Anda di halaman 1dari 310

Enva- Emraz: nceleme-Metin-Dizin

Yksek Lisans Tezi


Elif KAYA
2009

T.C.
ANAKKALE ONSEKZ MART NVERSTES
SOSYAL BLMLER ENSTTS
TRK DL VE EDEBYATI ANABLM DALI

ENVENV-I EMRZ:
EMRZ: NCELEMENCELEME-METNMETN-DZN

YKSEK LSANS TEZ

Tez Danman
Prof. Dr. Zafer NLER

Hazrlayan
Elif KAYA

anakkale - 2009

ZET

Tez almama konu olan Env- Emrz adl tp yazmas, 43 yapraktr ve


dokuz blmden olumaktadr. Konusu dolaysyla, eski tp terimleri asndan
olduka zengindir. Bu terimler balca anatomi, botanik, eczaclk ve ila olarak
kullanlan eitli madde adlar olarak snflandrlabilir. Yaplan alma ile metnin
szck kadrosu ve dnemin dil zellikleriyle ilgili ipularnn ortaya konmas
amalanmaktadr.

alma, giri, dil incelemesi, metin ve dizinden olumaktadr. almann


giri blmnde zerinde allan yazmann bulunduu yer, biimi ve ierii ile
ilgili bilgi verilmitir. almada izlenen yntemden sz edilmitir.

Dil incelemesi yazm, ses bilgisi ve yap bilgisi olmak zere ana balk
altnda yaplmtr. nceleme yaplrken tam bir inceleme yaplmam, metnin
Trkiye Trkesi ve Eski Anadolu Trkesinden ayrlan ynleri belirlenmeye
allmtr.

Yazm blmnde, nl ve nszlerin yazm ve bu yazmlarn kendi iindeki


tutarllklar gsterilmeye allmtr. Yazm asndan ok tutarl ve salam bir
metin olmad ve ayn szcn farkl biimlerde yazmnn ska karlalan bir
durum olduu sylenebilir.

Ses bilgisi incelemesi blmnde, nl uyumlaryla ses olaylar zerinde


durulmu ve Trkiye Trkesi ile arasndaki benzerliklerle farkllklar ses
deimeleri gz nnde tutularak belirtilmitir. Yaplan inceleme sonucunda metnin
zellikleriyle dnemin genel zelliklerinin pek farkllamad grlmektedir. Bu
metinde de dudak benzemesi gereklememitir. tmlleme konusunda tam bir
kararllk olmad, tmsz nszlerin kimi zaman tmszlklerini koruduklar
belirlenmitir.

ii

Yap bilgisi blmnde Trkiye Trkesinden farkl olan yaplar zerinde


durulmu, zellikle eylem ekimi ele alnmtr. Metinde, eylem ekimi konusunda
Trkiye Trkesinden ayrlan nokta, imdiki zaman ve gelecek zaman iin zel bir
ekin kullanlmamasdr. Dnemin karakteristik zelliklerini tayan baz eklerin
metinde kullanlmad grlmektedir.

almann metin blmnde yazmann eviri yazs yaplmtr.

Dizin blmnde ise, metin iinde geen btn szckler, metnin balam
gz nne alnarak anlamlandrlm ve szcklerin kkenleri de belirtilmitir.
Szcklerin getii yerler ve yaplar gsterilerek tam bir gramatikal dizin
oluturulmaya allmtr. Ayrca almann sonuna bir zel adlar dizini de
eklenmitir.

iii

ABSTRACT

The manuscript chosen as the matter of the thesis is called Env- Emrz
and is a text related with medical science consisting of 43 sheets and 9 parts. Because
of its subject, the text has quite an extensive vocabulary related to old terms of
medical science. These terms can be classified as terms about anatomy, botany,
pharmacy and names of various substances that are used as drugs. With the
examination of the text its aimed to manifest the clues about vocabulary and
grammar of the period.

The study is composed of an introduction, a grammar of the text, text and


index. In the introduction of the study, information is provided about the place, form
and content of the manuscript. The method followed during the study is also
mentioned.

Grammar section consists of orthography, phonology, morphology which are


the three main parts. In grammar section we prefered not to carry out a full grammar
of text but attempted to determine the parts that differs from Modern Turkish and
Old Anatolian Turkish.

In orthography study, its tried to lay bare how the spellings of vowels and
consonants are and whether these representations in usage are consistent. It can be
expressed that the text is not very consistent on the point of spelling and it is highly
frequent and likely to face various spellings of the same word.

The phonological section examines the vowel and consonant harmonies and
phonological changes. Similarities and differences between the text and Modern
Turkish are emphasized taking the phonological changes into account. As a result of
the examination its seen that the characteristics of the text do not differ from the

iv

general characteristics of the period. Labial attraction is not constituted in text. Its
determined that on the matter of sonarisation there is no stability and sometimes
unvoiced consonants protect themselves and do not change into soft consonants.

In morphology section grammatical structures different from Modern Turkish


are discussed. Especially conjugation is the primary concern. In the text, the point
differing from the Modern Turkish is the absence of a proper appendix expressing
the present and present continuous tense. Its clear that some appendices showing the
characteristics of the period are not used in this text.

In the text part of the study, the transcription of the manuscript has been
performed.

The index includes the words used in the text and the meanings of words are
given with their usages in the text. Besides, the origins of the words are given. The
parts and the structures of the words are used are showed and a complete
grammatical index is tried to be constituted. Also a separate name index including
proper names is added to the end of the study.

NDEKLER

ZETi
ABSTRACTiii
NDEKLER.v
KISALTMALAR CETVEL.....viii
N SZ...ix
GR1
I. YAZIM......5
1. nllerin Yazm...........................................................................................5
1. 1. a nlsnn Yazm..5
1. 2. e nlsnn Yazm......8
1. 3. Kapal e ()nin Yazm...............................................................10
1. 4. o,u, , nllerinin Yazm....11
1. 5. , i nllerinin Yazm....14
2. nszlerin Yazm..17
2. 1. p nsznn Yazm.......17
2. 2. nsznn Yazm...........18
2. 3. s nsznn Yazm.......19
2. 4. t nsznn Yazm....21
2. 5. nsznn Yazm...23
3. Bitiik Yazm......24
II. SES BLGS..25
1. nl Uyumlar....25
1. 1. Kalnlk-ncelik Uyumu..25
1. 1. 1. Kalnlk-ncelik Uyumunu Bozan Ekler......25
1. 2. Dzlk-Yuvarlaklk Uyumu....26
1. 2. 1. Uyuma Aykr Szck Kk ve Gvdeleri...26
1. 2. 1. 1. Kklerde Yuvarlaklama.........26

vi

1. 2. 1. 2. Yuvarlak nll Ekler....26


1. 2. 1. 3. Dz nll Ekler.....33
1. 2. 1. 4. Uyuma Giren Ekler..36
2. tmlleme...............37
2. 1. n Seste tmlleme........37
2. 2. Seste tmlleme......38
3. tmszleme.39
3. 1. n Seste tmszleme..39
3. 2. Eklerde ve Szck Sonunda........40
4. Ses Deimeleri...41
4. 1. Szclama..41
4. 2. nl Tremesi.........41
4. 3. nl Dmesi..............................................................................42
4. 4. kizleme.42
4. 5. Dudakllama.......42
4. 6. Gme.43
4. 7. d ~ alternans....43
III. YAPI BLGS..44
1. Ad Durum Ekleri.....44
1. 1. Ynelme Durumu....44
1. 2. Bulunma Durumu....44
1. 3. Ayrlma Durumu.....45
1. 4. Belirtme Durumu........45
1. 5. lgi Durum..47
2. yelik Ekleri....47
3. Zarf Yapma Ekleri......48
4. Eylem ats....49
4. 1. Ettirgen at....49
4. 2. Edilgen at.....51
4. 3. Dnl at....51
4. 4. te at..52
5. Birleik Eylemler....52

vii

5. 1. Tasviri Eylemler..................52
5. 1. 1. Yeterlik Birleik Eylemi..52
5. 1. 2. Srerlik Birleik Eylemi..52
5. 2. Ad ve Yardmc Eylemden Oluan Birleik Eylemler....53
6. Eylem ekimi.55
6. 1. Geni Zaman ekimi...56
6. 1. 1. Geni Zamann Rivayeti..57
6. 1. 2. Geni Zamann art....57
6. 2. Grlen Gemi Zaman..................58
6. 3. Anlatlan Gemi Zaman.59
6. 3. 1. Anlatlan Gemi Zamann art.59
6. 4. stek ekimi....59
6. 5. Emir ekimi....64
6. 6. Dilek-art ekimi...65
6. 7. Gereklilik ekimi....67
7. Eylemsiler...68
7. 1. Mastarlar..68
7. 2. Ortalar69
7. 3. Ulalar.....73
METN....77
DZN....140
ZEL ADLAR DZN....285
SONU.286
KAYNAKA....291
EK
METNN TIPKIBASIMINDAN RNEK SAYFALAR

viii

KISALTMALAR

Ar: Arapa
Far: Farsa
Gr: Greke / Eski Yunanca
Lat: Latince
T: Trke
C: cilt
s: sayfa
bkz: baknz
kr: karlatrnz

ix

N SZ

Env- Emrz adl tp yazmas zerine yaplan bu alma, dil incelemesi,


metin ve dizin olmak zere ana blmden olumaktadr.

Dil incelemesi blmnde, metnin dneminin zelliklerini tayan yazm, ses


bilgisi ve biim bilgisi zellikleri incelenmitir. Metindeki yazm ve gramer
zellikleri ilenirken daha ok Trkiye Trkesinden farkllk gsteren zellikleri ele
alan bir inceleme oluturulmutur.

Metin blm eserin bilinen tek yazma nshasna dayanmaktadr. Bu


blmde metnin bilimsel eviri yazs yaplmtr. Metin kusurlar dipnotlarla
gsterilmeye allmtr.

Dizin blm, metinde yer alan szcklerin tmn ieren bir gramatikal
dizin biimindedir. Dizin oluturulurken tamlamalar ve szck gruplar iindeki her
szck madde ba yaplm ve sz konusu szck gruplar her szcn altnda ayr
ayr gsterilmitir. Ayn anlamda fakat farkl yazmlar olan szcklerle, anlamda
szcklerde birbirine gnderme yaplmtr. Szcklerin anlamlar, metnin balam
gz nnde tutularak verilmitir. Metinde yer alan ve genellikle harekelenmemi
olan Yunanca szcklerin anlamlar da verilmeye allmtr. Anlam bulunamayan
szckler yanlarna soru iareti konularak gsterilmitir. Ayrca bir zel adlar dizini
yaplmtr.

almann her aamasnda, yol gstericilii ve yardmlaryla yanmda olan


deerli hocam Prof. Dr. Zafer NLERe sonsuz teekkrlerimi sunuyorum. Ayrca
Yunanca szcklerin anlamlar konusunda yardmn aldm deerli hocam Maria
BACHTSEye ok teekkr ediyorum.

GR

Eski Anadolu Trkesi dneminde eitli konularda bir ok eser yazlmtr.


Bunlardan din ve edebiyat konulu eserlerin younlukta olduu tartma gtrmez bir
gerektir. Bu eserlerin yan sra eitli bilim dallaryla ilgili eserler de bulunmaktadr.
Bunlar arasnda ise tp kitaplar nemli bir yer tutmaktadr. Anadoluda XIV. ve XV.
yzylda gerek telif ve gerekse tercme birok tp kitab yazlmtr. Bunlarn bir
ksm aratrmaclar tarafndan ele alnmtr. Bu almada, Anadoluda 16. yzyln
ilk yarsnda istinsah edilmi olduu dnlen Env- Emrz adl tp yazmas ierik,
dil ve sz varl asndan incelenip Trk dili tarihine ve ilgili aratrmaclara
katklar salanmaya allmtr. Eserde o dnemde ad geen hastalk adlar,
bunlarn tedavi edilmesinde kullanlan bitkiler, eitli karmlar ve insan
fizyolojisiyle ilgili terimler yer ald iin szck kadrosu olduka zengindir. Yazma
eserler, doal olarak yazldklar devrin dili ve eitli durumlar hakknda bilgi
vermektedirler. Ancak zellikle bir meslek veya uzmanlk dalyla ilgili olarak
yazlanlarda o dalla ilgili terimleri bulmak mmkn olmaktadr. ncelenen yazma,
tpla ilgili olduu iin sz varlnn ortaya konmas, hem Trk dili tarihi ve hem de
bu terimlerle ilgili bilim dallar iin yarar salayacaktr. Metnin dil zellikleri ile
ilgili yaplan inceleme ile, eserin yazld dnemin diline ve gramerine biraz daha
k tutulmu olacaktr.

ncelenen metin, yaplan katalog taramas sonucunda Milli Ktphanenin


Yazmalar Toplu Kataloundan tespit edilmi ve Milli Ktphaneden edinilmitir.
Yazma, Milli Ktphane Yazmalar Koleksiyonunda, 06 Mil Yz A 6184 ariv
numarasyla kaytldr. Ktphane kaytlarnda eser ad olarak Env'- Emrz, yazar
ad olarak da antik a hekimlerinden Clins (Galen), Bukrt (Hipokrat)
gemektedir. Bu adlandrma eserin Rumcadan eviri olduunu dndrmektedir.
Mstensihi ve istinsah yeriyle ilgili bilgi bulunmamaktadr. Konusu tp ilimleri
olarak verilmitir. Telif ve istinsah tarihi ile ilgili bilgiye de rastlanmamaktadr. Fakat

yazma okunurken, son sayfada, son iki satr arasnda bir tarihe rastlanmtr. Hicri
956 olan bu tarih miladi takvime gre 1549/1550ye karlk gelmektedir. Buradan
eserin 16. yzyln ilk yarsnda kopya edildii tahmin edilebilir. Eserin zellikleri
blmnde ise yaprak says 82 ve satr says 17 olarak gsterilmektedir. Yazmaya
ulaldktan sonra 82 yapraklk bu eserin iinde aslnda iki ayr eser bulunduu
grlmtr. 1b-43b arasnda Env- Emrzn bulunduu hemen ardndan
besmele ile baka bir metnin balad anlalmtr. Ayrca, zellikler ksmnda
yaz tr olarak harekeli nesih gsterilmekle beraber, bu sadece n ksmda bulunan
Env- Emrz iin geerlidir. Ardnca balayan ksmdaki metin ise harekeli deildir.
Eserle ilgili notlarda eserin Hilmi Mert Trkmen adl bir kiiden 1989da satn
alnd yazmaktadr. Eserin iinde metin balamadan hemen nceki sayfada da 24
Temmuz 1989 tarihiyle Hilmi Mert Trkmen-stanbul notu bulunmaktadr.

Bu eserin baka bir nshasna rastlanmamtr. Eserin yazar belli deildir.


Ancak kitabn banda kitb Clins Millet ve Bur ekm env- emr in
telf tdkleri kitbdur ki alt yz drt bb zre telf olmdur eklinde bir cmle
yer almaktadr. Bu cmleye dayanarak kitabn telif deil tercme olduu ve eitli
antik dnem hekimlerinin verdii bilgileri ierdii sylenebilir. Fakat bu tercmenin
de birebir bir tercmeden ok derleme eklinde bir tercme olduu tahmin
edilmektedir. nk eser iinde Clins eydr, Bur eydr, gibi
ifadelerle, bitkiler anlatlrken Rumca adna drler eklinde ifadelere yer
verildii grlmektedir. Ayrca Hipokrat ve Galenin yazd eserlerden elde
bulunanlar mstakil eserlerden ziyade derleme eserlerdir. 9. yzylda Arap
bilginlerinin Eski Yunan elyazmalarn kendi dillerine evirdii, bu bilginlerden biri
olan hekim ve filozof Huneyn bin shakn Galenosun 129 yaptnn dkmn
yaparak bu yaptlarn Yunanca ve Sryanice uyarlamalarn Arapaya kazandrd,
kaynaklarda yer alan bir bilgidir.1 Hekim Klaudios Galenosa slam dnyasnda
Clins denmektedir. Burt ise nl hekim Hipokrattr. Kitapta ad geen dier
hekim olan Milletle ilgili bilgiye ulalamamtr.

Galenos, Ana Britannica, XIII (1994), 83.

Yazmada sadece sz edilen Yunan hekimlere atfta bulunulmu, Trk


hekimlere atflar yer almamtr.

Yazmann balk blmleriyle bb geileri ve numaralar krmzyla


yazlmtr. Metnin ana balklar yle sralanabilir.

Yazmada fasl balarnda ncelikle Bab1, Bab2 eklinde blm


numaralar ve o blmn neye ayrld sralanmtr. Daha sonra bu blmler tek tek
ilenmi ve geniletilmitir. Yazmann ilk sayfasnda kitabn adnn da getii ilk
cmleden sonra, Clins Hekimin tedavi nerilerine ayrld adnn ska
gemesinden ve Clins eydr ifadesinin birden ok yerde kullanlmasndan
anlalan 167 blm bal ve ardndan balk ierikleri 1b/2 ila 17b/3 arasnda
verilmitir. 17b/3 ila 29b/13 arasnda Millet ekm ikr tdgi bblar beyn der
balyla Millet Hekime ayrlm fasl yer almaktadr. Bu fasl 181 blmden
(babdan) olumaktadr. 29b/13 ila 41b/12 arasnda 172 blmlk bu fal Bur
ekm ikr tdgi bblar beyn der cmlesiyle balayan fasl yer alr. Sonrasnda
bulunan temmet yazsnn ardndan 41b/12den 42a/9a dein emsiyye isb
zre eyym- nahst bildrr balyla Yunanca ay adlar sralanm ve her ayn
karsna ayn gnlerini belirten saylar yazlm, hemen ardnda bu gnlerde
gereklemesi

muhtemel

olaylar

saylp

bunlarn

olumsuz

sonulanaca

belirtilmitir. Daha sonra 42a/9 ila 42b/7 arasnda mbrek olan gnleri bildrr
bal altnda yine ay adlaryla beraber ayn gnlerini bildiren saylar verilmitir ve
bu gnlerde yaplan ilerin olumlu sonulanaca belirtilmitir. temmet yazsndan
sonra peyvne nm otu ne aldur ve ne yrde olur ve ne iyyeti vardur
bildrr bal altnda 42b/7-42b/17 arasnda ad geen otun zelliklerinden sz
edilmektedir. Devamndaki balk peyvnen ne vechile aracan beyn der
eklindedir ve 42b/17 ila 43a/10 arasnda yer alr. 43a/10-43b/9 arasnda bu fal
an aldurma beyn der balyla ayn her gn ayr ayr yazlp bu gnlerle kan
aldrmak arasnda bir balant kurulmaya allmtr. 43b/10-43b/17 arasnda
urre-i yanr yekenbih gn vi olsa bal ile son blm balar ve her yln
ocak aynn ilk gnnn hangi gn olduuyla o yln nasl geecei arasnda kurulan

ilgilerden sz edilir. Eserin banda eserin alt yz drt blmden olutuu


yazmaktadr ve eserdeki blm says bu verilen sayyla tutarllk gstermektedir.

Metinde olduka fazla miktarda Rumca szck yer almaktadr. Yazar kimi
yerde Rumcadrler ifadesiyle szcn Rumca olduunu zellikle bildirmitir.
Rumca szckler zgn biimlerinden olduka farkl yazldklar iin bunlarn
anlamn belirlemek glemektedir. Rumca szckler kimi yerde harekelenmi olsa
da genellikle harekelenmemilerdir. Bunlar yaklak olarak okunmu ve metinde
yanna Arap harfli yazm da eklenmitir. Dizinde bu szcklere okunularyla yer
verilmitir. Bu konuda bavurulan szl kaynamz Maria Bachtse* ile H.
Skaltsann Trkede Eski Yunanda lalar eklinde ifade edilebilecek Ta
farmaka stin arhaia Ellada2 adl tbbi bitki adlarnn yer ald szck kadrosunu
ieren makaleden de yararlanlarak bu szcklerin anlamlarna ve Latince
yazmlarna ulalmaya allmtr. Bu Latince adlardan yola klarak Trke
anlamlara ulalmtr. Ancak yine de anlam kaynaklarda bulunamayan szckler de
olmutur. Bu szckler dizinde yaklak okunularyla yer alm ve anlam
bilinmedii iin yanlarna soru iareti (?) konmutur. Metnin bir blmnde Yunanca
ay adlar yer almtr ve zellikle bu szcklerin gnmzde Yunancada kullanlan
adlarla da rtt grlmtr. Ayrca yazmada bu Rumca szcklerin yer ald
sayfalarda kimi zaman mstensih szcn zerine bir iaret koyup yan tarafa da
ayn iareti koyarak szcn Trke anlamn vermitir. lkin bu szcklerden
birkana ayn anlam verildii iin gvenilir olmayaca dnlm fakat Maria
Bachtse ile yaplan almalarda da yazarn not dt szcklerle ayn anlamlara
ulalnca bu anlamlarn gvenilir olduu kansna varlmtr. Bu yzden
kaynaklarda bulunamayan ve mstensihin yan tarafa anlamn yazd szcklerde bu
anlamlar esas alnmtr.

*
2

anakkale Onsekiz Mart niversitesi, Bat Dilleri ve Edebiyatlar Blm, Yunanca retim yesi.
H. Skaltsa, Ta farmaka stin arhaia Ellada. < http://www.iama.gr/ethno/ethno_wr.html> (01.06.2009)

I. YAZIM

1. nllerin Yazm
1. 1. a nlsnn Yazm
n Seste
Medli Elif ()
( ) le Yazm

Yalnzca nseste kullanlr. Metinde srekli olarak medli yazlan szckler


29b/8.
unlardr: auy
33a/9, almasa
12a/7, ayt
16a/9, aa
temiz, saf anlamndaki ar szc ile bal yapan bcek olan ar/aru da
daima medli yazlmtr: ar
8b/9, aru 3a/3.
ac szc mstakil olarak getii drt yerde (28a/13, 14a/13, 3b/13,
16b/3) srekli olarak, medli (
) yazlrken; ac bdam szcnn yazmnda
getii sekiz yerden (27a/11, 41b/3, 35b/17, 7b/7, 10a/12, 37a/6) sadece nde
(4a/3, 35b/17, 36a/1) medsiz (

) yazlmtr.

stnl Elif ( )le Yazm


Szck banda a nlsnn stnl elif ile ( )yazmna dair, aadaki
szckler rnek olarak verilebilir:
1b/7, ar
a
11b/14, aldursa
43a/11,
21b/7, asramasa
42b/14, artu
19b/16, aac
35a/5, alt
36b/16, arsa
alnna

43a/8, asa
16a/16, anula
17b/12, alma
37a/13, anda
15b/12, anas

36b/2, artlayup
6a/6, asasn
16a/16, ar

13a/1, atup
4b/12, ayas
16b/2.
37a/14, at

29b/8, ayru

Seste

stnl Elif ( )le Yazm


1b/3, ura
2a/10, a
2b/8, ba
28b/1,
arl
18b/8, duda
5b/15, ala
daralsa
2b/10, ar
23b/4,
11a/5, oat

5a/13, avan
21a/6, a
36a/2, at
uza
42b/13, a
34a/10, paz
17a/12, a
4a/15, otura
23a/3, pay
37a/15,

8a/1, alnsa
5a/16, ylan

18b/8, tarlalarda
durmasa
1b/12.
seste a harfinin yer ald kimi szcklerin yazmnda elif ( )harfinin
kimi zaman yazlp kimi zaman da yazlmad grlmektedir. Buna rnek baz
szckler aada verilmitir:


6a/12, abarcu
1b/9
abarcular
30b/14, avuda
avu
31a/2
3a/17, ab
abn
11a/5
aynada
19b/17, aynada
14a/14
18b/17, datlu
1b/5
datlu
23b/7, aba
3a/14.
aba
yarm
28a/14, yarm
1b/4
5a/4, anl
anlu
1b/8
38a/14, ocada
ocaa
38a/9
37a/14
21b/12, baralarn
bara

stnl He ( )le Yazm

a nlsnn yazmnda, i seste he ( )harfinin kullanm ok sk grlen bir


durum olmamasna ramen, metinde bu ekilde yazma, ok sayda kelimede
olmamakla birlikte, rastland gze arpmaktadr. zellikle istek ekiminin
yazmnda bu rneklerle karlamak daha da olas hale gelmektedir.


dara
25b/12, ardrasn
25a/16, dorayasn


22b/6, ovasn
19b/12.

Son Seste

stnl Elif ( )le Yazm


42b/11, boya(y)
afra

2a/9, aa
11b/14, ara(snda)
12b/6, yuva(sn)
13b/16.

stnl He (
( ) le Yazm

37b/1, alma
stma
2b/10, arpa
12b/11, aaa
2a/8, yara

14a/12, ara
26a/17,
5a/8, damzura
6a/11, bada
15b/16, alsa
12a/5, scala
27a/2, aa 17b/7, bua
durmasa
1b/12, ocaa
11b/10, alaca

2b/9.
Bazen ayn szcn sonundaki a sesinin hem ( )hem de ( )ile
yazlabildii grlmektedir:
yumurda
16b/15, yumurda
8b/14
aya
3b/5, aya
7a/2

arsa
36b/12, arsa
37a/15

1. 2. e nlsnn Yazm

n Seste

stnl Elif (
( ) le Yazm
2a/7, eski
37a/4, etmek
4b/10,
eylemek
13a/16, eek
22b/12, ey 43b/12, evlenrse
eyleyesin
42a/7, emcegi
19a/6,
12b/13, ekin
43b/17, eki
13b/16, erik

elekden
28b/12, ekesin
7b/9.
25b/6, ete 36b/16, eydr

Seste

stn ( ) le Yazm

e sesinin i seste yazmnda genel temayl bu ekilde yazmdr.


12a/11, belilemek
27a/8, berk
24b/7,
2b/16, kepek
bekmez
6a/2, gemiler
43b/14, getre
bcegi
34b/15,
6a/8, geiz
39a/15, ggerse
beksimetile
18a/13, ier
11a/11, isterse

17b/1.
3a/6, kesilse
23b/5, dkelin

stnl He ( )le Yazm





endeleyesin
22b/2, ydresin
15a/10, sresin
23a/8,



7b/6, ezesin

esesinde

7a/16, iresin
27b/5, eesin
7b/7, gideresin 25a/14, bgrdeki
11b/9.

stnl Elif (
( ) le Yazm

seste e sesinin genellikle gsterilmedii ya da he ( )harfiyle yazld


grlrken aadaki rnekte i seste enin gsteriminde elif ()in kullanld
6a/12.

dikkati ekmektedir: eyneyp

Son Seste

stnl He ( )le Yazm


10b/6, kimse
nesne
31b/16,
2b/2, grmeye
1b/7, yzde
4b/15, gebe

gze
31a/8, ilese
20a/17, simese
29a/17, sze
32a/1, byle
20b/12, zre
36b/11, bildre
42a/10, birle
31b/14,
gnede
25a/16, bgrlce
32a/17, bre 16b/4.

10

1. 3. Kapal e ()nin Yazm

n Seste

Kesreli Elifm
Elif-Ye (
( ) le Yazm

37a/2, desin
rke
27b/4.

Kesreli Elif (
( ) le Yazm
40a/9, igine
42b/14.
ki
35b/3, rkek

Seste

Dikine Kesreli Ye ( )le Yazm



gce
15b/5.
5a/15, vresin
Kesreli Ye (
) le Yazm
Szck ortasndaki kullanm daha yaygn olup buna bal rnekler unlardr:

9b/4, ydresin
yre
4a/1, yngeci
10a/14,
7a/17, yl
16a/11, gyik
33b/5, ymek
28a/13, tz
21a/17, ysn
szdg
33a/6, ydreler
32a/6, bz

37a/5, ylmara

40a/2, vrmek
42a/11.

11

Kapal e () ile yazlan birtakm szcklerin metinde hem e , hem de ile


yazld rneklere de rastlanmaktadr:

21b/14, b
37a/11
be
4b/8, bz
12b/8
bez
5b/3, rkek
40a/9
erkek
3a/1, t-(tdgmzi)
et-(etmek)
20a/6
11b/7, gyik
25b/4
geyik
31b/10, y-(ymek)
8a/12
ye-(yemek)
yelimara

24a/12, ylimara

4b/14
yeri
26b/7
19b/12, yre
Metinde, yazmda pek de tutarl davranlmad grlmektedir ki buna rnek
olan bir yazm tutarszl bel szcnde gereklemitir. Bu szck, metinde

dokuz yerde gemektedir. Bunlarn ikisinde, stnl yazm sz konusuyken
(30a/17, 34b/15, 38b/11, 40b/15), ve
(19a/2, 31a/14), drt yerde esreli yazm
(26b/6, 31b/6, 32b/16) sz konusudur.
yerde de hem esreli hem li yazm

1. 4. o,u, , nllerinin Yazm

n Seste

treli ElifElif-Vav (
( ) le Yazm
3a/14, olursa
26b/2, od
1b/2, ola
olmdur
11a/4,
36a/4, din
23a/11, ldre
4b/8, kelerin
oat
37a/3,
1b/5, uzada

21b/5, urasa
rtecek
40a/13,
22a/2, uyuz
4a/3.
11a/5, zerine

12

treli Elif (
( ) le Yazm

15b/4, ovasn
21b/1, ksrse
osa
2b/10, otururken

35b/16, uvansa
22b/10, rmce
13b/16, unutau
17b/5, uzun
42a/8, se

18a/5.

nseste o, u, , nllerinin yazmnda bazen ayn szcklerin vav()


kullanlarak bazen de kullanlmadan yazld grlmektedir.
38b/16, yken
39b/11
yken
42b/14, stnde
st
6a/12


fresin
27b/4
4b/14, fresin
15b/11, zm
zm
39b/12
17a/14, otuz
22a/4
otuz
43b/15, lm
lm
43b/3
18b/5
18b/5, ksrk


ksrk
34b/15
25b/16, uyu
uyudan
11b/12
2b/2, oura
oura
21b/12
11a/16, uva
uva
Metindeki yazm tutarszlna dair bir dier rnek de omuz szcnde
karmza kmaktadr. Bu szcn getii drt yerden birinde szck sadece treli
(27b/14) yazlmtr ve burada ikinci hecede ite yazma rnek olarak
elifle
vavl bir yazm mevcuttur. ki rnekte treli elif ve vavl yazmla birlikte ikinci
(2a/4, 7b/7). Tek rnekte de hem
hecede de vav kullanlmad grlmektedir
(7b/9).
szck banda hem de ikinci hecede vavl yazm kullanlmtr

13

Seste
treli Vav (
( ) le Yazm
8b/3, burun
33a/5, ousna
40b/7,
41b/7, duda
yz
2b/4, yanuna
32a/16, se
tkrse
2a/2, bbrek
18a/5,

19b/15, to
9a/12, yrde

yce
37a/9, uzsuz
42b/8, yin
21b/5, kpgin
25b/7, delce

39b/1, syinmemi
32b/14, avlu
37b/14, smkleri
23a/17.

29a/5, dgp
tre ( ) le (vavsz) Yazm
14b/9, buu
26b/5, avu

36a/1, budalarn
aacnu
14b/14, semrr

9b/8, rigin
16a/16, buday
43a/17, ozn

37a/5, vuralar
35b/6.
o, u, , nllerinin szck iinde yazmnda birtakm szcn yazmnda
vav()l yazmlarn yan sra vav()sz yazmlarn da kullanld grlmektedir:
1b/10, ula
1b/10
ula
23a/14, sgt
37b/7
sgt
33a/11
40a/1, bgrtlen
bgrtlen
13a/9
dutsa
13a/8,dutan

14

Son Seste

treli Vav ( )le Yazm


1b/5, boazlau
2b/2, temreg
2a/3, ancu
datlu

43b/16, del
15b/5, kend
17b/8, yell

18b/1, gr 15a/2, uyu



42b/14,
40a/12, dumau
11a/11, apu(nu)
29a/5, u 7b/7, ier
5a/4, uru 29a/8.
anlu

1. 5. , i nllerinin Yazm

n Seste

Kesreli ElifElif-Ye (
( ) le Yazm
9b/9, inek
26b/17, i
41a/10, ieriye
35a/15, it
in

11a/9, lcaya
12b/5, ise
32a/3.
Kesreli Elif (
( ) le Yazm

Bazen de szck bandaki ,i nllerinin sadece ( )harfiyle yazld


grlmektedir:
15b/17, inse
27a/9,

ireler
11a/2, ininden
22b/11, iri
3a/11, isterse
issiden
20a/17, iese
19a/4, iitmese
3a/6, ilese

15b/6, la
19b/12, sran

1b/12, srmaya
16a/2, sca

26b/4, spana
36b/10.
10a/13, irein

15

Ayn szcn yazmnda, ()li ve ()siz yazmlarn her ikisinin de kimi


zaman birbirine tercih edilebildii gzlenmektedir:
10a/7
ie
12b/5, idiginden
11b/3, ile 17a/17
ile
43b/15, ilk yaz

43b/13
ilk yaz
ince
19b/15, ince
11b/1
28a/6
42a/10, i
i
ier
41a/1, ier
15a/1

Seste

Kesreli Ye (
( ) le Yazm
17a/4, erik

28a/8, igit

gidermegin
1b/4, lca
33a/6, yuyna
32a/5, degin
5a/5, ig
38b/1, yatca
25b/6, ssdur
29a/8.
29a/14, emigi

28b/12, iri
Kesre (( ) le Yazm
13b/10, yarm
6b/11, r
dizleri
3a/16, yeil
38b/7, zl

35a/16, biber
37b/7, biti 36b/13, iri
3a/16, dil
6a/12, keklik

8b/8, sdligen
41a/3.
4b/9, kiirek

16

Son Seste

Kesreli Ye (
) le Yazm
at
2a/7, aln
20b/5, da
7b/6, dii
12a/8, ki
12b/11,
eki
40b/16, gibi
38b/6, az
11b/16, alt

29a/14, anc
3a/7, an
16a/12, ar

25b/1, sekirdenleri
11a/10, ini
25a/16.

Kesreli ve Hemzeli He ( )le Yazm


bgrlceyi
32a/17, nesneyi
2a/10.

Kesre (( ) le Yazm
ar
21b/7.
Dikine Kesreli Ye ( )le Yazm
yamr yumr


35b/6, baz
19b/6, an
16a/12.

17

2. nszlerin Yazm
2. 1. p nsznn Yazm
n Seste
20b/10, pay
41a/13, pire
22b/5, pazu
panbu
32a/9, piirp

31b/7.

Seste
25a/13,
40a/14, apalar
yapran
36b/12, topularnu


10a/10, kpek
arpa
10a/2, kepegin
9b/8, kirpi
39a/10, yarpuz
15b/6, kpgin
25b/7, depesinden 23b/2, apunu
42b/14,

36b/8, arplansa
27b/15, yapausn
apanur
31a/16, yapan
8a/1.

Son Seste
12b/7, szp

11a/8, alup
3a/13, eyneyp

ap(n)
6a/12.
Metinde bir yazm zellii olarak, ula olan -Up eki ( )ile yazlm, fakat
p olarak okunmutur.

18

2. 2. nsznn Yazm
n Seste
1b/6, iegin
14a/13, bun

igit
38a/17,
15b/11, am
36b/16, eynese
7b/9, m

rgin
32a/1, ekirdegin
1b/8, eke
3a/12, egzile
35b/10, lmege
27b/17,
26a/13, ig
42b/12, ban
31a/1, iri
28a/10.
yandan

Seste
7b/7, aa
2b/1, dilik
iinden
27a/2, ala

2a/6, ie
27a/4, mora

36b/6, baluyla
1b/9, san

35b/2, sra
8b/8, ba
14b/10, kei
16b/11, kiirek
9b/4,
40b/11, aanki
10a/9, gee
irp
2a/15.
Metin boyunca ac szc ile yazlrken bir yerde ile yazld


grlmektedir:
14a/13.
ancu szcnn de ayn ekilde srekli ile yazld grlrken tek
19a/1.
rnekte ile yazld grlmektedir:

Son Seste

im ()
( ) le Yazm

37a/2.
2b/13, rke
l

19

Cim ()
( ) le Yazm
36a/17, a
33a/10, avu
41b/5, aa
22b/13,

ard
37b/14, arlau
23b/13, kire
21b/5.
16b/9, avlu

2. 3. s nsznn Yazm
n Seste

Sad ()
( ) le Kaln Sradan Kelimelerde
27b/15, ar
17b/12, aal
37a/16,
a
25b/10, a
32a/1, asya
22b/7,
az
8a/1, alnca
27b/10, asn
u 27a/7.

Sin ()
( ) le Kaln sradan Kelimelerde
30a/4.
su
3b/13(tek yerde), ssa

Sin ()
( ) le nce Sradan Kelimelerde
25a/10, semrr
15b/14, szdg

sekiz
43a/17, senden

12b/8.
16a/11, simese
29a/17, sivrisiek
16a/16, srp
n seste s harfinin yazmnda iki szckte hem ve hem de ile
yazm grlmektedir: ci
27b/9, sci
25b/10.

20

Seste
Sad ()
( ) le Kaln Sradan Kelimelerde
16a/16, bara
21b/12, layasn
6a/7, ura
aasn
30b/7.
9a/3, unutau

Sin ()
( ) le Kaln sradan Kelimelerde
11b/14, anas
asura

37a/13, basturma
37a/14, ssdur
37b/1.
38b/1, as

Sin ()
( ) le nce Sradan Kelimelerde
41a/8,
16b/6, esede
28a/16, tts
dikesin
2a/3, istese
7b/13.
nesne
seste s harfinin yazmnda, baz szcklerde kimi zaman kimi
zaman da harfi tercih edilmitir.
rsa
33a/17, srsa
30a/11
udura
39a/14, ustura
37b/2
12b/10, sladasn

ladasn
9a/12
31b/13, usuzlun
39a/5
uuzl
art ekinin yazmnda metinde srekli olarak harfi tercih edilirken
yalnzca bir szckte bu ekin harfi ile yazlm olduu dikkati ekmektedir:
alna
18a/4.

