BA
t
AB
h
1
C
h
2
L
BC
L
AB
J ika struktur ABC dipisahkan menjadi bentang AB dan BC, maka pada titik A bekerja gaya
M
AB
, titik B momen M
BA
dan M
BC
serta M
CB
pada titik C.
I
BC
q
C
B
P
1 P
2 P
3
Maka diagram momennya dapat dipisahkan menjadi 2 bagian, yaitu akibat beban luar dengan
momen dititik ujung.
I
AB
A
B
M
AB
M
BA
M
BC
M
CB
L
AB
L
BC
Metode Dalil Tiga Momen
1
Darmansyah Tjitradi, MT.
Diagram momen akibat beban luar.
A B
A
AB
I
a
1
B C
A
BC
IV
a
2
Dimana:
a
1
=jarak titik berat luas diagram momen ketitik A
a
2
=jarak titik berat luas diagram momen ketitik C
A
AB
=luas diagram momen bentang AB
A
BC
=luas diagram momen bentang BC
Diagram momen akibat bekerjanya momen dititik ujung:
A B
III
II
M
A
M
B
B C
VI
V
M
B
M
C
1/3.L
AB
1/3.L
BC
2/3.L
AB
2/3.L
BC
Dengan azas kompatibilitas, maka:
BC BA
= .................................................................................................................................. (1)
AB
AB
AB
BA
L
t h
L
A A
= =
1
" '
BC
CB
BC
BC
L
h t
L
C C
2
" '
= =
BC
CB
AB
AB
L
h t
L
t h
2 1
=
..................................................................................................................... (2)
Metode Dalil Tiga Momen
2
Darmansyah Tjitradi, MT.
Dimana:
t
AB
adalah besarnya simpangan antara 2 buah garis singgung antara titik A dan B terhadap
titik A (Dalil Momen Area II).
t
CB
adalah besarnya simpangan antara 2 buah garis singgung antara titik B dan C terhadap
titik C (Dalil Momen Area II).
t
AB
didapat dari superposisi tiga komponen, yaitu: beban kerja, M
A
dan M
B
.
t
CB
didapat dari superposisi tiga komponen, yaitu: beban kerja, M
B
dan M
C
.
( )
+ =
AB
AB
AB
AB AB
AB
L
EI
III Luas
L
EI
II Luas
a
EI
I Luas
t
3
1
3
2
1
( )
+ =
AB
AB
AB A
AB
AB
AB B
AB
AB
AB
L
EI
L M
L
EI
L M
a
EI
A
t
3
1
2
1
3
2
2
1
1
( )
AB
AB A
AB
AB B
AB
AB
AB
EI
L M
EI
L M
a
EI
A
t
6 3
2 2
1
+
+ = ..................................................................................... (3)
( )
+ =
BC
BC
BC
BC BC
CB
L
EI
VI Luas
L
EI
V Luas
a
EI
IV Luas
t
3
1
3
2
2
( )
+ =
BC
BC
BC C
BC
BC
BC B
BC
BC
CB
L
EI
L M
L
EI
L M
a
EI
A
t
3
1
2
1
3
2
2
1
2
( )
BC
BC C
BC
BC B
BC
BC
CB
EI
L M
EI
L M
a
EI
A
t
6 3
2 2
2
+
+ = .................................................................................. (4)
Persamaan (3) dan (4) dimasukkan ke persamaan (2), maka:
BC BC
CB
AB
AB
AB
L
h
L
t
L
t
L
h
2 1
=
( ) ( )
BC BC
BC C
BC
BC B
BC
BC
BC AB
AB A
AB
AB B
AB
AB
AB AB
L
h
EI
L M
EI
L M
EI
a A
L EI
L M
EI
L M
EI
a A
L L
h
2
2 2
2
2 2
1 1
6 3
1
6 3
1
+ =
+
( )
( )
( )
( )
BC BC
BC C
BC
BC B
BC BC
BC
AB
AB A
AB
AB B
AB AB
AB
AB
L
h
EI
L M
EI
L M
L EI
a A
EI
L M
EI
L M
L EI
a A
L
h
2 2 1 1
6 3 6 3
+ =
Metode Dalil Tiga Momen
3
Darmansyah Tjitradi, MT.
