1.

PENDAHULUAN

PENGENALAN SEMANTIK Semantik adalah istilah untuk kajian linguistik yang menganalisis makna, baik pada peringkat morfem, kata, frasa, ayat atau wacana dan hubungannya dengan idea, konsep dan perasaan. Makna diertikan sebagai maksud, idea atau konsep yang boleh dipindahkan daripada fikiran penutur kepada fikiran pendengar. Dalam ilmu linguistik, semantik merupakan keadaan apabila penutur mengujar sesuatu dan terdapat gerak balas pendengar seperti yang dijangkakan. Dengan demikian makna ujaran atau ayat bukan sahaja ditentukan oleh makna kata-kata, tetapi juga ditentukan oleh faktor-faktor lain seperti intonasi, cara pengucapan, tujuan, konteks dan penuturnya. Secara umumnya semantik ialah ilmu tentang erti atau perubahan erti sesuatu perkataan. Bidang yang mengkaji dan menganalisis makna kata dan ayat. Secara khusus pula ialah kajian tentang lambang-lambang atau tanda yang menyatakan makna, hubungan antara makna dengan makna lain serta pengaruh makna terhadap masyarakat. Selalunya terdapat perbezaan antara semantik dengan sintaksis . Dalam keadaan tersebut, semantiks merujuk kepada makna perkataan manakala sintaksis merujuk kepada struktur ataupun pola yang formal bagi penyataannya !contoh, secara bertulis ataupun bertutur".

2.0

KONSEP SEMANTIK
1

#ata semantik berasal daripada kata adjektif bahasa $unani % semantickos yang bermaksud &penting' atau &bererti'. #ata &bererti' membawa maksud &makna' yang diertikan sebagai sesuatu peristiwa yang diharapkan !(arigan, )*+,-*". Semantik menurut #amus Dewan .disi #eempat ialah kajian tentang makna perkataan dan penambahan makna sesuatu kata. #esimpulannya ialah semantik dikatakan sebahagian daripada linguistik yang mengkaji bahasa secara teliti. Semantik dapat dijelaskan sebagai sesuatu bidang yang mengkaji maka perkataan dan ayat dalam bahasa secara ringkasnya. #ajian mengenai makna kata boleh dilihat dalam aspek makna denotasi dan konotasi, makna dalam konteks, hubungan makna dengan kebudayaan, perubahan makna dan bentuk-bentuk makna daripada hubungan semantik. #ata-kata dalam bahasa Melayu yang mempunyai pelbagai jenis makna dapat dikategorikan kepada beberapa golongan seperti sinonim !perkataan yang mempunyai makna yang sama dari segi makna nahu tetapi berbeza daripada segi makna leksikal", antonim !perkataan yang mempunyai makna yang berlawanan", hiponim !perkataan yang maknanya sebahagian daripada makna perkataan lain", homonim !perkataan yang mempunyai bentuk dan bunyi yang sama tetapi maknanya berbeza", polisemi !perkataan yang mempunyai makna yang banyak", dan peribahasa !beberapa perkataan yang mempunyai satu makna". Sperber dan /ilson !)*+0" memperkenalkan Semantik Sistem 1enuh berpendapat pada hakikatnya konsep semantik tidak dapat menerbitkan makna sebenar sesuatu ujaran kerana ia mengabaikan konteks dan kontekstualiti. Sebaliknya yang diutamakan ialah bentuk logik yang membentuk sebahagian daripada nahu sesuatu bahasa. 2al ini bermakna semantik mengkaji makna dari segi pemahaman pada peringkat linguistik tulen. #ajian semantik khusus pada peringkat tatabahasa dan nahu logik sahaja.

2.1

DEFINISI SEMANTIK

Semantik ialah bidang yang mengkaji dan menganalilis makna kata dan ayat. #ata merupakan unit ujaran yang bebas dan mempunuyai makna. Dalam bahasa, kita dapat menyatakan fikiran, pendapat, emosi, perlakuan dan keperibadian manusia. Menurut kamus Dewan, semantrik bermaksud kajian tentang makna perkataan dan penambahan makna sesuatu kata. Definisi daripada segi istilah pula, semantik berasal daripada perkataan $unani %semantikos yang bermaksud penting atau beerti. 3ika dilihat definisi yang diberikan oleh tokoh bahasa, semantik ialah cabang linguistik yang akan membahas erti atau makna !3./.M. 4erhar, )**5". Selain itu, semantik merupakan bidang pengkajian linguistik yang objek penelitiannya makna bahasa !6bdul 7haer, )**8". Menurut pendapat tokoh Stalnaker !)*9:-;+;" menyatakan bahawa sintaksis mengkaji ayat, manakala semantik mengkaji preposisi. Beliau menjelaskan bahawa semantik memperjelas peraturan untuk menyesuaikan ayat dalam bahasa dengan preposisi yang diungkapkan. Dalam banyak hal, peraturan tersebut sebenarnya tidak dapat penyesuaian ayat secara terus dengan presposisi. Sebaliknya, penyesuaian ayat dengan preposisi berkaitan dengan konteks ayat tersebut digunakan. Menurut Ferdinand de Saussure, semantik merupakan bahasa yang diucapkan untuk menyampaikan makna. 7hoamsky berpendapat bahawa semantik bermaksud makna ayat ditentukan oleh struktur permukaan dan konteks apabila ayat digunakan. <amun, semantik bukan sahaja merujuk kepada makna tetapi juga kepada perkembangannya yang disebut %semantik sejarah= !M.Breal, )+*;" Seterusnya pendapat tokoh Akmajian et al. !)**,-:::" menyatakan dalam bidang linguistik, semantik ialah kajian tentang makna dalam bahasa. Semantik berkaitan dengan kajian tentang unit linguistik dan prinsip gabungan. Dalam bidang logik, semantik dianggap sebagai kajian tentang rujukan linguistik atau denotasi dan syarat kebenaran. #ajian semantik boleh dimulakan pada aras kata atau pada aras yang lebih tinggi, iaitu kalimat yang terbina daripada frasa dan ayat. Maklumat semantik merupakan bahagian penting dalam tatabahasa kerana digunakan untuk menghuraikan sesuatu bahasa. Selain itu, Abdullah Hassan mendefinisikan semantik ialah satu bidang ilmu mengenai kajian atau analisis makna yang melibatkan makna secara simkronis
3

