TAKTK

Gece seyri (2)

Zifiri karanlkta gvenli seyir

GEEN AY GECE SEYRNE IKMADAN NCEK TEKNENN HAZIRLANMASI, MRETTEBAT LE BRFNG, VARDYA PLANLARI, SEYR DEFTER GB KONULAR ZERNDE DURDUK. BU SAYIMIZDA DA TEKNEDEK IIKLANDIRMA, ETRAFTAK DENZ ARALARININ SEYR IIKLARINI DORU OKUMANIN YANI SIRA GECE SEYRNN PF NOKTALARINI ANLATMAYA DEVAM EDYORUZ.
YAZI: Sabine Dedeolu ve Tayfun ztuna

Gece karanlnda gzleriniz ancak birka dakika sonra alp ufuktaki klar grebilir hale gelir. Fakat bugnlerde bu daha da zor nk havuzluktaki k kayna artk ok fazla: Chartplotter, cep telefonlar, iPadler... Gzlerinizi rahatsz eden bu aletler yznden dardaki k kaynaklarn iyi alglayamayabilirsiniz, bu nedenle bu cihazlar gece havuzlukta kullanmamaya aln. Flal fotoraf ekerseniz arkadalarnz kr edebileceinizi de unutmayn; fotoraf ekmek her zaman hotur ama mmkn olduunca az ekin. Seyir cihazlarndan chartplotter ise gece modunda ya da gnlk nda (en dk ayarnda) tutabilir, kullanmadnzda kapan
090 naviga

kapatabilirsiniz. Beyaz k gz iin en rahatsz edici olandr, krmz ksa gznz fazla zorlamaz (mesela pusula ). Salonda veya kamaralarda da krmz tercih edin. Havuzlukta bir ey aramak iin belki cep telefonu yla yetinebilirsiniz ama gvertede almak iin el feneri art. Teknenin gverte ysa ok kuvvetli olabilir. nemli bir iiniz yoksa gverte n amayn nk teknenin etrafndaki hibir eyi gremezsiniz. Gece seyri iin 12 volt ile alan bir projektr alabilirsiniz. Denizde bir ey aramak durumundaysanz, yanarken ve amandraya bakarken bu cihaz iinizi kolaylatrr, hatta denize adam dt

durumunda hayat kurtarr. Gece seyrinde iimizi kolaylatracak bir dier nemli cihaz olan gece drbnyle yaklaan tekne ve gemileri gzleyebilirsiniz. AIS (Automatic Identication System/Civarnzdaki deniz aralarn rotas ve hzyla chartplotterda gsteren sistem) ise radarnz yoksa emniyet salar. Fiber ve ahap teknelerin radarda grnmeyebileceini unutmayn. Eer teknenizde AIS yoksa muhakkak seyre kmadan nce radar reektrn ve seyir klarn kontrol edin. Reektr eskimi, krlemise deitirin. (Seyir klarnn balantlar kolay bozulur. Dalgal bir havada ba korkulukta oturup tornavida ve pas zcyle seyir klarn

TAKTK

yerine sabitlemeye almak hi de elenceli deildir!) AISin iyi ve kt ynleri ayr bir yaz, tartma konusu olabilir ancak bu aletlerle ilgili u kesin ki, gemi trai younsa gece seyrinde yardm byktr. Sk sk gece seyri yapacaksanz hem radar hem de AIS kullanmalsnz. Herkesin gece grnn eit dzeyde olmamas, dikkat edilmesi gereken bir baka nemli konu. Batan bilmiyorsanz da hem kendinizin hem de mrettebatnzn durumunu ilk gece trai seyrinde renirsiniz. Renk krl olan kii, kamaradaki krmz kta net gremez ve zellikle navigasyon yaparken zorlanabilir. Kk bir LED

lambas bu duruma bir nebze zm olabilir. Her vardiya grubunda renkleri ve klar ok iyi gren biri bulunmasna dikkat edin. Gece krl olan kiinin tek banda nbet tutmamas gerekir. Seyirde de dinlenin Gece seyrinde uyumak hi kolay deil. Teknenin yatmas, dalga salntsnn yannda tekne gvdesinden, halatlardan, vinlerden, dolap ierisinde hareket eden eyalardan, kaplardan gelen sesler de uykuya dalmay zorlatryor. Bu grltleri azaltmak iin tekne iinin neta olmas gerekiyor. Ayrca havuzluktan ve gverteden de ne kadar az ses gelirse dierleri o kadar iyi dinlenebilir.