( )
( )
( )
( )
BC AB BC BC
BC
AB AB
AB
BC
BC C
BC
BC B
AB
AB B
AB
AB A
L
h
L
h
L EI
a A
L EI
a A
EI
L M
EI
L M
EI
L M
EI
L M
2 1 2 1
6 3 3 6
+ + =
( )
( )
( )
( )
BC AB BC BC
BC
AB AB
AB
BC
BC C
BC
BC B
AB
AB B
AB
AB A
L
h
L
h
L EI
a A
L EI
a A
EI
L M
EI
L M
EI
L M
EI
L M
2 1 2 1
6 3 3 6
+ + =
( )
( )
( )
( )
+ + = +
+ +
BC AB BC BC
BC
AB AB
AB
BC
BC
C
BC
BC
AB
AB
B
AB
AB
A
L
h
L
h
L EI
a A
L EI
a A
EI
L
M
EI
L
EI
L
M
EI
L
M
2 1 2 1
6
6 6
2
atau
( )
( )
( )
( )
+ + =
BC
2
AB
1
BC BC
2 BC
AB AB
1 AB
BC
BC
CB
BC
BC
BC
AB
AB
BA
AB
AB
AB
L
h
L
h
6
L EI
a A 6
L EI
a A 6
EI
L
M
EI
L
M 2
EI
L
M 2
EI
L
M
Catatan:
Persamaan ini diturunkan berdasarkan diagram momen positif oleh karena itu:
J ika momen yang dihasilkan positif maka arah momen ke diagram momen positif.
h
1
dan h
2
positif bila diukur kearah atas dari titik B.
Metode Dalil Tiga Momen
4
Darmansyah Tjitradi, MT.
Contoh Soal 1:
B
A
C
D
P
q
1/4.L 1/2.L 1/2.L L
EI
EI
P
Diketahui: qL P
4
1
=
Hitung reaksi-reaksi perletakan balok menerus diatas?
Penyelesaian:
Pada perletakan terjepit dapat dianggap sebuah batang dengan perletakan sendi dengan harga
I=~. J adi balok ABCD dapat diekivalenkan dengan balok Ao-A-B-C-D.
B
A C
D
P
q
Lo
I =~
Ao
1/4.L 1/2.L 1/2.L L
EI
EI
P
Diagram momen untuk masing-masing bentang dengan kondisi 2 tumpuan (statis tertentu):
2
qL
8
1
PL
4
1
D
C A B
Ao
PL
2
1
L
L
P 4
8
1
qL
8
1
2 2
=
=
Metode Dalil Tiga Momen
5
Darmansyah Tjitradi, MT.
Bentang Ao-A:
~ =
AoA
I
0
2 1
= = h h
Bentang A-B:
2
3
1
2
1
3
2
PL L PL A
AB
= =
L a
2
1
1
=
Bentang B-C:
2
8
1
4
1
2
1
PL L PL A
BC
= =
L a
2
1
2
=
Tinjau bentang Ao-A-B:
( )
( )
( )
( )
+ + = +
+ +
AB AoA AB AB
AB
AoA AoA
AoA
AB
AB
B
AB
AB
Aoa
AoA
A
AoA
AoA
AoA
L
h
L
h
L EI
a A
L EI
a A
EI
L
M
EI
L
EI
L
M
EI
L
M
2 1 2 1
6
6 6
2
( )
( )
AB AB
AoA
AB
AB
B
AB
AB AoA
A
L EI
L
PL
a A
EI
L
M
EI
L L
M
= +
+
2
1
3
6
~
6
~
2
2
1
PL M M
B A
= + 2 ..................................................................................................................... (1)
Tinjau bentang A-B-C:
( )
( )
( )
( )
+ + = +
+ +
BC AB BC BC
BC
AB AB
AB
BC
BC
C
BC
BC
AB
AB
B
AB
AB
A
L
h
L
h
L EI
a A
L EI
a A
EI
L
M
EI
L
EI
L
M
EI
L
M
2 1 2 1
6
6 6
2
4
PL
M
C
=
( )
( )
( )
( )
BC BC
BC
AB AB
AB
BC
BC
C
BC
BC
AB
AB
B
AB
AB
A
L EI
a A
L EI
a A
EI
L
M
EI
L
EI
L
M
EI
L
M
2 1
6 6
2 = +
+ +
PL PL
PL
M M
B A
8
3
4
4 = +
Metode Dalil Tiga Momen
6
Darmansyah Tjitradi, MT.
