PENDAHALUAN.

Negara Malaysia mengamalkan sistem pemerintahan demokrasi berparlimen. Bagi Malaysia sistem dan struktur pentadbiran negaranya agak unik. Sesungguh pun Malaysia mempunyai warisan sistem beraja yang kukuh dan masih lagi dipertahankan sehingga sekarang. Namun, hakikatnya ialah Rakyat yang memerintah. Ini bermaksud rakyat berkuasa membentuk kerajaan. Ini dilakukan menerusi proses pilihan raya di mana rakyat akan memilih wakil wakil mereka yang seterusnya pada peringkat yang lebih tinggi membentuk kabinet. !abinet atau jemaah menteri ini adalah kerajaan yang memerintah. Namun, raja dan kerabat diraja tidak diketepikan. Malah, diperkukuhkan lagi menerusi institusi raja berperlembagaan dan Majlis Raja Raja yang masing masing mempunyai sistem dan peranan yang telus. Institusi institusi ini sama sama menyokong kepada "orak pemerintahan #emokrasi Berparlimen$.

DEMOKRASI BERPARLIMEN

#emokrasi

berparlimen

bermakna

rakyat

mempunyai

hak

mutlak

bagi

menentukan "orak kerajaan yang memerintah negara. Sejak negara Malaysia men"apai kemerdekaan, amalan demokrasi berparlimen telah ditentukan menerusi satu sistem pilihanraya yang bebas. Setiap lima tahun, rakyat Malaysia mengundi dan memilih wakil mereka ke #ewan Rakyat dan #ewan %ndangan Negeri. &erwakilan ke #ewan Negara pula dilantik oleh #'MM 'ang di &ertuan (gong).

Nazaruddin Hj.Mohd.Jali, 2001, Pengajian Malaysia: Kenegaraan dan Kewarganegaraan Edisi kedua, Pearson Education Malaysia Sdn. Bhd : Selan or, hl!. "#. 2 1$$1, Malaysia Kita, %olden Boo&s 'entre Sdn.Bhd : (uala )u!*ur, hl!.+1.

#emokrasi berparlimen ialah sebuah sistem pemerintahan. #alam sistem pemerintahan ini, terdapat tiga badan *bahagian+ utama iaitu badan

pemerintahan*eksekuti,+, perundangan*legislati-e+ dan kehakiman*judi"ial+. Bidang kuasa ini tidak bertindan dan masing masing mempunyai peranannya yang tersendiri. Ini bermakna tidak ada "ampur tangan antara satu badan dengan badan yang lain. Ini bertujuan untuk memastikan keneutralan atau objekti-iti setiap badan tersebut.. Setiap badan tidak boleh mempengaruhi keputusan atau tindakan yang dibuat oleh badan badan yang lain/. !ita akan lihat serba sedikit tentang tiga badan pemerintahan ini. Badan yang paling tertinggi ialah Badan 0ksekuti,. Badan 0ksekuti, adalah badan yang bertanggungjawab dalam urusan urusan pemerintahan dan pentadbiran dan tidak melibatkan diri dalam urusan dan hal ehwal kehakiman atau perundangan. Badan ini mempunyai penjawatan penjawatan yang tertentu di kedua dua peringkat persekutuan dan negeri seperti yang termaktub dalam &erlembagaan &ersekutuan. Badan ini berperanan dalam melaksanakan undang undang yang telah diluluskan oleh badan perundangan sama ada oleh parlimen *diperingkat persekutuan+ atau #ewan %ndangan Negeri*diperingkat negeri+. Manakala Badan &erundangan pula ber,ungsi sebagai badan yang menggubal, meminda dan meluluskan undang undang. 1erdapat dua tahap badan perundangan, diperingkat persekutuan badan perundangan terletak di parlimen manakala di peringkat negeri adalah di #ewan %ndangan Negeri. Sungguhpun dari segi teori pengasingan kuasa tidak terdapat pertindihan kuasa atau kepentingan antara badan badan utama ini2.