21

Son Seste
Sin ()
( ) le nce Sradan Kelimelerde
29b/7, ggsi
8b/9.
tersiyle
29b/12, kesp

2. 4. t nsznn Yazm

n Seste

T ()
( ) le Kaln Sradan Kelimelerde

18a/1, amalar
18a/17, ala
ala
25a/3, amarlar
34a/15, a

13a/17, aras
17b/2, aruy
6b/16, avan

23a/11, opularnu
20b/2, rnalarn
25a/13,
21a/6, avu
9b/13.
23a/3, ora
37a/5, ulularna
ozn
16b/13, uz
Te ()
( ) le Kaln Sradan Kelimelerde
39b/1, tutulsa
tarlalarda
5a/16, to
3a/8.
Te ()
( ) le nce Sradan Kelimelerde

13a/15, temreg
23a/9, tersiyle
tefegin
2b/12, temr
41a/8, ttzleyesin
22b/17.
29b/7, tkrse
6b/17, tts
Trkiye Trkesinde t ile balayan kelimelerden kimisinin metinde hem t
hem de d ile balayan ekilleri yer almaktadr.
34a/15
daru 27a/1, aruy

22

21b/6, a
39a/16
da
dara
32a/5, ara
38a/12
35b/1, avan
21a/6
davan
demreg
31b/3, temreg
18b/1
22b/12, temr

demr
23a/9
40b/12, rnalarn
23a/11
drnan
dutulsa
39b/3, tutulsa
3a/8
dkrse
39b/6, tkrse
19a/1
16b/9, tts
27b/11
dts

Seste

T ()
( ) le Kaln Sradan Kelimelerde
Kelimelerde
40b/12.
ar

Te ()
( ) le Kaln Sradan Kelimelerde
33a/4,
32a/8, datlu
6a/6, artu
19b/16, butra

artlayup
5b/14, uytu
42b/8, oturum
16b/17, at
dutuna
8b/5, urtlu
13b/9.

Te ()
( ) le nce Sradan Kelimelerde
9a/17, bitmeye

betmez
35b/6, ditrese
15a/10, drtesin
5a/2, dtze
10a/11, etmek

34a/14, bgrtlen
6a/14, dtn
28a/5.

23

Son Seste

Te ()
( ) le Kaln Sradan Kelimelerde
11a/5, ot
43a/1, alt 42b/14, ayt
9b/14, bulut
24b/3.
at
Te ()
( ) le nce Sradan Kelimelerde
24b/14, sgt
10a/6.
8b/15, drt
43b/13, it
igit
T ()
( ) le Kaln Sradan Kelimelerde
4a/6.
babar

2. 5. nsznn Yazm

Kk ve Tabanlarda
25b/7, belilerse
4a/1, deiz
ora
33b/12,
22b/16, oat

esee
8a/17, dimezse
24a/16, simese
29a/17, oura
6a/2, gli
18b/10, yin
17b/11, beiz
2b/2, geiz
12b/15, oa
17b/2, ulularna
9a/12, ala
16b/13.

Sonda

27b/15, aacnu
24b/15, bau
17b/15, iri 39a/8, anu
be
3b/3

24

3. Bitiik Yazm

ora szcnn kendinden nce gelen ile biten szcklere bitiik


yazld grlmektedir. Metinde bu yazmlar ayr olarak gsterilmitir.

13a/16, bir zamn ora


10a/9, andan
dudan ora


36b/11, yududan ora
4a/1.
ora

ile ve in edat, -ken ulac, ki ve kim balalar szcklere kimi


zaman bitiik kimi zaman da ayr yazlmaktadr.
3a/17, sirke ile

3b/3.
sirkeyile
40b/3.
uyla 7b/11, u ile


8b/10.
arulyin
34b/11, arl in



17a/13, sz in
szyin
29b/14.

5b/4.
28a/17, sca iken
bilmeziken
21b/4.
aan ki
9b/4, kim ki
aan kim
5a/7, t kim
15a/4.
adar szcnn aadaki rneklerde kendinden nceki szce bitiik
yazld grlmektedir:
5a/13, ol adar
40a/8.
ne adar

25

II. SES BLGS

1. nl Uyumlar

1. 1. Kalnlk-ncelik Uyumu

Metinde kalnlk-incelik uyumu, uyumu bozan baz eklerin oluturduu


istisnalar dnda gereklemi durumdadr.

1. 1. 1. Kalnlk-ncelik Uyumunu Bozan Ekler

-ken

her kim uyurken ve otururken belilese unduz aysn ve deve yregin ve


necisini dgp bir yre cem dp yedresin eydr 15b/4.
yaturken orlamama in 3a/5.

-n

yrek arsyin 2a/12, made azmamasyin 33a/4, beiz arusyin


18b/10, ba yarasyin 14b/10, duda atlamasyin 6b/11, ba dumausyin
3b/16, geiz ousyin 6a/1, a uzamasyin 18b/13, arln 31b/2,
szyin 3a/10, yalar armasyin 30b/7, az yanusyin 19a/2.

-ki

badaki 36b/10, arnndaki 40a/9.

26

1. 2. Dzlk-Yuvarlaklk Uyumu

1. 2. 1. Uyuma Aykr Szck Kk ve Gvdeleri

1. 2. 1. 1. Kklerde Yuvarlaklama

Eylemden ad yapma eki /-glerin dmesi sonucunda yuvarlaklaan


szckler: apunu 42b/14, aru 13b/10.
Dudak nszleri b,m,pnin etkisiyle yuvarlaklaan szckler: demr 22b/12,
kemk 22b/12, pazu 41a/13, buzausndan 22a/9.
Bir neden olmakszn yuvarlak nll olan szckler:
arur 27b/14, asura 11b/14, auy 16a/9, aru 16a/12, ayu 4b/8, baaru
17b/17, baluyla 27a/4, daru 15a/15, del 15b/5, demreg 2b/11, dilk 35b/7,
dumau 1b/5, ey 43b/12, gr 13b/15, ancu 24b/13, arlau 23b/13, aru
26b/16, kendsin 23b/15, kenevr 16a/16, ancu 11b/9, sidgin 35b/7, yau 11a/6,
yanus 10b/4, yapausn 36b/8.

1. 2. 1. 2. Yuvarlak nll Ekler

Metnin yazld dnemde Trkiye Trkesinde yer alan dudak uyumunun


mevcut olmadn genel bir zellik olarak grmekteyiz. Kimi eklerin srekli
yuvarlak ve kimilerinin ise srekli dz kullanld grlmektedir. Aada metinde
kullanlan yuvarlak nll eklere rnekler verilmitir:

27

+cUGAz

ucuazla 28a/8.
Yuvarlak nlyle yazlan bu ek ayn szcn yazmnda baka bir yerde dz
nll yazlmtr: ucazla 12b/9.

+cUK

uvacu 30b/11, abarcu 1b/9, zlcu 37b/10, olancular 43b/17.


Metinde genellikle yuvarlak nll yazlan bu ek, kimi szckte dz nll
olarak karmza kmaktadr. Ek bandaki cnin de kimi zaman li de yazld
grlmektedir.
dilcik 31a/12, dilik 2a/6, sigilcik 30a/1, sigilik 32a/10.

+dU

Ses yansmas niteliindeki adlardan ad tretme eki olan bu ekin metinde tek
rneine rastlanmaktadr: gvldsine 36a/3.

-dUK

Orta eki olan bu ek metinde yaygn olarak kullanlmaktadr.


buldun 13a/1, dudan 13a/16, ardudan 19b/8, domadu 22a/9,
yunmadu 15b/2, yududan 4a/1, sovududan 12b/7, adu 6a/4, aldu 9b/17,
odu 16a/12, atladu 40b/7, rdu 14a/5, oldu 26b/6, yatdu 16b/9,
grmedk 5a/2, degmedk 21b/10, ddkleri 3b/17, idkden 24a/6, tdkleri 1b/1,
bildgi 4a/2, ddgm 12a/10,szdg 16a/11, yedgi 29a/17.

28

Genel olarak yuvarlak nll ekilde kullanlm olan bu ekin, metinde bir
istisnasnn bulunduu grlmektedir. Sadece tek istisna sz konusu olduu iin
uyuma giren bir ek olarak nitelendirilmemitir: idiginden 10a/7.

-dUrdUr- (Ettirgen at Eki)


Ettirgen at eklerinden olan -dUr- eki de yuvarlak nll kullanlan ekler
arasnda yer almaktadr:

aldura 26b/16, badurasn 6a/8, ardura 10b/1, udura 39a/14, yapdurasn


16b/15, bildre 42a/10, didrmegin 6a/11, etdrmek 28a/16, ldresin 14a/8,
ydreler 37a/5, ustura 37b/2.
Metinde bu ekin dz nll olarak kullanld rnee rastlanmaktadr:
ardra 35a/4, buladrup 11a/16, ydiresn 11a/15.
-dUr (Bildirme Eki)

Metinde ad cmlelerinin III. tekil kii ekimlerinde bildirme her zaman -dur

eklinde eklemi olarak kullanlmakta ve

eklinde yazlmaktadr. durur

biimine rastlanmamaktadr.
anasdur 42b/8, aldur 42b/7, aaadur 42b/9, beynndadur 35b/17, budur
22a/10, odur 42b/9, devdur 39a/10, yaramazdur 42a/8, zdur 40a/10, uradur
9b/1, olmdur 1b/2, olaandur 14a/6, vardur 31b/9, arardur 39b/1, cizdr 43a/13,
degldr 15b/5, deldr 15b/6, dikendr 34b/12, dilincedr 43a/3, rkekdr 40a/10,
eydr 5a/5, gerekdr 10b/8, kekikdr 7a/12, mcerrebdr 5a/15, nfidr 3b/4,
zerindedr 6a/8.

29

+er (yer zarf yapma ilevindeki eski yn gsterme eki)

ier 11a/11.

+lU ( Addan Olumlu Sfat Yapma Eki)

Addan ad tretmekte grev yapan +lU ekinin yuvarlak nll eklerden


olduu grlmektedir. Bu ekin kullanld szcklere rnekler aada verilmitir:
ayalu 43b/13, balu 15a/2, bahnel 5a/1, dnel 2b/11, datlu 38b/1,
dumanlu 4a/15, anlu 5a/4, uvvetl 43b/5, oulcanlu 10b/15, yell 43b/16,
zametl 13b/13.
Ancak bu ekle ilgili yukarda verilen rneklerde yer alan szcn
metinde hem ekin yuvarlak nll hem de dz nll ekliyle yazlm olduu
dikkati ekmektedir. Bu da mstensihin tutumuyla ilgili bir durum olsa gerektir.
bahneli 1b/8, dumanl 1b/6, anl 1b/8.
-mUr
yamur 8b/1.

-sUn

Emir kipi 3. tekil kii eki olan bu ekin srekli olarak yuvarlak nll yazld
grlmektedir.
dursun 15a/4, aynasun 36b/9, olsun 16a/12, ditremesn 15a/11, drtsn
27a/3, erisn 40b/8, girsn 27b/11, imesn 27b/9, vrsn 28a/13, ymesn 28a/14,
ysn 13a/1.

30

+sUz ( Addan Olumsuz Sfat Yapma Eki)

Bu eke sadece iki rnekte rastlanmaktadr: usuzlu 39a/5, uzsuz 19b/15.


Bunlardan baka susuzluk szcnn yazmnda ekin ekliyle bir
yazm sz konusudur: uuzl 31b/13.

-UK

artu 19b/16, ayru 16b/16, donu 5a/6, uvanu 19b/9, yanu 17b/9,
delklerine 34a/9, ksrk 18b/5.
Eylemden ad yapma eki olan -UK, metinde yuvarlak nll yazlmakla
beraber, birka rnekte dz nll ekline rastlanmaktadr: giciyik 31a/16, iik
4a/17, beik 4b/10(biik), emigi 28b/12.

+U
+U (II. Tekil Kii
Kii yelik Eki)

azua 6b/11, azuda 8a/14, boynua 8a/17, yatduu (yer)16a/16, atlan


bildg 8a/14, ele 15b/14, szdg 16a/11, tene 8b/16, zere 16b/8, yze
16b/8.

+U/+nU
+U/+nU

yanu 35b/17, aacnu 24b/15, aznu 6b/15, avratu 21b/1,


yumurdanu 14b/8, opularnu 25a/13, anu (gibi) 27b/15, avucu 16b/2, bau
3b/3, boazlaunu 7a/11, bunlaru 35a/17, burnu 24a/12, bunu 6a/17,
danasnu 16b/10, apunu 42b/14, yaranu 20a/1, olancularu 39a/7, zm
15b/11, labadanu 12a/2,semizotnu 7b/16, otu 3b/17, diin 36b/2, kkin
38a/11, yzin 39a/15, ekirdegin 39b/13, gz 36b/12, yr 12a/13,
lmeg 36b/8.

31

-Up

Bu ek kalp olarak eklinde yazlagelmitir. Metin boyunca da bu kuraln


devam ettii grlmektedir.
aryup 20b/11, alup 3a/13, ayrtlayup 10b/9, atup 37a/14, baralayup 22b/8,
baturup 28b/17, boazlayup 26a/1, bulup 28a/17, buladrup 11a/16, alayup
19b/13, dorayup 21b/12, dutup 35b/2, ladup 16a/15, alup 8b/17, atup 7b/15,
aynayup 23a/3, oyup 19b/8, urudup 17a/6, olup 28b/14, ovup 4b/13, alup
15a/4, oyup 10a/12, urup 19b/4, yaup 3b/2, yaturup 20b/10, yourup 12b/14,
yuyup 4a/5, birp 20b/11, eyneyp 8a/13, dgp 3b/3, dp 9a/17, gerp
28a/15, ip 28b/16, kesp 13b/5, piirp 31b/7, srp 12b/8, szp 11a/8.
-Up ula ekinin metinde sadece szckte -p eklinde yazld
belirlenmitir. Bu szcn ikisi ayn szck olmakla beraber, zerlerindeki
ettirgenlik ekinin yuvarlaklk ve dzlk durumu sebebiyle indekste ayr alnm
szcklerdir. Her szckte de bu ekin hem -up hem de -pl yazm sz
konusudur.
6b/17. Tek yerde bu yazma rastlanmaktadr. -uplu
ardurp
ekline rnek olarak ardurup 7b/1 verilebilir.
25b/9. Bundan baka bu ekle rastlanan yerler yledir:
ardrp
25b/2, 8, 26a/7, 27a/1, 4, 27b/5, 6, 28b/11, 12, 29a/12, 13, 16, 29b/8, 36a/5, 37b/3.
-uplu ekline rnek olarak ardrup 5b/11 gsterilebilir.
5b/15. Bu ekilde yazmn olduu dier yerler yledir: 9b/16,
arp
8a/15, 10a/6, 11a/3, 14b/6, 11, 17a/16, 23a/13, 24a/12, 27b/12, 34b/5, 35a/2, 14b/8,
15a/17, 16a/6, 25a/1, 28b/6.
-uplu ekline rnek olarak arup 22b/8 verilebilir.

32

-UrUrbaturup 28b/17, damzurasn 21a/1, dourma 30a/15, yaturasn 22b/8.

-Ur (Geni Zaman Eki)

oluan ekille,
Geni zaman ekinin yazmnda treli vav ve tutarl reden
sadece tre ve tutarl reden oluan eklin kullanm sklnn birbiriyle ayn oranda
olduu grlmtr.
39a/16, ssdur

38b/1, apanur
27b/15, urtulur
arur
41b/12,
43b/1, olur
43a/15, yumadur
36a/6, bildrr

43a/12, eydr 4b/1, gelr


39a/3, giderr
43b/4, getrr
drr

27b/15, semrr

34b/2, vrr 34a/13, ksrr
43a/17.
-Ur (Orta Eki)

grr gz 40b/1.

-U (Ula Eki)

balayu oyasn 6a/8, atlanu bildke 8a/2.


Ula eki -Unun metinde tek yerde - eklinde yazld grlmektedir: ur
oyasn 9b/7.

33

1. 2. 1. 3. Dz nll Ekler

-dI (Grlen Gemi Zaman Eki)

Grlen gemi zaman ekinin, metinde, zaman ve kiiye gre ekimlenmi


tek rnei vardr. Bunun dnda gemi zaman ortac yapan -dUk eki iinde getii
grlmektedir: bildrdi 42a/10.

+I (Belirtme Eki)
yzi 8b/7, ylan 3a/2, bedeni 43a/11, bzi 20a/8, biberi 13a/3, birinci 11a/8,
igiti 4a/13, urt 36b/1, etmegi 21b/13, gerinmekligi 43b/6, ggemi 8b/16, kehleyi
1b/4, kekigi 17a/3, kepegi 29b/6, mercimegi 9b/10, preyi 16b/3, zmi 39a/5,
yarpuz 8b/6, um 13b/6, un 4a/8.

Belirtme durumu eki srekli dz nll yazlan eklerden birisi olmakla


6b/12.
beraber, tek rnekte yuvarlak nll bir yazm sz konusudur: azu

+IlA (Birliktelik
(Birliktelik Eki)

arnla 11b/17, unyla 24b/12, balla 5a/2, banbula 20b/14, dala 19b/10,
uyla 27a/1, lcla 19b/4, ayayla 7a/10, arbla 8b/11, uzla 3b/7, bekmezile
9b/8, beksimetile 39a/15, biberile 9b/11, bir biriyile 6b/4, ciyile 21a/2, dtnile
4b/7, sirkeyile 26a/8, gcile 25a/8, kepegile 3b/7, kkiyile 14b/11, stbecile 4b/6.

Metinde dz nll ekli tercih edilen bu ekin tek rnekte yuvarlak nll
yazld grlmektedir: mercmegle 28a/13.

34

-IcAK

Ula eki -IcAKa dair rnekler aadaki gibidir:


ca 43a/4, alca 25b/16, cet olca 39a/12, yatca 33a/6, yunca
33b/11, yyicek 38b/2.

-IncA

Trkiye Trkesinde -e kadar anlam veren bu ula ekine dair rnekler


unlardr: alnca 22b/5, anaynca 28b/2, alnca 27b/10, varnca 21a/15.

+ncI

altnc 43a/14, onouznc 43b/3, onunc 43a/15, otuzunc 43b/8, ouznc


43a/15, otuzunc 43b/8, binci 43a/13, drdnci 43a/12, kinci 43a/11, onydinci
43b/2, sekizinci 43a/14, nci 43a/12, ygirminci 43b/3.

+ki (Aitlik Eki)

badaki 36b/10, bgrdeki 11b/9, evvelki 28b/5, iindeki 11a/9, arnndaki


40a/9.

-mI

Soru eki olan mI eki, birlikte getii szcklerle alnmtr: z mdur


40a/9, del midr 15b/5, olan m 31a/8.

35

-mI (Orta Eki)

batm 33a/9, bimi 32a/4, m 7a/9, dglmi 27b/1, durm 10b/5,


dutulm 8a/11, gemi 12b/13, apanm 10b/11, olm 10b/3, imi 12b/4, yatm
21b/9, ymi 12a/12.

+sI (yelik 3. Tekil Kii Eki)

arsna 39b/9, anas 37a/13, arasnda 16b/1, aras 36a/12, ayas 29b/8,
ousn 1b/15, urus 41a/6, afrs 25b/15, szs 37a/3, yanus 10b/4, yavrusn
26a/1, yuvasna 15b/17, depesinden 23b/2, derisini 12a/12, ekisin 38b/2, esesinde
7a/16, gvdesi 2b/9, memesi 39a/6, dnesi 8a/6.

-sIn (stek ekiminde II. Tekil Kii Eki)

alasn 25a/13, aldurasn 28a/12, aasn 16a/16, badurasn 6a/8, bulasn


21a/11, arasn 6b/16, damzurasn 26a/2, ladasn 15a/16, ardurasn 4a/3,
atasn 11a/9, avurasn 23a/5, aynadasn 3b/1, azyasn 23a/12, oasn 11b/15,
ovasn 21b/1, asn 4b/8, urasn 7b/1, uzadasn 25b/10, yaasn 6a/7, yaturasn
22b/8, yayasn 25a/11, yourasn 7b/6, biresin 7b/6, dikesin 16b/6, dgesin 8b/4,
drtesin 6a/14, dtzesin 16b/1, ekesin 5a/10, eesin 7b/6, geresin 19b/5, gideresin
25a/14, ldresin 14a/8, szesin 11b/1.
Metinde dzenli bir biimde dz nll yazlan bu ek, tek rnekte yuvarlak

nll olarak yazlmtr: oyasun
19b/17.

36

1. 2. 1. 4. Uyuma Giren Ekler

Metinde dzlk-yuvarlaklk uyumunu bozan temel etken, baz eklerin srekli


yuvarlak, bazlarnn ise srekli dz yazlmasdr. Ancak metinde kullanmlarna
baklan eklerden birkanda yuvarlak ve dz nll kullanmlarn oranlarnn yakn
olduu grlmektedir. Bu yzden bu eklere, uyuma giren ekler bal altnda yer
verilmitir.

-IlIl-/-UlUl-

Dnl at eki olan bu ek, metin genelinde hem dz hem de yuvarlak


nll ekliyle yer almtr. Dz nll kullanmlar aadaki gibidir.
almaz 7b/5, eyile 34b/6, kesilse 18a/17, rla 16b/4, yarlsa 18a/17, bozlan
29a/2, burlsa 19b/11.
Yuvarlak nll kullanmlarna ise aadaki szcklerde rastlanmaktadr.
dutulsa 39b/3, oulsa 13b/15, tutulsa 3a/7, dklr 11b/2, bozulsa 19a/14,
burulsa 17b/6.

u rnekte ek, edilgenlik ileviyle kullanlmaktadr: dglmi 8a/12.

-InIn-/-UnUn-

Bu ek metinde srekli olarak dnllk ileviyle kullanlmaktadr. Yuvarlak


ve dz nll kullanmlar mevcuttur:
egzine 4b/15, alnsa 18b/8, yuyna 5a/5.
bulunsa 12a/5, dutuna 16b/17, ouna 13b/12, grne 42b/15, srne 34b/16.

37

2. tmlleme

2. 1. n Seste tmlleme

t Sesinin Korunduu Szckler

Metinde szck bandaki t sesinin tmllemesi konusunda bir tutarllk


yoktur.
Szck banda t sesinin korunduu rnekler unlardr: ala 17a/17,
amalar 25a/3, amarndan 27b/16, ouznc 43a/15.

t Sesinin tmlletii Szckler


Szckler

dalarda 42b/8, da 7b/6, damla 25a/8, damzurasn 5b/1, darayasn 25b/13,


dara 25b/12, daralsa 2b/10, daan 13b/6, datlu 33a/4, davancl 4b/9, ddkleri
7a/2, degmedk 21b/10, degin 29a/14, deldr 15b/6, delklerine 33a/6, demren
35a/11, deiz 19b/12, depesinden 23b/2, derlemeye 34b/16, deve 15b/4, dikesin
16b/6, diken 31b/11, dilik 8a/13, dilk 23a/16, di 7a/7, dii 12a/8, ditrese 15a/10,
dizine 42b/13, domadu 22a/9, doan 14b/1, dorayasn 20b/8, dolaan 3b/12,
dolaysna 7a/10, dklrse 25b/13, drt 11a/13, deyesin 9a/13, dursun 15a/2,
dutup 35b/2,dkelin 17b/1, de 1b/7, drtsn 27a/3, dre 40b/12, dtn 5a/2,
dtzesin 16b/1.
Baz szcklerin metinde, hem tli hem de dli kullanmlar bulunmaktadr:
daru 9b/3, aruy 34a/15
da 21b/6, a 13a/17
dara 41a/8, ara 38a/12
demreg 31a/10, temreg 2b/12
demr 22b/12, temr 23a/9

38

drnan 35b/3, rnalarn 23a/11


dutulsa 2b/7, tutulsa 3a/7
dkrse 39b/6, tkrse 2a/1
dts 13a/6, tts 27b/11

2. 2. Seste tmlleme

-- > --

Bilinen kural gerei, tmsz nszle biten bir szcn zerine nlyle
balayan bir ek geldii zaman, szck sonundaki tmsz nsz tmlleir. Tek
heceli szcklerde bu kural geerli deildir. Metinde bu kural sistematik ileyen
kurallardan biridir.
bara 15a/3, banbula 20b/14, bala 17b/8, butra 32a/9, dara
25b/12, drnan 40b/12, donu 4b/4, spana 10a/13, abun 29b/8, as 13b/3,
ozan 13b/13, ulun 28a/6, oca 7b/6, aaa 21a/15, yaprandan 5a/5.

Metinde i seste tmlleme yerlemi bir kuraldr. Fakat, birka szcn


sonundaki tmsz nszn, zerine nlyle balayan ek almasna ramen kimi
zaman tmlletii, kimi zaman ise tmszln koruduu grlmektedir.
ala 10a/1, ala 10a/7
arma 15b/17, ig arma 32a/5
aruln 34b/12, beiz arulyin 34b/11
oa 23a/6, oa 34b/2b
ura 9b/2, ura 24a/13

39

-k- > -g-

emcegi 27b/1, igine 42b/14, etmege 35a/3, gnlgi 19b/9, bcegi 6a/7,
ccgin 11a/15, lmege 20b/8, kekigi 13b/2.

-t- > -d-

Metinde i seste t>d tmllemesi, tmsz nszle biten eylemlerin sonuna


nlyle balayan ek getirildiinde tmlleme eklinde belirmektedir. rnekler bu
dorultudadr.
ssdur 38b/1, ladalar 17b/1, azdasn 28b/1, olada 33a/15, urudasn
3b/15, drse 13a/2, yaturdasn 10a/7, yumadur 36a/6, yrde 11a/15.

-- > -c-

lcla 19b/4, avucu 16b/2.

3. tmszleme

3. 1. n Seste tmszleme

n Seste b->p- Deimesi

Trkiye Trkesinde tmszlemi olan kimi nses bsinin metinde


tmlln koruduu rnekler mevcuttur: baralayup 22b/8, barmalar 19a/6,
basturma 37a/14, bekmez 12a/11, beksimetile 39a/15, birinci 11a/8, butra 32a/8.

40

Ayrca kimi rnekte ise nseste hem bli ve hem de pli yazmlara
rastlanmaktadr:
baz 19b/6, paz 23a/3
bimi 26a/4, pie 6b/10
biresin 7b/6, piirp 31b/7
bre 16b/4, pre 3a/4

3. 2. Eklerde ve Szck Sonunda

Ayrlma ve bulunma ekleri ile ettirgenlik eki -dUr- ve bildirme ekindeki d


sesi tmlln korumutur.
dudan 19b/8, astaldan 8b/17, uladan 39a/8, avudan 23a/4,
aadan 21a/14, gneden 8b/1, erbetden 17a/7, bada 4a/6, avuda 31a/2, ocada
38a/9, odur 42b/9, olmdur 1b/2, ardura 10b/1, uradur 9b/1, yapdurasn
28b/4.

41

4. Ses Deimeleri

4. 1. Szclama

nsz

-- > --

Baz szcklerde, szck ortasnda > deiimi grlmektedir (aam


37a/17), fakat bu deiim, kesin bir kural eklinde ilememektedir. Zira metinde,
baz szcklerin hem ve hem de ile yazlm ekilleri mevcuttur. Metinde iki
yazm da bulunan szckler ise yledir:
uyu 17b/8, uyu 34b/15; zamn 25b/6, zamu 6b/12

4. 2. nl Tremesi

n Seste

Metinde n seste nl tremesine yalnzca bir rnekte rastlanmaktadr: irein


30b/10, 36b/10.

42

4. 3. nl Dmesi

Seste

Szck iinde nl dmesi, vurgusuz orta hecenin dmesi eklinde


gerekleir. Metinde buna dair oka rnek mevcut olmakla beraber, burada
birkana yer verilmektedir.
az ulan- 18a/9, alnna 6a/6, bezi aru ol- 24b/16, boynnda 2a/3,
burnndan an gel- 24a/3, gezine 20a/11, ggsi 23a/7, ttzleyesin 22a/17.
Metinde deimez bir kural eklinde ileyen vurgusuz orta hece dmesinin
7b/9, omuzna

gereklemedii drt rnek bulunmaktadr : omuza

27b/14, avucu
16b/2, buruna 6a/2.

4. 4. kizleme

issiden 3a/11, sscala 27b/6.

4. 5. Dudakllama

g>v

Trkede kelime sonu ve ortasndaki gler vye dnmektedir. Yuvarlak


vokalli szcklerde bu dnme daha da kuvvetlenmektedir. Bu glerin kimi zaman
olarak da telaffuz edildikleri grlebilmektedir.3 Metinde g > v deiimine
bakldnda u rneklere rastlanmaktadr: aradvlegi 5b/9, ovasn 16b/7, ovu
5a/8, ovasn 19b/12, ovu 21b/6, ovududan 12b/7.
3

TMURTA, Faruk Kadri: Eski Trkiye Trkesi, Ankara-2005, s. 70

43

Bu deimenin yansra, Trkiye Trkesinde vye dnen baz glerin


burada korunduu grlmektedir: dgesin 9a/9, ggercin 4b/13, ggerse 18a/13,
ggem 8b/16, sigilcik 33b/8.
g sesini koruyan yukardaki rneklerden ilk drdnde i sesteki glerin
Trkiye Trkesinde tamamen vye dnt grlmektedir. Son rnek olan
sigilcikte ise durum biraz farkl olmakla beraber, gnmzde deride, zellikle
ellerde oluan zararsz, prtkl kk ur4 anlamnda siil eklinde li bir
kullanm mevcuttur. Bunun yansra iinde irin bulunan kk deri kabarc, en
kk ban5 anlamnda sivilce eklinde vli baka bir kullanm da sz
konusudur.

4. 6. Gme

lmek 21a/11.

4. 7. d ~ alternans

kd 6b/3 ~ k 7b/2
yd 36b/5 ~ y 6b/3

4
5

Trke Szlk, Trk Dil Kurumu, C:2, Ankara-1998, s. 1980


a.g.e. s.1994

44

III. YAPI BLGS

1. Ad Durum Ekleri

Metinde bulunan ad durum eklerinden ynelme, bulunma ve ayrlma


durumlarnn

Trkiye

Trkesinden

ok

byk

farkllk

gstermedikleri

belirlenmitir. Bu nedenle bu ad durumlar iin sadece birka rnek verilecektir.


Bulunma ve ayrlma durumlarnda ek ba nsznn kendinden nce gelen nsz
nasl olursa olsun tmszlemedii grlmektedir.

1. 1. Ynelme Durumu

Ynelme durumu eki -Adr. nlyle biten szcklerde araya y koruyucu


nszn alr. Bu haliyle Trkiye Trkesinden ayrlan bir yn olmad
grlmektedir.
dege 2b/8, boynua 8a/17, lcaya 12b/5, uya 16b/3, yaraya 19b/17, bze
21a/14, lmege 27b/17, adehe 16b/11, ksrge 33b/3, baa 23a/7, dudaa 6b/13,
ulaa 5b/2, ocaa 36b/8, aala 37b/16, ulua 20a/13.

1. 2. Bulunma Durumu

azda 6b/2, altnda 25a/13, aylarnda 43b/17,bada 17b/14, ayrda 10b/16,


arnda 18a/11, avuda 31a/2, dolaysnda 7b/12, bgrinde11b/16, derelerde
34b/10, ellerinde 13b/7, glgede 17b/1, gnede 25a/16, kimde 17b/7, stnde 6a/12.

45

1. 3. Ayrlma Durumu

kma/ uzaklama

ammmdan 10a/2, azdan 30b/4, anadan 22a/9, aaadan 11a/9, baudan


31b/14, astaldan 8b/17, uladan 39a/8, otdan 42b/14, amarndan 27b/16,
aadan 21a/14, deriden 12a/13, madeden 32a/13, melhemden 4a/12, reinden
36b/10, erbetden 17a/7.

Sebep

avudan 23a/4, maradan 8b/1, raysndan 16a/3, afrdan 3a/11, bereden


23a/4, gnden 36a/8, issiden 3a/11.

Zarf

ardudan ora 19b/8, yududan ora 4a/1, armazdan evvel 43a/1,


idiginden ora 10a/7.

1. 4. Belirtme Durumu

Belirtme durumu iin metinde iki ayr ekil kullanlmaktadr. Trkiye


Trkesinde kullanlan belirtme durumu eki +I'nn yansra 3.tekil kii iyeliinin
zerine gelen +n ekiyle belirtme durumu oluturulmaktadr. Metinde ikinci eklin
daha yaygn bir biimde kullanld grlmektedir.

46

+I

yzi 2a/7, bei 21b/5, bcegi 6a/8, igiti 4a/13, dikeni 8b/6, ggemi 8b/16,
aranfili 20b/9, kekigi 17a/3, sivrisiegi 3a/3, bura 9a/1, dara 25b/12, fndu
38a/1, aba 25a/8, oa 34b/2, san 35b/2, ala 10a/7.

Ayrca, metinde tek yerde belirtme eki +u eklinde yazlmtr: azu 6b/12.

+n

ac defne iegin 14a/13, ayt aacnu tomn 24b/15, z aac abn 4a/11,
az ousn 1b/15, alma yapran 7b/10, ayru kkin 9a/2, b bun 6a/13,
maran 11a/10, ci baln 15a/9, prasa ban 4a/4, geyik boynuzn 11b/7, a
ggercin yavrusn 26a/1, ayu din 4b/8, butra tomn 32a/8, dilk cigerin 35b/7,
egzilmesin 4b/17, aac rgin 36b/16, deiz kpgin 25b/7, kirpi derisin 3b/2,
bal etin 28a/6, kisin 10b/17, serv ozan 36b/4, arma apn 12b/6, aruln
34b/12, arlau yuvasn 23b/13.
Metinde belirtme ifadesi salanrken Trkiye Trkesinde kullanlan
iyelik+zamir nsi+I yapsna da yer verildii grlmektedir. Hatta kimi zaman ayn
szcklerin farkl yerlerde, bazen bu yapyla bazen de 3.tekil iyelii+n yapsyla
belirtme ilevini yklendikleri grlmektedir.
geyik boynuzn 11b/7, geyik boynuzun 16a/3
kendsin 23b/15, kendsini 28a/17
oz iin 20b/4, oz iini 16a/8
ancu eek sdin 24b/13, yaban encr sdini 38b/7
kirpi derisin 3b/2, oyun derisini 12a/12

47

1. 5. lgi Durumu

+u ve +nu ekleriyle yaplmaktadr. lgi durumu eki srekli yuvarlak nll


ve nazal n ile yazlmasyla Trkiye Trkesinden farkllk gstermektedir.

aacnu 36a/17, boazlaunu 7a/11, avratu 41a/8, bau 3b/3, enru


38b/4, yaranu 20a/1, uyunu 16b/6, olancularu 39a/7, ru 23b/1,
yumurdanu 15a/13, semizotnu 7b/16, yaprau 9a/8, opularnu 25a/13,
zeytnu 3b/4, aznu 6b/15.

2. yelik Ekleri

Metinde yer alan iyelik eklerinin Trkiye Trkesinden fark, 3. kiiler hari
nllerinin yuvarlak olmasdr. Bir de dnemin dil zellikleri gerei 2. tekil kiide
nazal n () kullanm sz konusudur.

I. Tekil yelik +(U)m

ddgm 12a/10.

II. Tekil yelik +(U)

azuda 20b/7, boynua 8a/17, yatduu 16a/16.

48

III. Tekil yelik +(s)I(n)+

az ousn 1b/15, selvi almasn 4a/7, el ayas 29b/8, inek buzausndan


22a/9, sran dikenini 36a/15, as 13b/3, avratu memesinde 20a/6.

I. oul yelik +(U)muz

ikr tdgmzi 20a/6.

III. oul yelik +lArI(n)+

ddkleri 3b/17, barmalarna 42b/9, gz apalar 36b/12, amalar


25a/3, kenevr budalarn 16a/16, burun delklerine 33a/6, di etleri 38b/5, gzleri
22a/7, kelerin 23a/11, sekirdenleri 11a/10.
Metinde III. tekil ve oul iyelik eklerinin daha yaygn olarak kullanld
dikkati ekmektedir.

3. Zarf Yapma Ekleri

ncelenen metinde +cA, +lA ve +n ile addan zarf tretilmitir. Bu zarflara


dair rneklere aada yer verilmitir.
ardnca 25b/17, ac arnla 11b/17, scala 12a/3, ala 17b/2, uzlucala
15a/3, ulun 28a/6, yazn 38b/1, n 38b/1.
Bunlardan baka, metinde birtakm zaman zarf, durum zarf ve azlk-okluk
zarf rnekleri de yer almaktadr.

49

dutmazdan evvel 13a/5, dudan ora 29a/7, gn ar 12b/16, aan


7a/15, aam 37a/17, her ab 9a/2, dim 33a/6, her gce 5a/15, her gn 13a/1,
hemn sat 41a/9, yay aylarnda 43b/17, gr alsa 13b/15, ba aaa 16b/6, terkb
zre 33b/8, byle 20b/12, aldu adar 9b/17, bir fndu midr 37a/12.

4. Eylem ats

at ekleri, cmlede zne ve nesnelerin durumlarn belirleyici bir nitelik


tarlar. ncelenen metinde yer alan at eklerinin Trkiye Trkesinde yer alan at
ekleriyle byk bir farkllk gstermedii sylenebilir. -dUr-, -Ur-, -Uz- ve -zUrettirgenlik eklerinin yuvarlak nll yazld grlmektedir. Metinde geen at
ekleri ve rnekleri aada verilmektedir.

4. 1. Ettirgen at

-t-

rde 34a/10, eydr 8b/3, lada 41a/3, ssdur 38b/1, aynadasn 3b/1,
azdasn 28b/1, olada 33a/15, urudalar 17b/1, uzada 40a/13, tse 13a/3,
yaturdasn 10a/7, yumadur 36a/6, yrde 11a/15.

-dUrdUr-

aldurasn 27b/16, badurasn 6a/8, ardurasn 4b/5, udura 39a/14,


yapdurasn 16b/15, bildre 42a/10, didrmegin 1b/13, etdrmek 28a/16,
ldresin 14a/8, ydreler 37a/5.

50

-UrUr-

baturup

28b/17,

dourma

30a/15,

yaturasn

22b/8,

biresin7b/6,

bitrmegin 31a/9, dre 40b/12, geresin 19b/15, ire 9b/13.

-Uz-

Eski Trkede daha yaygn olarak kullanlan bu ettirgenlik ekinin, Eski


Anadolu Trkesinde pek az szckte yaad grlmektedir. ncelen metinde bu
ekin yer ald tek bir szce rastlanmaktadr: dtzesin 16b/1.

