1

ADAKAH SEKOLAH MENGEKALKAN KETAKSAMAAN (DO SCHOOL PERPETUATE INEQUALITY?) Oleh: Idrul Hi h!" I "!il

ABSTRAK

Esei ini akan menjelaskan peranan sekolah sebagai institusi sosial dan hubungannya dengan ketaksamaan. Dalam penulisan ini, Ketaksamaan merujuk kepada Ketaksamaan Peluang Hidup dan Ketaksamaan Peluang Pendidikan. Sistem pendidikan telah dikritik sebagai salah sebuah institusi utama yang meneruskan dan mengekalkan ketaksamaan. Oleh itu, penulis juga menjelaskan ara sekolah sebagai sistem organisasi dan institusi masyarakat mengekalkan ketaksamaan. Di samping itu, penulis juga menerangkan unsur!unsur kataksamaan yang dilaksanakan oleh sekolah. Seterusnya, penulis menerangkan unsur ketaksamaan ini berdasarkan pendekatan teori "ungsionalis dan teori kon"lik. Penulis mendasari perbin angan berhubung dengan isu ketaksamaan ini berdasarkan teori "ungsionalis dan teori kon"lik kerana per anggahan pendapat berhubung dengan peranan sekolah dalam masyarakat. Keperluan mengekalkan ketaksamaan ini dalam sesebuah masyarakat atau sebaliknya juga menjadi topik perbin angan. Penjelasan berhubung dengan ketaksamaan di sekolah berdasarkan teori "ungsionalis dan teori kon"lik membantu penulis merumuskan baha#a sekolah sebagai salah satu institusi dalam masyarakat masih mengekalkan ketaksamaan.Kajian ini juga men adang tindakan mengurangkan ketaksamaan ini melalui usaha penambahbaikan terhadap kualiti guru, kualiti perkhidmatan, "rasarana dan in"rustruktur baik dibandar mahupun di luar bandar.

Dalam bahasa $nggeris, sekolah ialah s hool. Perkataan ini diambil daripada %unani bermaksud masa lapang atau leisure. Sekolah merupakan institusi pendidikan yang berbentuk "ormal iaitu ia boleh membentuk pemikiran, tingkahlaku dan sikap murid!murid bagi melahirkan generasi seimbang baik dari segi mental dan rohani. Dalam konteks sekarang, sekolah merupakan sebagai agen berlakunya perubahan sosialisasi. Sekolah juga sebagai sebuah komuniti yang mengandungi beberapa kakitangan yang mempunyai peranan yang tersendiri. Oleh sebab sebahagian besar pendidikan disalurkan melalui pendidikan "ormal, iaitu sekolah maka setiap masyarakat inginkan kepada institusi tersebut #alau di manapun mereka berada &'ohd Salleh (ebar, )**+,. Sebenarnya #ujudnya sekolah adalah bergantung kepada desakan atau perubahan sosial, keperluan ekonomi dan juga negara. Seperti institusi lain, sekolah merupakan salah satu institusi yang amat penting. -anpa sekolah masyarakat menjadi mundur dan buta huru". Di -anah 'elayu, sejarah pembentukan sekolah ialah pada tahun +./*!an dan ia #ajib kepada ibu bapa untuk menghantar anak!anaknya. Syarat tersebut dimulakan di 0egeri!negeri 'elayu 1ersekutu pada a#al tahun +22*!an. &'ohd Salleh (ebar, )**+, Kini di 'alaysia, semua rakyat berhak mendapat pendidikan per uma sekurang! kurangnya sembilan tahun. Oleh sebab sekolah merupakan pelaburan ekonomi kepada ibu bapa, masyarakat dan juga negara maka boleh dikatakan setiap indi3idu berlumba! lumba untuk mendapatkan kemudahan pendidikan. Dengan adanya pendidikan dan kelulusan yang setimpal maka seseorang itu boleh memilih pekerjaan yang sesuai. Kurikulum pendidikan yang ada sekarang adalah berdasarkan kepada kehendak dan

inspirasi negara. Oleh itu setiap orang berhak untuk memasuki mana!mana sekolah dan aliran yang ia sukai seperti 4liran Sains, 4liran 4gama, 4liran -eknik, 4liran kejuruteraan dan 4liran biasa. Dari segi pengertian sosiologi, tidak kesamaan bermaksud sebagai keadaan iaitu manusia tidak mendapat ganjaran sosial yang sama &0oran 5au6iah %aakub, +2.7,. 'anakala Stephen, 8 &)**2, menyatakan 9Perpetuating ine:ualities basi ally means you are pushing a situation that is not e:ual. 5or instan e abuse o" po#er and #ealth and dis rimination;. Ketaksamaan juga memba#a maksud satu situasi tiada memiliki aspek! aspek yang membolehkan indi3idu atau kumpulan indi3idu atau komuniti masyarakat men apai matlamat yang diinginkan. &Keperluan ekonomi dan material, kelayakan akademik, "aedah sosial dan status se ara langsung atau tidak langsung mengi6inkan mereka saling ber"ungsi untuk hidup,. <alaupun setiap masyarakat telah berusaha bersungguh!sungguh untuk men apai kesaksamaan sosial, namun setiap masyarakat telah juga mengekalkan pelbagai tahap ketidaksamaan dan susun lapis sosial di sepanjang 6aman. $nstitusi sosial seperti kerajaan, ekonomi dan pelbagai institusi lain telah dijalankan dengan ara! ara yang mengekalkan strata atau lapisan di dalam masyarakatnya. Di dalam hal ini, institusi sosial seperti sekolah tidak terke uali. Di kebanyakan 0egara, sekolah!sekolah akan sedikit sebanyak menyediakan pendidikan yang berlainan untuk murid!murid daripada lapisan masyarakat yang berlainan. Keadaan ini seringkali mengekalkan atau kadangkala menambahkan jurang perbe6aan sosial &Shari"ah 4l#iah 4lsago"", +2.7,.

Pena"ian pada pemerolehan kualiti berkaitan status sosio ekonomi atau kelahiran membentuk ketaksamaan &Da3idson, )*+*, Oleh itu, kemudahan di dalam pendidikan termasuk juga di dalam ganjaran sosial. 'asyarakat memang mengharapkan ganjaran sosial yang diberikan oleh pihak kerajaan. <alaupun sesuatu negara uba menyamakan dan memberikan pelbagai kemudahan yang berkaitan dengan pendidikan, namun masih tetap #ujud iri! iri yang tidak dapat disamakan. Keadaan ini boleh berlaku kepada negara yang kaya, miskin dan juga negara yang begitu luas. $ndonesia sebagai ontoh sebuah negara yang luas dan berpulau!pulau menyebabkan masih ramai yang buta huru" dan tidak mendapat kemudahan pendidikan yang se ukupnya. 1egitu juga negara 4merika Syarikat yang dianggap maju namun sesetengah tempat ada juga murid!murid yang tidak dapat menerima kemudahan pendidikan yang men ukupi. =adi se ara umumnya ketidaksamaan dalam pendidikan berdasarkan pelbagai aspek &'ohd Salleh (ebar, )**+, , iaitu> &+, Pen apaian akademik dan kokurikulum &), Kebolehan indi3idu yang berbe6a &?, Kemudahan dan persekitaran sekolah &@, Pengalaman dan kelayakan guru yang berbe6a &A, Kurikulum yang berbe6a berdasarkan aliran &/, Bjian sekolah yang berbe6a!be6a. Sekolah sebagai satu organisasi sosial mempunyai satu sistem dan budaya sekolah dalam melaksanakan tugas. Sebagai satu sistem, sekolah mengamalkan budaya sekolah yang terbentuk melalui amalan dan nilai yang ditetapkan oleh sistem pendidikan. 1udaya sekolah yang diamalkan ini se ara tidak langsung me#ujudkan ketidaksamaan. Dalam membin angkan ketidaksamaan ini, pengkaji akan mem"okuskan kepada sistem sekolah di 'alaysia.