PL M M
B A
8
9
4 = + ................................................................................................................. (2)
Persamaan (1) dan (2) dibuat dalam format matriks:
PL
8
9
1
M
M
4 1
1 2
B
A
PL
8
9
1
4 1
1 2
M
M
1
B
A
PL
28
5
56
23
8
9
1
2 1
1 4
7
PL
M
M
B
A
PL
56
23
B
A
C
D
P
q
PL
4
1
PL
28
5
1/4.L 1/2.L 1/2.L L
EI
EI
P
Reaksi Perletakan Balok Menerus:
Freebody AB:
0 =
B
M
( ) =
= +
= +
56
125
0 2
28
5
56
23
0
2
1
2
P
V
PL PL PL L V
L q M M L V
AB
AB
B A AB
0 =
A
M
( ) =
= + +
= + +
56
99
0
28
5
56
23
2
0
2
1
2
P
V
PL PL PL L V
M M L q L V
BA
BA
B A BA
B A
q
PL
56
23
M
A
= PL
28
5
M
B
=
V
AB
V
BA
L
Freebody BC:
Metode Dalil Tiga Momen
7
Darmansyah Tjitradi, MT.
0 =
C
M
( ) =
= +
= +
7
P 3
V
0 PL
4
1
PL
28
5
2
PL
L V
0 M M
2
PL
L V
BC
BC
C B BC
0 =
B
M
( ) =
= + +
= + +
7
P 4
V
0 PL
4
1
PL
28
5
2
PL
L V
0 M M
2
PL
L V
CB
CB
C B CB
( ) = = P
56
125
V V
AB A
( ) = + = + = P
56
123
P
7
3
P
56
99
V V V
BC BA B
( ) = + = + = P
56
88
P P
7
4
V V V
CD CB C
C B
P
PL
28
5
M
B
= PL
4
1
M
C
=
V
BC
V
CB
.L .L
B
A
C
D
P
q
EI
EI
L 1/2.L 1/2.L 1/4.L
PL
56
23
PL
28
5
PL
4
1
P
56
125
V
A
= P
56
123
V
B
= P
56
88
V
C
=
P
Metode Dalil Tiga Momen
8
Darmansyah Tjitradi, MT.
Gambar Gaya-gaya Dalam:
B A C
D
PL
56
50 , 11
+
PL
56
2
+
PL
56
23
PL
56
10
PL
56
14
Bidang Momen
B A
C D
P
56
24
+
P
56
32
P
56
125
+
P +
P
56
99
P
56
24
+
P
56
32
P +
Bidang Lintang
Metode Dalil Tiga Momen
9
Darmansyah Tjitradi, MT.
Contoh Soal 2:
B
A
C
q =1,0 t/m
L =6,0 m L =6,0 m
EI
2EI
Hitunglah reaksi-reaksi perletakan dengan metode dalil 3 momen!
Penyelesaian:
Untuk menyelesaikan persoalan ini struktur dapat dianggap sebagai berikut:
I =~
B
A
C
q =1,0 t/m
2EI
EI
L =6,0 m L =6,0 m
Lo
Ao
Diagram momen untuk masing-masing bentang dengan kondisi 2 tumpuan (statis tertentu):
2
qL
8
1
2
qL
8
1
A B Ao C
A
AB A
BC
( )
3 2
AB
qL
12
1
L qL
8
1
3
2
A = =
( )
3 2
BC
qL
12
1
L qL
8
1
3
2
A = =
Metode Dalil Tiga Momen
10
Darmansyah Tjitradi, MT.
