻌﺪ ‪ y‬ﻟﻮﻣـﺆﻧﻰ ﻣـﺴﻠﻤﺎن دى ﭼـ‪ ３‬ﻟـﻪ ﺣـﻖ ﻧـﻪ ددﻓـﺎع ﭘـﻪ ﻻره‬
‫ﻛ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬د ﻳﻮه ﻣﺸﺮک وﻳﻨﻪ وﺑﻬﻮﻟﻪ‪ ،‬ﺗﺮ ﻫﺠﺮت د ﻣﺨﻪ ﻳـ‪ ３‬درې ﻛﺎﻟـﻪ د‬

‫‪٢٩‬‬
 ‫‪r‬‬
‫رﺳــــــﻮل اﷲ ﭘـــﻪ ﻣﻠ‪／‬ﺮﺗﻴـــﺎ د ﻣﻜـــ‪ ３‬د ﻣـــﺸﺮﻛﻴﻨﻮ ﭘـــﻪ اﻗﺘـــﺼﺎدي او‬
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﻨﺪﻳﺰ ﻛ‪ ３‬ﺑ‪ ３‬ﺳﺎري ﻛﺆاووﻧﻪ و‪－‬ﺎﻟﻞ‪.‬‬
‫‪y‬‬
‫ﺣــﻀﺮت ﺳــﻌﺪ د ﺑــﺪر‪ُ ،‬اﺣــﺪ‪ ،‬اﺣــﺰاب‪ ،‬ﺧﻴﺒــﺮ‪ ،‬ﺣﻨــﻴﻦ‪ ،‬د ﻣــــﻜ‪ ３‬د‬
‫‪r‬‬
‫ﺳـﺮه د ﻣﻠ‪／‬ﺮﺗﻴـﺎ‬ ‫ﻓﺘﺤ‪ ３‬او ﺗﺒﻮك ﭘﻪ ﻏﺰا‪－‬ﺎﻧﻮ ﻛ‪ ３‬ﻟﻪ ﺣﻀﺮت ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ‬
‫‪y‬‬
‫وﻳـﺎؤ ﻻس ﺗــﻪ راوړى و‪.‬د اُﺣـﺪ ﭘــﻪ ﺟ‪／‬ــﺆه ﻛـ‪ ３‬د ﺣــﻀﺮت ﺳــﻌﺪ ورور‬
‫ﻋﺘﺒﻪ د ﻣﺸﺮﻛﻴﻨﻮ ﭘﻪ ﻛﺘﺎر ﻛ‪ ３‬وﻻؤ و او د ﺟ‪／‬ﺆې ﭘـﻪ ﺗـﺮڅ ﻛـ‪ ３‬د ﻋﺘﺒـﻪ‬
‫‪r‬‬
‫ﻣﺒﺎرك ﻏﺎښ ﺷﻬﻴﺪ ﺷﻮ‪.‬‬ ‫د أﺑﺮې ﭘﻪ ‪－‬ﻮزار ﺳﺮه د رﺳﻮل اﷲ‬
‫‪y‬‬
‫ﺣﻀﺮت ﺳﻌﺪ ﭼ‪ ３‬ﻟﻪ دې ﭘ‪ ３＋５‬ﻧﻪ ﺧﺒﺮ ﺷﻮ ﻧﻮ ！ﻮل ﻋﻤﺮ ﺑﻪ ﻳـ‪ ３‬وﻳـﻞ‪:‬‬
‫ﺳﻮ‪－‬ﻨﺪ ﭼ‪ ３‬زه ﻟﻪ ﻋﺘﺒﻪ ﻧـﻪ ﭘﺮﺗـﻪ د ﻫﻴﭽـﺎ وﻳﻨـ‪ ３‬ﺗـﻪ دوﻣـﺮه‬ ‫‪Y‬‬
‫)ﭘﻪ ﺧﺪاى‬
‫ﺗﺈى ﺷﻮى ﻧﻪ ﻳﻢ‪(.‬‬
‫‪y‬‬ ‫‪y‬‬
‫ﺣــﻀﺮت ﺳــﻌﺪ داﺑــﻮ ﺑﻜــﺮ د ﺧﻼﻓــﺖ او ﻫﻤﺪارﻧ‪／‬ــﻪ د ﺣــﻀﺮت‬
‫‪y‬‬ ‫‪y‬‬
‫ﻋﻤــﺮ او ﺣــﻀﺮت ﻋﺜﻤــﺎن د ﺧﻼﻓــﺖ ﭘــﻪ دورو ﻛــ‪ ３‬ﻣﻬﻤ ـ‪ ３‬دﻧــﺪې‬
‫اﺟﺮا ﻛﺆې دي‪ .‬ﺑﺎﻻﺧﺮه ﭘﻪ ﻛﺎل ‪ ٥٥‬ﻫـ ﻛ‪ ３‬د )‪ (٨٢‬ﻛﺎﻟﻮ ﭘـﻪ ﻋﻤـﺮ وﻓـﺎت‬
‫او د ﻣﺪﻳﻨ‪ ３‬ﻣﻨﻮرې ﭘﻪ ﺟﻨﺔ اﻟﺒﻘﻴﻊ ﻫﺪﻳﺮه ﻛ‪ ３‬ﺧﺎوروﺗﻪ وﺳﭙﺎرل ﺷﻮ‪.‬‬

‫ﻣﻌﻨﻰ‪:‬‬ ‫ﻟﻐﺖ‪:‬‬
‫ﺑ‪ ３‬اﻧﺪازې‪ ،‬ﻟﻪ ﺣﺪ ＇ﺨﻪ زﻳﺎت‬ ‫ﺑ‪ ３‬ﻛﭽﻪ‬
‫رﭘ‪８５‬ي‬ ‫رﭘﻲ‬
‫ﻣﺸﮑﻼت‬ ‫ﺳﺘﻮﻧﺰې‬

‫‪＊ v‬ﻮوﻧﮑﻰ دې د ﻟﻮﺳﺘﻞ ﺷﻮي ﻣﺘﻦ ﭘﺮ ﻣﻄﻠﺐ ﻧﻮرې ＇ﺮ‪－‬ﻨﺪوﻧ‪ ３‬ﻫﻢ وﮐ‪７‬ي‪.‬‬

‫‪ v‬زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې د ﻣﺘﻦ ﭘﻪ ﻣﻄﻠﺐ ﺧﺒﺮې وﮐ‪７‬ي‪.‬‬

‫‪٣٠‬‬
 ‫ﻫﻤﺪردي‬
‫ژاؤي ﭘـــﻪ ﻏــﻤﻮﻧــﻮ ﻛ‪ ３‬ﺧــﻮاﺧﻮإي ﻟـــﻪ ﻫﺮ ﭼـــﺎ ﺳــﺮه‬

‫ﺳﻞ ﭘﺘﻨ‪／‬ﺎن ﺳﻮ‪＄‬ﻲ د ﻳـــﻮې ﺷﻤﻌ‪ ３‬ژؤا ﺳــــــﺮه‬

‫أك زؤ‪－‬ﻰ ﻟﻪ او＊ﻜﻮ ‪－‬ـﺮ‪＄‬ﻲ ور‪ ３％４‬ﭘﻪ آﺳﻤﺎنﻛ‪ ３‬ﺑﻴﺎ‬

‫＇ﻪ ژؤا ﻣــﻠــــ‪／‬ﺮې ده د ژوﻧﺪ ﻳﻮې ﺑﺮ‪＋４‬ﻨﺎﺳﺮه‬

‫！ﻮل ﺑـــﺎغ ژؤ‪４‬ـﺪﻟﻰ ‪＄‬ــﻜﻪ او＊ﮑ‪ ３‬دي د ‪－‬ﻞ ﭘﻪ ﻣــﺦ‬

‫أ‪４‬ﺮ ﻟﻜﻪ ﻻﻟﻪ داﻏـــــﻠﻲ زؤوﻧﻪ ﺷﺘﻪ ﺻﺤﺮا ﺳﺮه‬

‫ﻧﻪ ＊ﺎﻳﻲ اﻧﺴـﺎن ﺗـﻪ ﭼ‪ ３‬د ﺑﻞ ﭘــﻪ ﻏـﻢ ﻏﻤﺠﻦ ﻧﻪ ﺷﻲ‬

‫ﻟﻮﻳﻪ ﺑﺪﺑﺨﺘﻲ ده ﻛﻪ ＇ﻮك ﻧﻪ ژاؤي ﻟﻪ ﭼــﺎﺳﺮه‬

‫داﺳ‪ ３‬ﺑ‪５‬ﻐﻤﻲ دې ﺧﺪاى‪ Y‬ﭘﻪ ﻫ‪ ＆５‬ﻛﻮر ﻛ‪ ３‬ﭘﻴﺪا ﻧﻪ ﻛﺆي‬

‫ﻳﻮﻛﻮرﻛ‪ ３‬ﭼ‪ ３‬وﻳﺮ وي او ﺑﻞ ﺧﺎﻧﺪي ﻟﻪ ﻟﻴﻼﺳﺮه‬

‫)اروا ＊ﺎد ‪－‬ﻞ ﭘﺎﭼﺎ اﻟﻔﺖ(‬

‫ﺳﭙﺎر＊ﺘﻨﻪ‪:‬‬
‫· ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې ﺷﻌﺮ ﻣﻌﻨﺎ ﮐ‪７‬ي‪.‬‬
‫· زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې ﭘﻪ ﭘﻮرﺗﻪ ﺷﻌﺮ ﮐ‪ ３‬ﻫﻤﻘﺎﻓﻴﻪ ﮐﻠﻤ‪ ３‬ﭘﻴﺪا ﮐ‪７‬ي‪.‬‬
‫ﻣﻌﻨﻰ‪:‬‬ ‫ﻟﻐﺖ‪:‬‬
‫ﺧﻮاﺧﻮږي‬ ‫ﻫﻤﺪردي‬
‫ﻏﻢ او ﺧﭙ‪／‬ﺎن‬ ‫وﻳﺮ‬

‫· زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې د ﭘﻮرﺗﻨﻲ ﺷﻌﺮ ﻣﻄﻠﺐ ﭘﻪ ＇ﻮ ﮐﺮ＊ﻮ ﮐ‪ ３‬ﭘﻪ ﻧﺜﺮ وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬

‫‪٣١‬‬
 ‫ﻣﺬﻛﺮ او ﻣ ْﻮﻧﺚ‬
‫！ﻮل ﻧﻮﻣﻮﻧﻪ ﭘﻪ ﭘ‪＋‬ﺘﻮ ﻛ‪ ３‬د ﺟﻨﺴﻴﺖ ﻟﻪ ﻣﺨ‪ ３‬ﭘﻪ دوه أوﻟﻪ دي‪.‬‬
‫ﻧﺮﻳﻨﻪ او ＊‪％‬ﻴﻨﻪ‪.‬‬
‫دﻏﻪ دواؤه ډوﻟﻪ ‪＄‬ﻴﻨ‪ ３‬ﻧ‪ ３＋‬ﻟﺮي ﭼ‪ ３‬ﭘﻪ ﻻﻧﺪې أول ＊ﻮدل ﻛ‪５‬ﺈي‪:‬‬
‫‪ .١‬د ﻧﺮﻳﻨﻪ ﻧﻮم ﻧ‪ :３＋‬ﻛﻮم ﻧﻮﻣﻮﻧﻪ او ﺻـﻔﺘﻮﻧﻪ ﭼـ‪ ３‬ﭘـﻪ ﭘـﺎى ﻛـ‪３‬‬
‫ﻳــ‪ ３‬دﻏــﻪ وروﺳــﺘﻪ ﻋﻼﻣــ‪ ３‬راﺷــﻲ ﻣــﺬﻛﺮ )ﻧﺮﻳﻨــﻪ( ﻧــﻮم ‪２－‬ــﻞ‬
‫ﻛ‪５‬ﺈي‪.‬‬
‫اﻟﻒ‪ - :‬ﻧﺮﻣﻪ )ى( ﻟﻜﻪ‪ :‬ﻟﺮ‪－‬ﻰ‪ ،‬ﻣﻨ‪／‬ﻰ‪ ،‬ﺳﺆى‪ .‬وإى‪ ،‬ﺗﺈى‪....‬‬
‫ب‪＇ -:‬ﺮ‪－‬ﻨﺪ واو‪ ،‬ﻟﻜﻪ‪ :‬ﺗﺎﻟﻮ‪ ،‬ﭼﺎﻛﻮ‪ ،‬ﺑﺎ‪１‬ﻮ‪....‬‬
‫ج‪ -:‬ﻛﻮﭼﻨﺔ )ه( ﻟﻜﻪ‪ :‬ﺗﺮه‪ ،‬وراره‪ ،‬زؤه‪ ،‬ﻧﻴﻜﻪ‪....‬‬
‫د‪ -:‬ﻧﺮم واو ﻟﻜﻪ‪ :‬ﭘﻠﻮ‪ ،‬ﻟﻮ‪ ،‬ﻛﻨﺄو‪....‬‬
‫ﻫﻐــﻪ ！ــﻮل ﻧﻮﻣﻮﻧــﻪ ﭼــ‪ ３‬ﭘــﻪ ﭘــﺎى ﻛــ‪ ３‬ﻳــ‪ ３‬اﺻــﻠﻲ ﺗــﻮري راﻏﻠـﻲ وي او ﺳــﻤﺎﻋﻲ‬
‫ﻣﺆﻧﺚ ﻧﻪ وي ﻣﺬﻛﺮ ‪２－‬ﻞ ﻛ‪５‬ﺈي‪ .‬ﻟﻜﻪ ﻣ‪５‬ﺰ‪ ،‬ﻻس‪ ،‬اور‪ ،‬ﻏﻞ‪ ،‬ﻣﻞ‪....‬‬
‫ﻳﺎدوﻧـﻪ‪ :‬ﻫﻐـﻪ ﺳــﺎﻛﻨﻪ )ى( ﭼـ‪ ３‬د ﻣﺨــﻪ ﻳـ‪ ３‬ﺳــﺎﻛﻦ "و" او ﻳـﺎ اﻟــﻒ وي د‬
‫اﺻﻠﻲ ﺗﻮري ﺣﻜﻢ ﻟﺮي ﻟﻜﻪ‪ :‬زوى‪ ،‬ﺳﻮى‪ ،‬ﻟﻮى‪＄ ،‬ﺎى‪ ،‬ﭼﺎى‪....‬‬
‫‪ -٢‬د ﻣﺆﻧــﺚ ﻧ‪＋‬ــ‪ :３‬ﻫﻐــﻪ ﻧــﻮم ﭼــ‪ ３‬ﭘــﻪ ﭘــﺎى ﻛــ‪ ３‬ﻳــ‪ ３‬ﻳــﻮه ﻟــﻪ دﻏ ـﻮ‬
‫وروﺳﺘﻨﻴﻮ ﻧ‪＋‬ﻮ ＇ﺨﻪ راﻏﻠ‪ ３‬وي ﻣﻮﻧﺚ )＊‪％‬ﻴﻨﻪ( ﻧﻮم ‪２－‬ﻞ ﻛ‪５‬ﺈي‪.‬‬
‫‪＇ -١‬ﺮ‪－‬ﻨﺪه )ه( ﻟﻜﻪ‪ :‬اﺳﭙﻪ‪ ،‬ﻟ‪＋‬ﺘﻪ‪ ،‬ﭘ‪２‬ﻪ‪،‬ﺗﻮره‪....‬‬
‫‪ -٢‬زورﻛﺔ واﻟﻪ )ة( ﻟﻜﻪ ﺧﻮﻟﺔ‪ ،‬أوأة‪＇ ،‬ﭙﻠﺔ‪＇ ،‬ﻮﻛﺔ‪....‬‬
‫‪) -٣‬اﻟﻒ( ﻟﮑﻪ ژؤا‪ ،‬ﺧﻨﺪا‪ ،‬ﻧ（ﺎ‪ ،‬ﻣﻼ‪ ،‬ﺷﺎ‪＊ ،‬ﻮروا‪....‬‬
‫‪ -٤‬اوإد)و(‪ ،‬ﻟﻜﻪ‪＊ :‬ﺎرو‪ ،‬زاﻧ‪／‬ﻮ‪ ،‬ﻻﻣﺒﻮ‪....‬‬
‫‪＇ -٥‬ﺮ‪－‬ﻨﺪه )ي( ﻟﻜﻪ‪ :‬ﺑﻴﺎﺗﻲ‪ ،‬دوﺳﺘﻲ او ＊ﺎدي‪ ،‬ﻣ‪／‬ﺮ ﭘﻪ ﻧﺴﺒﺘﻲ‬
‫ﺻﻔﺘﻮﻧﻮ ﻛ‪＇ ３‬ﺮ‪－‬ﻨﺪه )ي( د ﻣﺬﻛﺮ ﻟﭙﺎره را‪＄‬ﻲ‪ ،‬ﻟﻜﻪ‪ :‬دوﺑﻲ‪ ،‬ﻣﻮﭼﻲ‬
‫او داﺳ‪ ３‬ﻧﻮر‪.‬‬

‫‪٣٢‬‬
 ‫‪ -٦‬اوإده )ې( ﻟﻜﻪ‪ :‬ادې‪ ،‬ﻧﺎوې‪ ،‬ﻣﻠ‪／‬ﺮې‪ .‬ﺗﺈې‪....‬‬
‫د ﻣﺆﻧﺚ ﻧﻮم ډوﻟﻮﻧﻪ‪:‬‬
‫ﻣﺆﻧﺚ ﻧﻮم ﭘﻪ ﭘ‪＋‬ﺘﻮ ﻛ‪ ３‬ﭘﺮ ＇ﻠﻮرو أوﻟﻮ و‪４‬ﺸﻞ ﻛ‪５‬ﺈي‪.‬‬
‫‪ .١‬ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻟﻔﻈﻲ ﻣﺆﻧﺚ‪) :‬ﺳﺎﻛ） ﻧ‪＋‬ـﻪ وال( ﭼـ‪ ３‬د ﺳـﺎﻛ） او ذﻳـﺮوح‬
‫ﻧﻮم او د ﺗﺎﻧﻴﺚ ﻧ‪＋‬ﻪ ﻫﻢ ﭘﻜ‪ ３‬وي ﻟﻜﻪ‪ :‬ﻏﻮا‪ ،‬ﭼﺮ‪－‬ﻪ‪ ،‬اﺳﭙﻪ‪....‬‬
‫‪ .٢‬ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻏﻴﺮ ﻟﻔﻈﻲ ﻣﺆﻧـﺚ‪) :‬ﺳـﺎﻛ） ﺑـ‪ ３‬ﻧ‪＋‬ـ‪ (３‬ﭼـ‪ ３‬د ﻳـﻮه ﺳـﺎﻛ）‬
‫ﻧﻮم وي او د ﺗﺎﻧﻴﺚ ﻧ‪＋‬ﻪ ﻧﻠﺮي ﻟﻜﻪ‪ :‬ﻣﻮر‪ ،‬ﺧـﻮر‪ ،‬ﺗـﺮور‪ ....‬دې ډول‬
‫ﻣﺆﻧﺚ ﺗﻪ ﻣﻌﻨﻮي ﻣﺆﻧﺚ ﻫﻢ واﻳﻲ‪.‬‬
‫‪ .٣‬ﻏﻴﺮ ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻟﻔﻈﻲ ﻣﺆﻧﺚ‪) :‬ﺑ‪ ３‬ﺳﺎه ﻧ‪＋‬ﻪ وال( ﻫﻐﻪ ﻣﺆﻧـﺚ ﺗـﻪ واﻳـﻲ‬
‫ﭼ‪ ３‬د ﺑـ‪ ３‬ﺳـﺎه ﺷـﻴﺎﻧﻮ ﻧـﻮم وي او د ﺗﺎﻧﻴـﺚ ﻋﻼﻣـﻪ ﻫـﻢ ﭘـﻪ ﻛـ‪ ３‬وي‬
‫ﻟﻜﻪ‪ :‬ﻟ‪＋‬ﺘﻪ‪ ،‬ﭘﺎ‪１‬ﻪ‪ ،‬ﻏﺮﻣﻪ‪＇ ،‬ﻮﻛﺔ‪ ،‬ر‪１‬ﺎ‪ ،‬زاﻧ‪／‬ﻮ‪....‬‬
‫‪ .٤‬ﻏﻴﺮ ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻏﻴﺮ ﻟﻔﻈﻲ ﻣﺆﻧﺚ‪) :‬ﺑـ‪ ３‬ﺳـﺎه ﺑـ‪ ３‬ﻧ‪＋‬ـ‪ (３‬ﻫﻐـﻪ ﺗـﻪ واﻳـﻲ ﭼـ‪ ３‬د ﺑـ‪３‬‬
‫ﺳـــﺎه ﺷـــﻴﺎﻧﻮ ﻧـــﻮم وي او دﺗﺎﻧﻴـــﺚ ﻧ‪＋‬ـــﻪ )ه( ﺗـــﺮې ﻟﻮ‪４‬ـــﺪﻟ‪ ３‬وي‪ ،‬ﻟﻜـــﻪ‪ :‬ﻟﻤـــﻦ‪،‬‬
‫ْﻧﺚ ﺗﻪ ﺳﻤﺎﻋﻲﻣﺆﻧﺚ ﻫﻢ واﻳﻲ‪.‬‬
‫ﺳﺘﻦ‪ ،‬ﺑﺆﺳﺘﻦ او ﻣ‪５‬ﭽﻦ‪ .‬دې ډول ﻣﻮ‬

‫ﺳﭙﺎر＊ﺘﻨﻪ‪:‬‬
‫· ＊ــﻮوﻧﮑﻰ دې د ﻣــﺬﮐﺮ او ﻣﺆﻧــﺚ ﻧﻮﻣﻮﻧﻮﭘــﻪ ﻫﮑﻠــﻪ ﻣﻌﻠﻮﻣــﺎت ﻟــﻪ ﻣﺜــﺎﻟﻮﻧﻮ ﺳــﺮه‬
‫وړاﻧﺪې ﮐ‪７‬ي‪.‬‬
‫· ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې ﭘﺮ زده ﮐﻮوﻧﮑﻮ ﺑﺎﻧﺪې د ﻣﺬﮐﺮ او ﻣﺆﻧﺚ ﻧﻮﻣﻮﻧﻮﻣﺜﺎﻟﻮﻧﻪ ﭘﻪ ﺟﻤﻠـﻮ‬
‫ﮐ‪ ３‬وﮐﺎر وي‪.‬‬
‫· زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې د ﭘ‪＋‬ﺘﻮ دﻏﻪ ﻻﻧﺪې ﭘﻨ‪％‬ﻪ ) ى ( ‪－‬ﺎﻧ‪ ３‬ﭘﻪ ﻧﻮﻣﻮﻧـﻮ او ﮐﻠﻤـﻮ ﮐـ‪３‬‬
‫ﻣــﺸﻖ او ﺗﻤــﺮﻳﻦ ﮐــ‪７‬ي‪ ) .‬ﻧﺮﻣــﻪ ى ( زورﮐــ‪ ９‬واﻟــﻪ ) ۍ ( ＇ﺮ‪－‬ﻨــﺪه ) ي ( اوږده ) ې (‬
‫ﻓﻌﻠﻴﻪ ﻳﺎ اﻣﺮﻳﻪ ) ئ (‬
‫· زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې د ﻣﺆﻧﺚ او ﻣﺬﮐﺮ ‪－‬ﺮاﻣﺮي ﺟﻮړ＊ﺖ ﻟﻪ ﻳﺎدو زده ﮐ‪７‬ي‪.‬‬

‫‪٣٣‬‬
 ‫ﭼ‪＂－ ３‬ﻞ ﺧﻮرول ﺑﺨ‪＋‬ﻞ ﻛﺎ ‪＄‬ﻮان ﻫﻐﻪ‬
‫ﭼ‪＂－ ３‬ﻞ‪ ،‬ﺧﻮرول‪ ،‬ﺑﺨ‪＋‬ﻞ ﻛﺎ ‪＄‬ﻮان ﻫﻐﻪ‬
‫ﭼ‪ ３‬ﺗــﻮره ﻟـﺮي د ﺗــــﻮرې ﺧـــﺎن ﻫـــﻐﻪ‬
‫ﻛﺎن د ﻟــﻌــﻠــﻮ د ﻳﺎﻗــﻮﺗـﻮ ‪－‬ــﻮﻫﺮ ＇ﻪ دي‬
‫ﭼ‪ ３‬اﺣﺴﺎن ﺗﺮې ﭘﻴﺪا ﮐ‪８５‬ي ﻛــــــﺎن ﻫــﻐـﻪ‬
‫ﭼ‪ ３‬ﻳـ‪ ３‬ﺗـﻪ ﭘــﻪ ‪５－‬ﺄه وﺧــــﻮرې ﺣـﺒﻄـــﻪ ﺷـــــﻲ‬
‫ﭼ‪ ３‬ﻣﺠﻠﺲ ﺳﺮه ﺧـﻮاؤه ﺷ‪ ３‬ﺧــــﻮان ﻫـــﻐـﻪ‬
‫ﻛــﻪ د ﻣﺎل دى ﻛــﻪ د ﻣـــﻠــﻚ دى ﻛﻪ د ﻟ‪５‬ﭽــﻮ‬
‫ﭼ‪ ３‬ﺗـــﻮان د ﭼﺎ ﭘﻪ ﻛﺎر ﺷﻲ ﺗﻮان ﻫﻐـﻪ‬
‫ﭼ‪ ３‬دې ＇ﻮك د وؤاﻧـﺪې وروﺳـﺘﻪ ‪＄‬ﻲ دا ＇ـﻪ ﺷﻮ‬
‫ﭘﻪ ﺗــﻨــﻬﺎ وﺟــﻮد ﭼ‪ ３‬ﺷﺎن دى ﺷــﺎن ﻫـــﻐﻪ‬
‫وﻧـــﻮر ﭼـــﺎوﺗــﻪ وران ﻣـــــــﻪ واﻳــﻪ "ﺧــﻮﺷﺤﺎﻟﻪ"‬
‫ﭼ‪ ３‬ﭘــــــﻪ ﻗــــــــﻮل و ﻋﻬﺪ وران ﺷـﻮ وران ﻫـﻐﻪ‬
‫)ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺧﺎن ﺧ＂ﮏ(‬

‫ﺳﭙﺎر＊ﺘﻨﻪ‪:‬‬
‫＊ﻮوﻧﮑﻰ دې ﭘﻮرﺗﻨﻰ ﺷﻌﺮ ﻣﻌﻨﺎ ﮐ‪７‬ي او ﭘﻪ ﻣﻄﻠﺐ دې ﻟﻨ‪６‬ې ﺧﺒﺮې وﮐ‪７‬ي‪.‬‬ ‫·‬
‫＊ﻮوﻧﮑﻰ دې د ﭘﻮرﺗﻪ ﺑﻴﺘﻮﻧـﻮ دﻫـﺮې ﻣـﺴﺮې ﺳـ‪５‬ﻼﺑﻮﻧﻪ وﺷـﻤ‪５‬ﺮي او ﺑﻴـﺎ دې ﭘـﻪ‬ ‫·‬
‫زده ﮐﻮوﻧﮑﻮ ﺗﮑﺮار ﮐ‪７‬ي‪.‬‬
‫ﺗﻤﺮﻳﻦ‪:‬‬
‫‪ o‬زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې ﻳﻮ د ﺑﻞ ﭘﻪ ﻣﺮﺳﺘﻪ د اﻣﻼ ﮐﺎر وﮐ‪７‬ي‪.‬‬
‫‪ o‬داﺷﻌﺮ وﻟﻮﻟﺊ او د ﻫﻐﻪ ﻣﻔﻬﻮم ﭘﻪ ﺳﺎده اﻟﻔﺎﻇﻮ ﭘﻪ ﺧﭙﻠﻮ ﮐﺘﺎﺑﭽﻮ ﮐ‪ ３‬وﻟﻴﻜﺊ‪.‬‬

‫‪٣٤‬‬
 ‫د وﺧﺖ ارز＊ﺖ‬

‫ﻫﻐﻪ ＇ﻮك ﭼ‪ ３‬ﺧﭙﻞ ازر＊ﺘﻨﺎك وﺧﺖ د ﻋﻠﻢ ﭘﻪ ﺗﺤﺼﻴﻞ ﻛ‪ ３‬ﺗ‪５‬ﺮ ﻛﺆي‪،‬‬

‫ﻧﻮ ﻋﺎﻟﻢ او ﻓﺎﺿﻞ ﺑﻪ ﺷﻲ دﻏﺴ‪ ３‬ﻛﺴﺎن ﺑﻪ ﻟﻪ ﻳﻮې ﺧﻮا د ژوﻧﺪاﻧـﻪ ﻟـﻪ‬
‫ﺳــﺘﻮﻧﺰو ﺳــﺮه ﭘــﻪ اّﺳــﺎﻧﺔ ﻣﻘﺎﺑﻠــﻪ وﻛــﺆي او ﻟــﻪ ﺑﻠــ‪ ３‬ﺧــﻮا ﺑــﻪ د ﺧــﭙﻠ‪３‬‬
‫اﺳﻼﻣﻲ ！ﻮﻟﻨ‪ ３‬ﻟﭙﺎره د ﺧﺪﻣﺖ وؤ و‪－‬ﺮ‪＄‬ﻲ‪.‬‬

‫ﻫﻐﻪ ﺧﻠﻚ ﭼ‪ ３‬د وﺧﺖ ﭘﻪ ارز＊ﺖ ﻧﻪ ﭘﻮﻫ‪５‬ـﺈي‪ ،‬وﺧـﺖ ﻏﻨﻴﻤـﺖ ﻧـﻪ ‪２－‬ـﻲ‬
‫ﻟﻪ ﺧﭙﻞ وﺧﺖ ＇ﺨﻪ ﻟـﻪ ﺗﻌﻠـﻴﻢ ﭘـﻪ زده ﻛـﺆه ﻛـ‪ ３‬ﻛـﺎر ﻧـﻪ اﺧﻠـﻲ‪ ،‬دﻏـﺴ‪３‬‬

‫و‪－‬ﺆي د ﻋﻠﻢ ﻟﻪ ‪＇ ３＂－‬ﺨﻪ ﺑ‪ ３‬ﺑﺮﺧ‪ ３‬ﭘﺎﺗ‪ ３‬ﻛ‪５‬ﺈي او ﻧﻪ ﺷﻲ ﻛـﻮﻟﻰ ﭼـ‪３‬‬

‫ﺧﭙﻠ‪ ３‬ور‪＄‬ﻨﺔ ﭼﺎرې ﭘﻪ ＊ﻪ ﺗﻮ‪－‬ﻪ ﺳﺮﺗﻪ ورﺳﻮي‪.‬‬

‫ﻫﻤﺪارﻧ‪／‬ﻪ ﻛﻪ ﻣﻮإ او ﺗﺎﺳ‪ ３‬ﺧﭙـﻞ ﺗ‪５‬ـﺮ ﺷـﻮي ﻋﻤـﺮ ﺗـﻪ ‪＄‬ﻴـﺮ ﺷـﻮ ﻧـﻮ دې‬

‫ﻧﺘﻴﺠ‪ ３‬ﺗﻪ ﺑﻪ ورﺳ‪５‬ﺈو ﭼ‪ ３‬زﻣﻮإ ！ـﻮ ل ﻋﻤـﺮ أ‪４‬ـﺮ ﻟﻨـﺄ دى‪ .‬رﺣﻤـﺎن ﺑﺎﺑـﺎ‬
‫دﻏـﻪ ﻣﻄﻠــﺐ ﭘــﻪ أ‪４‬ـﺮو ﺧــﻮإو او ﻋــﺎم ﻓﻬﻤـﻪ اﻟﻔــﺎﻇﻮ ﺳــﺮه أ‪４‬ـﺮ ＊ــﻪ ﺑﻴــﺎن‬
‫ﻛﺆى دى ﻟﻜﻪ ﭼ‪ ３‬واﻳﻲ‪:‬‬

‫زﻧﺪ ‪－‬ﻲ ﻛﻪ ＇ﻮك ﭘﻮﻫ‪５‬ﺈي ﺣﻀﻮر دم دى‬

‫اّﻳــــﻨـــــﺪه او رﻓــﺘﻪ ﻛــﻠﻪ د ﭼـــﺎ ﻳــﺎد ﺷﻲ‬

‫‪٣٥‬‬
‫ددې ﻟﭙــﺎره ﭼــ‪ ３‬اﺧــﺮوي او دﻧﻴ ـﻮي ‪＂－‬ــ‪ ３‬ﺗــﺮ ﻻﺳــﻪ ﻛــﺆو او د ＊ــﻪ ژوﻧــﺪ‬

‫ﺧﺎوﻧﺪان ﺷﻮ ﻧﻮ ﭘﻜﺎ رده ﭼ‪ ３‬وﺧﺖ ﺗﻪ ﭘﻪ درﻧﻪ ﺳﺘﺮ‪－‬ﻪ و‪－‬ﻮرو‪ .‬ﺧـﻮﺷـ‪３‬‬

‫او ﺑﻴ‪％‬ﺎﻳﻪ ﻳ‪ ３‬ﺗ‪５‬ﺮ ﻧﻪ ﻛﺆو‪ ،‬ﺗـﻞ ﻫ（ـﻪ وﻛـﺆو ﭼـ‪ ３‬ﺧﭙـﻞ وﺧـﺖ د اﷲ‪ Y‬ﭘـﻪ‬

‫ﻋﺒــﺎدت او د ﻋﻠــﻢ ﭘــﻪ زده ﻛــﺆه ﻛــ‪ ３‬ﺗ‪５‬ــﺮ ﻛــﺆو‪ .‬ﺑﻴــﺎ ﻫــﻢ د ﭘ‪＋‬ﺘــﻮ ژﺑــ‪３‬‬
‫ﻧﻮﻣﻴﺎﻟﻰ ﺷﺎﻋﺮ رﺣﻤﺎن ﺑﺎﺑﺎ دې ﻣﻄﻠﺐ ﺗﻪ داﺳ‪ ３‬اﺷﺎره ﻛﻮي ‪:‬‬

‫ﻳﻮ ﻧﻔﺲ ﻣﻪ ﺷﻪ ﻏﺎﻓﻞ ﻟﻪ ﻧﻔﺲ ﻛ‪＋‬ﻮ‬

‫ﻣـﺒﺎدا ﭼ‪ ３‬دې دﻏﻪ اﺧــﺮ ﻧﻔــﺲ وي‬

‫ﺳﭙﺎر＊ﺘﻨﻪ‪:‬‬
‫＊ــﺎﻏﻠﻰ ＊ــﻮوﻧﮑﻰ دې د وﺧــﺖ د ارز＊ــﺖ ﭘــﻪ اړه زده ﮐﻮوﻧﮑــﻮ ﺗــﻪ ﻣﻌﻠﻮﻣــﺎت‬ ‫·‬
‫وړاﻧﺪې ﮐ‪７‬ي‪.‬‬
‫＊ﺎﻏﻠﻰ ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې ﻟﻪ ＇ﻮ زده ﮐﻮوﻧﮑﻮ ＇ﺨﻪ وﻏﻮاړي ﭼ‪ ３‬د وﺧﺖ ﭘﻪ ارز＊ـﺖ‬ ‫·‬
‫ﺑﺎﻧﺪې ﺧﺒﺮې وﮐ‪７‬ي‪.‬‬
‫ﻫﺮ زده ﮐﻮوﻧﮑﻰ دې ﭘﻪ ﭘﻮرﺗﻪ ﻣﺘﻦ ﮐ‪ ３‬ﭘﻨ‪％‬ﻪ ﭘﻨ‪％‬ﻪ ﻧﺮﻳﻨﻪ او ＊‪％‬ﻴﻨﻪ ﻧﻮﻣﻮﻧﻪ ﭘﻴـﺪا‬ ‫·‬
‫ﮐ‪７‬ي‬

‫زده ﮐــﻮوﻧﮑﻲ دې دا ﭼــ‪ ３‬وﺧــﺖ ＇ــﻪ ارز＊ــﺖ ﻟــﺮي ＇ﻮﮐﺮ＊ــ‪ ３‬ﻣﻘﺎﻟــﻪ ﭘــﻪ ﺧﭙﻠــﻮ‬ ‫·‬
‫ﮐﺘﺎﺑﭽﻮ ﮐ‪ ３‬وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬
‫زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې ﭘﻪ ﻣﺘﻦ ﮐ‪ ３‬ﺑﻴﺘﻮﻧـﻪ ﭘـﻪ ﺧﭙﻠـﻮ ﮐﺘـﺎﺑﭽﻮ ﮐـ‪ ３‬وﻟﻴﮑـﻲ او ﺑﻴـﺎ دې‬ ‫·‬
‫ﻣﻌﻨﺎ ﮐ‪７‬ي‪.‬‬

‫‪٣٦‬‬
 ‫ﻣﻔﺮد او ﺟﻤﻊ‬

‫ﻧﻮم د ﺷﻤ‪５‬ﺮ ﻟﻪ ﻣﺨ‪ ３‬ﭘﺮدوه أوﻟﻪ دى‪ .‬ﻣﻔﺮد او ﺟﻤﻊ‪.‬‬

‫ﻣﻔﺮد‪ :‬ﻫﻐﻪ دى ﭼ‪ ３‬ﭘﺮ ﻳﻮه ﺷﻲ ﻳﺎ ﻳﻮه ﻛﺲ ﺑﺎﻧﺪې دﻻﻟـﺖ ﻛـﻮي‪ .‬ﻟﻜـﻪ‪:‬‬

‫ﻫﻠﻚ‪ ،‬وﻧﻪ‪ ،‬ﻟﺮ‪－‬ﻰ‪.‬‬

‫ﺟﻤﻊ‪ :‬ﻫﻐﻪ ده ﭼ‪ ３‬ﻟﻪ ﻳﻮه ﻧﻪ ﭘﺮزﻳـﺎﺗﻮ ﺷـﻴﺎﻧﻮ او ﻳـﺎ ﻛـﺴﺎﻧﻮ دﻻﻟـﺖ ﻛـﻮي‬
‫ﻟﻜﻪ‪ :‬ﻫﻠﻜﺎن‪ ،‬وﻧ‪ ،３‬ﻟﺮ‪－‬ﻲ‪.‬‬

‫ﭘﻪ ﭘ‪＋‬ﺘﻮ ﻛ‪！ ３‬ﻮﻟ‪ ３‬ﺟﻤﻌﻲ ﻟـﻪ ﻣﻔـﺮد ＇ﺨـﻪ د ‪＄‬ﻴﻨـﻮ ﻧـ‪＋‬ﻮ ﭘـﻪ راوؤﻟـﻮ ﺳـﺮه ﺟﻮؤ‪４‬ـﺈي‪.‬‬
‫د ﻧﺮﻳﻨﻪ د ﺟﻤﻊ ﺟﻮؤوﻟﻮ ﻧ‪ ３＋‬دادي‪ ) .‬ي‪،‬ه ﮓﮔ‪－،‬ﺎن‪ ،‬ﻳﺎن‪،‬ان‪ ،‬وﻧﻪ‪ -‬اه(‬

‫＊‪％‬ﻴﻨﻪ ﺟﻤﻊ ددې ﻋﻼﻣﻮ)ې‪－،‬ﺎﻧ‪،３‬ﻳﺎﻧ‪ ،３‬وې( ﭘﻪ راوؤﻟﻮ ﺟﻮؤ‪４‬ﺈي‪.‬‬

‫د ﻧﺮﻳﻨﻪ ﺟﻤﻊ د ﺟﻮؤوﻟﻮ ﻗﺎﻋﺪې ﭘﻪ ﻻﻧﺪې أول دي‪:‬‬

‫‪ -١‬د ﻫﺮ ﻣﻔﺮد ﻧﻮم او ﺻﻔﺖ ﭼ‪ ３‬ﭘﻪ ﭘﺎى ﻛـ‪ ３‬ﻳـ‪ ３‬ﻧﺮﻣـﻪ )ى( راﻏﻠـ‪３‬‬
‫وي ﭘــﻪ ﺟﻤــﻊ ﻛــ‪ ３‬دﻏــﻪ )ى( ﭘــﻪ ＇ﺮ‪－‬ﻨــﺪه )ي( ﺑــﺪﻟ‪５‬ﺈي‪ .‬ﻟﻜــﻪ ﭘــﻪ ﻻﻧــﺪې‬
‫ﻣﺜﺎﻟﻮﻧﻮ ﻛ‪:３‬‬

‫ﺟﻤﻊ‪:‬‬ ‫ﻣﻔﺮد‪:‬‬

‫ﺳﺘﻮري‬ ‫ﺳﺘﻮرى‬

‫ﻧﻮي‬ ‫ﻧﻮى‬

‫‪٣٧‬‬
 ‫ﻟﻮ＊ﻲ‬ ‫ﻟﻮ＊ﻰ‬

‫ﭘﻠﻲ‬ ‫ﭘﻠﻰ‬

‫اﻏﺰي‬ ‫اﻏﺰى‬

‫ﻟﺮ‪－‬ﻲ‬ ‫ﻟﺮ‪－‬ﻰ‬

‫ﻳﺎدوﻧـــﻪ‪ -:‬ﭘـــﻪ دې ډول ﻧﻮﻣﻮﻧـــﻮ ﻛـــ‪ ３‬ﺳـــﺎﻛ） ﻧﻮﻣﻮﻧـــﻪ ﻳـــﺎ ﺻـــﻔﺘﻮﻧﻪ او‬
‫ﻧﺴﺒﺘﻲ ﺳﺎﻛ） ﺻﻔﺘﻮﻧﻪ د ﻣﻔﺮد ﭘﻪ ﭘﺎى ﻛ‪ ３‬د )ان( ﭘﻪ راوؤﻟﻮ ﻫـﻢ ﺟﻤـﻊ‬
‫ﻛ‪５‬ﺈي ﻟﻜﻪ‪:‬‬

‫ﻣﻔﺮد‪ :‬ﻣﻴﺈى‪ ،‬ﻏﻮﻳﻰ‪ ،‬ﺧﻮرﻳﻰ‪ ،‬ﻛﺎﺑﻠﻰ‪ ،‬ﻛﻨﺪﻫﺎرى‪،‬ﺳﺪوزى‪.‬‬

‫ﺟﻤﻊ‪ :‬ﻣﻴﺈﻳﺎن‪ ،‬ﻏﻮﻳﺎن‪ ،‬ﺧﻮرﻳﺎن‪ ،‬ﻛﻨﺪﻫﺎرﻳﺎن‪ ،‬ﮐﺎﺑﻠﻴﺎن ‪ ،‬ﺳﺪوزﻳﺎن‪.‬‬

‫‪ -٢‬ﺳﺎﻛ） ﺻﻔﺎت ﭼ‪ ３‬ﭘﻪ اّﺧﺮ ﻛ‪ ３‬ﻳ‪＇ ３‬ﺮ‪－‬ﻨـﺪه )ي( ﻳـﺎ ＇ﺮ‪－‬ﻨـﺪ واو‬
‫راﻏﻠﻰ وي د "ان" ﭘﻪ راوؤﻟﻮ ﺟﻤﻊ ﻛ‪５‬ﺈي ﻟﻜﻪ‪:‬‬

‫ﺟﻤﻊ‪ :‬ﻣﻮﭼﻴﺎن‪ ،‬دوﺑﻴﺎن‪.‬‬ ‫ﻣﻔﺮد‪ :‬ﻣﻮﭼﻲ‪ ،‬دوﺑﻲ‪.‬‬

‫‪ -٣‬ﻫﺮ ﺻﻔﺖ ﭼ‪ ３‬ﭘﻪ ﻣﻨ‪ ＃‬ﻛ‪ ３‬ﻳـ‪" ３‬واو" ﻳـﺎ )ى( راﻏﻠـ‪ ３‬وي او دﻏـﻪ‬
‫"واو" ﻳﺎ )ى( ﭘﻪ ﻣﺆﻧﺚ ﻛ‪ ３‬ﻏﻮر‪５＄‬ﺪﻟ‪ ３‬وي ﻧﻮ ﭘﻪ ﺟﻤﻊ ﻛ‪ ３‬ﻫﻐﻪ ﭘﻪ اﻟـﻒ‬
‫ﺑﺪﻟ‪５‬ﺈي او ﭘﻪ ﭘﺎى ﻛ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ﻛﻮﭼﻨﺔ )ه( زﻳﺎﺗ‪５‬ﺈي‪ ،‬ﻟﻜﻪ‪:‬‬