Kurikulum kini berbentuk strati"ied, iaitu ada ilmu pengetahuan yang dianggap berstatus tinggi dan ada yang dianggap berstatus rendah. 'aka timbul perbe6aan dari segi peruntukan masa dan sumber kepada bidang!bidang yang tertentu. %oung &+27+, menyatakan baha#a se ara tradisi, ilmu pengetahuan yang berstatus tinggi ialah mata pelajaran yang abstrak, mementingkan penulisan, indi3idualistik dan tidak berkaitan dengan pengetahuan luar sekolah. 'ata pelajaran yang berstatus rendah pula ialah yang berbentuk lisan, praktikal dan mementingkan kerja kumpulan. 'ata pelajaran sains dan matematik dianggap berstatus tinggi berbanding dengan mata pelajaran seni, 3okasional dan pendidikan jasmani. Di sekolah rendah, mata pelajaran sains, matematik dan bahasa diberi status yang lebih tinggi berbanding dengan mata pelajaran seni, kajian tempatan atau pendidikan jasmani &Shari"ah 'd. 0or, )**?, Status ini di erminkan melalui jumlah #aktu yang diperuntukkan bagi mata pelajaran itu dan kepentingannya dari segi peperiksaan BPSC. 1agi sekolah menengah, elekti" 3okasional dan sastera dilihat sebagai berstatus rendah berbanding dengan elekti" sains. Sekolah tidak boleh disalahkan sepenuhnya dalam hal ini kerana kepentingan sesuatu bidang itu adalah respons nilai masyarakat dan keperluan ekonomi pada sesuatu masa. Sekolah boleh dipersalahkan kerana mendorong budaya yang membe6a!be6akan pelajar, guru, perhatian dan peruntukan mengikut status sesuatu bidang itu. Dengan kata lain, apa!apa yang menjadi isu ialah pelajar dan guru juga diberi status sesuatu bidang. 'aka guru dan pelajar jurusan sains menikmati status yang lebih tinggi, pelajar sains adalah mereka yang emerlang berbanding dengan pelajar jurusan sastera dan 3okasional.

1agaimanakah sekolah hendak me#ujudkan kesaksamaan di kalangan #arganya jika #ujud sati"ikasi sosial di kalangan merekaD Kajian juga menunjukkan baha#a terdapat kolerasi yang tinggi antara ke emerlangan akademik pelajar dan latar belakang status ekonominya, maka budaya sekolah yang suka membe6a!be6akan ini akan menghasilkan proses reproduksi &reprodu tion,. Pelajar yang beruntung, kebanyakannya akan mengambil bidang yang berstatus tinggi dan akan keluar sekolah serta mendapat pekerjaan yang berstatus tinggi juga. 'anakala pelajar yang asalnya daripada keluarga yang kurang beruntung, mengambil bidang yang berstatus rendah &3okasional, dan keluar masih dalam belenggu status yang rendah. -idak hairanlah jika para sosiologis yang kritis seperti 1o#els dan Eintis &+27/,, 1ourdieu &+27@, dan 4pple &+2.), menganggap "ungsi utama sekolah ialah membe6a!be6akan, memilih dan reproduksi. Sehubungan dengan aspek di atas 1o#les dan Eintis &+27/, menjelaskan baha#a, 9Fs hools reprodu e the e onomi lass stru ture by pro3iding more opportunities "or

students "rom pri3ileged ba kgrounds. -he "e# #ho dominate repress the many #ho ha3e primarily their #age labor to sell. 5or the "e# to maintain their positions, they rein"or e distin tions o" seG, ethni origin, so ial lass, and status> using the edu ational system is one means o" dominating;. Kurikulum sekolah banyak memberi mesej yang ber angah antara kurikulum dan aspek kehidupan sosial yang lain. 8ornbleth &+2.@, dipetik oleh Ceid &+2./, menegaskan baha#a kontradiksi boleh dilihat dalam bilik darjah dan sekolah. Sebagai ontoh,

#alaupun dalam proses pengajaran dan pembelajaran kreati3iti digalakkan, ganjaran

diberikan kepada pelajar yang menurut kata guru. Sekolah sepatutnya menyamaratakan peluang pendidikan, tetapi banyak unsur!unsur tidak kesaksamaan di sekolah. Strategi pengaliran &streaming, mengasingkan pelajar mengikut kebolehan dan jurusan. Pelajar lemah sering mendapati diri mereka terpinggir dan terjerat dalam bidang yang tidak dianggap berstatus tinggi dan yang tidak menjamin pekerjaan yang berstatus dan pendapatan yang lumayan. Kadar keterlibatan &engagement, dalam pembelajaran amat rendah di kalangan pelajar ini. Kurikulum kurang menggunakan pendekatan antara disiplin &interdis iplinary,. $ni men erminkan keper ayaan baha#a ilmu pengetahuan daripada bidang yang berbe6a! be6a dianggap tidak berkaitan. =adual #aktu sekolah men erminkan keper ayaan baha#a ilmu pengetahuan #ujud dalam petak!petak &kompartmen, yang tertentu, boleh diperoleh mengikut peringkat dan jangkamasa yang tertentu. =usteru mata pelajaran matematik dipelajari dalam satu atau dua masa diikuti pula dengan mata pelajaran lain seterusnya. Perkara yang dipentingkan ialah bagaimana pembelajaran boleh dimuatkan dalam masa yang tertentu, bukan bagaimana pembelajaran boleh berlaku dengan lebih sempurna mengikut keperluan pelajar &Shari"ah 'd. 0or, )**?,. Di kalangan guru, pelajar dan ibu bapa terdapat keper ayaan &yang realistik, baha#a hanya mata pelajaran yang #ajib bagi peperiksaan sahaja perlu diberi perhatian. Oleh itu pelajar menumpukan usaha dan tenaga kepada mata pelajaran tertumpu kepada buku teks dan soalan!soalan ramalan peperiksaan. 1ilik darjah kurang menggalakkan pembelajaran melalui pengalaman &eGperiential,. Sekolah juga sering mengorbankan mata pelajaran