Tinjau bentang Ao-A-B:
( )
( )
( )
( )
+ + = +
+ +
AB AoA AB AB
AB
AoA AoA
AoA
AB
AB
B
AB
AB
Aoa
AoA
A
AoA
AoA
AoA
L
h
L
h
L EI
a A
L EI
a A
EI
L
M
EI
L
EI
L
M
EI
L
M
2 1 2 1
6
6 6
2
( )
( )
= +
+ +
L
0 6
L EI 2
L
2
1
qL
12
1
6
~
a A 6
EI 2
L
M
EI 2
L
~
L
M 2
~
L
M
3
1 AoA
B
AoA
A
AoA
AoA
2
2
B A
qL
8
1
L
EI 6
M
2
1
M =
+ +
..................................................................................................... (1)
Tinjau bentang A-B-C:
( )
( )
( )
( )
+ + = +
+ +
BC
2
AB
1
BC BC
2 BC
AB AB
1 AB
BC
BC
C
BC
BC
AB
AB
B
AB
AB
A
L
h
L
h
6
L EI
a A 6
L EI
a A 6
EI
L
M
EI
L
EI
L
M 2
EI
L
M
0 =
C
M
( ) ( )
= +
+ +
L L
6
L EI
L
2
1
qL
12
1
6
L EI 2
L
2
1
qL
12
1
6
EI
L
M
EI
L
EI 2
L
M 2
EI 2
L
M
3 3
C B A
2
2
B
A
qL
8
3
L
EI 6
2 M 3
2
M
=
+
............................................................................................... (2)
Karena titik B mengalami pergeseran maka perlu persamaan geser.
Freebody AB:
0 M
A
=
B
A
q =1,0 t/m
M
A M
B
V
AB
V
BA
L =6,0 m
qL
2
1
L
M M
V
0 M M L q
2
1
L V
B A
BA
B A
2
BA
+
=
= + +
Freebody BC:
0 M
C
=
M
C
=0
C
B
q =1,0 t/m
M
B
V
BC
V
CA
L =6,0 m
qL
2
1
L
M
V
0 L q
2
1
M L V
B
BC
2
B BC
+
=
= +
Metode Dalil Tiga Momen
11
Darmansyah Tjitradi, MT.
Pada titik B:
0 V V
BC BA
= +
0 qL
2
1
L
M
qL
2
1
L
M M
B B A
= +
+ +
2
B A
qL M 2 M = ................................................................................................................... (3)
Dari persamaan (1) s.d. (3) disusun dalam bentuk matriks:
2
8
1
2
1
qL x M M
B A
= + +
2
8
3
2 3
2
qL x M
M
B
A
= +
2
2 qL M M
B A
=
misal:
2
6
L
EI
x
=
2
0 , 1
375 , 0
125 , 0
0 0 , 2 0 , 1
0 , 2 0 , 3 5 , 0
0 , 1 5 , 0 0 , 1
qL
x
M
M
B
A
+
+
+
+
75 , 12
50 , 7
21
9
16
51
8
15
4
21
2
qL
x
M
M
B
A
, dimana: 4
9
6 1
9
2 2
=
=
qL
2
6
L
EI
x
=
( ) + =
+
=
=
EI EI EI
L x 50 , 76
6
6 75 , 12
6
2 2
Metode Dalil Tiga Momen
12
Darmansyah Tjitradi, MT.
Contoh Soal 3:
Hitunglah reaksi-reaksi struktur dibawah ini dengan Metode dalil tiga momen, beban P =5 ton
bekerja pada titik D.
P =5 ton
A
C
B
D
5EI
3EI
3,0 m 6,0 m
1,5 m
4,0 m
Penyelesaian:
A
C
B
Pv =3 ton
Ph =4 ton
C
C
B
v
s
h
v
v
h
s
Ao
I =~
M
BD
=6 tm
=
=
=
3
5
3
4
s
h
v
Metode Dalil Tiga Momen
13
Darmansyah Tjitradi, MT.
Karena pada batang tidak terdapat beban maka luas digram momen tidak ada.
Tinjau bentang Ao-A-B:
=
+
AB
AB
BA
AB
AB
AB
Aoa
AoA
AAo
AoA
AoA
AoA
EI
L
M
EI
L
M 2
EI
L
M 2
EI
L
M
( )
( )
( )
( )
+ + =
AB
2
AoA
1
AB AB
2 AB
AoA AoA
1 AoA
L
h
L
h
6
L EI
a A 6
L EI
a A 6
+ = +
+
L
0 6
EI 3
L
M
EI 3
L
M 2
~
L
M 2
~
L
M
v
BA AB
AoA
AAo
AoA
AoA
= + EI M 2 M 4
BA AB
......................................................................................................... (1)
Tinjau bentang A-B-C:
=
+
BC
BC
CB
BC
BC
BC
AB
AB
BA
AB
AB
AB
EI
L
M
EI
L
M 2
EI
L
M 2
EI
L
M
( )
( )
( )
( )
+ + =
BC
2
AB
1
BC BC
2 BC
AB AB
1 AB
L
h
L
h
6
L EI
a A 6
L EI
a A 6
0 M
CB
=
+ =
+
Ls
s
L
v
6
EI 5
Ls
M
EI 5
Ls
M 2
EI 3
L
M 2
EI 3
L
M
CB BC BA AB
+ = + + EI 3 M 2 M 4 M 2
BC BA AB
....................................................................................... (2)
Pada titik kumpul B:
B
M
BD
=6 tm
M
BA
M
BC
0 M
B
=
0 M M M
BC BA BD
= + +
6 M M
BC BA
= + ............................................................................................................... (3)
Metode Dalil Tiga Momen
14
Darmansyah Tjitradi, MT.