‫ﭘ‪＋‬ﺘﻮن‪ ،‬ؤوﻧﺪ‪ ،‬روڼ‪ ،‬ﺗﺮﻳﺦ‪ ،‬ﺗﺮﻳﻮ‪.‬‬ ‫ﻣﻔﺮد‪:‬‬

‫‪٣٨‬‬
 ‫ﺟﻤﻊ‪ :‬ﭘ‪＋‬ﺘﺎﻧﻪ‪ ،‬ؤاﻧﺪه‪ ،‬را‪１‬ﻪ‪ ،‬ﺗﺮﺧﻪ‪ ،‬ﺗﺮوه‪.‬‬

‫‪＄ -٤‬ﻴﻨ‪ ３‬دوه ﺗﻮرﻳﺰ ﻳﻮ＇ﭙـﻪ ﻳﻴـﺰ ﻧﻮﻣﻮﻧـﻪ او ﺻـﻔﺘﻮﻧﻪ د ﻛﻮﭼﻨـﺔ)ه(‬

‫ﭘﻪ زﻳﺎﺗﻮﻟﻮ ﺟﻤﻊ ﻛ‪５‬ﺈي‪ ،‬ﻟﻜﻪ‪:‬‬

‫ﻏﻞ‪ ،‬ﻣﻞ‪ ،‬ﻣﺆ‪ ،‬ﺳﻮر‪ ،‬ﺷﻴﻦ‪ ،‬اوم‪ ،‬اوإد‪.‬‬ ‫ﻣﻔﺮد‪:‬‬

‫ﻏﻠﻪ‪ ،‬ﻣﻠﻪ‪ ،‬ﻣﺆه‪ ،‬ﺳﺮه‪ ،‬ﺷﻨﻪ‪ ،‬اوﻣﻪ‪ ،‬اوإده‪.‬‬ ‫ﺟﻤﻊ‪:‬‬

‫‪ -٥‬ﻫﻐــﻪ ﻧﻮﻣﻮﻧــﻪ او ﺻــﻔﺘﻮﻧﻪ ﭼــ‪ ３‬ﭘــﻪ اّﺧــﺮ ﻛــ‪ ３‬ﻳــ‪ ３‬اﺻــﻠﻲ ﺣــﺮف‬
‫راﻏﻠﻰ وي ﻛﻪ ﺳﺎﻛ） وي ﻋﻤﻮﻣ ًﺎ د "ان" ﭘﻪ زﻳﺎﺗﻮﻟﻮ او ﻛﻪ ﺑ‪ ３‬ﺳﺎه وي‬
‫د "وﻧﻪ" ﭘﻪ زﻳﺎﺗﻮﻟﻮ ﺟﻤﻊ ﻛ‪５‬ﺈي ﻟﻜﻪ‪:‬‬

‫ﻣﻔﺮد‪ :‬ﭼﺮګ‪ ،‬اوښ‪＄ ،‬ﻮان‪ ،‬ﻣﻴﻦ‪.‬‬

‫ﺟﻤﻊ‪ :‬ﭼﺮ‪－‬ﺎن‪ ،‬او＊ﺎن‪＄ ،‬ﻮاﻧﺎن‪ ،‬ﻣﻴﻨﺎن‪.‬‬

‫ﻣﻔﺮد‪ :‬ﻛﻮر‪ ،‬ﻛﺎل‪ ،‬ﭘﻮر‪！ ،‬ﻮﭘﻚ‪.‬‬

‫ﺟﻤﻊ‪ :‬ﻛﻮروﻧﻪ‪ ،‬ﻛﺎﻟﻮﻧﻪ ﻳﺎ ﮐﻠﻮﻧﻪ‪ ،‬ﭘﻮروﻧﻪ‪！ ،‬ﻮﭘﻜﻮﻧﻪ‪.‬‬

‫＊‪％‬ﻴﻨﻪ ﺟﻤﻊ‪:‬‬

‫د ＊‪％‬ﻴﻨﻪ ﺟﻤﻌ‪ ３‬د ﺟﻮؤوﻟﻮ ﻗﺎﻋﺪې او ﻧ‪ ３＋‬ﭘﻪ ﻻﻧﺪې أول دي‪.‬‬

‫‪٣٩‬‬
‫ْﻧــﺚ ﻧــﻮم ﭼــ‪ ３‬ﭘــﻪ اّﺧــﺮ ﻛــ‪ ３‬ﻳــ‪" ３‬و" او ﻳــﺎ "ا" وي د‬
‫‪ -١‬ﻫــﺮ ﻣﻔــﺮد ﻣﻮ‬
‫"‪－‬ﺎﻧ‪ "３‬ﭘﻪ زﻳﺎﺗﻮﻟﻮ ﺟﻤﻊ ﻛ‪５‬ﺈي ﻟﻜﻪ‪:‬‬

‫ﺟﻤﻊ‪:‬‬ ‫ﻣﻔﺮد‪:‬‬

‫زاﻧ‪／‬ﻮ ‪－‬ﺎﻧ‪３‬‬ ‫زاﻧ‪／‬ﻮ‬

‫ﭘﻴﺸﻮ ‪－‬ﺎﻧ‪３‬‬ ‫ﭘﻴﺸﻮ‬

‫ورﺷﻮ‪－‬ﺎﻧ‪３‬‬ ‫ورﺷﻮ‬

‫ژؤا‪－‬ﺎﻧ‪３‬‬ ‫ژؤا‬

‫ر‪１‬ﺎ ‪－‬ﺎﻧ‪３‬‬ ‫ر‪１‬ﺎ‬

‫ﻏﻮا‪－‬ﺎﻧ‪３‬‬ ‫ﻏﻮا‬

‫‪＄‬ﻴﻨ‪ ３‬ﭘ‪＋‬ﺘﺎﻧﻪ د اﻟﻒ ﻧﻮﻣﻮﻧﻪ د "وې" ﭘﻪ راوؤﻟﻮ ﺟﻤﻊ ﻛﻮي ﻟﻜﻪ‪:‬‬

‫اﻧﺎوې‪.‬‬ ‫ﻏﻮاوې او‬ ‫ر‪１‬ﺎوې‪،‬‬ ‫ژؤاوې‪،‬‬

‫‪ -٣‬ﻫﺮ ﻣﻔﺮد ﻣﺆﻧﺚ ﻧﻮم ﭼ‪ ３‬ﭘﻪ ﭘﺎى ﻛ‪ ３‬ﻳ‪＇ ３‬ﺮ‪－‬ﻨﺪه "ي" ﻳﺎ زورﮐ‪９‬‬
‫واﻟﻪ "ۍ" راﻏﻠ‪ ３‬وي ﻛﻪ ﺳﺎﻛ） وي ﭘـﻪ "‪－‬ـﺎﻧ‪ "３‬ﺟﻤـﻊ ﻛ‪５‬ـﺈي او ﻛـﻪ ﺑـ‪３‬‬
‫ﺳﺎوي ﻧﻮ ﺟﻤﻊ ﻳ‪ ３‬ﭘﻪ زورﻛ‪ ９‬واﻟﻪ "ۍ" را‪＄‬ﻲ ﻟﻜﻪ‪:‬‬

‫‪٤٠‬‬
 ‫ﺑ‪ ３‬ﺳﺎ‬ ‫ﺳﺎﻛ）‬

‫ﺟﻤﻊ‪:‬‬ ‫ﻣﻔﺮد‪:‬‬ ‫ﺟﻤﻊ‪:‬‬ ‫ﻣﻔﺮد‪:‬‬

‫دوﺳﺘﺔ‬ ‫دوﺳﺘﻲ‬ ‫ﻣﺎﻣ‪－ ９‬ﺎﻧ‪３‬‬ ‫ﻣﺎﻣ‪９‬‬
‫وداﻧﺔ‬ ‫وداﻧﻲ‬ ‫اﻧﺔ ‪－‬ﺎﻧ‪３‬‬ ‫اﻧ‪９‬‬
‫د＊ﻤﻨﺔ‬ ‫د＊ﻤﻨﻲ‬
‫‪ -٤‬ﻛﻮم ﻧﻮﻣﻮﻧﻪ ﭼ‪ ３‬ﭘﻪ ﭘﺎى ﻛ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬اوإده "ې" راﻏﻠ‪ ３‬وي ﭘﻪ "اﻧـ‪"３‬‬
‫ﺟﻤﻊ ﻛ‪５‬ﺈي ﻟﻜﻪ‪:‬‬
‫ﺟﻤﻊ‪:‬‬ ‫ﻣﻔﺮد‪:‬‬
‫ﻧﺎوﻳﺎﻧ‪ ،３‬ﻳﺎ ﻧﺎوې ‪－‬ﺎﻧ‪３‬‬ ‫ﻧﺎوې‬
‫ﺧﻮا＊ﻴﺎﻧ‪،３‬ﻳﺎ ﺧﻮا＊‪－ ３‬ﺎﻧ‪３‬‬ ‫ﺧﻮا＊‪３‬‬
‫！ﻮل ﺳﻤﺎﻋﻲ ﻣﺆﻧﺜـﺎت ﭘـﻪ اﺻـﻞ ﻛـ‪" ３‬ه" ﻟـﺮي ﻧـﻮ ‪＄‬ﻜـﻪ ﻳـ‪ ３‬ﺟﻤـﻊ ﭘـﻪ‬
‫اّﺧﺮ ﻛ‪ ３‬د اوإدې "ې" ﭘﻪ راوؤﻟﻮ را‪＄‬ﻲ ﻟﻜﻪ‪:‬‬

‫ﺟﻤﻊ‪:‬‬ ‫ﻣﻔﺮد‪:‬‬

‫ﻏ‪５‬ﺈې‬ ‫ﻏ‪５‬ﺈ‬

‫ﻻرې‬ ‫ﻻر‬

‫ﻟﻤﻨ‪３‬‬ ‫ﻟﻤﻦ‬

‫‪٤١‬‬
‫‪ -٥‬د ﻧﺴﺒﺘﻲ ﺻﻔﺎﺗﻮ او ﺷﺮﻳﻜﻮ ﺻﻔﺎﺗﻮ ＊‪％‬ﻴﻨﻪ ﺟﻤـﻊ ﻟـﻪ ﻧﺮﻳﻨـﻪ ﺟﻤـﻊ‬
‫＇ﺨﻪ د اوإدې "ې" ﭘﻪ زﻳﺎﺗﻮﻟﻮ ﺟﻮؤ‪４‬ﺈي ﻟﻜﻪ‪:‬‬

‫ﻣﺆﻧﺚ ﺟﻤﻊ‬ ‫ﻣﺬﻛﺮ ﺟﻤﻊ‬

‫ﻛﺎﺑﻠﻴﺎﻧ‪３‬‬ ‫ﻛﺎﺑﻠﻴﺎن‬
‫ﻛﻮﻻﻻﻧ‪３‬‬ ‫ﻛﻮﻻﻻن‬
‫ﺳﺎده ‪－‬ﺎﻧ‪３‬‬ ‫ﺳﺎده ‪－‬ﺎن‬
‫ﺧﻮاراﻧ‪３‬‬ ‫ﺧﻮاران‬

‫ْﻧﺜــﻮ ﺟﻤــﻊ ﺗﺮﻳــﻮې ﻗﺎﻋــﺪې ﻻﻧــﺪې ﻧــﻪ را‪＄‬ــﻲ او ﭘــﻪ‬

‫‪ -٦‬د ﻣﻌﻨــﻮى ﻣﻮ‬
‫وروﺳﺘﻪ أول ﺟﻮؤ‪４‬ﺈي ﻟﻜﻪ‪:‬‬
‫ﺟﻤﻊ‪:‬‬ ‫ﻣﻔﺮد‪:‬‬
‫ﻣﻴﻨﺪې‬ ‫ﻣﻮر‬

‫ﺧﻮﻳﻨﺪې‬ ‫ﺧﻮر‬

‫ﺗﺮﻳﻨﺪې‬ ‫ﺗﺮور‬

‫ﻧﺠﻮﻧ‪３‬‬ ‫ﻧﺠﻠﺔ‬

‫ورﻳﻨﺪارې‪ ،‬ﻳﺎ ور‪４‬ﻨﺪار‪－‬ﺎﻧ‪３‬‬ ‫ورﻳﻨﺪار‬

‫‪٤٢‬‬
 ‫وﻃﻦ واﻳﻲ‬
‫زﻣﺎ د آﺑﺎدة ﻟﭙـــﺎره ﭘﻮرﺗﻪ ﺷﺊ اوﭼﺖ ﺷـــﺊ‬
‫ﻣـــــــﻼ وﺗــــــﺆئ زﻟـــــــﻤﻮ‬
‫ﻻﺳﻮﻧﻪ ﺳﺮه ورﻛﺆئ ！ﻮل ﭘﻪ ﻣﻴﻨﻪ ﻳﻮ ﻗﻮت ﺷﺊ‬
‫ﻣـــــــﻼ وﺗــــــﺆئ زﻟـــــــﻤﻮ‬
‫٭٭٭٭‬
‫زﻣﺎ ﭘﻪ ﻫﺮه ﺗﻴﺈه ﻛ‪ ３‬د ﺳﺮو زرو ﻗ‪５‬ﻤﺖ ﺷـــﺘﻪ‬
‫ﭘﻪ ﻗـﺪرﻳ‪ ３‬ﻛــــﻪ ﭘــﻮه ﺷﺊ‬
‫زﻣﺎ ﭘﻪ دوؤه ﺧﺎوره ﻛ‪ ３‬اﻛﺴﻴﺮ ﻏﻮﻧﺪې ﺣﻜﻤﺖ ﺷﺘﻪ‬
‫ﭘﻪ ﻗـﺪر ﻳ‪ ３‬ﻛـــــﻪ ﭘﻮه ﺷﺊ‬
‫د ﭘﻮﻫ‪ ３‬ر‪１‬ﺎ واﺧﻠﺊ ﭼ‪＊ ３‬ﻪ ﭘﻮه ﭘﻪ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺷﺊ‬
‫ﻣـــــــﻼ وﺗــــــــﺆئ زﻟــــــﻤﻮ‬
‫٭٭٭٭‬
‫زﻣﺎ د ﻏﺮوﻧﻮ ‪６５－‬ې دﻟﻌﻠﻮﻧﻮ ﺧﺰاﻧ‪ ３‬دي‬
‫ﭼ‪ ３‬دي ﺳﺘﺎﺳﻮ ﻟــــﭙﺎره‬
‫د ﺟ‪／‬ﻮ ﻏﺮوﻧﻮ ＇ﻮﮐ‪ ３‬ﻣ‪ ３‬د ﻋﺰم ﻧ‪＋‬ﺎﻧ‪ ３‬دي‬
‫ﭼ‪ ３‬دي ﺳﺘﺎﺳﻮ ﻟــﭙﺎره‬
‫ﻫﺮ ﻧﺎو‪ ،‬ﻫﺮه دره ﻣ‪ ３‬د ﻧﻨ‪／‬ﻮ ﻧﻮ اﻓﺴــﺎﻧ‪ ３‬دي‬
‫ﭼ‪ ３‬دي ﺳﺘﺎﺳﻮ ﻟــﭙﺎره‬
‫ﻧﻮرﻣﻪ ﮐ‪５＋‬ﻨﺊ را ﭘﺎ＇ﺊ ﻣ＂ﻮرو ﻳﻮ ﻏﻴﺮت ﺷﺊ‬
‫ﻣـــــــﻼ وﺗــــﺆئ زﻟــــــــﻤﻮ‬
‫٭٭٭٭‬
‫زﻣﺎ ﭘﻪ ﻫﺮ ﻳﻮ ﺑﻮ！ﻲ ﻛ‪ ３‬دارو ﺷــﺘﻪ د رﻧ‪％‬ﻮﻧﻮ‬
‫ﺻﺤﺖ ﺑﻪ ﺳﺘﺎﺳــﻮ ＊ﻪ ﻛﺆي‬

‫‪٤٣‬‬
 ‫زﻣﺎ اﻏﺰي ＊ﻪ و‪２－‬ﺊ د ﻧﻮرو ﻟﻪ ‪－‬ﻠﻮﻧﻮ‬
‫ﺻﺤﺖ ﺑـــﻪ ﺳﺘﺎﺳﻮ ＊ﻪ ﻛﺆي‬
‫زﻣﺎ ﺧﻮإې ﻣ‪５‬ﻮې ﻣﻮ ﻛﻪ روزي ﺷﻲ د ﺑ‪２‬ﻮﻧﻮ‬
‫ﺻﺤﺖ ﺑــــﻪ ﺳﺘﺎﺳﻮ ＊ﻪ ﻛﺆي‬
‫ﻧﺼﻴﺐ ﭘﺴ‪ ３‬ﺑﻪ ＇ﻮ ‪－‬ﺮ‪＄‬ﺊ ﭘﻪ ﺧﭙﻠﻪ ﺧﭙﻞ ﻗﺴﻤﺖ ﺷﺊ‬
‫ﻣـــــــﻼ وﺗـــــــــﺆئ زﻟــــــﻤﻮ‬
‫٭٭٭٭‬
‫زﻣﺎ رو＊ﺎﻧﻪ ﻟﻤﺮ‪ ،‬ﺧﻮإې اوﺑــــﻪ ＊ﮑﻠ‪ ３‬ﻫــــﻮا ده‬
‫ﻛﻪ ﭘﻮه ﺷﻮئ ＊ﻜﻠـﻰ ژوﻧﺪ دى‬
‫ﻓﻀﺎ د ازادة ﻣ‪＇ ３‬ﻪ ﻋﺠﻴﺒﻪ ﺷﺎن دﻧ ﻴﺎ ده‬
‫ﻛﻪ ﭘﻮه ﺷﻮئ ＊ﻜﻠﻰ ژوﻧــﺪ دى‬
‫ﺳﻮدا را ﺳﺮه ﻧﺸﺘﻪ او ﻛـــﻪ وي دﻏﻪ ﺳﻮدا ده‬
‫ﻛﻪ ﭘﻮه ﺷﻮئ ＊ﻜﻠﻰ ژوﻧــﺪ دى‬
‫روان ﭘﻪ ﺳﻤﻪ ﻻره دورورة او د وﺣﺪت ﺷﺊ‬
‫ﻣـــــــﻼ وﺗـــــــﺆئ زﻟـــــــــﻤﻮ‬
‫٭٭٭٭‬

‫ﺳﭙﺎر＊ﺘﻨﻪ‪:‬‬
‫· ＊ﺎﻏﻠﻰ ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې ﭘﻮرﺗﻨﻰ ﺷﻌﺮ ﻣﻌﻨﺎ ﮐ‪７‬ي‪.‬‬
‫· ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې د وﻃﻦ ﺷـﻌﺮ د ﺗﺮاﻧـ‪ ３‬ﭘـﻪ ډول ﭘـﻪ ＇ـﻮ زده ﮐﻮوﻧﮑـﻮ ﺑﺎﻧـﺪې ﭘـﻪ ﻟـﻮړ‬
‫آواز وﻟﻮﻟﻲ‪.‬‬

‫· زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې د ﭘﻮرﺗﻨﻲ ﺷﻌﺮ ﻣﻄﻠﺐ ﭘﻪ ＇ﻮ ﮐﺮ＊ﻮ ﮐ‪ ３‬وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬

‫· زده ﮐــﻮوﻧﮑﻲ دې ﭘــﻪ ﺷــﻌﺮ ﮐــ‪ ３‬ﻫﻤﻮزﻧــﻪ ﮐﻠﻤــ‪ ３‬ﭘﻴــﺪا او ﺑﻴــﺎ دې ﭘــﻪ ﺟﻤﻠــﻮ ﮐــ‪３‬‬
‫وﮐﺎروي‪.‬‬

‫‪٤٤‬‬
 ‫د ﺣﻀﺮت ﺣﺴﻦ ﺑﺼﺮي)رح( ﻟﻪ وﻳﻨﺎوو ＇ﺨﻪ‬

‫‪ .١‬ﻫﺮه وﻳﻨﺎ ﭼ‪ ３‬ﻟﻪ ﺣﻜﻤﺖ ＇ﺨﻪ ﺧﺎﻟﻲ وي ﭘﻪ ﺧﭙﻠﻪ اّﻓﺖ وي‪.‬‬

‫‪ .٢‬ﻫــﺮه ﻫﻐــﻪ ﭼﻮﭘﺘﻴــﺎ ﭼــ‪ ３‬د ﻳــﻮه ﻛــﺎر د ﺗــﺪﺑﻴﺮ ﻟﭙــﺎره ﻧــﻪ وي ﺑــ‪３‬‬
‫ﭘﺮواﻳﻲ او ﺗﻨﺒﻠﻲ ده‪.‬‬
‫‪ .٣‬د درﻳﻮ ﻛﺴﺎﻧﻮ ﻏﻨﺪﻧﻪ ﭘﻪ ﻏﻴﺒﺖ ﻛ‪ ３‬ﻧﻪ ﺷﻤ‪５‬ﺮل ﻛ‪５‬ﺈي‪:‬‬
‫ج‪ :‬ﻇﺎﻟﻢ اﻣﻴﺮ‪.‬‬ ‫ب‪＇ :‬ﺮ‪－‬ﻨﺪ ﻓﺎﺳﻖ‬ ‫اﻟﻒ‪ :‬د ﻧﻔﺲ او ﻫﻮا ﺗﺎﺑﻊ‬
‫‪ .٤‬زﻣﺎ ﭘﻪ وؤاﻧﺪې ‪＄‬ﻴﺮك او ﻫﻮ＊ﻴﺎر ﻫﻐﻪ ＇ﻮك دى ﭼـ‪ ３‬اّﺧـﺮت ﻟـﻪ‬
‫دﻧﻴﺎ ＇ﺨﻪ ＊ﻪ او ﻏﻮره و‪２－‬ﻲ‪.‬‬
‫‪ .٥‬ﻛــﻪ ﻏــﻮاؤئ ﭼــ‪ ３‬ﺧﭙﻠــﻪ دﻧﻴــﺎ ﻟــﻪ ﻣــﺮګ ＇ﺨــﻪ وروﺳــﺘﻪ ووﻳﻨــﺊ‬
‫و‪－‬ﻮرئ ﭼ‪ ３‬د ﻧﻮرو ﻟـﻪ ﻣـﺮګ ＇ﺨـﻪ وروﺳـﺘﻪ د ﻫﻐـﻮى دﻧﻴـﺎ ＇ـﻪ‬
‫ﺷﻮه؟‬
‫‪ .٦‬ﻫﻐــﻪ ＇ــﻮك اﺣﻤــﻖ دى ﭼــ‪ ３‬ﻛﻠــﻪ ﻗــﻮم ورﭘــﺴ‪ ３‬روان ﺷــﻲ ﻛﺒــﺮ او‬
‫ﻟﻮﻳﻲ ﭘﻴﺪا ﻛﺆي‪.‬‬
‫‪＇ .٧‬ﻮك ﭼ‪ ３‬د ﺧﻠﻜﻮ ﺧﺒﺮې ﺗﺎﺗﻪ راوؤي‪ ،‬ﭘﻪ دې وﭘﻮﻫ‪５‬ﺈه ﭼ‪ ３‬ﺳـﺘﺎ‬
‫ﺧﺒﺮې ﻫﻢ ﻧﻮرو ﺗﻪ وؤي‪.‬‬

‫ﺳﭙﺎر＊ﺘﻨﻪ‪:‬‬
‫· ＊ــﺎﻏﻠﻰ ＊ــﻮوﻧﻜﻰ دې زده ﻛﻮوﻧﻜــﻮ ﺗــﻪ د ﺣــﺴﻦ ﺑــﺼﺮي رﺣﻤــﺔ اﷲ ﻋﻠﻴـــﻪ د‬
‫ﭘ‪５‬ﮋﻧﺪﻧ‪ ３‬ﭘﻪ ﻫﻜﻠﻪ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ورﻛﺆي‪.‬‬

‫· زده ﻛﻮوﻧﻜﻲ دې ﭘﻮرﺗﻪ ﻧﺼﺎﻳﺢ ﭘﻪ ﻳﺎدو زده ﻛﺆي او ﭘﻪ ﺧﭙﻠﻮ ﻛﺘﺎﺑﭽﻮ ﻛـ‪ ３‬دې‬
‫وﻟﻴﻜﻲ‪.‬‬
‫· زده ﮐــــﻮوﻧﮑﻲ دې ﭘــــﻪ ﻟﻮﺳــــﺘﻞ ﺷــــﻮو وﻳﻨــــﺎوو ﮐــــ‪ ３‬ﺿــــﻤﻴﺮوﻧﻪ ﭘﻴــــﺪا او ﭘــــﻪ‬
‫ﺧﭙﻠﻮﮐﺘﺎﺑﭽﻮ ﮐ‪ ３‬وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬

‫‪٤٥‬‬
 ‫ﺗﺎﺗﻪ راﺷﻤﻪ زؤ‪－‬ﻰ زﻣﺎ ﻓﺎرغ ﺷﻲ‬
‫ﺳﺘﺎ د ﻋﺸﻖ ﻟﻪ وﻳﻨﻮ أك ﺷﻮل ‪＄‬ﻴ‪／‬ﺮوﻧﻪ‬
‫ﺳﺘﺎ ﭘﻪ ﻻره ﻛ‪ ３‬ﺑـﺎﻳـﻠﻲ زﻟﻤﻲ ﺳـﺮوﻧﻪ‬
‫ﺗﺎﺗـــﻪ راﺷﻤﻪ زؤ‪－‬ﻰ زﻣـــﺎ ﻓـــــــﺎرغ ﺷﻲ‬
‫ﺑ‪ ３‬ﻟــﻪ ﺗﺎ ﻣ‪ ３‬اﻧﺪ‪＋４‬ﻨ‪ ３‬د زړه ﻣــﺎروﻧﻪ‬
‫د أﻳﻠﻲ ﺗــــــﺨـــﺖ ﻫﻴـــﺮوﻣـــﻪ ﭼـــ‪ ３‬راﻳــﺎد ﻛـﺆم‬
‫زﻣــــﺎ د ＊ﮑﻠ‪ ３‬ﭘـــ‪＋‬ـــﺘﻮﻧﺨﻮا د ﻏــﺮو ﺳـــﺮوﻧـــﻪ‬
‫د رﻗــــﻴــــﺐ د ژوﻧــﺪ ﻣــﺘﺎع ﺑـــﻪ ﺗــﺎر ﭘـﻪ ﺗـﺎر ﻛﺎ‬
‫ﭼــ‪ ３‬ﭘــﻪ ﺗــﻮرو ﭘــ‪＋‬ﺘﺎﻧﻪ ﻛﺎ ‪－‬ﻮزاروﻧﻪ‬
‫ﻛﻪ ﺗﻤﺎﻣﻪ دﻧﻴﺎ ﻳﻮ ﺧﻮا ﺗﻪ ﺑﻠﻪ ﺧـﻮاﻳ‪３‬‬
‫زﻣﺎ ﺧﻮښ دي ﺳﺘﺎ ﺧﺎﻟﻲ ﺗــﺶ أ‪－‬ــﺮوﻧﻪ‬
‫اﺣﻤﺪ ﺷﺎه ﺑﻪ دﻏﻪ ﺳﺘﺎ ﻗﺪر ﻫ‪５‬ﺮ ﻧﻪ ﻛﺎ‬
‫ﻛﻪ وﻧﻴﺴﻲ د ﺗــﻤﺎم ﺟــﻬﺎن ﻣــﻠﻜﻮﻧﻪ‬
‫)اﺣﻤﺪ ﺷﺎه ﺑﺎﺑﺎ(‬

‫ﺳﭙﺎر＊ﺘﻨﻪ‪:‬‬
‫· ＊ﺎﻏﻠﻰ ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې د ﭘﻮرﺗﻨﻲ ﺷﻌﺮ ﭘﻪ ﻣﻌﻨﺎ او ﻣﻄﻠﺐ ﺧﺒﺮې وﮐ‪７‬ي‪.‬‬
‫· زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې ﭘﻮرﺗﻨﻰ ﺷﻌﺮ ﭘﻪ ﻧﺜﺮ واړوي او ﭘﻪ ﺧﭙﻠﻮ ﮐﺘﺎﺑﭽﻮ ﮐ‪ ３‬دې وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬

‫ﭘﻮ＊ﺘﻨﻪ‪:‬‬
‫‪ .١‬ﭘﻮرﺗﻪ ﺷﻌﺮ د ＇ﻪ ﺷﻲ ﭘﻪ ﻫﮑﻠﻪ وﻳﻞ ﺷﻮى دى‪ ،‬ﻣﻄﻠﺐ ﻳ‪ ３‬ﭘﻪ ＇ﻮ ﮐﺮ＊ﻮ ﮐ‪ ３‬وﻟﻴﮑﺊ ؟‬

‫‪٤٦‬‬
 ‫د زوى روزﻧﻪ‬
‫ﻧـﺎزوﻟـــﻰ زوﻳﻪ ﻧـــﻪ اﺧﻠــــﻲ ادب‬
‫او د ﺳــﻴـﻮري ﻧﺨﻞ ﻧــــﻪ ﻧﻴﺴﻲ رﻃﺐ‬
‫وﻧﻴﻮ ﻣﻪ ﺷﻪ ﻫﻐﻪ زوﻳﻪ ﭘﻪ ﺧﻮا ﭘــﻮرې‬
‫ﭼ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ﻧﻪ ﻧﻴﻮﻟﻰ درس وي ﻧـﻪ ﻣﻜـــﺘﺐ‬
‫ﭼ‪ ３‬ﭘﻴﺪا ﺷﻲ ﻳﻮ ﻧﺎﻛﺲ ﭘﻪ ﻗﺒﻴﻠﻪ ﻛــ‪３‬‬
‫وؤاﻧﺪې وروﺳﺘﻪ ﺣﺒﻄﻪ ﻛﺎﻧﺪي ﻧﺴــــﺐ‬
‫د ﭘﺴﺮ ﭘﻪ ﻧﻴﻜﻮ ﺑــﺪ و ﭘـــﻼر ﻳــﺎد‪４‬ـــﺈي‬
‫دا ﺧﺒﺮدى ﭘـــــﻪ ﺟﻬـــﺎن ﻛ‪ ３‬ﻣﺠﺮب‬
‫ﭘﻪ ﺳﻮاره ﺑﺎﻧﺪې ﻳ‪－ ３‬ﻮﺗﻪ ﺷﻲ اﻳ‪＋‬ﻮده‬
‫ﭼ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬اّس ﺑــﺮاﺑـــﺮ ﻧﻪ ‪＄‬ــﻲ ﭘﻪ ﺟــﻠـــﺐ‬
‫ﭘﻪ زؤه ﻣﻬﺮ ﭘﻪ ﺧﻮﻟﻪ ﻗـــﻬﺮ زوى ﺗﻪ ﺑـــﻮﻳﻪ‬
‫＇ﻪ ＊ــﻪ واﻳﻲ "ﭼ‪５‬ﺮﺗﻪ أب ﻫــﻠــــﺘﻪ ادب"‬
‫ﻫﺮ ﻧﺎﻛﺲ ﻟﻜﻪ ﻣ‪／‬ﺲ ﺑﺎﻧﺪې ﺑ‪５２‬ﺈي‬
‫ﭼ‪" ３‬ﺣﻤﻴﺪ" ﻧﺮم ‪－‬ﻮﻳﻲ ﻛــﺎ ﺷــﻜﺮ ﻟﺐ‬
‫)ﺣﻤﻴﺪ ﺑﺎﺑﺎ(‬
‫ﺳﭙﺎر＊ﺘﻨﻪ‪:‬‬
‫＊ﺎﻏﻠﻰ ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې د ﭘﻮرﺗﻪ ﺷﻌﺮ ﭘﻪ ﻣﻌﻨﺎ او ﻣﻄﻠﺐ ﺧﺒﺮې وﮐ‪７‬ي‪.‬‬ ‫·‬
‫زده ﻛﻮوﻧﻜﻲ دې د ﻟﻮﺳﺘﻞ ﺷﻮى ﺷﻌﺮ ﻣﻄﻠﺐ ﭘﻪ ﺧﭙﻠﻪ ژﺑﻪ وواﻳﻲ‪:‬‬ ‫·‬
‫زده ﻛﻮوﻧﻜﻲ دې د ﻻﻧﺪې ﺷﻌﺮ ﭘﻪ ﻫﮑﻠﻪ ﻳﻮه ﻟﻨ‪６‬ه ﻣﻘﺎﻟﻪ وﻟﻴﻜﻲ‪.‬‬ ‫·‬
‫د ﭘﺴﺮ ﭘﻪ ﻧ‪５‬ﻜﻮ ﺑﺪو ﭘﻼر ﻳﺎد‪４‬ﺈي‬
‫دا ﺧﺒﺮ دى ﭘﻪ ﺟﻬﺎن ﻛـــ‪ ３‬ﻣﺠﺮب‬
‫ﻻﻧﺪې ﻟﻐﺘﻮﻧﻪ ﻣﻌﻨﺎ او ﭘﻪ ﺟﻤﻠﻮ ﻛ‪ ３‬وﮐﺎروئ‪.‬‬ ‫‪v‬‬
‫ادب‪ ،‬ﻧﺴﺐ‪ ،‬ﻣﻬﺮ‪ ،‬ﺑﻮﻳﻪ‪.‬‬

‫‪٤٧‬‬
 ‫ﻳﻮ ‪＄‬ﻨ‪／‬ﻠﻲ ﺳﺆى‬
‫داﺳ‪ ３‬واﻳﻲ ﭼ‪ ３‬ﭘﺨﻮا ﭼ‪５‬ﺮﺗﻪ ﻳﻮ وﻟﺲ ودان و‪ .‬دا وﻟﺲ ﭘﻪ ﺧﭙﻠـﻪ زﻣﺎﻧـﻪ‬
‫ﮐ‪ ３‬أ‪４‬ﺮ ﻧﺎﻣﺘﻮ و‪ .‬ﭘﻪ دې وﻟﺲ ﻛـ‪ ３‬ډول ډول ﮐـﺴﺒﻪ ﻛـﺎر اوﺳـ‪５‬ﺪل‪ .‬ﭼـﺎ‬
‫ﺑـﻪ ﺑﺰ‪－‬ـﺮي ﻛﻮﻟـﻪ‪ ،‬ﭼـﺎ ﺑـﻪ ﺟـﻮﻻﻳﻲ ﻛﻮﻟـﻪ‪＄ .‬ﻴﻨـﻮ ﻧـﺪاﻓﻲ او ‪＄‬ﻴﻨـ‪ ３‬ﻫـﻢ ﭘـﻪ‬
‫ﻧﻮرو ﻧﻮرو ﻛﺎروﻧﻮ ﺑﻮﺧﺖ وو‪ .‬ﭘـﻪ دې وﻟـﺲ ﻛـ‪ ３‬ﻳـﻮ ﺳـﺆى داﺳـ‪ ３‬ﻫـﻢ و‬
‫ﭼ‪ ３‬دده ‪－‬ﺬاره ﭘﻪ ＊ﻜﺎر وه‪ .‬ددې وﻟﺲ ﭘﻪ ﺷﺎوﺧﻮا ﻛ‪ ３‬ﻳﻮ ﻟﻮى ‪＄‬ﻨ‪／‬ﻞ‬
‫ﻣﻮﺟــﻮد و‪ ،‬ﭘــﻪ دې ‪＄‬ﻨ‪／‬ﻠــﻪ ﻛــ‪ ３‬ﻫــﺮ ډول ﻣﺮﻏــﺎن او د ＊ﻜــﺎر ﺣﻴﻮاﻧــﺎت‬
‫ﭘﻴـﺪا ﻛ‪５‬ــﺪل‪ .‬دا ＊ﻜـﺎري ﺑــﻪ اﻛﺜــﺮه دې ‪＄‬ﻨ‪／‬ﻠـﻪ ﺗــﻪ ﺗﻠــﻮ او ﻫﻠﺘـﻪ ﺑــﻪ ﻳـ‪３‬‬
‫＊ﻜﺎر ﻛﺎوه‪ ،‬او ﭘﻪ دﻏﻪ ＊ﻜﺎر ﺑﻪ ﻳ‪ ３‬د ﻛﺎﻟﻪ ‪－‬ﻮزران ﭼﻠﻮﻟﻮ‪.‬‬

‫ﺷﭙ‪ ３‬او ور‪ ３＄‬ﻫﻤﺪﻏﺴ‪ ３‬ﺗ‪５‬ﺮ‪４‬ﺪﻟ‪ .３‬ﻳﻮه ورځ د ＊ﻜﺎر ﭘﻪ وﺧﺖ ﻛـ‪ ３‬ده‬
‫ﺗﻪ ﻳﻮ ‪＄‬ﻨ‪／‬ﻠﻲ ﺳ‪７‬ى ﭘـﻪ ﻣﺨـﻪ ورﻏـﻰ‪ .‬ده ﻫ（ـﻪ وﻛـﺆه او ﻫﻐـﻪ ﻳـ‪ ３‬وﻧﻴـﻮ‪.‬‬
‫ﻛﻠــﻲ ﺗــﻪ ﻳــ‪ ３‬راووﺳــﺖ‪ .‬دا ﺧﺒــﺮه ﭘــﻪ وﻟــﺲ ﻛــ‪ ３‬ﺧﭙــﺮه ﺷــﻮه ﭼــ‪ ３‬ﻓﻼﻧــﻲ‬
‫‪＄‬ﻨ‪／‬ﻠﻲ ﺑﻨﻴﺎدم راوﺳﺘﻰ دى‪ .‬ﭼـ‪ ３‬ﺳـﺒﺎ ﺷـﻮ ﻧـﻮ ﺟـﻮﭘـ‪ ３‬ﺟـﻮﭘـ‪ ３‬ﺧﻠـﻚ ﺑـﻪ‬
‫راﺗﻠـﻞ او د ‪＄‬ﻨ‪／‬ﻠـﻲ ﺳـﻴﻞ ﺑـﻪ ﻳـ‪ ３‬ﻛـﺎوه ﭘـﻪ دې ﺷـﺎن ﺳـﺮه أ‪４‬ـﺮې ور‪＄‬ـ‪３‬‬
‫ﺗﻴﺮې ﺷﻮې‪＊ .‬ﻜﺎري د ‪＄‬ﻨ‪／‬ﻠﻲ ﺳ‪７‬ي ﭘﻪ ﺳﺎﺗﻨﻪ او ﭘﺎﻟﻨﻪ ﺗﻨ‪ ，‬ﺷﻮ‪ .‬اّﺧـﺮ‬
‫ﻳ‪ ３‬ﻟﻪ ‪＄‬ﺎن ﺳﺮه ووﻳﻞ ﭼ‪ ３‬دا ‪＄‬ﻨ‪／‬ﻠﻲ ﻧﻪ ﺧﺒﺮې ﻛﻮي او ﻧﻪ ﻛـﺎر‪ .‬زﻳـﺎﺗﻲ‬
‫ﻣ‪ ３‬ﻻ ﺗﺎواﻧﻲ ﻛﻮي‪＇ .‬ﻪ ﻳ‪ ３‬ﻛﻮم‪ ،‬ﭘﺮې ﺑﻪ ﻳ‪ ３‬إدم ﭼـ‪ ３‬دروﻣـﻲ‪ ،‬ﻧـﻮ ﻳـ‪３‬‬
‫ﭘﺮ‪４‬ــ‪＋‬ﻮد‪＄ .‬ﻨ‪／‬ﻠــﻲ ﺑ‪５‬ﺮﺗــﻪ ﺧﭙﻠــﻪ ﻣﺨــﻪ وﻧﻴــﻮه او ‪＄‬ﻨ‪／‬ــﻞ ﺗــﻪ ﻧﻨــﻮت‪ .‬ﻧــﻮر‬
‫‪＄‬ﻨ‪／‬ﻠﻴﺎن ﭼ‪ ３‬دده ﭘﻪ ورﻛ‪５‬ﺪو ﺧﭙـﻪ وو دده ﭘـﻪ راﺗـ‪ ，‬ﺧﻮﺷـﺤﺎل ﺷـﻮل‪.‬‬
‫！ﻮل ورﺗﻪ راﻏﻮﻧﺄ ﺷﻮل‪ ،‬ورﺗﻪ ﻳ‪ ３‬ووﻳﻞ‪＊ :‬ﻪ ﺷﻮ ﭼ‪ ３‬ﺑﻴﺎ ﻣـﻮ وﻟﻴـﺪې او‬
‫ﭘــﻪ ﺧﻴــﺮ راﻏﻠــ‪ .３‬ﺑﻴــﺎ ﻳــ‪ ３‬ﭘﻮ＊ﺘﻨــﻪ ‪＄‬ــﻨ‪ ３‬وﻛــﺆه ﭼــ‪ ３‬واﻳــﻪ ﭘــﻪ دې دوﻣــﺮه‬

‫‪٤٨‬‬
‫ﻣﻮده ﻛ‪ ３‬ﭼ‪ ３‬ﻟﻪ ﻣﺪﻧﻲ ﺑﻨﻴﺎد ﻣـﺎﻧﻮ ﺳـﺮه اوﺳـ‪５‬ﺪې ＇ـﻪ دې وﻟﻴـﺪل؟ ده‬
‫ورﺗﻪ ﭘﻪ ﺑﻴﺎن ﻻس ﭘﻮرې ﻛﺆ ﭼ‪ ３‬ﭘﻪ دوى ﻛـ‪ ３‬ﻣـ‪ ３‬ﺳـﺨﺖ ﻛـﻢ ﻋﻘﻠﺘـﻮب‬
‫او ﻟﻴﻮﻧﺘﻮب وﻟﻴﺪ‪ .‬اور‪４‬ﺪو ﻧﻜﻮ ﭘﻪ ﺧﻮرا ﻣﻴﻨﻪ او ﺷﻮق ورﺗﻪ ووﻳﻞ ﭼـ‪３‬‬
‫＊ﻪ ＇ﻨ‪／‬ﻪ؟‬

‫ده ووﻳﻞ‪ :‬ﭘﻪ دوى ﻛ‪ ３‬ﺧﻮ ﻟﻴﻮﻧﺘﻮب دادى ﭼ‪ ３‬ﭘﻪ ﻛـﻮرﻧـ‪ ９‬ﻛـ‪ ３‬ﭘـﻪ ﻳـﻮه‬
‫ﺑﺎﻧﺪې د ﺑﺎﺑﺎ‪ ،‬دادا‪ ،‬ﻻﻻ‪ ،‬ﺗﺮه ﻳﺎ د ﻣﺸﺮ ﻧﻮم ﮐ‪８５＋‬دي‪ ،‬ﻧﻮ ﺑـﺲ ＇ـﻪ ﻏـﻢ‬
‫او ﻛــﺆاو ﭼــ‪ ３‬دى ！ــﻮل د ﻫﻐــﻪ ﭘــﺮ ﺳــﺮوي‪ .‬ﻧ ـﺮ او ＊‪％‬ــ‪ ３‬داوښ ﭘــﻪ ﺷــﺎ‬
‫ﺳﭙﺎره ﻟﻪ ﻫﺮ ＇ﻪ ＇ﺨﻪ ﺑ‪ ３‬ﺧﺒـﺮه دي‪ ،‬ﺷـﭙ‪ ３‬او ور‪＄‬ـ‪ ３‬ﭘـﻪ ﺧﺒـﺮو اﺗـﺮو او‬
‫ﺧﻮﺷ‪ ３‬ﺗ‪５‬ﺮوي او ﻫﻐﻪ ﻧﻮر ﻳ‪ ３‬ﺗﺮ درﻧﻮ ﺑﺎروﻧﻮ ﻻﻧﺪې ﺧـﻮﻟ‪ ３‬ﺧـﻮﻟ‪ ３‬وي‬
‫او دوى د ﺑﻴﻜﺎرة ﻟﻪ ﻻﺳـﻪ ﺗﻤـﺎم ﻋﻤـﺮ ﻫﻮﺳـﻮﻧﻪ ﻛـﻮي‪ ،‬ﻳـﻮ ﻳـ‪＂－ ３‬ـﻲاو‬
‫ﺳﻞ ﻳ‪＂＇ ３‬ﻲ‪.‬‬

‫ﺳﭙﺎر＊ﺘﻨﻪ‪:‬‬

‫· ＊ﺎﻏﻠﻰ ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې د ﭘﻮرﺗﻪ ﮐﻴﺴ‪ ３‬ﭘﻪ ﻣﻄﻠﺐ ﺧﺒﺮې وﮐ‪７‬ي‪.‬‬

‫ﻣﻌﻨﻰ‪:‬‬ ‫ﻟﻐﺖ‪:‬‬

‫ﻣﺸﻬﻮر‬ ‫ﻧﺎﻣﺘﻮ‬

‫ډﻟ‪ ３‬ډﻟ‪３‬‬ ‫ﺟﻮﭘ‪ ３‬ﺟﻮﭘ‪３‬‬

‫روزﻧﻪ‬ ‫ﭘﺎﻟﻨﻪ‬

‫ﺳﺘﻮﻧﺰې‬ ‫ﮐ‪７‬او‬

‫· زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې ﭘﻪ ﻣﺘﻦ ﮐ‪ ３‬د ﺟﻤﻊ ﻧﻮﻣﻮﻧﻪ ﭘﻴﺪا او ﭘﻪ ﺧﭙﻠﻮ ﮐﺘﺎﺑﭽﻮ ﮐ‪ ３‬وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬

‫· زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې دﻟﻮﺳﺘﻞ ﺷﻮې ﮐﻴﺴ‪ ３‬ﻟﻨ‪ ６‬ﻣﻄﻠﺐ ﭘﻪ ＇ﻮ ﮐﺮ＊ﻮ ﮐ‪ ３‬وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬

‫‪٤٩‬‬
 ‫ﺣﻘﺎﻳﻖ‬
‫ﭼــﺎ ﭼــ‪ ３‬ﺧـــﭙﻞ ﻗــﺪر ﭘــﻪ ﺧﭙ ﻠـﻪ وﻛﺆ ‪－‬ـــﻠــﻪ!‬
‫ﺳﺘــﺎره د ﻫـﻐــﻪ ﻗــﻮم ﭘــﻪ ﻋــﺮوج ﺷــﻮﻟﻪ‬
‫ﺧﺪاى ﻫــﻢ ﻧـﻪ ﺑـــﺪﻟﻮي ﺣـــﺎل د ﻫــﻐـﻪ ﻗــﻮم‬
‫＇ﻮك ﭼ‪ ３‬ﻧﻪ ﺑﺪﻟﻮي ﺧﭙﻞ ﺣﺎﻟﺖ ﭘﻪ ﺧﭙﻠﻪ‬
‫ﺗﺎ ﺗﻪ ＊ﺎﻳﻲ ﭘﻪ ﺧﭙﻞ ﻻس ﻣﻮﻗﻊ ﭘﻴﺪا ﻛـﺆې‬

‫اﻧﺘﻈﺎر د ﻣﻮﻗﻊ ﭼ‪５‬ﺮې داﻧﺎ ﻧﻪ ﻛـــــﺆي‬

‫ﺗﻪ ﻧﺎز ﻛﺆې ﭼــ‪ ３‬ﺑـــﺪل ﻛـﺆى زﻣﺎﻧــــ‪ ３‬ﻳــﻢ‬
‫ﻣـــﺮد ﻫــﻐـﻪ دى ﭼ‪ ３‬ﺑﺪﻟﻪ زﻣﺎﻧﻪ ﻛـــــــﺆي‬
‫ﻣﺴﺘﻘﺒﻞ او ﺣﺎل ﺣﺎﺻﻞ ﺳﺘﺎ د ﺗﺪﺑﻴﺮدى‬
‫ﺗــﻪ ﺟــﻬـﺪ وﻛﺆه ﺳﺘﺎ ﭘﻪ ﻻس ﻛ‪ ３‬ﺳﺘﺎ ﺗﻌﺒﻴﺮ دى‬
‫ﺗﺎ ﭘﻪ ﺧﭙﻠﻪ ﭘﻪ ‪＄‬ﺎن ﻫﺴــ‪ ３‬ﭼﺎرې وﻛــﺆې‬
‫ﺑــﺮ ﻧــﺎﺣﻖ دې ﺑـــﺪ ﻧــــﺎم ﻛــﺆى ﺧــ ﭙﻞ ﺗﻘــــﺪﻳﺮ دى‬
‫ﭼ‪ ３‬ﭘﻪ ﻛﻮر ﻛ‪ ３‬د ＊ﻴ‪＋‬ﻮ اوﺳ‪ ３‬ﭘﻪ ﺧﭙﻠﻪ‬
‫وﻟـ‪ ３‬ﻛــــﻮر د ‪－‬ــﺎوﻧــﺄي ﭘـــﻪ ‪－‬ـ＂ــ ﻮ ＇ـــــﻠﻪ‬

‫ﻓـــــــﺮﻣﺎﻳــــﻠﻰ ﻣﻮ ﻣـــــﺸﺮاﻧﻮ دا ﻣــﺘﻞ دى‬

‫ﭼ‪)３‬ﭘﻪ ﻣــــﺎﻟ‪／‬ﻪ ﻣــﻪ ﺷﻠﻮه د ‪－‬ـــــﻮﻧ‪７／‬و ﺗﻠﻪ(‬

‫د ﺣﺎﺳـــــﺪ ﺧـــﻮﻧــﻪ ﻟـﻪ ﻏــﻤﻪ ﺧﺎﻟﻲ ﻧﻪ ﺷﻮه‬

‫د ﻃﺎﻣـﻊ ﭼـ‪５‬ﺮې ﻧـﺼﻴﺐ ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﻲ ﻧﻪ ﺷﻮه‬

‫‪٥٠‬‬
 ‫ﭼ‪ ３‬ﭘﻪ ﻛﻢ ﻧﻈﺮ د ﺧﺪاى ﻣﺨﻠﻮق ﺗﻪ ‪－‬ﻮري‬
‫ﻣــﺮﺗﺒـﻪ د ﻫـــﻐــﻮ ﺧﻠــﻜﻮ ﻋــﺎﻟﻲ ﻧـــﻪ ﺷـﻮه‬
‫‪－‬ﻮره وﻧﻪ ﭘﺮ ﻫﻐﻮ ﻫﻢ ﺳﻴﻮرى ﻛــﺎﻧــﺪې‬
‫ﭼـ‪ ３‬ﻟـﻪ ﺑ‪５‬ﺨﻪ ﻳ‪ ３‬وﻫـﻲ ﭘـﻪ ﺗﺒﺮ ﺑــﺎﻧـــــﺪې‬

‫ﺗﻪ ﺳﺆى ﻳ‪ ３‬ﻟﻪ د＊ﻤﻦ ﺳﺮه ﺑـــــﺪ ﻣـــﻪ ﻛﺆه‬

‫ﭘـﻪ اﺣـﺴﺎن ﺳﺮه ﻳـ‪ ３‬ﻛـﺆه ﺗﺮ ﻗــﺎﺑﻮ ﻻﻧﺪې‬

‫ﭼ‪ ３‬ﺳﺆى وي ﻫﻐﻪ ﻫﻴ＆ وﺧﺖ وز‪－‬ﺎر ﻧﻪ وي‬

‫د ﻫـﻐـ ﻪ ژوﻧﺪون ﭘﺮ ﭼـﺎ ﺑﺎﻧـــﺪې ﺑـﺎرﻧـﻪ وي‬

‫ﻫﺮ ﻳﻮ ﻛﺎر ﻛﻪ ﺗﻪ ﻫﻤﺖ وﻛـــﺆې اﺳﺎن دى‬

‫ﻛـﺎر ﻟـﻪ دې ﻛـﺎره ‪－‬ـﺮان ﻧﺸﺘﻪ ﭼ‪ ３‬ﻛﺎر ﻧﻪ وي‬

‫)ﻓﻀﻞ اﺣﻤﺪ ﺧﺎن ﻏﺮ(‬

‫ﺳﭙﺎر＊ﺘﻨﻪ‪:‬‬
‫· ＊ﺎﻏﻠﻰ ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې د ﭘﻮرﺗﻨﻲ ﺷﻌﺮ ﻟﻐﺘﻮﻧﻪ ﻟﻪ ﻣﻌﻨﺎ ﺳﺮه ﭘﺮ ﺗﺨﺘﻪ وﻟﻴﮑﻲ ‪.‬‬

‫· ＊ﺎﻏﻠﻰ ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې دﻫﺮ ﺑﻴﺖ ﻣﻌﻨﺎ او ﻣﻔﻬﻮم زده ﮐﻮوﻧﮑﻮ ﺗﻪ وړاﻧﺪې ﮐ‪７‬ي‪.‬‬

‫· زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې د ﺷﻌﺮ ﻣﻄﻠﺐ ﭘﻪ ＇ﻮ ﻟﻨ‪６‬و ﺟﻤﻠﻮ ﮐ‪ ３‬وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬

‫‪٥١‬‬
 ‫د ﺑﺪ ﻧﻴﺘﺔ ﻧﺘﻴﺠﻪ‬

‫＇ﻮ ورو‪１‬ﻮ ﺗﻪ ﻟﻪ ﭘﻼر ＇ﺨﻪ ﻳﻮ ﻣ‪５‬ﻮه ﻟﺮوﻧﻜﻰ ﺑﺎغ ﭘﺎﺗ‪ ３‬ﺷﻮ ﭼ‪ ３‬ﭘـﻪ ﻫﻐـﻪ‬

‫ﻛ‪ ３‬ﻧﻮره ﻛﺮﻧﻪ ﻫﻢ ﻛ‪５‬ﺪه‪！ ،‬ﻮﻟﻪ ﻛﻮرﻧﺔ د ﺑ‪ ０‬ﭘﻪ ﺣﺎﺻﻼﺗﻮ ﻫﻮﺳﺎوه‪.‬‬

‫ﭘــﻼر ﺑــﻪ ﻳــ‪ ３‬ﭼــ‪ ３‬د ﺑــ‪ ０‬ﻣﻴــﻮې ！ﻮﻟــﻮﻟ‪ ３‬او ﻳــﺎ ﺑــﻪ ﻛ‪＋‬ــﺖ رﻳﺒــﻞ ﻛ‪５‬ــﺪه‪،‬‬

‫ﺑﻴﻮزﻟﻲ او اؤ ﺧﻠﻚ ﺑﻪ ﻳ‪ ３‬ﺧﺒﺮول‪ ،‬ﻟﻪ ﻣ‪５‬ﻮو او ﻛ‪＋‬ﺘﻮﻧﻮ ＇ﺨﻪ ﺑﻪ ﻳ‪ ３‬ﻫـﺮ‬

‫ﭼــﺎ ﺗــﻪ ﺑﺮﺧــﻪ ورﻛﻮﻟــﻪ‪ .‬د ﻫﻤــﺪې ﺧﻴــﺮات او ﺻــﺪﻗ‪ ３‬ﻟــﻪ اﻣﻠــﻪ د ﺑــﺎغ ﭘــﻪ‬

‫ﺣﺎﺻﻼﺗﻮ ﻛ‪ ３‬ﻟﻮﻳﻪ ‪＂－‬ﻪ او ﺑﺮﻛﺖ و‪.‬‬

‫ﭼ‪ ３‬ﭘﻼر ﻳ‪ ３‬ﻣﺆ ﺷﻮ‪ ،‬زاﻣﻨﻮ ﻳ‪ ３‬دا ﭘﺮ‪４‬ﻜ‪７‬ه وﻛﺆه‪:‬‬

‫دوﻣــﺮه ﻣ‪ ５‬ـﻮې او ﻛ‪＋‬ــﺖ ﭼــ‪ ３‬ﻓﻘﻴــﺮان ﻟــﻪ ﻣــﻮإ ＇ﺨــﻪ وؤي ﻛــﻪ دا ！ــﻮل‬

‫ﭘﺨﭙﻠﻪ ﻛﻮرﺗﻪ ﻳﻮﺳﻮ‪ ،‬ﻧﻮ أ‪４‬ﺮه ‪＂－‬ﻪ ﺑﻪ وﻛﺆو‪ .‬ﺳﻬﺎر وﺧﺘـﻲ ﺑﺎﻳـﺪ ﺑـﺎغ ﺗـﻪ‬

‫ﻻؤ ﺷﻮ ﭼ‪ ３‬ﺑ‪５‬ﻮزﻟـﻲ ﻫـﻴ＆ ﺧﺒـﺮ ﻧـﻪ ﺷـﻲ‪ .‬ان ﺷـﺂء اﷲ ﺗﻌـﺎﻟﻰ ﻳـ‪ ３‬ﻫـﻢ وﻧـﻪ‬

‫وﻳﻞ‪ .‬ﻫﻐﻪ و ﭼ‪ ３‬د ﺷﭙ‪ ３‬ﻟﻪ ﻣﺨ‪ ３‬داﺳـ‪ ３‬اّﻓـﺖ ﭘـﺮې ﻧـﺎزل ﺷـﻮ ﭼـ‪！ ３‬ـﻮل‬

‫ﺑﺎغ او ﻛ‪＋‬ﺖ ﻳ‪ ３‬ﻟﻪ ﻛﺎره ووت او ﺗﻚ ﺗﻮر و‪－‬ﺮ‪５＄‬ﺪ‪.‬‬

‫ورو‪１‬ـﻪ ﺳــﻬﺎر وﺧﺘــﻲ د ﺣﺎﺻــﻼﺗﻮ د ！ﻮﻟﻮﻟــﻮ ﻟﭙــﺎره وﺧﻮ‪５＄‬ــﺪل‪ .‬ﻛﻠــﻪ‬

‫ﭼ‪ ３‬د ﺑڼ ﺣﺪ ﺗﻪ ورﺳـ‪５‬ﺪل‪ ،‬ﺑـڼ أاګ ﺷـﻮى و‪ ،‬ﻫـ‪ ＆５‬ﻳـ‪ ３‬وﻧـﻪ ﭘ‪５‬ﮋاﻧـﺪ‪،‬‬

‫‪－‬ﻮ ﻣﺎن ﻳ‪ ３‬وﻛﺆ ﭼ‪ ３‬ﻻره ﻳ‪ ３‬ورﻛـﻪ ﻛـﺆ‪４‬ـﺪه او ﺑـﻞ ﻟﻮرﺗـﻪ ﺗﻠﻠـﻲ دي‪＊ ،‬ـﻪ‬

‫‪٥٢‬‬
‫ﭼ‪ ３‬ورﺗﻪ ‪＄‬ﻴﺮ ﺷﻮل وﭘﻮﻫ‪５‬ﺪل ﭼ‪＄ ３‬ﺎى ﺧﻮ ﻫﻤﻐـﻪ دى‪ ،‬ﻣ‪／‬ـﺮدوى ﺗـﺮې‬

‫ﺑ‪ ３‬ﺑﺮﺧ‪ ３‬ﺷﻮي دي‪.‬‬

‫د دوى ﭘﻪ ﻣﻨ‪ ＃‬ﻛ‪ ３‬ﻣﻨ‪％‬ﻨﻰ ورور أ‪４‬ﺮ ﭘﻮه او ﻫﻮ＊ﻴﺎر و‪ ،‬د ﻣـﺸﻮرې ﭘـﻪ‬

‫وﺧﺖ ﻛ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ﻫﻐﻮى ﺗﻪ وﻳﻠﻲ وو‪:‬‬

‫"ورو‪１‬ــــﻮ! اﷲ ﺗﻌــــﺎ ٰﻟﻰ‪ Y‬ﻣــــﻪ ﻫﻴــــﺮوئ‪＄ ،‬ﻜــــﻪ ﭼــــ‪ ３‬دا ！ــــﻮل د ﻫﻐــــﻪ‬

‫ﺧـــﺪاى‪ Y‬اﺣـــﺴﺎن او اﻧﻌـــﺎم دى‪ ،‬ﻧـــﻮ ﺗﺎﺳـــ‪ ３‬ﻳـــ‪ ３‬ﻫـــﻢ ﻟـــﻪ ﺑ‪５‬ـ ـﻮزﻟـــﻮ او‬

‫ﻣﺴﻜﻴﻨﺎﻧﻮ ＇ﺨﻪ ＇ﻪ ﻣﻪ ﺳﭙﻤﻮئ‪".‬‬

‫ﻣ‪／‬ﺮ ﻛﻠـﻪ ﭼـ‪ ３‬د ﻣﻨ‪％‬ﻨـﻲ ورور ﺧﺒـﺮو ﭘـﺮ ﻫﻐـﻮى ﺑﺎﻧـﺪې ＇ـﻪ اﻏ‪５‬ـﺰه وﻧـﻪ‬

‫ﻛﺆه‪ ،‬دى ﻫﻢ ﭼﭗ ﭘﺎﺗ‪ ３‬ﺷﻮ او ﭘﻪ ﭘ＂ﻪ ﺧﻮﻟﻪ ﻟﻪ ﻫﻐﻮى ﺳﺮه ﻣﻠ‪／‬ـﺮى ﺷـﻮ‪.‬‬

‫！ﻮﻟﻮ ورو‪１‬ﻮ ﭼ‪ ３‬د ﺑ‪ ０‬ﺧﺮاﺑﻲ وﻟﻴﺪه‪ ،‬ﻧﻮ ﻣﻨ‪％‬ﻨﻲ ورور ﻫﻐـﻪ ﺧﭙﻠـﻪ ﺧﺒـﺮه‬

‫ﺑﻴﺎ ور ﭘﻪ ﻳـﺎد ﻛـﺆه‪ .‬دوى ووﻳـﻞ‪ :‬ﭘـﺎﻛﻲ ده زﻣـﻮإ رب ﻟـﺮه ﺑ‪５‬ـﺸﻜﻪ ﻣـﻮإ‬

‫ﻇﺎﻟﻤﺎن وو‪.‬‬

‫ﭘﻪ ﭘﺎى ﻛ‪！ ３‬ﻮﻟﻮ ووﻳﻞ‪ :‬ﭘﻪ ر＊ﺘﻴـﺎ ﭼـ‪ ３‬گﻣـﻮإ ‪－‬ـﺮم او ﻣﻼﻣـﺖ ﻳـﻮ‪＄ ،‬ﻜـﻪ‬

‫ﭼ‪ ３‬ﻣﻮإ د ﻓﻘﻴﺮاﻧﻮ او ﻏﺮﻳﺒﺎﻧﻮ د ﺑـﺮﺧ‪ ３‬د ﺧﻮؤﻟـﻮ ﭘـﻪ ﻧﻴـﺖ وﺗﻠـﻲ وو دا‬

‫＇ــﻪ ﺧﺮاﺑــﻲ او ﺗــﺎوان ﭼــ‪ ３‬ﻣــﻮإ ﺗــﻪ را ورﺳــ‪５‬ﺪ د ﻫﻐــﻪ ذﻣــﻪ وار ﻣــﻮإ ﭘ ـﻪ‬

‫ﺧﭙﻠﻪ ﻳﻮ ﻣ‪／‬ﺮ اوس ﻫﻢ د اﷲ ﺗﻌﺎ ٰﻟﻰ‪ Y‬ﻟﻪ رﺣﻤﺖ ＇ﺨﻪ ﺑـ‪ ３‬ﻫـﻴﻠ‪ ３‬ﻧـﻪ ﻳـﻮ‬

‫‪٥٣‬‬
‫او د ﻫﻐﻪ ﻟﻪ ﻣﻬﺮﺑﺎﻧ‪＇ ９‬ﺨﻪ دا ﺧﺒﺮه ﻟ‪５‬ﺮې ﻧﻪ ده ﭼ‪ ３‬ﻟـﻪ ﺧﭙـﻞ ﻓـﻀﻞ او‬

‫رﺣﻤﺖ ‪＄‬ﻨ‪ ３‬ﻣﻮإ ﺗﻪ ﻟـﻪ ﭘﺨـﻮاﻧﻲ ﺑـﺎغ ＇ﺨـﻪ ﻳـﻮ ﺑـﻞ ＊ـﻪ ﺑـﺎغ را ﭘـﻪ ﺑﺮﺧـﻪ‬

‫ﻛﺆي‪.‬‬

‫)ﻟﻪ ﮐﺎﺑﻠﻰ ﺗﻔﺴﻴﺮ ＇ﺨﻪ(‬

‫ﺳﭙﺎر＊ﺘﻨ‪:３‬‬
‫ﻼ ﺗﺸﺮﻳﺢ ﻛﺆي‪.‬‬
‫· ＊ﺎﻏﻠﻰ ＊ﻮوﻧﻜﻰ دې ﭘﻮرﺗﻨ‪ ９‬ﻣﻮﺿﻮع زده ﻛﻮوﻧﻜﻮ ﺗﻪ ﻣﻔﺼ ً‬
‫· ＊ﺎﻏﻠﻰ ＊ﻮوﻧﻜﻰ دې ﭘﻮرﺗﻪ درس زده ﻛﻮوﻧﻜﻮ ﺗﻪ د اﻣﻼء ﭘﻪ أول وواﻳﻲ‪.‬‬

‫ﻣﻌﻨﻰ‪:‬‬ ‫ﻟﻐﺖ‪:‬‬
‫آرام‬ ‫ﻫﻮﺳﺎ‬
‫ﻣﻴﺪان‬ ‫ډاګ‬
‫دﻗﻴﻖ‪ ،‬ﻣﺘﻮﺟﻪ‬ ‫‪＄‬ﻴﺮ‬
‫ﻣﻼﻣﺖ‬ ‫‪－‬ﺮم‬

‫ﻧﺎ اﻣﻴﺪ‬ ‫ﺑ‪ ３‬ﻫﻴﻠ‪３‬‬

‫· زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې ﭘﻮرﺗﻨ‪ ９‬ﮐﻴﺴﻪ ﻟـﻪ ﻳـﺎده زده ﮐـ‪７‬ي او ﻫـﻢ دې ا‪請‬ـﻠﻲ ﻣﻄﻠـﺐ ﭘـﻪ‬

‫＇ﻮ ﮐﺮ＊ﻮ ﮐ‪ ３‬وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬

‫‪٥٤‬‬
 ‫د ﻧﻮم ﺣﺎﻟﺘﻮﻧﻪ‬
‫د "ﻧـﻮم" ﺣﺎﻟﺘﻮﻧــﻪ ﭘـﺮ دوه أوﻟــﻪ دي‪ :‬ﻣﻌﻨــﻮي او ﻟﻔﻈـﻲ‪ ،‬ﻟﻮﻣــﺆى ﻏــﻮاؤو‬
‫ﭼ‪ ３‬د ﻧﻮم ﻣﻌﻨﻮي ﺣﺎﻟﺘﻮﻧﻪ و＊ﻴﻮ‪:‬‬
‫‪ -١‬د ﻧﻮم ﻣﺸﻬﻮر ﻣﻌﻨـﻮي ﺣﺎﻟﺘﻮﻧـﻪ ＇ﻠـﻮر دي‪ ،‬ﭼـ‪ ３‬ﭘـﻪ ﻻﻧـﺪې أول‬
‫＊ﻮدل ﻛ‪５‬ﺈي‪:‬‬
‫‪ -١‬ﻓﺎﻋﻠﻲ ﺣﺎﻟﺖ‪ :‬ﻛﻮم ﻧﻮم ﭼ‪ ３‬ﭘﻪ ﺟﻤﻠﻪ ﻛـ‪ ３‬ﻓﺎﻋـﻞ وي‪ ،‬ﻳﻌـﻨ‪ ３‬ﻳـﻮ‬
‫ﻛــﺎر ﻟــﻪ ﻫﻐــﻪ ＇ﺨــﻪ ﺻــﺎدر او وﮐــ‪７‬ل ﺷــﻲ ﻳــﺎ ور ﭘــﻮرې ﺗــﺆﻟﻰ وي ﻫﻐــﻪ‬

‫ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻪ ﻓﺎﻋﻠﻲ ﺣﺎﻟﺖ واﻳﻲ‪.‬‬

‫ﻟﻜﻪ‪ :‬زﻟﻤﻰ ﺧﻂ ﻟﻴﻜﻲ‪ .‬اﺣﻤﺪ ＊ﻮوﻧ‪％‬ﻲ ﺗﻪ ‪＄‬ﻲ‪.‬‬
‫ﭘﻪ دې ﺟﻤﻠﻮ ﻛــ‪ ３‬زﻟﻤﻰ او اﺣﻤﺪ دواؤه ﻓﺎﻋﻠﻲ ﺣﺎﻟﺖ ﻟﺮي‪.‬‬
‫‪ -٢‬ﻣﻔﻌﻮﻟﻲ ﺣﺎﻟﺖ‪ :‬ﻛـﻪ ﭼ‪５‬ـﺮې ﻳـﻮ ﻧـﻮم ﭘـﻪ ﺟﻤﻠـﻪ ﻛـ‪ ３‬ﻣﻔﻌـﻮل واﻗـﻊ‬
‫ﺷﻲ‪ ،‬ﻫﻐﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻪ ﻣﻔﻌﻮﻟﻲ ﺣﺎﻟﺖ واﻳـﻲ‪ .‬ﻟﻜـﻪ ﺑﺮﻳـﺎﻟﻰ أوأة ﺧـﻮري‪.‬‬
‫ﻣﻼﻟﺔ ﺳﺒﻖ واﻳﻲ‪ .‬ﭘﻪ دې ﺟﻤﻠﻮ ﻛ‪ ３‬أوأة او ﺳﺒﻖ ﭘﻪ ﻣﻔﻌـﻮﻟﻲ ﺣﺎﻟـﺖ‬
‫ﻛ‪ ３‬دي‪.‬‬
‫‪ -٣‬ﻧﺪاﻳﻲ ﺣﺎﻟﺖ‪ :‬ﻛﻪ ﭼ‪５‬ـﺮې ﻳـﻮه ﻧـﻮم ﺗـﻪ ﻏـﺈ او ﻧـﺪا وﻛـﺆى ﺷـﻲ ﻧـﻮ‬

‫ﻫﻐـــﻪ ﻧـــﻮم ﭘـــﻪ ﻧـــﺪاﻳﻲ ﺣﺎﻟـــﺖ ﻛـــ‪ ３‬دى‪ ،‬ﻟﻜـــﻪ‪ :‬اى وروره! اى ﻫﻠﻜـــﻪ!‬
‫اى ﺧﻮرې! ﺧﻮرﻛﺔ! ﺗﺎ ﺗﻪ واﻳﻢ‪.‬‬
‫ﭘﻪ دې ﺟﻤﻠﻮ ﻛ‪ ３‬ورور‪ ،‬ﻫﻠﻚ‪ ،‬ﺧﻮر‪ ،‬ﺧﻮرﻛﺔ ﻧﺪاﻳﻲ ﺣﺎﻟﺖ ﻟﺮي‪.‬‬

‫‪٥٥‬‬
‫‪ -٤‬ارﺗﺒــﺎﻃﻲ ﺣﺎﻟــﺖ‪ :‬ﻛــﻪ ﭼ‪５‬ـﺮې ﻳــﻮ ﻧــﻮم د ارﺗﺒــﺎط ﻟــﻪ ﺣﺮوﻓــﻮ ﺳــﺮه‬
‫راوړل ﺷــﻲ‪ ،‬ﻫﻐــﻪ ﻧــﻮم ارﺗﺒــﺎﻃﻲ ﺣﺎﻟــﺖ ﻟــﺮي‪ ،‬ﻟﻜــﻪ‪ :‬ﻟــﻪ ﻛــﻮره راﻏﻠــﻢ‪،‬‬

‫ﺑﺎزار ﺗﻪ ‪＄‬ﻢ‪ .‬ﭘﻪ دې ﻣﺜﺎﻟﻮﻧﻮ ﻛ‪ ،３‬ﻛﻮر‪ ،‬ﺑﺎزار ارﺗﺒـﺎﻃﻲ ﺣﺎﻟـﺖ ﻟـﺮي او‬
‫د ارﺗﺒـﺎط ﺗـﻮري ﭘـﻪ ﻛـ‪" ３‬ﻟـﻪ‪ ،‬ﺗـﻪ" دي‪ ،‬ﭘـﻪ ﭘ‪＋‬ﺘـﻮ ﻛـ‪ ３‬د ارﺗﺒـﺎط ﺗـﻮري‬
‫دادي‪:‬‬
‫ﭘﻪ‪ ،‬ﭘﺮ‪ ،‬د‪ ،‬ﺗﺮ‪ ،‬ﺑ‪ ،３‬ﻧﺎ‪ ،‬ﻟﻪ‪ ،‬ﺗﻪ‪ ،‬ﻟﺮه‪ ،‬ﻧﻪ‪＇ ،‬ﺨﻪ‪＄ ،‬ﻴﻨ‪ ،３‬ﺳﺮه‪.‬‬
‫ﻛـــﻪ ﭼ‪５‬ـ ـﺮې دوه ﻧﻮﻣﻮﻧـــﻪ د "د" ﭘـــﻪ واﺳـــﻄﻪ ﻟـــﻪ ﻳـــﻮ ﺑـــﻞ ﺳـــﺮه ارﺗﺒـــﺎط‬
‫ﭘﻴــﺪا ﻛــﺆي‪ ،‬ﻧــﻮ ﻫﻐــﻪ وﺧــﺖ ورﺗــﻪ اﺿــﺎﻓﻲ ارﺗﺒــﺎط واﻳــﻲ ﭘــﻪ اﺿــﺎﻓﻲ‬
‫ارﺗﺒــــﺎط ﻛــــ‪ ３‬ﻟﻮﻣــــﺆى ﻣــــﻀﺎف اﻟﻴــــﻪ او وروﺳــــﺘﻪ ﻣــــﻀﺎف را‪＄‬ــــﻲ‪.‬‬
‫ﻟﻜــﻪ‪ :‬د زﻟﻤ ـﻲ ﻗﻠــﻢ د اﺧﺘــﺮ ورځ‪ .‬او ﻛــﻪ ﻣــﻀﺎف اﻟﻴــﻪ اﺿــﺎﻓﻲ ﺿــﻤﻴﺮ‬
‫وي‪ ،‬ﻧﻮ ﺑﻴﺎ ﻣﻀﺎف د ﻣﺨﻪ را‪＄‬ﻲ ﻟﻜﻪ‪:‬‬
‫ﻗﻠﻢ ﻣ‪ ３‬راﻛﻪ‪ .‬ﻛﺘﺎب دې ＇ﻪ ﺷﻮ؟‬
‫ﭘﻪ ﭘﻮرﺗﻪ ﻣﺜﺎﻟﻮﻧﻮ ﻛ‪ ３‬زﻟﻤﻰ او اﺧﺘﺮ ﻣﻀﺎف اﻟﻴﻪ ﻗﻠﻢ او ورځ ﻣﻀﺎف دي‪.‬‬

‫ﺳﭙﺎر＊ﺘﻨﻪ‪:‬‬
‫· ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې د ﻧـﻮم د ﺣـﺎﻟﺘﻮﻧﻮ ﭘـﻪ اړه ﺑـ‪ ３‬ﻟـﻪ دې ﻧـﻮر ﻣﺜﺎﻟﻮﻧـﻪ ﻫـﻢ وړاﻧـﺪې‬
‫ﮐ‪７‬ي‪.‬‬
‫ﭘﻮ＊ﺘﻨ‪:３‬‬
‫‪ .١‬د ﻧﻮم ﺣﺎﻟﺘﻮﻧﻪ ﭘﻪ ＇ﻮ ډوﻟﻪ دي ﻧﻮﻣﻮﻧﻪ ﻳ‪ ３‬واﺧﻠﺊ؟‬
‫‪ .٢‬د ﻧﻮم ﻣﺸﻬﻮر ﻣﻌﻨﻮي ﺣﺎﻟﺘﻮﻧﻪ ﮐﻮم دي وﻳ‪ ３‬ﺳﭙ‪７‬ئ؟‬
‫‪ .٣‬ﻣﻔﻌﻮﻟﻲ ﺣﺎﻟﺖ ＇ﻪ ډول ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻪ واﻳﻲ؟‬
‫‪ .٤‬زده ﮐــﻮوﻧﮑﻲ دې د ﻓــﺎﻋﻠﻲ‪ ،‬ﻣﻔﻌــﻮﻟﻲ‪ ،‬ﻧــﺪاﻳﻲ او ارﺗﺒــﺎﻃﻲ ﺣــﺎﻟﺘﻮﻧﻮ ＇ــﻮ‬
‫ﻣﺜﺎﻟﻮﻧﻪ ﭘﻪ ﺧﭙﻠﻮ ﮐﺘﺎﺑﭽﻮ ﮐ‪ ３‬وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬

‫‪٥٦‬‬
 ‫د ﻧﻮم ﻟﻔﻈﻲ ﺣﺎﻟﺘﻮﻧﻪ‬
‫ﭘﻪ ﭘ‪＋‬ﺘﻮ ﻛ‪ ３‬ﻧﻮﻣﻮﻧﻪ د ﭘﺎى د ﺑﺪﻟﻮن ﭘﻪ ﻟﺤﺎظ ﭘﻪ ＇ﻮ أوﻟﻪ دي‪ .‬ﭼ‪ ３‬ﭘـﻪ‬
‫ﻻﻧﺪې أول ＊ﻮدل ﻛ‪５‬ﺈي‪:‬‬
‫‪ -١‬ﻫﻐﻪ ﻧﻮم ﭼ‪ ３‬ﭘﻪ ﻧﺮﻣﻪ )ى( ﺧـﺘﻢ ﺷـﻮى وي ﭘـﻪ ﻧـﺪاﻳﻲ ﺣﺎﻟـﺖ ﻛـ‪３‬‬
‫ﻣﻔﺘﻮح را‪＄‬ﻲ او ﻓﺘﺤﻪ ﻳ‪ ３‬ﭘﻪ )ه( ﻟﻴﻜـﻞ ﻛ‪５‬ـﺈي او ﭘـﻪ ﻓـﺎﻋﻠﻲ ﺣﺎﻟـﺖ او‬
‫ارﺗﺒـــﺎﻃﻲ ﺣﺎﻟـــﺖ ﻛـــ‪ ３‬د ﺟﻤـــﻊ گ ﭘـــﻪ ﺷـــﻜﻞ اوؤي‪ .‬ﻳﻌـــﻨ‪ ３‬ﻧﺮﻣـــﻪ "ى" ﭘـــﻪ‬
‫＇ﺮ‪－‬ﻨﺪه "ي" ﺑـﺪﻟ‪５‬ﺈي او ﭘـﻪ ﻧـﻮرو ﺣـﺎﻻﺗﻮ ﻛـ‪ ３‬ﭘـﻪ اﺻـﻠﻲ ﺷـﻜﻞ را‪＄‬ـﻲ‪،‬‬
‫ﻟﻜﻪ‪:‬‬
‫ﻧﺪاﻳﻲ ﺣﺎﻟﺖ‪ ، :‬اى زﻟﻤﻴﻪ!‬
‫ﻓﺎﻋﻠﻲ ﺣﺎﻟﺖ‪ :‬زﻟﻤﻲ ﺧﻂ وﻟﻴﻜﻪ‪.‬‬
‫ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﺣﺎﻟﺖ‪ :‬زﻟﻤﻲ ﺗﻪ ﺧﺪاى ﺗﻌﺎﻟﻰ ＊ﻪ ﭘﻮﻫﻪ ورﮐ‪７‬ىده‪.‬‬
‫اﺻﻠﻲ ﺣﺎﻟﺖ‪ :‬ﺗﻮرﻳﺎﻟﻰ ﺳﺒﻖ واﻳﻲ‪ ،‬زﻟﻤﻰ ＇ﻪ واﻳﻲ؟‬
‫ﺗﻮرﻳﺎﻟﻰ ﻳ‪ ３‬ﺑﻮت‪.‬‬
‫‪ -٢‬ﻫﻐﻪ ﺻـﻔﺖ ﭼـ‪ ３‬ﭘـﻪ ﻣـﻨ‪ ＃‬ﻛـ‪ ３‬ﻳـ‪" ３‬و" وي ﭘـﻪ ﻧـﺪاﻳﻲ ﺣﺎﻟـﺖ ﻛـ‪３‬‬
‫ﻣﻔﺘﻮح او ﭘﻪ ﻓـﺎﻋﻠﻲ او ارﺗﺒـﺎﻃﻲ ﺣﺎﻟـﺖ ﻛـ‪ ３‬دﺟﻤـﻊ ﭘـﻪ ﺻـﻮرت را‪＄‬ـﻲ‬
‫ﻟﻜﻪ‪:‬‬
‫اى ﭘ‪＋‬ﺘﻮﻧﻪ! واؤه ﻫﻠﻚ وﺧﻨﺪل‪ .‬ﺑ‪ ３‬ﻧﻨ‪／‬ﻲ د ﭘ‪＋‬ﺘﺎﻧﻪ ﻣﺮګ دى‪.‬‬
‫‪ -٣‬ﻛﻮم ﻧﻮﻣﻮﻧﻪ ﭼ‪ ３‬ﭘﻪ ﺻﺤﻴﺢ ﺣﺮف ﺧـﺘﻢ ﺷـﻮي وي‪ ،‬ﺟﻤـﻊ ﻳـ‪ ３‬ﭘـﻪ‬
‫"ان‪ -‬ون" ﮐ‪８５‬ي ﭘﻪ ﻧﺪاﻳﻲ ﺣﺎﻟﺖ ﻛـ‪ ３‬ﻣﻔﺘـﻮح ﻳﻌﻨـ‪ ３‬د ‪請‬ـﺤﻴﺢ ﺗـﻮري د‬
‫زور ﭘﻪ ‪＄‬ﺎى)ه( ورﺳﺮه ﻧـ‪＋‬ﻠﻮل ﮐ‪５‬ـ‪８‬ي او ﭘـﻪ ﻧـﻮرو ﺣـﺎﻻﺗﻮ ﻛـ‪ ３‬ﭘـﻪ اﺻـﻠﻲ‬
‫ﺻﻮرت را‪＄‬ﻲ ﻟﻜﻪ‪:‬‬
‫اى ‪＄‬ﻮاﻧﻪ! اى ﻫﻠﻜﻪ!‬

‫‪٥٧‬‬
‫ﻳﺎدوﻧﻪ‪ :‬دﻏﻪ راز د "ﻟﻪ‪ ،‬ﺗﺮ‪ ،‬ﺑ‪ ،３‬ﻧﺎ" ﻟﻪ اداﺗﻮ ﺳﺮه ﻫﻢ ﻣﻔﺘﻮح را‪＄‬ﻲ‬
‫ﻟﻜﻪ! ﺑ‪ ３‬ﻓﻜﺮه ﺳﺆى‪ ،‬دى ﻧﺎﺷﻜﺮه دى‪.‬‬
‫ﺗﺮ ﻛﻮره ﭘﻮرې ‪＄‬ﻢ‪ .‬ﻟﻪ ﻛﻮره راﻏﻠﻢ‪.‬‬
‫‪ -٤‬ﺳـــﻤﺎﻋﻲ ﻣﺆﻧـــﺚ او ﭘـــﻪ "ه" او ＇ﺮ‪－‬ﻨـــﺪه "ي" ﻣﺨﺘـــﻮم ﻣﺆﻧـــﺚ ﭘـــﻪ‬
‫ﻧﺪاﻳﻲ‪ ،‬ﻓﺎﻋﻠﻲ او ارﺗﺒـﺎﻃﻲ درې واؤو ﺣـﺎﻟﺘﻮﻧﻮ ﻛـ‪ ３‬ﭘـﻪ ﺟﻤـﻊ ﺑـﺪﻟ‪５‬ﺈي‬
‫ﻟﻜـﻪ‪ :‬اى ﻣ‪５‬ﺮﻣﻨـ‪ !３‬د＊ﻤﻨـﺔ أ‪４‬ـﺮ ﻛﻮروﻧـﻪ وران ﻛـﺆل‪ .‬ﻧـﻦ د＊ـﺎدۍ ورځ‬
‫ده‪.‬‬
‫‪ -٥‬ﻫﻐـﻪ ﻣﻌﻨــﻮي ﻣﺆﻧـﺚ ﭼــ‪ ３‬ﭘـﻪ ﺻــﺤﻴﺢ ﺣـﺮف ﺧــﺘﻢ وي ﭘـﻪ ﻧــﺪاﻳﻲ‬
‫ﺣﺎﻟــﺖ ﻛــ‪ ３‬ﻳــ‪ ３‬ﭘــﻪ اّﺧــﺮ ﻛــ‪ ３‬اوإده "ې" زﻳﺎﺗ‪５‬ــﺈي د "ﻟــﻪ‪،‬ﺑ ـ‪ ،３‬ﺗــﺮ" ﺳــﺮه‬
‫ﻣﻔﺘﻮح او ﭘﻪ ﻧﻮرو ﺣﺎﻻﺗﻮ ﻛ‪ ３‬ﭘﻪ ﺧـــﭙﻞ ﺷﻜﻞ را‪＄‬ﻲ ﻟـﻜــﻪ‪ :‬اى ﻣﻮرې!‬
‫اى ﺧﻮرې‪ :‬ﻟﻪ ﻣﻮره ﺑﻞ ＇ﻮك ﺧﻮإ ﻧﺸﺘﻪ‪ .‬دا ﻫﻠﻚ ﺑ‪ ３‬ﻣﻮره دى‪ .‬دى ﺗـﺮ‬
‫ﻣﻮره ورﺳﻮه‪.‬‬
‫‪ -٦‬د ﺟﻤـﻊ او ﺟـﻨﺲ ﻧﻮﻣﻮﻧـﻪ ﭼــ‪ ３‬ﭘـﻪ ＇ﺮ‪－‬ﻨـﺪه "ي" اوإده "ې" ﻳـﺎ ﭘــﻪ‬

‫"ه" ﻣﺨﺘﻮم وي ﭘﻪ ﻧﺪاﻳﻲ‪ ،‬ﻓﺎﻋﻠﻲ‪ ،‬ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﺣﺎﻻﺗﻮ ﻛ‪ ３‬ﻳـ‪ ３‬د اّﺧـﺮ "ى"‬

‫او "ه" ﭘــﻪ اوإد "و" ﺑــﺪﻟ‪５‬ﺈي ﻟﻜــﻪ‪ :‬اى ﺳــﺆﻳﻮ! ﻣ‪５‬ﻠﻤﻨــﻮ أوأة وﺧــﻮؤه‪ .‬د‬

‫ﻏﻮؤو ﻗ‪５‬ﻤﺖ زﻳﺎت ﺷﻮى دى‪ .‬دﻏﻮ ﺳﺆﻳﻮ أ‪４‬ﺮ ﻛﺎر وﻛﺆ‪.‬‬

‫اى ＊‪％‬ﻮ! دﻏﻮ ＊‪％‬ﻮ ﻛﺎﻟﻲ ووﻳﻨ‪％‬ﻞ‪ ،‬د ﻣ‪５‬ﻠﻤﻨﻮ ﻛﻮ！ﻪ ﭼ‪５‬ﺮې ده؟‬

‫‪ -٧‬ﺟﻤــﻊ ﻣــﺬﻛﺮ او ﺟــﻨﺲ ﻧــﻮم ﭼــ‪ ３‬ﭘــﻪ ﺻــﺤﻴﺢ ﺣــﺮف ﺧــﺘﻢ وي ﭘــﻪ‬

‫ﻧﺪاﻳﻲ‪ ،‬ﻓﺎﻋﻠــﻲ او ارﺗــﺒﺎﻃــﻲ ﺣﺎﻟﺘﻮﻧﻮ ﻛــ‪ ３‬ﻳـــ‪ ３‬اّﺧـــﺮ ﺗـﻪ ﻛـﻮﭼﻨﻰ واو‬

‫‪٥٨‬‬
‫زﻳﺎﺗ‪５‬ـﺈي ﻟﻜـﻪ‪ :‬اى ﻫﻠﻜـﺎﻧﻮ! ﻫﻠﻜـﺎﻧﻮ ﺳــﺒﻖ وواﻳـﻪ‪ .‬د ﻏﻨﻤـﻮ ﻧـﺮخ ＇ﻨ‪／‬ــﻪ‬

‫دى؟‬

‫اى ‪＄‬ﻮاﻧﺎﻧﻮ! دﻏﻮ ‪＄‬ﻮاﻧـﺎﻧﻮ أ‪４‬ـﺮ ﻛـﺎر وﻛـﺆ‪ .‬د او＊ـﺎﻧﻮ ﺑﺎروﻧـﻪ دراﻧـﻪ‬

‫دي‪.‬‬

‫ﻳﺎدوﻧﻪ‪:‬‬

‫اﻟﻒ‪！ :‬ﻮل ﺻﻔﺎت ﭼ‪ ３‬ﺟﻤﻊ ﻧﻪ ﻟـﺮي ﻛـﻪ ﭼ‪５‬ـﺮې ﻣﻮﺻـﻮف ﻳـ‪ ３‬ﺟﻤـﻊ‬

‫وي ﻧــﻮ ﭘــﻪ در‪４‬ـﻮاؤو ﺣــﺎﻟﺘﻮﻧﻮ ﻛــ‪ ３‬ﻳــ‪ ３‬ﭘــﻪ اّﺧــﺮ ﻛــ‪ ３‬واو زﻳﺎﺗ‪５‬ــﺈي ﻟﻜــﻪ‪:‬‬

‫اى ﻏﻤﺠﻨــﻮ! ﻟــﺈو ﻛــﺴﺎﻧﻮ ﻛــﺎر وﻛــﺆ‪ .‬اى ﺷــﺘﻤﻨﻮ! أ‪４‬ــﺮو ﺧﻠﻜــﻮ ﺧﺒــﺮې‬

‫وﻛﺆې‪ .‬ﭘﻪ أ‪４‬ﺮو ﻛ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ﺧﻮره‪ ،‬ﭘﻪ ﻟﺈو ﻛ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬و‪４‬ﺸﻪ‪.‬‬

‫ب‪ -‬ﭘﻪ ﭘ‪＋‬ﺘﻮ ﻛ‪ ３‬ﻣﺼﺪر د ﺟﻤﻊ ﻣﺬﻛﺮ ﺣﻜـﻢ ﻟـﺮي او ﭘـﻪ دﻏـﻮ درې‬

‫واؤو ﺣــﺎﻟﺘﻮﻧﻮ ﻛــ‪ ３‬ﻳــ‪ ３‬ﭘــﻪ اّﺧــﺮ ﻛــ‪ ３‬واو زﻳﺎﺗ‪５‬ــﺈي ﻟﻜــﻪ‪ :‬أ‪４‬ــﺮو ﻟﻴﻜﻠ ـﻮ‬