, 0

-.id/hl!, $0. 1*2cit,..Pengajian Malaysia: Kenegaraan dan Kewarganegaraan Edisi kedua, hl! $1. 3 1*2cit,..Pengajian Malaysia: Kenegaraan dan Kewarganegaraan Edisi kedua, hl! $1.

Seterusnya ialah Badan !ehakiman. Bagi menjamin agar pihak eksekuti, tidak menyalahgunakan kuasa dengan menggubal undang undang sesuka hati. Maka, dengan ini wujudlah badan kehakiman bagi mengawasi supaya undang undang tersebut tidak bertentangan dengan peruntukan dalam &erlembangaan &ersekutuan itu sendiri. &eranan utama badan kehakiman adalah bertindak sebagai satu institusi yang menjaga keluhuran perlembagaan dan memelihara keseimbangan kuasa antara badan eksekuti, dan badan perundangan demi mengkukuhkan lagi keper"ayaan rakyat terhadap pemerintah3.

RAJA BERPELEMBAGAAN

Raja berperlembagaan bermaksud sistem beraja mengikut perlembagaan iaitu &erlembagaan Malaysia. #alam sistem Raja Berperlembagaan kita ada dua institusi iaitu 'ang di &ertuan (gong dan Majlis Raja raja. Raja atau 'ang di &ertuan (gong diinstitusikan melalui &erlembagaan &ersekutuan. Baginda adalah !etua %tama Negara, iaitu baginda mengetuai tiga badan pemerintah atau bahagian kerajaan seperti yang diperjelaskan di dalam #emokrasi Berparlimen. Mengikut &erlembagaan, baginda mengatasi semua orang dalam Malaysia dan tidak boleh didakwa dalam apa jua perbi"araan dalam mana mana mahkamah atas tugas tugas rasmi baginda sebagai ketua eksekuti,. 1etapi, baginda boleh didakwa dalam Mahkamah !has yang diperuntukan di bawah Bahagian 456. Ini bermakna bahawa 'ang di &ertuan (gong tidak mempunyai

imuniti*!ekebalan+ yang mutlak dari sisi undang undang. Inilah amalan konsep Raja Berperlembagaan dan ini juga menunjukkan bahawa sistem pemerintahan demokrasi

+ #

-.id. 1*2cit,/ Pengajian Malaysia: Kenegaraan dan Kewarganegaraan, Hl!. $1.

berparlimen memelihara keadilan dan setiap warganegara adalah tertakluk kepada undang undang negara7. 'ang di &ertuan (gong adalah satu institusi yang mulia di sisi &erlembagaan. %ntuk menjaga dan memelihara agar institusi ini tidak ter"emar dan mendapat keper"ayaan sepenuhnya daripada masyarakat 8aman ber8aman beberapa perkara tidak wajar dilakukan oleh 'ang di &ertuan (gong. (ntaranya ialah tidak boleh menjalankan tugas tugas Raja di negerinya, tidak boleh memegang sebarang jawatan yang bergaji, tidak boleh berniaga, tidak boleh menerima apa apa emolument sebagai raja di bawah perlembagaan dan tidak boleh meninggalkan persekutuan melebihi $2 hari tanpa mendapat persetujuan dari Majlis Raja Raja ke"uali atas urusan rasmi negara. 'ang di &ertuan (gong boleh dipilih daripada kalangan Raja Raja Melayu dari sembilan buah negeri dalam persekutuan mengikut giliran negeri. &emilihan dibuat berdasarkan prosedur prosedur tertentu seperti yang termaktub dalam 9adual !etiga &erlembagaan. Seseorang raja setelah tiba gilirannya adalah layak dipilih menjadi 'ang di &ertuan (gong ke"uali jika baginda masih remaja, baginda sendiri memutuskan tidak mahu dipilih, ada kekurangan dari segi mental atau keu8uran dan atas sebab sebab lain yang menyakinkan (hli Majlis dengan sokongan yang minimum lima orang:.