Bu yzden bo mandarlar balanmal, telsiz sesi gnlk ayarndan daha az olmal ve elektronik aletler sessiz altrlmal. Ayrca yelken trimi ya da manevralarda yava davrann. Vinleri grltl kullanmak, yelken kontrolnde Gece ekipman Tam otomatik can yelekleri, emniyet kemeri (btn mrettebat iin) Havuzlukta kemere taklacak kuvvetli halkalar, sancak ve iskele gvertede emniyet kay/teli Acil durumlar iin kuvvetli akan fener (btn mrettebat iin) Su geirmez el telsizi (bir iple kendinize balayn) Nbet plan (herkesin ne zaman dinleneceini, ne zaman nbet tutacan batan bilmesi lazm Her nbet iin ayr hazrlanm attrmalklar Baa taklacak fener (krmz k fonksiyonlu) Teknenin rotasn, hedef noktalar (waypoint), fenerleri, amandralar yazmak iin not kad Su geirmez, krmz k fonksiyonlu, kuvvetli bir el feneri ile yedek piller ay-kahve veya scak su iin birka termos Inshore kyafet (salopet-mont), tekne ayakkabs, eldiven.

Frtna sonras mutluluk

092 naviga

TAKTK

Sizin sancak bordanz, dier teknenin sancak bordasna geliyorsa sorun yok, iskele bordanz da dier teknenin iskele bordasna...

50 metreden byk gemilerin yn, iki pruva nn birbirine as sayesinde daha kolay anlalabilir. Pruva klar iskelesancak klarndan daha uzak grlrler

sert hareketler yapmak (sonuta yarta deilsiniz), gereksiz yere gvertede dolamak, parmaklarla ber zerinde ritim tutmak, yksek sesli konumak veya kahkaha atmak sizin iin elenceli olsa da aada uymaya alanlar rahatsz edebilir. Kydan gelen tehlike ou gece seyrinde kydan uzak kalmak mmkn deil ama siz yine de yakn olmanz gerektirecek bir durum yoksa aktan seyredin. Tecrbesi az olanlar geceleri kyya yakn kalmaya alyorlar -kynn ok gvenli olduunu dnyorlar- ki bu ok yanl! Bunun sebebi kydan uzak olmann dalgalarn daha yksek, denizin daha derin ve kapkara olmas sebebiyle insan korkutmas; ancak ok yanl bir dnce. Gece seyrinde

mmkn olduunca kydan uzak kaln, hele ki blgeyi iyi bilmiyorsanz. Kyya yakn seyirde slklar, kayalklar veya batklarla karlaabilirsiniz. Chartplottera gvenmeyin nk her ey grnmeyebilir ve GPS pozisyonunuzu milimetrik vermeyebilir. Geceleri kesinlikle sadece chartplottera bakarak kyya yaklamayn. Ve dikkat! Kyda yzlerce balk a ve amandra bulunabilir. ok zor grnrler ve pervaneye dolanrsa gece seyriniz kabusa dnebilir. Sizi akta ok daha az tehlike bekler ve seyirde herhangi bir problem yaasanz dahi kydan uzak olduunuzdan daha geni alanda daha rahat hareket edebilirsiniz. Yani camadan vururken, skan bir makaray kurtarmaya alrken, motor arzas yaadnzda veya chartplotter ksa

devre yaptnda durumu kurtarmak iin daha ok vaktiniz olur. (Problemleri zmek geceleri daha uzun srer, siz de bol yer ve bol zamannz olduu iin daha rahat olursunuz.) Geceleri kara deil, derin su denizcinin dostudur! Genel olarak yle syleyebiliriz: Karadan en az 2 deniz mili uzakta kalp isterseniz kyya paralel de gidebilirsiniz. Gemilerin seyir klar Uzaktan bir tekne veya geminin krmz veya yeil gryorsanz, ncelikle sizden uzaklatna veya size doru geldiine karar vermeniz gerekir. Aklnzda tutun; red to red-green to green: Yani sizin krmz kl tarafnz dier geminin krmz kl tarafna geliyorsa genel olarak bir arpma tehlikesi yok demektir. Yeil kl tarafnz dier geminin yeil tarafna geliyorsa da yle... Motorla seyreden gemi ya da tekneler, hem navigasyon klarn (iskelekrmz 112,5/sancak-yeil 112,5 ve pupa-beyaz 135) hem de pruva (beyaz 225) klarn aarlar. Yani o klardan teknenin ynn tam olarak anlayamayabilirsiniz. Yeil ve krmz n sadece 3 deniz mili ierisinde grnmesi art vardr. Daha kolay anlalan 50 metreden byk gemilerdir nk iki pruva (beyaz) klar vardr. Bunlarn hem 6 deniz mili ierisinde grnmesi gerekir hem de bu iki n