seni dan pendidikan jasmani dengan mata pelajaran #ajib yang telah ketinggalan sukatan pelajaran. 'aka boleh dirumuskan baha#a, #alaupun kurikulum disediakan nampaknya menyeluruh se ara teori tetapi se ara praktik sekolah masih dibelenggu oleh keper ayaan dan budaya yang memberi mesej yang tertentu kepada #arga sekolah. Se ara tidak langsung, pelajar mempelajari baha#a ada mata pelajaran, pelajar dan guru yang berkaitan dengannya yang lebih baik dan berstatus tinggi berbanding dengan mata pelajaran yang lain. -erdapat mesej yang ber anggah yang timbul daripada pelaksanaan kurikulum dalam bilik darjah. Selagi budaya sekolah membe6a!be6akan pelajar dan mata pelajaran, selagi itulah ada pelajar yang sentiasa akan berasa terpinggir dan tidak dapat melihat aspek yang dibaiki daripada bidang yang di eburi mereka. Selagi kurikulum terlalu berorientasikan peperiksaan, selagi itulah pelajar akan belajar hanya untuk peperiksaan, selagi itulah pelajar akan belajar hanya untuk peperiksaan bukan kerana meminati mata pelajaran itu dan mempelajarinya untuk memperkaya ilmu. Selagi mata pelajaran bukan akademik tidak diberi status yang se#ajarnya selagi itulah pelajar tidak berpeluang berkembang se ara menyeluruh seperti diingini oleh 5alsa"ah Pendidikan 0egara &5P0,. 'ata pelajaran Pendidikan 'oral dan Pendidikan $slam yang menjadi teras perkembangan rohani pelajar kurang mendapat perhatian pelajar, disebabkan isi kandungan dan ara mengajar yang tidak menarik minat pelajar. Pelajar mendapati Pendidikan 'oral tidak realistik &%outh Huake 0S-, +222,, Pendidikan $slam kurang

menarik dari segi penyampaiannya &'i6an, +22?, dan mata pelajaran 1ahasa 4rab sukar dan tidak diminati oleh pelajar sekolah asrama penuh yang mena#arkan 1ahasa 4rab dan juga pelajar Sekolah 'enengah Kebangsaan 4gama &S'K4, &Shari"ah, +22?,. =usteru itu, menurut 4nuar 4hmad &)**2,, pakar!pakar kurikulum seharusnya lebih bijak untuk menentukan isi kandungan pelajaran, tahap dan pedagogi yang sesuai untuk melaksanakan pendidikan asas kepada para pelajar. Penggabungan kurikulum se ara holistik akan lebih memberikan makna kepada pelajar berbanding sistem pendidikan sekarang yang terlalu terikat kepada disiplin ilmu yang khas. 'atlamat akhir pendidikan asas ialah jika seorang anak di bandar besar seperti Kuala (umpur boleh bertutur dalam bahasa $nggeris dengan baik, maka perkara yang sama juga boleh dilakukan oleh pelajar di sekolah pendalaman. 4kti3iti!akti3iti kokurikulum sekolah tidak dapat dita#arkan mengikut minat pelajar sepenuhnya, disebabkan kekurangan kemudahan, ke#angan dan kepakaran untuk mengendalikannya. Pelajar lemah gemarkan akti3iti kokurikulum yang bukan akademik, seperti pelbagai jenis sukan, mu6ik, drama dan pelbagai seni mempertahankan diri. Sekolah ke il, terutama sekali di luar bandar, tidak dapat memenuhi minat pelajar disebabkan oleh kekurangan tenaga pengajar dan kemudahan. Kekurangan kemudahan asas di sekolah juga me#ujudkan ketaksamaan dalam peluang pendidikan. 'asih ada sekolah yang belum mempunyai bekalan elektrik dua puluh empat jam dan ada yag tidak ukup untuk menjanakuasa terutamanya bagi penggunaaan teknologi maklumat &$8-,.

10

4da amalan!amalan sekolah yang se ara tidak langsung mendiskriminasikan golongan tertentu. Sebagai ontoh, sistem pengaliran, pengisian kurikulum dan buku teks yang tidak mengambil kira keperluan dan pengertiannya bagi pelajar!pelajar yang berbilang latar belakang mungkin menyebabkan pelajar tertentu berasa tersisih dan ketinggalan. Oleh itu amalan!amalan sekolah perlulah mengambilkira kepelbagaian keperluan dan budaya pelajar &Shari"ah 'd. 0or, )**?, 4da juga guru yang mempunyai perasaan prasangka &yang negati", kepada murid mereka disebabkan ras, agama, ke a atan atau kebolehan mereka. Stereotaip biasa seperti budak 'elayu malas, budak $ndia suka men ari helah, budak 8ina terlalu mementingkan diri dan anak!anak a at tiada kemampuan adalah label!label yang tidak adil kerana dikaitkan kepada kaum!kaum atau golongan tertentu seolah!olah tiap!tiap ahli kaum itu mempunyai perangai dan kebolehan yang sama. 4da juga guru yang sengaja mendiskriminasikan murid lantaran ras mereka. 'urid juga mempunyai perasaan tertentu terhadap murid yang berlainan latar belakang &$bid, )**?, . 1all &+2.+, dalam penulisannya ada men atat pendapat guru iaitu, 9pelajar aliran lemah tidak berminat dengan kerja sekolah F sukar di ka#al F kasar dan pemalas F ka#alan diri yang rendahF tidak matang F terlalu kerap hilang dan lupa memba#a buku F tidak boleh mengambil bahagian dalam perbin angan F standard rendah F kurang tumpuan F tingkahlaku yang tidak baik F tidak pandai.;

11

Penulis pasti kebanyakan guru yang diminta memberi pandangan tentang pelajar mereka dalam aliran lemah akan memberi pandangan yang agak sama. 'engapakah ini perlu berlakuD 1agaimanakah boleh kita katakan sekolah kita berkesan jika terdapat kelompok pelajar seperti yang di irikan dalam aliran lemah ituD 1ayangkanlah, dalam sekolah yang mengamalkan pengaliran, berapakah kelompok pelajar yang mempunyai iri! iri begituD Pengaliran adalah satu lagi aspek budaya sekolah yang boleh menjejaskan usaha menjadikan sekolah lebih berkesan. Pengaliran atau streaming ialah strategi pengelompokan mengikut pen apaian yang lumrah diamalkan di sekolah, #alaupun tidak digalakkan oleh Kementerian Pelajaran di peringkat rendah atau pun menengah. Pengaliran pelajar mempunyai implikasi terhadap kesaksamaan peluang belajar bagi pelajar lemah dan budaya yang terbentuk di sekolah. -erdapat kajian yang uba

mengaitkan polisi sekolah dengan out ome sosial bagi pelajar telah memberi "okus kepada sistem pengaliran &Hargrea3es, +2/7I (a ey, +27*,. Pada umumnya, penempatan pelajar kepada bilik darjah yang berbe6a!be6a mengikut prestasi akademik mereka ialah ara sekolah menangani masalah mengajar pelajar yang berbe6a kebolehan. Sekolah per aya baha#a dengan mengasingkan pelajar! pelajar tersebut, guru akan dapat mengajar dan menilai pelajar dengan lebih mudah. 1ilik darjah yang homogeneous dari segi kebolehan akan memberi "aedah kepada semua pelajar kerana guru boleh mengajar mengikut tahap pembelajaran mereka. (a6imya sekolah menempatkan pelajar kepada kelas yang berbe6a!be6a berasaskan prestasi pelajar