-zUrzUr-

Bu ek, eylemden eylem yapma eki olan -Uz- ile dier bir eylemden eylem
yapma eki olan -Ur- eklerinin birbiri ardnca eylem kkne eklenmesiyle oluan bir
yapdr. Esas itibaryla bu iki ekin, iki ayr balk altnda ayr ayr incelenmesi daha
doru olsa da, gnmz Trkesinin yaz dilinde bu yapnn kalplam olarak
sadece bir rnei (emzir-) bulunduu iin, bu noktaya dikkat ekebilmek amacyla
bu yap ayr bir balk olarak alnmtr.
Metinde bu eke dair yalnzca bir rnek yer almaktadr: damzura 6a/11.

-ArAr-

arp 5b/15, giderr 34b/2.

51

4. 2. Edilgen at

-l-

dglmi 13b/16.

-n-

uzlanmam 21a/12.

4. 3. Dnl at

-l-

alsa 13b/15, sierleri bozulsa 29a/1, aya burlsa 19b/11, ba egzile 1b/8,
urt dkle 36b/1, dim dutulsa 39b/3, eyile 34b/6, amarlar kesilse 18a/17, rla
16b/4, oulsa 13b/15, dudalar yarlsa 23b/4.

-n-

gli bulansa 12b/15, bulunmaya 10a/9, ba egzine 4b/15, zerine dutuna


16b/17, evlenrse 42a/7, gerinmekligi 43b/6, rn grne 42b/15, aynar uyla
alansa 35b/14, lana 21b/14, yumruca irilense 5a/7, madesi apanm 10b/11,
atlanu (bildke) 8a/2, okuna 13b/12, gz nurlana 21b/11, avrat arplansa 33b/5,
az ulansa 22b/8, ol udan srne 34b/16, yaralansa 6b/3, ii yllense 31b/9,
yumrulansa 10b/6, yuna 31b/17, yuyna 5a/5.

52

Dnl at ekleri dnda, biim olarak ite yap gibi grnp anlam olarak
dnl ifadeye sahip olan birtakm eylem kullanmlar da vardr.
dolaan arma 3b/12, oturua 13b/8, yapan 8a/1, buladrup 11a/16,
ardurup 9b/10.

4. 4. te at

savamaya 17a/17.

5. Birleik Eylemler

5. 1. Tasviri Eylemler

5. 1. 1. Yeterlik Birleik Eylemi

atlan bildgi 4a/2, atlanu bildke 8a/2, asramasa 11b/14, dutamasalar


2a/15, derleymese 38b/12, ieyimese 22b/14.

5. 1. 2. Srerlik Birleik Eylemi

ouna dura 11b/14, aa oyasn 16a/4, balayu oyasn 6a/8, ur oyasn


9b/7.

53

5. 2. Ad ve Yardmc Eylemden Oluan Birleik Eylemler

Metinde yer alan birleik eylemler daha ok ol-, t-, eyle- yardmc
eylemleriyle oluturulmutur. Bunlarn yannda bul-, etdr-, gel- ve vr- yardmc
eylemleriyle kurulanlar da mevcuttur. Bu balk altnda yer alan birleik eylem
rnekleri iin, metinde geen btn rnekler sralanmaktadr. Kimi yardmc eylemle
ilgili tek ya da birka rnek bulunurken, kimisinin daha yaygn kullanld iin daha
fazla rneinin bulunduu grlmektedir.

bulbul-

at bula 42b/16.

tt- yardmc eylemiyle kurulan birleik eylemlere rnekler aada


verilmitir:

ba t- 11a/13, basturma t- 37a/14, beyn t- 17b/4, bulamac t- 25a/11,


cem t- 4b/9, def t- 3a/17, dts t- 13a/7, ey t- 39a/15, ala t- 43a/7, amr
t- 12b/12, areket t- 43b/8, ayr t- 24b/8, ham t- 34b/9, helk t- 16a/14, b
t- 39a/5, une t- 11a/9, lca t- 28a/8, sca t- 13b/6, ishl t- 32b/1, istifr
t- 18b/7, istikrh t- 3a/6, istiml t- 5a/5, ade t- 10a/6, ara t- 37b/16, kr t42b/15, kl t- 6b/3, macn t- 37a/12, melhem t- 7b/1, naar t- 40a/9, pre pre
t- 13b/1, perhz t- 27a/12, pde t- 8b/8, sa t- 41a/3, skin t- 6a/5, fi t34b/9, rb t- 10a/13, tecribe t- 15b/5, telf t- 1b/1, l t- 36a/10, tts t41a/8, un t- 21a/17, ya t- 10b/5, yuma t- 36b/12, yuvala t- 8a/6, ikr t20a/6.

etdretdr-

istikrh etdr- 28a/16.

54

eyleeyle-

a eyle- 2a/7, ar eyle- 8b/9, 10, cem eyle- 29a/9, amur eyle- 12b/9, sca
eyle- 28b/2, ara eyle- 37a/17, kebb eyle- 28a/7, ua eyle- 12a/13, kl eyle26b/3, olan eyle- 34b/5, un eyle- 7a/14, yau eyle- 22b/12, yava eyle- 8b/7.

gelgel-

dnyaya gel- 42a/7, ey gel- 43b/12, an gel- 18b/17, rn gel- 43b/10, lm


addine gel- 43b/3, sdi gel- 17a/2, zor gel- 2a/17.

olol-

a ol- 23b/10, alaca alaca ol- 16a/3, az ol- 43b/12, baas ol- 29a/15, berber
ol- 35b/6, berk ol- 24b/7, b-od ol- 39b/9, cem ol- 16a/15, ceng ol- 43b/16,
mam ol- 4b/7, igit ol- 8b/16, o ol- 43b/10, debe ol- 14b/17, def ol- 3a/15,
domadu ol- 22a/9, donu ol- 1b/7, dklmez ol- 36b/6, dumanlu ol- 4a/15, durm
ol- 10b/5, el degmemi ol- 19b/6, ey ol- 43b/10, ferah ol- 33a/7, fet ol- 11b/15,
ar ol- 43b/14, gebe ol- 31a/8, gicisi ol- 14a/14, grmez ol- 1b/9, cet ol- 8b/8,
mile ol- 22a/10, amr-r ol- 28a/16, arreti ol- 10b/10, l ol- 43a/14, asta
ol- 42a/7, astal ol- 43b/17, yra ol- 12b/11, ol- 15a/4, sca ol- 9a/12,
itinc ol- 43a/12, dir ol- 13a/10, abarcu ol- 1b/9, ab ol- 11a/6, an ol- 5a/3,
anl ol- 1b/8, ara ol- 32a/15, at ol- 43b/13, kel ol- 14a/9, kem ol- 29a/5, ona
ol- 23a/6, ura ol- 43b/15, ural ol- 43b/13, umaz ol- 17a/7, uvvetl ol43b/5, leke ol- 30a/6, mara ol- 18a/1, melhem ol- 19b/15, miyne ol- 43b/14,
mbrek ol- 42a/7, mdm- amr ol- 19a/11, nzilesi ol- 21b/10, rat ol- 13b/12,
afrs ol- 25b/15, ar ol- 5b/15, skin ol- 34b/7, ancu ol- 2b/3, aru ol- 27b/6,
serseme ol- 41b/3, ser ol- 19a/14, sersem ol- 22a/17, sz ol- 21b/15, oulcan ol10b/13, u ol- 21a/12, sdi ol- 32b/7, sst ol- 43a/14, i ol- 10a/17, imi ol- 12b/4,

55

ala ol- 42b/13, tamm ol- 40b/17, a ol- 2b/7, telf ol- 1b/2, tendrst ol- 34b/3,
uyuz ol- 34a/6, uzun ol- 42a/8, vi ol- 25a/5, yamurlu ol- 43b/12, yanus ol25a/12, yaramaz ol- 43b/13, yatm ol- 21b/9, yl ol- 43b/17, yell ol- 43b/16,
yuma ol- 43b/11, yumrca ol- 7a/13, ykl ol- 34b/6, zamet ol- 33b/17,
zametl ol- 13b/13, af ol- 43a/12, zil ol- 18a/2, ikr ol- 15a/1, zor ol- 11b/1.

vrr-

arara vr- 28a/13, uvvet vr- 33b/1.

6. Eylem ekimi

Metin, konusu gerei hastalklar ve onlar tedavi iin nerilen reete


niteliindeki ilalar, karmlar vs.den sz eden bir eserdir. Bu, tedaviye ynelik
eylemlerin ifadesinde daha ok neri slubunun kullanlmasna bal olarak
metindeki baskn ekim, istek ekimidir. Bu ekimi kullanm skl asndan art,
emir ve geni zaman ekimleri izlemektedir. Yukarda belirttiimiz neden dolaysyla
dier ekimlerin pek de sklkla kullanlmad grlmektedir.

Eylem ekimleri iin rnek verilirken, ilgili ekimin btn rneklerine yer
verilmitir. Bylece hangi ekimin daha fazla ve hangisinin daha az kullanld
rneklerden de anlalm olacaktr. Szcklerin gerek ifadesinin ortaya kmas,
ancak iinde bulunduu balam erevesinde gerekleebileceinden; her ekimin
mevcut kiileri iin birer rnek cmleye de ayrca yer verilmitir.

56

6. 1. Geni Zaman ekimi

Metinde geni zaman ekimi, kullanm skl fazla olan bir ekimdir. Metnin
konusu gerei btn kiilere gre ekimine rastlanmamaktadr, rnekler sadece 3.
tekil ve oul kiiyle snrldr. Geni zaman ekimi -Ur ve -Ar ekleriyle
yaplmaktadr.

III. Tekil Kii:

arur 14b/14, dourur 31a/8, durur 7b/5, ssdur 38b/1, alur 28b/5, apanur
27b/15, urtulur 43b/1, yumadur 36a/6, bildrr 41b/12, dklr 11b/2, gelr
43b/3, getrr 39a/3, vrr 34a/13, olur 5a/16, ksrr 27b/15, lr 43b/8, eydr
5b/1, semrr 43a/17, ar 43a/5, uar 27b/15, yanar 27b/15, der 17b/4, gider
33b/12.

n yemek nfidr madeyi ssdur eki enr yazn yse arreti def
de 38b/1
yabn zeytn yan stma dutan deme srse eydr ve sier arsna
srse eydr ve da avratlar yzine srse yumadur boyunda olan babart in
sreler eydr 36a/6

III. Tekil Kii Olumsuzu:

almaz 7b/5.

gresin kim yumrca almaz at durur ssam iegi kkin arasn ve


oan dgesin buday un ile yourasn oca eesin kl iinde biresin da
yourasn zerine urasn ala

57

III. oul Kii:

srerler 35a/7, drler 5a/16.

kim ki gvdesi alaca olsa unnb a yapran dgp aliups ki uluma

srerler birbirine atup gvdesine sre def de

6. 1. 1. Geni Zamann Rivayeti

boaz arsyin dem boaz iinde olurm rumca adna iskedi drler
her kimde olursa a elinden an aldura 28b/9.

6. 1. 2. Geni Zamann art

II. Tekil Kii :

dkerse 16b/4, dilerse 15b/5, isterse 10a/8.

eger dilerse ki demi tecribe desin del midr vey degldr bal vresin
yye eger yrse del degldr ve eger ymezse deldr 15b/5.

58

III. Tekil Kii:

olursa 11a/4, evlenrse 42a/7, drse 13a/2, arsa 7a/16, uarsa 17a/7,
geerse 11a/4, ierse 17a/17, belilerse 33b/12, derlerse 34b/16, yrse 15b/6.

bir kimesne uarsa bu erbetden iresin umaz ola ve eger umazsa bu


erbetden iresin ua 17a/7.

III. Tekil Kii Olumsuzu:

umazsa 17a/7, dimezse 24a/16, gemezse 20b/11, ymezse 15b/6.

her kim adden ziyde uup dimezse b bu englin dgp uyn


iresin 24a/16.

6. 2. Grlen Gemi Zaman

Grlen gemi zamann tek rneine rastlanmaktadr ve III. tekil kiiye dair
bir ekimdir: bildrdi 42a/10.

a sbne ve tel bu gnleri muammedi muafya bildrdi ki ben


isrile bildre

59

6. 3. Anlatlan Gemi Zaman

6. 3. 1. Anlatlan Gemi Zamann art

Anlatlan gemi zaman ekimine dair tek rnek bulunmaktadr: ab olm


ise 10b/3.

eger ab olm ise eski ciyile eski encri aynadup zerine urasn def
de

6. 4. stek ekimi

Metinde en yaygn kullanma sahip olan ekim, -A ekiyle yaplan ekimdir.


Bunun nedeni, metnin balamndan kaynaklanan, -A istek ekinin birok ilevde
kullanlyor olmasdr. Bu ek ounlukla gnmze, tavsiye nitelii de tayan,
gereklilik anlatmyla aktarlabilecek ilevde kullanlmaktadr. Bu ekin metinde kimi
zaman istek, kimi zaman gelecek, kimi zaman art ve kimi zaman da gereklilik
ifadelerinde kullanld grlmektedir.

II. Tekil Kii:

alasn 8b/2, aasn 16a/16, badurasn 6a/8, bulasn 8b/1, damzurasn 5b/1,
dutasn 6a/13, ardurasn 4a/3, avurasn 22b/3, azasn 16b/5, azyasn 23a/12,
azdasn 28b/1, oasn 11b/15, ovasn 16a/3, asn 4b/8, urasn 3b/7, uzadasn
25b/10, yaasn 6a/7, yapdurasn 16b/15, yaturasn 22b/8, yaturdasn 10a/7,
yayasn 24b/12, yourasn 12b/8, boazlayasn 10a/9, bulayasn 11a/16, alayasn
19b/7, darayasn 25b/13, dorayasn 20b/8, layasn 6a/7, azyasn 23a/12, yuyasn
4b/4, biresin 7b/6, dikesin 16b/6, drtesin 6a/14, dtzesin 16b/1, ekesin 7a/12,
eesin 7b/6, bulamac desin 25a/11, ezesin 7b/7, geresin 27b/4, gideresin 25a/14,

60

gresin 7b/4, ieyesin 15b/15, szesin 11b/1, tkresin 8a/14, fresin 4b/14,
endeleyesin 22b/2, deyesin 9a/13, ttzleyesin 22b/17, yyesin 6b/1.

b bun yaup kl dp oyun yayla ardrup az iine drtesin


def de 6a/14.

Metinde istek ekiminde II. tekil kii eki -sIn olarak kullanlmtr. Ancak bir
rnekte bu ekin -sen, bir rnekte de -sun eklinde yazld grlmektedir: eyleyesen
25b/5, oyasun 19b/17.

III. Tekil Kii:

ala 7b/7, asura 11b/14, aa 20a/1, aldura 28b/9, a 36a/1, rde 34a/10,
doura 33b/5, dura 19b/8, dutuna 16b/17, lana 21b/14, aa 16a/3, ala 17a/12,
arara 8b/1, aynada 14a/14, rla 5b/15, olada 33a/15, ouna 13b/12, ua
37a/6, uana 12a/13, nurlana 21b/11, ey ola 43b/10, oturua 13b/8, aa 21b/5,
oa 33a/1, ulana 6a/16, uyana 43b/15, vara 43a/1, yarla 6b/16, yata 34b/6,
yumada 39b/5, yuna 31b/17, yuyna 5a/5, arya 21b/1, balaya 42b/14, balaya
43a/4, alaya 36a/1, anaya 21b/4, aynaya 36b/5, oya 32b/9, ouya 43a/1, uyuya
33b/11, bildre 42a/10, bite 43a/8, egzine 4b/15, eke 35b/10, die 17a/1, dge
10b/11, dkle 36b/1, de 40b/12, eyile 34b/6, gee 2b/1, sdi gele 17a/2, getre
34b/15, gide 11a/9, grne 42b/15, gtre 22a/10, ie 38b/3, kese 23a/11, ldre
37a/3, pie 6b/10, ske 11a/12, srne 34b/16, ie 8b/4, vre 33b/1, yrde 37a/9,
eyneye 33a/12, dye 41a/9, derleye 38b/12, gzleye 16b/1, ileye 28a/6, yye 9b/11,
yriye 11a/7.

az arsyin bgrtlen yapran eyneye nfidr 33a/12.

61

III. oul Kii:

ladalar 17b/1, atalar 17b/2, urudalar 17b/1, vuralar 35b/6, yazalar 13b/3,
ireler 33b/5, sreler 36a/7, ydreler 37a/5, eleyeler 17b/2, isteyeler 42a/11,
yyeler 4b/17.

bir kimsen ek yrleri elleri ayalar dutulsa eek cigerin ydreler ac


arnla eydr 37a/5.

II. Tekil Kii Olumsuzu:

irmeyesin 28a/4, ydrmeyesin 28a/5.

ggercin necisin ve defne yan ve kkrd ardurup bana sresin ve


ala zerine ve ura zerine sresin u irmeyesin ci iresin 28a/4.

III. Tekil Kii Olumsuzu:

amaya 16b/16, bulmaya 42a/7, bulunmaya 10a/9, durmaya 34b/10,


orlamaya 16b/10, srmaya 16b/2, amaya 16b/1, almaya 32a/9, ormaya
42b/12, olmaya 24a/8, oturmaya 28a/6, savamaya 17a/17, uramaya 16a/16,
yatmaya 28a/6, yumaya 27b/10, bilmeye 23b/15, bitmeye 35b/6, derlemeye 34b/16,
dklmeye 43a/10, kr tmeye 42b/15, gelmeye 16b/9, grmeye 4a/15, imeye
26b/16, ymeye 28a/6.

kim ki o derlerse ol udan srne derlemeye 34b/16.

stek ekimi metinde farkl zaman ve anlam ifadeleriyle kullanlabilmektedir.


Bunlar arasnda geni zaman, gelecek zaman, gereklilik, emir ve art ifadeleri
saylabilir. Metin konusuna bal olarak genellikle bir tavsiye ifadesi ierdii iin bu

62

ekim youn olarak kullanlmaktadr. Hatta ayn cmle iinde sral bir ekilde bu
ekim yer almakta ve farkl farkl ifadeler yklenebilmektedir.

a reinden bir aba oya ve yamur uyn oya gnde aynada gn


gce alaya andan ora sze bir aba oya istiml dp her kim yze srse

yuma de ve gz apalar arsa sre def de 36b/11.


Yukardaki cmlede, -A ekiyle oluturulan ekimlerden oya, aynada,
alaya, sze, sre ekimlerinde emir anlam baskn gelmektedir. yuma de,
def de ekimlerinde ise geni zaman ifadesi ar basmaktadr.
l bitmesine kenevr kkin alup aynadup ve ayu yan atup baa sre
a uzada 40a/13.
Bu cmlede ise, sre art ifadesi, uzada ise geni zaman ifadesi
tamaktadr.
her kim ki cn daralsa yarpuz sirkeyile ladup ouna cn rat ola
13b/12.
Yukardaki cmlede ouna art ifadesiyle rat ola ise gelecek/geni
zaman ifadesiyle karlanabilmektedir.
bu ot her kim aynadup ierse serlunda kimse ile savamaya
mcerrebdr 17a/17.
Bu cmlede art ekimi ierse art ekiyle yaplrken, savamaya ekimi
gelecek zaman/geni zaman ifadesini yklenmitir.
her kim ci ip ser olmama isterse urmay kei boynuz ile
aynadup uyn ac arnla ie nfidr 28b/16.
ie ekimi burada emir ifadesindedir ve isin diye anlamlandrlabilir.

63

kim ki ii ab olsa r din ve eb balla aynadasn yau gibi dp


ufrs zerine urasn ol sat ii yriye 11a/7.
aynadasn, urasn ekimlerinde gereklilik anlam sezilmekte, yriye
ise geni zaman ifadesini yklenmektedir.
bir kimsen asraca gelse asramasa ara boyay sirkeyile ardurasn

ouna dura ol sat asura 11b/14.


Bu cmlede yine emre yakn bir tavsiye ifadesi ardurasn ve ouna
dura ekimlerinde kendini gstermektedir. asura ekimi ise geni zaman/gelecek
zaman ifadesini tamaktadr.
kenevr budalarn yatduu yre aasn anda sivri siek uramaya 16a/16.
any dgesin ele geyik yan sresin ylan senden aa 15b/14.
Yukardaki iki cmlede art-geni/gelecek zaman denklii bulunmaktadr. lk
blmde art ifadesi -aasn, sresin-, son blmde ise geni/gelecek zaman
ifadesi -uramaya, aa- kendini gstermektedir.
stek ekimi baz edatlarla (kim, ki) kullanld zaman, -IncA ulacnn
verdii anlam vermektedir.6
gresin kim yumrca almaz at durur ssam iegi kkin arasn ve
oan dgesin buday un ile yourasn oca eesin kl iinde biresin da
yourasn zerine urasn ala 7b/5.
eger yanus olursa kim ymek ymese arpa unn a yayla aynadasn
ya desin arn zerine urasn def 10b/4.
stek ki edatyla birlikte kullanldnda bazen dilek-art anlamn da
vermektedir.7

TMURTA, Faruk Kadri: Eski Trkiye Trkesi, Ankara-2005, s. 145

64

burun ki oa bura uyla aynadup bir ol adar bal atup bir pre bz
ladup yatca burun delklerine oya nfidr 33a/5.
bir bada ki babar a mzy ur defne yapran ve selvi almasn ve
reini dgesin un eyleyp ardurasn ba arp ci ile mukem yuyasn bu un
zerine urasn def de 4a/7.
bir cirat ki eti berber bitmeye yamr yumr ala zerine eek eti vuralar
berber ola 35b/6.
her kim ki yzi gneden vey maradan arara bir z aac bulasn ki
iinde yamur uy ala ol uy alasn sresin yzde olan lekeyi gidere 8a/17.
az ki arya ve hem ulana nany dgp uyn sirkeyile ardurup iesin
def de 6a/16.
bir avratu ki iinden an gele durmaya kelem uyna bir pre sirke at ir
eydr 26a/15.

6. 5. Emir ekimi

Emir II. tekil kii ekimi gnmzde olduu gibi eksiz yaplmaktadr. II.
oul kii ekiminde - eki kullanlrken, III. tekil kii ekiminde ise gnmzde
kullanlan ekin yuvarlak nll ekli olan -sUn ekinin kullanld grlmektedir.

II. Tekil Kii:

al 27a/8, a 36b/8, 41a/8, damzur 26a/16, dg 26b/7, dut 26b/9, drt


26b/3, eyle 26b/13, la 26b/4, i 9b/16, ir 26a/16, ardur 27a/7, at 27a/17, o
27a/13, oy 27a/7, 27a/8, sr 26b/6, ur 26b/7, ya 26b/3.

eb-kr kiiye kendene uyna bal at gze damzur ola 26a/16.

a.g.e. s. 146

65

III. Tekil Kii:

dursun 15a/4, aynasun 36b/9, olsun 16a/12, drtsn 27a/3, erisn 40b/8,
girsn 27b/11, vrsn 28a/13, ysn 13a/1.
kim ki boazlaus arsa yans olsa elinden an aldurasn oan
yapran mercimegle aynadup uyla arara vrsn datlu ymekler ysn ve ac
nesne ymesn 28a/13.

III. Tekil Kii (Olumsuzu)

ditremesn 15a/11, imesn 27b/9, ymesn 28a/14.

kim ki gzleri yaarsa ci imesn ve oan ve kendene ve arma


ymeye ve ban yumaya ve gnede ve ylde ve dtnde durmaya gzleri alnca
27b/9.

II. oul Kii:

ye 32a/4.

made in bimi arma ye nfidr

6. 6. DilekDilek-art ekimi

Dilek-art ekiminde de btn kiilere gre ekim yoktur, sadece II. tekil
kii, III. tekil kii ve III. oul kii ekimi bulunmaktadr. Bu ekim, metinde oka
kullanlan ekimlerden birisidir. Trkiye Trkesinde de aka grlmeyen fakat
derinden derine hissedilen bir -d zaman anlam bu ekime yklenmi

66

anlamlardan birisidir ve metinde bu anlam yaygn bir ekilde sezilmektedir. Bu


yzden tercih edilen ekimlerden birisi olmaktadr.

II. Tekil Kii:

dilese 40a/9, dts tse 37b/15, irse 34a/17, istese 28a/16, srse
34b/2.
serv yapran dts tse sivri siek aa budalarndan aynadup uyn a
aa ve aala drte ara de 37b/15.

III. Tekil Kii:

alsa 2b/10, arsa 39b/6, asa 5a/8, alsa 31b/9, aldursa 43a/13, batsa 22b/12,
baylsa 33a/15, bozulsa 29a/1, bulansa 12b/15, burlsa 19b/11, sa 5b/12, dalasa
2b/17, daralsa 13b/12, domursa 34a/8, dutsa 13a/17, dklse 19b/4, alansa 35b/14,
orlasa 16b/9, srsa 3a/3, abarsa 13b/8, alsa 5a/8, ararsa 25b/16, aynasa 19a/9,
zarsa 19a/3, osa 32b/6, ounsa 13b/12, usa 9b/1, olsa 30b/1, osa 2b/10,
oulsa 13b/15, alnsa 18b/8, ararsa 19a/7, arplansa 31a/16, osa 36a/11, ulasa
32a/9, ulansa 18a/9, tutulsa 3a/7, urasa 22a/2, uvansa 19b/7, vursa 34b/11, yasa
36b/5, yansa 14b/6, yaralansa 6b/3, yarlsa 18a/17, yaarsa 23b/9, yusa 32a/7,
yumrulansa 10b/6, belilese 15b/4, belrse 12a/5, eynese 32a/1, ditrese 15a/10,
dklse 25b/13, dkrse 39b/6, dse 18b/14, gese 2a/16, gelse 2a/17, gerekse
13a/1, giise 22a/7, girse 20a/10, gitse 42a/8, ggerse 18a/13, gtrse 42b/11, ise
28b/14, inse 18a/10, irilense 5a/7, iese 25a/8, ilese 20a/17, kesilse 23b/5, ksrse
18a/9, lse 40b/11, ie 20b/13, tkrse 6b/17, se 18a/5, yse 33a/16, yllense
31b/8.
her kim uyurken ve otururken belilese unduz aysn ve deve yregin ve
necisini dgp bir yre cem dp yedresin eydr 15b/4.

67

III. oul Kii:

aulasalar 3a/2, ursalar 19b/10, dgseler 2b/10, yedrseler 35b/2.


her kim azndan alyr asa san dutup birp yedrseler def de
35b/2.

III. oul Kii (Olumsuzu):

didrmeseler 24b/1.
her kim uup didrmeseler eski peynri ovasn ve a oan dgp a
yayla ava iinde avurasn bir bz iine oyup or zerine oyasn def de

6. 7. Gereklilik ekimi

Metinde gereklilik ifadesi tayan bir ek bulunmamakta fakat, gereklilik


ifadesi tayan yaplar bulunmaktadr. Bu yaplar gerekdr ki, -mAk gerek ve
olsa gerekdr yaplardr.
ula arya ve ar ola gerekdr ki tze yarpuz dgp uyn alup ulaa
damzurasn nfidr 5b/16.
her kim ki iinde arreti olsa gerekdr ki z yapran ve andz ve alya
ve arpa unn ve tze aba bunlar cem dp dgp ya gibi desin arn zerine
urasn def de 10b/8.
defne yemiin bir lmege oya iine u oya ve kebere kkin oya kisin
aynada zerine ya cem olsa gerekdr ol ya alup ba arsna l de 36a/10.

68

zift ya bir lmege zifti oya ve zeyt ya oya bir pre u oya lmeg
azna oyun yapausn a andan ora ocaa o aynasun anu dtni yapauda

cem olsa gerekdr yapauy up yan arup uyuza sre eydr 36b/9.
bu eyymlarda bir kimse asta olsa at bulmaya evlenrse mbrek
olmaya olan dnyaya gelse mri uzun olmaya sefere gitse gr gelmeye bu gnler
cim ie yaramazdur aer etmek gerekdr 42a/8.

7. Eylemsiler

7. 1. Mastarlar

-mAK

her ne i ki dutma isteyeler atma ve alma ve bin ve nik ve muallime


olan vrmek ve sefere ve ticrete her ne ki mad eydr 42a/11.
a aal boyama in prnr kkin aynadup oyulunca ve birez kl
atup aam aa ve aala sre ara eyleye 37a/16.
olan dourma in 30a/15.
yaturken orlamama in 3a/5.
bir kimesneyi uduz dalasa arma ymek ve dgp arret zerine

oma nfidr 32a/6.


o uyuma in 30a/10.
belilemek in 2b/16.
avrat ki gebe ola arnndaki olan rkek midr z mdur bilmek dilese
yzine naar desin 40a/9.
ve zeytn yapran eynemek da nfidr 6b/7.
eger tecribe etmek isterse bir oyun ki aladan zameti ola ammma
oyasn 10a/8.

69

preyi gidermek isterse ac defne yapran uya oyasn bir gece dura ol
udan her nereye dkerse bre almayup rla 16b/3.
defne kki abn ciyile aynadup ie menede olan a ara ve da
ciger arsna ol ciden imek eydr 36a/14.
Metinde -mAK mastarnn zerine lk eki getirilerek yeni adlar
tretilebildii grlmektedir.

gerinmekligi: ygirmi altnc gn eydr alar gerinmekligi def de


43b/6.

-mA

yalar armas beynndadur 35b/17.


mercimegi avaya oyup avurasn balla ardrup yyesin az arsna ve

ulanmamasna nfidr 6b/2.


a uzamasyin 18b/13.
made azmamasyin 33a/4.

7. 2. Ortalar

-An

-An eki Trkiye Trkesinde ok yaygn kullanma sahip olan bir orta ekidir
ve metinde de yaygn olarak kullanlmaktadr.
aalara dolaan arma 3b/12, stma dutan deme 13a/9, abaran mara
13b/9, zaran yre 3b/6, debe olan demi 14b/17, gicisi olan baa 14a/14, yanan

70

yre 14b/7, tataya yapan bal mmn 8a/1, yumurlanan renc 12a/5, ayrda biten
alemi 10b/16, a den gze 4b/4, avrat arnnda len olan 31a/13.
olan douran avrat arplansa ol udan ireler tz doura 33b/5.
dklen aa ve aala sre dklmez ola 36b/6.
kim ki sierleri bozulsa arsiln kemgin yaup dgp zeyt yayla
ardurup bozlan sier zerine sre nfidr 29a/2.
Metinde ortalarn adlam ekilde kullanmlarna ska rastlanmaktadr. -An
orta ekiyle olumu adlam yaplar da yaygndr.
sidgi durana 35a/11, sidgi dutulana 31a/10, oulcan olana 37b/8, ylan
oana 37a/15, yanana 38a/14, dkleni 43a/10, iinden an geene 34a/17, an
gidene 31b/8, zehir iene 38a/13, an tkren 32b/11.

-dUK

-dUK orta eki metin ierisinde bal bana orta grevinde yer almamakla
beraber -mAdUK yapsnda olumsuz taban zerine gelerek baka bir orta yaps
olutururken kullanlmaktadr. Ayrca bu orta ekinin adlam biimde kullanm
olduka yaygndr.
an adu arafna 6a/4, rdu yre 14a/5, ancu oldu yre 26b/6, ar
odu yre 16a/12, yatdu vat 16b/9, ddkleri otu 3b/17, telf tdkleri
kitbdur 1b/1, ikr tdgi bblar 17b/4, szdg yre 16a/11, ddgm uyla
12a/10, atladu in 40b/7, dudan ora 10a/2, sovududan ora 12b/7, oat
yududan ora 4a/1, atlan bildg adar 8a/14.

71

-mAdUK

Olumsuz taban zerine gelen -dUK orta eki szce -m anlamn


yklemektedir.
yunmadu oyun yin yaup zeyt yana bulayasn ufrs an dem
ufrsna oyasn eydr 15b/2.
kim ki nzilesi olsa gzleri donu olsa oat grmese kendene uyn el

degmedk balla ardurup gz zerine urasn donu gz nurlana 21b/10.


gz ki bahnel ola Clins ekm eydr ylan ba yapran dgp
arasn dtn grmedk balla cem desin gze sresin def de 5a/2.
Metinde bir tek yerde -mAdUK adlam olarak kullanlmaktadr: anadan
domadu ola 22a/9.
-mI
batm kemik 33a/9, ab m arpay 7a/9, dutmam uva enr 11b/2,
dutulm vz 2a/6, elekden gemi arpa unyla 12b/13, oturum zafirn 13b/9,
syinmemi kire 21b/5, uzlanmam oyun yayla 21a/12.
her kim ki ayalar ie uzlu uy aynadup ayalar yuyasn rnalarn
kese ve kelerin azyasn da uva dgesin imi ayalara ekesin eydr
23a/12.
made in bimi arma ye nfidr 32a/4.
biberi ve dglmi daru ve sirke ve bal cmlesin ardrp her ab ie
nfidr 27a/1.
Adlam durumda kullanlmasna rnekler aada yer almaktadr:
mam ola 4b/7, el degmemi ola 3a/12, u durm ola 10b/5, imi olsa
10b/10.

72

-AcAK

Metinde adet adlam biimden baka, sadece tek yerde bu ortacn


rneine rastlanmaktadr.
bir kimesne iri iese kettn tomn ve aradvlegin tomn ve kerefs
tomn balla aynadup her yataca vat z adar ydr nfidr 27a/10.
Bu orta ekinin getii adlam biimler ise yledir: asraca gelse
11b/13, aracan 42b/17, rtecek adar 21b/5.

-r

-r orta ekine dair rnekler aadaki gibidir:

donu grr gz in serv aac yapran dgp bal atup gz apa


zerine oya nfidr 40b/1.
ab m drt avu ac bdam aynar uyla alaya i abn ara
aa havn iinde dge 36a/1.
her kim ki yumrca olursa ayrlarda olan az arasnda biter am

yapran ve arma apn zeyt yayla aynadup ve bir pre bal mm atup ince
bzden szesin 12b/6.
Ayrca metinde, bu orta ekinin adlam biimde yer ald bir rnek de yer
almaktadr: arur gibi 36a/7.

-mAz

Metinde bu orta adlam biimleri dnda, iki yerde gemektedir.


ard aacnu yan oat grmez gze sre nfidr 36a/17.

73

dilik in apanmaz kelem yapran azuda eyneyp uyn azuda


dutasn 8a/13.
Metinde, -mAz orta ekinin adlam biimde kullanmlar da bulunmaktadr:
umaz ola 17a/7, dklmez ola 36b/6, grmez ola 1b/9.

7. 3. Ulalar

-IcAK

Ula

eki

olan

ve

Trkiye

Trkesindeki

anlam

-IncA

ekiyle

karlanabilecek olan bu ekin rnekleri aadaki gibidir:


gne paranbu adlu burcdan ca armaa r etmek gerek 43a/4.
kim ki afrs olsa uyudan alca gzleri ararsa 25b/16.
avun ve tomn dge uyn ala buday unyla ardura gnde uruda

cet olca avratlar anula yzin yuya yuma der 39a/12.


macn de ymek yr olan olca aa bir fndu midr ydreler
emizce olca anas ki fndu midr yye bir abda 37a/12.
burun ki oa bura uyla aynadup bir ol adar bal atup bir pre bz
ladup yatca burun delklerine oya nfidr 33a/6.
mrl her kim yse o uyuya amm yunmadu mrldur yunca
maarrat gider 33b/11.
datlusyla ekisin bir yre cem dp yyicek cem emra eydr 38b/2.

-IncA

Trkiye Trkesinde anlam olarak -A kadar yapsyla karlanabilecek olan


bu ula ekine dair rnekler unlardr:

74

ora otn dgp aynada paydan bir pay alnca ac arnla iresin
def de 23a/1.
kel ba in ban azdasn gl uyyla ve pnla ban yuyasn ovasn

anaynca andanora sca eyleyp tekrr ban yuyasn 28b/2.


kim ki gzleri yaarsa ci imesn ve oan ve kendene ve arma
ymeye ve ban yumaya ve gnede ve ylde ve dtnde durmaya gzleri alnca
27b/10.
ba arsyin arma yapran urudup dgp zeyt yayla ardurup
bir bze sresin da aln zerine bir aadan bir aaa varnca ya gibi urasn
def de 21a/15.
a aal boyama in prnr kkin aynadup oyulunca ve birez kl
atup aam aa ve aala sre ara eyleye 37a/16.
kim ki arnnda vey yreginde bir mara olsa kei boynuz ekirdegin
uyla aynadasn eriyince andan ora iresin nfidr 21b/17.

-mAzdAn

armazdan evvel 43a/1, stma dutmazdan evvel 13a/4.

-ken

-ken ula eki, incelenen metinde kimi zaman szce birleik, kimi zaman da
ayr olarak yazlmaktadr.
kendsini bilmeziken 28a/17, otururken 15b/4, uyurken 16b/10, yaturken
3a/5, am iken 6a/12, sca iken 5b/4, tze iken 14b/2.

-A
-A, ekiyle oluturulan ulalar, gnmzde gl-e gl-e, ko-a ko-a gibi baz
tekrarl kullanmlarla, cmlede zarf grevinde yer alrlar. Bundan baka birleik

75

eylem (tasviri fiil) yapmada da kullanlrlar. Metinde ikileme eklindeki tekrarl


kullanm bulunmamakta, bu ulalarn sadece birleik eylem yapmnda kullanld
grlmektedir. Srerlik ifadeli birleik eylemlerde, yardmc eylemlerden nce -A
ula ekinin kullanld rnekler mevcuttur.
aa oyasn 16a/4, ouna dura 11b/14.
Yeterlik ifadeli birleik eylemin olumsuzu, u- eyleminin olumsuz biimi
kullanlarak yaplr ve metinde bu biimde -A younlukta olmak zere -I ve -U
ulalar kullanlmaktadr.
asramasa 11b/14, dutamasalar 2a/15, asrmasa 2b/2, ieyimese 22b/14,
derleymese 38b/12.

-I, -U
Bu ula ekleri metinde, yeterlik ve srerlik ifade eden birleik eylemler
yaplrken kullanlmaktadr. Yeterlik ifadesinin bulunduu birleik eylemlerde bilyardmc eyleminden nce -I ve -U ula eklerinin kullanld grlmektedir:
atlan bildg 8a/14, atlanu bildke 8a/2.
Srerlik ifadeli birleik eylemlerde -A, -U, ve -I ekleri oy- ve dur- yardmc
eylemlerinden nce kullanlmaktadr.
balayu oyasn 6a/8, ur oyasn 9b/7.

-dUKCA

cet oldua 8b/8.