manakala Zulkifli Hamid pula menyatakan semantik bermaksud satu daripada cabang ilmu linguistik yang memfokuskan kajian makna pada peringkat kata, frasa, klausa dan ayat. Nik Safiah Karim menyatakan bahawa semantik merupakan bidang kajian yang mengkaji makna atau erti dalam bahasa. 6khir sekali, tokoh Abdul Rahman Rashid memberikan definisi semantik ialah satu bidang kajian linguistik yang mengkaji makna sama ada pada peringkat perkataan atau ayat. >a juga melibatkan aspek bukan linguistik seperti konteks, perkataan atau ayat itu digunakan dan kebudayaan sesuatu bangsa berkenaan Secara umumnya semantik ialah ilmu tentang erti atau perubahan erti sesuatu perkataan. Secara khusus pula ialah kajian tentang lambang-lambang atau tanda yang menyatakann makna , hubungan antara makna dengan makna lain serta pengaruh maknan terhadap masyarakat. #esimpulannya berdasarkan pendapat tokoh-tokoh di atas, dapatlah kami merumuskan bahawa definisi semantik dikatakan sebahagian daripada linguistik yang mengkaji bahasa secara teliti. Semantik dapat dijelaskan sebagai sesuatu bidang yang mengkaji maka perkataan dan ayat dalam bahasa secara ringkasnya. #ajian mengenai makna kata boleh dilihat dalam aspek makna denotasi dan konotasi, makna dalam konteks, hubungan makna dengan kebudayaan, perubahan makna dan bentuk-bentuk makna daripada hubungan semantik.

2.2

HUBUNGAN SEMANTIK DENGAN LINGUISTIK

?inguistik ialah kajian tentang bahasa secara saintifik. Bahasa Melayu jelas mempunyai makna yang sedia ada dan penambahan makna melalui proses akronim, pengimbuhan, penggandaan, dan pemajmukan. 7ontohnya makna kata &kebun' berbeza daripada &pekebun' dan &pengebun', dalam proses pengimbuhan. #ata %kebun= bermaksud tanah yang ditanami tumbuhtumbuhan. #ata %pekebun= bermaksud %orang yang mengurus kebun= sementara kata %pengebun= bermaksud %orang yang kerjayanya membuat kebun atau bekerja di kebun.= Dalam proses penggandaan, kata &langit' juga berbeza dengan &lelangit' yang bermaksud keadaan bumi dan atas bahagian dalam mulut. Dalam proses pemajmukan pula kata &buah' dan &hati' mempunyai makna yang berbeza apabila membentuk kata majmuk &buah hati'. Buah ialah benda yang boleh dimakan sementara hati merupakan organ menjadi makna kekasih apabila perkataan tersebut digabungkan.

2.3

HUBUNGAN SEMANTIK DENGAN SEJARAH Sifat bahasa adalah sentiasa berkembang. 1erkembangan bahasa

merupakan sejarah bahasa. Makna sesuatu perkataan mungkin kekal sehingga kini, mungkin berubah, menyempit, meluas atau menghilang. 7ontohnya perkataan &khalwat' yang bermaksud %berseorangan untuk mendekatkan diri kepada-<ya= telah disempitkan maksudnya kepada %berdua-duaan dalam keadaan mencurigakan=. 1erkataan &pondok' yang bermaksud %tempat tinggal yang usang= pula telah dikembangkan maknanya menjadi %tempat belajar=. 3usteru sejarah bahasa ini perlu direkodkan dalam kamus besar bagi mencatatkan perubahan bahasa yang berlaku dalam setiap hari bagi tujuan penggunaan bahasa dan pengkaji bahasa kelak.

2.4

PERKEMBANGAN MAKNA
5

Semantik atau makna boleh dilihat dalam dua sudut iaitu pemgembangan makna dan penyempitan makna. 1eluasan makna meliputi sintaksis dan pragmatik dan menurut <or 2ashimah 3alaluddin !)**:-)" yang memetik pendapat Sperber dan /ilson !)*+0" bahawa pengkajian makna belum dapat dipastikan makna sepenuhnya mengikut apa yang dihajati pleh penutur. Makna sesuatu perkataan akan berubah mengikut peredaran masa atau teknologi dan hubungan sosial. 1erubahan makna boleh berlaku dari segi perluasan makna dan penyempitan makna. Makna perkataan mungkin menjadi lebih luas atau lebih sempit. Berlaku juga pemindahan makna seperti yang berlaku bagi simpulan bahasa dan peribahasa. @leh itu makna mengalami peluasan makna, penyempitan makna, atau pemindahan makna. 2.4.1 Peluasa Ma! a 1erubahan pengalaman dan budaya, konteks dan pengetahuan mempengaruhi makna sesuatu kata. Maksud perluasan makna ialah makna asalnya samakin berkembang dan mempunyai makna-makna baharu. 7ontoh perkataan yang mengalami perubahan makna dari segi perluasan makna ialah perkataan % Saudara=. Maksud perkataan ini ialah). 6dik-beradik seibu dan sebapa. :. @rang mempunyai pertalian darah. ;. @rang yang seagama. 8. <ama panggilan hormat pada orang tidak dikenali atau tidak mesra atau kakitangan bawahan atau orang yang sama taraf. Selain daripada itu perkataan hayat dahulunya perkataan ini dimaksudkan dengan hidup tetapi sekarang ia telah mengalami perubahan. >ni dapat dilihat dari contoh ujaran berikut-

% >a menghayati sepenuhnya kandungan syarahan itu=.

6

Dalam ayat ini perkataan men hayati bukanlah membawa maksud men hidupkan tetapi membawa maksud men ikuti den an sepenuhnya! Seterusnya contoh lain ialah perkataam bapak. Makna dahulunya merujuk kepada orang tua lelaki, manakala makna terbaharu sekarang ialah merujuk kepada semua orang lelaki yang lebih tua atau berkedudukan lebih tinggi. >nilah yang dikatakan perluasan makna dari segi semantik. 7akupan makna sekarang lebih luas daripada makna yang lama. 7ontohnya &berlayar'" dulu digunakan dengan pengertian bergerak di laut dengan memakai layar, tetapi sekarang semua tindakan mengarungi lautan atau perairan dengan alat apa saja disebut &berlayar' . Selain itu, disebabkan kemajuan sains dan teknologi banyak perkataan yang telah mengalami perubahan makna. Sebagai contoh, perkataan taman, dimana pada asalnya ia hanya digunakan untuk merujuk kepada &kebun bunga', tetapi maknanya telah berubah menjadi ka#asan perumahan " ka#asan perindustrian" dan %ka#asan alam semula jadi seperti (aman <egara Bako. Demikian juga dengan perkataan datuk" kini bukan sahaja digunakan untuk merujuk kepada bapa kepada ayah seseoran malah sebagai gelaran kehormat oleh raja-raja bagi orang-orang tertentu kerana jasa mereka.