12

dalam peperiksaan akhir. Kelas yang berbe6a ini dilabel mengikut abjad kelas 4, 1, 8 dan seterusnya atau nama!nama bunga, pahla#an, orang!orang kenamaan dan sebagainya. 4pa jua nama yang diberi, semua #arga sekolah termasuk ibu bapa mengetahui sama ada kelas itu mengandungi pelajar yang pandai ataupun sebaliknya. Sistem pengaliran ini pada asasnya dilakukan untuk menyenangkan kerja guru mengajar, namun se ara implisitnya ia bertujuan memberi ruang kepada guru memberi perhatian yang lebih kepada pelajar yang pandai. Strategi ini banyak menimbulkan kesan yang tidak diran ang yang menjejaskan usaha sekolah untuk menjadi lebih berkesan bagi semua pelajarnya, tidak kira tahap kebolehan atau latar belakang mereka. 1udaya membe6a!be6akan pelajar ini bukan sahaja terdapat di sekolah yang mempunyai pelajar yang ketara berbe6a dari segi kebolehan tetapi di sekolah yang mempunyai pelajar yang emerlang. 4da sekolah yang asas pengambilan pelajarnya untuk tingkatan satu adalah keputusan BPSC yang emerlang masih juga mengalirkan pelajarnya kepada aliran yang berbe6a di tingkatan dua. 4dakah ini perluD 4pabila kita membin angkan aspek kesaksamaan di sekolah, kita perlu melihat keadaan pembelajaran pelajar, bukan sahaja aspek kebolehan semula jadi mereka. Dari perspekti" ini, kita boleh berpegang kepada keper ayaan baha#a semua pelajar boleh belajar. 4pakah kesan pengaliran kepada &a, pembelajaran pelajar!pelajar yang ditempatkan dalam aliran lemahD &b, kepada budaya bilik darjahD & , kepada budaya sekolahD $ni ialah persoalan sosiologi yang akan dibin angkan seterusnya.

13

Sekolah mengalirkan pelajar kepada kelas!kelas yang berbe6a berasaskan andaian baha#a pengaliran ber"aedah kepada semua murid. 0amun hampir semua dapatan kajian daripada tahun +2)*an hingga kini, menunjukkan pengaliran tidak ber"aedah kepada semua murid terutama murid lemah. 'engapakah ini berlakuD Satu daripada sebabnya ialah, andaian!andaian sekolah terhadap pengaliran kurang tepat. Pertama, apabila kita menempatkan pelajar dalam kelas yan berbe6a untuk satu tahun pengajian berasaskan kebolehan mereka, kita mengandaikan baha#a kebolehan pelajar boleh diukur dengan tepat dan tidak akan berubah. 4ndaian ini kurang tepat kerana ujian yang paling baik sekalipun didapati tidak tepat bagi sepuluh peratus murid. $ni bermakna akan berlaku salah penempatan &bagi sepuluh peratus murid, kepada aliran yang tidak #ajar bagi mereka. Selain itu, kebolehan pelajar berubah dari semasa ke semasa. Dengan menempatkan pelajar dalam aliran tertentu hingga akhir tahun, kita menyekat pelajar daripada ditempatkan kepada aliran yang lebih #ajar baginya. Kedua, pengaliran dilakukan berasaskan andaian baha#a mengelompokkan pelajar yang sama kebolehan dalam bilik darjah yang sama akan memudahkan proses pengajaran dan pembelajaran. 4ndaian ini mungkin tepat jika sai6 bilik darjah ke il, tetapi dengan bilangan pelajar yang banyak &lebih @* orang, dalam sebuah bilik darjah, pasti #ujud perbe6aan dari segi kebolehan murid. 4ndaian ketiga ialah, pengaliran ber"aedah bagi semua murid. 4ndaian ini juga kurang tepat kerana semua kajian mendapati pengaliran tidak ber"aedah kepada murid lemah.

14

4sas yang digunakan untuk menempatkan pelajar kepada aliran tertentu dan tahap di mana proses ini dimulakan memberi kesan kepada kopmposisi pelajar di dalam aliran tertentu. (a6imnya di sekolah rendah, asas penempatan ialah pen apaian keseluruhan mata pelajaran dan kematangan murid. 1agi sekolah yang mula mengalirkan murid di tahap satu lagi la6imnya penempatan pelajar berasaskan prestasi dan pengalaman prasekolah murid. 'aka murid yang datangnya daripada keluarga beruntung yang memba#a ultural apital ke sekolah lebih berpeluang menduduki aliran yang baik. Semua hasil kajian yang berkaitan dengan pengaliran menunjukkan baha#a pelajar daripada status sosioekonomi rendah lebih ramai terdapat di aliran lemah. Dalam aliran yang baik pula, majoriti pelajarnya mempunyai latar belakang keluarga yang beruntung. 1egitu juga dari segi ras. Oleh sebab ras mempunyai kaitan yang rapat dengan pen apaian akademik, maka kita dapati baha#a aliran tertentu terdapat lebih ramai pelajar daripada ras tertentu. &Shari"ah 'd. 0or, )**?, Di 4merika Syarikat, terdapat lebih ramai pelajar kulit hitam di aliran bukan akademik &non! ollege tra k, berbanding dengan pelajar kulit putih. Hasil kajian Shari"ah &+2.A, menunjukkan baha#a lebih pelajar 'elayu dan $ndia ditempatkan di aliran lemah, manakala terdapat lebih banyak pelajar 8ina di aliran yang baik. Dari itu, boleh kita rumuskan baha#a pelajar dari aliran yang berbe6a mempunyai pro"il yang berbe6a dari segi latar belakang dan ras.

15

Pengaliran dilakukan oleh sekolah sebagai strategi menangani masalah mengajar pelajar beraneka kebolehan, tetapi timbul kesan!kesan yang tidak diran ang oleh sekolah. 4ntaranya> a. =urang perbe6aan dari segi pen apaian akademik semakin meluas antara pelajar aliran baik dan aliran lemah &$bid, +2.A,. b. Pengaliran memberi kesan yang negati" kepada murid aliran lemah kerana sistem ini menjejaskan imej kendiri murid dan mempengaruhi sikapnya terhadap sekolah &1arker (unn, +27*I Hargrea3es, +2/7,. . Pengaliran stabil, iaitu sukar bagi pelajar yang meningkat dalam pelajarannya bertukar aliran jika tidak terdapat pelajar aliran di atasnya merosot dan diturunkan aliran. $ni disebabkan mobiliti ke atas bergantung kepada ruang dan persaingan dengan pelajar lain. 'aka andaian baha#a mudah bagi pelajar lemah bertukar aliran tidak tepat, la6imnya mereka akan kekal di aliran lemah &Shari"ah op. it., +2.A,. d. 1erlaku strati"ikasi sosial di sekolah, dalam sistem pengaliran pelajar!pelajar

dibe6akan mengikut latar belakang status sosioekonomi dan ras mereka. Di aliran lemah terdapat lebih ramai pelajar SES rendah dan di aliran baik pelajar!pelajar SES tinggi dan menengah. Strati"ikasi ini serupa dengan yang terdapat dalam masyarakat. e. 'enimbulkan keadaan telahan terkabul kendiri &sel"!"ul"illing prophe y,. Pelajar di aliran yang berbe6a dilabel sebagai pandai, sederhana atau lemah. (abel ini mendorong pelajar menganggap dirinya seperti yang di ap oleh label itu. Kajian ada menunjukkan