‫ﺳﺘﺆى ﻛﺆم‪ .‬دا د ﺧﻮؤﻟﻮ ＇‪＋‬ﻠﻮ وﺧﺖ ﻧﻪ دى‪.‬‬

‫ﺳﭙﺎر＊ﺘﻨﻪ‪:‬‬

‫· ＊ــﺎﻏﻠﻰ ＊ ـﻮوﻧﮑﻰ دې د ﻧــﻮم د ﻟﻔﻈــﻲ ﺣــﺎﻟﺘﻮﻧﻮ ﻧــﻮر ﻣﺜﺎﻟﻮﻧــﻪ د ﺗﺨﺘــ‪ ３‬ﭘــﺮﻣﺦ‬

‫وﻟﻴﮑﻲ او ﭘﺮ زده ﮐﻮوﻧﮑﻮ ﺑﺎﻧﺪې دې ﻣﺸﻖ او ﺗﻤﺮﻳﻦ ﮐ‪７‬ي‪.‬‬

‫· زده ﮐــﻮوﻧﮑﻲ دې د ﻧــﻮم دﻟﻔﻈــﻲ ﺣــﺎﻟﺘﻮﻧﻮ ﻧــﻮر ﻣﺜﺎﻟﻮﻧــﻪ ﭘــﻪ ﺧﭙﻠــﻮ ﮐﺘــﺎﺑﭽﻮ ﮐــ‪３‬‬

‫وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬

‫‪٥٩‬‬
 ‫ﻋﻼﻣﻪ ﺳﻴﺪ ﺟﻤﺎل اﻟﺪﻳﻦ اﻓﻐﺎن‬

‫د ﺧﺘــﻴ‪ ＃‬ﺳــﺘﺮ اﺳــﻼم ﭘــﻮه ﻋﻼﻣــﻪ ﺳــﻴﺪ ﺟﻤــﺎل اﻟــﺪﻳﻦ اﻓﻐــﺎن د ﻛﻮﻧــﺆ‬
‫وﻻﻳﺖ د ﺳﺎداﺗﻮ ﭘـﻪ ﻳـﻮه ﻋﻠﻤـﻲ او دﻳﻨـﺪاره ﻛﻮرﻧـﺔ ﻛــ‪ ３‬ز‪４‬ـﺈ‪４‬ﺪﻟـــﻰ و‪.‬‬
‫د ﭘــﻼر ﻧــــﻮم ﻳـــ‪ ３‬ﺳــﻴﺪ ﺻــﻔﺪر او دﻧﻴﮑــﻪ ﻧــﻮم ﻳــ‪ ３‬ﺳــﻴﺪ ﻋﻠــﻰ و او ﭘــﻪ‬
‫اﺗﻠﺴﻢ ﭘﻼر ﻛ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬د ﻧﺴﺐ ﻟ‪７‬ۍ ﺳﻴﺪ ﺟﻼل ﺗﻪ ﭼـ‪ ３‬ﭘـﻪ ‪－‬ـﻨﺞ اﻟﻌﻠـﻢ ﻳـ‪３‬‬
‫ﺷﻬﺮت درﻟﻮد رﺳ‪５‬ﺈي‪ .‬د ﻧﻮﻣﻴﺎﻟﻰ ﺳﻴﺪ د ﻧﺴﺐ ﻟﺆة ﭘـﻪ د‪４‬ﺮﺷـﻢ ﭘـ‪＋‬ﺖ‬
‫‪y‬‬
‫ﻛ‪ ３‬ﺳﻴﺪ اﻟﺸﻬﺪاء ﺣﻀﺮت اﻣﺎم ﺣﺴﻴﻦ ﺗﻪ رﺳ‪５‬ﺈي‪.‬‬
‫ﺳﻴﺪ ﺟﻤﺎل اﻟﺪﻳﻦ اﻓﻐﺎن)رح( د ﻛﻮﻧﺆوﻻﻳﺖ د اﺳﻌﺪ اّﺑﺎد ﭘﻪ ﺳـﻴﻤﻪ ﻛـ‪ ３‬د‬
‫‪ ١٢٥٤‬ﻫـــ ﻛــﺎل ﭘــﻪ ﺷــﻌﺒﺎن ﻛــ‪ ３‬ﭼــ‪ ３‬د ‪ ١٨٣٨‬م ﻛــﺎل ﻟــﻪ اﻛﺘــﻮﺑﺮ ﺳــﺮه‬
‫ﺳﻤﻮن ﺧﻮري ز‪４‬ﺈ‪４‬ﺪﻟﻰ دى‪.‬‬
‫د ﺳﻴﺪ ﺟﻤـﺎل اﻟـﺪﻳﻦ ﭘـﻼر ﺳـﻴﺪ ﺻـﻔﺪر د اﻣﻴـﺮ دوﺳـﺖ ﻣﺤﻤـﺪ ﺧـﺎن د‬
‫ﭘﺎﭼﺎﻫ‪ ９‬ﭘﻪ وﺧﺖ ﻛ‪ ３‬ﻟﻪ ﺧﭙــﻠ‪ ３‬ﻛﻮرﻧﺔ او ﺧﭙﻠﻮاﻧﻮ ﺳـﺮه ﻟـﺲ ﻛﺎﻟـﻪ ﭘـﻪ‬
‫ﻛﺎﺑﻞ ﻛـ‪ ３‬ﺗ‪５‬ﺮ ﻛـــﺆل‪ .‬ﺳﻴﺪ ﺟﻤﺎل اﻟﺪﻳﻦ ﺗﺮ اﺗﻠﺲ ﻛﻠﻨﺔ ﭘﻮرې ﻟﻪ ﺧﭙﻠ‪３‬‬
‫ﻛﻮرﻧﺔ ﺳﺮه ﭘﻪ ﻛﺎﺑﻞ ﻛ‪ ３‬و‪ ،‬ﻟﻮﻣﺆﻧﺔ زده ﻛﺆې ﻳ‪ ３‬ﻟﻪ ﺧﭙﻞ ﭘـﻼر ＇ﺨـﻪ‬
‫ﻛــﺆې وې‪ .‬ﺳــﻴﺪ ﺟﻤــﺎل اﻟــﺪﻳﻦ أ‪４‬ــﺮ ذﻛــﻲ او ذﻫــﻴﻦ و‪ ،‬ﺗــﺮ اﺗﻠــﺲ ﻛﻠﻨــﺔ‬
‫ﭘـــﻮرې ﻳـــ‪ ３‬ادب‪ ،‬ﻧﺤـــﻮ‪ ،‬ﺑﻼﻏـــﺖ‪ ،‬ﺗـــﺎرﻳﺦ‪ ،‬ﻓﻘـــﻪ‪ ،‬ﺗﻔـــﺴﻴﺮ‪ ،‬ﺣـــﺪﻳﺚ‪،‬‬
‫ﺗﺼﻮف‪ ،‬ﻣﻨﻄﻖ‪ ،‬ﻛﻼم‪ ،‬اﻟﻬﻴﺎت‪ ،‬ﻓﻠﺴﻔﻪ‪ ،‬رﻳﺎﺿﻲ‪ ،‬ﻃﺒﻴﻌﻴﺎت او ﻃـﺐ‬
‫وﻟﻮﺳﺘﻞ ﭼ‪ ３‬دا د ﻫﻤﺎﻏﻪ وﺧﺖ ﻣﺮوﺟﻪ ﻋﻠﻮم وو او ﻧﻮﻣﻴـﺎﻟﻲ ﺳـﻴﺪ ﭘـﻪ‬
‫ﻟﺈ ﻋﻤﺮ ﻛ‪ ３‬ﭘﺮې ﺑﺸﭙﺆ ﺗﺴﻠﻂ ﭘﻴﺪا ﻛﺆى و‪.‬‬
‫ﻋﻼﻣﻪ ﺳﻴﺪ ﺟﻤﺎل اﻟﺪﻳﻦ اﻓﻐﺎن ﭘﻪ دري او ﻋﺮﺑﻲ ژﺑﻮ د ﺧـﭙﻠ‪ ３‬ﻣﻮرﻧـﺔ ژﺑـ‪３‬‬
‫"ﭘ‪＋‬ﺘﻮ" ﭘﻪ ＇‪５‬ﺮ وﻳﻨﺎ او ﻟﻴﻚ ﻛﻮﻟﻰ ﺷﻮل ﭘﻪ اردو ژﺑﻪ ﻳـ‪ ３‬ﻫـﻢ د ﻣﻮرﻧـﺔ ژﺑـ‪３‬‬

‫‪٦٠‬‬
‫ﭘــﻪ ＇‪５‬ــﺮ ﺧﺒــﺮې ﻛــﻮﻟـ‪ .３‬ﭘــﺮ دې ﺳــﺮ ﺑ‪ ５‬ـﺮه ﻳــ‪ ３‬وروﺳــﺘﻪ ﺑﻴــﺎ اﻧ‪／‬ــﺮ‪ ４‬ـﺰي‪،‬‬
‫ﻓﺮاﻧﺴﻮي او روﺳﻲ ژﺑ‪ ３‬ﻫﻢ زده ﻛـﺆې‪ .‬ﺗـﺮﻛﻴ‪ ３‬ﺗـﻪ ﻟـﻪ ورﺗـ‪ ，‬وروﺳـﺘﻪ‬
‫ﻳ‪ ３‬ﭘﻪ ﻟﺈه ﻣﻮده ﻛ‪ ３‬ﭘﺮ ﺗﺮﻛﻲ ژﺑﻪ ﻫﻢ د ﻋﻠﻤﻲ ﻣﻀﺎﻣﻴﻨﻮ د ﻟﻴﻜﻠﻮ ﺗـﻮان‬
‫ﭘﻴﺪا ﻛﺆ‪ .‬ﭘﻪ اﻧ‪／‬ﺮ‪４‬ﺰي او ﻓﺮاﻧﺴﻮي ژﺑﻪ ﻳ‪ ３‬ﻫﻢ ﻣﻀﺎﻣﻴﻦ ﻟﻴﻜﻞ‪.‬‬
‫ﺳــﻴﺪ ﺟﻤــﺎل اﻟــﺪﻳﻦ اﻓﻐــﺎن ﻏﻮ＊ﺘــﻞ ﭼــ‪ ３‬ﭘــﻪ ！ﻮﻟــﻪ اﺳــﻼﻣﻲ ﻧــﺆة ﻛــ‪３‬‬
‫و‪－‬ﺮ‪＄‬ﻲ ﭼ‪ ３‬د ﻫﻐﻮى ﻟﻪ ﺣﺎﻻﺗﻮ ﻧـﻪ ﺧﺒـﺮ ﺷـﻲ‪ ،‬ﻟـﻪ ﻫﻤـﺪې اﻣﻠـﻪ ﻟﻮﻣـﺆى‬
‫ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن ﺗﻪ ﻻؤ‪ .‬ﺗﺮ ﻳﻮه ﻛﺎل وروﺳﺘﻪ ﭘﻪ ‪١٨٥٧‬م ﻛﺎل ﻛ‪ ３‬ﺣﺞ ﺗـﻪ ﻻؤ‪.‬‬
‫ﻫﻠﺘﻪ ﻳ‪ ３‬ﻫﻢ ﻳـﻮ ﻛـﺎل ﺗ‪５‬ـﺮ ﻛـﺆ‪ .‬وروﺳـﺘﻪ ﺑﻴـﺎ ﺷـﺎم‪ ،‬ﻓﻠـﺴﻄﻴﻦ‪ ،‬ﻋـﺮاق او‬
‫اﻳﺮان ﺗـﻪ وﻻؤ او د ﻳـﻮه رواﻳـﺖ ﭘﺮاﺳـﺎس ﺗـﺮﻛﻴ‪ ３‬او ﺑﺨـﺎرا ﺗـﻪ ﻫـﻢ ﺗﻠﻠـﻰ‬
‫دى او أ‪４‬ﺮه ﻣﻮده ﻳ‪ ３‬ﭘﻜ‪ ３‬ﺗ‪５‬ﺮه ﻛﺆ‪４‬ﺪه‪.‬‬
‫ﭘـﻪ دﻏــﻪ ﻟﻮﻣــﺆي او اوإده ﺳــﻔﺮ ﻛــ‪ ３‬ﺳــﻴﺪ ﭘــﺮ ﻧــﻮو ﻋﻠﻮﻣــﻮ ﺳــﺮ ﺑ‪５‬ــﺮه ﻳــ‪３‬‬
‫ددﻏـــﻮ ﺳـــﻴﻤﻮ د ！ـــﻮﻟﻨﻴﺰو او ﺳﻴﺎﺳـــﻲ ﺣـــﺎﻻﺗﻮ ﭘـــﻪ ﻫﻜﻠـــﻪ ﻫـــﻢ ‪＂－‬ـــﻮر‬
‫ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ﻻس ﺗﻪ راوؤل‪ .‬ﺳﻴﺪ ﺟﻤﺎل اﻟﺪﻳﻦ اﻓﻐـﺎن ﭘـﻪ دﻏـﻪ ﺳـﻔﺮﻛ‪ ３‬د‬
‫ﻣــﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻮ ﻟــﻪ ﺣــﺎﻻﺗﻮ او ﻣــﺴﺎﻳﻠﻮ＇ﺨــﻪ ﭘــﻪ ＊ــﻪ ﺗﻮ‪－‬ــﻪ ‪＄‬ــﺎن ﺧﺒﺮﻛــﺆ‪ .‬د‬
‫ﻫﻤﺪﻏﻮ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎﺗﻮ او ﻣﺸﺎﻫﺪاﺗﻮ ﭘﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻛ‪ ３‬د ﺳـﻴﺪ ﭘـﻪ ذﻫـﻦ ﻛـ‪ ３‬د‬
‫اﺳﻼﻣﻲ اﻣﺖ د ﺑﻴﺪارة او ﻳـﻮواﻟﻲ ﺳـﺘﺮ ﻓﻜـﺮ ﻏﺰوﻧـﻪ وﻛـﺆه‪ .‬ﻧﻮﻣﻴـﺎﻟﻲ‬
‫ﺳﻴﺪ د ﻫﻤﺪﻏ‪ ３‬ﻫﻴﻠـ‪ ３‬ﻟﭙـﺎره ﺑﻴـﺎ د ژوﻧـﺪ ﺗـﺮ ﭘﺎﻳـﻪ ﻣﺒـﺎرزه او ﻣﺠﺎﻫـﺪه‬
‫وﻛﺆه‪.‬‬
‫ﺳﻴﺪ ﺟﻤﺎل اﻟﺪﻳﻦ اﻓﻐﺎن ﻟـﻪ دﻏـﻪ اوإده ﭘﻨ‪％‬ـﻪ ﻛﻠـﻦ ﺳـﻔﺮ＇ﺨـﻪ وروﺳـﺘﻪ‬
‫ﺑ‪５‬ﺮﺗـﻪ ﻫـﺮات‪ ،‬ﻛﻨـﺪﻫﺎر او ﻟـﻪ ﻫﻐـﻪ ‪＄‬ﺎﻳـﻪ ﺟـﻼل اّﺑـﺎد ﺗـﻪ راﻏـﻰ‪ .‬ﻫﻠﺘـﻪ د‬
‫اﻣﻴﺮ دوﺳﺖ ﻣﺤﻤﺪ ﺧﺎن ﭘﻪ درﺑﺎر ﻛ‪ ３‬د ﻣﺼﺎﺣﺐ او ﺳﻼ ﮐﺎر ﭘﻪ ﺗﻮ‪－‬ﻪ‬

‫‪٦١‬‬
‫وﻣﻨﻞ ﺷﻮ‪ .‬ﺳﺮﺑ‪５‬ﺮه ﭘﺮدې ﻳ‪ ３‬د ﺷﻬﺰاده ﻣﺤﻤﺪ اﻋﻈﻢ ﺧﺎن د ＊ـﻮوﻧ‪ ３‬او‬
‫روزﻧ‪ ３‬ﭼﺎرې ﻫﻢ وروﺳﭙﺎرﻟ‪.３‬‬
‫ﺳــﻴﺪ ﺟﻤــﺎل اﻟــﺪﻳﻦ اﻓﻐــﺎن ﻟــﻪ )‪١٨٦١‬م ﻧــﻪ ﺗــﺮ ‪١٨٦٨‬م (ﻛــﺎل ﭘــﻮرې د‬
‫اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن د درې اﻣﻴﺮاﻧﻮ) اﻣﻴﺮ دوﺳﺖ ﻣﺤﻤﺪ ﺧﺎن‪ ،‬اﻣﻴﺮ ﺷﻴﺮ ﻋﻠـﻲ‬
‫ﺧـــﺎن( ﺧـــﺎص ﺳـــﻼﮐـــﺎر او د ﻣﺤﻤـــﺪ اﻋﻈـــﻢ ﺧـــﺎن ﻟﻮﻣـــﺆى وزﻳـــﺮ و‪ .‬د‬
‫ﻣﺤﻤﺪاﻋﻈﻢ ﺧﺎن ﻟﻪ وروﺳﺘﺔ ﻣﺎﺗ‪ ３‬وروﺳﺘﻪ ﻫﻐﻪ ﺗﻪ د ﻛﻮرﻧﻴـﻮ ﺟ‪／‬ـﺆو‬
‫او ﺑ‪ ３‬اﺗﻔﺎﻗ‪ ９‬ﻟﻪ اﻣﻠﻪ دﻟﺘﻪ اﺳﺘﻮ‪－‬ﻨﻪ ﺳﺨﺘﻪ ﺷـﻮه‪ .‬ﻟـﻪ ﻫﻤـﺪې اﻣﻠـﻪ ﻳـ‪３‬‬
‫ﻟﻪ ﺷ‪５‬ﺮ ﻋﻠﻲ ﺧﺎن ＇ﺨﻪ ﺣﺞ ﺗﻪ د ﺗﻠﻮ اﺟـﺎزه وﻏﻮ＊ﺘﻠـﻪ او د ﻛﻨـﺪﻫﺎر ﭘـﺮ‬
‫ﻻره ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن ﺗﻪ روان ﺷﻮ‪.‬‬
‫دوﻳﻢ ﺳﻔﺮ‪:‬‬
‫د ﻋﻼﻣﻪ ﺳﻴﺪ ﺟﻤﺎل اﻟﺪﻳﻦ اﻓﻐﺎن زﻣﺎﻧـﻪ د ﻟـﻮ‪４‬ـﺪﻳـ‪ ＃‬ﺻـﻨﻌﺖ د ﻟﻮؤﺗﻴـﺎ‬
‫او ﭘﺮ ﻣﺨﺘ‪ ，‬زﻣﺎﻧﻪ وه‪ .‬ﭼ‪ ３‬دى ﻟـﻪ ﺑـ‪ ３‬ﺷـﻤ‪５‬ﺮه ﺳـﺘﻮﻧﺰو ﺳـﺮه ﻣﺨـﺎﻣﺦ‬
‫ﺷــــﻮ‪ .‬ﻣﻄﻠﻘــــﻪ ﺷــــﺎﻫﻲ ﺣﻜﻮﻣﺘﻮﻧــــﻪ ﭘــ ـﻪ ﻛــ ـ‪ ３‬دود وو او زﻳــــﺎﺗﺮه ﻳــــ‪３‬‬
‫داﻧ‪／‬ﻠﻴﺲ‪ ،‬ﻓﺮاﻧـﺴ‪ ３‬او روﺳـﻴ‪ ３‬ﻟـﻪ ﻇﺎﻟﻤﺎﻧـﻪ اﺳـﺘﻌﻤﺎري ﻗﻮﺗﻮﻧـﻮ ﺳـﺮه‬
‫ﻣﺨﺎﻣﺦ وو‪ .‬ﻟﻪ ﻫﻤﺪې اﻣﻠﻪ ﻳـ‪ ３‬ﭘـﻪ اﺳـﻼﻣﻲ ﻫﻴﻮادوﻧـﻮ ﻛـ‪ ３‬د اﺳـﻼﻣﻲ‬
‫وروروﻟــ‪ ،９‬ﻳــﻮواﻟﻲ او اّزادة ﻟﭙــﺎره ﻫﻠــ‪＄ ３‬ﻠــ‪ ３‬ﭘﻴــﻞ ﻛــﺆې‪ .‬ﻋﻼﻣــﻪ‬
‫اﻓﻐــﺎن د ﺧﭙــﻞ ﻗﻠﻤــﻲ ﺟﻬــﺎد د ﻣﻮﺛﺮﻳــﺖ ﻟﭙــﺎره د اروﭘــﺎ د اﺳــﺘﻌﻤﺎري‬
‫ﻫﻴﻮادوﻧﻮ‪ ،‬ﻟﻜﻪ اﻧ‪／‬ﻠﺴﺘﺎن‪ ،‬ﻓﺮاﻧﺴ‪ ،３‬روﺳﻴ‪ ３‬او ﻧﻮرو ﻣﻄﻠـﻖ اﻟﻌﻨﺎﻧـﻪ‬
‫ﺣﻜﻤﺪاراﻧﻮ ﭘﺮ ﺿﺪ د ))اﻟﻌﺮوﺓ اﻟﻮﺛﻘﻰ(( ﻧﻮﻣﻲ ﺟﺮﻳﺪې ﭘـﻪ ﺧﭙﺮوﻟـﻮ ﭘﻴـﻞ‬
‫وﻛﺆ‪ .‬دﻏ‪ ３‬ﺟ ﺮﻳﺪې ﭘﻪ أ‪４‬ـﺮه ﻟـﺈه ﻣـﻮده ﻛـ‪ ３‬ﻧﺆﻳـﻮال ﺷـﻬﺮت ﭘﻴـﺪا ﻛـﺆ‪ .‬د‬
‫اﻟﻌﺮوﺓ اﻟﻮﺛﻘﻰ ﻣﺆﺳﺲ او ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻣـﺪﻳﺮ ﺳـﻴﺪ ﺟﻤـﺎل اﻟـﺪﻳﻦ اﻓﻐـﺎن و‪.‬‬
‫ﻟﻮﻣﺆى ﻣﺤﺮر ﻳ‪ ３‬د ﻣـﺼﺮﻧﺎﻣﺘﻮ ﻣﻔﺘـﻲ او ﻟﻴﻜـﻮال ﺷـﻴﺦ ﻣﺤﻤـﺪ ﻋﺒـﺪه‬
‫و‪ ،‬ﻟﻮﻣﺆة ‪２－‬ﻪ ﻳ‪ ３‬د )‪ (١٨٨٤‬م ﻛﺎل دﻣﺎرچ ﭘﻪ )‪ (١٣‬ﻧ‪＂５‬ﻪ ﺧﭙﺮه ﺷـﻮه‪.‬‬
‫د اﻟﻌﺮوه اﻟﻮﺛﻘﻰ ﺟﺮﻳﺪې ﭘﻪ ﻟـﺈه ﻣـﻮده ﻛـ‪ ３‬ﭘـﻪ ！ﻮﻟـﻪ اﺳـﻼﻣﻲ ﻧـﺆة ﻛـ‪３‬‬
‫ﻧﻮم او ﻟﻮﺳﺘﻮﻧﻜﻲ ﭘﻴﺪا ﻛﺆل‪ .‬اﻧ‪／‬ﺮ‪４‬ﺰاﻧﻮ ﺗـﻪ د دﻏـ‪ ３‬ﺟﺮﻳـﺪې د اﻫﻤﻴـﺖ‬

‫‪٦٢‬‬
‫او ﻣﺤﺒﻮﺑﻴـﺖ ﭘـﻪ اړه اﻧـﺪ‪４‬ـ‪＋‬ﻨﻪ ﭘﻴـﺪا ﺷـﻮه‪ .‬ﻟـﻪ ﻫﻤـﺪې اﻣﻠـﻪ ﻳـ‪ ３‬ﭘـﻪ ﻫــﺮه‬
‫ﻣﻤﻜﻨﻪ وﺳﻴﻠﻪ د ﻫﻐ‪ ３‬د ﺑﻨﺪوﻟﻮ ﻫ（‪ ３‬ﭘﻴﻞ ﻛﺆې‪.‬‬
‫د ﻫﻤــﺪﻏﻮ ﻫ（ــﻮ ﭘــﻪ ﻧﺘﻴﺠــﻪ ﻛــ‪ ３‬ﻧﻮﻣــﻮؤې ﺟﺮﻳــﺪه د ‪ ١٨٨٤‬م ﻛــﺎل د‬
‫اﻛﺘﻮﺑﺮ ﭘﻪ ﻣﻴﺎﺷﺖ ﻛـ‪ ３‬د اﺗﻠـﺴﻤ‪２－ ３‬ـ‪ ３‬ﻟـﻪ ﺧﭙﺮ‪４‬ـﺪو ﻧـﻪ وروﺳـﺘﻪ ﺑﻨـﺪه‬
‫ﺷﻮه‪.‬‬
‫د ﻋﻼﻣﻪ اﻓﻐﺎن د ژوﻧﺪ وروﺳﺘﺔ ور‪ ３＄‬ﭘﻪ ﺗﺮﻛﻴـﻪ ﻛـ‪ ３‬ﺗ‪５‬ـﺮې ﺷـﻮې‪ .‬د‬
‫اﺳــﻼﻣﻲ ورور وﻟ ـ‪ ９‬او وﺣــﺪت دﻏــﻪ داﻋــﻲ د ﺗــﺮﻛﻴ‪ ３‬ﭘــﻪ ﻧــﺸﺎن ﺗــﺎش‬
‫ﻧﻮﻣ‪＄ ３‬ﺎى ﻛ‪ ３‬د ﺳﺨﺘ‪ ３‬ﻧﺎروﻏﺔ ﻟﻪ اﻣﻠﻪ د ‪١٨٩٧‬م ﻛﺎل د ﻣـﺎرچ ﭘـﻪ‬
‫ﻧﻬﻤﻪ ﻧ‪＂５‬ﻪ ﭘﻪ اﺳﺘﺎﻧﺒﻮل ﻛ‪ ３‬د ﺷﭙ‪５‬ﺘﻮ ﻛﺎﻟﻮ ﭘﻪ ﻋﻤﺮ وﻓﺎت ﺷﻮ‪.‬‬

‫د اروا＊ــﺎد ﻋﻼﻣــﻪ ﺳــﻴﺪ ﺟﻤــﺎل اﻟــﺪﻳﻦ اﻓﻐــﺎن ﻣــﺆى ＇ﻠﻮ‪４‬ــ‪＋‬ﺖ ﻛﺎﻟــﻪ‬

‫وروﺳﺘﻪ د اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن ﺣﻜﻮﻣﺖ د ﺗـﺮﻛﻴ‪ ３‬ﭘـﻪ اﺟـﺎزه ﻛﺎﺑـﻞ ﺗـﻪ راووؤ د‬
‫ﻛﺎﺑــﻞ ﭘﻮﻫﻨﺘــﻮن ﭘــﻪ ﺳــﺎﺣﻪ ﻛــ‪ ３‬د أ‪４‬ــﺮو ﭘﺮﺗﻤﻴﻨــﻮ ﻣﺮاﺳــﻤﻮ ﭘــﻪ ﺗــﺮڅ ﻛــ‪３‬‬
‫ﺧﺎورو ﺗﻪ وﺳﭙﺎرل ﺷﻮ‪.‬‬

‫ﺳﭙﺎر＊ﺘﻨﻪ‪:‬‬
‫· ＊ــﻮوﻧﮑﻰ دې د ﺳــﻴﺪ ﺟﻤــﺎل اﻟــﺪﻳﻦ اﻓﻐــﺎن ﭘــﻪ اړه ﻟــﻪ زده ﮐﻮوﻧﮑــﻮ ＇ﺨــﻪ ﻣﻌﻠﻮﻣــﺎت‬
‫وﻏﻮاړي‪.‬‬
‫· زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې د ﻋﻼﻣﻪ ﺳﻴﺪ ﺟﻤﺎل اﻟﺪﻳﻦ اﻓﻐﺎن ﭘﻪ ﻫﮑﻠﻪ ﻳﻮه ﻟﻨ‪６‬ه ﻣﻘﺎﻟﻪ وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬
‫ﻣﻌﻨﻰ‪:‬‬ ‫ﻟﻐﺖ‪:‬‬
‫ﻣﻨﻄﻘﻪ‬ ‫ﺳﻴﻤﻪ‬
‫ﻫﻮ＊ﻴﺎر‬ ‫ذﮐﻲ‬
‫ﻓﺼﺎﺣﺖ او د وﺧﺖ ﻟﻪ ﻏﻮ＊ﺘﻨ‪ ３‬ﺳﺮه ﺳﻤﻪ وﻳﻨﺎ‬ ‫ﺑﻼﻏﺖ‬
‫ﭘﻮره‬ ‫ﺑﺸﭙ‪７‬‬
‫ﮐﺘﻨﻮ‬ ‫ﻣﺸﺎﻫﺪاﺗﻮ‬
‫ﻣﺸﺎور‬ ‫ﺳﻼ ﮐﺎر‬
‫آرزو‪－‬ﺎﻧ‪３‬‬ ‫ﻫﻴﻠ‪３‬‬
‫اﺳﺘﺜﻤﺎر‬ ‫＊ﮑ‪５‬ﻼک‬

‫‪٦٣‬‬
 ‫ﻋﻠﻢ‬
‫ﺑ‪ ３‬ﻟﻪ ﻋﻠﻤﻪ ﺑﻪ ＇ﻪ ﻏﻮاؤي ﭘﻪ دﻧﻴﺎ ＇ـــــــﮕﻮك‬
‫ﻛﻪ ﻋﺎﻗﻞ وي ﻛﻪ ﻫﻮ＊ﻴﺎر وي ﻛﻪ داﻧﺎ ＇ﻮك‬
‫ﺗﺮدې ＊ﻪ ﻣﺘﺎع ﭘﻪ دې دﻛﺎن ﻛــــــ‪ ３‬ﻧﺸـــــﺘﻪ‬
‫ﺳﻮد ﺑﻪ وﻛﺎ ﻛﻪ ﻛﻮي دﻏﻪ ﺳﻮدا ＇ﻮك‬
‫درﺳﺖ ﺟﻬﺎن ﻗﺮﺑﺎن د ﻋﻠﻢ ﺗﺮ ‪－‬ﻮﻫــــــــﺮ ﺷﻪ‬
‫دﻏﻪ واﻳﻢ ﻛﻪ ﻣ‪ ３‬وﭘﻮ＊ﺘﻲ ر＊ـــــ ـﮕﺘﻴﺎ ＇ﻮك‬
‫ﺗﺮ ﻗﻴﺎﻣﺘﻪ ﺧﺮاﺑﻲ ﭘـﺮې اﺛﺮ ﻧﻪ ﻛﺎ‬
‫ﻛﻪ د ﻋﻠﻢ ﭘﻪ اﺳﺎس ﻛ‪５‬ﺈدي ﺑــــــــــﻨﺎ ＇ﻮك‬
‫ﭼ‪ ３‬د ﻋﻠــــﻢ د ﻃﺒﻴﺐ دارو وﻧـــــــﻪ ﺧــــﻮري‬
‫ﻟﻪ ﻣﺮض د ﺟﻬﻠﻪ ﻧﻪ ﻣﻮﻣﻲ ﺷﻔﺎ ＇ﻮك‬
‫ﭼ‪ ３‬د ﻋــﻠـﻢ رﻫﻨــﻤﺎ ﭘﻪ ﺟﻬﺎن ﻧــﻪ وي‬
‫ﻧﻮر ﺑﻪ ﻧﻪ وي د ‪－‬ﻤﺮاﻫﻮ رﻫﻨﻤﺎ ＇ﻮك‬
‫ﺗــﺮ ﺑﻼ د ﺟﻬﻞ ﭘﻮرﺗـــﻪ ﺑﻼ ﻧــﺸـﺘﻪ‬
‫ﭘﺮ دا ﻫﺴ‪ ３‬ﺑﻼ ﻣﺸﻪ ﻣﺒــــــــــــﺘﻼ ＇ـــــــﻮك‬
‫ﻫﻐﻪ ＊ﻪ دى ﭼ‪ ３‬د ﺧﭙﻞ ﻣـــــــــــﻠﺖ ＊ﻪ واﻳﻲ‬
‫ﺧﺪاى‪ Y‬دې ﻧﻪ ﻛﺎﻧﺪې ﭘﻪ ﺑﺪ وﻳﻞ ‪－‬ﻮﻳﺎ ＇ﻮك‬
‫ﻫــــﺮ ﻣﻠـــﺖ ﭼ‪ ３‬وي ﺑ‪ ３‬ﻋــــــﻠﻤﻪ ﻧﺎ ﺑــــــــﻴﻨـــﺎ وي‬
‫ﺑﺎرې ﻣﻪ ﺷﻪ ﭘﻪ ﺟﻬﺎن ﻛ‪ ３‬ﻧـــــﺎ ﺑــــﻴﻨﺎ ＇ـــــــــﻮك‬

‫‪٦٤‬‬
 ‫ﻛــﻪ د ﺟـﻬــﻞ ﻋـــﻼج ﻏـــﻮاؤي ﭘـــــﻪ ﺟــــﻬﺎن ﻛــ‪３‬‬
‫ﺑ‪ ３‬ﻟﻪ ﻋﻠﻤﻪ ﺑﻪ ﺑﻴﺎ ﻧﻪ ﻣﻮﻣﻲ دوا ＇ـــــــــــﻮك‬
‫ﭘ‪５‬ﺶ ﺑﻴﻨﻲ د اﻧﺴﺎن ＊ﻪ ده ﭘﻪ ﻫـــﺮ ﻛـــــﺎر ﻛ‪３‬‬
‫دا ＊ﻪ ﻧﻪ ده ﭼ‪ ３‬د ﻧﻦ ﻛﺎر ﻛﺆي ﻓﺮدا ＇ﻮك‬
‫＇ﻮك وﺗﻠـــﻰ ﻟـــﻪ ﻋـــــﻬـــــﺪې د دې ﺑﻴـــــﺎن ﺷــــﻲ‬
‫ﺑﺲ ده‪ ،‬زه ＇ﻮك د ﻣﻠﺖ ﻣﺪح وﺛﻨﺎ ＇ﻮك‬

‫ﺳﭙﺎر＊ﺘﻨ‪:３‬‬

‫＊ﺎﻏﻠﻰ ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې ﭘﻮرﺗﻨﻰ ﺷﻌﺮ ﻣﻌﻨﺎ ﮐ‪７‬ي‪.‬‬ ‫·‬

‫زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې ﭘﻪ ﺷﻌﺮ ﮐ‪ ３‬د ﺿﻤﻴﺮ ﮐﻠﻤ‪ ３‬ﭘﻴﺪا او ﭘﻪ ﺧﭙﻠﻮ ﮐﺘﺎﺑﭽﻮ ﮐ‪ ３‬وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬ ‫·‬
‫زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې د ﭘﻮرﺗﻨﻲ ﺷﻌﺮ ﻣﻌﻨﺎ ﭘﻪ ﻧﺜﺮ ﭘﻪ ﺧﭙﻠﻮ ﮐﺘﺎﺑﭽﻮ ﮐ‪ ３‬وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬ ‫·‬

‫‪٦٥‬‬
 ‫ﭘﻪ اﺳﻼم ﻛ‪ ３‬د ﻛﺎر ارز＊ﺖ‬

‫اﺳﻼم د ژوﻧﺪ ﻣﻜﻤـﻞ ﻗـﺎﻧﻮن دى او د اﻧـﺴﺎﻧﻲ ژوﻧـﺪ ﻣﺨﺘﻠـﻒ اؤﺧﻮﻧـﻪ‬

‫داﺳ‪ ３‬ﺗﻨﻈﻴﻤﻮي ﭼ‪ ３‬د ذرې ﭘﻪ اﻧﺪازه ﻛﻤﻰ ﭘﻜ‪ ３‬ﻧﻪ وي‪.‬‬
‫ﻫﻮ! ﻛﻠﻪ ﭼ‪ ３‬اﻧﺴﺎﻧﻲ ژوﻧﺪ د اﻟٰﻬﻲ ﺑﺮﻧﺎﻣ‪ ３‬ﻟﻪ ﻣﺨ‪ ３‬ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺷﻲ ﭘﺮ ﻫﻐﻪ‬
‫ﺑﻴﺎ د‪－‬ﻮﺗﻮ اﻳ‪＋‬ﻮدﻟﻮ ﻣﺠﺎل ﻧﺸﺘﻪ‪ ،‬ﻛﺎر ﻫـﻢ ﭼـ‪ ３‬د اﻧـﺴﺎﻧﻲ ژوﻧﺪاﻧـﻪ ﻟـﻪ‬
‫ﻣﻬﻤﻮ اؤﺧﻮﻧﻮ ＇ﺨﻪ ﺷﻤ‪５‬ﺮل ﻛ‪５‬ﺈي د اﺳﻼم ﻟﻪ ﻧﻈﺮه أ‪４‬ﺮ ارز＊ﺖ ﻟﺮي‪.‬‬
‫اﺳﻼم ﺗﻞ ﺧﭙﻠﻮ ﭘﻴﺮواﻧـﻮ ﺗـﻪ ﺣﻜـﻢ ﻛـﻮي ﭼـ‪ ３‬د ﺣـﻼل رزق د ﺣﺎﺻـﻠﻮﻟﻮ‬
‫ﻟﭙــﺎره ﻫﻠــ‪＄ ３‬ﻠــ‪ ３‬وﻛــﺆي او ﻟــﻪ ﻫﻤــﺪې ﻻرې ﺧﭙــﻞ ژوﻧــﺪ ﺗــﺎﻣﻴﻦ ﻛــﺆي‪.‬‬
‫اﺳﻼم اﻣﺮ ﻛﻮي ﭼ‪ ３‬د ﻛﺎر‪－‬ﺮ ﻣﺰدوري ﭘﺮﺗﻪ ﻟﻪ ﻛﻮم ‪＄‬ﻨﺄ ＇ﺨـﻪ ﻫﻐـﻪ ﺗـﻪ‬
‫ﭘﻮره ورﻛﺆﻟﻪ ﺷﻲ‪.‬‬
‫د ﻛﺎر ﭘﻪ ﺑﺮﺧﻪ ﻛ‪ ３‬ﻓﺮﻣﺎﻳﻲ‪:‬‬ ‫‪Y‬‬
‫اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ‬
‫" ﻳﻌﻨ‪ ３‬ﻛﻠﻪ ﭼ‪ ３‬د ﺟﻤﻌ‪ ３‬ﻟﻤﻮﻧ‪ ＃‬اداء ﻛﺆ ﺷﻮ‪ ،‬ﻧﻮ ﭘﺮ ‪＄‬ﻤﻜﻪ ﺧﭙـﺎره ﺷـﺊ‬
‫او د ﺣﻼﻟ‪ ３‬روزة ﻃﻠﺐ او ﻏﻮ＊ﺘﻨﻪ وﻛﺆئ‪".‬‬
‫‪r‬‬
‫ﻟﻪ ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ＇ﺨـﻪ ﻫـﻢ د ﻛـﺎر د ارز＊ـﺖ ﭘـﻪ اړه زﻳـﺎت اﺣﺎدﻳـﺚ‬
‫ﻧﻘﻞ ﺷﻮي دي‪ .‬ﻟﻜﻪ ﭼ‪ ３‬ﻓﺮﻣﺎﻳﻲ‪:‬‬
‫ْﻣﻦ ﺧﻮ＊ﻮي ﭼ‪ ３‬د ﻳﻮه ﻛﺴﺐ ﭘﻪ واﺳﻄﻪ‬
‫" ﭘﻪ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺳﺮه اﷲ‪ Y‬ﻫﻐﻪ ﻣﻮ‬
‫‪＄‬ﺎن ﺗﻪ روزي ‪＂－‬ﻲ‪".‬‬
‫ﺑﻞ ‪＄‬ﺎى ﻓﺮﻣﺎﻳﻲ‪ " :‬ﻫ‪（５‬ﻜﻠﻪ ﺳﺘﺎﺳـ‪ ３‬ﻛـﻮم ﻳـﻮه د ﺧﭙـﻞ ﻻس ﻟـﻪ ‪＂－‬ﻠـ‪３‬‬
‫روزۍ ＇ﺨﻪ ﺑﻠﻪ ＊ﻪ روزي ﻧﻪ ده ﺧﻮؤﻟ‪".３‬‬

‫‪٦٦‬‬
‫اﺳﻼم ﻛﺎرﺗﻪ ﭘﻪ درﻧﻪ ﺳﺘﺮ‪－‬ﻪ ‪－‬ﻮري او دﻛـﺎ ر‪－‬ـﺮ ﻣـﺰدوري د ﻫﻐـﻪ ﻣﻨـﻞ‬
‫ﺷﻮى ﺣﻖ ‪２－‬ﻲ‪ ،‬ﻟﻜﻪ ﭼ‪ ３‬ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻮ ﺗﻪ ﻻر＊ﻮوﻧﻪ ﻛﻮي‪:‬‬
‫" ﻣﺨﻜ‪ ３‬ﻟﻪ دې ﭼ‪ ３‬د ﻣﺰدور ﺧﻮﻟ‪ ３‬و ﭼ‪ ３‬ﺷﻲ‪ ،‬ﻣﺰدوري ﻳ‪ ３‬ورﻛﺆئ‪".‬‬
‫‪r‬‬
‫د رﺳـــﻮل اﷲ ﻳـــﻮ ﺑــــــﻞ ﺣــــــﺪﻳﺚ دى ﭼـــــ‪ ３‬ﺗــﺮﺟـﻤـــﻪ ﻳـــ‪ ３‬داﺳـــ‪ ３‬ده‪" :‬درې‬
‫ﻛـﺴﻪ دي ﭼـ‪ ３‬د ﻗﻴﺎﻣــﺖ ﭘـﻪ ورځ ﻳــ‪ ３‬زه ﻣـﺪﻋﻲ ﻳـﻢ‪ .‬ﻳــﻮ ﻫﻐـﻪ ﺳــﺆى ﭼـ‪ ３‬ﭼﺎﺗــﻪ‬
‫زﻣــﺎ ﭘــﻪ ﻧﺎﻣــﻪ ﺳــﻮ‪－‬ﻨﺪ ﺧﻮؤﻟــﻮ ﺳــﺮه ﭘﻨــﺎه ورﻛــﺆي او ﺑﻴــﺎ ﻟــﻪ ﻫﻐــﻪ ﺳــﺮه ﺧﻴﺎﻧــﺖ‬
‫ﻛــﻮي‪ .‬دوﻳــﻢ ﻫﻐــﻪ ﺳــﺆى ﭼــ‪ ３‬ﻳــﻮ اّزاد ﺷــﺨﺺ ﺧــﺮڅ ﻛــﺆي او د ﻫﻐــﻪ ﺑﻴــﻪ ﭘــﻪ‬
‫ﻻس راوؤي‪ .‬در‪４‬ـﻴﻢ ﻫﻐــﻪ ﺳــﺆى ﭼــ‪ ３‬ﻣــﺰدور ﭘــﻪ ﻣــﺰدورة وﻧﻴــﺴﻲ او ﻫﻐــﻪ ﺗــﻪ‬
‫ﻟﻪ ﭘﻮره ﻛﺎرﻛـــﻮﻟــﻮ ＇ﺨﻪ وروﺳﺘﻪ د ﻫـﻐـﻪ ﻣــﺰدوري ور ﻧﻪ ﻛﺆي‪".‬‬
‫ﻛــﻪ ﭘﻮرﺗﻨﻴــﻮ ﻧــﺼﻴﺤﺘﻮﻧﻮ ﺗــﻪ ‪＄‬ﻴــﺮ ﺷــﻮﻧﻮ راﺗــﻪ ＇ﺮ‪－‬ﻨــﺪه ﺑــﻪ ﺷــﻲ ﭼــ‪ ３‬ﻛــﺎر د‬
‫‪r‬‬
‫اﺳــﻼم ﻟــﻪ ﻧﻈــﺮه أ‪４‬ــﺮ اﻫﻤﻴــﺖ ﻟــﺮي او ﻛــﺎر‪－‬ﺮ د ﺧــﺪاى‪ Y‬او د ﻫﻐــﻪ د رﺳــﻮل‬
‫دوﺳﺖ دى او د ﻫﻐﻪ د ﺣﻘﻮﻧﻮ ﭘﻪ ﺑﺮﺧﻪ ﻛ‪ ３‬أ‪４‬ﺮ ﺗﺎﻛﻴﺪ ﻛﻮي‪.‬‬

‫‪＊ v‬ــﺎﻏﻠﻰ ＊ــﻮوﻧﮑﻰ دې د ﮐــﺎر د ارز＊ــﺖ او ‪＂－‬ــﻮ ﭘــﻪ اړه ﻟــﻪ زده ﮐﻮوﻧﮑــﻮ ＇ﺨــﻪ‬
‫ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت وﻏﻮاړي‪.‬‬
‫‪ v‬زده ﮐــﻮوﻧﮑﻲ دې د دې درس ﺣــﺪﻳﺚ ﭼــ‪ ３‬د ﮐــﺎر ﭘــﻪ ﻫﮑﻠــﻪ وﻳــﻞ ﺷــﻮي دي ﻟــﻪ‬
‫ﻳﺎده زده ﻛﺆي‪.‬‬
‫‪ v‬زده ﻛﻮوﻧﻜﻲ دې د ﻛﺎر د ارز＊ﺖ ﭘﻪ اړه ﻳﻮه ﻟﻨﺄه ﻣﻘﺎﻟﻪ وﻟﻴﻜﻲ‪.‬‬