2.4.2 Pe "e#$%&a Ma! a Menurut 7haer !)**,", 1ateda !)*+5", penyempitan makna ialah gejala yang terjadi pada kata yang mulanya mempunyai makna yang cukup luas,kemudian menjadi makna yang cukup terbatas hanya pada makna tertentu sahaja. Sedangkan #eraf !)*+5-*9" menyatakan bahawa penyempitan makna sebuah kata ialah proses perubahan makna kata daripada makna yang lebih luas kepada makna yang lebih khusus atau spesifik. Seperti peluasan makna, perubahan pengalaman dan budaya, kontes dan pengetahuan boleh menyempitkan makna sesuatu kata sehingga menjadi khusus. 1enyempitan makna pada asalnya mempunyai makna yang luas tetapi telah
7

mengalami makna yang khusus !kecil". 7ontohnya perkataan %Khal#at yang membawa maksuda. Mengasingkan diri atau bersunyi-sunyian atau bertafakur untuk beramal kepada 6llah. b. Berdua-duaan yang bukan muhrim. c. Madrasah !sekolah A tempat sembahyang untuk sembahyang solat fardu sahaja" #esimpulannya, perkataan Khal#at dahulunya merujuk kepada seseorang yang mengasingkan diri kerana ingin mendekatkan diri kepada 6llah, tetapi sekarang telah berubah merujuk kepada perbuatan sumbang antara lelaki dan perempuan. Selain itu, contoh perkataan lain ialah perkataan sarjana. Makna terdahulu membawa makna cendikiawan dan proses perubahan makna telah berubah kepada makna baharu iaitu lilisan perguruan tinggi. Sebagai contoh lain, kata 'ahli' membawa makna yang lebih luas iaitu keluarga, sanak-saudara atau orang-orang yang memasuki sesuatu golongan. /alau bagaimanapun kata 'ahli' juga telah disempitkan kepada makna orang yang mahir atau pandai dalam sesuatu ilmu atau disebut juga pakar dalam sesuatu bidang. Baktor yang membezakan makna sesuatu perkataan bergantung kepada

Makna 3antina Budaya #aum #erahsiaan sesuatu isu #od bahasa sastera Cnsur persekitaran

3.0 PEMBENTUKAN ISTILAH

Menurut #amus Dewan Bahasa dan 1ustaka !:009-,*)", istilah ialah kata, gabungan kata atau frasa yang mengungkapkan konsep khusus yang terdapat di dalam sesuatu bidang ilmu atau profesyen. Sesuatu istilah itu mempunyai makna yang tepat bagi konteks bidangnya. Menurut 1edoman Cmum 1embentukan >stilah Bahasa Melayu !)**:- )-;", tataistilah ialah kumpulan peraturan untuk membentuk istilah, termasuklah kumpulan istilah yang dihasilkannya. (ataistilah merupakan kumpulan istilah bagi satu-satu bidang tertentu yang dibentuk menurut peraturan-peraturan yang ada. 7ontohnya, tataistilah matematik yang ada telah dibentuk berdasarkan sistem tertentu. (erdapat perbezaan kata biasa dengan kata istilah. #ata biasa atau kata umum ialah kata-kata biasa di dalam bahasa. /alau bagaimanapun, kata umum boleh menjadi istilah. #ata istilah ialah kata yang penggunaan dan maknanya yang khusus pada bidang tertentu. 7ontohnya, kata oksigen, glukosa, karbon dioksida, morfem dan fonem merupakan istilah khusus dalam bidang masing-masing. 3.1 PROSEDUR PEMBENTUKAN ISTILAH 1ada penghujung tahun )*50-an dan awal tahun )*90-an telah disusun semula satu pedoman pembentukan istilah baharu yang lebih terperinci. Berdasarkan pedoman yang baharu itu, ada beberapa bahagian yang ditetapkan serta diperluas dari segi dasar, cara dan pedoman iaitu i. 1embentukan istilah baharu hendaklah berdasarkan sikap dan pandangan yang progresif dan fleksibel bagi bahasa Melayu moden ii. >stilah baharu hendaklah yang praktis sama ada dalam bidang ilmu atau masyarakat pemakai bahasa iii. 1embentukan istilah baharu, dalam semua bidang ilmu atau yang popular, hendaklah sentiasa diselaraskan dengan yang dibuat di >ndonesia iD. >stilah baharu hendaklah memperlihat kekayaan perbendaharaan kata bahasa Melayu dan yang mempunyai sistem struktur menurut kudrat bahasa Melayu >ndonesia
9

D.

>stilah ilmu hendaklah seboleh-bolehnya memperlihat bentuk yang jelas dengan istilah asal atau istilah antarabangsa.

(untasnya, bentuk istilah memang baik dan sesuai kerana ia seragam, dan boleh dijadikan panduan untuk membentuk pelbagai istilah dalam bahasa Melayu dalam bidang-bidang yang lain mengikut bentuk istilah tertentu.

3.2 PRINSIP PEMBENTUKAN ISTILAH Csaha pembentukan istilah Melayu lebih aktif selepas tahun )*9,. Dewan Bahasa dan 1ustaka bersama Majlis Bahasa >ndonesia-Malaysia telah menubuhkan 3awatankuasa 1edoman Cmum 1embentuk >stilah. 3awatankuasa ini berfungsi untuk mengenalkan istilah yang seragam antara Malaysia dengan >ndonesia. Di samping itu, badan ini juga bertanggungjawab mengembangkan istilah Melayu dan menghasilkan istilah yang lebih khusus, abstrak dan tepat bersesuaian dengan bidang-bidang ilmu yang terdapat di Malaysia. Di dalam proses pembentukan istilah, jawatankuasa ini lebih mengutamakan asas bahasa Melayu atau bahasa-bahasa serumpun. 1injaman juga turut dilakukan. #erja-kerja penggubalan istilah dan pembentukan istilah berdasarkan kepada beberapa prinsip tertentu. >stilah boleh dibentuk dengan menggunakana. #ata tunggal iaitu kata tanpa imbuhan b. #ata terbitan c. #ata ganda d. #ata gabungan

3.2.1 Is&%la' Ka&a Tu ((al Ta $a I#)u'a >stilah kata tunggal ini berupa bentuk dasar yang dipilih antara golongan kata utama, seperti kata nama, kata kerja dan kata adjektif. 7ontohnya seperti
10

G*l* (a !a&a #ata nama

Is&%la' !a&a &u ((al rawan gristle cahaya light

#ata kerja

imbas scan reka inDent

#ata adjektif

rawak random cemas anEious

Dewan Bahasa dan 1ustaka !:009-:5" menjelaskan akronim adalah kependekan yang terbentuk daripada gabungan huruf-huruf pertama atau suku kata beberapa perkataan yang boleh diujarkan sebagai satu perkataan. 7ontoh B.F<6S, kugiran dan F>SD6.