Freebody AB:
0 M
B
=
+
=
= +
6
M M
V
0 M M L V
BA AB
AB
BA AB AB
B
A
M
AB M
BA
V
AB
V
BA
L =6,0 m
Freebody BC:
0 M
B
=
3
M
V
0 M Lh V
BC
CB
BC CB
+ =
= +
Lihat seluruh konstruksi:
0 V =
0 3
3
M
6
M M
0 3 V V
BC BA AB
CB AB
= +
+
= +
18 M 2 M M
BC BA AB
+ = + + ............................................................................................ (4)
C
M
BC
B
Lh =3 m
V
CB
Dari persamaan (1) dan (2) didapat:
= + EI M 2 M 4
BA AB
___ x 3............................................................................................ (1)
+ = + + EI 3 M 2 M 4 M 2
BC BA AB
....................................................................................... (2)
0 M 2 M 10 M 14
BC BA AB
= + + ............................................................................................. (5)
Dari persamaan (3) s.d. (5) disusun dalam bentuk matriks:
6 M M
BC BA
= + ............................................................................................................... (3)
18 M 2 M M
BC BA AB
+ = + + ............................................................................................ (4)
0 M 2 M 10 M 14
BC BA AB
= + + ....................................................................................... (5)
Metode Dalil Tiga Momen
15
Darmansyah Tjitradi, MT.
+
+
=
0
18
0 , 6
M
M
M
0 , 2 10 14
0 , 2 0 , 1 0 , 1
0 , 1 0 , 1 0
BC
BA
AB
+
+
0
18
0 , 6
0 , 2 10 14
0 , 2 0 , 1 0 , 1
0 , 1 0 , 1 0
M
M
M
1
BC
BA
AB
tm
3
22
3
4
0 , 2
0
18
0 , 6
1 14 24
1 14 30
3 12 18
54
1
M
M
M
BC
BA
AB
+
+
+
+
( ) + =
+
=
+
= ton
9
5
6
3
4
2
6
M M
V
BA AB
AB
( ) + = + = ton
9
22
3
M
V
BC
CB
( ) + = ton 0 , 4 H
A
P =5 ton
A
C
B
D
1,5 m
6,0 m 3,0 m
3EI
5EI
H
A
=4,0 ton
ton
9
5
V
AB
+ =
ton
9
22
V
CB
+ =
M
BA
=4/3 tm
M
BC
=22/3 tm
M
BD
=6 tm
M
AB
=2 tm
4,0 m
Metode Dalil Tiga Momen
16
Darmansyah Tjitradi, MT.
Contoh Soal 4:
Balok ABC dengan kekakuan dan beban seperti tergambar dibawah ini. Analisalah reaksi balok
tsb. dengan menggunakan Dalil 3 Momen, kemudian gambarkan bidang Momen, dan
Lintangnya.
M =10 tm
EI
C
A
2,0 m 2,0 m
B
2 EI
Penyelesaian:
Untuk menyelesaikan persoalan ini struktur dapat dianggap sebagai berikut:
I =~
B
C
Bo
L o
2EI
EI
2,0 m
A
2,0 m
Karena pada batang tidak terdapat beban maka luas digram momen tidak ada.