‫ﭘﻮ＊ﺘﻨ‪:３‬‬
‫‪Y‬‬
‫د ﮐﺎر ﭘﻪ ﺑﺮﺧﻪ ﮐ‪＇ ３‬ﻪ ﻓﺮﻣﺎﻳﻠﻲ دي؟‬ ‫‪ .١‬اﷲ‬
‫‪r‬‬
‫د ﮐﺎر د ارز＊ﺖ ﭘﻪ ﻫﮑﻠﻪ ＇ﻪ وﻳﻠﻲ دي؟‬ ‫‪ .٢‬ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ‬
‫‪ .٣‬د ﮐﺎر او ﺑ‪ ３‬ﮐﺎرۍ ﺗﺮ ﻣﻨ‪ ＃‬ﮐﻮم ﺗﻮﭘﻴﺮوﻧﻪ ﻣﻮﺟﻮد دي؟‬

‫‪٦٧‬‬
 ‫‪r‬‬
‫د رﺳﻮل اﻛﺮم ﻧﺼﻴﺤﺖ‬
‫‪r‬‬
‫＇ﺨﻪ ﻧﺼﻴﺤﺖ او ﭘﻨﺪ وﻏﻮ＊ﺖ‪.‬‬ ‫ﻳﻮه ﺳﺆي ﻟﻪ رﺳﻮل اﷲ‬
‫‪r‬‬
‫رﺳﻮل اﻛﺮم ورﺗﻪ وﻓﺮﻣﺎﻳﻞ‪:‬‬
‫)ﻛﻪ درﺗﻪ وواﻳﻢ ﻣﻨ‪ ３‬ﻳ‪３‬؟(‬
‫ﺳﺆي ووﻳﻞ‪ :‬ﻫﻮ‪.‬‬
‫‪r‬‬
‫وﻓﺮﻣﺎﻳﻞ‪) :‬ﻛﻪ وﻳ‪ ３‬واﻳﻢ ﻣﻨ‪ ３‬ﻳ‪３‬؟(‬ ‫رﺳﻮل اﷲ‬
‫ﺳﺆي ووﻳﻞ وﻟ‪ ３‬ﻧﻪ‪.‬‬
‫‪r‬‬
‫رﺳﻮل اﷲ وﻓﺮﻣﺎﻳﻞ‪) :‬ﻣﻨ‪ ３‬ﻳ‪３‬؟(‬
‫ﺳﺆي ووﻳﻞ‪＇ :‬ﻨ‪／‬ﻪ ﻳ‪ ３‬ﻧﻪ ﻣﻨﻢ!؟‬
‫‪r‬‬
‫ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اﻛﺮم ﻟﻪ درې ‪＄‬ﻠﻪ ！ﻴﻨ‪／‬ﺎر او ﭘﺎم اؤوﻧ‪ ３‬وروﺳﺘﻪ ورﺗـﻪ ووﻳـﻞ‪:‬‬
‫)د ﻫﺮﻛــﺎر اراده ﭼــ‪ ３‬دې وﻛــﺆه‪ ،‬ﻟﻮﻣــﺆى ﻳــ‪ ３‬ﻧﺘﻴﺠــﻪ وﺳــﻨﺠﻮه‪ .‬ﻛــﻪ دې‬
‫وﻟﻴﺪه ﭼ‪ ３‬ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻳ‪＊ ３‬ﻪ ده‪ ،‬وﻳ‪ ３‬ﻛﺆه او ﻛﻪ دې وﻟﻴﺪه ﭼ‪ ３‬ﻛـﻮإواﻟﻰ‬
‫ﻟﺮي ﻣﻪ ﻳ‪ ３‬ﻛﻮه‪(.‬‬

‫ﭘﻮ＊ﺘﻨ‪:３‬‬
‫‪r‬‬
‫دا ﺟﻤﻠﻪ )ﻛﻪ وﻳ‪ ３‬واﻳﻢ ﻣﻨ‪ ３‬ﻳ‪ (３‬د ﻛﻮم ﻣﻘﺼﺪ ﻟﭙﺎره درې ‪＄‬ﻠﻪ‬ ‫‪ .١‬ﺣﻀﺮت رﺳﻮل اﻛﺮم‬
‫د ﺗﻜﺮار ﭘﻪ أول ﻓﺮﻣﺎﻳﻠ‪ ３‬ده؟‬
‫‪r‬‬
‫ﻧـﺼﻴﺤﺖ واور‪４‬ـﺪه ﺳﺘﺎﺳـ‪ ３‬ﭘـﻪ ﺧﻴـﺎل ﻫﻐـﻪ ﺑـﻪ ﻟـﻪ‬ ‫‪ .٢‬ﻫﻐﻪ ﺳ‪７‬ي د ﺣﻀﺮت رﺳﻮل اﮐـﺮم‬
‫ﮐﻮﻣﻮ ﮐﺎروﻧﻮ ﻧﻪ ډ ډه ﮐ‪７‬ې وه ؟‬
‫‪ .٣‬ﻋﺰم او اراده ﭘﻪ ﻛﺎ رﻛ‪＇ ３‬ﻪ اﻏ‪５‬ﺰې ﻟﺮي؟‬
‫‪r‬‬
‫ﻧﺼﻴﺤﺖ ﻟﻪ ﻳﺎدو زده ﮐ‪７‬ي او ﺑﻴﺎ دې ﭘﻪ ﺧﭙﻠﻮ ﮐﺘـﺎﺑﭽﻮ ﮐـ‪３‬‬ ‫‪ .٤‬زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې د رﺳﻮل اﮐﺮم‬
‫وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬
‫‪ .٥‬د ﭘﻮرﺗﻪ ﻧﺼﻴﺤﺖ ا‪請‬ﻠﻲ ﻣﻄﻠﺐ ﭘﻪ ＇ﻮ ﮐﺮ＊ﻮ ﮐ‪ ３‬وﻟﻴﮑﺊ‪.‬‬

‫‪٦٨‬‬
 ‫د ﺣﺞ ﻗ‪５‬ﻤﺖ‬
‫واﻳﻲ ﭼ‪ ３‬ﻳﻮه ﭘﺎدﺷﺎه د ﺣﺞ ﻧﻴﺖ وﻛﺆ‪ ،‬وزﻳﺮاﻧﻮ ﻋﺮض وﻛــ‪ ７‬ﭼ‪:３‬‬
‫دﭘﺎدﺷﺎه ﭘﻪ وﺗﻮﻛ‪ ３‬د ﻣﻠـﻚ ﺧﻠـﻞ دى‪ .‬ﻋـﺎﻟﻢ ﺑـﻪ ﺳـﺮه وران ﺷـﻲ‪ .‬ﭘـﻪ دې‬
‫ﻣﻠﻚ ﻛ‪ ３‬ﻳﻮ ﻓﻘﻴﺮ ﭼ‪ ３‬أ‪４‬ﺮ ﺣﺠﻮﻧﻪ ﻳ‪ ３‬ﻛﺆي دي ﻫﻐـﻪ ﺗـﻪ ﺑـﻪ ورﺷـﻮ او د‬
‫ﻳﻮه ﺣﺞ ﺛﻮاب ﺑﻪ ﺗﺮې ﭘﻪ ﻗ‪５‬ﻤﺖ واﺧﻠﻮ‪.‬‬
‫ﻏﺮض دا ﭼ‪ ３‬ﭘﺎدﺷﺎه ﻓﻘﻴﺮ ﺗﻪ وﻻؤ‪ ،‬ﻓﻘﻴﺮ ورﺗﻪ ووﻳﻞ‪:‬‬
‫ﭼ‪！ ３‬ﻮل ﺛــــﻮاﺑــﻮﻧﻪ د ！ﻮﻟﻮ ﺣﺠﻮﻧﻮ ﭘﻪ ﻗ‪５‬ﻤﺖ درﻛــﻮم ﭘﺎﭼﺎ ووﻳﻞ‪ :‬د ﻳـﻮه‬
‫ﺣــﺞ ﻗــ‪５‬ﻤــﺖ ﺑــﻪ ＇ــﻮﻣـــﺮه وي؟‬
‫ﻓــﻘﻴﺮ ووﻳﻞ‪:‬‬
‫ﻫﺮ ﻗﺪم ﭼ‪ ３‬ﻣﺎ د ﺣـﺞ ﭘـﻪ ﻻرﻛـ‪ ３‬اﻳ‪＋‬ـﻰ دى د ﻳـﻮه ﻗـﺪم ﺑﻴـﻪ ！ﻮﻟـﻪ دﻧﻴـﺎ‬
‫ده‪ .‬ﭘﺎدﺷﺎه ﻋﺮض وﻛﺆ ﭼ‪ ３‬ﻟـﻪ ﻣـﺎ ＇ﺨـﻪ دﻏـﻪ ﻗ‪５‬ﻤـﺖ ﭼ‪５‬ﺮﺗـﻪ دى‪！ ،‬ﻮﻟـﻪ‬
‫دﻧﻴﺎ ﭼ‪ ３‬د ﻳﻮه ﻗﺪم ﻗ‪５‬ﻤـﺖ ﺷـﻮه‪ ،‬ﻧـﻮ ﺣـﺞ ﺑـﻪ ＇ﺮﻧ‪／‬ـﻪ او ﭘـﻪ ＇ـﻪ وﺷـﻲ؟‬
‫ﻓﻘﻴﺮ ووﻳﻞ‪ :‬ﭼ‪ ３‬اى ﭘﺎدﺷﺎه! زﻣﺎ د ！ﻮﻟﻮ ﺣﺠﻮﻧﻮ ﻗ‪５‬ﻤﺖ ﺗﺎﺗﻪ أ‪４‬ـﺮ اّﺳـﺎن‬
‫دى!‬
‫ﭘﺎدﺷﺎه ووﻳﻞ‪:‬‬
‫＇ﺮﻧ‪／‬ﻪ؟‬
‫ﻓﻘﻴﺮ ووﻳﻞ‪:‬‬
‫ﮐﻪ ﺗﻪ ﻳﻮ ﺳﺎﻋﺖ د ﻣﻈﻠﻮم ﭘﻪ اﻧﺼﺎف ﺧﺎ‪請‬ﺔ ﷲ ﻣﺸﻐﻮل ﺷ‪ ３‬او د ﻫﻐـﻪ‬
‫ﺳـﺎﻋﺖ ﺛــﻮاب ﻣﺎﺗــﻪ ﺑﺨــﺸﺶﻛــﺆې ﻧــﻮ زه ﺑــﻪ د ﺷــﭙ‪５‬ﺘﻮ واؤو ﺣــﺠــﻮﻧـــــﻮ‬
‫ﺛﻮاب دروﺑــﺨــ‪＋‬ﻢ‪ ،‬ﻧـــﻮ ﭘﻪ دﻏ‪ ３‬ﺳﻮدا ﻛ‪ ３‬ﺑﻪ زه أ‪４‬ﺮ ﺳﻮد ﻣﻦ ﻳﻢ‪.‬‬
‫)ﻟﻪ ﻋﻨﻮان اﻟﻨﺼﺎﻳﺢ ＇ﺨﻪ(‬

‫‪＊ v‬ﺎﻏﻠﻰ ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې د ﻟﻮﺳﺘﻞ ﺷﻮي ﻟﻮﺳﺖ ﻣﻄﻠﺐ زده ﮐﻮوﻧﮑﻮ ﺗﻪ ﺑﻴﺎن ﮐ‪７‬ي‪.‬‬
‫‪＊ v‬ﻮوﻧﮑﻰ دې ﻧﻮي ﻟﻐﺘﻮﻧﻪ زده ﮐﻮوﻧﮑﻮ ﺗﻪ ﻣﻌﻨﺎ ﮐ‪７‬ي‪.‬‬
‫‪ v‬زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې د ﻟﻮﺳﺖ ﻣﻄﻠﺐ ﭘﻪ ＇ﻮ ﮐﺮ＊ﻮ ﮐ‪ ３‬وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬

‫‪٦٩‬‬
 ‫ر＊ﺘﻴﺎوﻳﻞ‬

‫ر＊ﺘﻴﻨﻮﻟﻲ او ﺻﺪاﻗﺖ د ﻗﺮاّﻧﻲ اﺧﻼﻗﻮ ﻟﻪ ﺟﻤﻠ‪＇ ３‬ﺨﻪ ﻳﻮ ﻏـﻮره ﺧـﻮى‬

‫دى‪ .‬اﺳﻼم د اﺧﻼﻗﻲ ﻓـﻀﺎﻳﻠﻮ او ﻣﻜـﺎرﻣﻮ د ﺗﻜﻤﻴـﻞ دﻳـﻦ دى‪ .‬ﻏـﻮره‬
‫اﺧــﻼق او ﺳــﭙ‪（５‬ﻠﻲ ﺧﻮﻳﻮﻧــﻪ د ﻣــﺆﻣﻦ ﭘــﻪ ﻋﻤﻠــﻲ ژوﻧــﺪ ﻛــ‪ ３‬د اﻳﻤــﺎن د‬
‫ﻧ‪＋‬ﻮ او ﻧﺘﺎﻳﺠﻮ ﭘﻪ ﺗﻮ‪－‬ﻪ ！ﺎﻛﻞ ﺷﻮي دي‪.‬‬
‫د "اﻟﻤﺆﻣﻨـﻮن" ﭘــﻪ ﺳــﻮرت ﻛـ‪ ３‬ﻟــﻪ ﻋﺒــﺎداﺗﻮ ﺳـﺮه اﺧــﻼق ﻫــﻢ د اﻳﻤــﺎن د‬
‫ﺧﺎوﻧﺪاﻧﻮ ﭘﻪ ﺿﺮوري ﺻﻔﺎﺗﻮ او ﻧ‪＋‬ﻮ ﻛ‪ ３‬ﺷـﻤ‪５‬ﺮل ﺷـﻮي دي‪ ،‬د ﻗﺮاّﻧـﻲ‬
‫اﺧﻼﻗﻮ ﭘﻪ ﺟﻤﻠﻪ ﻛ‪ ３‬ر＊ﺘﻴﺎ وﻳـﻞ‪ ،‬د دروﻏـﻮ ﻏﻨﺪﻧـﻪ‪ ،‬د ﺑـ‪ ３‬ﻋﻤﻠـﻪ ﻋﻠـﻢ‬
‫ﻣﺬﻣﺖ‪ ،‬ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻋﻔﻮه او ﺑ‪＋‬ﻨﻪ‪ ،‬ﺗﻮﻛﻞ‪ ،‬ﺻﺒﺮ‪ ،‬ﺷـﻜﺮ‪ ،‬ﭘـﻪ ﺣـﻖ ！ﻴﻨ‪／‬ـﺎر‬
‫او د ﺧﺪاى‪ Y‬ﭘﻪ ﻻر ﻛ‪ ３‬ﺳﺮ ورﻛﻮل ﺗﺮ ！ﻮﻟﻮ ﻟﻮﻣﺆى ذﻛﺮ ﺷﻮي دي‪ ،‬ﻛـﻪ‬
‫ﻣﻮإ دﻏ‪ ３‬ﻣﺴﺌﻠ‪ ３‬ﺗﻪ ﻟﺈ ‪＄‬ﻴﺮ ﺷﻮ‪ ،‬ﻧﻮ دا ﺑﻪ ﭘﻪ ﺧﭙﻠـﻪ راﺗـﻪ ＇ﺮ‪－‬ﻨـﺪه ﺷـﻲ‬
‫ﭼ‪ ３‬د اﺳﻼﻣﻲ ﻋﻘﻴﺪې ﺑﻨﺴ＀ ﭘﻪ اﻳﻤﺎن او ر＊ﺘﻴﺎ وﻳﻠﻮ ا‪＋４‬ﻮدل ﺷﻮى دى‪.‬‬
‫ر＊ﺘﻴﺎ وﻳﻞ او ر＊ﺘﻴﻨـﻮﻟﻲ د ﭘﻴﻐﻤﺒﺮاﻧـﻮ ﺿـﺮوري او ﻻزﻣـﻲ ﺻـﻔﺖ دى او دا‬
‫‪r‬‬
‫ﻟـﻪ‬ ‫ﺻﻔﺖ ﻟﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮاﻧﻮ ＇ﺨﻪ ﻫ‪（５‬ﻜﻠﻪ ﻫﻢ ﺟﻼ ﻛ‪５‬ﺪﻟﻰ ﻧـﻪ ﺷـﻲ‪ .‬رﺳـﻮل اﷲ‬
‫ﭘﻴﻐﻤﺒﺮۍ ﻣﺨﻜ‪ ３‬ﻫﻢ ﭘﻪ اﻣﺎﻧﺖ او ر＊ﺘﻴﺎ وﻳﻠﻮ ﮐ‪ ３‬ز＊ﺖ زﻳﺎت ﺷﻬﺮت درﻟﻮد‪.‬‬
‫ر＊ﺘﻴﺎ وﻳﻞ او ﺻﺪاﻗﺖ ﭘﻪ ！ﻮﻟﻨﻴﺰ ژوﻧﺪ ﻛ‪ ３‬د و‪－‬ﺆو او ！ﻮﻟﻨ‪ ３‬د ﺛﺒﺎت‪ ،‬أاأ‪،‬‬
‫ﺑﺎور او د ﻋﺰﺗﻤﻦ ژوﻧﺪ ﺿﻤﺎﻧﺖ ﻛﻮي‪.‬‬
‫ر＊ﺘﻴﺎ وﻳﻞ د ژوﻧﺪﻳﻮ ﻣﻠﺘﻮﻧﻮ او ！ﻮﻟﻨﻮ د ﭘﺮ ﻣﺨﺘ‪ ，‬او ﺑﻘﺎ ﺳﺘﺮ ﻋﺎﻣـﻞ دى‪.‬‬
‫د ﻛﻮر‪ ،‬ﻛﻠﻲ او ﻧﻮرو ！ﻮﻟﻨﻴﺰو ﭼﺎرو ﺳـﻤﻮن د ！ـﻮﻟﻨ‪ ３‬د و‪－‬ـﺆو د ﺧﭙـﻞ ﻣﻨ‪％‬ـﻲ‬
‫ﺑــﺎور‪ ،‬ﺻــﺪاﻗﺖ او ر＊ﺘﻴــﺎ وﻳﻠــﻮ ﭘــﺮ ﺑﻨــﺴ＀ وﻻؤ دى‪ .‬اﷲ ﺗﻌــﺎﻟﻰ‪ Y‬دﺧﭙﻠــﻮ‬
‫ﺑﻨـﺪ ‪－‬ــﺎﻧﻮ د ﻻر＊ــﻮوﻧﻮ او ！ــﻮﻟﻨﻴﺰ ژوﻧــﺪ د ﭼـﺎرو د ﺳــﻤﻮن ﻟﭙــﺎره‪ ،‬ﭘــﻪ ﺗﻘــﻮى‪،‬‬
‫ﺻﺪاﻗﺖ او ر＊ﺘﻴﺎ وﻳﻠﻮ اﻣﺮ ﻛﺆى دى‪.‬‬
‫ﺧﺪاى ‪ Y‬ﭘﻪ ﻗﺮآن ﻋﻈﻴﻢ اﻟﺸﺎن ﮐ‪ ３‬ﻓﺮﻣﺎﻳﻠﻲ دي‪:‬‬

‫‪٧٠‬‬
 ‫ژﺑﺎړه‪:‬‬
‫＇ﺨــﻪ و‪４‬ــﺮه وﻛــﺆئ او ﺗــﻞ ﻟــﻪ ر＊ﺘﻴﻨــﻮ‬ ‫‪Y‬‬
‫اى ﻣﺆﻣﻨــﺎﻧﻮ! ﻟــﻪ ﺧــﺪاى‬
‫ﺧﻠﻜﻮ ﺳﺮه اوﺳ‪５‬ﺈئ‪.‬‬
‫اى ﻣﺆﻣﻨــﺎﻧﻮ! ﻟــﻪ ﺧــﺪاى‪＇ Y‬ﺨــﻪ و‪４‬ــﺮه وﻛــﺆئ او وواﻳــﺊ ﭘﺨــﻪ او‬
‫ﻣﺤﻜﻤﻪ ﺧﺒﺮه‪.‬‬
‫‪r‬‬
‫واﻳﻲ ﭼــ‪ ３‬ﻳـــﻮ ﺳﺆى رﺳﻮل اﷲ ﺗــﻪ ورﻏﻰ او وﻳــ‪ ３‬وﻳـــــــﻞ‪:‬‬
‫‪r‬‬
‫ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ ! ﭘﻪ ﻣﺎ ﻛ‪＇ ３‬ﻠـﻮر ﺑـﺪ ﺧﻮﻳﻮﻧـﻪ دي‪ :‬ﻳـﻮ دا ﭼـ‪ ３‬ﺑـﺪ ﻛـﺎره‬
‫ﻳﻢ‪ ،‬دوﻳـﻢ دا ﭼـ‪ ３‬ﻏـﻞ ﻳـﻢ‪ ،‬در‪４‬ـﻴﻢ دا ﭼـ‪ ３‬ﺷـﺮاﺑﻲ ﻳـﻢ او ＇ﻠـﻮرم دا ﭼـ‪３‬‬
‫دروﻏﺠﻦ ﻫﻢ ﻳﻢ‪.‬‬
‫ﺗﺎﺳ‪ ３‬ﭼ‪ ３‬ﻣﺎﺗﻪ ﭘﻪ دې ＇ﻠﻮر واؤو ﻛ‪ ３‬د ﻫﺮ ﻳﻮه دﭘﺮ‪＋４‬ﻮدﻟﻮ اﻣﺮ ﻛﻮئ‪،‬‬
‫ﻧﻮ زه ﺑﻪ ﻳ‪ ３‬ﭘﺮ‪４‬ﺈدم‪.‬‬
‫‪r‬‬
‫رﺳﻮل اﷲ ﻫﻐﻪ ﺗﻪ وﻓﺮﻣﺎﻳﻞ‪)) :‬دروغ وﻳـــﻞ ﭘـــﺮ‪４‬ـــــﺈده‪((.‬‬
‫ﻫﻐﻪ ﺳﻤﺪﻻﺳﻪ د دروغ ﻧﻪ وﻳﻠﻮ ﻛﻠﻜﻪ ژﻣﻨﻪ وﻛﺆه او ﻛﻮر ﺗﻪ ﻻؤ‪.‬‬
‫د ﺷﭙ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬د ﺗ‪５‬ﺮ ﭘﻪ ＇‪５‬ﺮ ﺷﺮاب ＇‪＋‬ﻠـﻮ ﺗـﻪ زؤه وﺷـﻮ او ددې ﺗـﺮ ＇ـﻨ‪，‬‬
‫ﻳ‪ ３‬ﻟﻪ ﻳﻮې ﺑﺪ ﻟﻤﻨ‪ ３％＊ ３‬ﺳﺮه ﺑﺪ ﻛﺎرﺗـﻪ ﻫـﻢ زؤه وﭘﺎر‪４‬ـﺪه‪ .‬ﭘـﻪ ﻫﻤـﺪې‬
‫‪r‬‬
‫ﺷﻴﺒﻪ ﻛ‪ ３‬ﻫﻐﻪ ﺗﻪ ﻟﻪ رﺳﻮل اﷲ ﺳﺮه ﺧﭙﻠﻪ ژﻣﻨـﻪ ورﭘـﻪ ﻳـﺎد ﺷـﻮه‪ .‬ﻫﻐـﻪ‬
‫‪r‬‬
‫ﻓﻜﺮ وﻛﺆ ﭼ‪ ３‬ﻛﻪ ﺳﺒﺎ ﺗﻪ رﺳﻮل اﷲ ﻟﻪ ﻣﺎ＇ﺨﻪ د ﺷﺮاب ＇‪＋‬ﻠـﻮ او ﺑـﺪ‬
‫ﻛﺎرۍ ﭘﻮ＊ﺘﻨﻪ وﻛﺆي ﻧﻮ زه ﺑﻪ ＇ﻪ واﻳﻢ‪ ،‬ﻛـﻪ ر＊ﺘﻴـﺎ وواﻳـﻢ ﻧـﻮ د ﺷـﺮاﺑﻮ‬
‫او زﻧﺎ ﺳﺰا ﺑﻪ راﻛﺆل ﺷﻲ او ﻛﻪ دروغ وواﻳـﻢ ﻧـﻮ ﭘـﻪ ﺧﭙﻠـﻪ ژﻣﻨـﻪ ﺑـﻪ ﻣـ‪３‬‬
‫وﻓﺎ ﻧﻪ وي ﻛﺆې‪ .‬ﭘﻪ ﻫﻤﺪې اﻧﺪ‪＋４‬ﻨﻪ ﻛ‪ ３‬ﻟﻪ دﻏﻮ دواؤو ﻧـﺎوؤه ﻋﻤﻠﻮﻧـﻮ‬
‫＇ﺨﻪ ﺗ‪５‬ﺮ ﺷﻮ‪ ،‬ﺷﭙﻪ ﭼ‪ ３‬ﭘﺨﻪ ﺷﻮه ﻧـﻮ د ﻏـﻼ ﭘـﻪ ﻧﻴـﺖ راﭘـﻮر ﺗـﻪ ﺷـﻮ ﺧـﻮ‬
‫ﺑﻴﺎ ﻫﻢ ورﺳﺮه ﻫﻤﺪا ﭘﻮ＊ﺘﻨﻪ او اﻧﺪ‪＋４‬ﻨﻪ ﭘﻴﺪا ﺷـﻮه ﭼـ‪ ３‬ﺳـﺒﺎ ﺑـﻪ رﺳـﻮل‬
‫‪r‬‬
‫اﷲ ﺗـﻪ ＇ــﻪ واﻳـﻢ ﻛــﻪ دروغ واﻳــﻢ ﻧـﻮ ژﻣﻨــﻪ ﻣــ‪ ３‬ﻣﺎﺗ‪５‬ـﺈي او ﻛــﻪ ر＊ﺘﻴــﺎ‬
‫واﻳﻢ ﻧﻮ ﻻس ﻣ‪ ３‬ﻏﻮ＇‪５‬ﺈي‪ ،‬ﭘﻪ دې ﺗﻮ‪－‬ﻪ ﻫﻐﻪ ﻏﻼ ﻫﻢ ﭘﺮ‪＋４‬ﻮده‪.‬‬

‫‪٧١‬‬
 ‫‪r‬‬
‫ﺗﻪ ！ﻮﻟﻪ ﻛﻴﺴﻪ وﻛﺆه او ورﺗﻪ وﻳ‪ ３‬وﻳـــــﻞ‪:‬‬ ‫ﺳﻬﺎر ﻳ‪ ３‬رﺳﻮل اﷲ‬
‫د د روغ ﻧﻪ وﻳﻠﻮ او ر＊ﺘﻴﺎ وﻳﻠﻮ ﻟﻪ اﻣﻠﻪ ﺧﺪاى ﻟـﻪ ＇ﻠـﻮر واؤو ﻧـﺎوؤو‬
‫‪Y‬‬

‫‪r‬‬
‫ﺧﻮﻳﻮﻧــﻮ او ﻋﻤﻠﻮﻧــﻮ＇ﺨــﻪ وژﻏــﻮرﻟﻢ‪ .‬رﺳــﻮل اﷲ د ﻫﻐــﻪ ﭘــﻪ ﺧﺒــﺮه أ‪４‬ــﺮ‬
‫ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﻪ ﺷﻮ‪.‬‬
‫را‪＄‬ــﺊ ！ــﻮل دا ژﻣﻨــﻪ وﻛــﺆو ﭼــ‪ ３‬د ﺧﭙــﻞ ﻣــﺆﻣﻦ ﺑــﻪ ﻛﺘــﺎب ﻗــﺮاّن ﻋﻈــﻴﻢ‬
‫اﻟﺸﺎن ﭘﻪ ＇ﺮ‪－‬ﻨﺪ او ﭘﺮ‪４‬ﻜﻨﺪه ﺣﻜﻢ ﻋﻤﻞ وﮐ‪７‬و ﭼ‪ ３‬ﻓـــﺮﻣــﺎﻳــﻲ‪:‬‬
‫ژﺑﺎړه‪:‬‬
‫＇ﺨﻪ و‪４‬ﺮه وﻛﺆئ او ﺗﻞ ﻟﻪ ر＊ﺘﻴﻨﻮ ﺧﻠﻜـﻮ ﺳـﺮه اوﺳـ‪５‬ﺈئ"‪.‬‬ ‫‪Y‬‬
‫"ﻟﻪ ﺧﺪاى‬
‫دا ‪＄‬ﻜﻪ ﭼ‪ ３‬ﭘﻪ ﻫﻤﺪې ﻛ‪ ３‬د دﻧﻴﺎ او اّﺧﺮت د ﺑﺮي رﻣﺰ ﻧﻐ‪＋‬ﺘﻰ دى‪.‬‬

‫ﭘﻮ＊ﺘﻨ‪:３‬‬
‫‪ .١‬ر＊ﺘﻴﺎ وﻳﻞ ＇ﻪ ‪ ３＂－‬ﻟﺮي؟‬
‫‪ .٢‬ر＊ﺘﻴﺎ وﻳﻞ د ﭼﺎ ﺻﻔﺖ دى؟‬
‫‪ .٣‬د ﻋﺒﺎدت ﺗﺮ ＇ﻨ‪ ，‬ﮐﻮم ‪請‬ﻔﺖ ﺿﺮوري دى؟‬
‫‪ .٤‬د اﺳﻼﻣﻲ ﻋﻘﻴﺪې ﺑﻨﺴ＀ ﭘﺮ ＇ﻪ اﻳ‪＋‬ﻮدل ﺷﻮى دى؟‬
‫‪r‬‬
‫‪ .٥‬رﺳﻮل اﷲ ﻫﻐﻪ ﺑﺪ ﻋﻤﻠﻪ ﺳـﺆي ﺗـﻪ د ﻛـﻮم ﻧـﺎوؤه ﺧـﻮى د ﭘـﺮ‪４‬ـ‪＋‬ﻮدﻟـﻮ اﻣـﺮ ﻛـﺆى و او‬
‫ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻳ‪＇ ３‬ﻪ ﺷﻮه‪.‬‬

‫ﻣﻌﻨﻰ‪:‬‬ ‫ﻟﻐﺖ‪:‬‬
‫وﻋﺪه‬ ‫ژﻣﻨﻪ‬
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬ ‫！ﻮﻟﻨﻴﺰ‬
‫ﻏﻨﺪﻧﻪ‬ ‫ﻣﺬﻣﺖ‬
‫ﻗﺎﻃﻊ‬ ‫ﭘﺮ‪４‬ﻜﻨﺪه‬

‫‪ v‬زده ﻛﻮوﻧﻜﻰ دې ﭘﻮرﺗﻨﻲ ﻟﻐﺘﻮﻧﻪ ﭘﻪ ﺟﻤﻠﻮ ﻛ‪ ３‬اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛـﺆي او ﭘـﻪ ﺧﭙﻠـﻮ ﻛﺘـﺎﺑﭽﻮ‬
‫ﻛ‪ ３‬دې وﻟﻴﻜﻲ‪.‬‬

‫‪٧٢‬‬
 ‫ﻧﺎﭘﻮﻫﻲ رﻧ‪ ＃‬دى‬
‫ﻧﺎ ﭘﻮﻫﻲ ﻏﻮﻧﺪې ﺑﻞ ﻧﺸﺘﻪ ﭘﻪ ﺟــــــــﻬﺎن رﻧـــ‪＃‬‬

‫اﺧﺘﻪ ﻣﻪ ﺷﻪ ＇ﻮك ﭘﻪ ﻫﺴ‪ ３‬ﺑ‪ ３‬درﻣـــــﺎن رﻧ‪＃‬‬

‫ﭼ‪ ３‬ﻧﻪ ﺧﭙﻠﻪ ﻋﻼج ﻛﺆاى ﺷﻲ ﻧﻪ ﺑﻞ ﭘﻮه ﻛﺆي‬

‫ﭼــــﺎره ﻧﻪ ﻟﺮي ﺑ‪ ３‬ﻣﺮ‪－‬ﻪ د ﺣﻴــــــــــــﻮان رﻧــــ‪＃‬‬

‫ﻛﻮم وﻃﻦ ﭼ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬د ﻋﻠﻢ ﺑﺮﺧــــــــــﻪ ﻟـــــﺈ وي‬

‫ﻫﻢ ﻟﻪ ﻣ‪％‬ﻜ‪ ３‬ﻧـــﻪ ور‪＄‬ﻲ ﻫﻢ ﻟﻪ آﺳﻤﺎن رﻧ‪＃‬‬

‫‪＄‬ﺎن ‪＄‬ﺎﻧﻲ ﻟﻮﻳﻪ ﺑـــــــﻼ ده و ﻫــــﺮ ﻗـــــﺎم ﺗــﻪ‬

‫ﺧﺪاى دې ﻧﻪ وروﻟـــﻲ ﭼﺎﺗﻪ داﺳ‪ ３‬ﺷﺎن رﻧ‪＃‬‬

‫ﭘﻪ ﻳﻮه زؤه ﭼ‪ ３‬د ﺧﭙـﻠﻮاﻧﻮ ﺳــﺮه ژوﻧﺪ ﻛﺆي‬

‫ﺧﻮد ﺑﻪ ورك وي ﻟﻪ دې ！ﻮﻟﻮ د اّرﻣﺎن رﻧ‪＃‬‬

‫ﻛﻪ ﭘﻪ ﻫﺮ＇ﻪ اؤ ＇ﻮك ﻻس ﺗﻪ د د＊ﻤﻦ وي‬

‫ﺗﺮ دې ﭘﻮرﺗﻪ ﭘﺮ دﻧﻴﺎ ﻧﺸﺘﻪ ﺑـــــﻞ ‪－‬ﺮان رﻧ‪＃‬‬

‫ﺳﭙﺎر＊ﺘﻨﻪ‪:‬‬

‫· ＊ﺎﻏﻠﻰ ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې ﺷﻌﺮ ﻣﻌﻨﻰ ﮐ‪７‬ي او د ﻧﺎﭘﻮﻫ‪ ９‬ﭘﻪ ﻫﮑﻠﻪ دې ﻟﻨ‪ ６‬ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ورﮐ‪７‬ي‪.‬‬

‫· زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې د ﺷﻌﺮ ﻣﻄﻠﺐ ﭘﻪ ﻧﺜﺮ وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬

‫· زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې ﭘﻪ وار ﺳﺮه د ﺷﻌﺮ ﻳﻮ ﻳﻮ ﺑﻴﺖ ﻣﻌﻨﺎ ﮐ‪７‬ي‪.‬‬

‫‪٧٣‬‬
 ‫ﻣﺮﺳــﺘﻪ‬
‫د ！ــﻮﻟﻨﻴﺰ ژوﻧــﺪ ﭘــﻪ ﺑﻬﻴــﺮ ﻛ ـ‪ ３‬د ﻳــﻮه ﺑــﻞ ﻣﺮﺳــﺘﻮ ﺗــﻪ اؤﺗﻴــﺎ ﻳــﻮ ＇ﺮ‪－‬ﻨــﺪ‬
‫ﺣﻘﻴﻘــﺖ دى‪ .‬د ！ــﻮﻟﻨﻴﺰ ژوﻧــﺪ اؤﺗﻴــﺎوې‪ ،‬ﻣــﺴﺎﻳﻞ او ﺳــﺘﻮﻧﺰې دوﻣــﺮه‬
‫أ‪４‬ﺮې دي ﭼ‪ ３‬ﻫﻴ（ﻮك ﻳ‪ ３‬ﻫﻢ ﭘﻪ ﻳﻮازې ‪＄‬ﺎن د ﭘـﻮره ﻛﻮﻟـﻮ او اواروﻟـﻮ‬
‫ﻟﻪ ﺗﻮاﻧﻪ ﻧﺸﻲ وﺗﻼى‪ .‬د ﻣﺮﺳﺘ‪ ３‬ﺧﺼﻮﺻﻴﺖ دا دى ﭼـ‪ ３‬اﻏ‪５‬ـﺰه ﻳـ‪ ３‬ﻟـﻪ‬
‫اﻧﻔﺮادي ﻛﺎر او ﻓﻜﺮ ＇ﺨﻪ ＇ﻮ ﭼﻨﺪه زﻳﺎﺗﻪ وي‪.‬‬
‫د ﺧﭙﻞ ﻣﻨ‪％‬ﻲ ﻣﺮﺳﺘﻮ ﺿـﺮورت ﻧـﻪ ﻳـﻮازې دﻛـﻮر‪ ،‬ﻛﻠـﻲ او ﻳـﻮه ﻫ‪５‬ـﻮاد د و‪－‬ـﺆو ﺗـﺮ‬
‫ﻣ ـﻨ‪ ＃‬ﻣﻮﺟــﻮد دى‪ ،‬ﺑﻠﻜــ‪ ３‬ﭘــﻪ ﻧﺆﻳﻮاﻟــﻪ ﺳــﻄﺤﻪ د ﻫ‪５‬ﻮادوﻧــﻮ ﺗــﺮﻣﻨ‪ ＃‬ﻫــﻢ د ژوﻧــﺪ ﭘــﻪ‬
‫‪２－‬ﻮ اؤﺧﻮﻧﻮ ﻛ‪ ３‬د ﻣﺮﺳﺘ‪ ３‬ارز＊ﺖ او ﺿﺮورت ورځ ﭘﻪ ورځ زﻳﺎﺗ‪５‬ﺈي‪.‬‬
‫اﺳﻼم د ﻧﺆة ﺗﺮ ！ﻮﻟﻮ ادﻳﺎﻧﻮ ﻏـﻮره‪ ،‬ژوﻧـﺪى او ！ـﻮﻟﻨﻴﺰ دﻳـﻦ دى ﭼـ‪ ３‬د‬
‫و‪－‬ــﺆو ！ــﻮﻟﻨﻴﺰو ﺣﻘﻮﻧـﻮ‪ ،‬ﻫﻮﺳــﺎ او ﭘــﺘﻤﻦ ژوﻧــﺪ ﺗــﻪ ﭘﻜــ‪ ３‬زﻳﺎﺗــﻪ ﭘﺎﻣﻠﺮﻧــﻪ‬
‫ﺷــﻮې ده ﻟـــﻪ ﻫﻤـــﺪې اﻣﻠـــﻪ ﻳـــ‪ ３‬د ﻳـــﻮې ﻣـــﺬﻫﺒﻲ او ﺳـــﻮﻛﺎﻟﻪ ！ـــﻮﻟﻨ‪ ３‬د‬
‫ﺟﻮؤوﻟﻮ او ﺧﭙﻞ ﻣﻨ‪％‬ﻲ ﻣﺮﺳﺘﻮ ﻟﭙﺎره أ‪４‬ﺮ رو＊ﺎﻧﻪ اﺻﻮل وؤاﻧﺪې ﻛﺆي‬
‫دي‪.‬‬
‫ﺧﺪاى‪ Y‬ﭘﻪ ﻗﺮآن ﻋﻈﻴﻢ اﻟﺸﺎن ﮐ‪ ３‬ﻓﺮﻣﺎﻳﻠﻲ ﭼ‪:３‬‬
‫！ﻮل د ﺧﺪاى‪ Y‬ﭘﻪ ﭘﺆي )د اﺳﻼم دﻳﻦ( ﻣﻨ‪／‬ـﻮﻟ‪＊ ３‬ﺨـ‪ ３‬ﻛـﺆئ )ﺳـﺮه‬
‫ﻳﻮﺷﺊ( ﻣﺘﻔﺮق او ﺧﻮاره ﻛ‪５‬ﺈئ ﻣﻪ‪.‬‬
‫ﭘﻪ ﻧ‪５‬ﻚ ﻛﺎر او ﺗﻘﻮى ﻛ‪ ３‬ﻟﻪ ﻳﻮه ﺑﻞ ﺳﺮه ﻣﺮﺳﺘﻪ وﻛﺆئ ﻧﻪ ﭘـﻪ ‪－‬ﻨـﺎه‬
‫او ﻇﻠﻢ ﻛ‪.３‬‬
‫ْﻣﻨـﺎن ﺳـﺮه ورو‪１‬ـﻪ دي ﻧـﻮ د دوو ورو‪１‬ـﻮ ﺗـﺮ ﻣـﻨ‪＃‬‬
‫ﭘﻪ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺳﺮه ﻣﻮ‬
‫ﻣﻮ روﻏﻪ ﺟﻮؤه او ﺳـﻮﻟﻪ وﻛـﺆئ‪ .‬اﺳـﻼم د ﻳـﻮ ﺑـﺸﭙﺆ او ﺟـﺎﻣﻊ دﻳـﻦ‬
‫ﭘﻪ ﺣﻴﺚ د ！ﻮﻟﻨ‪ ３‬د ﺳﻤﻮن ﻟﭙﺎره زﻳﺎﺗﻪ ﭘﺎﻣﻠﺮﻧﻪ ﻛـﺆې ده او د ﺧﭙﻠـﻮ‬
‫ﻻر＊ﻮوﻧﻮ ﭘﻪ ﺗﺮڅ ﻛ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬د ！ـﻮﻟﻨﻴﺰو ﻣﺮﺳـﺘﻮ ﻏـﻮره ﻻرې ﭼـﺎرې او‬
‫ﺑﻨﻴﺎدي اﺻﻮل ﺑﻴﺎن ﻛﺆي او ﻫﻐﻪ ﭘﻪ ﻻﻧﺪې ډول دي‪:‬‬