3.2.2 Is&%la' Ka&a Te+)%&a >stilah yang berupa kata terbitan dibina daripada kata dasar dengan imbuhan awalan, akhiran, sisipan dan apitan. >stilah kata terbitan ini juga termasuk kata dasar yang menerima imbuhan bahasa Sanskrit, 6rab dan 3awa. a. 1aradigma kata dengan imbuhan ber7ontoh- bertani petani pertanian berlayar pelayar perlayaran

b. 1aradigma kata dengan penambahan me!<"7ontoh- mengajar pengajar pengajaran ajaran menolak penolak penolakan tolakan

11

c. 1aradigma dengan me!<"-, ber7ontoh- memberhentikan pemberhentian perhentian

d. 1aradigma kata dengan me!<"-, per 7ontoh- memperoleh pemeroleh pemerolehan perolehan

e. 1aradigma kata dengan ke G an 7ontoh- sesuai kesesuaian terbuka keterbukaan

f. 1aradigma kata dengan sisipan Gen-, -er-, -el-, -em-, -in7ontoh- susu gigi tapak kuncup tenusu gerigi telapak kemuncup

sambung sinambung

3.2.3 Is&%la' Ka&a Ga ,a >stilah yang terdiri daripada kata ganda boleh merupakan gandaan kata dasar sepenuhnya atau sebahagiannya dengan atau tanpa imbuhan atau perubahan bunyi. a. Handa 1enuh. 7ontoh - buku-buku, kanak-kanak dan guru-guru.
12

b. Handa Suku #ata 6wal. 7ontoh - cecair, jejari dan tetikus.

c. Handa Suku #ata 6wal dengan >mbuhan. 7ontoh - dedaunan dan pepohonan. d. #ata Handa Berentak 7ontoh - dolak dalik, rempah ratus dan warna warni.

3.2.4 Is&%la' Be &u! Ga)u (a >stilah boleh dibentuk dengan menggabungkan dua kata atau lebih. Semua unsur dalam gabungan ini terdiri daripada bentuk bebas, sama ada sudah mendapat imbuhan atau tanpa imbuhan. a. (anpa >mbuhan. 7ontoh - daftar masuk dan garis lintang.

b. Dengan >mbuhan 1ada Salah Satu Cnsurnya 7ontoh - saksi pendakwa dan penerima janji.

c. Dengan >mbuhan pada #edua-dua Cnsur 7ontoh - kedudukan anggaran dan jagaan perlindungan. 3.3 SUMBER PEMBENTUKAN ISTILAH 3.3.1 Pe+)e ,a'a+aa Ka&a U#u# Ba'asa Mela"u 1embentukan istilah boleh diambil daripada perbendaharaan kata umum bahasa Melayu termasuk kata dari dialek atau bahasa lama. Sesuatu kata yang dipilih untuk dijadikan istilah itu hendaklah memenuhi syarat yang berikut -

13

a. #ata berkenaan tepat memberi makna, konsep, proses, keadaan atau ciri yang dimaksudkan. b. #ata yang dipilih adalah yang paling singkat, sekiranya ada sekelompok sinonim. c. #ata berkenaan tidak mempunyai konotasi buruk atau sebutan sumbang.

3.3.2 Pe+)e ,a'a+aa Ka&a Ba'asa Se+u#$u >stilah juga boleh dibentuk daripada perbendaharaan kata bahasa serumpun dengan bahasa Melayu sekiranya tidak terdapat istilah yang diperlukan daripada bahasa Melayu. 7ontohnya seperti nyeri daripada bahasa Sunda G pain dermaga daripada bahasa klasik - wharf

3.3.3 Pe+)e ,a'a+aa Ka&a Ba'asa Asal Sekiranya istilah yang diperlukan tidak terdapat daripada bahasa Melayu dan bahasa serumpun dengan bahasa Melayu maka boleh diambil kata-kata daripada bahasa asal atau bahasa asing. 1enulisan istilah ini hendaklah mengutamakan bentuk ejaannya di dalam bahasa sumber tetapi penyebutannya hendaklah mengikut sistem bunyi bahasa Melayu. Cntuk tujuan keseragaman, bahasa >nggeris yang dianggap paling meluas sebagai bahasa sumber melainkan konsep yang berkenaan tidak ada istilahnya dalam bahasa >nggeris. Fujuk jadual di sebelah.

Is&%la' Ba'asa Asal (eleDision 1sychology

Is&%la' Ba'asa Mela"u (eleDisyen 1sikologi

14

3.3.4 Pe "e+a$a Is&%la' As% ( >stilah asing boleh dipinjam atas dasar sesuai maknanya, lebih singkat daripada terjemahan bahasa Melayu dan istilah asing yang diserap itu mempermudahkan penyelarasan, sekiranya istilah bahasa Melayunya mempunyai banyak sinonim. #ata yang diambil daripada bahasa asing terdiri daripada bentuk akar atau terbitannya. 2al ini bergantung pada konteks situasi dan penggunaanya di dalam ayat serta kemudahan belajar bahasa. 1ada prinsipnya diambil bentuk tunggal. 7ontohnya, spectrum !spektrum" kecuali kalau bentuk jamaknya yang lebih biasa dipakai.