PERANAN DAN TANGGUNGJAWAB YANG DI-PERTUAN AGONG.

Mengikut &erlembagaan &ersekutuan, #'MM 'ang di &ertuan (gong adalah Ketua Utama Negara. Namun demikian, baginda hanya menjalankan kuasa kuasa baginda mengikut peruntukan peruntukan yang termaktub di dalam perlembagaan

" $

-.id, hl!. $,. 1*2cit,.. Pengajian Malaysia: Kenegaraan dan Kewarganegaraan Edisi kedua, hl!.$2.

tersebut. ;alaupun baginda merupakan komponen utama, baginda tidak menghadiri &ersidangan &arlimen. Baginda hanya bertitah di pembukaan rasmi penggal &arlimen sahaja. Baginda juga berkuasa memanggil, membatal dan membubarkan &arlimen. #alam melaksanakan kuasa kuasa ini, baginda mendapat nasihat daripada 9emaah Menteri$<. Mengikut &erkara .) *$+ &erlembagaan &ersekutuan, 'ang di &ertuan (gong adalah !etua %tama negara yang mengambil keutamaan mengata ! emua "rang

dalam persekutuan dan tidak boleh dikenakan dakwaan dalam apa apa juga pembi"araan dalam mana mana mahkamah. Baginda adalah raja yang dipilih oleh Majlis Raja raja mengikut peraturan yang termaktub di dalam di dalam 9adual !etiga &erlembagaan &ersekutuan. Setiap Raja raja Melayu adalah layak dipilih menjadi 'ang di &ertuan (gong ke"uali jika baginda tidak "ukup umur atau menolak untuk dipilih menjadi 'ang di &ertuan (gong dan baginda memegang jawatan selama lima tahun ke"uali baginda meletakkan jawatan atau dilu"utkan jawatan baginda sebelum tempoh tersebut oleh Majlis Raja raja$$. Sebagai !etua %tama negara, 'ang di &ertuan (gong mempunyai #ua a e# e#ut!$. !uasa ini boleh dilaksanakan oleh baginda sendiri atau oleh 9emaah Menteri atau mana mana menteri yang telah diberi kuasa oleh 9emaah Menteri. Mengikut &erlembagaan &ersekutuan, 'ang di &ertuan (gong hanya boleh melaksanakan tiga perkara mengikut budibi"ara baginda sendiri iaitu melantik &erdana Menteri, tidak mempersetujui permintaan membubarkan &arlimen dan meminta supaya diadakan mesyuarat Majlis Raja raja mengenai keistimewaan kedudukan, kemuliaan dan kebesaran Raja raja.

10 11

1*2cit,.. Malaysia Kita, hl!. +3. -.id, hl! ++.

'ang di &ertuan (gong merupakan %emer!nta& tert!ngg! Ang#atan Tentera &ersekutuan. Baginda berkuasa mengampun dan menangguh hukuman hukuman di atas kesalahan kesalahan yang dibi"arakan di mahkamah mahkamah 1entera. Baginda juga berkuasa dalam mengampunkan semua kesalahan lain yang dilakukan di dalam ;ilayah &ersekutuan dan juga kesalahan kesalahan tertentu di bawah (kta