76

lupanariya otn ve bura unn oyun diyile ardurup bir kiirek pde
desin cet oldua ucndan kesp ezesin yze sresin ar eyleye
atlanu bildke 8a/2.
ovan iinde tataya yapan bal mmn ve kiras aacnu azn alup bir
aya oyup or zerine oyup azu iine dts desin atlanu bildke nfidr

-Up

alup 3a/13, ip 1b/14, baturup 28b/17, buladrup 11a/16, alup 8b/17,


ardurup 3b/7, atup 7b/15, aynadup 5a/9, ovup 4b/13, alup 15a/4, up 36b/9,
oyup 10a/12, urup 19b/4, yaup 3a/16, birp 12b/13, dgp 3b/3, irp 10a/9,
kesp 8b/9, srp 12b/8, szp 11a/8.

kekik kkin urudup bal erbetiyile ire ksrge yet eydr 17a/6.
oan or zerine birp havna oyup dgesin elekden gemi arpa
unyla yourup yau dp zerine urasn nfidr 12b/14.
yarm ba arsyin on ouz dne biberi ve gnlk ve ggercin necisin

dgp elekden gerp sirkeyile yourasn 28a/15.


-Up ula eki srekli olarak yuvarlak nll yazlrken birka rnekte dz
nll ekilde yer ald dikkati ekmektedir: abn arp 9b/16, ardurp 6b/17.

77

ENVENV-I EMR

1b

Bismillhir-ramnir-ram

(1) Kitb Clins Millet ve Bur ekm env- emr in telf tdkleri
kitbdur ki alt yz drt (2) bb zre telf olmdur Bb1 ba arsyin Bb2 yarm
ba arsyin (3) Bb3 oa in Bb4 rtleme
in Bb5 yzde olan
arl in (4) Bb6 ba arsyin Bb7 kehleyi gidermegin Bb8 yarm ba
arsyin (5) Bb9 dumau in Bb10 ba arsyin Bb11 bada olan datlu
uyuz in (6) Bb12 yzde olan igit in Bb13 gz ki dumanl gre Bb14 gz ki
zl ve eik ola (7) grmeye Bb15 gz ki donu ola grmeye Bb16 gze a de
(8) ola Bb18 ba egzile Bb19 gz ki bahneli ola Bb20
Bb17 gz ki beik8
gz ki ii anl ola Bb21 (9) gz ki grmez ola Bb22 mora abarcu ola Bb23
gz arsyin Bb 24 gz arsyin (10) Bb25 nev-i dger gz arsyin
Bb26 ula in Bb 27 ula arsyin (11) Bb28 ula ardnda olan i in
Bb29 ula arsyin Bb30 ula arsyin (12) Bb31 ula arup iitmese
Bb32 burun arsyin Bb 33 burun an durmasa (13) Bb34 burun ki oa
Bb35 burun ann didrmegin Bb36 dil arsyin Bb37 az arsyin
Bb38 az ars in Bb39 dil ip yarlsa (14) Bb40 az ousn def
etmegin Bb41 duda atlamasyin Bb42

2a

(1) azda arret olsa Bb43 kim ki aznu ii ise Bb44 her kim an (2)
tkrse Bb45 di arsyin Bb46 boazda olan balam in Bb47 (3) boazlau
arsyin Bb48 esede ve y boynnda yumruca olsa Bb49 (4) omuz
arsyin Bb50 boyn iin Bb51 her kim boynnda yumrca nesne sa (5)
Bb52 ksrk in Bb53 ksrk in Bb54 ksrk in Bb55 (6) temreg in
8

biik biiminde yazlmas gereken szck, beik yazlmtr.

78

Bb56 dutulm vz in Bb57 dilik in Bb58 yz kim arara (7) Bb59 rtleme

in Bb60 at ksrk in Bb61 yzi a eylemek in (8) Bb62 arl


in Bb63 stma in Bb64 igit in Bb65 (9) arl in Bb66 ura
arsyin Bb67 afr in Bb68 (10) ura zametiyin Bb69 made nesneyi
abl etmeyp usa Bb70 (11) ura zametiyin Bb71 nefes in Bb72
boaz arsyin Bb73 (12) bar zametiyin Bb74 ala in Bb75 yrek
arsyin Bb76 (13) ciger arsyin Bb77 i arsyin Bb78 isl in
Bb79 imi olan (14) arn in Bb80 her kim ki iinde arreti olsa Bb81
kim ki arn imi (15) olsa Bb82 her kim ki iinde an gee Bb83 her kim
ki ii gee dutamasalar Bb84 (16) her kim ki ii gese ve arreti olsa Bb85
ab in Bb86 kim ki inden an (17) gese Bb87 ab in Bb88
Bb88 ab in
Bb89 her kim ki iinden zr gelse

2b

(1) Bb90 kim ki iinden an gee Bb91 ab in Bb92 i arsyin (2)


Bb93 ancu in Bb94 oura arsyin Bb95 bir kimse asrmasa (3) Bb96
kim ki bgrinde ancu olsa Bb97 kim ki gvdesinde ban gibi nesne sa (4)
Bb98 yumruca in Bb99 bbrek arsyin Bb100 kim ki bo yrleri arsa
(5) Bb101 gbek arsyin Bb102 ancu in Bb103 arn iiyin Bb104 (6)
yumruca in Bb105 yra in Bb106 oulcan in Bb107
Bb107 stma in (7)
Bb108 gnde bir dutan stma in Bb109 sidgi dutulsa Bb110 sidgi (8)
yolnda a olsa Bb111 sidgi dutulsa Bb112 her kim dege iese Bb113 (9)
kim ki gvdesi zl zl ise Bb114 kim ki gvdesinde alaca belrse Bb115
(10) her kim ki cn daralsa Bb116 yara in ki dgseler Bb117 bir yara ki osa
gr alsa Bb118 (11) her kim dvice olsa Bb119 her kim ki bevsirise Bb120
dnel uyuz in Bb121 demreg ve kel in (12) Bb122 kehle in Bb123 kel
in Bb124 temreg in Bb125 kehle in Bb126 kel in (13) Bb127 yanu
in Bb128 l ve bua yarasyin Bb129 l yarasyin Bb130 (14) debe
in Bb131 ya iiyin Bb132 meflc in Bb133 yra in9 Bb134 (15)
9

Sayfa dna yrc yazlm.

79

ufrs10 an in Bb135 dbrinde arreti olsa Bb136 ufrs yar sa (16)


Bb137 belilemek in Bb138 kpek srsa Bb139 uduz dalasa (17) Bb140
kpek srsa Bb141 uduz dalasa Bb142 ylan srsa Bb143

3a

(1) ylan ininden ova Bb144 ylan b-od etmek in Bb145 ylan srsa (2)
Bb146 bir kimesneyi aulasalar Bb147 ylan ve arebi ininden redd etmegin
(3) Bb148 aru srsa Bb149 sivrisiegi bir yre cem etmegin Bb150 (4) ovan
ars amama in Bb151 pre def etmegin Bb152 sivrisiegi (5) def
etmegin Bb153 yaturken orlamama in Bb154 uyumayan dem in (6)
Bb155 her kim isterse avratdan istikrh de Bb156 bir avrat ki z (7) olan gibi
ola Bb157 avratu sdi kesilmemegin Bb158 avratu ki ay (8) tutulsa
Bb159 igit in Bb160 ab in Bb161 cim uvvetiyin (9) Bb162
oulcan in Bb163 ab in Bb164 az arsyin Bb165 (10) szyin
Bb166 arl in Bb167 ala in Bb1 (11) ba arsyin ki issiden ve y
arbdan ve y afrdan vey ammmdan ola gl (12)
(12) uyn ve aya orun ve
gl yan ve ig bal kim el degmemi ola ve tze aba dgp uyn (13) alup
bunlar bir yre cem dp baa sresin nfidr amm ds mril ola ve y tze
(14) aba ola eger gnleri olsa sezb dgp uyn alup ve od grmedk ig bal
(15) ve az yan ve avu yan cem dp baa sresin def ola Bb2 (16) yarm
ba arsyin iri ot kkin yaup kl desin zeyt yana ardurasn baa (17)
sresin def de nev-i dger ya alem abn sirkeyile aynadasn baa sresin def
de

3b

(1) nev-i dger yabn encri yapran balla aynadasn baa sresin def de nev-i
(2) dger kirpi derisin yaup kl desin da zeyt yan atup baa sresin def de
10

afr yazlmas gerekirken ufr yazlmtr. Metin boyunca ufr szc bu ekilde
yazld yerlerde aynen gsterilmi, deiiklie gidilmemitir.

80

(3) Bb3 bau oan gidermegin prnr kkin dgp sirke ile aynadup (4)
uyn baa sresin nfidr Bb4 rtleme
in yabn zeytnu yapran (5)
dgesin i zerine urasn nfidr nev-i dger aya orun ve zy
dgp


(6) cem dp zaran yre urasn nfidr nev-i dger andrlnu
yapran (7) dgesin kepegile ardrup i zerine urasn nfidr Bb5 (8) arl
in ar ve tny ciyile bira kerre ie def de nev-i dger (9)
arslan tomn dgp bira kerre ciyile iresin def de Bb6 (10)
ba arsyin b yapran dgesin ba zerine oyasn def de nev-i dger (11)
tze bdam dgesin baa urasn def de nev-i dger zeyt yan sirkeyile ardrup
(12) baa sresin def de Bb7 kehle in aalara dolaan arma (13) azn
dgesin suya oyasn uyn baa sresin def de nev-i dger ac (14) defne yapran
dgesin uyn arasn baa sresin def de Bb8 (15) yarm ba arsyin slgi
gnde urudasn on be dne biberi dgesin slge (16) ardurasn sirkeyile baa
ddkleri otu tomn
sresin def de Bb9 ba dumausyin (17) mirla
azla ve kimnnla ve uzla ve it zmin ve yedi dne

4a

(1) mz cmlesin dgp bir yre cem dp yourasn ba oat yududan ora
baa (2) urasn atlan bildgi adar oyasn nfidr Bb10 ba arsyin (3) ac
bdam dgesin azla sirkeyile ardurasn ba zerine urasn def de (4) nev-i
dger prasa ban dgesin zeyt yayla ardurasn baa sresin (5) def de Bb11
kel ba in Clins ekm eydr kel ba yuyup geyik yan (6) sresin ve zerine
rein urasn def der nev-i dger bir bada ki ba--(7)-bar
a mzy ur defne
(7)
yapran ve selvi almasn ve reini dgesin un eyleyp (8) ardurasn ba arp ci
ile mukem yuyasn bu un zerine urasn (9) def de nev-i dger defne yapran ve
bgrtlen yapran alasn uyla aynadasn (10) baa sresin def de Bb12 yzde
olan igit in Clins (11) ekm eydr z yapran vey z aac abn yaup
kl desin sirkeyile ve zeyt yayla (12) ardurasn melhem gibi ola ol melhemden
yze sresin def de nev-i dger (13) ggercin necisin ve kli sirkeyile ardurup
yze sresin yzde olan igiti gidere (14) nev-i dger buday etmegin iin yaasn

81

kl desin sirkeyile ardurasn (15) yze sresin def de Bb13 gz kim dumanlu
olup oat grmeye Clins (16) ekm eydr varam yapran dgesin gz zerine
urasn donun def de Bb14 (17) gz ki zl ve iik ola Clins ekm eydr
aya orun dgesin gz zerine oyasn

4b

(1) def de Bb15 gz kim donu ola Clins ekm eydr mlaary11

azuda (2) eyneyesin gz zerine urasn donun def de nev-i dger tirfil
yapran dgesin (3) gz zerine oyasn def de nev-i dger varam yapran
dgesin uyn arasn (4) gzleri yuyasn donu gide Bb16 a den gze ttiyy
dgesin avrat (5) sdine ardurasn gze sresin def nev-i dger arma
yapran dgp (6) uyn arasn stbecile ardurasn apalar zerine oyasn
def de nev-i (7) dger mrl yapran dgesin uyn arasn balla dtnile
mam ola (8) bir bez iine oyasn asn gz zerine sresin def de nev-i
dger ayu din (9) ve leglek bon ve keklik din davancl din cem desin gze
sresin def de (10) Bb17 gz kim beik ola kerefsi dgesin etmek ii ile cem
desin gz zerine (11) oyasn def de nev-i dger zafirn balla ve yumurda
ayla cem desin gz zerine (12) oyasn def de nev-i dger at vey bir ayr

ayvn gzine a dse uzun necisin (13) ve usturultu


necisin12 vey a
ggercin necisin ovup un dp mara oyup (14) gze fresin def de nev-i
dger sierl yapra kkin ve mre
kkin ve ylimara yapra (15) uyn
ardurup gze sresin eydr Bb18 ba egzine sezb ve ora (16) ot ve mre

ot ciyile oyup aynadasn y uyla aynadasn uyn iresin (17)
def de nev-i dger az ve aryustafzeyi13
yyeler egzilmesin def

de

11

Satr arasna, szcn hemen altna ora ot yazlm.


4b/13. satrda iki kez geen ve necisin olmas gereken szck, nicesin biiminde yazlmtr.
13
Burada arvastafza yazlm ancak metinde yaygn olan yazm aryustafze olduu iin yaygn
olan yazm alnmtr.
12

82

5a

(1) Bb19 gz ki bahnel ola Clins ekm eydr ylan ba yapran dgp (2)
arasn dtn grmedk balla cem desin gze sresin def de Bb20 (3) gzde
ki an ola Clins ekm eydr tze nnay dgp mre
kkin bile dgp
(4) ardurup anlu gz zerine urasn def de Bb21 eb-kr in (5) kekik
tomndan ve yaprandan bira gn istiml de yuyna eydr nev-i dger (6)
donu gz ki grmez ola kekik tomn ve yapran bira gn istiml de eydr
(7) Bb22 mora14 abarcu in Clins eydr aan kim yumruca iri--(8)-lense
(8)
asa ii ovu alsa ol derde rumca yalupi
ddkleri ota r yan (9) ve arca
bal mm ve zeyt ya ardurup aynadup melhem dp ince kettn (10) bezinden
szesin zerine sresin am azn zerine ekesin def de (11) Bb23 gz
arsyin Clins eydr gl yapran aynadup sca sca (12) gz zerine
urasn def de nev-i dger apanya
ddkleri ot (13) dgp uyn arup
gze sresin ne adar uza olursa gre (14) Bb24 gz arsyin lfury

dgp uyn alup dtn grmedk (15) balla ardrup aryan15 gze her gce
sresin yet mcerrebdr Bb25 (16) gz arsyin milt drler tarlalarda
olur iegin dgp ve yumurda arusn (17) ardurup gz zerine urasn def de
Bb26

5b

(1) ula arsyin Clins ekm eydr z yan ve bdam yan ardurup
ula iine damzurasn (2) arsn def de nev-i dger uzun din ulaa
damzurasn nfidr nev-i dger (3) davan din ve erkek olan sdin cem dp
ulaa damzurasn nfidr nev-i dger (4) oan uyn zeyt yayla aynadup
sca iken ulaa damzurasn nfidr ve gze kim a de (5) iine damzurasn
nfidr Bb27 ula arsyin defne yan ulaa damzurasn (6) nfidr nev-i
dger tze aba uyn arasn ulaa damzurasn def de Bb28 (7) ula ardnda
14

mora yerine morca yazlmtr.


Metinde aryan yazlmas gereken szck, yedi yerde aran, on yerde aryan eklinde
yazlmtr. Yaygn olan yazm esas alnmtr.
15

83

olan i in buday etmegi iin ve r ya yourup i zerine oyasn def de


(8) Bb29 ula arsyin Clins eydr kimnn dgp zeyt yayla ardurup
(9) ula zerine oyasn def de nev-i dger aradvlegi16 yapran dgp uyn
arup ulaa (10) damzurasn def de nev-i dger sezb17 dgp zeyt yayla
ardurup ulaa damzura--(11)-sn
nfidr nev-i dger kendeneyi dgp uyn
(11)
arup zeyt yayla ardrup ulaa (12) damzurasn def de Bb30 ula
arsyin ula inde dneler sa ula (13) iine bdam yan damzurasn def
de nev-i dger oan uyn zeyt yayla ardrup (14) sca dp urasn def de
nev-i dger eger ki ula urtlu olursa kebere yapran (15) dgp uyn arp
ulaa damzurasn urtlar rla Bb31 ula arya ve a--(16)-r
ola gerekdr ki
(16)
tze yarpuz18 dgp uyn alup ulaa damzurasn nfidr nev-i (17) dger tze
nany dgp uyn alup balla ardrup ulaa damzura nfidr

6a

(1) Bb32 burun arsyin ve geiz ousyin arma yapran dgp (2) uyn
buruna ve geiz iine damzurasn def de nev-i dger azamurnuy
dgp
avrat (3) sdiyile ardrup burun iine damzurasn def de Bb33 burun an
durmasa (4) yabn zeytn yapran dgp uyn burnu an adu arafna
damzurasn def de nev-i (5) dger nany dgp burun zerine oyasn skin de
nev-i dger smkl bcek (6) abun artlayup havana oyup dgp sirkeyile
ardurasn burun zerine ve hem alnna oyasn (7) ve zifti ve sngeri yaasn kl
desin sirkeyile ardurasn oyun yiyile layasn dglmi (8) bcegi zerine
kim burun elin zerindedr badurasn balayu oyasn nfidr Bb34 (9) burun ki
oa ara arma yapran dgp uyn alup burun iine damzurasn eydr (10)
nev-i dger varamy dgp uyn zafirnla burun iine oyasn def de Bb35
(11) burun ann didrmegin nany dgp uyn alup burun iine damzura an
dura Bb36 (12) dil arsyin dil ip dil stnde abarcular olursa ara zeytn
m iken eyneyp (13) az iinde dutasn def de nev-i dger b bun yaup
16

Szcn zerine iaret konulmu, sayfa kenarna ebcehil arpuz yazlmtr.


Szcn zerine iaret konulmu, sayfa kenarna u teresi yazlmtr.
18
Szcn zerine iaret konulmu, sayfa kenarna nana yazlmtr.
17

84

kl dp oyun yayla (14) ardrup az iine drtesin def de nev-i dger


tomn dgp eski (15) balla ardurup az iine oyasn def
mirlanu
de Bb37 az arsyin az ki (16) arya ve hem ulana nany dgp uyn
sirkeyile ardurup iesin def de nev-i (17) dger b bunu englini dgp
uyn ie def de ve eki enr uyn ie

6b

(1) def de nev-i dger mercimegi avaya oyup avurasn balla ardrup yyesin
az (2) arsna ve ulanmamasna nfidr Bb38 az arsyin ki azda bir
nesne sa (3) y yaralansa kd yaup kl de kinmomoy
dgp un
desin ve ur gl yapran (4) dgp un desin birbiriyile ardurup her ab ve
her aam azua oyasn def de (5) Bb39 dil ip yarlsa nany dgp uyn
yapran dgp

dil zerine sresin def de (6) nev-i dger mncrananu
balla ardurup dil zerine oyasn (7) eydr ve zeytn yapran eynemek da
nfidr Bb40 az ousn def etmegin uru (8) defne yapran dgp ve
kerefs tomn dgp ve kebereyi dgp cmlesin un dp balla (9) ardurup
yyesin eydr nev-i dger bgrtlen tefegin ciyile aynadasn (10) merr pie
ol tefegden yyesin nfidr nev-i dger az ve kerefs tomn ardrup (11)
beneve arbyla azua oyasn nfidr Bb41 duda atlamasyin yeil
mzy (12) dgp azu ve am az ve kirs aacnu zamu ve z yan
cmlesin cem dp (13) melhem dp dudaa sresin def de nev-i dger kettn
tomn dgp balla ardurup (14) duda zerine oyasn def de Bb42 azda
arret olsa ise nua (15) dir olmasa nany dgp dil zerine urasn arretin
def de Bb43 kim ki aznu (16) ii ve aras ise dudalar yarla uvyy

dgp uyn arasn uyn zafirn (17) ve nieste ardurp sresin


nfidr Bb44 her kim an tkrse urayuy

85

7a
(1) dgp ezesin iresin nfidr nev-i dger derakondya19 uyla ie
ddkleri aya eze uyla ie eydr Bb45 (3) di
nfidr (2) nev-i dger vul20
arsyin a ebe gmecin kkin sirkeyile aynadup az iinde duta eydr
nev-i (4) dger bgrtlen yapran eynese eydr nev-i dger kebereyi eynese
nfidr (5) dger ve enr aacnu21 yapran uyla aynadasn uyn azua
dutasn nfidr (6) nev-i dger zeytn aacnu yapran eynese nfidr nev-i
dger bgrtlen kkin (7) dgesin uyn azua oyasn di arsn def de nev-i
dger ur yarpuz22 dgesin (8) uzla ardurasn def de Bbb46 boazda olan
balam in sran (9) dikeni tomn ve ab m arpay dgesin balla ve skerle
ardurup yyesin boazda olan balam (10) def de nev-i dger zafirn a
yayla ardrasn boaz dolaysna sresin (11) def de Bb47 boazlaunu i
yzi arsa a yan sresin (12) zerine uz ekesin def de nev-i dger ve termbi
ki kekikdr uru encrile ne adar (13) yrise yet nfidr Bb48 esede vey
boynnda yumrca olsa arnuulusu23 ( 14) otn dgesin ve yabn atme
iegin yapran dgp un eyleyesin ve kettn tomn dgp (15) bunlarula cem
desin yumrca zerine oyasn def de nev-i dger aan bir kiin (16)
boaznda ve esesinde yumrca arsa almasa deiz yngecin yaup kl desin
(17) ve m encri dgesin kle ardurasn ve ayr yngeci aynadup bunu
uyyla

7b
(1) dglmi encri ve engece
kkin ardurup melhem de yumrca zerine
urasn def de (2) nev-i dger uru nany dgesin ve k yaup kl desin


balla ardrup (3) zerine oyasn nfidr nev-i dger mncrananu

yapran yaup kl desin (4) yumrca yuyasn zerine bu kli oyasn nfidr
19

Satr arasna, szcn hemen altna ylan ba yazlmtr.


Szcn zerine iaret konulmu, sayfa kenarna gil-i ermen yazlmtr.
21
Metinde aacnu biiminde yazlmas gereken szck, aanu olarak yazlmtr.
22
Szcn zerine iaret konulmu, sayfa kenarna nana yazlmtr.
23
Satr arasna, szcn stne uz ula yazlmtr.
20

86

nev-i dger gresin kim (5) yumrca almaz at durur ssam iegi kkin
arasn ve oan dgesin buday (6) un ile yourasn oca eesin kl iinde
biresin da yourasn zerine (7) urasn ala Bb49 omuz arsyin ac bdam
dgesin u iine ezesin (8) iesin nfidr nev-i dger ve ayu yan ve yarpuz
dgesin ardurasn (9) omuza sresin nfidr Bb50 boyn iiyin Clins eydr
alma ekir--(10)(10)-degin ve alma yapran ciyile aynadasn iesin nfidr nev-i
dger nany ve r-(11)
11)-n
11)
sirkeyile ve uyla aynadasn iresin nfidr
nev-i dger avdar ve defne yapran (12) uyla aynadasn nfidr Bb51 her
kim ki boynnda vey boyn dolaysnda yumr--(13)(13)-ca nesne sa r
danasnu dni a yayla ardurasn sresin nfidr (14) Bb52 ksrk in
Clins eydr ker tomn dgesin ciyile aynada--(15)(15)-sn ire nfidr nev-i
dger sezb uyla aynadup sker atup ire--(16)(16)-sin nfidr Bb53 ksrk in
ki an tkre Clins eydr semiz (17) otnu tomn uyla aynadasn balla
yyesin nfidr nev-i dger

8a

(1) ovan iinde tataya yapan bal mmn ve kiras aacnu azn alup bir
aya (2) oyup or zerine oyup azu iine dts desin atlanu bildke
otnu tomn ciyile aynadup iesin
nfidr (3) nev-i dger mirla
nfidr (4) Bb54 ksrk in Clins eydr sezb ve kimnn ve biberi balla
aynadup (5) yyesin nfidr nev-i dger tere tomn balla ardrup yyesin
ve alarz
nfidr nev-i dger nevbet ekerin ve izmirn
(6)
dgesin yourasn amr gibi desin bura dnesi adar yuvala desin her ab
(7) dnesini yyesin zerine a eker erbetin iesin nfidr nev-i dger
(8) merg-i mh kkin dgesin ciyile iesin nfidr Bb55 temregiyin (9)
kkin sirkeyile aynadup zerine urasn nfidr nevClins eydr amly
i (10) dger iri kkin sirkeyile aynadup temregi zerine badurasn nfidr (11)
Bb56 dutulm vz in Clins eydr kim ki vz (12) dutulsa dglmi
buday balla aynadup ydresin nfidr ve urma ymek da eydr (13) Bb57

87

dilik in apanmaz kelem24 yapran azuda eyneyp (14) uyn azuda


dutasn atlan bildg adar yete tkresin bira kerre desin (15) yene ol kelem
yapran dgp uyn arp baa sresin nfidr nev-i (16) dger nr yapran
dgp uyn arasn ve tomn dgp uyla ardra--(17)(17)-sn esee boynua
sresin nfidr Bb58 yz kim arara her kim ki

8b

(1) yzi gneden vey maradan arara bir z aac bulasn ki iinde yamur uy
ala ol (2) uy alasn sresin yzde olan lekeyi gidere nev-i dger pendnrnu25

yapran (3) dgp yz zerine urasn lekeyi gidere nfidr Bb59


rtlemeyin
Clins eydr (4) her kim ki yzi ie ylan buanu
yapran alup dgesin uyn alasn yze sresin (5) nfidr Bb60 at ksrk in
Clins eydr her kim ki at ksrgi olsa balamla (6) an gelse yarpuz ve
ddkleri dikeni ve bira dne biber bir yre cem dp arp (7)
tetrnu
ciyile aynadup iresin nfidr Bb61 yzi a eylemek in Clins (8) eydr
lpanriya
otn ve bura unn oyun diyile ardurup bir kiirek pde
desin cet (9) oldua ucndan kesp ezesin yze sresin ar eyleye nev-i dger
r danasnu (10) din balla ardurup yze sresin yzi ar eyleye Bb62 arl
otn arbla aynadup iresin def
in (11) Clins eydr trvtn

de nev-i dger (12) raslannu26
tomn dgesin ciyile aynadup
ire nfidr dger ylduznya
(13) kkin dgp uyla iresin nfidr
otn dgp yumurda
Bb63 stma in ve arl in (14) ylduznya
arusyla ardrup iresin nfidr Bb64 (15) igit in ylan ba kkin dgp
yze sresin nfidr nev-i dger (16) gvdede igit olsa ggemi dgp tene
sresin nfidr Bb65 (17) arl in Clins eydr bir kii astaldan alup
bezi aru olsa

24

Szcn zerine iaret konulmu, sayfa kenarna yaban laana, apanmaz laana yazlmtr.
Satr arasna, szcn hemen altna sirl yapra yazlmtr.
26
Satr arasna, szcn hemen altna apanmaz kelem yazlmtr.
25

88

9a

(1) dne bura dgp un eyleyp iresin otuz gne dek def de nev-i dger (2)
ayru kkin ciyile aynadup yedi gn her ab iresin nfidr Bb66 (3) ura
arsyin b yapran ve englin dgp made zerine oyasn nfidr (4)
dgp zerine urasn def de nev-i dger (5) gl
nev-i dger zy
yapran uyla alayup arn zerine urasn nfidr nev-i dger ve eger ur--(6)(6)a zametinden arn da ise yarpuz dgp balla ardurup ydresin nfidr
(7) nev-i dger tlyi27
otn sirkeyile aynadup iresin def de nev-i dger (8)
siirl yaprau tomn uyla aynadup iresin nfidr Bb67 afr in (9)
Clins eydr ora ot tomn ve kerefs tomn ve kebere tomn dgesin balla
ardrup yedresin nfidr (10) nev-i dger az dgp skerle ardrup
kerre iresin nfidr Bb68 (11) ura zametiyin kerefs tomn ve kimnn ve
anason ve peln bunlar dgesin sirkeyile ve zeyt (12) yayla ardrup or zerine
oyasn sca ola oyun yin sladasn zerine (13) bunlar deyesin ura
zerine oyasn nfidr nev-i dger lpanriya
(14) otn dnesini ve on
be dne biber getresin ardrup ciyile iresin nfidr (15) nev-i dger ardal
yapran ve nany dgp sirkeyile balla ardrup zerine (16) urasn def de
nev-i dger defne tomn on ki dne ve on b dne biber (17) dgesin betmez
erbetine ardrup sca dp iresin nfidr Bb69

9b
(1) made kim uradur nesne abl etmeyp usa uvay
dgesin uyn
sciyile (2) ardrup iresin nfidr nev-i dger kim ki ura arsa (3) dru
kkin uyla aynadup iresin def de Bb70 ura zametiyin (4) aan ki
ura yl olup ise cinciveri
otn balla ve eski ciyile ardrup iresin

(5) def de nev-i dger sezb ve kimnn dgp rbya atup ie def de nev-i
(6) dger sezb zeyt yayla aynadasn ol zamet zerine od grmedk bal sresin
(7) da sezb zeyt yayla zerine ur oyasn nfidr Bb71 nefes in (8)
27

Szcn zerine iaret konulmu, sayfa kenarna lamur yazlmtr.

89

buday un kepegin bekmezile aynadup boyn dolaysna sresin def de nev-i


dger (9) it necisin balla ardrup boynna sresin def de nev-i dger ggercin
necisin balla (10) ardurup boynna sresin def de nev-i dger ur mercimegi
un dp bira (11) biberile ardrasn yye def de Bb72 boaz arsyin
ssam iegi kkin dgp (12) a yayla ardurup sca dp boaz zerine
urasn def de Bb73 (13) bar zametiyin sezb ve ora ot uyla aynadup
uyn ire def de Bb74 (14) ala in ayt tomn dgp zeyt yayla
iegin
ardurup ala zerine sresin def de nev-i (15) dger mirlanu
a yayla ardurup ala zerine sresin def de nev-i (16) dger kebere kkin
oyup abn arp eski ciyile aynadup i def de nev-i (17) dger zafirn ve
bir el aldu adar gl yapra ve nieste ve alm
otn gnlk bunlar dgp
10a

(1) balla ardurup ya gibi dp ala zerine urasn ala def de nev-i dger
otn tomn dgp sirkeyile ardurup bunlar amr dp
(2) arpa unn ve tl
ammmdan dudan ora (3) ala zerine zeyt yan sresin ol amri ya gibi
ala zerine urasn def de (4) nev-i dger ylimara tomn dgp eski ciyile
iegin ciyile ire
ardrup iresin def de nev-i (5) dger mirlanu
kkin (6) ade dp andan u i nfidr
nfidr nev-i dger mirlanu
nev-i dger tze sgt yapran dgp uyn karp (7) ammmda iresin
idiginden ora ol yanna yaturdasn ala def de nev-i dger (8) eger tecribe
etmek isterse bir oyun ki aladan zameti ola ammma oyasn sgt yapran
uyn (9) irp ol yanna yaturdasn bir zamn ora boazlayasn iinde ala
bulunmaya gide (10) Bb75 yrek arsyin yarpuz iegin sirkeyile ie def de
nev-i (11) dger bgrtlen yemiini dgp ol meme zerine ura def de Bb76
(12) ciger arsyin ayt tomn dgp uyla ire nfidr nev-i dger ve ac
bdam o--(13)(13)-yup iin yyesin ve spana rb dp ie nfidr Bb77 i
arsyin uz (14) ula yapran mercimekle aynadup ydresin nfidr
Bb78 isl in ki durmaya (15) gl tomn ciyile aynadup ire def de nev-i

dger selvi almasn ciyile (16) iresin def de nev-i dger mirlanu

90

tomn ve iegin ciyile aynadup (17) iresin def de Bb79 i olan arn in
kettn tomn dgesin balla ve kepegile

10b

(1) ardura i olan arn zerine ura def de nev-i dger iinde arreti olsa (2)
otn ve ebe gmeci yapran uyla aynadup zerine urasn def de nev-i
tl
dger ve eger (3) ab olm ise eski ciyile eski encri aynadup zerine urasn def
de nev-i (4) dger ve eger yanus olursa kim ymek ymese arpa unn a yayla
aynadasn (5) ya desin arn zerine urasn def nev-i dger ve eger kim arnda
u durm (6) ola vey bir nesne olsa yumrulansa renc gibi olsa ebe gmeci yapran
tomn (7) dgp uyla aynadasn ya gibi desin
ve kettn tomn ve tl
zerine urasn def de Bb 80 (8) her kim ki iinde arreti olsa gerekdr ki z
yapran ve andz ve alya ve arpa unn ve tze aba bunlar cem dp dgp ya
gibi desin arn (9) zerine urasn def de nev-i dger avun iini tomndan
ayrtlayup ya (10) gibi dp arreti olan arn zerine ura def de Bb 81 her
kim ki arn imi (11) olsa ve yllense ve madesi apanm olsa defne

yapran ve kimnn ve peyn28

dge ve arpa (12) unn bunlar balla

ardrup yau gibi dp arn zerine ura def de nev-i ve eger arnnda (13)
oulcan olsa nany ve eftl yapran dgp sirkeyile ardrup ya desin
arn zerine (14) urasn def de nev-i dger oyn din ve r din oulcanlu
arn zerine (15) sresin def de Bb 82 her kim ki iinden an gee kei
boynuz yemiin ve gl yapran (16) ve ayrda biten alemi cem desin dgesin
ciyile aynadasn iresin def de nev-i (17) dger anrki
otn

alarz ot bu kisin aynadup iresin yet eydr

28

Satr arasna, szcn hemen altna sezb yazlmtr.

91

11a

(1) Bb 83 her kim ki ii gee dutamasalar alarz
otn umla ve
rke yan (2) cem de uyla aynada bunlar ydresin ve htere uyndan
ireler yet eydr nev-i (3) dger ara alt kkin ve yapran dgp uyn
arp iresin nfidr Bb84 (4) her kim ki ii geerse ve arreti olursa
bgrtlen yapran ve mersin yapran ve gk mz ve kebere (5) ve enr ab arp
ciyile aynadup bezi at dp bunlar zerine oyasn balayasn nfidr (6)
Bb 85 kim ki ii ab olsa r din ve eb balla aynadasn yau (7) gibi dp
ufrs zerine urasn ol sat ii yriye Bb 86 her kim ki (8) iinden an gese
birinci rke yayla aynadasn ince bzden szp uyn arasn ol uya (9)
nieste ve gl uyn atasn ve arp ci atasn aaadan une de ieriye gide
iindeki (10) balam ve afrsn dke maran def de nev-i dger ve eger
sekirdenleri arsa bal uzla (11) aynadup sresin zerine zeyt yan dkesin
aaadan une desin ier gide cem (12) mara ske Bb87 Clins eydr
kim ki ii ab olsa plp
otn alup (13) drt ba desin bir ban
avu vey bal rbsnda aynadasn vey oyun eti rbsna (14) oyup ire
renci def de Bb88 her kim ki ii ab olsa ebem gmeci zeyt (15) yayla
aynadup ydiresn yrde nev-i dger oan ccgin zeyt yan (16) buladrup
uva uz iine bulayasn ab olan dem dbrine oasn abn aa (17) Bb89
her kim ki iinden zr gelse enr abn ve mzy dgp yumurdanu

11b

(1) ayla ardrasn ve ince bzden szesin zr olan deme iresin def de
Bb90 (2) her kim ki iinden an gese durmasa tene dutmam uva enr kim
yre dklr a--(3)(3)-a ile aynadup uyn iresin amm am eski peynr ve
sezb ve yarpuz ve ora otn (4) ve kerefs bunlar cem dp aynadup uyn
iresin def de nev-i dger (5) yabn armd kkin aynadup uyn iresin def
de Bb91 ab in (6) arslan rb dp ydre nfidr nev-i
dger ve periplu aay
otn (7) zeyt yayla aynadup ydresin ab

92

def ola Bb92 i arsyin geyik (8) boynuzn dgp aynadup uyn iresin def
nev-i dger labada tomn dgp (9) uyn iresin eydr Bb93 bgrdeki ancu
in dd aac kkin arasn (10) z yaprayla aynadasn scala iresin
eydr nev-i dger anry
aynadup (11) uyla iresin eydr nev-i dger

tirfil yapran dgesin uyn arasn (12) ciyile ardurasn iresin nfidr
Bb94 oura arsyin defne (13) kkin ciyile aynadup iresin nfidr
Bb95 bir kimsen asraca gelse (14) asramasa ara boyay sirkeyile
kkiyile
ardurasn ouna dura ol sat asura nev-i (15) dger isturuy
dgp ardura oasn eydr ol sat fet ola (16) Bb96 kim ki bgrinde anc
olsa cinciveri29
dgp eski balla ve eski (17) ciyile ardurup her ab

ac arnla ie def de Bb97

12a
(1) kim ki gvdesinde ban gibi yumrca gibi bir nesne sa pendnrnu30
yapran dgp (2) oyun yayla ardrup ol marau zerine urasn

def de nev-i dger labada-(3)


(3)(3)-nu kkin ve yapran aynadup scala31 zerine
urasn def de nev-i dger kettn tomn (4) yabn atmesin kkiyile dgp
zerine urasn def de Bb98 her kim ki (5) gvdesinde yumrca vey bua
yapran dgp yumurlanan renc zerine (6) urasn
bezer renc belrse an
def de nev-i dger yabn zeytn yapran dgp zerine urasn nfidr (7) nev-i
dger ve eger ol yumurlanan renc almasa encr aacnu abn oyup (8) zerine
urasn ala ve dii canavar necisin balla ardrup zerine urasn ala (9) Bb99
her kim ki bbrekleri arsa isturuy kkin apanya
kkin aynadup
sca (10) ciyile iresin eydr nev-i dger buday un kepegi ve ur ora ot
uyla aynadup uyn alasn avu yan ve az yan ol ddgm uyla (11)
alayasn da zerine zeyt yan ve bekmez dkesin ardrup une desin ol
mara (12) def de Bb100 her kim ki bo yrleri arsa urd ymi oyun

29

Szcn zerine iaret konulmu, sayfa kenarna ve satr arasnda szcn hemen altna
zencebl yazlmtr.
30
Szcn zerine iaret konulmu, sayfann st kenarna siirl yapra yazlmtr.
31
scala biiminde yazlmas gereken szck, scala olarak yazlmtr.