3.3.- Pe#)e &u!a Is&%la' Pel)a(a% B%,a ( 1elbagai istilah telah digubal dan dibentuk di dalam pelbagai bidang. Sebagai contoh, istilah-istilah mengikut bidang berkenaan diberikan di bawah. Fujuk jadual di bawah. a. >stilah (eknologi Maklumat dan #omunikasi Ba'asa I ((e+%s 6utosaDe Digital kamera 6utosimpan #amera digital Ba'asa Mela"u

b. >stilah Cndang-Cndang Ba'asa I ((e+%s 7iDil disorder ?egitimacy Ba'asa Mela"u Hangguan awam #esahan

c. >stilah #omputer
15

Ba'asa I ((e+%s Data base Bont

Ba'asa Mela"u 1angkalan data Bon

d. >stilah .konomi atau 1entadbiran 1erniagaan Ba'asa I ((e+%s 7ash flow ?ong term debt 6liran tunai 2utang jangka pendek Ba'asa Mela"u

e. >stilah 1erhotelan Ba'asa I ((e+%s Buffet DeluEe room Bufet Bilik mewah Ba'asa Mela"u

f. >stilah Botografi Ba'asa I ((e+%s 7amera angle @ut of focus Ba'asa Mela"u Sudut kamera ?uar fokus

g. >stilah Matematik dan Statistik Ba'asa I ((e+%s 6ffine 6ggregation 6fin 1engagregatan
16

Ba'asa Mela"u

4.0

ISU.ISU DAN PERMASALAHAN PENGAJARAN MAKNA

4.1 HOMONIM 2omonim merujuk kepada hubungan antara homonim. 2omonim

merupakan dua kata atau lebih yang mempunyai sama ada bunyi atau ejaan yang sama tetapi berlainan makna. 1erkataan yang mempunyai sebutan yang sama, tetapi berbeza makna seperti yang disebutkan tadi dikatakan mempunyai hubungan homonim. 7ontoh perkataan &kepala' yang membawa maksud &ketua' tidak sama maknanya dengan &kepala kereta api', &kepala manusia' dan &kepala surat'. 1enggunaan homonim dalam pertuturan atau ayat boleh menimbulkan kekeliruan jika tidak berlatar belakangkan konteks tertentu. 2al ini kerana homonim mempunyai sebutan dan bentuk ejaan yang sama, tetapi berbeza dari segi makna. 7ontoh perkataan lain seperti rendang !masakan" dan rendang !pokok" atau sepak !perbuatan menendang" dan sepak !perbuatan memukul" .

4.2 SINONIM >stilah sinonim merujuk kepada fenomena bahasa apabila ada perkataanperkataan yang mempunyai makna yang sama atau hampir sama. Secara umumnya, sinonim disebut sebagai perkataan seerti, misalnya perkataan &kereta' dan &motokar', &sejuk' dan &dingin', &suka' dan &gemar', &ganggu' dan &kacau', &lupus' dan &luput' dan sebagainya. Dalam bahasa Melayu, terdapat kamus sinonim yang mengandungi senarai perkataan seerti bahasa Melayu. /alau bagaimanapun tidak terdapat perkataan yang bersinonim atau mempunyai makna yang benar-benar sama secara tepat. Dalam semantik, ada beberapa jenis sinonim, iaitu sinonim pinjaman, konteks, laras sosial dan kolokasi.

17

4.2.1 S% * %# P% /a#a &Belalang' bermakna pepatung dalam kebanyakan dialek Melayu. /alau bagaimanapun, dalam dialek 1erak, &belalang' bermakna &cakcibau'. Dalam dialek #edah, &batas' ialah &jalan raya', yang maksud konDensionalnya ialah &timbunan tanah yang menjadi sempadan petak-petak sawah'.

4.2.2 S% * %# K* &e!s 1erkataan &jemput' dan &undang' banyak digunakan dalam konteks protokol. Sebenarnya, &jemput' digunakan dalam konteks lisan, manakala &undang' dalam konteks tulisan. >ni bermakna konteks mewujudkan perkataan yang sama makna.

4.2.3 S% * %# La+as S*s%al 1erkataan-perkataan tersebut digunakan dengan berdasarkan status.

Misalnya &penyanyi' ialah orang yang &bernyanyi' manakala &biduan' bermaksud &status' yang tinggi dalam profesionalisme seni.

4.2.4 S% * %# K*l*!as% Sinonim jenis ini wujud dalam konteks penggunaan yang tersendiri. 7ontohnya perkataan &banyak' dan &ramai' mempunyai makna yang sama. 7ontoh ayat, %Banyak kilang kekurangan tenaga pekerja mahir= dan %Famai pelajar yang gembira setelah memperoleh pencapaian baik dalam peperiksaan tersebut.= 1erkataan &banyak' boleh digunakan sama ada bagi &manusia', &tumbuh-tumbuhan', &haiwan' dan &benda' tetapi pastikan perkataan tersebut bermakna apabila digunakan tanpa kata sifat. 3ika anda menyebut %Banyak pelajar yang gembira setelah memperoleh pencapaian baik dalam peperiksaan tersebut % akan menunjukkan makna yang salah. 6lasannya, ramai untuk manusia sahaja dan hanya bermakna jika ada kata sifat seperti gembira dalam ayat tersebut. 7ontoh lain seperti perkataan &ibu' boleh digunakan sama ada bagi &manusia', &binatang' dan &benda' tetapi perkataan &emak' hanya boleh digunakan untuk manusia sahaja.
18

4.3 ANTONIM 6ntonim ialah pertentangan makna perkataan atau kata-kata yang mempunyai makna yang tidak sama. Secara umumnya, antonim disebut sebagai perkataan berlawanan, misalnya sejuk lawannya panas, baik lawannya jahat, tinggi lawannya rendah dan sebagainya. <amun demikian, tidak semua perkataan mempunyai pertentangan makna satu lawan satu seperti contoh tersebut. @leh itu kata naIf &tidak' kadang kala digunakan bagi menunjukkan pertentangan makna tersebut, misalnya perkataan &lena' lawannya &tidak lena' atau &mati' bermaksud &tidak hidup'.

(erdapat beberapa jenis antonim sepertia. 6ntonim pasangan komplemen b. 6ntonim hubungan darjah c. 6ntonim hubungan bertentangan

4.3.1 A &* %# Pasa (a K*#$le#e 6ntonim pasangan komplemen merupakan pasangan perkataan berlawanan yang saling melengkapi antara satu sama lain. 7ontohnya, perkataan tidur-jaga, hidup-mati, duduk-bangun dan sebagainya. Selain itu, perkataan-perkataan seperti tidak hidup-mati, dan tidak mati-hidup, tidak tidur-jaga dan tidak jaga-tidur dan sebagainya juga termasuk dalam antonim jenis ini.