!eselamatan #alam Negeri$). 'ang di &ertuan (gong adalah juga #etua agama I 'am di ;ilayah &ersekutuan, Melaka, &ulau &inang, Sabah dan Sarawak. Baginda turut diberi kuasa oleh &erlembagaan &ersekutuan untuk melantik hakim hakim Mahkamah (gung, Mahkamah 1inggi, 9emaah Menteri dan jawatan jawatan tinggi yang lain. &erlembagaan &ersekutuan &erkara $2. juga memberi peruntukan khas kepada 'ang di &ertuan (gong untuk meme'!&ara #e(u(u#an ! t!me)a "rang-"rang me'a*u (an #aum Bum!%utera (! Sa+a& (an Sara)a#. Baginda juga menentukan pere8apan bagi orang Melayu dan bumiputera negeri Sabah dan Sarawak, suatu kadar yang di,ikirkan patut mengenai jawatan perkhidmatan awam*lain daripada perkhidmatan awam sesuatu negeri+, biasiswa, bantuan serta keistimewaan pelajaran atau latihan dan kemudahan khas yang lain yang diadakan oleh !erajaan &ersekutuan. !adar mengenai permit atau lesen bagi menjalankan apa apa tred atau perniagaan dan pere8apan permit dan lesen itu juga adalah tertakluk kepada peruntukan undang undang dalam perkara tersebut$.. Selain daripada perkara di atas, 'ang di &ertuan (gong juga diberikan #ua a "'e& Per'em+agaan &ersekutuan di bawah &erkara $2< untuk mengisytiharkan darurat jika baginda berpuas hati bahawa satu darurat besar sedang berlaku dan keselamatan serta kehidupan ekonomi atau ketenteraan awam dalam &ersekutuan atau mana

12 1,

1*2cit,.. Malaysia Kita, hl!. ++. -.id, hl! +#.

bahagiannya adalah teran"am. Maka, baginda boleh mengeluarkan satu perisytiharaan darurat. Selain itu, 'ang di &ertuan (gong juga ber,ungsi sebagai #etua Perun(angan. Mengikut &erkara // &erlembangan &ersekutuan, baginda merupakan salah satu unsur &arlimen dan !uasa &erundangan &ersekutuan terletak pada &arlimen$/. #isamping itu, 'ang di &ertuan (gong juga menjalankan tanggungjawab dalam +!(ang #e&a#!man. #imana baginda merupakan sumber keadilan dan baginda juga melantik !atua =akim Mahkamah &ersekutuan, 'ang di &ertua Mahkamah Rayuan, !etua ketua =akim Mahkamah mahkamah 1inggi dan hakim hakim Mahkamah &ersekutuan, Mahkamah Rayuan dan Mahkamah 1inggi. &erkara ini diperuntukan dalam &erkara $))b &erlembagaan &ersekutuan. Bukan itu sahaja, 'ang di &ertuan (gong juga sebagai ,ung ! D!%'"mat!#. Baginda merupakan !etua Negara, maka baginda dihekendaki melantik diplomat diplomat Malaysia di luar negara dan juga menerima menghadap diplomat diplomat asing yang ditugaskan di Malaysia. #an yang terakhir, 'ang di &ertuan (gong merupakan Sum+er Peng&"rmatan (an Ke+e aran. Baginda mengurniakan anugerah dan penghormatan kepada warganegara dan bukan warganegara serta mengurniakan darjah kebesaran kepada ketua ketua negara asing dalam istiadat pengurniaan bintang bintang bersemperna dengan =ari !eputeraan baginda ataupun semasa =ari !emerdekaan. Baginda juga bertanggungjawab dalam men-emar (u'! menghadiri pelbagai majlis dan a"ara. (ntara Majlis yang baginda hadiri adalah Majlis Menyambut =ari !emerdekaan Negara dan Majlis Menyabut =ari Maulidur Rasul.

10

Ni& 4.dul 5ashid Bin Ni& 4.dul Majid, 1$$", Satu Abad Majlis Raja-Raja 1897-1997, Peja.at Penyi!*an Mohor Besar 5aja25aja:(uala )u!*ur, hl!. 2".

TUJUAN DEMOKRASI BERPARLIMEN.