Tinjau bentang A-C-B:
( )
( )
( )
( )
+ + =
+
CB
2
AC
1
CB CB
2 CB
AC AC
1 AC
CB
CB
B
CB
CB
CB
AC
AC
CA
AC
AC
A
L
h
L
h
6
L EI
a A 6
L EI
a A 6
EI
L
M
EI
L
M 2
EI
L
M 2
EI
L
M
0 M
A
=
2 2
6
EI 2
2
M
EI 2
2
M 2
EI
2
M 2
B CB CA
EI 6 M M 2 M 4
B CB CA
= + +
................................................................................ (1)
Tinjau bentang C-B-Bo:
( )
( )
( )
( )
+ + =
+ +
BBo
2
CB
1 2 BBo
CB CB
1 CB
BBo
BBo
Bo
BBo
BBo
CB
CB
B
CB
CB
CB
L
h
L
h
6
LBBo EIBBo
a A 6
L EI
a A 6
EI
L
M
EI
L
EI
L
M 2
EI
L
M
Metode Dalil Tiga Momen
17
Darmansyah Tjitradi, MT.
+
=
+ +
0
2
6
~
Lo
M
~
Lo
EI 2
2
M 2
EI 2
2
M
Bo B CB
EI 3 M 2 M
B CB
= +
...
x 2
EI 6 M 4 M 2
B CB
= +
.......................................................................................... (2)
Dari persamaan (1) dan (2) didapat:
EI 6 M M 2 M 4
B CB CA
= + +
................................................................................ (1)
EI 6 M 4 M 2
B CB
= +
.......................................................................................... (2)
+
0 M 5 M 4 M 4
B CB CA
= + +
...................................................................................... (3)
Pada titik kumpul C:
M =10 tm
C
M
CB
M
CA
M =10 tm
0 M
C
=
0 10 M M
CB CA
= + +
10 M M
CB CA
= ............................................................................................................. (4)
Freebody AC:
C
M
CA
A
V
AC
V
CA
0 M
C
=
+
=
=
2
M
V
0 M 2 V
CA
AC
CA AC
2,0 m
Metode Dalil Tiga Momen
18
Darmansyah Tjitradi, MT.
Freebody BC:
B
C
M
CB
V
CB
V
BC
M
B
0 M
C
=
=
= +
2
M M
V
0 M M 2 V
B CB
BC
B CB BC
2,0 m
Lihat seluruh konstruksi:
0 V =
0
2
M M
2
M
0 V V
B CB CA
BC AC
=
+
+
= +
0 M M M
B CB CA
= + +
............................................................................................... (5)
Dari persamaan (3) s.d. (5) disusun dalam bentuk matriks:
0 M 5 M 4 M 4
B CB CA
= + +
................................................................................ (3)
10 M M
CB CA
=
....................................................................................................... (4)
0 M M M
B CB CA
= + +
............................................................................................... (5)
0
10
0
M
M
M
1 1 1
0 1 1
5 4 4
B
CB
CA
0
10
0
1 1 1
0 1 1
5 4 4
M
M
M
1
B
CB
CA
0
5
5
0
10
0
9
4
0
9
1
18
5
2
1
18
1
18
5
2
1
18
1
M
M
M
B
CB
CA
Metode Dalil Tiga Momen
19
Darmansyah Tjitradi, MT.
Reaksi Perletakan:
( ) =
+
= ton 5 , 2
2
5
2
M
V
CA
AC
( ) ( ) = = + = ton 5 , 2 V V 0 V
AC BC
tm 0 10 4 5 , 2 M 4 V M
AC B
= + = + =
M =10 tm
C
A
B
EI
2,0 m 2,0 m
2 EI
5 tm 5 tm M
B
=0
V
A
=2,50 t V
B
=2,50 t
C A
B
-5 tm
+5 tm
Bidang Momen
A
C
B
-2,5 ton
-2,5 ton
Bidang Lintang
A
C
B
Bidang Normal
Metode Dalil Tiga Momen
20
Darmansyah Tjitradi, MT.
Soal-soal latihan:
Analisislah gaya-gaya dalam balok menerus dibawah dengan Dalil Tiga Momen!
Soal 1:
B
A
C
P =16 t
q =4 t/m
1,5 m 1,5 m 5 m
EI
EI
Soal 2:
B
A
C
P =7,5 t q =2 t/m
4,0 m 3 m
P =10 t
1,0 m 2,0 m 2 m
EI
EI
D
EI
Soal 3:
M =15 tm
4 EI
A B
C
4 EI
D
5 EI
4,0 m 5,0 m 4,0 m
Soal 4:
D
2 EI
A B
P =5 t
C
2 EI 2,5 EI
E
3,0 m
4,0 m 5,0 m 4,0 m
Metode Dalil Tiga Momen
21