4.3.2 A &* %# 'u)u (a ,a+/a' 6ntonim hubungan darjah ialah pasangan kata antonim yang menunjukkan hubungan darjah seperti perkataan besar-kecil, tebal-nipis, panjang-pendek dan sebagainya. Makna kata adjektif yang menunjukkan pasangan kata ini mempunyai hubungan rujukan dengan benda yang dimaksudkan. Sebagai contoh, sebatang
19

kayu itu dikatakan bersaiz panjang merujuk kepada kayu itu secara spesifik berbanding dengan kayu yang sama jenis. Selain itu, perkataan itu sendiri tidaklah menggambarkan darjah secara mutlak. 7ontohnya, perkataan &kecil' pada &kerbau kecil' sebenarnya menunjukkan darjah dan makna yang tidak sama pada perkataan &tikus kecil'. Demikian juga perkataan &laju' bagi merujuk kepada kereta lumba tentulah tidak sama darjahnya jika merujuk kereta biasa.

4.3.3 A &* %# Hu)u (a Be+&e &a (a 6ntonim hubungan bertentangan mempunyai perkataan yang kedua-dua pasangan kata itu dari segi semantiknya membawa makna yang setara, misalnya beri-terima, jual-beli, murid-guru dan sebagainya. 7ontohnya jika $ &beri' barang pada J bermakna J akan &terima' barang itu.

4.4 POLISEM 1olisem ialah perkataan yang mempunyai beberapa makna yang berkaitan sama ada secara konseptual atau sedarjah. Dengan kata lain, polisem ialah hubungan kata atau frasa yang mempunyai dua makna atau lebih dan mempunyai etimologi yang sama. 7ontohnya, kata bantu &tentang' boleh bermaksud berkaitan sesuatu perkara. 6da masanya perkataan &tentang' boleh membawa maksud &lawan', seperti dalam ayat %#ita tentang habis-habisan=. 7ontoh lain ialah perkataan &bisa' yang membawa maksud sakit sangat dan boleh. Dalam perbualan di >ndonesia, secara biasanya &bisa' digunakan untuk menggantikan perkataan &boleh'. Berdasarkan contoh-contoh tersebut, &tentang' dan &bisa' berDariasi maknanya, tetapi kewujudan polisem ditinjau dengan berasaskan konteks penggunaan. 3ika indiDidu tidak faham, indiDidu tersebut berkemungkinan besar tidak akan dapat membina ayat dengan baik kerana satu perkataan tersebut boleh jadi mempunyai banyak makna.
20

7ontoh lain seperti &dahaga' menggambarkan seseorang itu &haus' tetapi tidak semestinya &dahaga air', mungkin boleh jadi seseorang itu &dahaga kasih sayang'. 4.- SIMPULAN BAHASA 1emindahan makna berlaku dalam bahasa kiasan. Bahasa kiasan dapat dibahagikan kepada peribahasa dan bukan peribahasa! 2al ini turut membawa kepada isu-isu dan permasalahan dalam pengajaran makna di dalam proses pengajaran dan pembelajaran bahasa Melayu di sekolah. Simpulan bahasa merupakan ungkapan yang telah mantap dan mempunyai maksud yang khusus. >a mempunyai maksud yang berbeza daripada makna harfiah kata-kata dalam ungkapan. 7ontohSIMPULAN BAHASA Pa /a ( &a (a Pe+%u! as% Bu+u! s%!u I!a& $e+u& Ka!% )a (!u MAKSUD Suka mencuri 1unca pencarian sudah diberi, diambil balik Berjimat makan dan minum (idak tahu bermain misalnya bola.

>su makna simpulan bahasa atau peribahasa merupakan salah satu masalah dalam aspek pengajaran makna dalam proses pengajaran dan pembelajaran di sekolah. 2al ini adalah kerana simpulan bahasa mempunyai makna tersirat daripada perkataan-perkataan yang tersurat. Sebagai contoh, simpulan bahasa panjan tan an dari segi makna tersurat atau makna denotatifnya ialah seseorang yang mempunyai tangan yang betuk fizikal tangannya adalah panjang manakala jika dianalisis dari segi makna tersiratnya atau makna konotatifnya ialah membawa maksud seseorang yang suka mencuri. >ni adalah kerana simpulan bahasa merupakan ungkapan yang membawa maksud yang khusus. Secara kesimpulannya, dalam aspek pengajaran makna dalam pengajaran dan pembelajaran di dalam kelas, guru perlu menjelaskan kepada murid kedua-dua makna tersebut samada dari segi konotatif atau denotatif supaya murid dapat lebih memahami maksud sebenar setiap ungkapan yang digunakan dan dipelajari.

4.0 PENGGUNAAN PELBAGAI DIALEK

21

>su perbezaan dialek sudah tidak asing lagi dalam aspek pengajaran makna dalam proses pengajaran dan pembelajaran di sekolah. Secara umumnya, di Malaysia terdapat kepelbagaian budaya dan dialek yang berbeza seprti negeri (erengganu mempunyai dialeknya yang tersendiri, negeri #edah mempunyai dialeknya yang tersendiri. 2al ini membawa kepada isu pengajaran makna dalam bahasa melayu. Sebagai contoh, perkataan se an membawa maksud malu bagi penutur bahasa baku tetapi jika penuturnya adalah dari negeri #edah perkataan se an telah membawa maksud lain daripada maksud asalnya iaitu membawa maksud malas atau tidak mahu membuat sesuatu. 7ontoh yang lain ialah perkataan %selalu= membawa maksud kerap atau berulang kali tetapi bagi penutur dari (erengganu atau #elantan, maksud perkataan %selalu= ialah sekarang atau secepat mungkin. 2al ini telah menunjukkan pengaruh dialek yang berbeza membawa tafsiran makna yang berbeza. 1enutur yang mempunyai dialek yang berbeza akan membawa maksud yang berbeza bagi setiap ujaran yang dituturkan. Sebagai guru Bahasa Melayu sekolah rendah, kita perlu menyedarkan murid-murid tentang perbezaan dialek dengan maksud bahasa baku yang sebenar bagi mengelakkan tafsiran makna yang salah untuk perkataan-perkataan tertentu.