93

derisini (13) aryan yr zerine oyasn eydr ve ol deriden ua eyleye uana


eydr Bb101 (14) kim ki gbegi arsa sny sca uyla yuyup gbek
zerine oyasn nfidr nev-i (15) dger kimnn dgp gbek zerine oyasn
eydr nev-i dger defne tomn (16) ve ora otn tomn dgp ciyile iresin
nfidr Bb102 (17) her kim ki ancus olsa ora otn aynadup iresin eydr
nev-i dger

12b

(1) sezb zeyt yayla ardrup arn zerine sresin nfidr nev-i dger (2)
kimnn ciyile aynadup iresin nfidr Bb103 kim ki arn imi olsa (3)
ora otn aynadup iresin nfidr nev-i dger ayt tomn dgesin zeyt (4)
yayla ardrup ve da imi olan arn zerine urasn nfidr amm sca
yye sca (5) ie aya zerine geze uy az ie ve aab etmeye ve lcaya gide
nfidr Bb104 (6) her kim ki yumrca olursa ayrlarda olan az arasnda biter
am yapran ve arma (7) apn zeyt yayla aynadup ve bir pre bal mm
atup ince bzden szesin sovududan ora (8) birez yourasn melhem desin bz
zerine srp yumrca zerine urasn nfidr nev-i (9) dger buday un birez
uzla ucazla ardrup amur eyleyesin melhem gibi bz zerine s--(10)(10)-resin
mara zerine urasn eger kim arursa gh gh uyla ladasn nfidr Bb105 (11)
kim ki yra olsa ud yrinde vey ki bud arasnda sa baz yapran alup
arpa (12) unn elekden geresin baz uyla amr desin melhem gibi dp zerine
urasn nfidr (13) nev-i dger oan or zerine birp havna oyup dgesin
elekden gemi (14) arpa unyla yourup yau dp zerine urasn nfidr nev-i
32
dger zy
ve sierl (15) yapra dgp bekmezle urasn eydr Bb106

kim ki oulcan olsa gli bulansa (16) nany dgp sirkeyile iresin eydr
Bb107 stma in tse gn ar (17) dutsa ora ot ve topala uyla aynadup
iresin def de nev-i dger

32

Metinde siir szc ou zaman sier biiminde yazlmtr.

94

13a

(1) ve eger kim ki gn ar dutsa h perhz etmeye ne gerekse buldun ysn ve


eger her gn (2) drse varam tomn ve kimnn dge zeyt yayla ardura
tomn ve baan ve
ire nfidr nev-i (3) dger eger demi tse an
yedi dne biberi ve kinmomoy
dgp (4) zeyt yayla ardurasn stma
dutmazdan evvel iresin eydr nev-i dger biberi (5) ve yarpuz sezb dgp zeyt
yayla ardrup ciyile aynadasn stma dutmazdan evvel (6) iresin nfidr
nev-i dger ylan derisin or zerine oyup dts desin (7) eydr nev-i dger
canavar necisin or zerine oyup dts de stma dutmazdan (8) evvel Bb108 her
kimi ki gnde bir stma dutsa vey drt gnde bir dutsa (9) vey her gn dutsa
cenciveri
dgp zeyt yayla ardrasn dutmaz evvel stma dutan (10)

deme iresin nfi Bb109 sidgi dutulsa iemege dir olmasa (11) tere tomn
dgp balla ardurup iresin eydr nev-i dger kerefs eski (12) ciyile
ardurup ie eydr nev-i dger yngeci aynadup yedresin ve (13) uyn
kkin ve ayru uyla aynadup (14)
iresin nfidr nev-i dger mlaar33
iresin eydr nev-i dger turb tomn ve yabn turb tomn dgp uyn (15)
iresin nfidr nev-i dger yedi dne arma tefegin tze ola ve on be (16)
biberi dgp ardurasn arp eski ciyile ire eydr amm ammmdan
dudan ora (17) irmek yet eydr Bb110 kim ki sidgi yolnda a
dursa yabn glatme

13b

(1) kkin dgp bir pre uz oyasn uyn arasn iresin a pre pre de (2)
fet ola Bb111 kim ki sidgi dutulsa kekigi ciyile aynadup iresin (3) def
de ve bu nsay as zerine yazalar
(4) amm kim zl mrekkeb ola yazalar fet ola Bb112 her kim
dege (5) iese az dilin kesp yaup kl dp ciyile iresin def de nev-i
dger (6) ors daan birp ydresin eydr nev-i dger um bir ab iine
33

Satr arasna, szcn hemen altna razyne yazlmtr.

95

oyup sca (7) desin ufrs altna oyasn eydr Bb113 kim ki gvdesinde
vey yzinde vey ellerinde (8) zl zl i abarsa zafirn uyla ezesin oturua
smi
ve yumurda an ardrasn (9) ve oturum zafirn ardurasn ol
abaran mara zerine sre def de Bb114 (10) kim ki gvdesinde alaca belrse
kimi zl kimi ara ve kimi aru gibi belrse nany dgesin ve oanu (11)
tomn dgesin bir yre cem desin ol alacalara sresin def de Bb115 her kim
ki (12) cn daralsa yarpuz sirkeyile ladup ouna cn rat ola ve rina

da ounsa eydr (13) Bb116 yara in dgseler zametl olsa nr ozan
dgp oyun yayla dgp (14) ardurup ol zametl yaraya urasn eydr nev-i
dger tze nany oyun yayla (15) ardrup ol zametl yaraya sresin nfidr
Bb117 bir yara ki oulsa gr alsa (16) an asa rmce yuvasn alup zerine
dglmi andels
ekesin yara zerine urasn ann (17) def de Bb118

her kim dve olsa bana zeyt ya sre ve zerine a ya sre

14a

(1) ve bu yalardan scala birez iresin eydr Bb119 her kim ki bevsrise
havuc (2) tomn dgp ciyile iresin nfidr bir da ara boyay uyla
tomn ve iegin dgp
iresin nfidr nev-i (3) dger mirlanu
kkin yaprayla dgp
ciyile iresin nfidr nev-i (4) dger znu
uyn arasn ciyile iresin (5) ve yapran rdu yre urasn nfidr Bb120
her kimn ki dnel uyuz (6) olsa banda vey bir yrde eker olancularda
olaandur aryustafzeyi

ve am azn (7) dgp zeyt yayla
ardurasn uyuza sresin def de nev-i dger (8) jvy ldresin zeyt yayla ve
sirkeyile ardurasn def de Bb121 (9) her kim temreg vey kel olsa zeytn
aacnu zamn alup temregi zerine sresin eydr (10) nev-i dger ylan
banu kkin dgp temregi zerine oyasn def de nev-i (11) dger ara aac
kkin ve abn aynadup temregi zerine urasn def de nev-i dger (12) alma
aac abn yaup kl desin sirkeyile ardurup temregi zerine urasn def de
(13) Bb122 kehle in ac defne iegin ve yapran aynadup kehle olan baa (14)
sresin def de nev-i dger aryustafzeyi

zeyt yayla aynada gicisi

96

olan (15) baa sresin def de Bb123 kel in kel ba yuyasn geyik yan sresin
(16) ya zerine am azn bz zerine yau dp kel ba zerine ura def de
nev-i (17) dger kebere kkin sirkeyile aynadup kel baa sresin def de nev-i
dger

14b

(1) doan necisini dgp sirkeyile ardrup kel baa sresin def de Bb124 (2)
temreg in yabn glatme tomn tze iken temreg zerine sresin Bb125 (3)
kehle in defne yapran dgp zeyt yayla aynadup baa sresin (4) def de
Bb126 her kim ki ba kel olsa canavar necisini vey deve n yaup kli balla
ve (5) zeyt yayla ardrup kel ba zerine urasn def de Bb12734 (6) her
kim ki bir yeri yansa vey alansa sierl yapra dgp uyn arp kil ile (7)
ardrup ve iine birez nieste oyup melhem dp yanan yre oyasn nfidr
nev-i (8) dger yumurdanu an arp arusn alayup avu yiyile sre--(9)(9)sin eydr nev-i dger nr aacnu tze yapran dgp oyun ya--(10)(10)-yla
ardrup yanu zerine sresin eydr Bb128 l ve ba (11) yarasyin
uvay
kkiyile dgp uyn arp yara zerine oyasn nfidr (12) Bb129
l yarasyin ebe gmecin dgp oyun yayla vey canavar (13) yayla
ardrup yara zerine urasn nfidr nev-i dger ebe gmecini dgp (14) buday
etmegi iiyile yourasn yara zerine oyasn eydr ayrtlar rigin arur (15)
Bb130 her kim debe olsa vurunyy
dgp uyn iresin eydr nev-i (16)
dger selvi yapran dgp deek35 zerine oyasn eydr nev-i dger (17) am
azn ve zifti zeyt yayla ardurasn da debe olan demi ba

34
35

Bb127 yazlmas gerekirken Bb128 yazlmtr.


Metinde dek olarak yazlmas gereken szck, deek olarak yazlmtr.

97

15a
(1) aaa dp barn ier oyasn ikr olan terkbleri yau dp hay36 (2)
zerine mukem balayasn on be gn balu dursun ora gr ba aaa (3) dp
uzlucala bara yerine oyasn tekrr ol yauy mukem balayu oyasn (4)
dursun t kim alup ola Bb131 kim ki hays ie (5) ayt yapran dgp
uyn arasn a yayla ardrup zerine (6) oyasn nfidr nev-i dger
kettn tomn dgesin ve tli
tomn dgp (7) zeyt yayla ve sirkeyile
aynadasn i zerine oyasn nfidr nev-i dger (8) kerefs tomn ve
(9) yapran
yapran dgp zerine urasn nfidr nev-i dger mirlanu
dgp ci baln elile ardrup zerine urasn nfidr Bb132 (10) kim ki
gvdesi ve y ba ditrese davan ban or zerine oyup birp ydresin (11)
eydr amm mdm yesn ki ditremesn eydr Bb133 her kim ki yregi
sa (12) almasa labaday dgp canavar yayla vey oyun yayla ardrup
zerine urasn eydr (13) Bb134 ufrs sa zafirn dgp gl uyyla ve
yumurdanu arusyla ardrasn (14) dbri zerine oyasn eydr nev-i dger
mantar yaasn u iine dkesin a yayla (15) ardurasn dbri zerine
oyasn eydr nev-i dger dr kepegin evvel ufrsn ciyile (16) ladasn dr
kepegin zerine urasn def Bb135 her kim ki dbrinde arreti (17) olsa mzy
uyla aynadup andan ora arp dgesin da dbri zerine urasn def de

15b
(1) Bb136 her kim ki ufrs yri sa incinr
kkin arup uyla
aynadup (2) dgesin ufrnu yeri zerine oyasn eydr nev-i dger yunmadu
oyun yin yaup (3) zeyt yana bulayasn ufrs an dem ufrsna oyasn
eydr Bb137 (4) her kim uyurken ve otururken belilese unduz aysn ve deve
yregin ve necisini dgp bir yre cem (5) dp yedresin eydr ve eger dilerse
ki demi tecribe desin del midr vey degldr bal vresin yye (6) eger yrse

36

15a/1. ve 4. satrlarda ay biiminde ile yazlmas gereken bu szck hay biiminde gzel
he ile yazlmtr.

98

del degldr ve eger ymezse deldr Bb138 her kimi ki kpek dalasa sran (7)
diken tomn bir pre uzla dgp kpek srdu yre urasn eydr nev-i dger
peyny
(8) dgp zeyt yayla ardurasn zerine ura nfidr Bb139
her kimi ki uduz dalasa (9) yngeci yaasn kl desin ciyile iresin eydr
nev-i dger hmhreyi
ire eydr (10) amm r gn arma
ydresin eydr Bb140 her kimi kpek srsa bura unn amr (11) dp cirat
zerine ura eydr Bb141 her kimi uduz dalasa a zm bun (12) ve dere
yngecini yaup kl de ciyile ire eydr Bb142 her kimi ylan srsa alma (13)
yapran dgp zerine urasn eydr nev-i dger nany aynadup uyn iresin
(14) eydr nev-i dger any dgesin ele geyik yan sresin ylan senden aa
(15) nev-i dger her kimi ylan srsa zerine ieyesin srdu yre urun oyasn
eydr (16) nev-i dger ara alt kkin ve yapran ve tomn dgp ylan srdu
yaraya urasn (17) eydr Bb143 her kim isterse ylan ininden ova arma ve
peyny
ylan

16a

(1) yuvasna oyasn eydr Bb144 her kim isterse ylan yava eyleye ylan otn
(2) dgp ciyile iesin ylan srmaya nev-i dger dilerse ki ylan evden (3)
ovasn geyik boynuzun yaasn raysndan evden aa ve ylan ba ki alaca
alaca (4) ola ev iinde aa oyasn ol evde ylan durmaya Bb145 her kimi ylan

srsa (5) iri kkin cirat zerine urasn eydr nev-i dger mirlanu
iegin ve (6) tomn dgp zerine urasn eydr nev-i dger ssam iegin kkin
arp (7) dgp srdu yre ura eydr Bb146 her kimi ki aulasalar kekik
dgp (8) ciyile iresin def de nev-i dger z iini ve zencebli ve sezb ve
avdar (9) dgp cem dp uyla vey ciyile iresin auy def de Bb147
(10) ylan ve arebi ininden redd etmek in geyik boynuz ve tereyi ve lty

ve melanuy37
dgp cem (11) dp ylan ve areb srdu szdg yre
oyasn anda durmaya Bb148 (12) her kimi ki aru srsa an aru gerekse olsun ebe
gmeci yapran dgp ar odu (13) yre urasn eydr nev-i dger sezb
37

Satr arasna szcn hemen altna rzyne yazlmtr.

99

dgp zeyt yayla ardurup zerine (14) ura def de Bb149 eger isterse sivri
siegi bir yre cem dp helk (15) desin sngeri sirkeyile ladup bir yre aa
oyasn bir yre cem ola nev-i dger (16) kenevr budalarn yatduu yre aasn
anda sivri siek uramaya nev-i dger (17) any yatduu yre dts desin sivri
siek uramaya Bb150

16b
(1) her kim isterse ovan ars amaya yatan gzleye izmirny
dtzesin
ovan arasnda (2) ayru amaya nev-i dger ve ebe gmeci avucu iinde ovasn
ar srmaya Bb151 (3) preyi gidermek isterse ac defne yapran uya oyasn bir
gece dura ol udan her nereye (4) dkerse bre almayup rla nev-i dger
yapran sirkeyile aynadup (5) nereye dkerse rla

mncrananu
nev-i dger ve eger bir yre cem etmek dilerse uy azasn (6) uyunu iine
bun ba aaa dikesin amm bu oyun vey kei anna
mirlanu38
(7) bulayasn bir bir yre cem ola Bb152 isterse sivri siegi ovasn pelni (8)
dgp zeyt yayla ardrup yze sresin zere gelmeye nev-i dger ve
runyy
( 9) dts desin ol yre gelmeye Bb153 her kim yatdu vat orlasa
ya--(10)(10)-nda olan r danasnu diin gtre uyurken orlamaya Bb154 her
kim yatdu (11) vat uyumasa mril tomn ve r ilys iegin ve ur gl
yapran balla ve birez uyla bir sra (12) adee oyup ba zerine oyasn
eydr nev-i dger kerefs tomn dgp ciyile (13) ardurup ulularna sre
eydr nev-i dger mril tomn ve ora ot tomn ve aa tomn dgp (14)
balla cem dp aynadup macn dp ydresin eydr nev-i dger fesligen
tomn (15) yumurda arusyla ardurup bz zerine oyup ulularna
yapdurasn eydr Bb155 (16) her kim isterse avratla yatmaya yarpuz ve
kebereyi uyla aynada iresin eydr ayru avrat amaya (17) Bb156 bir avrat
kim isterse z olan gibi ola labada tomn dgp zerine dutuna

38

Bu szcn zerine iaret konulmu, sayfa kenarna nr bu yazlmtr.

100

17a

(1) z olan gibi ola bir avratdan ki an gee nany dgp uyn iresin an
die Bb157 (2) bir avratu ki sdi gelmese nany dgp memeleri zerine
oyasn sdi gele Bb158 (3) bir avratu ki ay dutulsa kekigi dgp bal
erbetiyile iresin ala Bb159 (4) her kim ki yzinde igit olsa bura unn
balla ardurup yze sresin eydr (5) Bb160 ab in kekik kkin aynadup
uyn ire eydr nev-i dger (6) ve kekik kkin urudup bal erbetiyile ire
ksrge yet eydr nev-i dger bir kimesne (7) uarsa bu erbetden iresin
umaz ola ve eger umazsa bu erbetden iresin ua (8) Bb161 cim
uvvetiyin kekik tomn dgp ciyile ie nfidr Bb162 (9) her kim grelti
kkin dgp balla yye iinde olan oulcan dke Bb163 ab in (10) plp39

otnu kkin dgp avu rbsyla ya oyun eti rbsyla ie ab ala


nm ot ki u iinde olur kkin uyla
(11) Bb164 az arsyin ifte lef
aynadup (12) ml adar aynada ki paydan bir pay ala ol udan aznda duta
otnu yapran dgp uyn alup
def de Bb165 (13) szyin ifte lef
uyna birez biber atup ol udan (14) ie nfidr nev-i dger arl in mekr
otu otuz aded yapran alup dgp (15) uyn alup ol udan ie def de Bb166

arl in persiter ve vtn
nm (16) otu kkin ve yapran dgp
uyn arp ol udan ie def de amm bu ot her kim aynadup (17) ierse
serlunda40 kimse ile savamaya mcerrebdr Bb167 ala in ayt

17b

(1) tomn sirkeyile ladalar glgede urudalar bir dirhem kebere bir dirhem fulful
bir dirhem gk ssam bu dkelin (2) bir yre atalar dgeler eleyeler b dirhemini
b dirhem bal atalar her gn ala yyeler def de (3) fal (4) Millet ekm ikr
tdgi bblar
bblar beyn der (5) Bb1 l ve bua yarasyin Bb2 kim ki aya
uvansa Bb3 (6) yara in Bb4 kim ki eli ve aya burulsa Bb5 her yara in
39

Satr arasna szcn hemen stne snbl yazlmtr.


serolunda olmas gereken szck serlunda biiminde yazlm, dizine de aynen
alnmtr.
40

101

melhem Bb6 (7) her kim dilerse melhem de Bb7 her yaradan ki an aa Bb8
kimde ki bn belrse (8) Bb9 kimi ki bala ursalar Bb10 slk in Bb11
uyu uyumasa Bb12 (9) avratu memeleri ie Bb13 avratu memesi yarlsa
Bb14 yanu in Bb15 (10) ba arsyin Bb16 burun an durmasa Bb17 her
kim an tkrse (11) Bb18 dil arsyin Bb19 oa in Bb20 gz arsyin
Bb21 (12) ula arsyin Bb22 bir kiin ulandan an asa Bb23 ula
arsyin Bb24 ula arsyin Bb25 ula ar olsa (13) Bb26 maad
arsyin Bb27 gz arsyin Bb28 ba ar--(14)(14)-syin Bb29 bada olan
yan in Bb30 araran di in Bb31 (15) meme arsyin Bb32 be
gidermegin Bb33 arn ve gbek arsyin (16) Bb34 di arsyin Bb35 di
arsyin Bb36 nzile in (17) Bb37 ba arsyin Bb38 baaru arsyin
Bb39

18a

(1) ala in Bb40 ek yrleri arsyin Bb41 arnda yrekde mara olsa (2)
Bb42 di arsyin Bb43 al zil olsa Bb44 aya arsyin (3) Bb45
bgrek arsyin Bb46 yan arsyin Bb47 (4) gz gicisi in Bb48 olan
dourmama in Bb49 gz arsyin Bb50 kim ki dileri alna (5) Bb51
kim ki ba se Bb52 siir arsyin Bb53
Bb53 (6) kim ki arnnda ylan olsa
Bb54 maad arsyin Bb55 bada olan (7) arret in Bb56 ura
arsyin Bb57 kim ki iinden an gese (8) Bb58 kim ki al perkende
olsa Bb59 ksrk in Bb60 (9) kim ki az ulansa Bb61 kim ki mara
olup uva uva ksrse Bb62 (10) kim ki gzlerine an inse Bb63 kim ki
ayana kemk batsa Bb64 ksrk (11) in Bb65 i arsyin Bb66 maad
sa Bb67 (12) arn arsyin Bb68 byrek arsyin Bb69 ab in Bb70
(13) bedeni ggerse eger ovudan eger bereden Bb71 oa in Bb72 ggsi ve
yan (14) arsa Bb73 datlu uyuz in Bb74 nzile in Bb75 aya iiyin (15)
Bb76 her kim vz dutulsa Bb77 ula arsyin Bb78 (16) ksrk in
Bb79 ba arsyin Bb80
Bb80 maad arsa Bb81 (17) duda yarlsa Bb82
amarlar kesilse Bb83 di arsyin Bb84

102

18b

(1) sidgi dutulsa Bb85 kim ki gzleri yaarsa Bb86 temreg in (2) Bb87 ba
arsyin Bb88 her kim uyumasa Bb89 boyun arsyin (3) Bb90 yrek
arsyin Bb91 ksrk in Bb92 oulcan in (4) Bb93 kim ki burnndan
an gelse Bb94 ala in Bb95 (5) afrs boazndan gelse Bb96 ksrk in
Bb97 ksrk in (6) Bb98 avratu sdi olmasa Bb99 burun ousyin
Bb100 bire in (7) Bb101
Bb101 adden ziyde istifr tse Bb102 her kim istifr
dp skin olmasa (8) Bb103 nzile in Bb104 dileri alnsa Bb105 ala in
(9) Bb106 bevr in Bb107 bevr in Bb108 ala in Bb109 (10) beiz
arusyin Bb110 gz arsyin Bb111
Bb111 ma arsyin Bb112 (11) arl
in Bb113 her kim an iese Bb114 ala in Bb115 (12) ya ie Bb116
uyuz in Bb117 cm in Bb118 ba arsyin (13) Bb119 temreg in
Bb120 a uzamasyin Bb121 kim ki alar (14) dklrse Bb122 afr in
Bb123 kim ki gzine a dse Bb124 (15) nzileyin Bb125 kim ki gzleri
donu olsa Bb126 di arsyin (16) Bb127 ksrk in Bb128 ala in
Bb129 bir avratu ki iinden (17) an gele Bb130 eb-kr in Bb131 bada olan
datlu uyuz in

19a
(1) Bb132 bir kimesne an tkrse Bb133 anu41 in Bb134 (2) bel arsyin
Bb135 az yanusyin Bb136 gz arsyin Bb137 (3) gz apa zarsa
Bb138 zr in Bb139 bir kimesne alansa (4) Bb140 sier arsyin Bb141
bir kimesne iri iese Bb142 (5) verem in Bb143 oulcan in Bb144 ba
arsyin Bb145 (6) avratu emcegi ie Bb146 barmalar iiyin Bb147
burun domursa (7) Bb148 gvde ararsa Bb149 gz arusyin Bb150 eyls42
(8) zametiyin Bb151 kim ki gzleri yaarsa Bb152 kim ki sidgi

dutulsa (9) Bb153 ciger aynasa Bb154 arn vey eli vey aya vey yas ie

41
42

Metin boyunca ancu biiminde yazlan szck, burada anu olarak yazlmtr.
Szcn zerine iaret konulmu, sayfa kenarna az arsna drler yazlmtr.

103

(10) Bb155 gzi iiyin Bb156 ya ii in Bb157 boazlau arsyin (11)


Bb158 yarm ba arsyin Bb159 bir kimesne mdm- amr olsa Bb160 (12)
kel ba in Bb161 temreg in Bb162 boaz arsyin Bb163 (13) nzile in
Bb164 sier arsyin Bb165 ide olan arret in (14) Bb166 her kim ser
olmama isterse Bb167 sierleri bozulsa Bb168 (15) rtleme
in Bb169
ba kemligiyin Bb170 bada olan uyuz in (16) Bb171 ula arsyin
Bb172 yzi ar etmegin Bb173 (17) arl in Bb174 afr in Bb175

baayin
Bb176
19b

(1) made arsyin Bb177 made arsyin Bb178 made arsyin (2)
Bb179 nefes in Bb180 ala in Bb181 yrek arsyin (3) Millet ekm
insanda olan emrun devsn beyn der (4) Bb1 bir kimesneyi lcla vey
buala urup baralar dklse (5) buday unn elekden geresin ve
yumurdanu an balla aynadup bunlar baaru zerine (6) oyasn eydr andan
ora baz kkin ve yumurdanu an ve bal kim el degmemi ola aynadup (7)
zerine oyasn eydr Bb2 kim ki aya vey eli uvansa yumurdanu an
alayasn (8) stbi zerine oyup yara zerine oyasn bir ki gn balu dura an
ardudan ora zifti ve a--(9)(9)-z drni ve gnlgi cem dp dgp uvanu
olan yre oyasn eydr Bb3 (10) yara in kimi ki dala ursalar ciyi kepekle ve
uzla cem dp zerine oyasn eydr (11) Bb4 kim ki eli ve aya burlsa uy
aynadup iine birez uz atup vey (12) deiz uyn aynadup aran yeri sca u
iine oyup avadan dura ve hem ovasn ve yumurda--(13)(13)-nu an alayup zerine
urasn eydr Bb5 her kim dilerse melhem de her yara (14) in bir evengi
zift ve
am az ve ki ay
gnlk ve bir ay
az ve bir ay
(15) dmegi evengi ve uzsuz r ya evengi bir ve zeyt yalarn
ve biraz a bal mm evengi ki bunlar cem dp aynadasn ve ince bzden
geresin melhem ola (16) Bb6 her yara in melhem zifti artu az az ola zeyt
ya birez oyun ya (17) bir yre cem dp aynada melhem ola her yaraya
oyasun nfidr Bb7

104

20a

(1) her yaradan ki an aa etmek abn yaup dgp un gibi de an durmayan


yaranu zerine (2) urasn skin de Bb8 her kimde ki ban vey ban gibi bir
nesne belrse (3) kim almasa banbu tomn ve kettn tomn dgp yumurdanu
ayla ardrasn zerine (4) oyasn ala nev-i dger yabn ebe gmecin
yapran ve kendyi aynadup (5) oyun yayla dgesin ardurasn ban zerine
oyasn eydr nev-i dger (6) avratu memesinde bir nesne sa almasa ikr
tdgmzi zerine oyasn ala (7) dger a mermeri dgp un gibi eyleyesin
yumurdanu ayla ardura zerine (8) ura ala Bb9 her kimi ki bala ursalar
am azn dgp ve bzi (9) yaup kl dp zeyt yayla ardurup yara zerine
urasn eydr Bb10 (10) her kim slk ise vey burnna girse sirkeyile bal
aynadup iresin def de eger (11) burnnda ise gezine dkesin slgi de Bb11


her kim uyu uyumasa (12) aryustafzen
uyn arup sirkeyile ve
avrat sdiyile ardurup bz zerine (13) yayasn aln zerine bir ulundan43 bir
ulua varnca yau gibi oyasn Bb12 (14) bir avratu emcegi ie buday un
kepegin ve uz aynadup bz zerine yayasn meme (15) zerine ura def de Bb13
bir avratu ki memeleri yarlsa ur zm tomn (16) yaup dgesin bal mmyla
ardrup zerine oyasn eydr eger kim avratu memesi imi (17) olsa da
ilese yumurdanu arusn balla ve unla ve uzla ve uyla bz zerine oyasn

20b

(1) eydr Bb14 kim ki bir yri yansa aryustafze
uyn ve yumurda
an (2) ve avrat sdin ardurup avu yiyile yanu zerine sresin eydr
Bb15 (3) ba arsyin tere un sirkeyile ve gl yayla cem dp aryan baa
sresin eydr (4) Bb16 burun an durmasa ardal ve z iin dgp yumurdanu
ayla (5) ardurup bezle vey stbi ile aln zerine yapdurasn def de Bb17
(6) her kim an tkrse nan uyn sirkeyile ab ac arnla iresin def de
Bb18 (7) dil arsyin zeytn yapran eyneyp avadan azuda dutasn eydr
43

Metinde ulundan yazlmas gereken yerde ulumndan yazlmtr.

105

Bb19 (8) oa in ariyanuriye



kkin uva dorayasn ve lpanriya

tomn dgp bunlar bir lmege (9) oyup aynadasn ban ol uyla
yuyasn eydr Bb20 gz arsyin aranfili (10) dgp ciyile oyasn ki gn
yaturup ladasn panbu ol ciyle ladup (11) aryan gz zerine ura def de
nev-i dger eger aryup gemezse yumurda birp (12) ki presin bir presin bir
gze bir presin bir gze balayasn scala bir a kerre byle desin (13) def de
nev-i dger eger gz ie etmek iini uya ladasn uyn asn (14) ol udan
banbula gze oyasn def de Bb21 ula arsyin zeytn yapran (15) uyn
balla ardrup ula iine damzurasn eydr nev-i dger ciyi (16) balla
ardrup scala ulaa damzurasn eydr nev-i dger zl gl (17) yapran
aynadup uyn ulaa damzura eydr Bb22 bir kiin ulandan

21a

(1) an asa kendene uyn ulaa damzurasn eydr nev-i dger ciyi (2) irkin
ciyile ardurup ulaa damzura eydr Bb23 ula arsyin (3) gldebeyi

sirkeyi sca dp damzura vey kei sidgin ve kei din ulaa damzura

eydr (4) Bb24 ula arsyin yedi zy
dgp uyn alup zeyt
yayla (5) aynadup ulaa damzurasn eydr Bb25 ula ar olsa prasa (6)
uyn arasn ve avan din ve avrat sdin ardurup ulaa damzura (7) eydr
nev-i dger r danas din ve defne tomn dgp uyn arasn (8) ulaa
damzura nfidr Bb26 maad arsa mersin ve meneve ve defne (9) yapran ve
selvi almasn ve enr yapran cmlesin dgp uyla aynadup stbi (10) ol uya
ladup ufrsna urasn eydr Bb27 gz arsyin b (11) aynadup ve ur
fesligeni dgp bir lmek bulasn ki ullanm ola bla fesligeni (12) aynadasn
u ola andan ora oyasn ki dgesin tekrr uzlanmam oyun yayla (13)
ardurasn gz zerine sre nfidr Bb28 ba arsyin arma (14) yapran
urudup dgp zeyt yayla ardurup bir bze sresin da aln zerine bir
aadan (15) bir aaa varnca ya gibi urasn def de Bb29 bir kiin ki
banda (16) yans olsa gl yan sirkeyile ardurup sca dp baa sre def
de (17) Bb30 her kim ki dileri ara olsa gyik boynuzn dgp un de dileri

106

21b

(1) anula ovasn def de Bb31 bir avratu emcegi arya sirkeyi ciyile (2)
aynadup sngerle scala meme zerine oyasn def de nev-i dger etmek (3)
iini sirkeyile urmayla aynadup memesi zerine oyasn def de eydr Bb32
(4) kim ki gvdesinde bizbediye bei olsa evvel yine ile drtesin anaya bir k
zerine ara (5) bn yaya bei rtecek adar andan ora bn zerine
syinmemi kirec aa (6) ol be zerine oya eydr Bb33 kim ki arn ve
gbegi arsa bir ovu da bulasn (7) ar zerine oyasn def de Bb34 di
arsyin mersin ve meneve yapran ve mz (8) dgp aynadup uyn azuda
dutasn def de Bb35 di arsyin zeytn (9) ki uda yatm ola uyn sezb ile
aynadup azuda dudasn eydr Bb36 (10) kim ki nzilesi olsa gzleri donu
olsa oat grmese kendene uyn el degmedk balla (11) ardurup gz zerine
urasn donu gz nurlana Bb37 ba arsyin pazuy (12) uva dorayup uyn
ara ol uyla ban yuyasn nfidr Bb38 bara (13) arsyin ur etmegi
yaup dgp un desin ciyile ire def de Bb39 ala (14) in eski encri arp
sirkeyile oyasn lana be on gn her ab ac arnla ydre (15) eydr Bb40
kim ek yrlerinde ve kemklerinde sz olsa bal a yayla ve asap
ot (16)
ve eski encri cem dp ire eydr Bb41 kim ki arnnda vey yreginde bir
mara (17) olsa kei boynuz ekirdegin uyla aynadasn eriyince andan ora
iresin nfidr Bb42

22a
22a
ot eyneyesin def de Bb43 kim ki al
(1) di arsyin siyzereti

zil olsa (2) vey mekre urasa kekik yapran ve kendeneyi ve nany ve sezb44
cem dp uyla aynadup iresin (3) def de Bb44 aya arsyin zy
ciyile paydan bir pay alnca (4) aynadup otuz dne biberi dgp ol


uyla ardurup iresin def de Bb45 (5) bgrek arsyin kettn tomn ve

44

Szcn zerine iaret konulmu, sayfa kenarna u teresi yazlmtr.

107

45
mre
kkin ve kebere tomn otuz dne ciyile aynadup (6) iresin def

de Bb46
Bb46 yan arsyin alm46
(7)-sin eydr
otn ciyile ardurup ire--(7)Bb47 kim ki gzleri giise tata ggercin ann vey veyik ann (8) vey
keklik ann giciyen gze sresin eydr Bb48 olan dourmama in bu (9)
lsm lmi keiden vey oyun vey inek buzausndan ki anadan domadu ola
derisin (10) k gibi eyleyp yaza avrat gtre erile yatdu vat hergiz mile
olmaya lsm budur (11) Bb 49 gz arsyin melanuy
dgp
yamur uyyla ardrasn (12) ve ince bzden szesin ol udan gzleri zerine
oyasn def de Bb50 (13) kim ki dileri alnsa defne yapran eynese eydr

Bb51 kim ki ba se (14) alarz


kkin ve ur encri uyla
aynadup her ab ac arnla iresin def (15) de Bb52 kim ki sierleri arsa
kettn tomn ve mre
kkin ve kerefs ve on ouz (16) dne biberi dgp
cem dp zeyt yayla aynada ammmdan dudan ora iresin nfidr
(17) Bb53 kim ki arnnda ylan olsa oru uyn iresin sersem olup aaadan
a

22b
(1) Bb54 kim ki maad arsa eftl yapran uyn arp ciyile ire--(2)(2)-sin
def de Bb55 kim ki banda yans olsa a oan endeleyesin ve (3) sezb47
zeyt yayla ardurup avurasn da baa sresin def de Bb56 (4) ura
arsyin kendene kkin dgesin ciyile iresin eydr Bb57 (5) kim ki
iinden an gese kimnn dgp balla ve ciyile paydan bir pay alnca
aynadasn (6) uyndan iresin eydr Bb58 kim al perkende olsa kekigi
uyla aynadup ay yeisinde iresin eydr Bb59 ksrk in urb uva
dorayasn uyla aynadup (7) dgesin bir bez iine oyup asn uyn iresin
def de Bb60 kim ki az (8) ulansa urb baralayup bal iinde yaturasn tamm
bir hefte andan ora arup sirkeyile (9) avurasn ac arnla ydresin eydr
Bb61 kim ki iinde mara olup uva (10) uva ksrse an tkrse ar zern
45

Szcn zerine iaret konulmu, sayfa kenarna aranfil yazlmtr.


Szcn zeri iaretlenerek hemen stne rzyne yazlmtr.
47
Szcn zerine iaret konulmu, sayfa kenarna u teresi yazlmtr.
46

108

ve uz dgp rufadan yumurda ile iresin (11) def de Bb62 kim ki gzlerine
an inse olandaru otn yumurda ayla ardrup (12) yau eyleyesin gz
zerine oyasn def Bb63 kim ki ayana kemk vey demr batsa (13) vey
aa batsa dere yngecini dgp yara zerine oyasn eydr Bb64 kim ki
ksrgi (14) olsa ve ieyimese tetrna48 otn sca uyla alayasn gce
alayup ab balla (15) iresin def de Bb65 kim ki ii gese enr abn
ciyile paydan (16) bir pay alnca aynadup iresin def de Bb66 kim ki
ufrs sa olandaru ( 17) urusyla ttzleyesin eydr Bb67 kim ki
arn arsa mre
ve kerefs ve ora
23a

(1) otn dgp aynada paydan bir pay alnca ac arnla iresin def de Bb68
(2) byrek arsyin ebe gmeci yapran ciyile aynadup ac arnla iresin
def de (3) Bb69 her kim ab olsa paz yapran eriyince aynadup iine bir pre
uz (4) atup ydresin def de Bb70 kim ki bedeni ggerse eger avudan ve
eger bereden zeyt (5) yayla ciyi ardurup yunmadu oyun yin avurasn
ggermi yre urasn eydr (6) Bb71 kim ki banda oa olsa bdam yan ve
bal mmn ve jveyi ardurup (7) baa sresin eydr Bb72 kim ki ggsi ve
ot a yayla (8) ardurup ggsi zerine ve aryan
yan arsa alaupu
yre sresin eydr Bb73 dnel uyuz in zift (9) ve zeyt yan ardurup sre
eydr Bb74 nzile in temr bon paydan bir (10) pay alnca aynadup ol
uy zeytn yayla ardrup baa sresin eydr Bb75 (11) her kim ki ayalar
ie uzlu uy aynadup ayalar yuyasn rnalarn kese ve kelerin (12) azyasn
da uva dgesin imi ayalara ekesin eydr Bb76 kim vz (13) dutulsa
dgp uyn arp balla ardrup ammm iinde
arnabyulany49

iresin (14) eydr nev-i dger ebe gmeci zeyt yayla ve bekmezle ve sgt
iegin cem dp (15) aynadup uyn iresin eydr Bb77 ula arsyin
mardin u din (16) ve dilk din scala yatdu vat ulaa damzura nfidr

48
49

Szcn zerine iaret konulmu, sayfa kenarna tetre yazlmtr.


Szcn zerine iaret konulmu, sayfa kenarna laana yazlmtr.