16

baha#a pelajar yang kurang berupaya akan meningkat jika ditempatkan kepada aliran yang lebih baik dan pelajar yang pandai akan merosot jika alirkan ke aliran yang lemah &1arker (unn, +27*, ". 'e#ujudkan struktur persahabatan dan budaya in"ormal di kalangan murid. Kajian telah menunjukkan baha#a pelajar di sekolah yang mengamalkan pengaliran memilih ka#an!ka#an yang sekelas dan setahap dengan mereka dari segi kebolehan dan latar belakang. $ni membataskan perkembangan sosial murid. Di aliran lemah juga terbentuk budaya anti sekolah &(a ey, +27*I <oods +22*, g. 'empengaruhi tanggapan guru terhadap ara mereka mengajar aspek yang perlu diajar, ara menga#al dan ara menilai murid. Kajian menunjukkan baha#a guru yang mengajar kelas lemah hanya mengajar perkara asas &tanpa pengayaan,, melatih tubi, memberi nota, lebih menga#al dan sering mengkritik murid mereka. Kesannya ialah bilik darjah menjadi tempat yang kurang memberangsangkan. Pelajar lemah ialah bilik darjah menjadi tempat yang kurang memberangsangkan. Pelajar lemah sepatutnya diajar dengan ara yang boleh menarik minat mereka, tetapi dalam sistem pengaliran, proses pengajaran dan pembelajaran pelajar lemah adalah sangat terhad berbanding dengan mereka di aliran baik. Situasi ini menjelaskan #ujudnya ketaksamaan dari segi layanan dan pengajaran guru terhadap murid. h. 'empengaruhi iklim jangkaan sekolahI guru di sekolah yang mengamalkan pengaliran mempunyai jangkaan rendah terhadap pelajar lemah manakala guru di sekolah

17

yang tidak mengamalkan pengaliran, lebih positi" terhadap pelajar lemah. &1arker (unn op. it., +27*,. Satu aspek penting yang telah dibin angkan di atas dan ingin ditonjolkan lagi di sini ialah pembentukan subbudaya sekolah hasil daripada pengaliran. Perbin angan ini penting kerana kita perlu peka kepada kesejahteraan pelajar dalam apa!apa jua pun amalan yang kita lakukan di sekolah. Dua budaya terbentuk iaitu budaya anti sekolah dan budaya pro sekolah hasil daripada pengaliran yang diamalkan kini. Hagrea3es &+2/7, dalam bukunya 9So ial Celationship in Se ondary S hools; menggunakan teori de3ian e untuk mengkaji lima bilik darjah yang dialirkan, iaitu -ingkatan @ 4 hingga @ E. 1eliau mendapati baha#a terdapat dua sub budaya yang terbentuk dalam bilik darjah baik dan lemah, iaitu budaya akademik di kelas baik dan budaya deli:ues ent di kelas lemah. Kelas yang baik mengamalkan budaya akademik, pelajarnya rajin, menepati masa, bersih dan hadir kelas, manakala budaya delin:ues ent yang diamalkan oleh aliran lemah menampilkan pelajar yang le eh, anti akademik, sering ponteng dan kurang kemas. Satu kesan yang timbul hasil daripada pembentukan budaya ini ialah polarisasi, iaitu berlaku pengasingan yang ketara antara pelajar yang berbe6a aliran ini. (a ey &+27*, dalam bukunya Highto#n Erammar menggunakan teori Di""erentiation J Polarion &D! P, untuk menunjukkan proses polarisasi ini. (a ey mengkaji proses pengaliran pelajar di tingkatan dua. Semasa tingkatan satu, pelajar!pelajar ini tidak dialirkan kerana mereka tidak mempunyai kebolehan yang ketara perbe6aannya.

18

(a ey &+27*, mendapati tiada proses polarisasi berlaku semasa mereka di tingkatan satu, tetapi di tingkatan dua, hanya selepas enam bulan sahaja pengaliran dijalankan proses polarisiasi ketara. $ni dilihat dari segi pemilihan sahabat dan pembentukan budaya pro dan anti sekolah. Di sini jelas dilihat bagaimana budaya terbentuk dalam bilik darjah iaitu pelajar hidup bersama saban hari sehinga terbentuk nilai dan norma yang dikongsi bersama. $ni kurang berlaku di sekolah yang tidak mengamalakan pengaliranI budaya anti sekolah tidak dapat terbentuk kerana pelajar!pelajar yang disrupti" dan anti akademik tidak dikumpulkan bersama &1arker (unn, +27*,. 1agaimana budaya anti sekolah terbentukD <oods &+22*, memberi huraian yang menarik tentang bagaimana ini berlaku. 'ula!mula, segala masalah dan perasaan tidak puas hati ditanggung dan dirasakan oleh pelajar se ara indi3idu. (ama kelamaan apabila perasaan ini dikongsi bersama, respons kepadanya ialah respons kelompok. -erbentuk keper ayaan dan nilai yang dikongsi bersama, setelah sekian lama bersama!sama mengalami layanan guru dan sekolah terhadap mereka sebagai kelompok. =ika di kalangan pelajar emerlang status boleh di apai se ara indi3idu melalui prestasi

akademik yang emerlang, di kalangan pelajara aliran lemah, status hanya boleh di apai se ara kelompok. Pelajar lemah per aya baha#a status akan di apai dengan melakukan se ara kelompok segala yang bertentangan dengan yang dinilai oleh sekolah &Shari"ah 'd. 0or, )**?,.

19

4malan pengaliran yang terdapat kini meminggirkan pelajar kelas lemah. Pengaliran nampaknya lebih mementingkan keselesaan guru dan pengurusan sekolah, tidak mementingkan kesejahteraan pelajar lemah. Kajian 1arker (unn &+27*, telah menunjukkan tidak terdapat perbe6aan dari segi pen apaian akademik antara sekolah yang mengamalkan pengaliran dan yang tidak mengamalkannya, tetapi terdapat perbe6aan dari segi sikap dan perkembangan sosial pelajar. Di sekolah yang tidak mengamalkan pengaliran dan gurunya tidak mempunyai ke enderungan melabel murid, dapatan kajian menunjukkan baha#a perhubungan di antara guru dan murid adalah baikI murid lemah mempunyai imej akademik yang tinggi, dan semua murid melibatkan diri dalam akti3iti kokurikulum. Sebaliknya sekolah yang mengamalkan pengaliran dan mempunyai guru yang enderung melabelkan murid, sikap guru dan murid paling lemah, murid lemah diabaikan dan perhubungan sosial dikurangkan &Shari"ah 'd. 0or, )**?,. =ika sistem pengaliran memba#a lebih banyak kesan negati" daripada yang positi", mengapa ia diteruskanD Sekolah perlu men ari alternati" lain. 0amun jika sekolah dan guru masih tebal dengan budaya melabel dan membe6a!be6akan, apa jua sistem pengelompokan tidak akan berjaya. 'engikut 1all &+2.+, tidak terdapat budaya anti sekolah yang mengamalkan setting. Setting ialah strategi iaitu pelajar dikelompokkan mengikut tahap pen apaian mereka dalam mata pelajaran tertentu tidak kira umur. 'aka jika seorang pelajar Darjah (ima mempunyai tahap 'atematik Darjah Enam, bagi mata pelajaran matematik dia akan ke kumpulan tahap yang sesuai dengannya. 0amun

mengikut 1all, pengasingan sosial dilaksanakan berdasarkan kelas sosial dan kebolehan pelajar. Shari"ah &+22+, mendapati keadaan yang sama bagi sekolah yang mengamalkan