22

-.0 RUMUSAN Bidang semantik merupakan bidang yang memberikan perhatian kepada aspek makna dalam bahasa. Menurut 1almer !)**:", istilah semantik merujuk kepada bidang kajian makna. >stilah ini merupakan istilah yang agak baharu dalam bidang linguistik. Bidang semantik boleh dibahagikan kepada beberapa subbidang seperti semantik linguistik dan semantik falsafah. Subbidang ini jelas menunjukkan bahawa semantik mempunyai banyak makna. #esamaan makna, makna berlawanan, ejaan perkataan yang sama tetapi membawa banyak maksud dan lainlain. 1erkataan-perkataan yang mendukung banyak makna ini juga boleh diterbitkan daripada kata-kata istilah dan diserap daripada bahasa asing. Secara kesimpulannya, semantik ialah ilmu tentang makna. 1embelajaran dalam bidang semantik ini mampu memberi kesan positif kerana boleh meluaskan perbendaharaan kata seseorang dan memperlihatkan bahawa bahasa Melayu ini fleksibel. 3ika diberi ruang untuk memperkembangkan bahasa Melayu seterusnya mengangkat martabat bahasa Melayu ke peringkat antarabangsa, ilmu semantik berperanan besar kerana mengambarkan bahawa bahasa Melayu ini sangat unik dan memiliki nilai yang tinggi sebaris dengan bahasa asing yang lain. /alaupun ada
23

perkataan-perkataan bahasa Melayu itu sendiri diserap masuk daripada bahasa asing tetapi itu tidak menjadikan bahasa Melayu ini perlu dibiarkan sepi dan terus ditinggalkan begitu sahaja kerana itu hanyalah alasan untuk indiDidu yang tidak cintakan bahasanya. Semestinya, bidang kajian tentang makna ini menjelaskan perihal

hubungannya dengan bahasa yang memperlihatkan bahasa Melayu mengandungi pelbagai perkataan di mana setiap perkataan itu mempunyai banyak makna. @leh itu sebagai penutur bahasa Melayu, ilmu ini perlu dipelajari supaya penutur tersebut dapat mengaplikasikan bahasa Melayu yang indah dan memperlihatkan nilai kesantunan bahasa Melayu yang tinggi kepada penutur asing.

0.0

REFLEKSI D%se,%a!a Ole'1 A% ul Fa&#" B% &% S'a#su,,% 6lhamdulillah, saya amat bersyukur kerana dapat menyiapkan #erja #ursus

Berasaskan >lmu !##B>" bagi subjek BMM ;))). #erja kursus ini merupakan kerja kursus yang pertama bagi subjek Bahasa Melayu ;))) iaitu Semantik Bahasa Melayu. Saya banyak belajar tentang perkara-perkara baharu semasa dan selepas dalam proses menyiapkan tugasan ini. (ugasan ini banyak memberi informasiinformasi yang amat berguna kepada saya dan pasangan saya, Basihah Munirah Binti 6hmad <or Bakri. Secara rumusannya, terdapat empat objektif kerja kursus projek BMM ;))) kali ini iaitu yang pertama pada akhir tugasan ini dapatan ilmu yang diperolehi ialah kami dapat memahami dan menjelaskan serta menghuraikan konsep semantik dan pertaliannya dengan disiplin ilmu lain . @bjektif yang kedua ialah pada akhir tugasan ini kami dapat menghuraikan aspek perkembangan makna yang mencakup aspek perubahan, anjakan dan pemyempitan makna serta unsur-unsur yang mempengaruhinya. Cntuk objektif yang ketiga pula ialah kami dapat menghuraikan
24

aspek pembentukan istilah yang berkait dengan prosedur, prinsip dan sumber. Dan akhir sekali objektif yang keempat ialah kami dapat menghuraikan insu-isu dan permasalahan dalam pengajaran makna. 6lhamdulilah, insya6llah kami telah dapat mencapai objektif pembelajaran yang dinyatakan melalui tugasan yang telah dibuat. 1ada pendapat saya, kerja kursus ini merupakan satu tugasan yang baik untuk pelajar atau guru pelatih seperti saya laksanakan kerana bukan sahaja dapat meningkatkan ilmu pengetahuan yang sedia ada bahkan turut dapat memperluaskan lagi ilmu pengetahuan yang saya perolehi. #ami telah membahagikan tugas supaya dapat memperolehi ilmu baharu dan berkongsi antara satu sama lain. Dalam proses menyiapkan tugasan ini, saya dan pasangan saya, Basihah Munirah Binti 6hmad <or Bakri telah berdepan dengan pelbagai masalah. 6ntaranya ialah dalam mendapatkan bahan rujukan untuk membantu kami menyiapkan tugasan ini. 6lhamdulilah, pensyarah pembimbing kami, (uan 2aji Mohd Samsuddin Bin Mahmod telah banyak membantu saya dalam mencari bahan rujukan yang diperlukan. Dengan itu, saya banyak membuat rujukan berkaitan dengan tajuk yang diberikan. Melalui tugasan ini juga, saya dapat menambah ilmu pengetahuan tentang subjek tersebut. <ota-nota kuliah banyak membantu saya dalam menyiapkan kerja kursus ini. Sejujurnya, kekangan utama yang kami hadapi dalam menyiapkan tugasan ini ialah kekangan masa. 2al ini adalah kerana pada masa yang sama untuk tempoh menyiapkan tugasan, kami berpraktikum di sekolah. 3adi, kami terpaksa menumpukan dua fokus dalam satu masa. Saya menyedari bahawa pengurusan masa yang sistematik dan baik dapat membantu untuk menyiapkan tugasan pada masa yang ditetapkan. /alaupun saya dan pasangan saya mengalami masalah dalam pengurusan masa kerana kami lebih betumpu pada praktikum di sekolah, alhamdulilah kami mampu juga untuk menyiapkan tugasan pada waktu yang telah ditetapkan. /alaupun pembahagian tugasan diasingkan, namun kami sentiasa membuat tugasan bersama-sama bagi memudahkan kami berdiskusi sekiranya terdapat kemusykilan tentang bahagian tugasan masing-masing. #ami juga akan bertukar-tukar maklumat sekiranya terjumpa sebarang maklumat yang berkaitan dengan kerja kursus.
25