109

Bb78 (17) ksrk in tere tomn dgp ve bir bez oyup or zerine oyup az
iine dts desin

23b

(1) eydr Bb79 ba arsyin defne tomn dgp ru a yayla ve (2) a


avu yumurdas arusyla cem dp ya desin depesinden alnna varnca yau
urasn nfidr Bb80
Bb80 (3) maad arsa ylimara kkin ve r dili yapran ve
kkin ciyile aynadup ac arnla iresin (4) eydr Bb81 kim ki dudalar
yarlsa mrekkeb sresin vey kettn tomn dgp (5) balla ardrup zerine
sresin Bb82 kim ki amarlar kesilse zifti (6) aynadup yaasn ve zerine
meneve yapran dgp oyasn nfidr Bb83 (7) di arsyin aba yapran
dgp sirke iine oyasn di zerine urasn def de (8) Bb84 kim ki sidgi
dutulsa tze defne yapran dgp ciyile ardrup (9) iresin ac arnla nfidr
Bb85 kim ki gzleri yaarsa nod un dp gl uyyla (10) ve mre50

ciyile ardurup gz apalar zerine urasn def de ve eger gzlerinde a olsa
(11) uzun din oyasn eydr Bb86 temreg in arma defne yapran (12)
ve sezb ve uz ve zeyt ya uyla cem dp ardurasn temreg zerine oyasn
eydr (13) Bb87 ba arsyin arlau yuvasn alup balla ve zeyt yayla
ardrup (14) alnna yau desin eydr Bb88 kim ki uyumasa defne yaprana bu
efsn yazasn (15) ba altna oyasn kendsin bilmeye Bb89 boyun
otn ve avu necisin balla ardurup boynuna
arsyin (16) olandaru
sresin eydr Bb90 yrek arsyin (17) sezb ve kettn tomn balla dgp
yau dp yrek zerine balayasn eydr Bb91

24a

(1) ksrk in a ya ve bal paydan bir pay alnca aynadup ac arnla


iresin eydr (2) Bb92 oulcan in r din ve bal ardurup gbek zerine
50

Szcn zerine iaret konulmu, sayfa kenarna rzyne yazlmtr.

110

oyasn eydr (3) Bb93 kim ki burnndan an gelse durmasa b ve aly



otn cem dp dgp (4) burnna oyasn eydr Bb94 ala in sgt kkin ve
yapran ve kebere kkin dgp (5) ciyile aynadup ac arnla iresin eydr
Bb95 kim ki afrs boazndan gelse (6) ve hem aaadan asa enr urudup
dgp uyla ardurup ac arnla iresin eydr idkden

51

(7) ora arp ci

iresin eydr Bb9652 ksrk in sezb yapran ciyile aynadup iresin


eydr Bb97 ksrk in tze am aac yapran ciyile (8) aynadup ire
eydr Bb98 bir avradu sdi olmaya mre53
tomn ve kkin ciyile (9)
aynadup ire eydr nev-i dger melanuy
dgp ciyile ac arnla

iresin eydr nev-i (10) dger fesligen tomn dgp uyn ac arnla iresin
eydr nev-i dger sirkeyi (11) ve uz ardurup memesi zerine oyasn eydr
Bb99 burun ousyin tze (12) yelimara yapran dgp uyn arp sca
dp burnu iine damzurasn eydr nev-i (13) dger lemnii54 dgp izmirn
ura ovasn avrat sdiyle ardurup buruna gezine dkesin eydr (14)
Bb100 bere in nr yapran tze iken dgp canavar yayla yourasn bere
zerine (15) oyasn eydr nev-i dger nany dgp canavar yayla ardurup
bere zerine ura--(16)(16)-sn eydr Bb101 her kim adden ziyde uup dimezse b
bu englin dgp (17) uyn iresin ve y mercimek unn balla ardrup
ydresin vey bura unn balla

24b

(1) ardurup ydresin eydr Bb102 her kim uup didrmeseler eski peynri
ovasn (2) ve a oan dgp a yayla ava iinde avurasn bir bz iine oyup
or zerine (3) oyasn def de Bb103 kim ki nzilesi olsa gzlerine a bulut
gibi dse ylan (4) ba yapran dgp uyn arup apalarna sresin eydr
Bb104 kim ki dileri (5) alnsa dd yapran vey kkin vey abn sirkeyile
aynadup azuda dutasn vey dd aac abn vey yabn (6) zeytn yapran ve
51

idkden szc burada idudan biiminde yazlmtr.


Bb96nn ierii sayfa kenarna yazlp ok iaretiyle metnin iindeki yeri gsterilmitir. Bu
yaplrken Bb96 yazlmam, muhtemelen unutulmutur.
53
Bu szcn zerine, satr arasna rzyane yazlmtr.
54
Bu szcn zerine iaret konmu ve sayfa kenarna yabni ama yazlmtr.
52

111

meneve yapran vey tefegin ciyile paydan bir pay alnca aynadup uyn (7)
aznda duta dileri berk ola Bb105 kim ki ala imi olsa encr kkin dgp
(8) buday unyla cem dp ve uyla ardrup ayr desin ala zerine oyasn
def de Bb106 (9) bevr in lemnii otn dgp zeyt yayla ardurup
aynadup ynmedk55 oyun yiyile ol uya (10) ladasn maad yerine oyasn
eydr Bb107 eger bevr iinden olursa defne (11) tomn dgp uyn alup ol
uya oyun yin ladup maad yrine oyasn eydr nev-i dger (12) ssam
iegi kkin dgp arpa unyla ardrup uyla aynadup bir bz zerine yayasn
maad zerine (13) oyasn eydr nev-i dger ancu eek sdin nieste ile
ardurup maadna oyasn (14) eydr nev-i dger siirl yapran tomn ve it
necisi dgp ciyile iresin eydr (15) Bb108 ala in ayt aacnu tomn
dgp ac arnla iresin eydr Bb109 (16) kim ki bezi aru olsa dd aacnu
kkin ciyile aynadup scala ac arnla iresin (17) eydr nev-i dger kei
boynuz ekirdegin ciye oyasn bir gn bir gece dursun andan ora

25a

(1) arp ciyile ac arnla ire eydr Bb110 gz arsyin r ilys iegin
(2) dgp uyn arup bdam yayla ardrup aryan gze sresin eydr
Bb111 (3) kim ki amalar arsa zeytn yapran aynadup uyn azuda
oyasn bir sat dura eydr (4) nev-i dger mzy dgp un desin ur izmirn
otn un eyleyp di etlerine (5) sre eydr Bb112 kim ki gzlerine arul

vi olsa vey yzne vey gvdesine (6) peln yapran uyla aynadup ac arnla
ydresin def de Bb113 her kim an iese (7) urb tomn dgp sirkeyile ve
balla ardurup ire eydr nev-i dger sidk dutulsa (8) damla damla gcile
iese ur aba ve tomn dgp un eyleyp avu uyla ac arnla (9) ab
iresin eydr nev-i dger endrolivanio56 tze ciyile aynadup (10)
sekiz gn her ab ac arnla iresin eydr Bb114 ala zametiyin arpa unn
(11) uyla aynadup bulamac desin bir bz zerine yayasn bulamac iine avu
yan ve canavar yan (12) atasn ol bezi ala zerine urasn def de Bb115
55
56

yunmadu biiminde yazlmas gereken szck burada ynmedk biiminde yazlmtr.


Szcn hemen zerine u teresi yazlmtr.

112

kim ki yas ie yanus (13) olsa ve arsa opularnu altnda i yzinden an


alasn eydr nev-i dger (14) ur zm ekirdegin gideresin zmi dgp bala
un ile ardrup uyla aynadup (15) bz zerine yayasn ya zerine oyasn
def de Bb116 kim ki uyuz olsa zeytn (16) zamn ve erik zamn ve
keberen abn urudup bu ini dgp sirkeyile ardrasn gnede (17) uyuz
olan kiiye sresin def de nev-i dger ssam iegin kkin ve tere tomn balla

25b
(1) ardrup gne aru uyuza sresin eydr nev-i dger ar zerna57 dgp
ciyile (2) ardrp gne aru uyuza sresin eydr Bb117 cm58 in
arnabyulan yapra--(3)(3)-n dgp uyn arasn her ab aam
iresin def de nev-i dger (4) gyik boynuz dgp un gibi desin ci iine
oyup scala iresin def de nev-i (5) dger encr yapran dgp un gibi
eyleyesen ve kkrdi dgp un desin bu kisin (6) sirkeyile ardrup bana ve
cem gvde sresin def de nev-i dger erik zamn (7) ve mz ve deiz kpgin
dgp cem dp sirkeyile ardrup Bb118 ba arsyin (8) etmek iin ve r
din sirkeyile ardrp ba zerine sresin def de Bb119 (9) temreg in bir
59
evengi
otn sirkeyile ardrp temreg zerine sresin
amanyau
otn sci iine ezesin
eydr (10) Bb120 isterse a uzadasn laan60

alaya--(11)(11)-sn a zerine sresin eydr nev-i dger yamur uyn ve snbl ve


ve ur aba (12) dgp bir ieye oyup r gn dursun ve gnde bir
laan
ki kerre ieyi alayasn ve dara ol uya ladasn (13) ve an darayasn eydr
Bb121 kim ki alar dklse eski uly
yaup (14) kl desin defne yayla
ardrup alara sre eydr nev-i dger urma ekirdegin (15) dgp ve ayu
yan ardurup a zerine sresin eydr Bb122 kim ki afrs (16) olsa
uyudan alca gzleri ararsa bir evengi balla sirkeyi bir evengi encr

57

Satr arasna szcn hemen altna zern yazlmtr.


Szck burada m eklinde li yazlmtr.
59
Szcn zerine iaret konulmu, sayfa kenarna nadr ot yazlmtr.
60
Szcn zerine iaret konulmu, sayfa kenarna pipirim ot yazlmtr.
58

113

uyla aynadup (17) uyn iresin eydr ardnca dne encr ydresin ve hem
bana gl uyn sresin eydr

26a

(1) Bb123 kim ki gzlerine a dse a ggercin yavrusn boazlayup


bgreklerinden (2) an alup avrat sdiyile ardurup gze damzurasn yedi sekiz
keret def ola Bb124 (3) kim ki nzilesi olsa gzlerine inse gnlk ve az
bu in dgp ve drt asy
izmirn
(4) abu m bala bulamac
bimi cem dp yau gibi dp gzleri zerine urasn eydr Bb125 (5) kim ki
gzleri donu olsa grmese mre
uyn keklik din ardrup gzleri
iegin dgp zeyt
zerine (6) sresin eydr Bb126 di arsyin alata
yayla ardrup (7) ve ciyile ardrp azua oyasn sat dursun eydr
nev-i dger (8) mre
kkin dgp uyla eski sirkeyile ardurup azuda
dutasn eydr Bb127 (9) ksrk in kim ki eski ksrgi olsa ylimara
yapran mre
kkin ve otuz dne (10) buday ve urb tomn ciyile
aynadup ve balla iresin eydr Bb128 ala in (11) mrver yapran dgp
sirkeyile ardrup ya gibi ala zerine oyasn def de nev-i dger (12)
iegin ciyile paydan bir pay alnca on be gn her ab
mirlanu
ac (13) arnla iresin eydr nev-i dger abu m balay dgp un eyleyp
(14) elekden geresin sezbla ardurasn ve sirke atasn yau dp ala zerine
oyasn (15) nfidr Bb129 bir avratu ki iinden an gele durmaya kelem uyna
bir pre sirke at (16) ir eydr Bb130 eb-kr kiiye kendene uyna bal at gze
damzur ola (17) Bb131 bada olan datlu uyuz in mersin yapran ciyile
aynadup

26b

(1) baa sresin def de nev-i dger mercmegi uyla ve ciyile ve sirkeyile (2)
aynadup baa sresin def de nev-i dger ola derisinden olan (3) kd ya kl
eyle ciyile ardrup baa drt def de Bb132 (4) bir kii an tkrse yunmadu

114

oyun yin sirkeyile la gl yan at ggsi zerine o (5) nfidr Bb133 ancu
zeyt yan at dg (6) melhem gibi olur ancu
in fesligen tomn buu asy
oldu yre sr def de Bb134 bl arsyin (7) avun ekirdegin dg bir pre bal
at ve ci at aryan yre ur ola nev-i dger (8) bal mm ve gl ya ve
yumurda arus ve ci bir yre cem dp aryan yre o def de Bb135 (9) az
yanusyin enr abn dg ciyile aynadup azda dut def de nev-i dger (10)

aryustafzeyi
ciyile aynadup azda dut def de nev-i dger ve
revengi ve gl uy (11) ve bal bir yre cem dp azda dut def de Bb136
gz arsa apalar ararsa urb (12) dg apalar zerine o def de nev-i dger
(13) otn atup birez gl yan atup
ya pelni dg bal mmn atup avul61
az ve avu yan atup melhem gibi eyle gz apana sr (14) nfidr Bb137
gz apa zarsa sp ddkleri otu yapran ve uru zm bu kisin (15)
dgp gz apa zerine o def de nev-i dger pelni dgp gz zerine o
def de (16) amm ciyi imeye ve gne ve yle aru durmaya ve an aldura
Bb138 (17) zr in pelni aynadup her ab ie def de nev-i dger unduz
yasn

27a

(1) lca uyla ie eydr nev-i dger biberi ve dglmi daru ve sirke ve bal
cmlesin ardrp (2) her ab ie nfidr Bb139 bir kimesne ocaa yansa vey
alansa dd aac (3) yapran zeyt yayla aynadup zerine drtsn eydr
nev-i dger ve aya orun (4) dgp zerine o nfidr Bb140 sier arsyin
kireci ci baluyla ardrp (5) sre nfidr nev-i dger ardal ve biberi
dgp zerine sre nfidr nev-i (6) dger aluki
ddkleri ot ve rein ve
biberi dgp aryan yre bal sr zerine o def de (7) nev-i dger yarpuz62 ve
biberi birez u oy ardur zerine o nfidr nev-i dger (8) ve rumurtanu
otn uyn al kepek at zerine o nfidr nev-i dger ylan banu
(9) kkin dgp bal erbetiyile ie nfidr Bb141 bir kimesne iri iese kettn
tomn (10) ve aradvlegin tomn ve kerefs tomn balla aynadup her yataca
61
62

Szcn zerine iaret konulmu, sayfa kenarna yr mrveri yazlmtr.


Szcn zerine iaret konulmu, sayfa kenarna nana yazlmtr.

115

vat z adar ydr nfidr (11) nev-i dger ac bdam ve dglmi zafirn
balla aynadup gce ile ydr nfidr (12) amm amdan perhz t Bb142 verem
in yabn ebe gmeci yapran uyla aynadup (13) zerine o nfidr Bb143
oulcan olsa aya oru uyn ciyile ac arnla (14) ie nfidr nev-i dger
pelni uyla aynadup iine r din at (15) ac arnla ab ie def de nev-i
dger lpanriya
otn dgp balla yye (16) nfidr nev-i dger m

otn aynadup ac arnla ie nfidr Bb144 (17) ba arsyin sezb sirkeyile
aynadup gl yan at alnna ulala berber sr def de

27b

(1) Bb145
Bb145 avrat ki emcegi ie dglmi urma ve etmek ii elile yourup emcegi
(2) zerine oyasn nfidr Bb146 kim ki barmalar ie gl ya ve gnlk ve
etmek (3) iini ve zafirn dgp cem dp yourup barmalar zerine oyasn
nfidr mcerrebdr (4) Bb14763 kim ki burnndan an asa dimese ur
zeytn dgp elekden geresin kettn bzin yaup kl desin maurayla burnna
fresin gezine gide def de Bb148 kim ki gevdesi ararsa ve gzleri ararsa
arpa unn ve kettn tomn (5) ve drni dgp balla ve sirkeyile ve uyla
ardrp iresin def de Bb149 (6) kim ki gzleri aru olsa avrat sdin
dgp sirkeyile ardrp (7) gezine dkesin def de
sscala ve melanu
drler bir nesne (8) arsa

Bb15064 kim ki elinde vey ayanda ils65
dgp olan sidgiyile ardrup zerine oyasn def de Bb151 (9)
melanu
kim ki gzleri yaarsa ci imesn ve oan ve kendene ve arma ymeye ve
ban (10) yumaya ve gnede ve ylde ve dtnde durmaya gzleri alnca
Bb152 kim ki (11) sidgi dutulsa kirpi derisin or zerine altna tts desin ve
her gn ammma girsn (12) am bala ve dere yngeci ola ve urb tomn
dgp uyn arp arp ciyile (13) ardrup aynada gn her ab iresin
nfidr Bb153 kim ki cigerinde ar--(14)(14)-reti olsa a yan bo yrinden memesi
zerinden omuzna varnca arur ve ayalar (15) alt yanar ve uar ve madesi
63

Bb147 yazlmas gerekirken Bb148 yazlmtr.


Bb150 yazlmas gerekirken Bb140 yazlmtr.
65
Szcn zeri iaretlenip sayfa kenarna nr yazlmtr.
64

116

apanur ve ksrr ve afr uar anu gibi maradan a (16) elinde h amarndan
otn un eyleyesin ve kettn tomn dgesin (17)
an aldurasn ve arpa unn ve tli
ve urmay dgesin bir lmege oyup uyla aynadup bir bz zerine oyasn yau
dp cigeri zerine

28a

(1) oyasn def de Bb154 kim ki arn vey ayalar vey yas ise sran
dikeni

ot uyn sirkeye ve u oyup


(2) tomn ve kerefs ve ranyu

aynadup her ab ac arnla (3) iresin eydr nev-i dger ggercin necisin ve
defne yan ve kkrd ardurup (4) bana sresin ve ala zerine ve ura
zerine sresin u irmeyesin ci (5) iresin ve rb ydrmeyesin etmek vey
bir ayr nesne ydresin gnde bir kerre ydresin ayr vat (6) ymek ymeye ve
yatmaya ve oturmaya i ileye aya zerine geze yemegi ulun yye ve az yye
ve bal (7) etin yye ve rufudan yumurda arusn yye ve oyun etin kebb eyleyp
yye ve bir pre ci (8) ire lca de ve pelni aynadup her ab ucuazla
iresin nfidr Bb155 (9) kim ki gzleri ise ci baluyla ve gli ve mzy
dgp ve stbeci ve ciyi cem dp (10) ardurup gz zerine oyasn eydr
Bb156 kim ki yas ie yansa iri (11) kkin uyla aynadup dgp arpa
unyla melhem dp yau gibi dp ya zerine balayasn (12) nfidr Bb157
kim ki boazlaus arsa yans olsa elinden an aldurasn (13) oan yapran
mercimegle aynadup uyla arara vrsn datlu ymekler ysn ve ac nesne (14)
ymesn Bb158 yarm ba arsyin on ouz dne biberi ve gnlk ve ggercin
necisin (15) dgp elekden gerp sirkeyile yourasn aryan ba zerine urasn
def de (16) Bb159 bir kimesne mdm amr-r ola istikrh etdrmek istese u
(17) baasn66 bulup cigerin ve din havna oyup dgp kendsini bilmeziken
ciye atup iresin eydr

66

Szcn zerine iaret konulmu, hemen altna cem baa yazlmtr.

117

28b

(1) Bb160 kel ba in ban azdasn gl uyyla ve pnla ban yuyasn (2)
ovasn anaynca andan ora sca eyleyp tekrr ban yuyasn zifti aynadup
scala ba (3) zerine oyasn ve zift zerine ly
otn un eyleyp ekesin ve
otn dgp (4) un desin an da zift zerine ekesin da zerine
olandaru
yapdurasn sekiz gn dursun (5) andan ora uzlucala zifti arasn eger kim l
alur nbzla arasn tekrr evvelki (6) gibi ban yuyasn eydr Bb161 temreg
in labada kkin arp yuyasn (7) urudasn dgp un gibi desin ve kebere
yapran ve kkrd ve gnlk bunlar dgp (8) sirkeyile ardurup temreg
zerine oyasn def de Bb162 boaz arsyin dem (9) boaz iinde
olurm rumca adna iskedi
drler her kimde olursa a elinden an (10) aldura
ve lpanriyay
dgp un gibi desin ve am azn dgp un gibi desin
sirkeye (11) oyup aynadasn ardrp bir bz zerine oyup ya gibi dp
boynna oyasn eydr Bb163 (12) nzile in tere tomn dgp eki enr uyyla
ardrp ya gibi desin emigi zerine o--(13)(13)-yasn nfidr Bb164 kim ki
sierleri arsa sierl yapran dgp balla ardrup (14) aryan sier zerine ura
nfidr Bb165 kim ki iinde arreti olup uy o ise (15) alarz
ve mrl tomn uyla aynadup ac arnla iresin eydr Bb166 (16) her kim ci
ip ser olmama isterse urmay kei boynuz ile aynadup uyn (17) ac arnla
ie nfidr nev-i dger kelem iin alup ciye baturup yse

29a

(1) ser olmaya Bb167 kim ki sierleri bozulsa arsiln kemgin yaup (2)
dgp zeyt yayla ardurup bozlan sier zerine sre nfidr Bb168 (3)
rtleme
in her kim yzi zarsa ise yabn zeytn yapran dgp
marandy
(4) ve zy

dgp ardurasn ve birez kepek atasn
zerine oyasn eydr Bb169 (5) her kim ba kem olsa smkleri ve az uy
asa dumau gibi yedi dne mz ve mre
(6) tomn ve az ve kimnn

118

ve aryustafzeyi67

ve birez uz cem dp dgp ya eyleyp

ammmdan (7) dudan ora ba zerine oyasn eydr Bb170 her kim
banda uyuz (8) olsa an iri asa mzy ve uru defne ve selvi almasn ve am
az ve birez uz (9) cem eyleyp bunlar dgesin ba arp ciyile yuyasn
zerine ekesin nfidr Bb171 (10) ula arsyin etmek iin r yan
ardurup yourup ula zerine urasn eydr (11) Bb172 her kim isterse yzi ar
eyleye lpanriyay68
ve bura dgp oyun diyile (12) ardrp her
ab ve aam yzine sre eydr Bb173 arl in ipsiliunya
(13) otn
yumurda arusyla ardrp ac arnla iresin ve bura dgp her ab (14)
dnesin otuz gne degin istiml de nfidr Bb174 afr in az (15) ve
skkeri dgp uyla iresin eydr Bb175 kim ki baas olsa aba (16) kkin
dgp uyn arasn balla ve ciyile ardrp bir evengi iresin ay (17)
eskisinde nfidr Bb176 made arsyin yedgi simese kerefs tomn

29b

(1) ve kimnn ve anason ve pelni zeyt yayla ve ciyile aynadup oyun yin
bu edviyeler (2) uyna ladup ura zerine urasn nfidr Bb177 made
arsyin (3) dne lpanriya

ve dne biber ve on ki dne defne
tomn ve nany sirkeyile ve bekmezle (4) ve uyla aynadup her ab ac arnla
ire nfidr Bb178 made arsyin (5) her ne yrse ua pevrinya
uyn
ve cinciveri
ve eski bal ve kimnn ve sezb bunlar dgp (6) uyla
aynadup ac arnla iresin eydr Bb179 nefes in kepegi bekmezle ve (7) it
ve ggercin tersiyle ardrup boyn dolaysna sresin eydr Bb180 (8) ala in
ayt tomn zeyt yayla ardrp sgt abun bir el ayas adar alup (9) pre
dp ciyile aynadup iresin ab ac arnla nfidr Bb181 (10) yrek
arsyin ve ggsn arsyin yarpuz iegin sirkeyile aynadup ac arnla
iresin (11) def de nev-i dger ve bgrtlen ddn ve uz ula ve etmek ii
cem dp yrek (12) zerine ve ggsi zerine oyasn def de Fal (13) bu fal
Bur ekm ikr tdgi bblar
bblar beyn der (14) Bb1 sz in Bb2 ksrk in
67
68

Szcn zerine iaret konulmu, sayfa kenarna oru yazlmtr.


Szcn zerine iaret konulmu, sayfa kenarna bura abular yazlmtr.

119

Bb3 kim ki ii yellense (15) Bb4 arret in Bb5 i arsyin Bb6 ham69-
am in (16) Bb7 babart in Bb8 alyr in Bb9 ba arsyin (17) Bb10
made ve oulcan in Bb11 az ousyin Bb12

30a

(1) sigilcik in Bb13 arn arsyin Bb14 ksrk in Bb15 istifr in (2)
in Bb16
Bb16 i arsyin Bb17 adden ziyde istifr in Bb18 (3) ksrk in
Bb19 avratu sdi olmaya Bb20 cirat in Bb21 (4) nefes in Bb22 uyuz
in Bb23 ssa in Bb24 ylan srsa (5) Bb25 ula arsyin Bb26 made
in Bb27 burun ki oa (6) Bb28 ferah in Bb29 yzde ki leke ola Bb30 aal
boyama in (7) Bb31 arret in Bb32 arn yllenmek in Bb33 cim
uvvetiyin (8) Bb34 arn arsyin Bb35 ksrk in Bb36 nefes in
(9) Bb37 ya iiyin Bb38 burundan ve iinden gelen an in Bb39 (10) o
uyuma in Bb40 iemege dir olmasa Bb41 arn arsyin Bb42 (11) ancu
in Bb43 ala in Bb44 areb srsa Bb45 (12) ula arsyin Bb46 kpek
dalasa Bb47 bevr in Bb48 (13) cim uvvetiyin Bb49 ancu in Bb50
iemege dir olmasa Bb51 (14) arl in Bb52 o uyuma in Bb53 ab
in Bb54 (15) olan dourma in Bb55 i arsyin Bb56 ham- am in
(16) Bb57 cirat in Bb58 di arsyin Bb59 her kim uyumasa Bb60 (17)
bl arsyin Bb61 gz arsyin Bb62 ala in Bb63

30b

(1) arn arsyin Bb64 at in Bb65 gevdesi alaca olsa Bb66 (2) burundan
ve ayr yrden an gelse Bb67 kemik arma in Bb68 (3) sidgi dutulsa
Bb69 oulcan in Bb70 ylan srsa Bb71 (4) at in Bb72 uduz dalasa
Bb73 azdan alyr asa (5) Bb74 meflc in Bb75 mefl in Bb76
nefes in (6) Bb77 gz arsyin Bb78 babart in Bb79 oulcan in (7)
Bb80 ban in Bb81 unutau in Bb82 yalar armasyin (8) Bb83
69

ham" biiminde yazlmas gereken szck, burada azm olarak ile yazlmtr.

120

yabn zeytn ya Bb84 peld ya Bb85 defne ya Bb86 (9) z ya Bb87


sran dikeni ya Bb88 ard ya Bb89 mersin ya Bb90 (10) zift ya Bb91
irein ya Bb92 turb ya Bb93 az ya Bb94 ardal ya Bb95 aa rgi
yaraya oya (11) Bb96 uvacu bal Bb97 oyun ya Bb98 uduz dalasa Bb99
(12) ek yrleri arsa Bb100 istifr in Bb101 gz arsyin Bb102 (13) ab
in Bb103 ksrk in Bb104 ylan srsa Bb105 (14) a boyama in
Bb106 avu arsyin Bb107 istifr skin in (15) Bb108 arn arsyin
Bb109 avu arsyin Bb110 ksrk in (16) Bb111 sier arsyin
Bb112 arn arsyin Bb113 ala in (17) Bb114 ksrk in Bb115 cem
emra nfidr Bb116 aya arsyin

31a

(1) Bb117 ban in Bb118 ith in Bb119 made in (2) Bb120 cem
emr in Bb121 gz arretiyin Bb122 avuda olan (3) a in Bb123 di
arsyin Bb124 arn arsyin Bb125 (4) yzi yuma etmegin Bb126
burun domursa Bb127 ylan b-od etmegin (5) Bb128 yrek arsyin
Bb129 eyeg arsyin Bb130 ciger arsyin (6) Bb131 ba arsyin
Bb132 i arsyin Bb133 vz dutulsa Bb134 (7) sier arsyin Bb135
uyuz in Bb136 di arsyin Bb137 di (8) arsyin Bb138 bevr70 in
Bb139 avrat ki gebe ola olan m dourur (9) z m an bilmek in Bb140 avrat
ki sdi olmaya Bb141 l bitrmegin (10) Bb142 oulcan in Bb143 demreg
in Bb144 sidgi dutulana (11) Bb145 donu gz in Bb146 ksrk in
Bb147 ala (12) in Bb148 boyun arsyin Bb149 dilcik in Bb150 (13)
duda atlamasyin Bb151 rtleme
in Bb152 avrat arnnda len (14)
olan in Bb153 bir asta ki uyumasa Bb154 bel arsyin Bb155 (15) bevr
in Bb156 ksrk in Bb157 uyuz in Bb158 (16) olan arplansa Bb159
giciyik in Bb160 avratu ki sdi olmaya (17) Bb161 oa in Bb162 stma
in Bb163 arn arsyin

70

bevr yazlmas gerekirken bivr yazlmtr.

121

31b

(1) Bb164 ba arsyin Bb165 bir asta ki uyumasa Bb166 (2) ba arsyin
Bb167 arln Bb168 az ousyin (3) Bb169 demreg in Bb170
avrat ki iinden an gele Bb171 (4) yrek arsyin Bur ekm insanda olan
emru
emru devsn
devsn beyn der (5) Bb1
Bb1 sz in her kim sezb yapran dgp ciyile
ie eydr nev-i (6) dger bl arsyin sezb uyn ciyile ie def de Bb2 (7)
ksrk in kendeneyi ocaa piirp skerile yse eydr nev-i dger (8) iinden
an gidene kendeneyi aynadup uyn ise nfidr Bb3 kim ki ii (9) yllense
drler bir ot vardur ol otdan yse def de (10)
avu alsa rumca pipere

dger ve ala in yemek da eydr Bb4 arret in rumca (11) rmun
ddkleri diken yapran ve abn dgp ise def de Bb5 i ars (12) in
zl gli ekerle cem dp aynadup istiml de nfidr nev-i dger (13)
uuzl in da eydr nev-i dger her kim gzi arsa mekr (14) gli
baudan gzi zerine osa def de Bb6 her kim tereyi am zre (15)
(15) yse ham
de nev-i dger ala in tereyi dgp uyn sirkeyile cem (16) dp ie nfidr
(17) ddkleri ot dgp
Bb7 yzde ve gvdede olan babart in saalu
uyn aynadup yuna def de Bb8 her kim azndan

32a

(1) alyr asa aryustafze
ddkleri ot az birle aznda eynese def
de (2) Bb9 her kim ba arsa vey uyuz olsa ardal dgp ya ise yan (3)
dgp ur ise ursn dgp uyuza ve aryan baa sre nfidr Bb10 (4) made
in bimi arma ye nfidr nev-i dger ve oulcan in (5) ig arma
yse dara dke nev-i dger bir kimesneyi uduz dalasa a--(6)(6)-rma ymek ve
dgp arret zerine oma nfidr Bb11 tururlu yapra (7) ddkleri ot
dgp uyla azn yusa ousn def de nev-i dger (8) her kim iemege dir
olmasa butra tomn dgp uyn ie nfidr nev-i dger (9) bre def etmegin
butra aynadup evi ol uyla ulasa ol evde pire almaya (10) Bb12 sigilik in
zeytn ekirdegin ve bura dgp un dp (11) zerine ura nfidr Bb13 arn

122

arsyin mercimegi yedi defa aynadup uyn (12) yabna dke ora mercimege
sirke atup yye nfidr nev-i dger her kim bil-sebep (13) tkrse madeden
gelr otuz dne mercimegi dgp un dp ciyile ie nfidr (14) Bb14 ksrk
in ful ddkleri otu kkin aynadup ciyile ie nfidr (15) nev-i
dger iegin aynadup a aa osa ara ola nev-i dger (16) yapran aynadup od
yanuna oya nfidr Bb15 bir kimesne o istifr (17) dp skin olmasa
bgrlceyi aynadup yse nfidr ve bgrlce mstehildr her kim yse

32b

(1) ishl der Bb16 i arsyin ebem gmecin kkin dgp uyn ie (2)
nfidr Bb17 her kim adden ziyde istifr tse rilys iegin (3) aynadup
uyn ise uma def de nev-i dger yzde olan a--(4)(4)-rl in uyndan ie

nfidr Bb18 ksrk in asudile
dedkleri (5) otu kkin ciyile
aynadup ie def de nev-i dger her kimi ylan (6) ve areb osa mekr otu
kkin dgp zerine osa nfidr Bb19 (7) avradu sdi olmasa ana71
ddkleri otu tomn aynadup uyn ie sdi ola (8) nev-i dger ancu in ve
uma in uyndan ie nfidr (9) Bb20 cirat zerine aarba ddkleri
ot dgp zerine oya nfidr (10) nev-i dger iemege dir olmayan kimesne
uyndan ise nfidr (11) Bb21 nefes in ve iinden an geen in ve an
nm ot uyla aynadup uyndan ie nfidr
tkren in (12) tereyi ve tn
nev-i dger (13) ve bada olan oa in uyndan bana sre def de Bb22 (14)
uyuz in ve temregiyin delce ot ki budayda olur dgp un dp (15) turb
uyyla cem dp ve bir pre uz atup zerine sre nfidr nev-i (16) dger bl
arsyin delceyi dgp un dp turb uyyla (17) ardrup birez bal atup
zerine oya nfidr Bb23 ssa in

71

Szcn zerine iaret konulmu, sayfa kenarna rzyne yazlmtr.

123

33a
(1) aryambili
ddkleri ot ciyile ve deiz uyyla aynadup ie eydr
Bb24 her kimi ylan oa yabn (2) prasay dgp zerine oya nfidr Bb25
ula arsyin yabn zeytn yapran dgp (3) uyndan ulaa damzura ve
ulaa sre nfidr nev-i dger bada olan oa in (4) mekru uyndan baa
sre nfidr Bb26 made azmamasyin her ab datlu (5) bdam yye eydr
Bb27 burun ki oa bura uyla aynadup bir ol adar bal atup (6) bir pre bz
ladup yatca burun delklerine oya nfidr Bb28 her kim r dili uyn ie
dim (7) ferah ola Bb29 yzde ki leke olsa prunya
ddkleri otu kkin
dgp bal atup (8) yzine sre def de nev-i dger mekr otu kkin zeyt
yayla aynadup yra (9) zerine oya aa demde batm kemik olsa bir cirat
zerine oya kemigi ara Bb30 (10) a aal vey a a boyama in bgrtlen
tefegin aynadup a aa sre ara de dger nev (11) ve i arsyin ol udan ie
nfidr nev-i dger ve az arsyin bgrtlen yapran (12) eyneye nfidr
Bb31 ide olan arret in alarz nm otu kkin uyla (13) aynadup
ie nfidr nev-i dger ve siir arsyin mekr otu uyndan ie (14) def de
Bb32 arn yllenmek in yarpuz dge balla cem de yye nfidr nev-i (15)
dger ve bir kimesne baylsa yarpuz sirkeyile ladup burnna olada nfidr nevi dger (16) az arsyin yarpuz yse nfidr nev-i dger her kimi ylan vey
areb ve kpek (17) rsa yarpuz ciyile aynadup ie nfidr Bb33 cim
uvvetiyin verezgli72 ddkleri

33b

(1) otu kkin dgp zeyt yayla ardurup ayaa sre cima uvvet vre nev-i
dger (2) ve iemege dir olmasa mekr otu uyyla aynadup ie nfidr Bb34
arn arsyin (3) ve ksrk in ariyuafni yapran yse nfidr ve
tomn balla ardurup yse ksrge yet eydr (4) Bb35 ksrk in defne
yapran kkin ciyile aynadup ie nfidr nev-i (5) dger olan douran avrat
72

Szcn altna zergle yazlmtr.

124

arplansa ol udan ireler tz doura bi-avni-illhi tela (6) Bb36 nefes in


ylan banu kkin balla aynadup ie nfidr ve hem muavvdr (7) Bb37
ya iiyin nod ve bura ve bal bu in aynadup dgp zerine oya
nfidr (8) nev-i dger ve sigilcik in ve temreg in ikr olan terkb zre sresin
nfidr (9) nev-i dger iemege dir olmasa bunu uyndan ie nfidr Bb38
(10) bir kiin burnndan vey iinden an gese dimese nany dgp uyn
arup sirke atup (11) ie def de Bb39 mrl her kim yse o uyuya amm
yunmadu mrldur yunca maarrat (12) gider nev-i dger her kim uyurken
belilerse mrl tomn dgp yye def ola Bb40 (13) iemege dir olmasa
puliu ddkleri ot dgp uyn ie nfidr nev-i dger (14) ve
bara zametiyin da uyn ie nfidr nev-i dger ve iinden an gelse vey
bir (15) ciratden an asa durmasa ikr olan otu uyndan ie def de Bb41 (16)
arn arsyin ve arl in mre kkin aynadup uyn ie nfidr
Bb42 ancu in (17) kimnn dgp bal atup yse nfidr nev-i dger ve yada
zamet olsa kimnn

34a

(1) dgp zeyt yayla ardurup yse nfidr Bb43 ala in kebere tomn
dgp (2) ciyile cem dp r gn ie eydr nev-i dger her kim dileri ve
de dileri (3) eti arsa kebere kkin sirkeyile aynadup uyn aznda duta tkre bir
a defa byle de eydr (4) Bb44 areb srsa gl uyn yapran dge zerine
osa nfidr nev-i dger (5) her kim ssen kkin or zerinde bire zeyt yayla
cem de banb zerine oya nfidr nev-i (6) dger her kim uyuz olsa vey
sierleri arsa ssam kkin dgp balla ardurup zerine sre (7) def de Bb45
ula arsyin kenevr tomn aynada uyn ulaa damzura nfidr Bb46 (8)
her kimi kpek dalasa isirgen73 dikeni yapran dgp yara zerine oya nev-i dger
burun (9) domursa an dimese sran dikeni yapran dgp burun delklerine
oya def ola tomn dgp (10) balla yse muavvdr Bb47 bevr in oan
yapran zeyt yana atup rde andan otura (11) yerine oya nfidr nev-i
73

sran szc burada isirgen biiminde yazlmtr.