‫‪٧٤‬‬
‫‪ .١‬د ﻫﺮ ﻛﺎر ﻟﭙﺎره ﺑﺎﻳﺪ ﻟﻮﻣﺆى ﻣﻘﺪﻣﺎت ﺑﺮاﺑـﺮ ﺷـﻲ‪ ،‬ﻟـﻪ ﻫﻤـﺪې اﻣﻠـﻪ‬
‫اﺳﻼم ﻟﻮﻣﺆى د ！ﻮﻟﻨ‪ ３‬و‪－‬ﺆي وﺣﺪت او ﻳﻮواﻟﻲ ﺗـﻪ راﺑـﻮﻟﻲ‪＄ ،‬ﻜـﻪ‬
‫ﻣﺮﺳﺘﻪ او ﺗﻌـﺎون د ﻧﻈـﺮ او ﻋﻤـﻞ ﻟـﻪ وﺣـﺪت ＇ﺨـﻪ ﭘﺮﺗـﻪ ‪－‬ـﺮان ﻛـﺎر‬
‫دى‪.‬‬
‫‪ .٢‬ﻣﺮﺳﺘﻪ ﺑﺎﻳﺪ د ﺧﻴﺮ او ﺗﻘﻮى ﻟﭙﺎره وﺷﻲ‪ .‬ددې اﺻـﻞ ﺳـﺎﺣﻪ دوﻣـﺮه‬
‫ﭘﺮاﺧﻪ ده ﭼـ‪ ３‬ﺑـ‪ ３‬ﻟـﻪ ﺷـﻜﻪ ﻫﻐـﻪ ！ـﻮﻟ‪＊ ３‬ـ‪ ３２／５‬ﭘﻜـ‪ ３‬راﺗـﻼى ﺷـﻲ‬
‫ﭼــ‪ ３‬د و‪－‬ــﺆو او ！ــﻮﻟﻨ‪ ３‬د ﻫﻮﺳــﺎ او ﭘــﺘﻤﻦ ژوﻧــﺪ او ﭘــﺮ ﻣﺨــﺘ‪，‬‬
‫ﻟﭙﺎره ﺿﺮور دي‪.‬‬
‫‪ .٣‬ﻟﻪ ﻳﻮ ﺑﻞ ﺳـﺮه د ﻣﺮﺳـﺘ‪ ３‬اﺣـﺴﺎس ﺑﺎﻳـﺪ د اﺳـﻼﻣﻲ وروروﻟـ‪ ９‬او ﻋـﺪاﻟﺖ‬
‫ﻏــﻮ＊ﺘﻨ‪ ３‬ﭘــﺮ ﻋــﺎﻟﻲ روﺣﻴــﻪ وﻻؤ وي‪ .‬ﻫﻤﺪﻏــﻪ اﺻــﻞ‪！ ،‬ﻮﻟﻨــﻪ او و‪－‬ــﺆي د‬
‫ﻧ‪５‬ﻜﻤﺮﻏ ـ‪ ９‬ﭘــﻪ ﻟــﻮر ﺑﻴــﺎ ﻳــﻲ‪ .‬ددې ﺑــﺮ ﻋﻜــﺲ ﭘــﻪ ﻫــﺮه ！ﻮﻟﻨــﻪ ﻛــ‪ ３‬ﭼــ‪ ３‬د‬
‫اﺳــﻼﻣﻲ اﺧــﻮت‪ ،‬ﻣﺮﺳــﺘ‪ ３‬او ﺗﻌــﺎون ‪＄‬ــﺎى د ﺣــﺎﻛﻢ او ﻣﺤﻜــﻮم‪ ،‬ﻇــﺎﻟﻢ او‬
‫ﻣﻈﻠﻮم اؤﻳﻜﻮ ﻧﻴﻮﻟﻰ وي‪ ،‬ﻫﻐﻪ ！ﻮﻟﻨﻪ ﻟﻪ زوال ﺳﺮه ﻣﺨﺎﻣﺦ ﮐ‪８５‬ي‪.‬‬
‫‪ .٤‬ﭘــﻪ ﻧ‪５‬ﻜ ـ‪ ９‬او ﺧﻴــﺮ ﻛــ‪ ３‬ﻣﺮﺳــﺘﻪ ﻛــﻮل ﺑﺎﻳــﺪ د ﻳــﻮه ﺳــﭙﻴ（ﻠﻲ اﺳــﻼﻣﻲ‬
‫اﺣﺴﺎس او ﺗﻘـﻮى ﭘـﺮ ﺑﻨـﺴ＀ وﻻؤه وي‪ ،‬ﻛـﻪ ﻧـﻪ ﻧـﻮ ﻫﻐـﻪ ﺑـﻪ ﭘـﻪ ر＊ـﺘﻴﻨ‪３‬‬
‫ﺗﻮ‪－‬ﻪ داﺳ‪－ ３‬ﮕ＂ﻮره ﻣﺮﺳﺘﻪ ﻧـﻪ وي ﭼـ‪ ３‬اﺳـﻼم ﻣـﻮإ ﺗـﻪ ﭘـﺮې اﻣـﺮ ﻛـﻮي‪،‬‬
‫ﺑﻠﻜ‪ ３‬ﻫﻐﻪ ﺑﻪ ﭘﻪ ‪－‬ﻨﺎه‪ ،‬ﺗﻴﺮي او ﺣﻖ ﺧﻮؤﻟﻮ ﻛ‪ ３‬ﻣﺮﺳﺘﻪ وي‪.‬‬
‫‪ .٥‬ﭘﻪ ﻇﻠﻢ‪ ،‬ﻧﺎوؤه او ﻧﺎروا ﻛﺎروﻧﻮ ﻛ‪ ３‬ﺑﺎﻳﺪ ﻟﻪ ﻫﻴﭽﺎ ﺳﺮه ﻣﺮﺳﺘﻪ وﻧـﻪ‬
‫ﺷﻲ ﻛﻪ ＇ﻪ ﻫﻢ زﻣﻮإ أ‪４‬ﺮ ﻧﮋدې دوﺳﺘﺎن او ﻳﺎ ﺧﭙﻠﻮان وي‪ .‬ﭘـﻪ ﻇﻠـﻢ‬
‫او ﻧﺎروا ﻛ‪ ３‬ﻟﻪ ﭼﺎ ﺳﺮه ﻣﺮﺳﺘﻪ ﻛﻮل ﺳﺘﺮ ﻇﻠﻢ او ‪－‬ﻨﺎه ده او ﻇﻠـﻢ د‬
‫！ﻮﻟﻨ‪ ３‬د ﭘﺮﻣﺨﺘ‪ ，‬ﺑﻨﻴﺎدوﻧﻪ ﻟﻪ ﺑ‪５‬ﺨﻪ ﻧﺆوي‪.‬‬
‫‪ .٦‬اﺳﻼم د ！ﻮﻟﻨ‪ ３‬ﺑ‪５‬ﻮزﻟﻮ‪ ،‬اؤو‪ ،‬ﺑ‪ ３‬ﻻﺳﻮ‪ ،‬ﺑ‪ ３‬ﭘ‪＋‬ﻮ‪ ،‬ؤﻧﺪو او ﻧﻮرو ﺗـﻪ‬
‫أول أول ﺗـــﺪاﺑﻴﺮ ﻏـــﻮره ﻛـــﺆي دي ﭼـــ‪ ３‬د ！ـــﻮﻟﻨ‪ ３‬ددﻏـــ‪ ３‬ﻃـــﺒﻘ‪３‬‬
‫اؤﺗﻴﺎوې ﺗﺮ ﺳﺮه ﺷﻲ او ！ﻮﻟﻨﻴﺰ ﺣﻴﺜﻴﺖ ﻳ‪ ３‬ﺧﻮﻧﺪي ﭘﺎﺗ‪ ３‬ﺷﻲ‪.‬‬

‫‪٧٥‬‬
‫ﻋ ـﺸﺮ او ﻧــﻮرو ﺻــﺪﻗﺎﺗﻮ د و‪ ４‬ـﺶ ﭘــﻪ‬
‫ﭘــﻪ دې ﻣﻨﻈــﻮر اﺳــﻼم د زﻛــﺎت‪ُ ،‬‬
‫ﻫﻜﻠﻪ ﻣﻨﻈﻢ اﺻﻮل او ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻟﺮي‪.‬‬
‫‪r‬‬
‫رﺳـــﻮل اﷲ ﻫﻐـــﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒـــﺮ دى ﭼـــ‪ ３‬ﺧﭙـــﻞ ژوﻧـــﺪ ﻳـــ‪ ３‬د ﺑ‪５‬ـــﻮزﻟـــﻮ او‬
‫ﻣﺴﻜﻴﻨﺎﻧﻮ ﭘﻪ أول ﺗ‪５‬ﺮ ﻛﺆ او دا دﻋﺎ ﻳ‪ ３‬وﻛﺆه‪:‬‬
‫)اى ﺧﺪاﻳﻪ! ﻣﺎ ﭘﻪ ﻣﺴﻜﻴﻨﺔ ﻛ‪ ３‬ژوﻧﺪى وﻟﺮه او د ﻣـﺴﻜﻴﻨﺎﻧﻮ‬
‫‪r‬‬
‫ﭘﻪ أﻟﻪ ﻛ‪ ３‬ﻣ‪ ３‬ﭘﻮرﺗـﻪ ﻛـﺆه( ﺳـﺮ ﺑ‪５‬ـﺮه ﭘـﺮدې رﺳـﻮل اﷲ ﻫـﻢ د ！ـﻮﻟﻨ‪ ３‬د‬
‫ﻫﺮې ﻃﺒﻘ‪ ３‬ﺧﻠﻜﻮ ﭘﻪ ﺗ‪５‬ﺮه ﺑﻴﺎ ﻟﻪ ﺑ‪５‬ﻮزﻟﻮ او اړو ﺳﺮه ﺧﭙﻠـﻪ ﺧﻮاﺧـﻮإي‪،‬‬
‫ﻼ ﺛﺎﺑﺘﻪ ﻛﺆې ده‪.‬‬
‫ﻫﻤﺪردي او ﻣﺮﺳﺘﻪ ﻋﻤ ً‬
‫‪r‬‬
‫د رﺳﻮل اﷲ د ﻛﻮر ﭼﻮﺗﺮه د ﺑ‪５‬ـﻮزﻟـﻮ او ﻣـﺴﻜﻴﻨﺎﻧﻮ د ﭘﻨـﺎه ‪＄‬ـﺎى او د‬
‫ﺳﺮ ﺳﻴﻮرى و‪.‬‬

‫ﭘﻮ＊ﺘﻨ‪:３‬‬
‫‪ .١‬ﭘﻪ اﺳﻼم ﻛ‪ ３‬ﻟـﻪ ﺑ‪５‬ـﻮزﻟـﻮ ﺳـﺮه د ﻣﺮﺳـﺘ‪ ３‬ﻟﭙـﺎره ﻛـﻮم أول ﻋﻤﻠـﻲ ﺗـﺪاﺑﻴﺮ ﻏـﻮره‬

‫ﻛﺆاى ﺷﻮي دي؟‬

‫‪ .٢‬ﻣﺮﺳﺘﻪ ﭘﻪ ﻛﻮﻣﻮ ﻣﻮاردو ﻛ‪ ３‬ﻏﻮره ده؟‬

‫‪ .٣‬د ﻣﺮﺳﺘ‪ ３‬ﭘﻪ ﻫﻜﻠﻪ ﺧﺪاى‪＇ Y‬ﻪ ﻓﺮﻣﺎﻳﻠﻲ دي؟ ﻟﻪ ﻳﺎدو ﻳ‪ ３‬زده ﮐ‪７‬ئ‪.‬‬

‫‪ .٤‬زده ﻛﻮوﻧﻜﻲ دې ﭘﻪ ！ـﻮﻟﻨﻴﺰ ژوﻧـﺪ ﻛـ‪ ３‬د ﻣﺮﺳـﺘ‪ ３‬د اﻫﻤﻴـﺖ ﭘـﻪ ﺑﺮﺧـﻪ ﻛـ‪ ３‬ﻟـﺲ‬

‫ﻛﺮ＊‪ ３‬ﻣﻘﺎﻟﻪ وﻟﻴﻜﻲ‪.‬‬

‫‪＊ .٥‬ــﻮوﻧﻜﻰ دې ﻟــﻪ ﻫﻤــﺪې ﻟﻮﺳــﺖ ＇ﺨــﻪ زده ﻛﻮوﻧﻜــﻮ ﺗــﻪ ﻳــﻮ ﭘــﺎرا‪－‬ﺮاف اﻣــﻼ‬

‫وواﻳﻲ‪.‬‬

‫‪٧٦‬‬
 ‫د ﻋﺎﳌﺎﻧﻮ ﻓﻀﻴﻠﺖ‬
‫ﻋﺎﻟﻤﺎن دي رو＊ﻨﺎﻳـــــــﻲ ددې دﻧﻴـــﺎ‬
‫ﻋﺎﻟﻤﺎن دي د ﺗﻤﺎم ﺟﻬﺎن ﭘ‪５‬ﺸﻮا‬
‫‪r‬‬
‫ﻛﻪ ＇ﻮك ﻻر ﻏﻮاؤي و ﺧﺪاى‪ Y‬وﻫﻢ رﺳﻮل ﺗﻪ‬
‫ﻋﺎﻟﻤﺎن دي ددې ﻻرې رﻫﻨــــﻤﺎ‬
‫ﻛﻴﻤﻴﺎ ‪－‬ﺮ ﻛﻪ د ﻛﻴﻤﻴﺎ ﭘﻪ ﻃﻠﺐ ‪－‬ﺮ‪＄‬ﻲ‬
‫ﻫﻤﺪﻣﻲ د ﻋـــــﺎﻟﻤﺎﻧﻮ ده ﻛﻴﻤﻴﺎ‬
‫ﭘﻪ ﻣﺠﻠﺲ د ﻋﺎﻟﻤﺎﻧﻮ ﺑﻪ ﺳﺮه زر ﺷــــﻲ‬
‫ﻛﻪ ＇ﻮك ﻛﺎ‪１‬ﻰ وي ﻳــــﺎ ﻟﻮ！ﻪ د ﺻﺤﺮا‬
‫ﺟﺎﻫﻼن دي ﭘﻪ ﻣﺜﺎل د ﻣُـــــــﺮد‪－‬ﺎﻧـــــﻮ‬
‫ﻋــﺎﻟﻤــﺎن دي ﭘﻪ ﻣﺜﺎل د ﻣﺴﻴﺤﺎ‬
‫ﭼ‪ ３‬ﻣﺮده ﻳ‪ ３‬ﻟﻪ ﻧﻔﺴــــﻪ ژوﻧﺪى ﻛ‪８５‬ي‬
‫ﻋـﺎﻟــﻤـﺎن دي واؤه ﻫﺴ‪ ３‬اوﻟﻴﺎ‬
‫ﻫﺮ ﺳﺆى ﭼ‪ ３‬رﺗﺒﻪ ﻧـــــــــــﻪ ﻟﺮي د ﻋﻠﻢ‬
‫ﺳﺆى ﻧﻪ دى ﺧﺎﻟــﻲ ﻧﻘﺶ دى ‪－‬ﻮﻳﺎ‬
‫زه "رﺣﻤﺎن" ﺣﻠﻘﻪ ﺑ‪／‬ﻮش د ﻫﺮ ﻋﺎﻟﻢ ﻳﻢ‬
‫ﻛـﻪ اﻋﻠﻰ دى ﻛـــﻪ اوﺳﻂ دى ﻛﻪ ادﻧﺎ‬
‫)رﺣﻤﺎن ﺑﺎﺑﺎ(‬

‫ﺗﻤﺮﻳﻦ‪:‬‬
‫‪ o‬زده ﻛﻮوﻧﻜﻲ دې ﻻﻧﺪې ﻟﻐﺘﻮﻧﻪ ﻣﻌﻨﺎ او ﭘﻪ ﺟﻤﻠﻮ ﻛ‪ ３‬اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﺆي‪.‬‬
‫‪ -‬ﭘ‪５‬ﺸﻮا ‪ -‬ﺻﺤﺮا ‪ -‬اﻋﻠـٰﻰ‬
‫‪ o‬زده ﻛﻮوﻧﻜﻲ دې ﭘﻮرﺗﻨﻰ ﺷﻌﺮ ﭘﻪ ﻛﺘﺎﺑﭽﻮ ﻛ‪ ３‬وﻟﻴﻜﻲ او ﺑﻴﺎ دې ﭘﻪ ﻧﺜﺮ واړوي‪.‬‬
‫‪＊ o‬ـﺎﻏﻠﻰ ＊ـﻮوﻧﮑﻰ دې د ﻣـﺘﻦ ﻫﻤﻘﺎﻓﻴـﻪ ﮐﻠﻤــ‪ ３‬ﻟـﻪ زده ﮐﻮوﻧﮑـﻮ ＇ﺨـﻪ وﭘﻮ＊ــﺘﻨﻲ او د‬
‫ﻫﻐﻮى ﻏﻠﻄ‪ ９‬دې ور ﭘﻪ ‪－‬ﻮﺗﻪ ﮐ‪７‬ي‪.‬‬

‫‪٧٧‬‬
 ‫ﻧﻪ ﺑﺪ ﻟ‪５‬ﺪوﻧﻜﻲ ﻧﻮﻣﻮﻧﻪ‬
‫ﭘﻪ ﭘ‪＋‬ﺘﻮ ﻛ‪＄ ３‬ﻴﻨ‪ ３‬ﻧﻪ ﺑﺪﻟ‪５‬ﺪوﻧﮑﻲ ﻧﻮﻣﻮﻧﻪ ﻫﻢ ﺷـﺘﻪ ﭼـ‪ ３‬ﻫﻐـﻪ ﭘـﻪ ！ﻮﻟـﻮ‬
‫ﺣﺎﻻﺗﻮ ﻛ‪ ３‬ﭘﻪ ﻳﻮ ډول اﺳﺘﻌﻤﺎﻟ‪５‬ﺈي او ﭘﻪ ﭘﺎى ﻛـ‪ ３‬ﻳـ‪ ３‬ﻛـﻮم ﺑـﺪﻟﻮن ﻧـﻪ‬
‫را‪＄‬ﻲ‪ .‬دﻏﻪ ډول ﻧﻮﻣﻮﻧﻪ ﭘﻪ ﺑ‪５‬ﻼﺑ‪５‬ﻠﻮ ﺣﺎﻻﺗﻮ ﻛ‪ ３‬ﻻﻧﺪې ＊ﻮدل ﻛ‪５‬ﺈي‪.‬‬
‫‪ -١‬ﻫﻐﻪ ﻧـﻮم ﭼـ‪ ３‬ﭘـﻪ ﭘـﺎى ﻛـ‪ ３‬ﻳـ‪) ３‬اﻟـﻒ( راﻏﻠـﻰ وي ﻟﻜـﻪ‪ :‬اى ﻛﺎﻛـﺎ!‬
‫دادا ﻣ‪ ３‬راﺗﻪ ﻳﻮ ＊ﻪ ﻗﻠﻢ راووؤ‪ .‬ﺣﻤﻴﺪ ﭘﻪ ﺧﻨﺪا راﻏﻰ‪.‬‬
‫‪ -٢‬ﻫﻐــﻪ ﻧﺮﻳﻨــﻪ ﻧــﻮم ﭼــ‪ ３‬ﭘــﻪ ﻛﻮﭼﻨــﺔ )ه( ﺧــﺘﻢ وي‪ ،‬ﻟﻜــﻪ‪ :‬اى ﻧﻴﻜــﻪ!‬
‫‪＄‬ﻠﻤﻲ ﺗﻪ ﺧﭙﻞ ﺗﺮه ﻗﻠﻢ وﺑﺎ＊ﻪ‪ ،‬ﺑ‪ ３‬زؤه ﺳﺆى ﻫ‪ ＆５‬ﻧﻪ ﺷﻲ ﻛﻮﻻى‪.‬‬
‫‪ -٣‬ﻫﻐﻪ ﻧﻮم ﭼ‪ ３‬ﭘﻪ ﭘﺎى ﻛ‪ ３‬ﻳـ‪＇ ３‬ﺮ‪－‬ﻨـﺪ او اوإد واو وي ﻟﻜـﻪ‪ :‬ﭘ‪５‬ـﺸﻮ‬
‫ﻏﻮ＊ﻪ وﺗ‪＋‬ﺘﻮﻟﻪ‪ .‬زه د ﭘ‪＋‬ﺘﻮ ﭘﻪ ژب دود ﭘﻮﻫ‪５‬ﺈم‪.‬‬
‫‪ -٤‬ﻫﻐﻪ ﻧﻮم ﭼ‪ ３‬ﭘﻪ زورﮐـ‪ ９‬واﻟـﻪ )ة( ﺧـﺘﻢ وي ﻟﻜـﻪ‪ :‬ﻧﺠﻠـﺔ‪ ،‬إﻟـﺔ‪،‬‬
‫＇ﻮﻛﺔ‪ ،‬ﻧ‪７‬ۍ‪.‬‬
‫‪ -٥‬ﻫﻐﻪ ﻧﻮم ﭼ‪ ３‬ﭘﻪ اوإده )ې( ﺧﺘﻢ وي ﻟﻜـﻪ‪ :‬ادې ﺷـﻮدې راوړې‪ ،‬ﻟـﻪ‬
‫ﺧﻮا＊‪ ３‬ﺳﺮه ﻳ‪ ３‬وﺧﻮړې‪.‬‬
‫‪ -٦‬ﻫﻐﻪ ﻧﺮﻳﻨﻪ ﻧﻮم ﭼ‪ ３‬ﭘﻪ ＇ﺮ‪－‬ﻨﺪه )ي( ﺧـﺘﻢ وي ﻟﻜـﻪ‪ :‬ﻣـﻮ ﭼـﻲ ﺑﻮ！ﻮﻧـﻪ‬
‫و‪－‬ﻨﺄل‪ ،‬دوﺑﻲ زﻣﺎ در‪４‬ﺸﻲ ﺳﺒﺎﺗﻪ راوړي‪.‬‬
‫‪ -٧‬ﻫﻐﻪ ﻣﺬﻛﺮ ﻧﻮم ﭼ‪ ３‬ﭘﻪ ＇ﺮ‪－‬ﻨﺪه )ه( ﺧﺘﻢ وي ﻟﻜﻪ‪:‬‬
‫‪－‬ﺮاﻧﻪ ﻣ‪５‬ﻠﻤﻪ! أوأة وﺧﻮره‪ .‬ﮐﻮرﺑﻪ ﻣ‪５‬ﻠﻤﻪ ﺗﻪ ﭘﻪ درﻧﻪ ﺳﺘﺮ‪－‬ﻪ ‪－‬ﻮري‪.‬‬

‫‪ v‬زده ﮐــﻮوﻧﮑﻲ دې د ﻧــﻪ ﺑﺪﻟﻴــﺪوﻧﮑﻮ ﻧﻮﻣﻮﻧــﻮ ﻣــﺘﻦ وﻟــﻮﻟﻲ او ﻣﻬــﻢ ！ﮑــﻲ دې ﻟــﻪ‬
‫ﻳﺎدو زده ﮐ‪７‬ي‪.‬‬
‫‪ v‬زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې د ﻧﻪ ﺑﺪﻟﻴﺪوﻧﮑﻮ ﻧﻮﻣﻮﻧﻮ ﻧﻮر ﻣﺜﺎﻟﻮﻧﻪ ﭘـﻪ ﮐﻠﻤـﻮ او ﺟﻤﻠـﻮ ﮐـ‪３‬‬
‫ﻳﻮ ﻟﻪ ﺑﻞ ﺳﺮه ﻣﺸﻖ او ﺗﻤﺮﻳﻦ ﮐ‪７‬ي‪.‬‬

‫‪٧٨‬‬
 ‫ﺣﻜﻴﻤﺎﻧﻪ ﺧﺒﺮې‬

‫ﻫﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺗﻪ ﭘﻪ ﻛﺎر دي ﭼ‪ ３‬دﻏﻪ ﻻﻧﺪﻳﻨﻲ ﻟﺴ‪／‬ﻮﻧﻲ اﺳﻼﻣﻲ اﺣﮑـﺎم‬

‫ﻫﻢ ﭘﻪ ﺧﭙﻠﻪ ﻋﻤﻠﻲ ﻛﺆي او ﻫﻢ ﻳـ‪ ３‬ﻧـﻮرو ﺗـﻪ د ﻋﻤﻠـﻲ ﻛﻮﻟـﻮ ﺳﭙﺎر＊ـﺘﻨﻪ‬

‫وﻛﺆي‪:‬‬

‫‪ -١‬ﻛﻠﻪ ﭼ‪ ３‬اّذان واورې ﻧﻮ ﭘﻪ ﻫﺮ ﻛﺎر ﭼ‪ ３‬ﻟ‪／‬ﻴﺎ ﻳ‪ ３‬ﻫﻐـﻪ ﭘﺮ‪４‬ـﺈده او د‬

‫ﻟﻤﺎﻧ‪％‬ﻪ ادا ﻛﻮﻟﻮ ﺗﻪ ﺗﻴﺎرى وﻧﻴﺴﻪ‪.‬‬

‫‪ -٢‬د ﻗﺮاّن ﻛﺮﻳﻢ ﺗـﻼوت ﻛـﻮه‪ ،‬ﻏـﻮإ ورﺗـﻪ ﻧﻴـﺴﻪ او د ﺧﭙـﻞ ژوﻧـﺪ ﻳـﻮه‬

‫ﺷ‪５‬ﺒﻪ ﻫﻢ ﭘﻪ ﺑ‪ ３‬ﻫﺪﻓﻪ او ﺑ‪ ３＂－ ３‬ﻛﺎر ﻣﻪ ﻟ‪／‬ﻮه‪.‬‬

‫‪ -٣‬زﻳــﺎر ﺑﺎﺳــﻪ ﭼــ‪ ３‬ﻋﺮﺑــﻲ او ﻧــﻮرې ژﺑــ‪ ３‬زده ﻛــﺆې او ﺧﺒــﺮې ﭘــﺮې‬

‫وﻛﺆې‪.‬‬

‫‪ -٤‬ﭘﻪ ﻫ‪ ＆５‬ﻛﺎرﮐ‪ ３‬زﻳﺎﺗﻪ ﺷﺨﺆه او ﺟ‪／‬ﺆه ﻣﻪ ﻛﻮه‪.‬‬

‫‪ -٥‬ﻟــــﻪ زﻳــــﺎﺗ‪ ３‬ﺧﻨــــﺪا ＇ﺨــــﻪ أأه وﻛــــﺆه ‪＄‬ﻜــــﻪ ﭼــــ‪ ３‬زﻳﺎﺗــــﻪ ﺧﻨــــﺪا‬

‫ﻟﻪ ذﻛﺮ ﻧﻪ ﻏﻔﻠﺖ ﭘﻴﺪا ﻛﻮي‪.‬‬ ‫‪Y‬‬

‫د ﺧﺪاى‬

‫‪ -٦‬ﺑ‪＄ ３‬ﺎﻳﻪ ！ﻮﻛ‪ ３‬ﻣﻪ ﻛﻮه ‪＄‬ﻜﻪ ﭼ‪ ３‬ﺑ‪＄ ３‬ﺎﻳﻪ ！ﻮﻛـ‪ ３‬د ﺳـﺆي وﻗـﺎر او‬

‫ﻋﺰت ﻟﻪ ﻣﻨ‪％‬ﻪ وؤي‪.‬‬

‫‪ -٧‬د ﺧﺒﺮو ﭘﻪ وﺧﺖ ﻛ‪ ３‬ﻟﻪ اؤﺗﻴﺎ ＇ﺨﻪ زﻳﺎت ﺧﭙﻞ اّواز ﻣﻪ اوﭼﺘﻮه‪.‬‬

‫‪٧٩‬‬
‫‪ -٨‬ﻟﻪ ﻏﻴﺒـﺖ ﻛﻮﻟـﻮ ＇ﺨـﻪ ډډه وﮐـ‪７‬ه او د ﻧ‪５‬ﻜـ‪ ９‬ﻟـﻪ ﺧﺒـﺮو ＇ﺨـﻪ ﭘﺮﺗـﻪ‬

‫ﻧﻮرې ﺧﺒﺮې ﻛﻮﻣﻪ ‪＂－‬ﻪ ﻧﻪ ﻟﺮي‪.‬‬

‫‪ -٩‬ﻛﻠــﻪ ﭼــ‪ ３‬ﻟــﻪ ﺧﭙﻠــﻮ اﺳــﻼﻣﻲ ورو‪ １‬ـﻮ ﺳــﺮه ﻣﺨــﺎﻣﺦ ﻛ‪５‬ــﺈئ ﻧــﻮ ﻟــﻪ‬

‫اﻟﺴﻼم ﻋﻠﻴﻜﻢ ＇ﺨﻪ وروﺳﺘﻪ ﺧﭙﻞ ‪＄‬ـﺎن ورﺗـﻪ ﻣﻌﺮﻓـﻲ ﻛـ‪７‬ئ ‪＄‬ﻜـﻪ‬

‫ﭼ‪ ３‬د اﺳﻼﻣﻲ دﻋﻮت ﺑﻨﺴ＀ ﭘﺮﻣﻌﺮﻓﺖ او ﻣﺤﺒﺖ وﻻؤ دى‪.‬‬

‫‪ -١٠‬أ‪４‬ﺮ ﻛﺎروﻧﻪ ﭘﻪ ﻟـ‪ ８‬وﺧـﺖ ﮐـ‪ ３‬ﺗﺮﺳـﺮه ﻛـﻮه د ﻧـﻦ ور‪＄‬ـ‪ ３‬ﻛـﺎر ﺳـﺒﺎﺗﻪ ﻣـﻪ‬

‫ﭘﺮ‪４‬ﺈده‪.‬‬

‫ﺗﻤﺮﻳﻦ‪:‬‬

‫‪ o‬زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې ﭘﻪ وار ﺳﺮه د ﺣﮑﻴﻤﺎﻧﻪ ﺧﺒﺮو ﭘﺮ ﻣﻄﻠﺐ ﺑﺎﻧﺪې ﺧﺒﺮې وﮐ‪７‬ي‪.‬‬

‫‪ o‬زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې ﺣﮑﻴﻤﺎﻧﻪ ﺧﺒﺮې ﻟﻪ ﻳﺎدو زده ﮐـ‪７‬ي او ﭘـﻪ ﺧﭙﻠـﻪ رواﻧـﻪ ژﺑـﻪ دې‬

‫ﭘﻪ ﮐﺘﺎﺑﭽﻮ ﮐ‪ ３‬وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬

‫ﭘﻮ＊ﺘﻨ‪:３‬‬

‫‪ .١‬ﮐﻪ ﺗﺎﺳ‪ ３‬ﺧﭙﻞ ﮐﺸﺮ ورور ﺗﻪ ﻻر＊ﻮوﻧﻪ وﮐ‪７‬ئ ＇ﻪ ﺑﻪ ورﺗﻪ و واﻳﺎﺳﺖ؟‬

‫‪ .٢‬ﭘﻮرﺗﻨﺔ ﭼﺎرې ﺗﺮ ﺳﺮه ﻛﻮل د ﻣﺴﻠﻤﺎن ﭘﻪ ژوﻧﺪ ﻛ‪＇ ３‬ﻪ ﺑﺪﻟﻮن راوﻟﻲ؟‬

‫‪＊ .٣‬ﻮوﻧﻜﻰ دې ﭘﻮرﺗﻨﻰ ﻟﻮﺳﺖ زده ﻛﻮوﻧﻜﻮ ﺗﻪ داﻣﻼ ﭘﻪ أول وواﻳﻲ‪.‬‬

‫‪٨٠‬‬
 ‫ﻃﻤﻊ‬

‫ﭼ‪ ３‬ﺳﺆى ﻟـــﻪ ﺳﺆي ﻛـــﺆي د دﻧﻴﺎ ﻃﻤـــــﻊ‬

‫ﺳﺆﻳﺘﻮب ﺑﻪ ﻳ‪ ３‬ﺳﭙﻴﺘﻮب ﺷﻲ ﭘﻪ دا ﻃﻤﻊ‬

‫د ﻫــﻐــﻮ د ﺣـــﻴﺎ ﭘ‪＋‬ﻪ ﻣــــــﺪام ＊ﻮﻳ‪５‬ـــــ‪８‬ي‬

‫ﭼ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬واﺧﻴﺴﺘﻪ د ﻧﺲ ﭘﻪ ﻫﻮا ﻃﻤﻊ‬

‫د داﻧ‪ ３‬ﭘــﻪ ﻃﻤــﻌــﻪ ﺑﻨـﺪ ازاد ﻣــﺮﻏﻪ ﺷﻲ‬

‫ژر ﺑﻪ ﺳﺘﺎ ﭘﻪ ‪＄‬ﺎن ﺑﻼ ﺷﻲ داﺳﺘﺎ ﻃﻤﻊ‬

‫ﻟﻪ ﻫـــﻐـﻮ ﺗــﺮﺧﻪ وﻳــﻞ د ﺣـﻖ ﺷﻲ ﭘــﺎﺗــــﻪ‬

‫ﭼ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ﺧـــﻮﻟﻪ ﻛﺎﻧﺪي ﺧﻮإه د ﺣﻠﻮا ﻃﻤﻊ‬

‫ژر ﻳ‪ ３‬ﻛﺎر د اﺷﻨﺎﻳــﻴﻪ ﺳــــﺮه وران ﺷﻲ‬

‫ﭼ‪ ３‬ﭘﻴﺪا ﺷﻲ ﻟﻪ اﺷﻨﺎ د اﺷﻨﺎ ﻃﻤﻊ‬

‫د اوﺑﻮ ＇ﺎ＇ﻜﻰ ﻳ‪ ３‬دُر ﺷﻲ ﭘﻪ ﺳﻴﻨﻪ ﻛ‪３‬‬

‫＇ﻮ ﭼ‪ ３‬ﭘﺮې ﻛﺎﻧﺪي ﺻﺪف د درﻳﺎ ﻃﻤﻊ‬

‫ﻫ‪ ＆５‬ﻋﻼج ﻳ‪ ３‬د ﺟﻬﺎن ﭘﻪ ﺣﻜﻤﺖ ﻧﻪ ﺷﻲ‬

‫ﭼ‪ ３‬اﻳﺴﺎره ﭘﻪ وﺟﻮد ﻛــ ﺆي ﺑﻼ ﻃــﻤـ ﻊ‬

‫‪٨١‬‬
 ‫ﭘﺮ دي ﭘﺮ‪４‬ﺈده ﻛﻪ ﭘﻪ ﻗﻄﻊ ﭘﻼر و ﻣﻮر وي‬

‫د ﻫﻴـــﭽﺎ وﭼﺎﺗﻪ ﻣﻪ ﺷﻪ ﭘﻴﺪا ﻃﻤﻊ‬

‫ﻟﻪ دﻏ‪ ３‬ﻃﻤﻌ‪ ３‬ﻃﺎﻋﻮن ＊ﻪ دى "ﺣﻤﻴﺪه"‬

‫ﭼ‪ ３‬ﻛـــﻮې د ﻧــﻔﺲ ﻟـــﭙــﺎره ﻟــﻪ ﭼﺎ ﻃﻤﻊ‬

‫)د ﺣﻤﻴﺪ ﻣﻮﻣﻨﺪ ﻟﻪ دﻳــــﻮان ＇ﺨﻪ(‬

‫ﺳﭙﺎر＊ﺘﻨﻪ‪:‬‬

‫· ＊ﺎﻏﻠﻰ ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې ﭘﻮرﺗﻪ ﺷﻌﺮ ﻣﻌﻨﺎ ﮐ‪７‬ي‪.‬‬

‫· زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې ﭘﻪ وار ﺳﺮه ﻳﻮ ﻳﻮ ﺑﻴﺖ وﻟﻮﻟﻲ او ﺑﻴﺎ دې ﻣﻌﻨﺎ ﮐ‪７‬ي‪.‬‬

‫· زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې د ﺷﻌﺮ ﭘﺮ ＇ﭙﻮ ﺑﺎﻧﺪې ﮐﺎر وﮐ‪７‬ي‪.‬‬

‫· زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې د ﺷﻌﺮ ﻣﻄﻠﺐ ﭘﻪ ﻧﺜﺮ وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬

‫‪٨٢‬‬
 ‫ﻟﻨﺄة‬
‫ﻟﻨﺄة ﻫﻐﻪ اﺷـﻌﺎر دي ﭼـ‪ ３‬ﺷـﺎﻋﺮ ﻳـ‪ ３‬ﻣﻌﻠـﻮم ﻧـﻪ دى او د ﻫـﺮ ﺣـﺴﺎس‬

‫ﭘ‪＋‬ﺘﺎﻧﻪ او ﺣﺴﺎﺳ‪ ３‬ﭘ‪＋‬ﺘﻨ‪ ３‬د اﺣﺴﺎﺳﺎﺗﻮ ﻫﻨﺪاره ده‪.‬‬

‫د ﭘ‪＋‬ﺘﻨﻮ ﭘﻪ ﻏﺮو‪ ،‬ﻛﻠﻴﻮ او ＊ﺎروﻛ‪ ،３‬ﭘﻪ ﺷﻨﻮ درو او ﻟﻮﻳﻮ د＊ﺘﻮ ﻛ‪ ３‬د‬

‫‪＄‬ﺆوﺑﻲ "اﺑﺸﺎر" ﺗﺮ＇ﻨ‪ ，‬او د ﻛ‪５‬ﺈدة اؤخ ﺗـﻪ‪ ،‬د ﺷـﭙﺎﻧﻪ ﭘـﻪ ﺷـﭙ‪５‬ﻠ‪ ９‬او‬

‫د ﺑ‪２‬ﻮال ﭘﻪ ﻧﻰ ﻛ‪ ３‬او ﺑﺎﻻﺧﺮه د ﭘ‪＋‬ﺘﻨ‪ ３‬ﺧﺎورې ﭘﻪ ﻫﺮ ‪－‬ﻮټ ﻛ‪ ３‬ﻟـﻪ دې‬

‫اﺷﻌﺎرو ＇ﺨﻪ ﭘﻪ ﻳﻮ ﺷﺎن ﺧﻮﻧﺪ اﺧﻴﺴﺘﻞ ﻛ‪５‬ﺈي‪.‬‬

‫زاؤه ﻳ‪ ３‬د ‪＄‬ﻮاﻧﺔ د ﺧﺎﻃﺮاﺗﻮ ﭘﻪ ﻳﺎد واﻳـﻲ‪ ،‬زﻟﻤﻴـﺎن او ﭘ‪５‬ﻐﻠـ‪ ３‬د ﺧﭙـﻞ‬

‫زﻟﻤﻴﺘــﻮب ﺷــﻮر او ﻣــﺴﺘﻲ ﭘ ـﻪ ﻛــ‪ ３‬ﻟ＂ــﻮي‪ ،‬ﻣﻴﻨــﺎﻧﻮ ﺗــﻪ د راز او ﻧﻴــﺎز‬

‫رﻳﺒــﺎري ﻛــﻮي‪ ،‬ﺗﻮرﻳــﺎﻟﻲ ورﺳــﺮه د ﺗــﻮرو ﭘــﻪ ﻣﻴــﺪان ﻛــ‪－ ３‬ﺄ‪４‬ــﺈي او‬

‫ﭘﺮد‪４‬ﺴﻴﺎن ﭘﻪ ﭘﺮد‪４‬ﺴ‪ ９‬ﮐ‪ ３‬د ﺧﭙﻞ وﻃﻦ ﻣﻴﻨ‪ ３‬ﭘﺮې ﺗﺎزه ﻛﻮي‪.‬‬

‫دا اﺷﻌﺎر ＇ﻮﻣﺮه ﭼ‪ ３‬ﺳﺎده‪ ،‬ﺳﻠﻴﺲ او روان دي ﻫﻐﻮﻣﺮه د ﭘﺮدﻳـﻮ ژﺑـﻮ‬

‫ﻟـﻪ اﻏ‪５‬ـﺰې ＇ﺨـﻪ ﻫــﻢ ﭘــﺎك دي او د ﺳـﻴﻼﺑﻲ ﺳﻴــﺴﺘﻢ ﭘـﻪ اﺳــﺎس ‪＄‬ﺎﻧﺘــﻪ‬

‫ﻋﺮوض ﻟﺮي‪ ،‬ﻟﻮﻣﺆة ﺑﺮﺧﻪ ﻳ‪ ３‬ﻟﻨﺄه )‪ (٩‬ﺳـ‪５‬ﻼﺑـﻪ‪ ،‬او دوﻳﻤـﻪ ﺑﺮﺧـﻪ ﻳـ‪３‬‬

‫اوإده‪ (١٣) .‬ﺳ‪５‬ﻼﺑﻪ ده‪.‬‬

‫‪٨٣‬‬
 ‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻟﻨﺄة‪:‬‬

‫ﺗــــﻞ ﭘـــﻪ زﺣـــﻤـﺖ ﭘﺴــ‪ ３‬راﺣــــــﺖ وي‬

‫ﭼﺎ ﭼ‪ ３‬زﺣﻤﺖ ﻟﻴﺪﻟﻰ وي راﺣﺖ ﺑﻪ وؤﻳﻨﻪ‬

‫ﭘـــﻪ دﻧـﻴﺎ ﻣــﻪ ﻧــﺎز‪４‬ــــــــــﺈئ ﺧــﻠـــﻜــﻮ‬

‫دﻧﻴﺎ ﻓـﺎﻧﻲ ده ﭘﻪ ارﻣﺎن ﺑﻪ ‪＄‬ﻨ‪＄ ３‬ﻮﻧﻪ‬

‫ﭘـــﻪ ﻧﺴﺐ ＇ـــﻮك ﻧـــﻪ ﺳـــﺆى ﻛـ‪５‬ﺈي‬

‫ﺳــــﺆى ﻫﻐﻪ دى ﭼ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ﺧﻮى د ﺳﺆو وﻳﻨﻪ‬

‫د ﺳﺮ د＊ﻤﻦ ﻣ‪ ３‬ﻫــﻮ＊ﻴﺎر ＊ـﻪ دى‬

‫زه د ﺑ‪ ３‬ﻋﻘﻠﻮ ﭘﻪ دوﺳـــــــﺘ‪ ９‬ﺳﺘﻮﻣﺎﻧﻪ ﻳﻤﻪ‬

‫ﺳﭙﺎر＊ﺘﻨﻪ‪:‬‬

‫· ＊ﺎﻏﻠﻰ ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې د ﻟﻨ‪６‬ﻳﻮ د وﻳﻠﻮ ﭘﻪ ﻣﻮﺧ‪ ３‬ﺧﺒﺮې وﮐ‪７‬ي‪.‬‬

‫· زد ه ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې ﻧﻮرې اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻟﻨ‪６‬ۍ د ﺧﭙﻠﻮ ﮐﻮرﻧﻴﻮ ﻏ‪７‬و ＇ﺨﻪ زده ﮐ‪７‬ي او‬
‫ﺑﻴﺎ دې ﭘﻪ ！ﻮﻟ‪／‬ﻲ ﮐﻲ وواﻳﻲ‪.‬‬

‫· زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې د ﭘﻮرﺗﻨﻴﻮ ﻟﻨ‪６‬ﻳﻮ ﻣﻄﻠﺐ ﭘﻪ ＇ﻮ ﮐﺮ＊ﻮ ﮐ‪ ３‬وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬

‫‪٨٤‬‬
 ‫ﺣﻤﺎﺳﻲ ﻟﻨ‪:‬‬
‫راﺷــــﻪ ﭘـــﺮ ﻗﺒــﺮ ﻣـــ‪ ３‬اور ﺑـــﻞ ﻛــــــﺆه‬

‫ﻛﻪ ﻣــــ‪ ３‬ﭘﺮﻣــــﺆﻳﻨ‪ ３‬ﭘﺮ ﺷﺎو وﻳﻨ‪！ ３‬ﭙﻮﻧﻪ‬

‫ﺗــﻮري ﺑــﻪ ﻧــﻪ ﻛـــﺆو ﻧـﻮ ﺑﻪ ＇ﻪ ﻛــﺆو؟!‬

‫ﭼ‪ ３‬ﻣﻮ ﺷــــــ‪５‬ﺪې د ﭘ‪＋‬ﺘﻨ‪ ３‬رودﻟ‪ ３‬دﻳﻨﻪ‬

‫ﭘـــﻪ ﺗــﻮر ！ــﻮﭘــﻚ وﻳﺸﺘـــﻠﻰ راﺷ‪３‬‬

‫د ﺑ‪ ３‬ﻧﻨ‪／‬ﺔ ا ﺣﻮال دې ﻣﻪ را‪＄‬ﻪ ﻣﻴﻨﻪ‬

‫ﺳﭙﺎر＊ﺘﻨﻪ‪:‬‬

‫· ＊ﺎﻏﻠﻰ ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې د ﺣﻤﺎﺳﻲ ﻟﻨ‪６‬ﻳﻮ ﭘﻪ اړه ﭼ‪ ３‬ﭘﻪ ﮐﻮم وﺧﺖ ﮐ‪ ３‬وﻳﻞ ﮐ‪５‬ـ‪８‬ي‬
‫ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ورﮐ‪７‬ي‪.‬‬

‫· زده ﮐــﻮوﻧﮑﻲ دې د ﭘﻮرﺗــﻪ ﻟﻨــ‪６‬ﻳﻮ د ﺑﻴﺘﻮﻧــﻮ ﺳــﻴﻼﺑﻮﻧﻪ وﺷــﻤ‪５‬ﺮي او ﺑﻴــﺎ دې ﭘــﻪ‬

‫ﺧﭙﻠﻮ ﮐﺘﺎﺑﭽﻮ ﮐ‪ ３‬وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬

‫‪٨٥‬‬
 ‫ﻣﺴﻠﻢ ﺗﻪ ﺧﻄﺎب‬

‫＇ﻮداﺳﻼم ﻟﭙﺎره ﻧﻪ ﺷ‪ ３‬ﺳﺮ ﭘﻪ دارﻣﺴﻠﻤﻪ‬

‫ﭘــﻴﺪا ﺑﻪ ﻧﻜﺆې ﺗﺮﻗﻲ د ﺧﭙﻞ دﻳﺎر ﻣﺴﻠﻤﻪ‬

‫＇ـــﻮ د ﭘﺘﻨ‪ ，‬ﭘﻪ ﺷﺎن د ﺷﻤﻌ‪ ３‬ﭘﻪ ﻟﻤﺒﻪ ﭘﻮخ ﻧﻪ ﺷ‪３‬‬

‫ﻧ ـﻪ ﺑـــﻪ واﺻﻞ ﺷ‪ ３‬د ﻣﺤﺒﻮب ﭘﻪ ＊ﻪ دﻳﺪار ﻣﺴﻠﻤﻪ‬

‫＇ﻮ د ﺑــﻮرا ﭘﻪ ﺷﺎن وزر ﭘﻪ اﻏﺰو ﻧﻪ ﻛﺆې ＇ﻴــﺮې‬

‫ﻧـــ ﻪ ﺑـــ ﻪ واﺻﻞ ﺷ‪ ３‬د ﭼﻤﻦ ﭘﻪ ‪－‬ﻠﻌﺬار ﻣـــﺴﻠــﻤﻪ‬

‫＇ﻮ دې ﺳﺮې وﻳﻨ‪ ３‬ﺗﻮﻳـ‪ ３‬ﻧﻪ ﺷﻲ داﺳﻼم ﭘﻪ ﻣﻴﻨﻪ‬

‫ﻧــــ ﻪ ﺑــﻪ ﻫــﺄو ﻧﻪ د د＊ﻤﻦ ﻛﺆې ﺗﺎر ﭘﻪ ﺗﺎر ﻣﺴﻠﻤﻪ‬

‫‪r‬‬
‫＇ﻮ د ﻧﺒﻲ ﭘﻪ ﻫﺮ ﻗﺪم ﺑﺎﻧﺪې ﻗـﺪم ﻛ‪５＋‬ﻨ‪８‬دې‬

‫ﭘﻴﺪا ﺑﻪ ﻧﻜﺆې ﭘﻪ ﻫﻴ＆ ‪＄‬ﺎى ﻛ‪ ３‬اﻗﺘﺪار ﻣﺴﻠﻤﻪ‬

‫＇ﻮ د ﺻﺪﻳﻖ ﭘﻪ ﺷﺎﻧ‪ ３‬ﻧﺸ‪ ３‬ﭘﻪ اﺳﻼم ﻛ‪ ３‬ﺻﺎدق‬

‫ﭘــ ﻪ ﭼﺎﭘﻠﻮﺳﺔ ﺑﺎﻧﺪې ﺑﻪ ﻧﻜﺆې ﺗﻤﺎم ﻛﺎ رﻣـﺴﻠﻤﻪ‬

‫‪٨٦‬‬
 ‫‪y‬‬
‫＇ﻮ دې ﻏﻴﺮت ﻋﻤﺮي ﭘﻪ وﺟﻮد ﻧﻪ ﺷـــــﻲ ﻣــﺤﻜــﻢ‬

‫ﻓــﺘﺢ ﺑــ ﻪ ﻧــﻪ ﻛﺆې روم او ﻣﺼﺮ ﭘﻪ دې ﭼﺎر ﻣــﺴﻠﻤﻪ‬

‫＇ﻮ ﭼ‪ ３‬اوﺻﺎف "ﺣﻴﺪري" ﭘﻪ ‪＄‬ﺎن ﻛ‪ ３‬ﻧﻪ ﻛﺆې ﭘﻴﺪا‬

‫ﻛﻠــ ﻪ ﺑـﻪ ﺳـﺮ ﻛـــﺆې د د＊ﻤﻦ ﭘـــﻪ ﺳﺮد دار ﻣـــﺴﻠﻤﻪ‬

‫)ﺣﻴﺪري(‬

‫ﺗﻤﺮﻳﻦ‪:‬‬
‫‪ o‬زده ﻛﻮوﻧﻜﻲ دې ﭘﻮرﺗﻨﻰ ﺷﻌﺮ ﭘﻪ ﺧﭙﻠﻮ ﻛﺘﺎﺑﭽﻮ ﻛـ‪ ３‬وﻟﻴﻜـﻲ او ﺑﻴـﺎ دې ﻣﻌﻨـﺎ‬