20

pengelompokan kebolehan dalam bilik darjah di sekolah rendah. 1udaya anti sekolah kurang terdapat di sekolah!sekolah yang mengamalkan pengelompokan tetapi jika guru tidak bijaksana dalam mengamalkan pengelompokan di bilik darjah ini, pelajar masih dibe6a!be6akan mengikut kebolehan. Oleh sebab kebolehan akademik pelajar berkaitan dengan status sosioekonomi mereka, maka terdapat pengasingan dari segi kelas sosial juga. 1anyak erita yang telah kita dengar tentang bagaimana kelas!kelas lemah tidak diberi keutamaan dalam pengagihan guru. Euru yang terbaik diberi kelas yang terbaik. Eanjaran yang diberi kepada guru dalam SS1 sering terikat kepada prestasi pelajar mereka, maka sukarlah guru kelas lemah hendak diiktira"kan sebagai emerlang. Sekolah perlu berbuat sesuatu untuk keluar daripada belenggu budaya yang suka membe6a! be6akan dan melabel pelajar ini. Satu lagi ara organisasi pembelajaran menangani masalah mengajar pelajar pelbagai kebolehan, dan mengurangkan melabel pelajar melalui aliran yang berbe6a, ialah dengan pengelompokan kebolehan dalam bilik darjah. Dalam sistem ini, murid yang beraneka kebolehan dikelompokkan dalam satu bilik darjah, tetapi dikelompokkan semula mengikut tahap kebolehan mereka dalam kelompok!kelompok ke il dalam bilik darjah itu.

21

Sistem ini menggantikan sistem pengaliran yang rata!rata diamalkan sebelum K1SC yang dilaksanakan di negara kita. <alaupun dari segi dasarnya kelompok ke il ini perlu dibentuk hanya untuk mata pelajaran tertentu sahaja &memba a, matematik dan sebagainya, tetapi di negara kita, kelompok!kelompok ke il ini dibentuk berasaskan prestasi pelajar dalam semua mata pelajaran. Penemuan kajian Shari"ah &+22+, menunjukkan baha#a kelompok kebolehan dalam bilik darjah ini mempunyai iri! iri berikut iaitu, kelompok yang banyak dan sukar diurus, pelajar di dalam kelompok yang berbe6a!be6a dari segi latar belakang dan status sosioekonomi mereka. $ni juga terdapat dalam sistem pengaliran. Perbe6aan kelompok dari segi kebolehan ini ketara kepada guru!guru dan murid!murid, maka berlaku proses melabel seperti dalam pengaliran juga. Kurang didapati pengelompokan dilakukan bagi mata pelajaran tertentu seperti matematik atau ba aan. 'obiliti kelompok lebih baik daripada mobiliti pengaliran, iaitu pelajar boleh menukar kelompok masing!masing mengikut prestasi mereka. Kita dapati #alaupun strategi pengelompokan ini lebih baik daripada pengaliran, tetapi terdapat juga kelemahan dari segi pelaksanaannya di sekolah rendah kita. $ni disebabkan oleh bilangan murid yang banyak dalam sesuatu bilik darjah dan juga mungkin disebabkan oleh guru yang masih suka melabel dan membe6a!be6akan pelajar mereka. 1udaya membe6a!be6akan masih ketara dalam bilik darjah. Penulis sering bertanya guru sekolah &yang menjadi pelajar kepada penulis,, bagaimana mereka mengelompokkan pelajar. 1anyak ara yang dilakukan, ada yang membe6a!be6akan

22

kelompok pelajar dari segi tempat duduk J barisan pelajar pandai, sederhana dan lemah. 4da juga yang tidak membe6akan pelajar, di ampurkan pelajar aneka kebolehan supaya murid!murid pandai dapat membantu yang lemah, tetapi jenis guru seperti ini bukan majoriti. Pelajar!pelajar hanya akan dikelompokkan mengikut kebolehan mereka bagi mata pelajaran tertentu seperti matematik dan ba aan. 4da juga yang tidak mengasingkan pelajar mengikut kebolehan, tetapi tidak menggalakkan pelajar bekerjasama. Sebenarnya guru tidak perlu mengelompokkan muridnya mengikut kebolehan untuk memberi kerja pengayaan ataupun pemulihan. Euru telah mengenali muridnya dan keperluan mereka. 'enempatkan murid dalam kelompok kebolehan untuk semua mata pelajaran akan menguatkan budaya membe6a!be6a dan melabel murid. $ni akan

mempengaruhi interaksi sosial dalam bilik darjah dari segi ka#an!ka#an yang dipilih, dari segi konsep kendiri pelajar, dan juga dari segi jangkaan guru. Euru perlu kreati" dan tidak terjerat dengan budaya melabel. Hagrea3es &+2.*, menegaskan baha#a satu daripada budaya guru yang tidak menyenangkan ialah budaya suka melabel. 4pa jua strategi organisasi bilik darjah yang digunakan oleh guru akan me#ujudkan strati"ikasi dalam bilik darjah jika guru sering melabel pelajar #alaupun hanya di dalam kepalanya sahaja. Euru perlu mengenalpasti pelajar dari segi kebolehan mereka supaya guru dapat membantu, tetapi ini perlu dilakukan dengan bijaksana supaya tiada pelajar atau kumpulan pelajar yang merasa diri mereka terpinggir dan bodoh kerana layanan guru terhadap mereka

23

Bntuk memberi tara" pendidikan yang sama rata kepada murid!murid adalah susah bagi sesebuah negara. (ebih!lebih lagi negara yang mempunyai masyarakat yang berbilang kaum dan latar belakang sosioekonomi yang berbe6a!be6a. =adi se ara umumnya terdapat pelbagai "aktor yang menyebabkan sekolah mengekalkan

ketidaksamaan dalam sistem pendidikan. Kedudukan ka#asan sekolah adalah dianggap "aktor utama yang boleh mempengaruhi ketidaksamaan dalam pendidikan. 'emang kita tidak na"ikan baha#a murid!murid yang belajar di sekolah luar bandar, pen apaian mereka dalam setiap peperiksaan adalah rendah jika dibandingkan dengan sekolah!sekolah yang terdapat di luar bandar. 4ntara "aktor!"aktornya ialah sekolah luar bandar tidak mempunyai peralatan yang ukup, terdiri daripada latar belakang ibu bapa murid yang tidak berpendidikan, guru yang tidak akti", murid yang tidak bermoti3asi, bilangan guru yang tidak men ukupi dan juga tidak ada galakan yang kuat daripada ibu bapa dan guru. Sehubungan itu, dilaporkan sehingga =un )**A sebanyak ??.)K sekolah kebangsaan berada di bandar manakala //..K lagi terletak di luar bandar. Dari segi prasarana pula, daripada A,7/+ sekolah kebangsaan masih #ujud +A+? sekolah tiada bekalan air paip, +/?2 sekolah tiada makmalLbilik komputer, 7/7 sekolah tiada bekalan elektrik )@ jam &Ham6ah, )**., Bntuk memajukan murid, sebenarnya sikap dan inisiati" guru tehadap murid!murid adalah penting. Bntuk mengukur keberkesanan pengajaran seseorang guru itu adalah sesuatu yang sukar. Euru adalah seperti manusia biasa, ada perasaan dan mempunyai ara gaya pekerjaan yang tersendiri. Kalau ia seronok mengajar di sesebuah sekolah maka ia