Dalam proses menyiapkan tugasan ini, saya dan pasangan saya banyak mengadakan perbincangan. Saya turut membuat perancangan kerja supaya saya dapat menyiapkan tugasan yang diberikan tepat pada masanya. Setiap kali kami mengadakan perbincangan, kami akan membuat draf hasil daripada perbincangan kami dan kami akan tunjukkan kepada pensyarah pembimbing kami. Selain itu, melalui tugasan ini saya dapat mengaplikasikan setiap apa yang dipelajari dalam kemahiran belajar. 7ontohnya, kami berdua dapat meningkatkan lagi kemahiran untuk mencari, memproses serta menganalisis maklumat. Saya juga telah mengoptimumkan kemahiran membaca saya untuk menambah dan mendapatkan maklumat-maklumat yang penting bagi menyiapkan tugasan ini. Di samping itu juga, saya juga dapat menambah kemahiran dalam mencari bahan rujukan melalui media cetak dan media elektronik. Selepas saya menyiapkan tugasan ini, saya berasa sangat berpuas hati kerana terdapat pelbagai cabaran dan halangan yang berjaya ditempuhi dalam proses untuk menyiapkan tugasan ini. Secara tidak langsung, tugasan ini dapat mengeratkan hubungan antara kami rakan sekelas kerana dalam usaha menyiapkan tugasan ini, kami sesama sendiri banyak bertanya dan tidak lokek berkongsi ilmu. >ni dapat membuktikan bahawa kami menanam sikap sebagai seorang guru secara tidak langsung. >nsya6??62, semua pengalaman ini akan kami aplikasikan apabila menjadi guru kelak.

26

REFLEKSI D%se,%a!a *le'1 Fas%'a' Mu %+a' B% &% A'#a, N*+ Ba!+%

6ssalamualaikum w.b.t. 6lhamdulillah syukur ke hadrat >lahi dengan limpah kurnia<ya tugasan kerja kursus projek bagi kursus 'Semantik' ini dapat disiapkan dengan baik. Ccapan jutaan terima kasih kepada pensyarah pembimbing, (uan 2aji Mohd Samsuddin Bin Mahmod atas dorongan dan saya menyiapkan tugasan ini. (ugasan ini dilaksanakan secara berpasangan. Saya, Basihah Munirah Binti 6hmad <or Bakri dan 6inul Batmy Binti Shamsuddin telah berkumpul dan berbincang bersama untuk menyiapkan tugasan ini. Melalui tugasan ini, saya dapat meningkatkan ilmu pengetahuan yang sedia ada terhadap ilmu Semantik khususnya istilah semantik, skop dan bahagian semantik seperti semantik leksikal. 1ada pendapat saya, kerja kursus ini merupakan satu tugasan yang baik untuk pelajar atau guru pelatih seperti saya laksanakan kerana bukan sahaja dapat meningkatkan ilmu pengetahuan yang sedia ada bahkan turut dapat memperluaskan lagi ilmu
27

penerangan yang diberikan mengenai tugasan ini.

Dengan penerangan yang jelas dan bimbingan daripada (uan, telah memudahkan

pengetahuan yang saya perolehi. #ami telah membahagikan tugas supaya dapat memperolehi ilmu baharu dan berkongsi antara satu sama lain. Dalam proses mencari bahan rujukan sebagai penambahan ilmu mengenai tugasan ini, saya telah menggunakan beberapa buah buku rujukan dan salah satunya adalah Semantik yang dikarang oleh B. F. 1almer yang diterjemah oleh 6bdullah 2assan ini sebagai bahan rujukan utama. Saya juga menggunakan buku rujukan lain seperti ?inguistik 6m dan (eori Semantik. 1elbagai maklumat tambahan yang saya perolehi mengenai makna semantik, konteks semantik, medan semantik dan penerangan berkaitan peristilahan, semantik leksikal dan pelbagai lagi ilmu yang ada pada buku Semantik karya B. F. 1almer ini. Maka, hal ini telah memudahkan proses untuk menyiapkan tugasan kerja kursus projek Semantik. Melalui ilmu yang diperolehi, saya mampu menerangkan sedikit sebanyak berkaitan Semantik yang telah dikarang oleh B. F. 1almer dan diterjemah oleh 6bdullah 2assan ini. /alaupun pada mulanya bagi saya agak sukar untuk memahami ilmu Semantik ini, kerana dalam bahan rujukan ada menggunakan perkataan bahasa Melayu dan >nggeris serta istilah-istilah tertentu tetapi apabila membaca, merujuk dan berbincang dengan pasangan, saya rasakan ini satu ilmu baharu yang mampu memberi input dan ilmu baharu serta meluaskan pengetahuan saya. Sesungguhya, mata pelajaran ini merupakan pelajaran yang sangat penting untuk dipelajari kerana terlalu banyak ilmu baharu yang saya perolehi 1ada tugasan kali ini saya menyedari bahawasanya sifat sabar dan tekun dalam menyiapkan sesuatu kerja dapat melahirkan satu hasil kerja yang baik dan memuaskan hati. Saya begitu gembira sekali kerana pasangan saya dapat memberikan kerjasama di tahap maksima dalam proses menyiapkan tugasan ini dan bersama-sama menyelesaikan masalah yang dihadapi. Saya ingin mengucapkan jutaan terima kasih kepada semua yang telah berkerjasama bagi menyiapkan tugasan ini terutama pensyarah mata pelajaran Semantik iaitu (uan 2aji Mohd Samsuddin Bin Mahmood kerana banyak menolong dengan memberikan tips-tips bagi menyiapkan tugasan ini. Mudah-mudahan melalui tugasan ini, saya mendapat pelajaran dan pengajaran yang amat berguna untuk menjadi seorang pendidik yang cemerlang, gemilang dan terbilang. Moga tugasan ini
28

diterima baik oleh (uan seterusnya memperoleh markah yang cemerlang. >nsya6llah.

2.0 RUJUKAN 6bdullah 2assan. !:009". $in uistik Am Siri %en ajaran dan %embelajaran &ahasa 'elayu! #uala ?umpur - 1(S 1rofessional 1ublishing Sdn. Bhd.

B.F. 1almer dan 1rof. 6bdullah 2assan. !)**:". Semantik! #uala ?umpur - Dewan Bahasa dan 1ustaka.

MaEim Stamenow. !)**+". %erkemban an Semasa (eori Semantik . #uala ?umpur Dewan Bahasa dan 1ustaka.

Futh M. #empson. !)**)". (eori Semantik! #uala ?umpur - Dewan Bahasa dan 1ustaka.

S. <athesan. !:00)". Makna dalam Bahasa Melayu. #uala ?umpur - Dewan Bahasa dan 1ustaka.

http://www.tutor.com.my/stpm/semantik/semantik.htm
29

http://www.scribd.com/doc/4634605/ en!ertian"#emantik http://ms.wikipedia.or!/wiki/#emantik

30