‫ﮐ‪７‬ي‪.‬‬

‫‪ o‬ﻻﻧﺪې ﻟﻐﺎت ﻣﻌﻨﺎ او ﭘﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﻮ ﺟﻤﻠﻮ ﻛ‪ ３‬اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﺆئ‪:‬‬

‫‪ -‬اوﺻﺎف‪.‬‬ ‫‪ -‬ﺻﺪﻳﻖ‬ ‫‪ -‬اﻗﺘﺪار‬ ‫‪－ -‬ﻠﻌﺬار‬

‫‪ o‬ﭘﻪ ﭘﻮرﺗﻨﻲ ﺷﻌﺮ ﮐ‪ ３‬داﺳ‪ ３‬ﮐﻠﻤ‪ ３‬ﭘﻴﺪا ﮐ‪７‬ئ ﭼ‪ ３‬ﭘﻪ دﻏ‪ ) ３‬ې ( ﺑﺎﻧﺪې ﭘﺎى ﺗﻪ رﺳـ‪５‬ﺪﻟ‪３‬‬

‫وي‪.‬‬

‫‪٨٧‬‬
 ‫ﻟﻴﮏ ﻧ‪３＋‬‬
‫ﺑ‪ ３‬ﻟﻪ ﺗﻮرو او ﺣﺮوﻓﻮ ‪＄‬ﻴـﻨ‪ ３‬ﻧ‪＋‬ـ‪ ３‬او ﻋﻼﻣـ‪ ３‬ﻫـﻢ ﺷـﺘﻪ ﭼـ‪ ３‬د ﻟﻴـﻚ ﭘـﻪ‬
‫ﻟﻮﺳﺘﻠﻮ او وﻳﻠﻮ ﻛ‪ ３‬أ‪４‬ﺮه ﻣﺮﺳﺘﻪ ﻛﻮي ﭼ‪ ３‬ﭘﻪ ﻻﻧﺪې أول ﺑﻴﺎﻧ‪５‬ﺈي‪:‬‬
‫‪ -١‬ﮐﺎﻣﻪ )‪(،‬‬
‫دا ﻋﻼﻣﻪ د ﻋﻄﻒ ﻳﻌﻨ‪ ３‬واو ﭘﻪ ‪＄‬ـﺎى د ﻣﺨﺘﻠﻔـﻮ ﺟﻤﻠـﻮ د ﺑ‪５‬ﻠـﻮﻟـﻮ او د‬
‫وﻳﻨﺎ د اﻧﻔﺼﺎل ﻟﭙﺎره اﺳﺘﻌﻤﺎﻟ‪５‬ﺈي‪ .‬ﻟﻜﻪ ﭘﻪ دې ﻋﺒﺎرﺗﻮﻧﻮ ﻛـ‪ :３‬ﻛﺎﺑـﻞ‪،‬‬
‫ﮐﻨـــﺪﻫﺎر‪ ،‬ﻫـــﺮات‪ ،‬او ﻣـــﺰار د اﻓﻐﺎﻧـــﺴﺘﺎن ﻟـــﻮى ﻟـــﻮى ＊ﺎروﻧـــﻪ دي‪.‬‬
‫ﭼ‪ ３‬ﺑﺪ ‪－‬ﺮ‪＄‬ﻲ‪ ،‬ﺑﺪ ﺑﻪ ﭘﺮ‪＄‬ﻲ‪.‬‬
‫‪ -٢‬وﻗﻔﻪ )؛( دا ﻋﻼﻣﻪ د ﻣﺸﺎﺑﻬﻮ ﺟﻤﻠﻮ ﭘﻪ اّﺧﺮ ﻛـ‪ ３‬اﻳ‪＋‬ـﻮدل ﻛ‪５‬ـﺈي او‬
‫ﭘﻪ وﻳﻨﺎ ﻛ‪ ３‬ﻟﻪ ﻓﺎﺻﻠ‪ ３‬ﻧﻪ زﻳﺎﺗﻪ وﻗﻔـﻪ او اﻧﻔـﺼﺎل را＊ـﻴﻲ‪ .‬ﻟﻜـﻪ ﭘـﻪ‬
‫دې ﻋﺒﺎرت ﻛ‪＊ :３‬ﻮوﻧﮑﻰ ﺑﺎﻳـﺪ د ＊ـﻮوﻧ‪ ３‬ﭘـﻪ اﺻـﻮﻟﻮ ＊ـﻪ ﭘـﻮه وي‬
‫＇ﻪ ﭼ‪ ３‬واﻳﻲ؛ ﻫﻐﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻪ زده ﮐﻮوﻧﮑﻮ زده ﻛﺆي‪.‬‬
‫‪！ -٣‬ﮑــﻰ )‪ (٠‬دا ﻋﻼﻣــﻪ د ﺟﻤﻠــ‪ ３‬ﭘــﻪ اّﺧــﺮﻛ‪ ３‬را‪＄‬ــﻲ او ﻟــﻪ وﻗﻔــ‪＇ ３‬ﺨــﻪ‬
‫زﻳﺎﺗﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ را＊ﻴﻲ ﻟﻜﻪ‪ :‬د وﻃـﻦ ﻣـﺸﺮان ﭘـﻪ ﻣـﻮإ ﺣـﻖ ﻟـﺮي‪ .‬ﻣـﻮإ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﻟﻪ دوى ﺳﺮه د زؤه ﻣﻴﻨﻪ وﻟﺮو او ﻫﺮ وﺧﺖ ﻳ‪ ３‬ﭘﻪ ＊ﻪ ﻧﺎﻣﻪ ﻳـﺎد‬
‫ﻛﺆو‪.‬‬
‫‪ -٤‬دوې ﻧﻘﻄــ‪ ３‬ﻳــﺎ ﺷــﺎرﺣﻪ )‪ (:‬دا ﻋﻼﻣــﻪ د ﻫﻐــ‪ ３‬ﺟﻤﻠــ‪ ３‬ﭘــﻪ اّﺧــﺮ ﻛــ‪３‬‬
‫اﻳ‪＋‬ـﻮدل ﻛ‪５‬ــﺈي ﭼـ‪ ３‬وروﺳــﺘﻪ ﻳـ‪ ３‬ﺗﻔــﺼﻴﻞ او ﺷـﺮﺣﻪ را‪＄‬ــﻲ‪ ،‬ﻟﻜــﻪ‪:‬‬
‫دوه ﻛﺎره ﺑﻪ ﻛﻮئ‪ :‬ﻳﻮ ﺑﻪ دروغ ﻧﻪ واﻳﺊ‪ .‬ﺑﻞ ﺑﻪ ﻟـﻪ ﭼﺎﺳـﺮه ﺣـﺴﺪ ﻧـﻪ‬
‫ﻛﻮئ‪.‬‬

‫‪٨٨‬‬
‫‪ -٥‬رﺑــﻂ )‪ (-‬دا ﻋﻼﻣــﻪ د ﻳــﻮې ﻛﻠﻤــ‪ ３‬رﺑــﻂ ﻟــﻪ ﺑﻠــ‪ ３‬ﺳــﺮه ＊ﻴ ـﻲ‪ .‬ﻟﻜــﻪ‪:‬‬
‫＇ﻠﻮر‪ -‬ﭘﻨ‪％‬ﻪ ﺗﻨﻪ راﻏﻠﻞ‪.‬‬
‫ﻛﻪ ﭼ‪５‬ﺮې د ﻳﻮې ﻛﻠﻤ‪ ３‬ﻧﻴﻤـﻪ ﺑﺮﺧـﻪ د ﻳـﻮې ﮐﺮ＊ـ‪ ３‬ﭘـﻪ اّﺧـﺮ ﻛـ‪ ３‬او ﻧﻴﻤـﻪ ﺑﺮﺧـﻪ‬
‫ﻳ‪ ３‬د ﺑﻠ‪ ３‬ﮐﺮ＊ـ‪ ３‬ﭘـﻪ اﺑﺘـﺪاء ﻛـ‪ ３‬راﺷـﻲ ﻧـﻮ ﻫـﻢ دا ﻋﻼﻣـﻪ د ﻟﻮﻣـﺆۍ ﺑـﺮﺧ‪ ３‬ﭘـﻪ‬
‫اّﺧﺮ ﻛ‪ ３‬اﻳ‪＋‬ﻮدﻟﻪ ﻛ‪５‬ﺈي ﭼ‪ ３‬ﻟﻪ دوﻳﻤ‪ ３‬ﺑﺮﺧ‪ ３‬ﺳﺮه ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ وﻟﻮﺳﺘﻠﻪ ﺷﻲ‪.‬‬
‫‪ -٦‬ﻟﻴﻨـﺪة ) ( ددې دوو ﻗﻮﺳـﻲ ﻛﺮ＊ــﻮ ﭘـﻪ ﻣـﻨ‪ ＃‬ﻛــ‪ ３‬ﻣﻌﺘﺮﺿـﻪ ﺟﻤﻠــﻪ‪،‬‬
‫ﺧﺎص ﻧﻮﻣﻮﻧﻪ‪ ،‬اﻋﺪاد او ﺧﺎرﺟﻲ ﻛﻠـﻤﺎت ﻟﻴﻜﻞ ﻛ‪５‬ﺈي‪ ،‬ﻟـﻜــﻪ‪:‬‬
‫د ﭘ‪＋‬ﺘﻮ ﻳﻮ ＊ﻪ ﻛﺘﺎب )ﭘ＂ﻪ ﺧﺰاﻧﻪ( ﭘﻪ دې ور‪＄‬ﻮ ﻛ‪ ３‬ﭼﺎﭘ‪５‬ﺈي‪.‬‬
‫‪ -٧‬ﺗﻔﺮﻳﻘﻴــﻪ ﻋﻼﻣــﻪ ] [ ﻫﺮﻛﻠــﻪ ﭼــ‪ ３‬ﭘــﻪ ﻳــﻮه ﻣﻌﺘﺮﺿــﻪ ﺟﻤﻠــﻪ ﻛــ‪ ３‬ﺑﻠــﻪ‬
‫ﻣﻌﺘﺮﺿــﻪ ﺟﻤﻠــﻪ ﻳــﺎ ﻛﻠﻤــﻪ راﺷــﻲ ﻧــﻮ ﻟﻮﻣــﺆى ﻣﻌﺘﺮﺿــﻪ د ﺗﻔﺮﻳﻘﻴــﻪ‬
‫ﻋﻼﻣ‪ ３‬ﭘﻪ ﻣﻨ‪ ＃‬ﻛ‪ ３‬او ﺑﻠﻪ ﻣﻌﺘﺮﺿﻪ ﺟﻤﻠﻪ ﭘﻪ ﻣﻌﺘﺮﺿـﻪ ﻋﻼﻣـﻪ ﻛـ‪３‬‬
‫ﭘﻪ دې أول ﻟﻴﻜﻞ ﻛ‪５‬ﺈي‪:‬‬
‫ﻛﻪ ر＊ﺘﻴﺎ وواﻳﻢ ]ﺧﺪاى) ﺟﻞ ﺟﻼﻟـﻪ( ﻣـ‪ ３‬دې ﻏـﺎؤه ﻧـﻪ ﻧﻴـﺴﻲ [ دا ﺳـﺆى دﻏﻠـﻮ ﻣـﻞ‬
‫دى‪.‬‬
‫(( ﻛﻠــﻪ ﭼــ‪ ３‬ﻳــﻮ ﻋﺒــﺎرت ﻟــﻪ ﻳــﻮه ﻛﺘﺎﺑــﻪ ﻧﻘــﻞ‬ ‫))‬
‫‪ -٨‬ﻏﺒــﺮ‪－‬ــ‪ ３‬ﻟﻴﻨــﺪۍ‪ ،‬ﻣﻤﻴــﺰه‬
‫ﻛ‪５‬ﺈي ﻳﺎ ﻛﻮﻣﻪ ﻣﻘﻮﻟﻪ راوؤﻟﻪ ﻛ‪５‬ﺈي ﻧﻮ ﭘﻪ ﻣﻤﻴﺰه ﻋﻼﻣﻪ ﻛ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ﻟﻴﻜﻮ‪.‬‬
‫‪ -٩‬د ﭘﻮ＊ــﺘﻨ‪ ３‬ﻧــ‪＋‬ﻪ )؟( دا ﻋﻼﻣــﻪ د ﻫﻐــ‪ ３‬ﺟﻤﻠــ‪ ３‬ﭘــﻪ اّﺧــﺮ ﻛــ‪ ３‬را‪＄‬ــﻲ ﭼــ‪３‬‬
‫ﻣﻄﻠﺐ ﺗﺮې اﺳﺘﻔﻬﺎم او ﭘﻮ＊ﺘﻨﻪ وي‪.‬‬
‫‪ -١٠‬د ﺗﻌﺠﺐ ﻋﻼﻣﻪ )!( دا ﻋﻼﻣـﻪ د ﺗﻌﺠـﺐ‪ ،‬ﺣﻴـﺮت‪ ،‬ﺗﺮدﻳـﺪ‪ ،‬اﻣـﺮ او ﻧـﺪا‬
‫ﭘﻪ وﺧﺖ ﻛ‪ ３‬اﺳﺘﻌﻤﺎﻟ‪５‬ﺈي‪.‬‬
‫د ﺑ‪５‬ﻠ‪ ３／‬ﭘﻪ ډول‪ :‬اى ‪＄‬ﻮاﻧﻪ! دﻟﺘﻪ راﺷﻪ‪.‬‬

‫‪٨٩‬‬
 ‫ﭘﺮون ﭘﻪ ﺷﻨﻪ آﺳﻤﺎن اور＊ﺖ وﺷﻮ!‬
‫‪ -١١‬د اﻧـــﺼﺮاف ﻋﻼﻣـــﻪ )‪ (...‬د ﺧﺒـــﺮو د ﻗﻄـــﻊ ﻛﻮﻟـــﻮ ﭘـــﻪ ‪＄‬ـــﺎى ﻳـــﺎ د‬
‫ﻣﺤــﺬوﻓﻮ ﺟﻤﻠــﻮ او ﻛﻠﻤ ـﻮ ﭘــﻪ ﻋــﻮض دﻏــﻪ ！ﻜــﻲ راوؤل ﻛ‪５‬ــﺈي‪ ،‬ﻛــﻪ‬
‫ﭼ‪５‬ﺮې د ﻳﻮې ﺟﻤﻠ‪ ３‬ﭘـﻪ ﭘـﺎى ﻛـ‪＇ (...) ３‬ﻠـﻮر ﻧﻘﻄـ‪ ３‬راﻏﻠـ‪ ３‬وي ﻧـﻮ‬
‫درې ！ﮑﻲ د ﺣﺬف ﺷﻮو ﻛﻠﻤﻮ ﭘﻪ ‪＄‬ـﺎى او ＇ﻠـﻮرم ！ﻜـﻰ د ﺟﻤﻠـ‪ ３‬د‬
‫ﺧﺘﻤ‪５‬ﺪو ﻟﭙﺎره را‪＄‬ﻲ‪.‬‬

‫ﺳﭙﺎر＊ﺘﻨﻪ‪:‬‬
‫· ＊ﻮوﻧﻜﻰ دې د ﭘﻮرﺗﻴﻨﻮ ﻧ‪＋‬ﻮ د اﺳﺘﻌﻤﺎل ‪＄‬ﺎﻳﻮﻧﻪ ﭘﻪ ﻋﻤﻠﻲ ﺗﻮ‪－‬ﻪ زده ﮐﻮوﻧﮑﻮ‬
‫ﺗﻪ و＊ﻴﻲ او ﭘﻪ ﻛﺘﺎﺑﭽﻮ ﻛ‪ ３‬دې وﻟﻴﻜﻲ‪.‬‬

‫ﺗﻤﺮﻳﻦ‪:‬‬
‫‪ o‬زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې د ﻫﺮې ﻧ‪ ３＋‬ﻟﭙﺎره ＇ﻮ ﺟﻤﻠ‪ ３‬وﻟﻴﮑـﻲ اوﺑﻴـﺎ دې ﻟﻴـﮏ ﻧـ‪３＋‬‬
‫ﭘﻪ ﮐ‪ ３‬وﮐﺎروي‪.‬‬

‫ﭘﻮ＊ﺘﻨ‪:３‬‬

‫‪ .١‬ﮐﺎﻣﻪ ) ‪ ( ،‬د ﺟﻤﻠ‪ ３‬ﭘﻪ ﮐﻮﻣﻮ ﺑﺮﺧﻮ ﮐ‪ ３‬را‪＄‬ﻲ؟‬

‫‪！ .٢‬ﮑﻰ ) ‪ ( .‬دا ﻧ‪＋‬ﻪ د ﺟﻤﻠ‪ ３‬ﭘﻪ ﮐﻮﻣﻪ ﺑﺮﺧﻪ ﮐ‪ ３‬اﺳﺘﻌﻤﺎﻟ‪８５‬ي؟‬
‫‪ .٣‬دوې ﻧﻘﻄ‪ ３‬ﻳﺎ ﺷﺎرﺣﻪ ) ‪ ( :‬دا ﻧ‪＋‬ﻪ د ＇ﻪ ډول ﺟﻤﻠﻮ ﭘﻪ ﭘﺎى ﮐ‪ ３‬اﺳﺘﻌﻤﺎﻟ‪８５‬ي؟‬
‫‪ .٤‬ﻟﻴﻨﺪۍ ) ( دا ﻧ‪＋‬ﻪ ﭘﻪ ＇ﻪ ډول ﮐﻠﻤﻮ او ﺟﻤﻠﻮ ﮐ‪ ３‬ﻟﻴﮑﻞ ﮐ‪８５‬ي؟‬

‫‪٩٠‬‬
 ‫ﻟﺈ وﻳﻞ أ‪４‬ﺮ ﻛﺎر ﻛﻮل‬
‫ﻣـــﺮد ﻫـــﻐـــﻪ ﭼــ‪ ３‬ﻫــﻤﺘــﻨﺎك ﺑــﺮﻛﺘﻨــــﺎك‬
‫د ﻋـــﺎﻟـﻤــﻪ ﺳﺮه ﺧﻮإ ﭘﻪ زﻳﺴﺖ و ژواك‬
‫ﻣـــﺦ ﻳــ‪ ３‬ﻣـــﺦ‪ ،‬ﻗــــﻮل ﻳـ‪ ３‬ﻗــﻮل‪ ،‬ﻋـﻬـﺪ ﻳ‪ ３‬ﻋﻬـﺪ‬
‫ﻧــــﻪ دروغ ﻧﻪ ﻳ‪ ３‬ﻓﺮ‪４‬ﺐ ﻧﻪ ﺗﺶ ﺗﭙﺎك‬
‫ﻟــﺈ وﻳـﻞ أ‪４‬ـــﺮ ﻳ‪ ３‬ﻛــﻮل ﭘـــﻪ ﺧـﺎﻣﻮﺷﺔ ﻛ‪３‬‬
‫دﻏــﻮﻧﭽ‪ ３‬ﻏﻮﻧﺪې ﺧﻮﻟﻪ أﻛﻪ ﺳﻴﻨﻪ ﭼﺎك‬
‫ﭼـ‪ ３‬ﺧــﺒـﺮه د ﭘﺴﺘﺔ د ﺑـﻠﻨـﺪة ﺷﻲ‬
‫ﭘـــﻪ ﻟـﻮﻳﻲ ﻟﻜــﻪ آﺳﻤﺎن ﭘﻪ ﭘﺴﺘﺔ ﺧﺎك‬
‫ﭘــﻪ ﺗــﻤﻜـﻴﻦ ﻛ‪ ３‬ﻟــﻜــﻪ ﺻﺒﺮ ﭘـﻪ ﭘﺴﺘ‪ ９‬ﻛــ‪３‬‬
‫ﭘــﻪ ﻫــﺮ ﻟــﻮر ﻳـ‪＇ ３‬ﺎﻧ‪ ３／‬زاﻧ‪／‬ﻲ ﻟﻜﻪ ﺗﺎك‬
‫ﻟﻜــﻪ ‪－‬ﻞ ﺷ‪／‬ﻔﺘﻪ روى ﺗـﺎزه ﭘــﻪ ﺑــــﺎغ ﻛــ‪３‬‬
‫ﻫــﻤ‪５‬ﺸﻪ د ＊ﻮ ﺑﻠﺒــﻠــﻮ ﭘﺮې ﺑﻠﻐﺎك‬
‫ﭼـ‪ ３‬دا ﻫﺴ‪＊ ３‬ـﻪ وﻳــــﻞ ﻛﺎ زه ﺣـﻴــﺮان ﻳــــﻢ‬
‫ﭼــــ‪ ３‬ﺧــﻮﺷــﺤﺎل راوؤﻟـﻪ ﻛــﻮﻣـــﻪ دا ادراك‬

‫)ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺑﺎﺑﺎ(‬

‫ﺳﭙﺎر＊ﺘﻨﻪ‪:‬‬
‫· ＊ﺎﻏﻠﻰ ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې د ﻧﻈﻢ ﭘﻪ ﻣﻌﻨﺎ او ﻣﻔﻬﻮم ﺧﺒﺮې وﮐ‪７‬ي‪.‬‬

‫ﺗﻤﺮﻳﻦ‪:‬‬
‫‪ o‬ﭘﻮرﺗﻨﻰ ﻧﻈﻢ ﭘﻪ ﻧﺜﺮ وﻟﻴﻜﺊ؟‬
‫‪ o‬زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې ﭘﻪ وار ﻳﻮ ﻳﻮ ﺑﻴﺖ وﻟﻮﻟﻲ او ﺑﻴﺎ دې ﻣﻌﻨﺎ ﮐ‪７‬ي؟‬
‫‪ o‬زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې د ﻫﺮ ﺑﻴﺖ ﭘﻪ ＇ﭙﻮ ﮐﺎر وﮐ‪７‬ي‪.‬‬

‫‪٩١‬‬
 ‫د ژوﻧﺪ دﭼﺎﭘ‪５‬ﺮ ﻳﺎل ﻟﻨ‪ ６‬ﺗﺎرﻳﺦ‬

‫آﻳﺎ د ﻫﻮا ﻛﻜﺆﺗﻴﺎ ﻳﻮه ﻧﻮې ﭘ‪＋５‬ﻪ ده او ﻳﺎ دا ﭼ‪ ３‬اوس ورﺗﻪ زﻣـﻮإ ﭘـﺎم‬
‫ﺷــﻮى دى؟ د ﻫــﻮا د ﻛﻜﺆﺗﻴــﺎ ﻟــﻪ اﻗــﺴﺎﻣــﻮ ＇ﺨــﻪ ﻟﻜــﻪ ﻟــﻮ‪－‬ﻰ‪ ،‬ﻟــﺆې او‬
‫دوؤې او ﻓﺘﻮ ﺷ‪５‬ﻤﺎﻳﻲ ﻧﻮې ﭘﺪﻳﺪې دي‪ ،‬ددﻏﻪ أول ﻛﻜﺆﺗﻴﺎوو راﻣـﻨ‪＃‬‬
‫ﺗــﻪ ﮐ‪５‬ــﺪل د ﻣــﻮ！ﺮو او ﻛﺎرﺧــﺎﻧﻮ ﭘــﻪ أ‪４‬ﺮ‪４‬ــﺪو ﭘــﻮرې ﭘــﻪ ﻣــﺴﺘﻘﻴﻤﻪ ﺗﻮ‪－‬ــﻪ‬
‫اړﻳﮑﻲ ﻟﺮي‪ .‬دا ﭘﻪ داﺳ‪ ３‬ﺣﺎل ﻛ‪ ３‬ﭼ‪ ３‬ﭘﺮ ﻟﻮ‪－‬ﻲ ﺑﺎﻧﺪې د ﻫﻮا ﻛﻜﺆﺗﻴـﺎ‬
‫ﻟﻪ ﭘﺨﻮا ＇ﺨﻪ ﻫـﻢ ﻣﻮﺟـﻮده وه‪ ،‬د اﻧ‪／‬ﻠـﺴﺘﺎن ﭘﺎﭼـﺎ ) ﻟﻮﻣـﺆي ادوارد( د‬
‫ﺧــﭙﻠ‪ ３‬ﭘﺎﭼﺎﻫــﺔ ﭘــﻪ زﻣﺎﻧــﻪ ﻛــ‪ ３‬د ﻟﻨــﺪن ﭘــﻪ ＊ــﺎر ﻛــ‪ ３‬د أﺑــﺮ گو د ﺳــﻜﺮو‬
‫ﺳــﻮز‪４‬ﺪل دﻟــﻮ‪－‬ﻲ او ﺑــﻮى ﻟــﻪ اﻣﻠــﻪ ﺑﻨــﺪ ﻛــﺆي وو‪ ،‬ﭘــﻪ ﻫﻤــﺪې ﻋﻠــﺖ ﻟــﻪ‬
‫اﻧﺪازې ＇ﺨﻪ د زﻳﺎﺗﻮ ﻟﺮ‪－‬ﻴﻮ ﭘﻪ ﺳﻮز‪４‬ﺪو ﺳﺮه د اﻧ‪／‬ﻠﺴﺘﺎن ‪＄‬ﻨ‪／‬ﻠﻮﻧﻪ ﭘﻪ‬
‫ﭼ＂ﻜﺔ ﺳﺮه ﻛﻢ ﺷﻮل او د ﺳﻠﻄﻨﺖ د ﻓﺮﻣﺎن ﭘﺮ ﺧﻼف د أﺑﺮو د ﺳـﻜﺮو‬
‫ﻟ‪＋／‬ﺖ زﻳﺎت ﺷﻮ‪ ،‬ﭘﻪ ‪١٦٦١‬م ﻛـﺎل ﻛـ‪)３‬ﺟـﺎن اوﻟـﻴﻦ( ﭘـﻪ ﻟﻨـﺪن ﻛـ‪ ３‬د‬
‫ﻫﻮا او ﻟﻮ‪－‬ﻲ ﻧﻪ د راﭘﻴﺪا ﺷﻮې ﻧﺎ اّراﻣﺔ ﭘﻪ ﺑﺎب ﻛﺘـﺎب وﻟﻴﻜـﻪ‪ .‬دﻏـﻪ‬
‫ﻛﺘﺎب ﭘﻪ ‪١٧٧٢‬م ﻛﺎل ﻛ‪ ３‬ﺧﭙـﻮر ﺷﻮ‪.‬‬

‫ﺳﭙﺎر＊ﺘﻨﻪ‪:‬‬
‫· ＊ﺎﻏﻠﻰ ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې د ژوﻧﺪ ﭼﺎﭘ‪５‬ﺮﻳﺎل د ﻟﻨ‪ ６‬ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﻪ ﻫﮑﻠﻪ ﻟﻨ‪６‬ې ＇ﺮ‪－‬ﻨﺪوﻧ‪３‬‬
‫وﮐ‪７‬ي‪.‬‬
‫· ＊ﺎﻏﻠﻰ ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ وﻫ（ﻮي ﭼ‪ ３‬د ژوﻧﺪ ﭼﺎﭘ‪５‬ﺮﻳﺎل د ﺳـﺎﺗﻠﻮ ﭘـﻪ‬
‫اړه ﺧﭙﻞ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ﻧﻮرو ﺗﻪ وړاﻧﺪې ﮐ‪７‬ي‪.‬‬
‫· زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې د ﻟﻮﺳﺘﻞ ﺷﻮي ﻣﺘﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﭘﻪ ＇ﻮ ﮐﺮ＊ﻮ ﮐ‪ ３‬وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬

‫‪٩٢‬‬
 ‫ﺑﺸﺮي ﺣﻘﻮﻧﻪ‬

‫اﻧــﺴﺎﻧﻲ ！ﻮﻟــﻨﻪ ﭼــ‪ ３‬د ﻃﺒﻴﻌــﺖ ﺟــﺰ دى‪ ،‬ﭘــﻪ ﻫﻐــ‪ ３‬ﮐــ‪ ３‬اﻧــﺴﺎن ﻧـﻪ ﺷــﻲ‬

‫ﻛـــﻮﻟﻰ ﻟﻪ ﻧــﻈﻢ او د ﺳﭙﻠﻴﻦ ﭘﺮﺗﻪ ژوﻧﺪ وﻛﺆي‪ ،‬ﻟﻪ أ‪４‬ﺮو ﻟﺮﻏﻮﻧـﻮ زﻣـﺎﻧﻮ‬

‫را ﻫﻴﺴ‪ ３‬ﻋﺎﻟﻤﺎن ﭘﻪ ！ﻮﻟﻨﻪ ﻛ‪ ３‬ﻣﻮﺟﻮد و ﻗﻮاﻧﻴﻨﻮ ﺗﻪ ﻣﺘﻮﺟـﻪ ﺷـﻮي او‬

‫ﭘﻪ دې ﭘﻮﻫ‪５‬ﺪل ﭼ‪ ３‬ﭘﻪ اﻧﺴﺎﻧﻲ ！ﻮﻟﻨﻪ ﻛ‪ ３‬ﻫﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻣﻮﺟﻮد وي‪،‬‬

‫‪＄‬ﻜـﻪ ﻟـﻪ ﻗﻮاﻧﻴﻨـﻮ ﭘﺮﺗـﻪ د ﻧﻈـﻢ د ！ﻴﻨ‪５／‬ـﺪو اﻣﻜـﺎن ﻧـﺸﺘﻪ‪ ،‬ﻧـﻮ ﻟـﻪ ﻫﻐـ‪３‬‬

‫وروﺳﺘﻪ ﭘﻪ اﻧﺴﺎﻧﻲ ！ﻮﻟﻨﻮ ﻛ‪ ３‬ﭘﻮﻫﺎﻧﻮ ﻗﻮاﻧﻴﻦ وﺿﻊ ﻛـﺆل او د ﻫﻐـﻮ ﭘـﻪ‬

‫ر‪１‬ﺎ ﻛ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ﺧﭙﻞ ژوﻧﺪ ﺗﻪ دوام ورﻛﺆ‪ ،‬د ﺟﻬـﺎن ！ـﻮل ﻫ‪５‬ﻮادوﻧـﻪ ﻗـﻮاﻧﻴﻦ‬

‫ﻟﺮي‪ ،‬ﭘﻪ ﻟﻮﻣﺆۍ او دوﻳﻤﻪ ﻧ‪７‬ﻳﻮاﻟﻪ ﺟ‪７／‬ه ﻛ‪ ３‬ﺑﺸﺮﻳﺖ أ‪４‬ﺮ زﻳـﺎت ‪＄‬ـﺎﻧﻲ‬

‫او ﻣﺎﻟﻲ زﻳﺎﻧﻮﻧﻪ وﻟﻴﺪل ﭼ‪ ３‬ﻟﻪ دوﻳﻤ‪ ３‬ﻧﺆﻳﻮاﻟ‪ ３‬ﺟ‪／‬ﺆې ﻧـﻪ وروﺳـﺘﻪ د‬

‫اﻧﺴﺎﻧﺎﻧﻮ د ﺳﻮﻛﺎﻟﺔ ﭘﻪ ﺧﺎﻃﺮ د ﻣﻠ‪／‬ﺮو ﻣﻠﺘﻮ ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺟﻮؤه ﺷـﻮه ﭼـ‪３‬‬

‫اوس د ！ﻮﻟــﻮ ﻫ‪ ５‬ـﻮادوﻧ ـﻮ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪－‬ــﺔ ﭘــﻪ ﻛــ‪ ３‬ﺷــﺘﻪ‪ ،‬دﻏــ‪ ３‬ﻣﻮﺳــﺴ‪ ３‬د‬

‫ﻧﻮرو ﻗﻮاﻧﻴﻨـﻮ ﺗـﺮ ＇ـﻨ‪ ，‬د ﺑـﺸﺮ د ﺣﻘﻮﻧـﻮ ﭘـﻪ ﻧﺎﻣـﻪ ﻳـﻮه اﻋﻼﻣﻴـﻪ ﺧﭙـﺮه‬

‫ﻛــﺆه‪ ،‬دﻏـــﻪ اﻋﻼﻣﻴـــﻪ د دﻏـــ‪ ３‬ﻣﻮﺳــﺴ‪！ ３‬ﻮﻟـــﻮ ﺑﺮﺧـــﻪ واﻟـــﻮ ﻫ‪５‬ﻮادوﻧـــﻮ‬

‫ﻻﺳﻠﻴﻚ ﻛﺆې ده ﭼ‪ ３‬ﭘﻪ ﻣﻨﻠﻮ ﻳ‪！ ３‬ﻮل ژﻣﻦ ﻫﻴﻮادوﻧﻪ ﻣﻜﻠﻒ دي‪.‬‬

‫‪٩٣‬‬
‫دﻏــﻪ اﻋﻼﻣﻴــﻪ واﻳــﻲ ‪！ :‬ــﻮل ﺑــﺸﺮي و‪－‬ــﺆي اّزاد دﻧﻴــﺎ ﺗــﻪ را‪＄‬ــﻲ او د‬
‫ﺣﻴﺜﻴــﺖ او ﺣﻘﻮﻧ ـﻮ ﻟــﻪ ﭘﻠــﻮه ﺑﺮاﺑــﺮ دي‪ ،‬ﻫ‪ （５‬ـﻮك ﭘــﻪ ﺧﭙــﻞ ﺳــﺮ ﺑﻨــﺪي‪،‬‬
‫ﺗﻮﻗﻴﻒ او ﺷ‪７‬ل ﻛ‪５‬ﺪاى ﻧﻪ ﺷﻲ‪ ،‬ﻫ‪（５‬ﻮك د ﭼﺎ ﭘﻪ ﺧﺼﻮﺻﻲ ژوﻧﺪ ﻛـ‪３‬‬
‫ﻣﺪاﺧﻠﻪ ﻧﻪ ﺷﻲ ﻛـﻮﻟﻰ‪ ،‬ﻫـﺮ ＇ـﻮك د ＊ـﻮوﻧ‪ ３‬او روزﻧـ‪ ３‬ﺣـﻖ ﻟـﺮي‪！ ،‬ـﻮل‬
‫ﺧﻠﻚ ﻟﻪ ﺗﻮﭘﻴﺮ ﭘﺮﺗﻪ ﻟﻪ ﻫﻐﻮ ﺣﻘﻮﻗﻮ او ازادﻳﻮ ＇ﺨـﻪ ‪＂－‬ـﻪ اﺧﻴـﺴﺘﻰ ﺷـﻲ‬
‫ﭼــ‪ ３‬د ﮕﺑــﺸﺮ د ﺣﻘﻮﻧــﻮ ﭘــﻪ اﻋﻼﻣﻴــﻪ ﻛــ‪ ３‬ﻳــ‪ ３‬ﻳﺎدوﻧــﻪ ﺷــﻮې ده‪ .‬ﻧــﻮ ﻫــﺮ‬
‫اﻧﺴﺎن ﭘﻪ دې ﻣﻜﻠـﻒ دى ﭼـ‪ ３‬د ﻗﻮاﻧﻴﻨـﻮ ﭘـﻪ ﭼﻮﻛـﺎټ ﻛـ‪ ３‬ﺧﭙـﻞ ژوﻧـﺪ‬
‫ﻋﻴﺎر ﻛﺆي او د ﻫﻐﻮ ﭘﻪ ر‪１‬ﺎ ﻛ‪！ ３‬ﻮل ﺑﺸﺮي ﺣﻘﻮﻧﻪ وﭘ‪５‬ﮋﻧﻲ او ﭘـﻪ ﻋﻤـﻞ‬
‫ﻛ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ﭘﻠﻲ ﻛ‪７‬ي‪.‬‬

‫ﺗﻤﺮﻳﻦ‪:‬‬

‫‪ o‬زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې د ﺑﺸﺮ د ﺣﻘﻮﻧﻮ ﭘﻪ اړه ＇ﻮ ﮐﺮ＊‪ ３‬ﻣﻘﺎﻟﻪ وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬

‫ﭘﻮ＊ﺘﻨ‪:３‬‬

‫‪ .١‬د ﻣﻠ‪／‬ﺮو ﻣﻠﺘﻮﻧـﻮ ﭘـﻪ اﻋﻼﻣﻴـﻪ ﮐـ‪ ３‬د ﺑـﺸﺮ د ﺣﻘﻮﻧـﻮ ﭘـﻪ اړه ＇ـﻪ وﻳـﻞ ﺷـﻮي‬
‫دي؟‬

‫‪！ .٢‬ﻮل اﻧﺴﺎﻧﺎن ﮐﻪ ﻧﺮﻳﻨﻪ دي او ﮐﻪ ＊‪ ３％‬د اﺳﻼم د ﺳﭙﻴ（ﻠﻲ دﻳﻦ ﻟﻪ ﻣﺨـ‪３‬‬

‫ﭘﻪ ！ﻮﻟﻨﻪ ﮐ‪ ３‬ﮐﻮم ﺣﻘﻮﻧﻪ ﻟﺮي؟‬

‫‪٩٤‬‬
 ‫‪ ١٦‬ﺟﻮﺯﺍ ‪١٣٨١‬‬
‫ﮐﻤﻴﺴﻴﻮﻥ ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺣﻘﻮﻕ ﺑﺸﺮ‬
‫ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ‬

‫ﻟﻨﯿﺰو ﻣﺴﺆوﻟﯿﺘﻮﻧﻮ ﻟﻪ ﻣﺨﯽ ﻟﻪ ﻧﺎرﯾﻨﻪ‬ ‫ﻮ‬ ‫د ﺣﯿﺜﯿﺖ‪ ،‬ﺣﻘﻮﻗﻮ او‬

‫ﺑﺮاﺑﺮي‬ ‫ﻮ‬ ‫ووﺳﺮه د‬
‫ﺩ ﻫﺠﺮﺕ ﭘﻪ ﺷﭙ‪‬ﻡ ﮐـاﻝ ﺣﻀﺮﺕ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ)ﺹ( ﺩ ﺣـﺞ ﻧﻴـﺖ ﻭﮐـ‪ ،‬ﻣﮑـﯥ ﺗـﻪ ﭼـﯥ‬
‫ﻧ‪‬ﺩﻱ ﺷﻮ ﻣﮑﯥ ﻣﮑﺮﻣﯥ ﺗﻪ ﺩ ﺩﺍﺧﻠﯧﺪﻭ ﺩ ﻣﺨﻨﻴﻮﻱ ﻟﭙـﺎﺭﻩ ﻳـﯥ ﺩ ﻣﮑـﯥ ﻟـﻪ ﻣـﺸﺮﮐﻴﻨﻮ‬
‫ﺳﺮﻩ ﭘﻪ ﺧﺒﺮﻭ ﭘﻴﻞ ﻭﮐ‪ ، ‬ﺍﻭ ﭘﻪ ﭘﺎﯼ ﮐﯽ ﺩ ﺣﺪﻳﺒﯥ ﺗ‪‬ﻭﻥ ﻻﺳﻠﻴﮏ ﺷﻮ‪.‬‬
‫ﺩ ﺣﺪﻳﺒﯥ ﭘﻪ ﺗ‪‬ﻭﻥ ﮐﯥ ﻳﻮ ﺷﺮﻁ ﺩﺍ ﻭ ﭼﯥ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ )ﺹ( ﺑﻪ ﺳ‪‬ﮐـاﻝ ﺑﯿﺮﺗـﻪ ﻣـﺪﻳﻨﯥ‬
‫ﺗﻪ ﻭﻻ‪ ‬ﺷﻲ ﺍﻭ ﭘﻪ ﺭﺍﺗﻠﻮﻧﮑﻲ ﮐـاﻝ ﮐﯥ ﺑﻪ ﺩ ﻣﮑﯥ ﺯﻳﺎﺭﺕ ﺗﻪ ﺭﺍﺷﻲ‪.‬‬
‫ﺩ ﺣﺪﻳﺒﯥ ﺩ ﺳﻮﻟﯥ ﭘﻪ ﺗ‪‬ﻭﻥ ﮐﯥ ﺣﻀﺮﺕ ﻣﺤﻤﺪ)ﺹ( ﺩ ﺧﭙﻠﯥ ﻣﻴﺮﻣﻨﯥ ﺣﻀﺮﺕ ﺍﻡ‬
‫ﺳﻠﻤﻰ )ﺭﺽ( ﭘﻪ ﻣﺸﻮﺭﻩ ‪‬ﺎﻱ ﺍﻧﺘﺨـﺎﺏ ﮐـ‪ .‬ﺣـﻀﺮﺕ ﻣﺤﻤـﺪ)ﺹ( ﭘـﻪ ﻫﻐـﻪ ﻭﺭ‪‬‬
‫ﺧﭙﻠــﻮ ﻳــﺎﺭﺍﻧﻮ ﺗــﻪ ﺍﻣــﺮ ﻭﮐــ‪ ‬ﭼــﯥ ﺧﭙﻠــﯥ ﻗﺮﺑــﺎﻧﻲ ﻭﮐــ‪‬ﻱ ﺍﻭ ﻣــﺪﻳﻨﯥ ﺗــﻪ ﻭ‪‬ﺮ‪‬ــﻲ‪،‬‬
‫ﺩﺣﻀﺮﺕ ﻣﺤﻤﺪ)ﺹ( ﯾﺎﺭﺍﻧﻮ ﺩ ﺯﻳﺎﺭﺕ ﻣﻴﻨﻪ ﺩﺭﻟﻮﺩﻩ ﻧﻪ ﻳﯥ ﻏﻮ‪‬ﺘﻞ ﭼﯥ ﻣﮑﯥ ﺗﻪ ﻟﻪ‬
‫ﺗ‪ ‬ﭘﺮﺗﻪ ﻣﺪﻳﻨﯥ ﺗﻪ ﻭﻻ‪ ‬ﺷﻲ‪.‬‬
‫ﺣﻀﺮﺕ ﻣﺤﻤﺪ)ﺹ( ﺩ ﺣﻀﺮﺕ ﺍﻡ ﺳﻠﻤﻰ)ﺭﺽ( ﺧﻴﻤﯥ ﺗﻪ ﺩﻧﻨﻪ ﮐﯧﺪﻭ ﮐﯥ ﻭﻭﻳـﻞ‪:‬‬
‫ﺍﺻﺤﺎﺏ ﻣﯥ ﻫﻼﮎ ﺷﻮﻝ‪ ،‬ﺮﻧ‪‬ﻪ ﭼﯥ ﺳﻮﻟﻪ ﻻﺳﻠﻴﮏ ﺷﻮﯤ ﻭﻩ‪ .‬ﭘﺪﯤ ﻭﺧﺖ ﮐﯥ‬
‫ﺍﻡ ﺳﻠﻤﻰ )ﺭﺽ( ﺣﻀﺮﺕ ﻣﺤﻤﺪ )ﺹ( ﺗﻪ ﻣﺸﻮﺭﻩ ﻭﺭﮐ‪‬ﻩ ﺍﻭ ﻭﯾﯽ ﻭﯾﻞ ‪:‬‬
‫ﺍﻱ ﺩ ﺧﺪﺍﯼ ﺍﺳﺘﺎﺯﯾﻪ )ﺹ( ﺗﺎﺳﻮ ﻟﻮﻣ‪‬ﻯ ﺧﭙﻠﻪ ﭘﻴﻞ ﻭﮐ‪‬ﺉ ﻧﻮ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺑﻪ ﺣﻞ ﺷﻲ‪.‬‬
‫ﺣﻀﺮﺕ ﻣﺤﻤﺪ )ﺹ( ﺍﻡ ﺳﻠﻤﻰ ﭘﻪ ﻣﺸﻮﺭﻩ ﺧﭙﻠﻪ ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ ﺫﺑﺢ ﺍﻭ ﺧﭙـﻞ ﻭﻳـ‪‬ﺘﺎﻥ ﯾـﯽ‬
‫ﮐﻞ ﮐ‪‬ﻝ ‪ .‬ﺍﺻﺤﺎﺑﻮ ﻫﻢ ﺳﻤﺪﺳﺘﻲ ﺩ ﺧﭙﻠﻮ ﻗﺮﺑﺎﻧﻴﻮ ﭘﻪ ﺫﺑﺢ ﮐﻮﻟـﻮ ﭘﻴـﻞ ﻭﮐـ‪ ، ‬ﭘـﺪﯤ‬
‫‪‬ﻭﻝ ﺑﺤﺮﺍﻥ ﭘﺎﻱ ﺗﻪ ﻭﺭﺳﯧﺪ‪ .‬ﺩﻏﻪ ﮐﺎﺭ ﺩﯤ ﺗـﻪ ﺍﺷـﺎﺭﻩ ﮐـﻮﻱ ﭼـﯥ ﺩ ﺗـﺼﻤﻴﻤﻮﻧﻮ ﭘـﻪ‬
‫ﻧﻴﻮﻟﻮ ﺍﻭﺩ ‪‬ﻮﻟﻨﻴﺰﻭ ﻣﺴﺆﻭﻟﻴﺘﻮﻧﻮ ﭘﻪ ﺳﺮﺗﻪ ﺭﺳﻮﻟﻮ ﮐﯥ ‪‬ﯥ ﻟﻪ ﻧﺎﺭﻳﻨﻪ ﻭﻭ ﺳﺮﻩ ﺑﺮﺍﺑـﺮﻱ‬
‫ﻟﺮﻱ‪.‬‬
 ‫‪ ١٦‬ﺟﻮزا ‪١٣٨١‬‬
‫د اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن د ﺑﺸﺮي ﺣﻘﻮﻧﻮ ﺧﭙﻠﻮاک ﮐﻤﻴﺴﻴﻮن‬