24

akan mengajar dengan bersungguh!sungguh. Sebaliknya kalau ia merasa bosan atau tidak suka mengajar oleh sebab diletakkan di daerah pendalaman maka ia akan mengajar sambil le#a atau tidak bersemangat. Dalam konteks ini, Pro". Dr. 4minah 4yob &)**?, menyatakan 9 'entaliti dan sikap mengajar di sekolah dibuat sambil le#a padahal sekolah!sekolah luar bandar inilah yang perlu diberi perhatian lebih disebabkan kemudahan yang serba!serbi kurang; &Ham6ah op. it., )**.,. Dari sudut pandangan sosiologi, "akta!"akta berhubung dengan isu ketidaksamaan yang diamalkan dan berlaku di sekolah menunjukkan ketidaksamaan ini masih diteruskan dan dikekalkan dalam sistem pendidikan negara kita. Persoalannya, mengapa ketaksamaan itu perlu diteruskan dan dikekalkan.D Dalam konteks ini, penulis akan menghurai dan menja#ab persoalan ini berdasarkan pendekatan -eori Strukturalism dan -eori Kon"lik. -eori "ungsionalis menjelaskan "ungsi sistem pendidikan dan tujuan pendidikan kepada masyarakat. 'enurut teori ini, terdapat hubungan antara sekolah dan institusi! institusi lain dalam masyarakat. $nstitusi saling ber"ungsi, bersama!sama untuk mempertahankan "ungsi masyarakat. Setiap institusi dalam masyarakat iaitu pendidikan, kekeluargaan, sistem politik dan ekonomi, kesihatan dan agama, bekerja bersama!sama untuk mengekalkan sistem masyarakat. Setiap bahagian menyumbang tugas yang perlu untuk membolehkan keseluruhan masyarakat terus hidup dan ber"ungsi. Dalam konteks ini, teori struktural "ungsionalis menganalisis sesebuah sekolah dari segi "ungsi atau tujuannya dalam masyarakat keseluruhan. Setiap bahagian dalam masyarakat saling

25

lengkap melengkapi antara satu sama lain bagi me#ujudkan keseimbangan (equilibrium) dalam masyarakat. Sekolah mentran"ormasikan nilai untuk kestabilan masyarakat. Sekolah melaksanakan tugas penting kepada masyarakat iaitu menyediakan generasi muda untuk melaksanakan sesuatu tugas &rol, dalam masyarakat demokrasi. =usteru, ahli "ungsionalis yang lain menekankan beberapa unsur ketidaksamaan tidak boleh tidak atau perlu dalam masyarakat kerana kedudukan yang sangat men abar

memerlukan indi3idu yang paling berbakat yang menggunakan masa dan #ang untuk belajar bagi melayakkan mereka mengisi peranan yang penting ini. Oleh itu, sekolah adalah sebahagian daripada keseluruhan sistem yang besar menyediakan latihan untuk indi3idu!indi3idu mendapat latihan untuk pekerjaan peringkat tinggi &higher!le3el

o upation, yang akan memperoleh ganjaran hebat dalam konteks pendapatan dan prestij &Da3is M 'oore, +2@A,. 4hli "ungsionalis melihat baha#a pen apaian di sekolah adalah berdasarkan kepada merit & patut dan layak diberi, dan bukannya status seseorang. 'aka, "ungsi pendidikan ialah untuk menyokong kapitalism, dengan membenarkan mereka yang layak dan sesuai men apai dan memenuhi kedudukan tahap tinggi dalam masyarakat. 'eighan &+227, menjelaskan sebahagian besar pelajar dari kelas pekerja gagal men apai standard yang memuaskan di sekolah. Dengan itu mereka gagal memperoleh status yang mereka kehendaki. =a ob &)**+, per aya situasi ini berlaku kerana pengalaman budaya kelas menengah yang terdapat di sekolah berbe6a dengan pengalaman yang diterima oleh para pelajar berlatar belakangkan kelas pekerja, semasa di rumah.

26

Dalam erti kata yang lain, pelajar dari kelas pekerja tidak mempunyai persediaan yang ukup untuk menerima pengalaman di sekolah. 'ereka akhirnya keluar dari sekolah dengan kelayakan yang rendah, mendapat kerja yang tidak menarik dan kekal sebagai kelas pekerja. Sargent &+22@, menjelaskan sekolah sebagai institusi yang mengekalkan kesinambungan putaran ini dan memantapkan peraturan sosial yang ada. 'enurut -al ott Parsons, proses ini menyebabkan sebahagian pelajar dilabelkan sebagai gagal dalam pendidikan. $a merupakan akti3iti yang perlu dalam sistem sosial dan dilaksanakan melalui sistem pendidikan. 4hli struktur "ungsionalis menyatakan baha#a kebeterusan melalui peraturan sosial ini, merupakan kemahuan kebanyakan ahli sesebuah masyarakat &1essant dan <atts, )**),. Cumusannya, ahli teori "ungsionalis beranggapan peranan sekolah dalam mengekalkan ketaksamaan adalah perlu dan diterima oleh masyarakat. Sekolah sebagai satu sistem organisasi masyarakat mendapat pengesahan dalam melaksanakan tugas. Sekolah berperanan menghasilkan indi3idu atau kumpulan sosial yang mempunyai status dan peranan yang berbe6a dalam masyarakat dengan ara mengekalkan ketaksamaan dalam pendidikan. Peranan dan status yang berbe6a di kalangan indi3idu kesan daripada ketaksamaan tersebut membolehkan pelbagai peranan, rol dan tugas dalam sesebuah organisasi dan masyarakat dapat dilaksanakan se ara harmoni dan berterusan daripada satu generasi kepada satu generasi melalui proses sosialisasi.

27

4hli teori kon"lik men abar andaian ahli "ungsionalis baha#a sekolah bersi"at neutral se ara politik dan ideologinya dan sekolah dilaksanakan berdasarkan meritokrasi iaitu murid!murid boleh men apai tahap tertinggi keupayaannya. 4hli teori kon"lik berpendapat baha#a ketidaksamaan berdasarkan kedudukan seseorang dalam sistem sosial, bukan merit dan sekolah memberikan hak keistime#aan kepada sesetengah murid dan mengenepikan yang lain. -erdapat a#angan teori kon"lik yang memberikan penerangan yang berbe6a terhadap "ungsi dan peranan sistem pendidikan dalam mengekalkan ketidaksamaan ini. -eori terkini mengintegrasikan isu etnik, bangsa dan jantina, politik dan budaya dengan sistem kelas yang diba#a oleh 'arG dan isu ekonomi. 1ertentangan dengan teori "ungsionalis , teori kon"lik berandaian ketegangan dalam masyarakat terhasil daripada persaingan kepentingan indi3idu dan kumpulan. Kon"lik bermula apabila guru, pelajar, ibu bapa dan pentadbir bersetuju dengan peraturan itu. Karl 'arG menjelaskan baha#a struktur ekonomi kapitalism membentuk kumpulan yang bersaing, iaitu yang memiliki dan tidak memiliki, tinggal di ka#asan yang tegang &kon"lik, terhadap sumber yang dimiliki dan dikehendaki. 4sas kepada perjuangan ialah yang memiliki menga#al sumber ekonomi dan memiliki kuasa, kekayaan, barang!barang dan pengaruh. Eolongan yang tidak memiliki menghadapi abaran besar untuk

memperoleh sumber ekonomi yang dikongsi bagi meneruskan hidupnya.