#emokrasi merupakan perjuangan bagi membina budaya baru yang mendorong kepada perubahan dan kemajuan yang lebih adil dan saksama. #emokrasi memberi ruang yang lebih luas kepada penyertaan semua pihak bagi menentukan hala tuju perubahan dan berkongsi tanggungjawab bagi mempertahan kedaulatan dan

kemerdekaan negara bangsa. !ebangkitan kapitalisme dan demokrasi memberi kesan kepada keruntuhan sistem ,eudalime dan pemerintahan autoritarisme. Sistem pemerintahan negara beralih kepada demokrasi yang memberi peluang kebebasan, pemodenan politik, sosial dan budaya. Malaysia menjadi sebuah negara maju yang mengamalkan demokrasi dengan mengekalkan sistem negara beraja dan berparlimen. Raja menjadi tonggak keadilan dan kedaulatan negara yang

menggerakkan pemerintahan demokrasi$2. Selain itu, demokrasi berperlimen ini mampu meningkatkan tara, hidup, peningkatkan tara, pendidikan sebilangan masyarakat, memberi perubahan dari segi keadilan sosial, kesama rataan, pembentukan kelas sosial golongan menengah yang lebih besar, kebebasan media dan maklumat, perkembangan dan peranan konstrukti, N>?, ke"elikan politik dan ke,ahaman erti demokrasi. #emokrasi yang berlaku di negara negara membangun pada abad ke )$ men"orakkan nasionalisme baru dengan agenda agenda perpaduan, pembangunan, membina kualiti hidup, ekualiti, penglibatan dalam membuat keputusan dan pengurusan negara, membina imej bangsa yang bebas, merdeka dan bermaruah. #isamping menjadi bangsa pengeluar, kebolehan mengurusa kejayaan dan membina satu bangsa yang moden dan berdaya maju. #emokrasi merupakan satu ideologi perubahan dan

13

4.d. 54h!an 4.d. 5ashid, 2000, Patri tis!e Agenda Pe!binaan "angsa, 6tusan Pu.lications 7 8istri.utors Sdn. Bhd:(uala )u!*ur, Hl!. 12.

"

pembangunan yang memberi hak dan memelihara kepentingan masyarakat pelbagai lapisan kelas, budaya, gender, kaum, ,ahaman agama dan perbe8aan politik$3.

KESIMPULAN.

Sistem raja berpelembagaan merupakan satu daripada tonggak autoriti dalam pemerintahan Malaysia. Sistem ini mampu mengembalikan kewibawaan badan diraja dan mempertabatkan sistem serta ,ungsi raja dalam negara yang telah men"apai kemerdekaan. #isamping itu, raja berpelembagaan juga menjelaskan keseimbangaan hak dan tanggungjawab antara raja yang menaungi dan rakyat yang dinaungi. #emi kemantapan dan kemakmuran masyarakat itu sendiri$6.
1+ 1#

-.id, hl!, 1,. 4snarul&hadi 4.u Sa!ah, 1$$#, Kenegaraan Malaysia: Pener.itan 6ni9ersiti Putra Malaysia, Serdan , Hl! $0.

Sistem Raja Berpelembagaan ini menjamin kedaulatan negara sewajarnya dengan menerima tumpuan taat setia rakyat yang terpelihara dalam lindungan undang undang yang didaulatkan oleh proses sistem raja berpelembagaan itu sendiri$7.

BIBIOGRA,I

$.

4.d. 54h!an 4.d. 5ashid, 2000, Patri tis!e Agenda Pe!binaan "angsa, 6tusan Pu.lications 7 8istri.utors Sdn. Bhd:(uala )u!*ur, Hl!. 12.

).
1"

4snarul&hadi 4.u Sa!ah, 1$$#, Kenegaraan Malaysia: Pener.itan 6ni9ersiti

-.id, hl! $0.

10

Putra Malaysia, Serdan , Hl! $0.

,.

Nazaruddin Hj.Mohd.Jali. 2001. Pengajian Malaysia: Kenegaraan dan Kewarganegaraan Edisi kedua . Pearson Education Malaysia Sdn. Bhd : Selan or. hl!."#.

0.

Ni& 4.dul 5ashid Bin Ni& 4.dul Majid, 1$$", Satu Abad Majlis Raja-Raja 1897-1997, Peja.at Penyi!*an Mohor Besar 5aja25aja:(uala )u!*ur, hl!. 2".

3.

1$$1, Malaysia Kita, %olden Boo&s 'entre Sdn.Bhd : (uala )u!*ur, hl!.+1.

11