‫د دواړو رﺿﺎﺋﻴﺖ )＊‪％‬ﻪ او ﻧﺮﻳﻨﻪ( دﻣﻴﺮﻣﻨ‪ ３‬او ﻣﻴ‪７‬ه ﭘﻪ ！ﺎﮐﻠﻮ ﮐ‪ ３‬دﮐﻮرﻧ‪ ９‬او‬
‫！ﻮﻟﻨ‪ ３‬ﺳﻼﻣﺘﻲ ده‪.‬‬

‫ﮐﻮرﻧ‪ ９‬د ！ﻮﻟﻨ‪ ３‬اﺳﺎﺳﻲ رﮐﻦ دى او د دوﻟﺖ ﺗﺮ ﭘﺎﻣﻠﺮﻧ‪ ３‬ﻻﻧﺪې ده‪.‬‬

‫)داﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن داﺳﺎﺳﻲ ﻗﺎﻧﻮن ﻟﻪ ＇ﻠﻮرﭘﻨ‪％‬ﻮﺳﻤ‪ ３‬ﻣﺎدې ＇ﺨﻪ(‬

‫ﮐﻮرﻧ‪ ９‬د！ﻮﻟﻨ‪ ３‬دﺟﻮړوﻟﻮ ﺳﺘﻨﻪ ده او واده ﮐﻮل د ﻫﻐ‪ ３‬ﺑﻨﺴ＀ ﺟﻮړوي‪ ،‬ﻧﻮ‪＄‬ﮑﻪ ＊‪３％‬‬
‫او ﻧﺮﻳﻨﻪ د واده ﮐﻮﻟﻮ ﺣﻖ ﻟﺮي او ﻫﻴ＆ داﺳ‪ ３‬ﻳﻮﺑﻨﺪ‪４‬ﺰ ﭼ‪ ３‬دﻧﮋاد‪ ،‬رﻧ‪ ，‬او ﻳﺎﻫﻢ دﻗﻮم‬
‫ﻟﻪ ﻣﺨ‪ ３‬وي‪ ،‬ﻧﻪ ﺷﻲ ﮐﻮﻻی ﭼ‪ ３‬د دﻏﻪ ﺣﻖ ﻣﺨﻪ وﻧﻴﺴﻲ‪.‬‬
‫)دﺑﺸﺮي ﺣﻘﻮﻧﻮ داﺳﻼﻣﻲ اﻋﻼﻣﻴ‪ ３‬ﭘﻨ‪％‬ﻤﻪ ﻣﺎده‪ ،‬داﻟﻒ ﺑﻨﺪ(‬
 ‫ﻣﺨﺪره ﺗﻮﮐﻲ‬
‫د ژوﻧﺪ د ﭘﺎﻳ‪＋‬ﺖ ﭘـﻪ ﺧـﺎﻃﺮ د ﺗـﺎرﻳﺦ ﭘـﻪ اوإدو ﻛـ‪ ３‬اﻧـﺴﺎﻧﻲ ＇‪７５‬ﻧـﻮ ﭘـﻪ‬
‫زؤه ﭘﻮرې ﭘﺎﻳﻠ‪ ３‬ﺗﺮ ﻻﺳﻪ ﻛﺆې دي ﻫﻐﻪ ﻣﻮاد ﭼ‪ ３‬ﻏـﺬاﻳﻲ ﺧـﻮاص ﻟـﺮي‬
‫او د اﻧﺴﺎن ﭘﻪ ﺑﺪن ﻛ‪ ３‬ﺷﺤﻤﻲ‪ ،‬ﭘﺮوﺗﻴﻨﻲ‪ ،‬ﻗﻨﺪي ﻣﻮاد او ﻧـﻮر راز راز‬
‫وﻳ＂ـﺎﻣﻴﻨﻮﻧــﻪ ﭘﻴــﺪا ﻛــﻮي ﻟﻜــﻪ ﻣ‪ ５‬ـﻮې‪ ،‬ﺳــﺎﺑﻪ‪ ،‬ﻏــﻮؤي‪ ،‬ﻏﻮ＊ــﻪ‪ ،‬ﻣ‪２‬ــ‪،３‬‬
‫اﻧ‪／‬ﻮر او ﭘﻪ ﺳﻞ ‪－‬ﻮﻧـﻮ ﻧـﻮر ﺷـﻴﺎن دا ﻫﻐـﻪ ＇ـﻪ دي ﭼـ‪ ３‬د ژوﻧـﺪ ﺑﻘـﺎ او‬
‫روﻏﺘﻴﺎ‪ ،‬اوإد او ﺳﻮﻛﺎﻟﻪ ژوﻧـﺪ ور ﭘـﻮرې ﺗـﺆﻟﻰ دى‪ ،‬د دې ﭘـﺮ ﺧـﻼف‬
‫ﻣﺨـــﺪره ﻣـــﻮاد ﻟﻜـــﻪ ﺗﺮﻳـــﺎك‪ ،‬ﭼـــﺮس‪ ،‬ﺷـــﺮاب او داﺳـــ‪ ３‬ﻧـــﻮر ﭼـــ‪ ３‬ﻟـــﻪ‬
‫！ﻮﻟﻮ＇ﺨﻪ وژوﻧﻜ‪ ３‬ﻣﺎده ﻫﻴﺮوﻳﻴﻦ ﻫﻢ ﭘﻪ ﻛ‪ ３‬ﺷـﺎﻣﻞ دي ﻧـﻪ ﻳـﻮازې دا‬
‫ﭼ‪ ３‬ﻏﺬاﻳﻲ او روﻏﺘﻴﺎﻳﻲ ارز＊ـﺖ ﻧـﻪ ﻟـﺮي ﻛﻠـﻪ ﭼـ‪ ３‬د اﻧـﺴﺎن ﺑـﺪن ﺗـﻪ‬
‫داﺧﻞ ﺷﻲ د ﻳﻮ ﻟﺆ ﺑـﺪﻧﻲ وﻳﺠﺎؤﺗﻴـﺎوو ﻧـﻪ وروﺳـﺘﻪ ﺑ‪５‬ﺮﺗـﻪ دﻓـﻊ ﻛ‪５‬ـﺈي‪،‬‬
‫ﻣﺨﺪره ﻣﻮاد اﺻﻼً ﭘﻪ ﺑﺪن ﻛ‪ ３‬ﻟﻪ ﺗﺨﺮﻳﺐ ﭘﺮﺗﻪ ﺑﻠﻪ دﻧﺪه ﻧﻪ ﻟـﺮي‪ ،‬ﻟﻜـﻪ‬
‫ﻫﻴﺮوﻳ ﻴﻦ ﭼ‪ ３‬ﭘﻪ ﺑﺪن ﻛـ‪ ３‬وﻳﻨـﻪ وﭼـﻮي او روإدي ﻛـﺴﺎن ﭘـﻪ ﻟـﺈه ﻣـﻮده‬
‫ﻛ‪ ３‬د ﻣﺮګ ﻛﻨﺪې ﺗﻪ ﻏـﻮر‪＄‬ـﻮ ي‪ ،‬ﻫﻐـﻪ ﻛـﺴﺎن ﭼـ‪ ３‬ﭘـﻪ ﻣﺨـﺪره ﻣـﻮادو‬
‫ﻋــﺎدت ﺷــﻲ ﻧــﻪ ﻳــﻮازې دا ﭼــ‪ ３‬ﺧﭙــﻞ ژوﻧــﺪ ﻟــﻪ ﺣﺘﻤــﻲ ﻧــﺎﺑﻮدة ﺳــﺮه‬
‫ﻣﺨــﺎﻣﺦ ﻛــﻮي ﺑﻠﻜــ‪！ ３‬ــﻮل اﻧــﺴﺎﻧﻲ ﺻــﻔﺘﻮﻧﻪ ﻟﻜــﻪ ＊ﻮوﻧــﻪ او روزﻧــﻪ‪،‬‬
‫！ﻮﻟﻨﻴﺰ ژوﻧﺪ‪ ،‬ﻟﻪ ﺧﭙﻠﻮاﻧﻮ‪ ،‬دوﺳﺘﺎﻧﻮ او ﻫﻤﻨﻮﻋﺎﻧﻮ ﺳـﺮه د ﺿـﺮورت ﭘـﻪ‬
‫وﺧــﺖ ﻛــ‪ ３‬ﻣﺮﺳــﺘﻪ‪ ،‬اﺧﻼﻗــﻲ ﻣﻌﻴﺎروﻧــﻪ او ﭘــﻪ ﻳــﻮ ！ﻜــﻲ ﻛــ‪ ３‬اﻧــﺴﺎﻧﻲ‬
‫ﺷﺨــﺼﻴﺖ ﻟــﻪ ﻻﺳــﻪ ورﻛــﻮي‪ ،‬د ﺧﭙﻠﻮاﻧــﻮ‪ ،‬ﻗﻮﻣﻴــﺎﻧﻮ او ﻫﻴﻮادواﻟــﻮ ﭘــﻪ‬
‫‪－‬ــﺄون ﻫــﺮ ＇ــﻮك ورﺗــﻪ د ﻛــﺮﻛ ـ‪ ３‬او ﻧﻔــﺮت ﭘــﻪ ﺳــﺘﺮ‪－‬ﻪ ‪－‬ــﻮري‪＄ ،‬ﻜــﻪ‬
‫روإدي ﻛﺴﺎن د ！ﻮﻟﻨ‪ ３‬ﭘـﺮ اوإو ﺑـﺎر وي او ﭘﺮﺗـﻪ ﻟـﻪ دې ﭼـ‪！ ３‬ـﻮل ﻋﻤـﺮ‬
‫ﻳ‪ ３‬ﭘﻪ ﺗﺼﻮر ﻛ‪ ３‬ﺗ‪５‬ﺮ‪４‬ـﺈي د ژوﻧـﺪ د ﭼـﺎرو ﭘــــﻪ ﺗـﺮ ﺳـﺮه ﮐﻮﻟـﻮ ﻛـ‪ ３‬ﻓﻌﺎﻟـﻪ‬

‫‪٩٥‬‬
‫وﻧــﺄه ﻧ ـﻪ ﺷــﻲ اﺧﻴ ـﺴﺘﻰ او ان ﻟــﻪ اﻧــﺴﺎﻧﻲ ！ــﻮﻟﻨ‪＇ ３‬ﺨــﻪ ﻟــﺮې و‪＄‬ــﻲ ‪＄‬ﻜــﻪ‬
‫اﻧــﺴﺎن ﻟــﻪ ！ــﻮﻟﻨ‪ ３‬ﺳــﺮه د ﻧــﮋدې اؤﻳﻜــﻮ ﻟــﻪ ﻣﺨــ‪ ３‬ﺧﭙــﻞ ‪＄‬ــﺎن او ！ــﻮﻟﻨ‪ ３‬ﺗــﻪ‬
‫أ‪４‬ﺮه ‪＂－‬ﻪ رﺳﻮي او ﭘـﻪ ！ﻮﻟﻨـﻪ ﻛـ‪ ３‬ﺧﭙـﻞ ﺷﺨـﺼﻴﺖ ﭘـﻪ ﻧـﻮرو ﺑﺎﻧـﺪې د ﺧﭙـﻞ‬
‫اﻫﻠﻴﺖ ﻟﻪ ﺑﺮﻛﺘﻪ ﻣﻨﻲ‪.‬‬

‫ﻟﻪ دﻏﻮ ﻟﻨﺄو ＇ﺮ‪－‬ﻨﺪوﻧﻮ ＇ﺨﻪ دا ﭘﺎﻳﻠـﻪ ﺗـﺮ ﻻﺳـﻪ ﻛ‪５‬ـﺈي ﭼـ‪ ３‬ﻣﺨـﺪره ﻣـﻮاد د‬
‫ﺑﺸﺮﻳﺖ ﭘﻪ ﻟﻮﻣﺆة درﺟﻪ د＊ﻤﻨﺎﻧﻮ ﻛـ‪ ３‬را‪＄‬ـﻲ‪＄ ،‬ﻴـﻨ‪ ３‬ﺑـﺪ ﻣﺮﻏـﻪ ‪＄‬ﻮاﻧـﺎن ﭘـﺮ‬
‫دﻏﻮ ﻣﻮادو ﺑﺎﻧﺪې د اﺣﺴﺎﺳﺎﺗﻮ ﻟﻪ ﻣﺨ‪ ３‬او ﻟﻪ روإدو ﻛﺴﺎﻧﻮ ﺳﺮه د اؤﻳﻜـﻮ‬
‫ﻟﻪ ﻻرې اﺧﺘﻪ ﻛ‪５‬ﺈي‪ .‬ﭘﻪ داﺳ‪ ３‬ﺣﺎل ﻛ‪ ３‬ﭼ‪ ３‬د ＊ﻮ او ﺑﺪو ﺗﻤﻴﺰ د ﻋﻘﻞ دﻧـﺪه‬
‫ده‪ ،‬ﻧﻮ ﺑﺎﻳﺪ د ﻳﻮې اﻧـﺴﺎﻧﻲ وﻇﻴﻔـ‪ ３‬ﭘـﻪ ﺣﻴـﺚ دا ﭘـﻪ ﻳـﺎد وﺳـﺎﺗﻮ ﭼـ‪ ３‬زﻣـﻮإ‬
‫！ﻮل ﻛﺆه وؤه د ﻋﻘﻞ ﭘﻪ ر‪１‬ﺎ ﻛ‪ ３‬ﺗﺮ ﺳﺮه ﺷﻲ ﭼ‪ ３‬ﺑﻴﺎ ﻟﻪ وروﺳـﺘﺔ ﭘـ‪５＋‬ﻤﺎﻧـﺔ‬
‫＇ﺨﻪ ﭼ‪ ３‬ﭘﻪ دﻏﻪ وﺧﺖ ﻛ‪＂－ ３‬ﻪ ﻧﻪ ﻟﺮي وژﻏﻮرل ﺷﻮ‪.‬‬

‫ﻟــﻪ ﭘﻮرﺗﻨﻴــﻮ ﻟﻨــﺄو ＇ﺮ‪－‬ﻨــﺪوﻧﻮ ＇ﺨـــﻪ ﺟﻮﺗ‪５‬ــﺈي ﭼــ‪ ３‬ﻣﺨــﺪره ﻣـــﻮاد او‬
‫اﻧﺴﺎﻧﻴﺖ دوه ﻣﺘﻀﺎد ﺷﻴﺎن دي‪ ،‬ﻧﻮ اوس د ﻫﺮ ﭼﺎ ﺧﻮ＊ﻪ ﭼ‪ ３‬ﻣﺨﺪره‬
‫ﻣﻮاد ＊ﻪ ﺑﻮﻟﻲ او ﻛﻪ اﻧﺴﺎﻧﻴﺖ؟‬

‫ﻣﻌﻨﻰ‪:‬‬ ‫ﻟﻐﺖ‪:‬‬
‫ﻣﻮاد‪ ،‬اﺟﺰا‬ ‫ﺗﻮﮐﻲ‬
‫ﻧﺘﻴﺠ‪３‬‬ ‫ﭘﺎﻳﻠ‪３‬‬
‫ﻣﻌﺘﺎد‪ ،‬ﻋﺎدت‬ ‫روږدي‬
‫ﺑﺮﺧﻪ‬ ‫وﻧ‪６‬ه‬
‫ﺑﺪﺑﺨﺘﻪ‬ ‫ﺑﺪﻣﺮﻏﻪ‬
‫‪＊ v‬ﺎﻏﻠﻰ ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې د ﻣﺨﺪره ﻣﻮادو د زﻳﺎﻧﻮﻧﻮ ﭘﻪ ﻫﮑﻠﻪ ＇ﺮ‪－‬ﻨﺪوﻧ‪ ３‬وﮐ‪７‬ي‪.‬‬
‫‪ v‬زده ﮐــﻮوﻧﮑﻲ دې د ﻣﺨــﺪره ﻣــﻮادو ﻧﻮﻣﻮﻧــﻪ واﺧﻠــﻲ او ﺑﻴــﺎ دې د زﻳــﺎﻧﻮﻧﻮ ﭘــﻪ ﻫﮑﻠــﻪ‬
‫＇ﻮﮐﺮ＊‪ ３‬ﭘﻪ ﺧﭙﻠﻮ ﮐﺘﺎﺑﭽﻮ ﮐ‪ ３‬وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬

‫‪٩٦‬‬
 ‫دﺑﻴﺎ ﮐﺘﻨ‪ ３‬ﮐﻤ‪３＂５‬‬
‫د ژﺑ‪ ３‬او ﻣﺤﺘﻮا ﮐﻤ‪＂５‬ﻪ‪:‬‬
‫_ ﺳﻴﺪ ﺍﺣﻤﺪ ﻣﻮﻣﻨﺪ ﺩ ﭘﻮﻫﻨﯥ ﻭﺯﺍﺭﺕ ﺳﻼﮐﺎﺭ‪.‬‬
‫_ ﺩ ﻣﺆﻟﻒ ﻣﺮﺳﺘﻳﺎﻝ ﻣﺤﻤﺪ ﻋﺰﻳﺰ ﺗﺤﺮﻳﮏ ﺩ ﺗﻌﻠﻴﻤﻲ ﻧﺼﺎﺏ ﺩ ﭘﺮﺍﺧﺘﻴﺎ ﺍﻭ ﺩﺭﺳﻲ ﮐﺘﺎﺑﻮﻧﻮ ﺩ ﺗﺄﻟﻴﻒ‬
‫ﺭﻳﺎﺳﺖ ﺩ ﭘ‪‬ﺘﻮ ﺩﻳﭙﺎﺭﺗﻤﻨ‪ ‬ﻋﻠﻤﻲ ﺍﻭ ﻣﺴﻠﮑﻲ ﻏ‪‬ﻯ ﺍﻭ ﺩ ﭘ‪‬ﺘﻮ ﺩﻳﭙﺎﺭﺗﻤﻨ‪ ‬ﺁﻣﺮ‪.‬‬
‫_ ﺩ ﻣﺆﻟﻒ ﻣﺮﺳﺘﻳﺎﻝ ﻓﻴﺾ ﺍﷲ ﻓﺎﺋﯧﺰ ﺩ ﺗﻌﻠﻴﻤﻲ ﻧﺼﺎﺏ ﺩ ﭘﺮﺍﺧﺘﻴﺎ ﺍﻭ ﺩﺭﺳﻲ ﮐﺘﺎﺑﻮﻧﻮ ﺩ ﺗﺄﻟﻴﻒ ﺭﻳﺎﺳﺖ ﺩ‬
‫ﭘ‪‬ﺘﻮ ﺩﻳﭙﺎﺭﺗﻤﻨ‪ ‬ﻋﻠﻤﻲ ﺍﻭ ﻣﺴﻠﮑﻲ ﻏ‪‬ﻯ‪.‬‬
‫_ ﺷﮑﻴﻼ ﺩﻭﺳﺖ ﺩ ﺗﻌﻠﻴﻤﻲ ﻧﺼﺎﺏ ﺩ ﭘﺮﺍﺧﺘﻴﺎ ﺍﻭ ﺩﺭﺳﻲ ﮐﺘﺎﺑﻮﻧﻮ ﺩ ﺗﺄﻟﻴﻒ ﺭﻳﺎﺳﺖ ﺩ ﭘ‪‬ﺘﻮ ﺩﻳﭙﺎﺭﺗﻤﻨ‪‬‬
‫ﻋﻠﻤﻲ ﺍﻭ ﻣﺴﻠﮑﻲ ﻏ‪‬ﯤ‪.‬‬
‫_ ﺩ ﺳﺮﻣﺆﻟﻒ ﻣﺮﺳﺘﻳﺎﻝ ﺳﻴﺪ ﻣﺤﻤﻮﺩ ﮐﺎﺭ‪‬ﺮ ﺩ ﺗﻌﻠﻴﻤﻲ ﻧﺼﺎﺏ ﺩ ﭘﺮﺍﺧﺘﻴﺎ ﺍﻭ ﺩﺭﺳﻲ ﮐﺘﺎﺑﻮﻧﻮ ﺩ ﺗﺄﻟﻴﻒ‬
‫ﺭﻳﺎﺳﺖ ﺩ ﭘ‪‬ﺘﻮ ﺩﻳﭙﺎﺭﺗﻤﻨ‪ ‬ﻋﻠﻤﻲ ﺍﻭ ﻣﺴﻠﮑﻲ ﻏ‪‬ﻯ‪.‬‬
‫_ ﺩ ﻣﺆﻟﻒ ﻣﺮﺳﺘﻳﺎﻝ ﻣﺤﻤﺪ ﺳﻬﺮﺍﺏ ﺩﻳﺪﺍﺭ ﺩ ﺗﻌﻠﻴﻤﻲ ﻧﺼﺎﺏ ﺩ ﭘﺮﺍﺧﺘﻴﺎ ﺍﻭ ﺩﺭﺳﻲ ﮐﺘﺎﺑﻮﻧﻮ ﺩ ﺗﺄﻟﻴﻒ‬
‫ﺭﻳﺎﺳﺖ ﺩ ﭘ‪‬ﺘﻮ ﺩﻳﭙﺎﺭﺗﻤﻨ‪ ‬ﻋﻠﻤﻲ ﺍﻭ ﻣﺴﻠﮑﻲ ﻏ‪‬ﻯ‪.‬‬
‫_ ﺑﺴﻢ ﺍﷲ ﺩ ﻣﻼﻟ‪ ‬ﺩ ﻟﻴﺴﯥ ‪‬ﻮﻭﻧﮑﻰ‪.‬‬

‫دﻳﻨﻲ‪ ،‬ﺳﻴﺎﺳﻲ او ﻓﺮﻫﻨ‪／‬ﻲ ﮐﻤ‪＂５‬ﻪ‪:‬‬

‫_ ﻇﻬﻮﺭ ﺍﻓﻐﺎﻥ ﺩ ﻧﺸﺮﺍﺗﻮ ﺭﺋﻴﺲ‪.‬‬
‫_ ‪‬ﺍﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﻳﻮﺳﻒ ﻧﻴﺎﺯﻯ ﺩ ﭘﻮﻫﻨﯥ ﻭﺯﺍﺭﺕ ﺳﻼﮐﺎﺭ‪.‬‬
‫_ ﺭﻗﻴﺐ ﺍﷲ ﺍﺑﺮﺍﻫﻴﻤﻲ ﺩ ﺗﻌﻠﻴﻤﻲ ﻧﺼﺎﺏ ﺩ ﭘﺮﺍﺧﺘﻴﺎ ﺍﻭ ﺩﺭﺳﻲ ﮐﺘﺎﺑﻮﻧﻮ ﺩ ﺗﺄﻟﻴﻒ ﺭﻳﺎﺳﺖ ﺩ ﺍﺳﻼﻣﻲ ﺗﻌﻠﻴﻤﺎﺗﻮ ﻋﻠﻤﻲ‬
‫ﺍﻭ ﻣﺴﻠﮑﻲ ﻏ‪‬ﻯ‪.‬‬
‫_ ﺩ ﻣﺆﻟﻒ ﻣﺮﺳﺘﻳﺎﻝ ﻣﺤﻤﺪ ﺳﻬﺮﺍﺏ ﺩﻳﺪﺍﺭ ﺩ ﺗﻌﻠﻴﻤﻲ ﻧﺼﺎﺏ ﺩ ﭘﺮﺍﺧﺘﻴﺎ ﺍﻭ ﺩﺭﺳﻲ ﮐﺘﺎﺑﻮﻧﻮ ﺩ ﺗﺄﻟﻴﻒ ﺭﻳﺎﺳﺖ ﺩ‬
‫ﭘ‪‬ﺘﻮ ﺩﻳﭙﺎﺭﺗﻤﻨ‪ ‬ﻋﻠﻤﻲ ﺍﻭ ﻣﺴﻠﮑﻲ ﻏ‪‬ﻯ‪.‬‬
‫ﮐﻤﭙﻮز او ډﻳﺰاﻳﻦ‪:‬‬
‫_ ﺻﻔﺖ ﺍﷲ ﻣﻮﻣﻨﺪ ﺩ ﺗﻌﻠﻴﻤﻲ ﻧﺼﺎﺏ ﺩ ﭘﺮﺍﺧﺘﻴﺎ ﺍﻭ ﺩﺭﺳﻲ ﮐﺘﺎﺑﻮﻧﻮ ﺩ ﺗـﺄﻟﻴﻒ ﺭﻳﺎﺳـﺖ ﺩ ﮐﻤﭙﻴـﻮ‪‬ﺮ‬
‫ﺩﻳﭙﺎﺭﺗﻤﻨ‪ ‬ﻏ‪‬ﻯ‪.‬‬
‫د ＇ﺎرﻧ‪ ３‬ﮐﻤ‪＂５‬ﻪ‪:‬‬
‫ﺩ ﮐﻤﯧ‪‬ﯥ ﺭﺋﻴﺲ‪.‬‬ ‫_ ‪‬ﺍﮐﺘﺮ ﻋﺒﺪﺍﻟﻐﻔﻮﺭ ﻏﺰﻧﻮﻱ ﺩ ﭘﻮﻫﻨﯥ ﻭﺯﺍﺭﺕ ﺗﺪﺭﻳﺴﻲ ﻣﺮﺳﺘﻳﺎﻝ‪.‬‬
‫ﻏ‪‬ﻯ‪.‬‬ ‫_ ﻋﺒﺪﺍﻟﻮﺍﺳﻊ ﺁﺭﻳﻦ ﺩ ﭘﻮﻫﻨﯥ ﻭﺯﺍﺭﺕ ﺳﻼﮐﺎﺭ‪.‬‬
‫_ ﻣﺆﻟﻒ ﻋﺒﺪﺍﻟﻈﺎﻫﺮ ‪‬ﻠﺴﺘﺎﻧﻲ ﺩ ﺗﻌﻠﻴﻤﻲ ﻧﺼﺎﺏ ﺩ ﭘﺮﺍﺧﺘﻴﺎ ﺍﻭ ﺩﺭﺳﻲ ﮐﺘﺎﺑﻮﻧﻮ ﺩ ﺗﺄﻟﻴﻒ ﺭﺋﻴﺲ‪ .‬ﻏ‪‬ﻯ‪.‬‬

‫ﺏ‬
 ‫ﭘﻴﻐﺎﻡ‬
‫‪Y‬‬
‫ﺷﮑﺮ ادا ﮐﻮو ﭼ‪ ３‬زﻣﻮږ د ﻣﺠﺎﻫﺪ ﻣﻠﺖ د ﮐﻠﮑ‪ ３‬ارادې‪ ،‬د ﻣﻠ‪／‬ﺮو ﻣﻠﺘﻮﻧﻮ او دوﺳﺘﻮ ﻫ‪５‬ﻮادوﻧﻮ‬ ‫د ﻟﻮى ﺧﺪاى‬
‫د ﻧ‪５‬ﮑﻮ ﻫﻠﻮ ‪＄‬ﻠﻮ ﭘﻪ ﭘﺎﻳﻠﻪ ﮐ‪ ３‬ﭘﻪ ﻫ‪５‬ﻮاد ﮐ‪ ３‬ﺳﺮاﺳﺮي ﺳﻮﻟﻪ او ﻣﺸﺮوع ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻧﻈﺎم ！ﻴﻨ‪ ，‬ﺷﻮ او ﻟﻪ ﺟ‪７／‬ې ＇ﺨﻪ‬
‫را ﭘﻴﺪاﺷﻮى ＇ﻮﮐﻠﻦ ﮐ‪７‬او ﻳ‪ ３‬ﭘﺎى ﺗﻪ ورﺳﺎوه‪.‬‬
‫د اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن اﺳﻼﻣﻲ ﺟﻤﻬﻮري دوﻟﺖ او ﭘﻪ ﺳﺮﮐ‪ ３‬ﻳ‪＊ ３‬ﺎﻏﻠﻰ ﺣﺎﻣـﺪ ﮐـﺮزى‪ ،‬د واﮐﻤـﻦ و‪７－‬ﻧﻴـﺰ ﻧﻈـﺎم ﻟـﻪ ﭘﻴـﻞ‬
‫＇ﺨـﻪ ﻣﻠــﻲ ﺳــﺘﺮو ﻣﻮﺧــﻮ ﺗـﻪ د رﺳــ‪５‬ﺪو ﭘــﻪ ﻫﻴﻠــﻪ د ﻫ‪５‬ـﻮاد د ﺑﻴــﺎ رﻏــﺎوﻧ‪ ３‬او ﭘﺮاﺧﺘﻴــﺎ ﭘـﻪ ！ﻮﻟــﻮ ﺑﺮﺧــﻮ ﮐــ‪ ３‬د ﻧــﻮو‬
‫ﭘﺮو‪－‬ﺮاﻣﻮﻧﻮ ﺗ‪／‬ﻼره د ﺧﭙﻞ ﮐﺎر ﭘﻪ دﺳﺘﻮر ﮐ‪ ３‬راوﺳﺘ‪ ３‬ده‪ .‬د دﻏﻪ ＊ـﺎﻏﻠﻲ د زﻳـﺎت ﻣﻼﺗـ‪ ７‬او ﻋﺎﻟﻤﺎﻧـﻪ ﻻر ＊ـﻮوﻧﻮ‬
‫＇ﺨﻪ ﭘﻪ ﻣﻨﻨ‪ ３‬ﺳﺮه د ＊ﻮوﻧ‪ ３‬او روزﻧ‪ ３‬ﭘﻪ ﺑﺮﺧﻪ ﮐ‪ ３‬ﭘﺮﻟﻪ ﭘﺴ‪ ３‬ﻫﻠ‪＄ ３‬ﻠـ‪ ３‬او اﻏﻴـﺰ ﻣـﻦ ‪－‬ﺎﻣﻮﻧـﻪ او د ﻣﻌـﺎرف د‬
‫ﻧﻮي ﮐ‪５‬ﺪو او ﻏﻮړ‪４‬ﺪو ﭘﻪ ﻻره ﮐ‪ ３‬ﻫ（‪ ３‬او د ﻧﻮي ﻧﺴﻞ روزﻧﻪ ﭼـ‪ ３‬د ﻣﻠـﻲ ﻳـﻮ واﻟـﻲ د روﺣﻴـ‪ ３‬ﻟﺮوﻧﮑـ‪ ３‬او د‬
‫ﻣﺘﻤﺪﻧﻮ‪ ،‬ر＊ﺘﻴﻨﻮ او ﭘ ﻴﺎوړو ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻮ ﭘﻪ ﺗﻮ‪－‬ﻪ د ﺗﻄﺒﻴﻖ ﭘﻪ ﺣﺎل ﮐ‪ ３‬دي‪ ،‬د ډ‪４‬ﺮ ارز＊ﺖ او اﻫﻤﻴﺖ وړ دي‪.‬‬
‫دﭘﻮﻫﻨ‪ ３‬وزارت د ﻫﻐﻮ ﻧﻮ＊ﺘﻮﻧﻮ او ﻃﺮﺣﻮ د اﺟﺮاء ﭘﻪ ﻻره ﮐ‪ ３‬ﭼ‪ ３‬د اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن د ﭘﻮﻫﻨ‪ ３‬د ﺑﻴﺎ رﻏﺎوﻧ‪ ３‬ﭘﻪ ﻻره‬
‫ﮐ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ﺗﺮﻻس ﻻﻧﺪې ﻟﺮي‪ ،‬د ﺗﻌﻠﻴﻤﻲ ﻧﺼﺎب د ﭘﺮاﺧﺘﻴﺎ او درﺳﻲ ﮐﺘﺎﺑﻮﻧﻮ د ﺗﺎﻟﻴﻒ رﻳﺎﺳﺖ ﺗـﻪ دﻧـﺪه وﺳـﭙﺎرﻟﻪ‬
‫ﭼ‪ ３‬ﻟﻪ ﻳﻮې ﺧﻮا د ＊ﻮوﻧ‪％‬ﻴﻮ د ﻟﻮﺳﺖ د ﮐﺘﺎﺑﻮﻧﻮ د ﮐﻤـ‪＋‬ﺖ او ﻧـﺸﺘﻮاﻟﻲ ﺳـﺘﻮﻧﺰه ﻟـﺮې ﮐـ‪７‬ي او ﻟـﻪ ﺑـﻞ ﭘﻠـﻮه د‬
‫اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن د اﺳﻼﻣﻲ ﺟﻤﻬﻮري دوﻟﺖ د ﻋﻠﻤﻲ او ﻓﺮﻫﻨ‪／‬ﻲ ﭘﺎﻟﻴﺴ‪ ９‬او ﻣﻮﺧﻮ ﭘﻪ ر‪１‬ﺎ ﮐ‪ ３‬د واﺣﺪ ﺗﻌﻠﻴﻤﻲ ﻧﺼﺎب‬
‫ﭘﻪ ﺟﻮړ＊ﺖ او ﺗﺪوﻳﻦ ﺑﺎﻧﺪې ﭼ‪ ３‬د ﻫ‪５‬ﻮاد اوﺳﻨﻴﻮ او راﺗﻠﻮﻧﮑﻮ اړﺗﻴﺎوو ﺗﻪ ‪＄‬ﻮاب و واﻳﻲ ﺑﻮﺧﺖ ﺷﻲ‪.‬‬
‫د ﻟﻮﺳﺖ د ﮐﺘﺎﺑﻮﻧﻮ د ﮐﻤ‪＋‬ﺖ او ﻧﺸﺘﻮاﻟﻲ د ﺳﺘﻮﻧﺰې د ﻟﺮې ﮐﻮﻟﻮ ﭘﻪ ﻟﻮﻣ‪７‬ي ‪－‬ﺎم ﮐ‪ ３‬ﮐﻮ＊） وﺷﻮ ﺗـﺮ ＇ـﻮ ﻫﻐـﻪ‬
‫ﮐﺘﺎﺑﻮﻧﻪ ﭼ‪ ３‬ﭘﺨﻮا ﻟﻴﮑﻞ ﺷﻮي وو ور ﺑﺎﻧﺪې ﺑﻴﺎﮐﺘﻨﻪ وﺷﻲ‪ .‬دﻏﻪ ﮐﺘﺎﺑﻮﻧﻪ ﻟﻪ ﺑﻴﺎ ﮐﺘﻨ‪ ３‬او ا‪請‬ﻼح وروﺳﺘﻪ ﭼـ‪ ３‬د‬
‫اوﺳﻨﻲ وﺧﺖ ﻟﻪ ﻏﻮ＊ﺘﻨﻮ ﺳﺮه ﺑﺮاﺑﺮ دي ﭼﺎپ ﺷﻮل ﭼ‪ ３‬اوس ﺳﺘﺎﺳﻮ ﭘﻪ اﺧﺘﻴﺎر ﮐ‪ ３‬دي‪.‬‬
‫ورﭘﺴ‪－ ３‬ﺎم د ﻧﻮي ﺗﻌﻠﻴﻤﻲ ﻧﺼﺎب ﺗﺮﺗﻴﺐ او ﺟﻮړول دي ﭼ‪ ３‬ﻣﻮﺧﻪ ﻳ‪ ３‬زﻣﻮږ د ！ﻮﻟﻨ‪ ３‬او ﻧ‪７‬ۍ واﻟﻮ ﻣﻌﻴﺎروﻧﻮ ﺳﺮه‬
‫ﻳﻮ ﺷﺎن د وﻃﻦ د ﺑﭽﻴﺎﻧﻮ ﻋﻠﻤﻲ او اﺳﻼﻣﻲ ＊ﻮ وﻧﻪ او روزﻧﻪ ده ﭼ‪ ３‬ﻣﺤﺘﻮا ﺑﻪ ﻳ‪ ３‬د ﺗﻨﮑﻴﻮ ‪＄‬ﻮاﻧﺎﻧﻮ او ‪＄‬ﻮاﻧﻮ زده‬
‫ﮐﻮوﻧﮑﻮ د ﺳﺎﻟﻢ ﻓﮑﺮ ﮐﻮﻟﻮ ﺳﺮه ﻣﺮﺳﺘﻪ وﮐ‪７‬ي او ﻫﻐﻮى ﺑﻪ د ﻧﻮې ﭘﻮﻫ‪ ３‬ﻟﻪ ﻻس ﺗﻪ راوړﻧﻮ ﺳﺮه اﺷﻨﺎ ﮐ‪７‬ي‪.‬‬
‫زﻣﻮږ د ﻫ‪５‬ﻮاد ‪＄‬ﻮاﻧﺎن ﺑﺎﻳﺪ دﻳﻨﺪاره ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن‪ ،‬ﻫ‪５‬ﻮاد ﭘﺎل‪ ،‬ﺧﻠﮏ ﺧﻮ＊ﻮوﻧﮑ‪ ،３‬د ﻋﻠﻢ او ﮐﻤﺎل ﭘـﻪ ＊ـﮑﻼ ﺳـﺮه‬
‫ﺳﻤﺒﺎل و اوﺳ‪ .３‬د اوﺳﻨﻲ ﻋﺼﺮ د ﺗﻤﺪن د ﭘﺮﻣﺨﺘ‪ ，‬او د ﻋﻠﻮﻣﻮ ﻟﻪ ﭘﺮاﺧﺘﻴﺎ ﺳﺮه اﺷﻨﺎ ﺷﻲ او ﭘﻪ ﭘﺎﻳﻠﻪ ﮐـ‪ ３‬ﭘـﻪ ！ﻴﻨـ‪，‬‬
‫ﻋﺰم ﺳﺮه ﻟﻪ ﻧﻮو او ﻣﺜﺒﺘﻮ ﺗﺤﻮﻻﺗﻮ ＇ﺨﻪ ﭼ‪ ３‬ﻣﻨ‪ ＃‬ﺗﻪ راﻏﻠﻲ دي ‪＂－‬ﻪ واﺧﻠﻲ‪ ،‬ﻫﻐـﻮى د ﻧـﻮي اﻓﻐﺎﻧـﺴﺘﺎن د ﺳـﻮﮐﺎﻟﻪ‬
‫！ﻮﻟﻨ‪ ３‬د ﺟﻮړ‪４‬ﺪو ﭘﻪ ﻫﻴﻠﻪ د ﺳﺎﻳﻨﺲ او ﺗﮑﻨﺎﻟﻮژۍ ﻟﻪ ﺑﺪﻟﻮﻧﻮﻧﻮ ﺳﺮ ﺑ‪５‬ﺮه ﺑﺎﻳﺪ د اﻧـﺴﺎﻧﻲ ﻋﻠﻮﻣـﻮ ﻟـﻪ ﺑﻨـﺴ＂ﻮﻧﻮ‪ ،‬د ﺑـﺸﺮ د‬
‫ﺣﻘﻮﻧﻮ‪ ،‬ﺳﻮﻟ‪،３‬ﻫ‪５‬ﻮاد ﭘﺎﻟﻨ‪ ،３‬ﻣﻠﻲ ﻳﻮ واﻟﻲ او ﺳﻮﻟﻪ ﻳﻴﺰ ‪ ６－‬ژوﻧﺪ ＇ﺨﻪ ﻫﻢ ﺧﺒﺮ ﺷﻲ ‪ .‬ﻫﻤﺪارﻧ‪／‬ﻪ ﻟﻪ ﻫ‪５‬ﻮاد ﺳﺮه ﻣﻴﻨﻪ‬
‫او د ﻫﻐﻪ د ازادۍ ﺳﺎﺗﻨﻪ‪ ،‬ﻟﻪ ﺗﺮور‪４‬ﺰم ﺳﺮه ﻣﺒﺎرزه ﭘﻪ ﺧﭙﻠﻮ روزﻧﻴﺰو او ＊ﻮ وﻧﻴﺰو ﻟﻮﻣ‪７‬ﻳﺘﻮﺑﻮﻧﻮﮐ‪ ３‬ﭘﻪ ﭘﺎم ﮐ‪ ３‬وﻧﻴﺴﻲ‪.‬‬
‫ﻣﻮږ ﻟﻪ ر＊ﺘﻴﻨﻮ‪ ،‬زړه ﺳﻮاﻧﺪو او ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻟﺮوﻧﮑـﻮ ﻣﺘﺨﺼـﺼﺎﻧﻮ ‪ ،‬ﻣﻮﻟﻔـﺎﻧﻮ او ＊ـﻮوﻧﮑﻮ ＇ﺨـﻪ ﭼـ‪ ３‬د ﻧـﻮي ﺗﻌﻠﻴﻤـﻲ‬
‫ﻧﺼﺎب ﭘﻪ ﺟﻮړ＊ﺖ او ﺗﻄﺒﻴﻖ ﮐ‪ ３‬د ﻫ‪５‬ﻮاد د ﺑﭽﻴﺎﻧﻮ د زده ﮐ‪７‬ې او روزﻧ‪ ３‬ﺳﺘﺮ ﻣﺴﺆﻟﻴﺖ ﭘـﻪ ﻏـﺎړه ﻟـﺮي‪ ،‬او ﻟـﻪ‬
‫ﻧﻮرو ﻋﻠﻤﻲ او ﻓﺮﻫﻨ‪／‬ﻲ ﺷﺨﺼﻴﺘﻮﻧﻮ او د ﭘﻮﻫﻨ‪ ３‬د ﺑﺮﺧ‪ ３‬ﻟﻪ ﭘﻮﻫﺎﻧﻮ ＇ﺨﻪ ﻫﻴﻠﻪ ﻟﺮو ﭼ‪ ３‬د ﺧﭙﻠﻮ رﻏﻨﺪه ﻧﻈﺮﻳﻮ او‬
‫وړاﻧﺪﻳﺰوﻧﻮ ﭘﻪ وړاﻧﺪې ﮐﻮﻟﻮ ﺳﺮه د درﺳﻲ ﮐﺘﺎﺑﻮﻧﻮ ﭘﻪ ﺳﻤﻮن او ﻟﻴﮑﻠﻮ ﮐ‪ ３‬ﻟﻪ ﻣﻮﻧ‪ ８‬ﺳﺮه ﻣﺮﺳﺘﻪ وﮐ‪７‬ي‪.‬‬
‫ﻫﻤﺪارﻧ‪／‬ﻪ ﻟﻪ ﻣﺤﺘﺮﻣﻮ ﺗﻤﻮﻳﻠﻮوﻧﮑﻮ ﺳﺮﭼﻴﻨﻮ ＇ﺨﻪ ﻣﻨﻨﻪ ﮐﻮو ﭼ‪ ３‬د ﭘﻮﻫﻨ‪ ３‬وزارت ﺳﺮه ﻳ‪ ３‬د ﮐﺘﺎﺑﻮﻧﻮ د ﭼﺎپ ﻟﻪ‬
‫ﭘﺎره ﻣﺎدي ﻣﺮﺳﺘﻪ ﮐ‪７‬ې ده‪.‬‬

‫ﻣﺤﻤﺪ ﺣﻨﻴﻒ اﺗﻤﺮ‬

‫د اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن د اﺳﻼﻣﻲ ﺟﻤﻬﻮرﻳﺖ د ﭘﻮﻫﻨ‪ ３‬وزﻳﺮ‬

‫ﺩ‬