28

Eolongan yang memiliki ini juga sering menggunakan kuasa dan manipulasi untuk menguasai masyarakat. 'arG menyatakan baha#a sekolah melaksanakan dan mengekalkan ketidaksamaan dengan mengajar murid satu idealogi yang memenuhi kepentingan golongan yang kaya dan menerapkan murid!murid perasaan "alse ons iousness. Perasaan ini menyebabkan murid!murid di sekolah belajar menerima mitos meritokrasi, baha#a semua orang mempunyai peluang yang sama dalam men apai sesuatu. 'ereka yang berpegang kepada idealogi ini per aya kegagalan mereka adalah kerana kekurangan keupayaan. 'urid!murid belajar untuk menghayati kedudukan rendah mereka dalam masyarakat dan nasib malang mereka dengan menerima "alse ons iousness dan mengesahkan kekayaan dan kuasa kapitalis. 'enurut 'aG <aber &+./@!+2)*, ketaksamaan berlaku kerana hubungan kekuasaan antara kumpulan dan perbe6aan status. 'urid!murid menduduki peperiksaan standard dan menerima gred pada akhir semester atau tahun kemudian meminta guru menulis surat sokongan. 4hli "ungsionalis melihat situasi ini sebagai sebahagian daripada proses memilih yang la6imnya berlaku dalam masyarakat yang bersaing di dalam sistem

pendidikan "ormal. Sekolah mengagihkan surat tauliah J gred, skor ujian dan ija6ah yang menentukan kolej atau peluang pekerjaan yang disediakan kepada indi3idu dalam masyarakat, bidang pengajian yang dikejar oleh indi3idu dan kesudahannya status indi3idu dalam masyarakat. Sebagai ontoh kriteria pemilihan menentukan siapa yang akan terpilih ke sekolah yang terbaik yang akhirnya menetapkan kedudukan seseorang dalam sesebuah masyarakat.

29

Sekolah juga ber"ungsi sebagai gatekeeper. 'urid!murid yang miskin dan minoriti ditempatkan di dalam kumpulan akademik dan kumpulan ba aan yang rendah. 'urid! murid dari kelas sosial yang rendah dipaksa untuk taat setia, patuh kepada peraturan dan undang!undang sekolah, menepati masa dan membiasakan diri untuk sentiasa mengikut arahan. 1agi murid!murid dari kelas sosial atasan dan pertengahan, mereka berpeluang untuk membuat keputusan, menaakul, ber"ikir se ara analitikal dan kritis serta kreati" dan boleh bekerja tanpa penga#asan. Kumpulan ini diberikan kurikulum yang berbe6aI kumpulan murid di kelas elit menerima kurikulum yang men abar minda mereka yang menyediakan mereka untuk ber"ikir se ara kreati" dan membuat keputusan manakala murid di kelas ba#ah mengalami kurikulum kurang men abar yang memba#a kepada kegagalan mereka di sekolah. Sistem pendidikan akan menentukan sama ada mereka berjaya atau tidak. Proses ini membantu untuk reprodu e ketidaksamaan dalam masyarakat. Pihak sekolah menerima dan mengamalkan modal budaya kumpulan sosial dominan dan meneruskannya seolah!olah ia diagihkan se ara saksama kepada semua pelajar. 4utoriti guru adalah me#akili autoriti kelas dominan. Kriteria mengadili murid adalah berasaskan budaya kelas dominan yang juga telah disesuaikan dengan sistem pendidikan. Euru sendiri merupakan hasil sistem pendidikan yang bertujuan untuk memindahkan budaya golongan dominan kepada murid!muridnya &1ourdieu, +2// dan 4mir Hasan Da#i, )**),.

30

Keseluruhannya sistem pendidikan uba memaksa se ara arbitrari dengan memasukkan budaya golongan kelas dominan kepada murid!murid yang berasal dari kelas yang rendah. Kelas ba#ah yang merupakan kelas golongan subordinat tidak mempunyai modal budaya. 1udaya dianggap sebagai satu modal. 'odal budaya adalah berbentuk simbolik bukan seperti modal ekonomi yang berbentuk material &#ang,. Ketaksamaan yang diamalkan di sekolah ini memerlukan satu penyesuaian dalam konteks budaya. 1udaya kelas menengah dan budaya kelas rendah perlu diambilkira dalam penggubalan dasar berhubung dengan pendidikan. 4spek ini penting bagi mengurangkan unsur!unsur ketaksamaan di sekolah. Sekolah memainkan peranan dalam mengekalkan ketidaksamaan. Sekolah juga menghukum mereka yang tidak menuruti pia#aian kelas menengah semasa menentukan kriteria kelas pen apaian yang memihak kepada murid yang mempunyai modal budaya kelas menengah. 4kibat daripada perkara ini ialah murid!murid daripada kelas dominan kelihatan lebih emerlang. 4khirnya penganiayaan simbolik, iaitu penindasan terhadap kelas pekerja atau kelas sosial dalam masyarakat akan dihasilkan semula dan terus berkembang. Sistem pendidikan melengkapkan keseluruhan proses reproduksi mengikut struktur pengagihan modal di kalangan kelas!kelas &1ourdieu, +27?,. Sekolah memang mengekalkan ketaksamaan dalam sistem pendidikan.

Ketidaksamaan ini dari satu sudut perlu untuk membuat pemilihan indi3idu atau kumpulan yang tepat berdasarkan pen apaian bagi mengisi ja#atan!ja#atan penting dan memainkan peranan yang penting dalam masyarakat. 4spek ini diterima oleh masyarakat

31

&berdasarkan nilai, konsensus dan peraturan sosial, bagi memastikan kebeterusan dan keharmonian sistem dalam sesebuah organisasi masyarakat. Dari satu sudut yang lain pula, ketaksamaan perlu dipantau dan dika#al agar tidak #ujud elemen!elemen diskriminasi dari segi layanan, kurikulum, pengajaran, jangkaan guru, kemudahan dan prasarana pendidikan di kalangan pentadbir dan pengurus pendidikan serta guru

terhadap murid!murid sekolah. Dalam konteks ini, penulis juga men adang tindakan mengurangkan ketaksamaan ini melalui usaha penambahbaikan terhadap kualiti guru, kualiti perkhidmatan, "rasarana dan in"rustruktur, bantuan ke#angan kepada golongan yang tidak mampu untuk membiayai pelajaran mereka baik di bandar mahupun di luar bandar.