094 naviga

TAKTK
ykseklii ve birbirine olan mesafesi/as geminin ynn gsterir. gdlerinizi kullann Aklnzdan camadan vurmay geiriyorsanz hemen vurun. Takip ettiiniz rota hakknda pheniz varsa (bir gemi yaklayor ama onun rotas tam anlayamyorsanz ya da bir geminin klarn tam olarak zemiyorsanz ve emin olamyorsanz) hemen dier arkadalarnzla konuyu tartn, dnn. Karanlkta mesafeleri, ynleri ve hzlar tahmin etmek ve kerteriz almak daha zordur. Zira byk bir yolcu gemisinin parti klar seyir klardan daha net grnebilir. Bu durumda geminin ne yne gittiine karar vermek bile ok zor olabilir. O yzden gemiyi ilk grdnzde aranzda konuun, sakince karar verin ve erken harekete gein. Genel olarak; gemilerden uzak kaln ve gerekirse hznz yavalatn veya rotanz deitirin. Gerekirse gemiyle VHF Kanal 16 vastasyla iletiime gein, zellikle sert havada. Gemi sizi grmeyebilir ya da size yol vermeyebilir. Yelken seyrindeyse arada bir el fenerinizi ana yelkene tutun. Bunu sadece kontrol iin deil, beyaz yelkenin gzel yanstmasndan faydalanp dier teknelere daha kolay ngilizce szlk Geceleri Kanal 16dan arada bir Cargoship this is the sailboat on your port side/Yk gemisi, buras iskele tarafnzdaki yelkenli teknegibi anonslar duyulur. Buna cevap alma ihtimali dktr nk 40 mil ierisindeki btn gemiler bunun kendileri iin yaplan bir anons olduunu dnebilir. Eer train youn olduu bir yerdeyseniz bu anonsu daha baarl bir ekilde yapmalsnz. Mesela yle: Northeast bound motor vessel roughly two miles west of position... Ksa bir aradan sonra da koordinatlarnz verin: 40 degrees 25 minutes 900 north and 026 degrees 44 minutes 350 east Yani; Aa yukar 2 deniz mili bu pozisyonun batsndan.. Ksa aradan
096 naviga

Byk balk tekneleri Ky seyri yapan kk gemiler Dev petrol tankerleri Kk konteyner gemileri Yk gemisi Feribotlar

9-10 knot 11 knot 14 knot 15 knot 15 knot 20 knot 25 knot 23-27 knot 35-40 knot

Byk konteyner gemileri Hzl araba vapurlar Hzl feribotlar

grnmek iin de yapn. Gece nbeti hi de kolay olmad iin, ilk defa gece seyri yapan arkadalar tek bana havuzlukta brakmayn. Uyuyor dahi olsa, mrettebat herhangi bir konuda emin olamaynca mutlaka skippera haber vermeli. Doru hareketi zamannda yapabilmek iin gece sonra: 40 derece 25 dakika 900 kuzey ve 026 derece 44 dakika 350 dou ve kuzeydou istikametinde ilerleyen motorlu tekne This is sailing vessel Viva Sollare at about 2 miles on your starboard bow/ Buras, sancak ba omuzluunuzdan yaklak 2 deniz mili uzakta olan yelkenli tekne Viva Sollare Eer pozisyon aklamanzla koordinatlar arasnda bir ara verirseniz, dier teknedekilere GPSe bakabilecekleri zaman vermi olursunuz. Bu konumalar yapabilmek ve dier teknelerden gelen anonslar anlayabilmek iin baz ngilizce kelimeleri bilmekte fayda var: North: Kuzey East: Dou West: Bat South: Gney

seyrinde dikkatinizi her eye yzde 100 vermeniz gerektiini unutmayn. Gece seyri ne kadar zahmetli ve yorucu olsa dahi sabahn ilk klaryla keyii bir gn balar ve tm yorgunluklar unutulur. Gn batmnn, gecenin derin karanlnn, gn batnn keyni gvenle karmanz dileriz. North bound: Kuzeye doru hareket ediyor(um) In-/outbound: ine doru hareket/ dar doru hareket Starboard...: Sancak Port: skele Bow: Teknenin ba taraf In front/ahead: Pruva(da) Astern...: Kta/Pupada Stern: Teknenin k taraf Abeam: Kemere hatt Motor tanker: Tanker Cargo ship: Yk gemisi Cruise ship: Yolcu gemisi Ferry: Feribot Motor vessel: Motorla giden deniz arac (balkdan tankere kadar) Sailing vessel: Yelkenli megayat Sailing yacht: Yelkenli tekne/yat Pleasure vessel: Amatr tekneler (kayktan orta boy yatlara kadar denir)