125

dger bir kiin ellerinde ve y ayr yerinde alaca olsa o--(12)(12)-an yapran
dgp zeyt yayla ardura gne aru sre eydr Bb48 tere tomn ymek
cima (13) uvvet vrr balla yse nev-i dger uyuza ve temregye sre def de
nev-i dger (14) bir evde ki ylan olsa tere tomn dtze ol evde ylan almaya
Bb49 ancu in birez (15) aruy avaya oyup avura bir bze oya sca sca
zerine oya def de Bb50 (16) iemege dir olmasa anya tomn aynadup
uyn ie nfidr nev-i dger ve iinden (17) an geene irse def de Bb51
arl in zc uyla aynadup uyna

34b

(1) birez eker ata ie nfidr nev-i dger ol udan her kim ise oulcan dke
nev-i (2) dger ol udan baa srse oa giderr Bb52 her kim zafern o (3)
yse o uyuya ve yregi tendrst ola Bb53 ab in yabn fesligeni ekerle
aynadup (4) uyn ie ab ala Bb54 il ve tn nm ot olan
dourmayan avrat (5) yapran dgp uyn arp uy iine bir pre eker ata ie
olan eyleye ve yapran fercine oya (6) da eyile yata ykl ola Bb55 i
arsyin labada tomn dgp uyla ie (7) skin ola nev-i dger labada kkin
dge uyuza sre ola nev-i dger (8) ve ala zerine da osa nfidr nev-i
dger ve iemege dir olmasa ol udan ie nfidr (9) Bb56 her kim kendeneyi
zeyt yayla yye am ham de ve sidgin f de Bb57 (10) l yarasyin
ki an durmaya rumca verye drler ot ki derelerde olur dgp cirat zerine
(11) vursa ann skin de nev-i dger ve beiz arulyin uyn balla cem dp
bezine (12) sre aruln gidere Bb58 di arsyin rumca74 apruana
drler bir dikendr her kim (13) ol diken kkin eynese die nfidr nev-i dger
ve sier arsyin kkin aynadup uyn (14) ie nfidr Bb59 her kim uyumasa
aa tomn ve yapran aynadup uyyla yzin yuya (15) uyu getre Bb60 bl
arsyin rumca randli
drler bir ot vardur her kim kkin aynadup (16) ie
nfidr nev-i dger kim ki o derlerse ol udan srne derlemeye Bb61 (17) gz

74

34b/12 ve 15. satrlarla 35a/10. satrda, rumca biiminde yazlmas gereken szck, ruma
biiminde ile yazlmtr.

126

nm otu iegin dgp yumurda arusyla ardura


arsyin lemtt
gz apa zerine

35a
ddkleri otu kkinden ade
(1) oya nfidr Bb62 ala in mirla
dp iinden (2) u ie eydr Bb63 arn arsyin ve avu arsna mre

kkin dgp uyn (3) arp bir pre eker atup ie nfidr Bb64 melanu

nm ot etmege atup yse (4) tendrst ola nev-i dger ba arsyin ikr
olan ot dgp uyla ardra (5) melhem gibi ola alnna oya nfidr nev-i dger
di eti arsyin aynadup (6) sirkeyile aznda duta nfidr Bb65 kim ki
gvdesi alaca olsa unnb a yapran (7) dgp aliups ki ulua75
srerler birbirine atup gvdesine sre def de Bb66 (8) burnndan ve ayr
yerinden an gelse durmasa nardua ddkleri otu tomn dgp ise nfidr
(9) nev-i dger ve arn arsyin ekerle tomn yse nfidr Bb67 (10)
batm76 kemik arma in rumca sravotanu
nm ot dgp cirat
zerine osa (11) eydr ve bir yerinde demren ve y aac olsa ara Bb68
sidgi durana yabn (12) kerefs tomn ve kkin aynadup uyla andan ora ie
nfidr nev-i dger tomn (13) sirkeyile ardurup ala zerine osa nfidr
Bb69 oulcan in yabn (14) arman yse eydr Bb70 bir kimesneyi ylan
osa davan myesin (15) uyla ie def de i arsna da ise nfidr nev-i
dger avratu iinden (16) an gitse ciyile ie nfidr Bb71 at myesin ve uz
myesin ve r (17) myesin ve u r myesin ve geyik myesin bunlaru
myesinden ciyle ise tendrst

35b

(1) ola Bb72 uduz dalasa davan ann ie def de Bb73 her kim az--(2)(2)-ndan
alyr asa san dutup birp yedrseler def de Bb74 meflc in (3) eek
75
76

ulu biiminde yazlmas gereken szck ulum olarak yazlmtr.


batm olarak yazlmas gereken szck fanum olarak yazlmtr.

127

drnan yaup kl de uya oyup ki a ya a ie eydr bir kimseyi ylan


(4) srsa ya areb srsa eek afasn yaup ireler nfidr nev-i dger ve (5)
sier arsyin eek sidgin ie nfidr nev-i dger bir cirat ki eti (6) berber
bitmeye yamr yumr ala zerine eek eti vuralar berber ola Bb75 mefl ar--(7)(7)syin baa sidgin sre nfidr Bb76 nefes in dilk cigerin ykeninden (8)
ireler def de nev-i dger ula arsyin dilk yandan ulaa damzura (9)
nfidr Bb77
Bb77 gz arsyin donu gre keklik din ve davancl din ve ors
(10) din gze eke def de Bb78 oyun di rke di ve ayu di her kim
boynnda (11) babart arsa sre ola nev-i dger ula arsyin bu dlerden
avrat (12) sdiyile ardura ula iine oya nfidr ve uyuz in bu dlerden ra
abnyla cem dp ve kl (13) atup sre eydr Bb79 oulcan in oyun
bon zeyt yayla ardrup gbek (14) zerine oya eydr nev-i dger aynar
uyla alansa bu yadan sre eydr (15) Bb80 kim ki boynunda ban gibi
nesne a kettn tomn ggercin boyla zerine (16) osa nfidr Bb81
unutau in leglek necisin uyla ireler def de (17) Bb82 yalar armas
beynndadur ac bdam yanu armas budur ki ab

36a

(1) m drt avu ac bdam aynar uyla alaya i abn ara aa havn
iinde dge amr (2) gibi ola andan ora ki a u ata avadan ardra bir bz
keseye oya a ve y eliyile a (3) eydr olan yatana ve ba arsna
ula gvldsine ve sier arsna ve nefes olana ie (4) ve ala zerine sre
ala olan ve yzde olan leke in yze sre ve her kim ki gzi oat (5) grmeye
balla ardrp gze sre nfidr Bb83 yabn zeytn yan stma dutan deme (6)
srse eydr ve sier arsna srse eydr ve da avratlar yzine srse
yumadur boyunda (7) olan babart in sreler eydr Bb84 peld yan bdam
yan arur gibi ara (8) yzde ki igid ola ve y gnden arara yzine sre
eydr nev-i dger ve ula arsna (9) ulaa damzura eydr Bb85 defne
yemiin bir lmege oya iine u oya ve (10) kebere kkin oya kisin aynada

128

zerine ya cem olsa gerekdr ol ya alup ba arsna l77 de (11) nev-i dger
ula arsna damzura nfidr ve da kimesneyi ylan osa ol yadan (12) ie
eydr ve da kim ki aras alaca olsa arasna sre eydr nev-i dger (13)
defne kki abn ciyile aynadup ie menede olan a ara ve da ciger
arsna ol (14) ciden imek eydr Bb86 z ya cem maraa nfdr Bb87
(15) sran dikenini dgp iine zeyt ya oya bir pre u oya bir aba oya
gnee oya drt (16) gn dura andan ora alayup yan bir ayr aba oya
aryan baa sre ve sierlere eydr (17) Bb88 ard aacnu yan oat grmez
gze sre nfidr nev-i dger

36b

(1) ulada urd olsa iine damzura urt dkle nev-i dger her kim ki dii (2) ve
diin eti arsa anula azn yuya nfidr ve da uyuza sre def der ve at
uyuzna da (3) eydr Bb89 mersin ya mersin yapran dgp uyn ara
andan ora zeyt (4) ya ata gnee oya aynaya andan ora serv ozan dgp
ve opala kkin dgp birbirine (5) ata gnede drt gn aynaya andan ora bir
aba oya her kimi ki od yasa ve y alansa (6) l78 de nfidr nev-i dger
ve dklen aa ve aala sre dklmez ola nev-i (7) dger ve ya iine da
eydr Bb90 zift ya bir lmege zifti oya (8) ve zeyt ya oya bir pre u oya
lmeg azna oyun yapausn a andan ora ocaa o (9)
(9) aynasun anu dtni
yapauda79 cem olsa gerekdr yapauy up yan arup uyuza sre (10) eydr
ve badaki uyuza sre aa da eydr Bb91 irein ya a reinden bir aba (11)
oya ve yamur uyn oya gnde aynada gn gce alaya andan ora sze
bir aba oya (12) istiml dp her kim yze srse yuma de ve gz apalar
arsa sre def de Bb92 (13) turb ya turb tomn ve turb uyn bir lmege
oyup aynadup her kim ki biti olsa bana sre rla (14) Bb93 az aac
yan alup uyuza sre ve at uyuzna ve it uyuzna sre nfidr (15) Bb94 ardal
ya ardal tomn dgp u oya gnee oya aynaya gz arsyin (16) gze
77

Bu szck harekesiz yazlmtr.


Bu szck harekesiz yazlmtr.
79
yapauda biiminde yazlmas gereken szck, yapada biiminde yazlmtr.
78

129

sre nfidr Bb95 aac rgin yarada olan rk ete oya rk (17) eti gidere
nev-i dger ve yzde olan lekeye bal atup sre nfidr Bb96

37a

(1) uvacu bal dutup aynadup ora ot oyup ve zeyt ya ve ci oyup


aynadup arn arsyin (2) uyndan ie nfidr Bb97 oyun ya ve rke ya
ve kei ya zafirnla aynadup (3) aryan ayaa ki szs ola sre nfidr Bb98
bir kimesneyi uduz dalasa uduz ldre (4) anu cigerinden ydre nfidr Bb99
bir kimsen ek yrleri elleri ayalar dutulsa eek (5) cigerin ydreler ac arnla
eydr Bb100 her kim uma dilese yabn ozn uzla dgp (6) uyn ie ua
nev-i dger ve ac bdam dgp uyn ara uyndan ie (7) ua Bb101 kim
ki gzi arsa grmese fesligen yapran dgp uyn gze sre (8) nfidr nev-i
dger arn arsyin yabn armdn yse nfidr Bb102
Bb102 (9) ab in
aryamblu
yapran aynadup bir pre bal ata ie ab yrde Bb103
(10) ksrk in ard yemiin aynada biber ata ve da ciyile ie nfidr
nev-i dger (11) olancular ksrgiyin b dirhem zl ard yemiini
dirhem havuc tomn bir buu dirhem (12) balla macn de ymek yr olan
olca aa bir fndu midr ydreler emizce olca (13) anas ki fndu midr
yye bir abda Bb104 bir kimesneyi ylan srsa (14) kediyi boazlayup
baralarn yabna atup kendyi gnede uruda basturma de cet vatinde (15)
ylan oana yedre nev-i dger ve sz in ayalar arsa kediyi yaup kl (16)
de sirkeye atup aryan yre sre nfidr Bb105 a aal boyama in (17)
kkin aynadup oyulunca ve birez kl atup aam aa ve aala sre
prnr
ara eyleye

37b

(1) Bb106 defni yapran aynadup avu arsna gbeginden aaa as zerine
vura (2) def de nev-i dger her kim defne uyn ise ustura nev-i dger (3) defne
yemiin balla ardrp yse ksrgin def de nev-i dger ula arsyin (4)

130

defne uyn ulaa damzura nfidr nev-i dger ve i arsyin (5) defne uyn
ciyile ie nfidr nev-i dger sidgi dutulana da (6) defne kkin aynada uyn
ie eydr Bb107
Bb107 istifr tse durmasa (7) sgt yapran dge bir pre biber oya
ve birez ci oya uyndan ie def de nev-i (8) dger her kim an tkrse
uyndan ie nfidr nev-i dger oulcan (9) olana sgt aac abn yaa kl
eyleye sirke atup arnna l80 de eydr nev-i dger (10) ayalar aryana
uyndan sre nfidr Bb108 arn arsyin zlcu (11) yemiin yye nfidr
nev-i dger zlcu yapran yaup kl de temregye sre (12) nfidr Bb109
serv yapran dgp bal ata ie avu arsna nfidr nev-i (13) dger arn
arsna sre nfidr nev-i dger ksrk olana ie nfidr (14) nev-i dger ve
avlu in serv yapran aynadup zerine osa nfidr nev-i (15) dger serv
yapran dts tse sivri siek aa budalarndan aynadup uyn (16) a aa ve
aala drte ara de nev-i dger rtleme
in serv yapran kepegile (17)
aynada zerine ura nfidr nev-i dger made ki ie made zerine oya eydr

38a

(1) Bb110 ksrk in fndu dgp bal atup ac arnla yatca yse nfidr
nev-i (2) dger her kim banda babart olsa fndu yaup oyun yayla ve

y ayu yayla (3) ardura l81 de nfidr Bb111 rumca lefa82


ddkleri aacu abn alup (4) dgp uyn arup sierleri aryana ireler
nfidr nev-i dger sidgi (5) dutulana ol udan ie nfidr nev-i dger avrat ki
yapran dgp (6) uyn ie mile olmaya nev-i dger ula arsyin yapran

dgp (7) lca dp ulaa damzura nfidr Bb112 rumca tiruke
ddkleri (8) aacu yemiin dgp ie arn arsna nfidr Bb113 dt aacnu
yemiin (9) up erbetin ara birez bal ata ocada ve y gnede bire her
kim andan yese (10) madede olan ala ara nfidr nev-i dger arn
arsyin (11) m dt yemiin dgp uyla ie nfidr nev-i dger dt aacnu
80

Bu szck harekesiz yazlmtr.


l szc burada stnl olarak al biiminde yazlm ancak dorusu l olduu iin o
esas alnmtr.
82
Szcn zerine iaret konulmu, sayfa kenarna ava yazlmtr.
81

131

(12) kkin abn arup dgp uyn ise mstehildr da oulcan ara
dklr (13) ve zehir iene nfidr nev-i dger dt yapran yaup kl dp zeyt
(14) atup ocaa yanana ve y alansa zerine sre nfidr nev-i dger (15)
ylan ve areb srsa dgp zerine oya nfidr nev-i dger di arsna (16)
kkin abn ve yapran uyla aynadup ol udan aznda duta nfidr Bb114
(17) ksrk in am aac yapran tzesin dgp bal atup yse nfidr Bb115

38b

(1) datlu enr r u rabdur n yemek nfidr madeyi ssdur eki enr yazn
yse arreti def de (2) datlusyla ekisin bir yre cem dp yyicek cem
emra eydr nev-i dger (3)
(3) arn arsna eki nru ablarn dgp yamur
uyyla ie nfidr nev-i dger (4) ula arsna datlu enru uyndan ulaa
damzura nfidr nev-i dger (5) di etleri arsna eki enru iegin dgp di
etlerine sre eydr nev-i dger (6) oulcan olana eki enr aac kkin aynadup
uyndan ie nfidr Bb116 (7) yabn encr sdini cem desin ayalar aryana
sre nfidr dizleri aryana sre sre nfidr (8) nev-i dger yabn encr yapran
83
dgp birez uz ata ve sirke ata bada olan ba-(9)
9)-barta
sre nfidr nev-i
9)

dger yapran dgp bal atup bir kimesneyi kpek srsa (10) zerine ura nfidr
nev-i dger arn arsna yabn encri dgp zeyt yan (11) ata arn zerine sre
nfidr nev-i dger ve bl arsna ol yadan sre nfidr (12) nev-i dger bir
kimesne derleymese ol yadan sre derleye nev-i dger (13) ylan ve areb srsa
zerine ol yadan sre nfidr Bb117 encr yse ishl (14) der bir kimsen
boynnda ban gibi nesne sa encri bala unyla ardura melhem dp (15)
zerine osa nfidr nev-i dger ve sier arsna ve arn arsna sre nfidr
nev-i (16) dger ksrk in uyn ie nfidr nev-i dger yken arsna (17) ie
nfidr nev-i dger tatar urd in ur encri ve sezb aynadup

83

babart olarak yazlmas gereken szck, burada babavert biiminde yazlmtr.

132

39a

(1) yrege ura nfidr nev-i dger bir kimsen arn arsa ise uru encri ve
arpa (2) un ve ci in cem de melhem gibi dp i zerine oya nfidr nev-i
dger (3) giciyik in andan sre nfidr Bb118 hevenk zmin ymek itaha
getrr (4) nev-i dger bir kii an tkrse hevenk zmin ymek nfidr nev-i
dger (5) uru zmi yamur uyyla ladup b dp uyndan ie usuzlun
giderr (6) nev-i dger avratu memesi uc arya uru zmi dgp zerine oya
nfidr Bb119 (7) olancularu madesi arsa y boyn arya baa din
made zerine ura ve aryan (8) yre sre nfidr nev-i dger uladan iri asa
baa din ulaa damzura (9) def de nev-i dger bir dem ki ie baa ann ie
def de Bb120
Bb120 (10) kirpi cigerin uruda dgp un de ol undan uyla ie cem
emra nfidr devdur (11) Bb121 bir kiin gzleri arreti olsa gz zerine bir
pre avun oya nfidr (12) nev-i dger avun ve tomn dge uyn ala buday
unyla ardura gnde uruda cet (13) olca avratlar anula yzin yuya
yuma der nev-i dger her kim uma dilese (14) avun kkin dge uyn ie
udura Bb122 tze kirs ymek ishl der kirs (15) aacnu tefegin uru
beksimetile yse yzin rengin ey der nev-i dger ve menede84 olan (16) a
kirs tefegin dgp ciyile ise menesinde olan a arur eydr (17) Bb123
ddkleri otu kkin dge birez biber ata ve bir pre bal mm
rumca aml

39b

(1) ata aryan di zerine oya nfidr Bb124 ac arnla armd ymek
arardur to arnla (2) ymek nfidr nev-i dger m armd ymek i arsna
nfidr nev-i dger (3) dim dutulsa armd yapran yaup kl de zeyt yayla
ardra burun delklerine (4) sre eydr Bb125 bdam aac kkin yaup kl de
bdam yayla kardra avratlar yzine (5) sre yumada nev-i dger bir
kimsen ba arsa sre nfidr nev-i (6) dger bir kimesne an dkrse azna

84

menede biiminde yazlmas gereken szck, nede olarak yazlmtr.

133

oya nfidr nev-i dger kim ki cigeri (7) arsa bal atup l85 de Bb126
burun domursa bzi yaa kl de sirkeyile ardrup (8) burun delklerine oya
nfidr Bb127 her kim sirkeyile dry aznda eynese ylanu (9) azna tkrse

b-od ola Bb128 yrek arsna unnb ekirdegin rumca86 (10) saflu
ddkleri ot ve oyun sdin bu in aynadup uyn ie eydr Bb129 (11) yken
arsna defne yapran ve oyun bon cem de dgp aryan yre ura nfidr
Bb130 (12) ciger arsna alma yapran dgp yumurda arusn oyup birez zm
bekmezin oya ciger zerine oya nfidr (13) Bb131 ba arsna eftl
ekirdegin iin ve tere tomn ve ggercin bon cem de dge (14) bir pre sirke
ata aryan baa sre nfidr Bb132 i arsna bal ciyile ie (15) nfidr
Bb133 vz dutulsa a yan yumurda arusyla ve ariopesi
bir yre

(16) cem de boynuna sre nfidr Bb134 sier arsna a ya ve urma
ekirdegin ve (17) oyun uyru cem de dgp aynada sier zerine oya
nfidr Bb135 uyuz in

40a
ve bal mm ve rein zeyt ya ve defne aac kki
(1) kkrd87 ve rupisi

ve bgrtlen yapran ve betroselinu (2) ve kendene ve uz bir yre cem de dgp
uyuza sre def de Bb136 di arsna ylmara (3) yapran dgp uyn arup
bir pre an atup ve yabn encri yapran dgp uyn atup (4) ve zencebl
atup bir pre bal atup bz zerine yau dp aryan arafna yzi zerine oya
nfidr (5) Bb137 di arsna arket de rumca itilye
ddkleri ot ciyile
aynadup (6) aznda duta nfidr nev-i dger az aac eskinu ve mersin ve
mzy dgp bir lmege (7) atup aynada aznda duta nfidr Bb138 bevr
ve uz ve r (8) din bu in ol adar aynada ki ylim
in ariopisi

gibi ola andan ora dbri zerine oya nfidr Bb139 (9) avrat ki gebe ola
arnndaki olan rkek midr z mdur bilmek dilese yzine naar desin yzi (10)

85

l szc burada stnl olarak al biiminde yazlm ancak dorusu l olduu iin o
esas alnmtr.
86
rumca szc burada ruma biiminde ile yazlmtr.
87
kkrd biiminde yazlmas gereken szck kkd olarak yazlmtr.

134

b ise rkekdr b deglse zdur ve a memesi ol memesinden berk ise


rkekdr (11) eger berk degl ise ve hem ara ise zdur Bb140 avratu sdi
olmasa z88 ( 12) ddkleri ot aynada uyn ie ve kend yse eydr
Bb141 l bitmesine kenevr kkin (13) alup aynadup ve ayu yan atup baa
ddkleri ot ve az
sre a uzada Bb142 oulcan in (14) lpanriya

aac yapran balla dgp zerine osa rla Bb143 (15) demreg in
betroselinu ddkleri ot uz sca dp zerine oya nfidr Bb144 (16) sidgi
dutulana au aac yapran ve aryu mre ve sierl yapra ve
opala89 ve rin
(17) ve bulterik ve kendene vaa yapran bunlar
uyla aynada paydan bir pay alnca

40b

(1) andan ora drn ve zencebl oya ie def de Bb145 donu grr gz (2)
in serv aac yapran dgp bal atup gz apa zerine oya nfidr nev-i
dger (3) mree
kkin uyla aynada ol u ile gzin yuya nfidr Bb146
ksrk in (4) saflu ve ana bu kisin dgp uyn ie nfidr Bb147
ddkleri otu kkin ciyile aynada ie
ala in rumca90 (5) mirla
nfidr Bb148 boyun arsna (6) zl ssam balla cem de boyun zerine oya
nfidr Bb149 dilik in yabn (7) encr yapran dgp boyun zerine oyasn
eydr Bb150 duda atladu in (8) kikizi
nm ot dge bir pre bal mm
ocaa oya erisn duda (9) zerine ura nfidr
atup ve birez rupisi

Bb151 rtleme
in serv aac yapran aynadup ve geyik boynuzn (10)
yaup sran dikeni dgp yumurda arusn oya andan ora aryan yre l91 de
nfidr (11) Bb152 olan dourmayup avrat arnnda lse kei sdin ciyile ie
(12) olan de nev-i dger ar drnan avratu altna dts de olan (13)
dre Bb153 bir asta uyumasa mrl tomn dgp u iine oyup (14) andan
ora defne yapran ve y mersin yapran aynadup u ile ayalarn yuyup
88

Metin boyunca z biiminde yazlm olan szck sadece burada z olarak yazlmtr.
opala biiminde yazlmas gereken szck opalan olarak yazlmtr.
90
rumca szc burada ruma biiminde ile yazlmtr.
91
l szc burada stnl olarak al biiminde yazlm ancak dorusu l olduu iin o
esas alnmtr.
89

135

andan ora (15) ciyile mrl tomn ayana sre nfidr Bb154 bl arsyin
defne (16) yemiinden on sekiz dne yemi al her bir gnde alt dnesin dgp sdile
vey skerle ve y-(17)
(17)(17)- balla ie gn ie t ki on sekiz tamm ola nfidr
Bb155 bevr in

41a
(1) dbrine alem oya ve revednyegi
ddkleri nesneyi or zerine dts
de dtni ier gide (2) nfidr Bb156 ksrk in yr tomn ve avun
ekirdegin ve aba ekirdegin (3) sdligen uyla bir pre lada ve sa de a
uyn ala ve nebt sker ata ie ve astaya (4) ire nfidr nev-i dger ksrk
in rupisi aynada bal ata sca ie (5) nfidr Bb157 uyuz in
kkrd92 ve jve bunlar sirkeyile ve zeyt yayla cem de (6) sre nfidr nev-i
dger kkrd ve peld kli ve zerdl urus ve zeyt ya bir yre cem (7) de
gnee aru sre def de nev-i dger defne yan sre nfidr Bb158 (8) olan
ve dara
arplansa ggercin bon avratu altna tts de andan ora larez
(9) dye hemn sat doura inllh Bb159 giciyik in aya orun sre (10)
nfidr Bb160 avratu sdi olmaya tereyi inek sdiyile aynada ie drt gn (11)
93
ve kimnn ve bal bunlar ciyile
sdi gele nev-i dger mre
ve ana

ie sdi (12) gele Bb161 oa gidermesine urunc uyndan bana sre nfidr
nev-i (13) dger pazu yapran dge uyndan ala gnlk ata ve zeyt ya ata ve
ci ata (14) baa sre oa gide nfidr Bb162 stma in urunc uyyla
mrekkeb (15) uyn cem de ie nfidr Bb163 arn arsna oru uyn ie
nfidr (16) nev-i dger gl tomn aynada uyn ie nfidr nev-i dger
(17) yemiin ve iegin ciyile aynada ie nfidr Bb164 ba
mirlanu
arsna kendene kkin

92
93

41a/5 ve 6. satrlarda, kkrd biiminde yazlmas gereken szck kkd olarak yazlmtr.
Szcn zerine iaret konulmu, sayfa kenarna yabni anaon, rzyne yazlmtr.

136

41b

(1) zeyt yayla aynada yandan baa sre eydr Bb165 arn ie kettn tomn
(2) dge ve kepek ve bal ata aynada arn zerine yau de nfidr Bb166 asta
ki uyumasa (3) ac bdam yan alnna sre eydr uyuya Bb167 ba arsna ki
serseme olur (4) endrolivanio ve mersin ve isken ve luasetbe
ve kebs ve serv ozan aruyumlazana ve biber ve ul-(5)
(5)(5)-n
ve u kerdemesi ve bir avu uz bir yre cem de dge astanu bana oya
nfidr Bb168 (6) arluin uzun din ulaa damzura nfidr nev-i dger
davan --(7)(7)-din ulaa damzura nfidr Bb169 az ousna uru gli94 (verd)
yaa kl de di (8) etlerine sre az ousn def de Bb170 demreg in enr
aac ve peld aac yaa (9) kl de uz ata temregi zerine oya nfidr Bb171
avratu iinden an gele durmaya (10) ividi ve kelem tomn ve dt yemii tomn
ciyile ireler skin ola Bb172 (11) arn arsna eski peynr ve sezb ciyile
ie nfidr temmet (12) emsiyye isb zre eyym- nahst bildrr

(13) sitevr

53

11

23

26

(14) noer

11

(15) dikevr

(16)
(16) yanr

(17) felvr

atevr

15

20

23

14

24

27

20

65

29

16

19

23

26

42a

(1) mart

13

16

20

(2) abril

22

30

(3) mys

20

22

25

(4) eyns
eyns

12

18

21

(5) eyl
eyls

18

22

26

94

23

Szcn zerine iaret konulmu, sayfa kenarna verd yazlmtr.

137

(6) austos

15

19

28

(7) bu eyymlarda bir kimse asta olsa at bulmaya evlenrse mbrek olmaya
olan dnyaya (8) gelse mri uzun olmaya sefere gitse gr gelmeye bu gnler
cim ie yaramazdur aer etmek gerekdr (9) mbrek olan gnleri bildrr (10)
a sbne ve tel bu gnleri muammedi muafya bildrdi ki ben isrile
bildre her ne i ki dutma (11) isteyeler atma ve alma ve bin ve nik ve
muallime olan vrmek ve sefere ve ticrete her ne ki mad eydr
(12) sitevr

13

15

22

28

30

(13) atevr

10

20

27

(14) noer

16

19

(15) dikevr

13

15

25

(16) yanr

19

23

24

(17) felvr

17

22

25

42b

(1) mart

12

14

15

24

(2) abril

11

15

23

(3)
(3) mys

13

23

(4) eyns

11

15

(5) eyls

10

17

20

29

(6) austos
austos

12

16

2495 temmet

nm otu
(7) peyvne
otu ne aldur
aldur ve ne yrde
yrde olur ve ne iyyeti
iyyeti vardur bildrr
cem otlaru anasdur yce dalarda olur uytu yrde yalm aya
(8) peyvne
altnda ol otu yapralarnu (9) tevecchi aaadur a iegi vardur kki dem
barmalarna bezer bu ot o nesneye nfidr iyyeti odur (10) evvel aas
budur kim bir kimsen nu dutulsa sylemege kdir olmasa bu otu kkinden
azna (11) ve yzine tts de eydr ve her kim kkinden gtrse aa sir kr
etmeye ve da her kim kkinden gtrse (12) ylandan ve yandan ve arebden
ormaya her kim kkin ve yapran evde tts tse ol eve cin peri (13) gelmeye
95

Metinde 24 yazlmas gerekirken 64 yazlmtr.

138

kkin ve tomn imek cem emra nfidr ve da bir kimsen ala olsa ol ot
a (14) dizine balaya ala gide ol otdan apunu st igine ve alt igine osa ol
eve h (15) astal kr tmeye ve her kim kkin ve tomn ve yapran gtrse
begler selinler gzine rn grne (16) ve dutar olan ay yeisinde ol otu
ne vechile

kkinden yse ve kendye tts de at bula (17) peyvnen
peyvnen
araca
aracan beyn der

43a

(1) peyvneyi
armazdan evvel yedi ab ot zerine vara bu isimleri ouya
timm
aaf
slm
(2) iyp
bel
iyf
t
m
liyr
aft
(3) lirm
mn
mn
mn
aru
ala

sirf
dilincedr (4) ouya austosu on beinde arma
bu isimler alayiu

balaya gne paranbu adlu burcdan ca (5) armaa r etmek gerek


burcdan ar (6) dger bir ot da vardur ki
austos on beinde gne paranbu
uriperstra drler bir kimsen ba arsa ol (7) otdan bir ala dp
bana oya skin ola da ol ot dgse sirkeyile cem tse (8) baa sre arsn def
de ve da her kim az ve dileri arsa bu otu kkin dgp (9) azna oya
nfidr ve her kim ol ot zeyt yayla aynada astanu dklen ana (10) sre
a dklmeye dkleni gr bite bu fal an aldurma
aldurma beyn der (11) evvel gn
an aldursa umm zametin getrr kinci gn an aldursa bedeni af (12)
drr nci gn an aldursa beden af olur mevte itinc olur drdnci gn an
(13) aldursa lse cizdr binci gn an aldursa al- zil olur ve beden af olur
(14) altnc gn an aldurma eydr tendrst olur yedinci gn aldurma
yaramazdur uyu getrr beden sst olur sekizinci gn yaramazdur bedende renc
l olur (15) ouznc gn yaramazdur uyuz olur onunc gn yaramazdur arl
l olur on birinci (16) gn eydr cem derde on kinci gn eydr cem
alarda olan emr in on nci (17) gn eydr beden semrr on drdnci gn
yaramazdur an aldursa asta lr on binci

139

43b

(1) gn an aldursa eydr beden maradan urtulur on altnc gn yaramazdur


aya lerze vi (2) olur on ydinci gn eydr an aldursa beden tendrst olur on
sekizinci gn eydr bedene uvvet (3) vrr on ouznc gn yaramazdur bedeni
sst olur ygirminci gn yaramazdur dem lm addine (4) gelr ygirmi birinci
gn eydr a tendrst olur ygirmi kinci gn eydr alarda mara (5) def
de ygirmi nci gn eydr beden uvvetl olur ve tendrst olur ygirmi
drdnci gn eydr cem (6) emra ygirmi binci gn eydr al- kmil olur
ygirmi altnc
altnc gn eydr alar gerinmek--(7)(7)-ligi def de ygirmi ydinci gn
yaramazdur beden af olur ygirmi sekizinci gn eydr beden tendrst (8) olur
ygirmi ouznc gn yaramazdur cem mara areket der otuzunc gn
yaramazdur ngah lr (9) temmed (10) urreurre-i yanr yekenbih gn vi olsa
ekin biin ey ola drt ayaluya rn gele bal o ola (11) zm ey ola pireler
rla denbih gn vi olsa ey ola yuma ola yaz ve yay aylar (12)
yamurlu ola zm ey gele bal az ola mergi mefct o ola seenbih gn vi
olursa (13) at ola ilk yaz ural ola gz yamurlu ola ekin biin yaramaz ola
yemi o ola drt ayalu ey ola (14) begler rla o gemiler ar ola bal miyne
ola eharenbih gn vi olursa ey ola yan ne yavuz ne yuma ve ne bas
(15) ola rzigr ey gele ilk yaz yamurlu ola yay aylar ura ola ekin biin ey
gele zm o ola ayvnt uyana arlara lm gele pencenbih gn vi olsa
at ola (16) ilk yaz yell ola ekin biin ey gele begler rla cuma gn vi olsa
at ola ilk yaz yamurlu ola ekin biin yaramaz gele gz ura ola zm o ola
ceng ola yigitlere lm gele (17) ve olancular rla enbih gn vi olursa at
ola ekin az ola ilk yaz ve yay aylarnda yl ola gz astal ola ayvnt rla zm
o ola temmet 956

140

DZN

abril: Gr. Nisan, yln drdnc ay.


a. 42a/2, 42b/2.
ac: A.
a. arnla 11b/17, 20b/6, 21b/14, 22a/14, 22b/9, 23a/1, 2, 23b/3, 9, 24a/1, 5, 6, 9,
10, 24b/15, 16, 25a/1, 6, 8, 10, 26a/12, 27a/13, 15, 16, 28a/2, 28b/15, 17, 29a/13, 29b/4,
6, 9, 10, 37a/5, 38a/1, 39b/1.
ac: Ac.
a. 28a/13; a. defne iegin 14a/13; a. defne yapran 3b/13, 16b/3.
ac bdam: Ac badem.
a. 27a/11; a. yan 41b/3; a. yanu 35b/17; a.- 4a/3, 7b/7, 10a/12, 36a/1, 37a/6.
aa-: Amak, zmek, skmek.
abn a.-a 11a/16; a.-a 33a/9.
alal-: Almak, ferahlamak.
ab a.-a 17a/10, 34b/4; a.-a 7b/7, 12a/8, 8, 17a/3, 20a/4, 6, 8; a.-masa 7a/16,
12a/7, 15a/12, 20a/3, 20a/6; a.-maz 7b/5; a.-sa 2b/10, 13b/15.
ad: Ad, isim.
a.-na 28b/9; a.-lu 43a/4.
aded: Ar. Say.
a. 17a/14.
dem: Ar. nsan.
. 3a/5, 39a/9, 43b/3; stma dutan .-e 13a/9, 36a/5; . barmalarna 42b/9; .-
dbrine 11a/16; .-de 33a/9; .-e 11b/1; .-i 13a/3, 14b/17, 15b/5; .- 15b/3, 28b/8.
a: Ak, beyaz, gz ak; katarakt; kr. a.
gzine a. d- 18b/14; gzlerinde a. ol- 23b/10; gzlerine a. d- 26a/1; unnb
a.- yapran 35a/6; yzi a. eyle- 2a/7, 8b/7; a. bulut 24b/3; a. d- 5b/4; a. ggercin
yavrusn 26a/1; a. zm bun 15b/11.

141

aac: Aa; kr. aa.


a. 35a/11; au a.- yapran 40a/16; alma a.- abn 14a/12; ard a.-nu yan
36a/17; ayt a.-nu tomn 24b/15; bdam a.- kkin 39b/4; am a.- yapran tzesin
38a/17; nr a.-nu tze yapran 14b/9; defne a.- kki 40a/1; dd a.- abn 24b/5;
dd a.- kkin 11b/9; dd a.- yapran 27a/2; dd a.-nu kkin 24b/16; dt a.-nu
kkin abn 38a/11; dt a.-nu yemiin 38a/8; eki enr a.- kkin 38b/6; enr a.-
41b/8; enr a.-nu yapran 7a/5; encr a.-nu abn 12a/7; kirs a.-nu azn 8a/1;
kirs a.-nu tefegin 39a/14; kirs a.-nu zamu 6b/12; z a.- 8b/1; z a.- abn
4a/11; peld a.- 41b/8; az a.- 40a/6; az a.- yan 36b/14; az a.- yapran
40a/14; serv a.- yapran 40b/2, 9; sgt a.- abn 37b/9; tze am a.- yapran 24a/7;
zeytn a.-nu yapran 7a/6; zeytn a.-nu zamn 14a/9; a. rgin 36b/16; a.-u
38a/3, 8.
aa: Aa; kr. aac.
a. bat- 22b/13; a. rgi 30b/10; a. havn 36a/1; a.-lara 3b/12.
aarba: ?
a. 32b/9.
arr-: Armak; kr. ar-, aru-.
ula a.-up 1b/12; a.-ursa 12b/10.
az: Az.
a. 6a/15; a. ars 1b/14; a. arsna 6b/1; a. arsyin 1b/14, 3a/9, 6a/15, 6b/2,
17a/11, 33a/11, 16; a.-(az) iine 23a/17; a.-(az) ulan- 18a/9, 22b/7; a.-(az) uy
a- 29a/5; a.-n(azn) yu- 32a/7, 36b/2; a.-na(azna) o- 39b/6, 43a/9; a.nda(aznda) eyne- 32a/1, 39b/8; a.-nda(aznda) dut- 17a/12, 24b/7, 34a/3, 35a/6,
38a/16, 40a/6, 7; a.-nu(aznu) ii 6b/15; a.-nu(aznu) ii i- 2a/1 a. iinde
6a/13, 7a/3; a. iine 6a/14, 15; a. ousn 1b/15, 6b/7, 41b/8; a. ousna 41b/7; a.
ousyin 29b/17, 31b/2; a.-u(azu) iine 8a/2; a.-ua(azua) dut- 7a/5; a.ua(azua) o- 6b/4, 11, 7a/7, 26a/7; a.-uda(azuda) eyne- 4b/1, 8a/13; a.uda(azuda) dut- 8a/14, 20b/7, 21b/8, 9, 24b/5, 26a/8; a.-uda(azuda) o- 25a/3; a.

142

yanusyin 19a/2, 26b/9; a.-da 2a/1, 6b/2, 14, 26b/9, 10, 11; a.-dan 30b/4; a.-(az)
43a/8; a.-na(azna) 36b/8, 39b/9, 42b/10; a.-ndan(azndan) 31b/17, 35b/1.
alarz:
larz: ?
a. 8a/5, 28b/15, 33a/12; a. kkin 22a/14; a. ot 10b/17; a. otn 11a/1.
ar:
r: Ar, hastalk.
a. 21b/7; az a.-s 1b/14; az a.-sna 6b/1; az a.-syin 1b/14, 3a/9, 6a/15,
6b/2, 17a/11, 33a/11, 16; aya a.-syin 18a/2, 22a/3; aya a.-syin 30b/17; baaru
a.-syin 17b/17; bara a.-syin 21b/12; ba a.-sna 36a/3, 10, 39b/13, 41a/17,
41b/3; ba a.-syin 1b/2, 4, 5, 3a/11, 3b/10, 4a/2, 17b/10, 13, 17, 18a/16, 18b/2, 12,
19a/5, 20b/3, 21a/13, 21b/11, 23b/1, 13, 25b/7, 27a/17, 29b/16, 31a/6, 31b/1, 2, 35a/4;
bl a.-sna 38b/11; bl a.-syin 26b/6, 30a/17, 31b/6, 32b/16, 34b/15, 40b/15; bel a.syin 19a/2, 31a/14; boaz a.-syin 2a/11, 9b/11, 19a/12, 28b/8; boazlau a.syin 2a/3, 19a/10; boyun a.-sna 40b/5; boyun a.-syin 18b/2, 23b/15, 31a/12;
bbrek a.-syin 2b/4; bgrek a.-syin 18a/3, 22a/5; byrek a.-syin 18a/12, 23a/2;
burun a.-syin 1b/12, 6a/1; ciger a.-sna 36a/13, 39b/12; ciger a.-syin 2a/13, 10a/12,
31a/5; dil a.-syin 1b/13, 6a/12, 17b/11, 20b/7; di a.-sn 7a/7; di a.-sna 38a/15,
40a/2, 5; di a.-syin 2a/2, 7a/3, 17b/16, 16, 18a/2, 17, 18b/15, 21b/7, 8, 22a/1, 23b/7,
26a/6, 30a/16, 31a/3, 7, 7, 34b/12; di eti a.-syin 35a/5; di etleri a.-sna 38b/5; ek
yrleri a.-syin 18a/1; eyeg a.-syin 31a/5; gbek a.-syin 2b/5, 17b/15; ggs a.syin 29b/10; gz a.-syin 1b/9, 9, 10, 5a/11, 14, 16, 17b/11, 13, 18a/4, 18b/10,
19a/2, 20b/9, 21a/10, 22a/11, 25a/1, 30a/17, 30b/6, 12, 34b/17, 35b/9, 36b/15; i a.-s
31b/11; i a.-sna 35a/15, 39b/2, 14; i a.-syin 2a/13, 2b/1, 10a/13, 11b/7, 18a/11,
29b/15, 30a/2, 15, 31a/6, 32b/1, 33a/11, 34b/6, 37b/4; arn a.-sna 37b/13, 38a/8, 38b/3,
10, 15, 41a/15, 41b/11; arn a.-syin 18a/12, 30a/1, 8, 10, 30b/1, 15, 16, 31a/3, 17,
32a/11, 33b/2, 16, 35a/2, 9, 37a/1, 8, 37b/10, 38a/10; avu a.-sna 35a/2, 37b/1, 12;
avu a.-syin 30b/14, 15; ula a.-sna 36a/8, 11, 38b/4; ula a.-syin 1b/11, 11,
5b/1, 5, 8, 12, 17b/12, 12, 12, 18a/15, 19a/16, 20b/14, 21a/2, 4, 23a/15, 29a/10, 30a/5,
12, 33a/2, 34a/7, 35b/8, 11, 37b/3, 38a/6; ura a.-syin 2a/9, 9a/3, 18a/7, 22b/4;
made a.-syin 19b/1, 1, 1, 29a/17, 29b/2, 4; maad a.-syin 17b/13, 18a/6; mefl

143

a.-syin 35b/6; meme a.-syin 17b/15; omuz a.-syin 2a/4, 7b/7; oura a.-syin
2b/2, 11b/12; yken a.-sna 38b/16, 39b/11; sier a.-sna 36a/3, 6, 38b/15, 39b/16; sier
a.-syin 19a/4, 19a/13, 27a/4, 30b/16, 31a/7, 34b/13, 35b/5; siir a.-syin 18a/5,
33a/13; ma a.-syin 18b/10; yan a.-syin 18a/3, 22a/6; yarm ba a.-syin 1b/2,
4, 3a/16, 3b/15, 19a/11, 28a/14; yrek a.-sna 39b/9; yrek a.-syin 2a/12, 10a/10,
18b/3, 19b/2, 23b/16, 29b/10, 31a/5, 31b/4; a.-sn 5b/2, 43a/8.
ar
r-: Armak; kr. ar-, aru-.
avratu emcegi a.-ya 21b/1; avratu memesi uc a.-ya 39a/6; ayalar a.-sa
37a/15; ayalar a.-yana 37b/10, 38b/7; ba a.-sa 32a/2, 39b/5, 43a/6; boazlaunu i
yzi a.-sa 7a/11; boazlaus a.-sa 28a/12; bo yrleri a.-sa 2b/4, 12a/12; boyn a.-ya
39a/7; bbrekleri a.-sa 12a/9; cigeri a.-sa 39b/6; diin eti a.-sa 36b/2; dileri a.-sa
43a/8; dileri eti a.-sa 34a/2; dizleri a.-yana 38b/7; ek yrleri a.-sa 30b/12; gbegi a.-sa
12a/14, 21b/6; gz a.-sa 26b/11; gzi a.-sa 31b/13, 37a/7; gz apalar a.-sa 36b/12;
arn a.-sa 22b/17, 39a/1; ula a.-ya 5b/15; ura a.-sa 9b/2; maad a.-sa 18a/16;
maad a.-sa 21a/8, 22b/1, 23b/3; olancularu madesi a.-sa 39a/7; sekirdenleri a.-sa
11a/10; sierleri a.-sa 22a/15, 28b/13, 34a/6; sierleri a.-yana 38a/4; amalar a.-sa
25a/3; yan a.-sa 18a/13, 23a/7; a.-yan ayaa 37a/3; a.-yan ba 28a/15; a.-yan baa
20b/3, 32a/3, 36a/16, 39b/14; a.-yan di 39b/1; a.-yan gz 20b/11; a.-yan gze 5a/15,
25a/2; a.-yan sier 28b/14; a.-yan arafna 40a/4; a.-yan yre 23a/8, 26b/7, 8, 27a/6,
37a/16, 39a/7, 39b/11, 40b/10; a.-yan yeri 19b/12; a.-yan yr 12a/13; a.-sa 25a/13; a.ya 6a/16; a.-yup 20b/11.
aryambili:
ryambili: Gr. agriambeli/agrio ambeli/agrambeli zm (Clemmatis flammula); kr.

aryamblu.
a. 33a/1.
aryamblu
ryamblu:
yamblu: Gr. agriambeli/agrio ambeli/agrambeli zm (Clemmatis flammula); kr.

aryambili.
a. yapran 37a/9.
aryu:
ryu: Gr. agriyo/agriou Yabani.
a. 40a/16.

144

aryustafze:
ryustafze: Gr. Koruk.
a. 32a/1; a.-n uyn 20a/12; a. uyn 20b/1; a.-yi 4b/17, 14a/6, 14, 26b/10,
29a/6.
ariyanuriye: Gr. Eek hyar, kabakgillerden, yabani trmanc, otsu bir bitki, ac
kavun (Ecballum elaterium).
a. kkin 20b/8.
aruru-: Armak; kr. ar-.
a.-r 27b/14.
ariopisi
riopisi:
pisi: Gr. agrio-pisi/pssitis Yabani zmlerden yaplan bir arap. Galenosun
hastalar tedavide kulland doktor arab olarak bilinen arap; kr. ariopesi, rupisi.
a. 40a/7.
ariopesi:
riopesi: Gr. agrio-pisi/pssitis Yabani zmlerden yaplan bir arap. Galenosun
hastalar tedavide kulland doktor arab olarak bilinen arap; kr. ariopisi, rupisi.
a. 39b/15.
aruyumlazana: Gr. Yabani patlcan (Solanum elaeagnifolium).
a.41b/4.
ariyuafni:
riyuafni: Gr. agriodafni/agria daphni Yabani defne (Laurus nobilis).
a. yapran 33b/3.
asr
srr-: Aksrmak; kr. asur-.
a.-aca gel- 11b/13; a.-amasa 11b/14; a.-masa 2b/2.
asursur-: Aksrmak; kr. asr-.
a.-a 11b/14.
au: Zehir, a.
a.-y 16a/9.
au aac:
aac: Zakkum aac.
a. a. yapran 40a/16.
aulaula-: Zehirlemek.
a.-salar 3a/2, 16a/7.

145

austos: Lat. Austos, yln 31 gn sren sekizinci ay.


a. 42a/6, 42b/6, 43a/5; a.-u 43a/4.
ala: Ar. Karm.
a. 30b/16; a.- 38a/10.
aam: Akam.
a. 25b/3, 29a/12, 37a/17; her a. 6b/4.
atevr: Lat. Ekim, yln onuncu ay.
a. 41b/13, 42a/13.
a: Ak, beyaz, gz ak; katarakt; kr. a.
a. 19b/15; gze a. d- 1b/7; yumurda a.-n(an) 13b/8; yumurda a.yla(ayla) 4b/11, 22b/11; yumurdanu a.-n(an) 14b/8, 19b/5, 6, 7, 12, 20b/1;
yumurdanu a.-yla(ayla) 11a/17, 20a/3, 7, 20b/4; a. iegi 42b/9; a. den gze 4b/4;
a. d- 4b/12; a. ebegmecin kkin 7a/3; a. ggercin necisin 4b/13; a. mermeri 20a/7;
a. reinden 36b/10; a. a boya- 33a/10; a. aa 32a/15, 33a/10, 37b/16; a. aal 33a/10;
a. oan 22b/2, 24b/2; a. avu yumurdas arusyla 23b/2.
aa-: Akmak.
az uy a.-sa 29a/5; an a.-a 17b/7, 20a/1; an a.-du arafna 6a/4; an a.-sa
13b/16, 17b/12, 21a/1, 27b/4, 33b/15; alyr a.-sa 30b/4, 32a/1, 35b/2; a.-sa 5a/8, 24a/6,
29a/8, 39a/8.
al: Ar. Akl.
a.- kmil ol- 43b/6; a.- perkende ol- 18a/8, 22b/6; a.- zil ol- 18a/2, 22a/1,
43a/13.
an: Gr. Isrgan otu (Urtica dioica).
a. tomn 13a/3; a. yapran 12a/5.
areb: Ar. Akrep.
a. 33a/16; a. sr- 16a/11, 30a/11, 34a/4, 35b/4, 38a/15, 38b/13; a. o- 32b/6;
a.-den 42b/12; a.-i 3a/2, 16a/10.
ay: Gr. acetabulum 0.684 litre arlnda bir l birimi; kr. asy.
bir a. 19b/14, 14; ki a. 19b/14.

146

asy: Gr. acetabulum 0.684 litre arlnda bir l birimi; kr. ay.
buu a. 26b/5; drt a.- 26a/3.
alal-: Almak.
a. 27a/8, 40b/16; an a.-asn 25a/13; an a.-up 26a/2; avu a.-sa 31b/9; uyn a.a 41a/3; a.-a 39a/12, 41a/13; a.-asn 4a/9, 8b/2, 4, 12a/10; a.-du 9b/17; a.-ma 42a/11;
a.-up 3a/13, 14, 5a/14, 5b/16, 17, 6a/9, 11, 8a/1, 8b/4, 11a/12, 12b/11, 13b/16, 14a/9,
17a/13, 14, 15, 21a/4, 23b/13, 24b/11, 28b/17, 29b/8, 36a/10, 36b/14, 38a/3, 40a/13.
alaca: Alaca, alacal.
a. alaca ol- 16a/3, 3; a. belr- 2b/9, 13b/10; a. ol- 30b/1, 34a/11, 35a/6, 36a/12;
a.-lara 13b/11.
alduraldur-: Aldrmak.
an a.-a 26b/16, 28b/9; an a.-asn 27b/16, 28a/12; an a.-ma 43a/10; an a.ma 43a/14; an a.-sa 43a/11, 11, 12, 12, 13, 17, 43b/1, 2; a.-ma 43a/14.
aln: Aln.
a.-(aln) 20a/13, 20b/5, 21a/14; a.-na(alnna) 6a/6, 23b/2, 14, 27a/17, 35a/5,
41b/3.
alma: Elma.
selvi a.-sn 4a/7, 10a/15, 21a/9, 29a/8; a. aac abn 14a/12; a. ekirdegin 7b/9;
a. yapran 7b/10, 15b/12, 39b/12.
alt: Alt.
avratu a.-na 41a/8; ayalar a.- 27b/14; opularnu a.-nda 25a/13; a. igine
42b/14; a.-na 13b/7, 23b/15, 27b/11, 40b/12; a.-nda 42b/8.
alt: Alt.
a. 40b/16; a.-nc gn 43a/14; a. yz drt 1b/1.
aluki:
aluki: Gr. Siyah al (Rhammus oleoides).
e. 27a/6.
alm:
alm: Gr. Sarmsak (Allium sativum).
a. otn 9b/17, 22a/6.

147

aly: Gr. Sabr, daac, diei (Aloe vera).


a. otn 24a/3, 28b/3.
amanyau: ?
a. otn 25b/9.
mn: Ar. Amin.
a. 43a/3, 3, 3.
amm: Ar. Ama.
a. 3a/13, 11b/3, 12b/4, 13a/16, 15a/11, 15b/10, 16b/6, 17a/16, 26b/16, 27a/12,
33b/11; a. kim 13b/4.
a-: Hatrlamak.
a.-maya 16b/16.
aa: Ona.
a. 36b/10, 37a/12, 42b/11.
ana: Anne.
a.-dan 22a/9; a.-s 37a/13; a.-sdur 42b/8.
anason: Gr. Maydanozgillerden, kokulu tohumu hamur ilerinde ve rak yapmnda
kullanlan, yurdumuzda ekimi yaplan bitki (Pimpinella anisum); kr. ana.
a. 9a/11, 29b/1.
ana: Gr. Anason (Pimpinella anisum); kr. anason.
a. 32b/7, 40b/4, 41a/11.
anda: Orada, o anda, o zaman.
a. 16a/11, 16.
andan: Ondan, sonra.
a. 10a/6, 15a/17, 19b/6, 21a/12, 21b/5, 17, 22b/8, 24b/17, 28b/2, 5, 34a/10,
35a/12, 36a/2, 16, 36b/3, 4, 5, 8, 11, 38a/9, 39a/3, 40a/8, 40b/1, 10, 14, 14, 41a/8.
andz: 1. Yapraklar dikenli olan bir eit ard. 2. Servi aac. (Kk ila olarak
kullanlan bir bitki, raziyane.).
a. 10b/8.

148

andrl: Gr. Sandal aac (Arbutus andrachne).


a.-nu yapran 3b/6.
an: Onu.
a. 19b/8, 28b/4, 31a/9.
anrki: Gr. Kk salatalk.
a. otn 10b/17.
anr: Gr. Salatalk (Cucumis sativus).
a.-y 11b/10.
anu:
anu: Onun.
a. 27b/15, 36b/9, 37a/4; a.-la 21b/1, 36b/2, 39a/13.
apruana:
apruana: ?
a. 34b/12.
ara: Ara, mesafe, iki eyin aras.
a.-snda 12b/6, 11, 16b/1.
ard: Art, arka.
ula a.-nda 5b/7; ula a.-nda olan i 1b/11; a.-nca 25b/17.
ard: Servigillerden, gzel kokulu, yapraklarn kn da dkmeyen, yuvarlak kara
yemileri ila olarak kullanlan bir aak (Juniperus).
zl a. yemiini 37a/11; a. aacnu yan 36a/17; a. ya 30b/9; a. yemiin
37a/10.
ar 1: Ar; kr. aru.
ovan a.-s 3a/4, 16b/1; a. srmaya 16b/2; a. odu yre 16a/12; a.-lara
43b/15.
ar 2: Temiz, ar.
yzi a. et- 19a/16; yzi a. eyle- 29a/11; a.-ca bal mm 5a/9; a. eyle- 8b/9, 10.
artlaartla-: Ayklamak, temizlemek.
a.-yup 6a/6.
ara: Arka, srt.
a.-s 36a/12; a.-sna 36a/12.

149

armd: Far. Armut (Pirus communis).


a. 39b/1; m a. 39b/2; yaban a.- kkin 11b/5; yaban a.-n 37a/8; a. yapran
39b/3.
arnuulusu:
arnuulusu: Gr. Kuzukula (Rumex acetosella).
a. otn 7a/13.
arpa: Arpa (Hordeum vulgare).
ab m a.-y 7a/9; a. un 39a/1; a. unn 10a/2, 10b/4, 8, 11, 12b/11, 25a/10,
27b/4, 16; a. unyla 12b/14, 24b/12, 28a/11.
arsiln: Arslan.
a. kemgin 29a/1.
artu: Fazla, ziyade.
a. 19b/16.
aru: Ar; kr. ar.
a. 16a/12; a. sr- 3a/3, 16a/12.
aa-: Bir eyi aaya sarkacak biimde bir yere ilitirip sarktmak.
a. 36b/8; a.-a oyasn 16a/4, 15; a.-asn 16a/16.
al: Ar. Kk, kken,kaynak.
a.-dur 42b/7.
asap: ?
a. ot 21b/15.
asudile: ?
a. 32b/4.
aaa:
aaa: Aa.
a. 37b/1; ba a. 16b/6; ba a. t- 14b/17, 15a/2; a.-dan 11a/9, 11, 22a/17, 24a/6;
a.-dur 42b/9.
ar: tede, tesinde.
gn a. Bir gn ara ile, iki gnde bir 12b/16, 13a/1.
at: At.
a. 4b/12; a. myesin 35a/16; a. uyuzna 36b/2, 14.

150

atat-: Atmak.
a.-up 37a/14.
avadan: Far. yice, adamakll.
a. 19b/12, 20b/7, 36a/2.
vz: Far. Ses.
dutulm . 2a/6, 8a/11; . dutul- 31a/6; .- dutul- 8a/11, 15, 23a/12, 39b/15.
avrat: Ar. Kadn.
a. 3a/6, 16b/16, 17, 22a/10, 27b/1, 31a/8, 9, 13, 31b/3, 38a/5, 40a/9; olan
douran a. arplan- 33b/5; olan dourmayan a. 34b/4; a. arnnda 40b/11; a. sdin
20b/2, 21a/6, 27b/6; a. sdine 4b/4; a. sdiyile 6a/2, 20a/12, 26a/2, 35b/11; a. sdiyle
24a/13; a.-u(avradu) sdi olma- 24a/8, 32b/7; a.-u altna 41a/8; a.-u emcegi
ar- 21b/1; a.-u emcegi i- 19a/6, 20a/14; a.-u memeleri i- 17b/9; a.-u memesi
imi ol- 20a/16; a.-u memesi uc ar- 39a/6; a.-u memesi yarl- 17b/9; a. -u
memesinde 20a/6; a.-u sdi kesilmemegin 3a/7; a.-u sdi olma- 18b/6, 30a/3,
40a/11, 41a/10; a.-dan 3a/6, 17a/1; a.-la 16b/16; a.-lar 36a/6, 39a/13, 39b/4; a.-u
3a/7, 17a/2, 3, 18b/16, 20a/15, 26a/15, 31a/16, 35a/15, 40b/12, 41b/9.
avu: Avu.
a. 36a/1, 41b/5; a.-u(avucu) 16b/2.
ay: Ay
yay a.-lar 43b/11, 15; yay a.-larnda 43b/17; a. eskisinde 29a/16; a. yeisinde
22b/6, 42b/16.
aya: Aya, avu ii.
el a.-s 29b/8.
aya:
aya: Ayak; kr. aya.
a. 12b/5, 28a/6; a. arsyin 18a/2, 22a/3.
aya: Ayak; kr. aya.
aryan a.-a(ayaa) 37a/3; imi a.-lara 23a/12; a. arsyin 30b/17; a.-(aya)
burl- 19b/11; a.-(aya) burul- 17b/6; a.-(aya) uvan- 17b/5; a.-lar ar- 37a/15,
37b/10, 38b/7; a.-lar alt 27b/14; a.-lar dutul- 37a/4; a.-lar i- 23a/11; a. iiyin

151

18a/14; a.-a(ayaa) 33b/1; a.-(aya) 19a/9, 19b/7; a.-na(ayana) 18a/10, 22b/12,


40b/15; a.-nda(ayanda) 27b/7; a.-lar 23a/11, 28a/1; a.-larn 40b/14.
ayalu: Ayakl, aya olan.
drt a. 43b/13; drt a.-ya 43b/10.
ayrtlaayrtla-: 1. Semek, ayrp karmak. 2. Ayklamak, temizlemek.
a.-r 14b/14; a.-yup 10b/9.
ayt: Mine ieigillerden, Akdeniz evresinde yetien, mavi, beyaz veya meneke
renginde iekler aan, 1-2 m boyunda bir aak, hayt (Vitex agnus-castus).
a. aacnu tomn 24b/15; a. tomn 9b/14, 10a/12, 12b/3, 17a/17, 29b/8; a.
yapran 15a/5.
yine: Far. Ayna.
a. 21b/4.
ayru 1: Baka, gayr, maada, dier.
a. 16b/2, 16b/16.
ayru 2: Ayrk otu (Agropyrum repens).
a. 13a/13; a. kkin 9a/2.
ayu: Ay.
a. di 35b/10; a. din 4b/8; a. yan 7b/8, 25b/15, 40a/13; a. yayla 38a/2.
az: Az, yetersiz.
a. 12b/5, 19b/16, 28a/6; a. ola 43b/12, 17.
a: Ar. Organlar, uzuv.
a. 43b/4; a. cem a.-larda 43a/16; a.-lar 43b/6; a.-larda 43b/4; a.-ya 43b/1.
azaz-: Azmak, kontrolden kmak.
made a.-mamasyin 33a/4.
azamurnu: ?
a.-y 6a/2.
bb: Ar. Blm,ksm.
b. 1b/2; b.-lar 17b/4, 29b/13.

152

bdam: Far. Badem (Amygdalus communis).


ac b. 27a/11; ac b. yan 41b/3; ac b. yanu 35b/17; ac b.- 4a/3, 7b/7,
10a/12, 36a/1, 37a/6; datlu b. 33a/4; tze b.- 3b/11; b. aac kkin 39b/4; b. yan 5b/1,
13, 23a/6, 36a/7; b. yayla 25a/2, 39b/4.
b:
b: Far. Ba, zm ba.
b. bu englin 24a/16; b. bun 6a/13; b. bunu englini 6a/17; b.
yapran 3b/10; b. yapran 9a/3.
baa:
baa: Kaplumbaa.
u b.-sn 28a/16; b. ann 39a/9; b. din 39a/7, 8; b. sidgin 35b/7.
baa
baa 2: ?
b.-s olsa 29a/15; b.-yin 19a/17.
baaru:
baaru: Barsak; kr. bara.
b. arsyin 17b/17, 19b/5.
ba
bar: Bar, karacier.
b. zametiyin 2a/12, 9b/13.
ba
bara: Barsak; kr. baaru.
b. arsyin 21b/12; b.-lar dkl- 19b/4; b. zametiyin 33b/14; b.(bara) 15a/3; b.-larn 37a/14; b.-n(barn) 15a/1.
bala
balala-: Balamak.
b.-yu oyasn 6a/8, 15a/3; b.-ya 42b/14; b.-yasn 11a/5, 15a/2, 20b/12, 23b/17,
28a/11.
balu:
balu: Bal.
b. dur- 15a/2, 19b/8.
bahneli: Bahanesi olan; kr. bahnel.
b. 1b/8.
bahnel: Bahanesi olan; kr. bahneli.
b. 5a/1.
ba: Ar. Blm.
b. t- Blmek 11a/13; b.-n 11a/13.

153

bala: Ar. Bakla (Vicia faba).


b. 27b/12; abu m b. bulamac 26a/4; abu m b.-y 26a/13; b. un
25a/14; b. unyla 38b/14.
bal: Bal.
b. 15b/5, 17b/2, 19b/6, 22b/8, 24a/1, 26a/16, 26b/7, 11, 27a/1, 6, 32b/17, 33a/5,
7, 33b/7, 17, 36b/17, 37a/9, 37b/12, 38a/1, 9, 17, 38b/9, 39b/7, 40a/4, 40b/2, 41a/4, 11,
41b/2, 43b/10, 12, 14; arca b. mm 5a/9; ig b. 3a/12; dtn grmedk b.-la 5a/2, 14;
el degmedk b.-la 21b/10; eski b. 29b/5; eski b.-la 6a/14, 11b/16; od grmedk b. 9b/6;
od grmedk ig b. 3a/14; b. mm 12b/7, 19b/15, 26b/8, 39a/17, 40a/1, 40b/8; b.
mmn 8a/1, 23a/6, 26b/12; b. mmyla 20a/16; b. erbetiyile 17a/3, 6, 27a/9; b.-
11a/10, 20a/10, 21b/15, 24a/2, 39b/14; b.-la 3b/1, 4b/7, 11, 5b/17, 6b/1, 6, 8, 13, 7a/9,
7b/2, 17, 8a/4, 5, 12, 8b/10, 9a/6, 9, 15, 9b/4, 9, 9, 10a/1, 17, 10b/12, 11a/6, 12a/8,
13a/11, 14b/4, 16b/11, 14, 17a/4, 9, 19b/5, 20a/17, 20b/15, 16, 22b/5, 14, 23a/13, 23b/5,
13, 16, 17, 24a/17, 17, 25a/7, 17, 25b/16, 26a/10, 27a/10, 11, 15, 27b/5, 28b/13, 29a/16,
33a/14, 33b/3, 6, 34a/6, 10, 34a/13, 34b/11, 36a/5, 37a/12, 37b/3, 40a/14, 40b/6, 17.
bal: Balk, kil; kr. balu.
ci b.-n(baln) 15a/9.
balu: Balk, kil; kr. bal.
ci b.-yla(baluyla) 27a/4, 28a/9.
balam:
balam: Ar. Balgam, eski tp anlayna gre bnyeyi meydana getiren drt ana eden
biri. Eski tbba gre bnye kan, safra, kara safra(sevda) ve balgam olmak zere drt
eden oluur. Bu elerin bir birine oranlar miza zelliini ortaya karr. Dengenin
bozulmas durumunda eitli hastalklar ortaya kar.
b. 2a/2, 7a/8; b.- 7a/9, 11a/10; b.-la 8b/5.
bal: Balk.
uvacu b. 30b/11; uvacu b.-(bal) 37a/1; b. etin 28a/6; b. rbsnda 11a/13.
banb: bkz. banbu.
b. 34a/5.

154

banbu: Far. Pamuk (Gossypium).


b. tomn 20a/3; b.-la (banbula) 20b/14.
baralabarala-: Paralamak.
b.-yup 22b/8.
barma: Parmak.
dem b.-larna 42b/9; b.-lar i- 27b/2; b.-lar iiyin 19a/6; b.-lar 27b/3.
badurbadur-: Bastrmak.
b.-asn 6a/8, 8a/10.
bas: Far. Uzun, yorucu.
b. ol- 43b/14.
basturma: Pastrma.
b. t- 37a/14.
ba: Ba, kafa.
b. 3b/10, 4a/3, 25b/8, 28b/2, 29a/7; aryan b. 28a/15; aryan b.-a 20b/3, 32a/3,
36a/16, 39b/14; davan b.-n 15a/10; gicisi olan b.-a 14a/14; kehle olan b.-a 14a/13; kel
b. 4a/5, 14b/5, 19a/12, 28b/1; kel b.-a 14a/17, 14b/1; kel b.- 4a/5, 14a/15, 16; prasa b.n 4a/4; yarm b. arsyin 1b/2, 4, 3a/16, 3b/15, 19a/11, 28a/14; b. arsna 36a/3, 10,
39b/13, 41a/17, 41b/3; b. arsyin 1b/2, 4, 5, 3a/11, 3b/10, 4a/2, 17b/10, 13, 17,
18a/16, 18b/2, 12, 19a/5, 20b/3, 21a/13, 21b/11, 23b/1, 13, 25b/7, 27a/17, 29b/16, 31a/6,
31b/1, 2, 35a/4; b. egzil- 1b/8; b. egzin- 4b/15; b. dumausyin 3b/16; b.- ar32a/2, 39b/5, 43a/6; b.- aaa 16b/6; b.- aaa t- 14b/17, 15a/2; b.- - 18a/5,
22a/13; b.-n azt- 28b/1; b. kemligiyin 19a/15; b.-u oan 3b/3; b.-a 3a/13, 15,
16, 17, 3b/1, 2, 4, 11, 12, 13, 14, 16, 4a/1, 4, 10, 8a/15, 14b/3, 21a/16, 22b/3, 23a/7, 10,
26b/1, 2, 3, 33a/4, 34b/2, 40a/13, 41a/14, 41b/1, 43a/8; b.-da 1b/5, 4a/6, 17b/14, 18a/6,
18b/17, 19a/15, 26a/17, 32b/13, 33a/3, 38b/8; b.-daki 36b/10; b.- 4a/1, 8, 14b/4, 16b/12,
23b/15, 29a/5, 9; b.- ditre- 15a/10; b.-n 21b/12, 27b/9, 28b/1, 2, 6; b.-na 13b/17, 25b/6,
17, 28a/4, 32b/13, 36b/13, 41a/12, 41b/5, 43a/7; b.-nda 14a/6, 21a/15, 22b/2, 23a/6,
29a/7, 38a/2; b.-n 20b/9; b.-udan 31b/14.

155

baa: Baak.
b.-n(baan) 13a/3.
babart: Yara, ban, sivilce, yara bere; kr. babar.
b. 29b/16, 30b/6, 31b/16, 35b/11, 36a/7, 38a/2; b.-a 38b/8.
babar: Yara, ban, sivilce, yara bere; kr. babart.
b. 4a/6.
balabala-: Balamak.
b.-ya 43a/4.
batbat-: Batmak.
aa b.-sa 22b/13; demr b.-sa 22b/12; kemk b.-sa 18a/10; b.-m kemik 33a/9,
35a/10.
baturbatur-: Batrmak.
b.-up 28b/17.
baylbayl-: Baylmak.
b.-sa 33a/15.
baz: Paz, spanakgillerden yapraklar sebze olarak kullanlan bir bitki, yaban pancar,
yabani spanak (Beta vulgaris varcicla); kr. paz, pazu.
b. kkin 19b/6; b. uyla 12b/12; b. yapran 12b/11.
beden: Ar. Beden, vcut.
b. 43a/12, 13, 14, 17, 43b/1, 2, 5, 7, 7; b.-i gger- 18a/13, 23a/4; b.-de 43a/14; b.e 43b/2; b.-i 43a/11, 43b/3.
beg: Bey.
b. ler 42b/15, 43b/14, 16.
bekmez: Pekmez; kr. betmez.
b. 12a/11; zm b.-in 39b/12; b.-ile 9b/8; b.-le 12b/15, 23a/14, 29b/3, 6.
beksimet: Gr. Peksimet.
uru b.-ile 39a/15.
bl: Bel; kr. bel.
b. arsna 38b/11; b. arsyin 26b/6, 30a/17, 31b/6, 32b/16, 34b/15, 40b/15.

156

bel: Bel; kr. bl.


b. arsyin 19a/2, 31a/14.
belile
belilele-: Korkmak, rpermek, korkuyla sramak.
b.-mek 2b/16; b.-rse 33b/12; b.-se 15b/4.
belrbelr-: Belirmek, ortaya kmak.
alaca b.-se 2b/9, 13b/10; b.-se 12a/5, 13b/10, 17b/7, 20a/2.
be:
be: Benek, vcut beni.
b. 17b/15, 21b/6; bizbediye b.-i 21b/4; b.-i 21b/5.
beiz:
beiz: Beniz, ehre.
b.-i(bezi) aru ol- 8b/17, 24b/16; b. arulyin 34b/11; b. arusyin 18b/10;
b.-ine(bezine) 34b/11.
beze
bezeze-: Benzemek.
b.-r 12a/5, 42b/9.
beneve: Far. Meneke (Viola tricolor); kr. meneve.
b. arbyla 6b/11.
berber:
berber: Far. Birlikte, bir arada, ayn dzeyde.
b. 27a/17, 35b/6; b. ol- 35b/6.
bere: Vurma ve incitme sonucu vcudun herhangi bir yerinde oluan rk.
b. 24a/14, 14, 15; b.-den 18a/13, 23a/4.
berk: Berk, salam.
b. 40a/10, 11; b. ol- 24b/7.
b: Be; kr. be.
b. 17b/2, 2, 37a/11; b.-inci gn 43a/13.
be: Be; kr. b.
b. on gn 21b/14.
beik: biik Piik.
b. 1b/7, 4b/10.
betmez: Pekmez; kr. bekmez.
b. erbetine 9a/17.

157

betroselinu: Gr. peterselie Maydanoz (petroselinum crispum).


b. 40a/1, 15.
bevr: Ar. Basurlar, mayasllar; kr. bevsir.
b. 18b/9, 9, 24b/9, 30a/12, 31a/8(bivsr), 15, 34a/10, 40a/7, 40b/17; b.- 24b/10.
bevsir: Ar. Basurlar, mayasllar; kr. bevr.
b.-ise 2b/11, 14a/1.
beyn: Ar. Aklama, izah.
b. der 17b/4, 19b/3, 29b/13, 31b/4, 42b/17, 43a/10; b.-ndadur 35b/17.
bz: Bez; kr. bez.
b. 12b/8, 9, 14a/16, 16b/15, 20a/12, 14, 17, 24b/2, 12, 25a/11, 15, 27b/17,
28b/11, 33a/6, 40a/4; ince b.-den 11a/8, 11b/1, 12b/7, 19b/15, 22a/12; kettn b.-in 27b/4;
b. keseye 36a/2; b.-e 21a/14, 34a/15; b.-i 20a/8, 39b/7.
bez: Bez; kr. bz.
b. 4b/8, 22b/7, 23a/17; ince kettn b.-inden 5a/9; b.-i 11a/5, 25a/12; b.-le 20b/5.
ba: Bak; kr. bua.
b. yarasyin 14b/10; b.-la (bala) 17b/8, 20a/8.
biber: Gr. Biber.
b. 8b/6, 9a/14, 16, 17a/13, 29b/3, 37a/10, 37b/7, 39a/17, 41b/4; b.-i 3b/15, 8a/4,
13a/3, 4, 16, 22a/4, 16, 27a/1, 5, 6, 7, 28a/14; b.-ile 9b/11.
biin: Ekin bime, biim, hasat.
ekin b. Ekim, ekip bime ii 43b/10, 13, 15, 16, 16.
bb-od: Far. Kendinden gemi olan, ne yaptnn farknda olmayan, baylm.
b. et- 3a/1, 31a/4; b. ol- 39b/9.
bilbil-: Bilmek.
atlan b.-dgi 4a/2; atlan b.-dg 8a/14; atlanu b.-dke 8a/2; kendsin b.meye 23b/15; kendsini b.-meziken 28a/17; b.-mek 31a/9, 40a/9.
bil sebeb:
sebeb: Ar. Sebepsiz.
b. 32a/12.

158

bildrbildr-: Bildirmek.
b.-di 42a/10; b.-e 42a/10; b.-r 41b/12, 42a/9, 42b/7.
bile: Birlikte, beraber.
b. 5a/3.
bin: Ar. Yap.
b. 42a/11.
bir: Bir, herhangi bir.
b. 2b/2, 10, 3a/2, 3, 6, 13, 4a/1, 6, 4b/8, 12, 6b/2, 7a/15, 8a/1, 8b/1, 6, 8, 17,
9b/17, 10a/8, 9, 10b/6, 11a/13, 11b/13, 12a/1, 12b/7, 13b/1, 6, 11, 15, 14a/2, 6, 14b/6,
15b/4, 7, 16a/14, 15, 15, 16b/3, 5, 7, 7, 11, 17, 17a/1, 2, 3, 6, 12, 17b/1, 1, 1, 2, 12,
18b/16, 19a/1, 3, 4, 11, 19b/4, 14, 14, 14, 15, 15, 17, 20a/2, 6, 13, 13, 14, 15, 20b/1, 8,
12, 12, 12, 12, 17, 21a/11, 14, 14, 15, 15, 21b/1, 4, 6, 16, 22a/3, 22b/5, 7, 8, 16, 23a/1, 3,
9, 17, 24a/1, 8, 24b/2, 6, 12, 25a/3, 11, 25b/9, 12, 12, 16, 16, 26a/12, 15, 15, 26b/4, 7, 8,
11, 27a/2, 9, 27b/7, 17, 17, 28a/5, 7, 16, 28b/11, 29a/16, 29b/8, 31a/14, 31b/1, 9, 32a/5,
16, 32b/15, 33a/5, 6, 9, 15, 33b/10, 14, 34a/11, 14, 15, 34b/5, 12, 15, 35a/3, 11, 14,
35b/3, 5, 36a/2, 9, 15, 15, 16, 36b/5, 7, 8, 10, 11, 13, 37a/3, 4, 9, 12, 13, 13, 37b/7,
38b/2, 9, 12, 14, 39a/1, 4, 9, 11, 11, 17, 39b/5, 6, 14, 15, 40a/2, 3, 4, 6, 17, 40b/8, 13,
41a/3, 6, 41b/5, 5, 42a/7, 42b/10, 13, 43a/6, 6, 7; drt gnde b. 13a/8; gnde b. 28a/5;
her b. 40b/16; gnde b. 2b/7, 13a/8; 14; b. buu 37a/11; b. ki gn 19b/8; b. gece
24b/17; b. gn 24b/17; b. birine 35a/7, 36b/4; b. biriyile 6b/4.
bire: bkz. pire.
b. 18b/6.
birez: Biraz.
b. 12b/8, 9, 14a/1, 14b/7, 16b/11, 17a/13, 19b/11, 16, 26b/13, 27a/7, 29a/4, 6, 8,
32b/17, 34a/14, 34b/1, 37a/17, 37b/7, 38a/9, 38b/8, 39a/17, 39b/12, 40b/8.
birinc: Far. Pirin.
b.-i 11a/8.
bira: Birka, az sayda, az.
b. 3b/8, 9, 8a/14, 8b/6, 9b/10, 20b/12, 34a/3; b. gn 5a/5, 6.

159

birle: le, vastasyla, birlikte.


b. 32a/1.
bibi-: Pimek; kr. pi-.
b.-mi arma 32a/4; b.-mi 26a/4.
birbir-: Piirmek; kr. piir-.
b.-e 34a/5, 38a/9; b.-esin 7b/6; b.-p 12b/13, 13b/6, 15a/10, 20b/11, 35b/2.
bit: Bit, parazit; kr. kehle.
b.-i 36b/13.
bitbit-: Olumak, gvermek, meydana gelmek.
l b.-mesine 40a/12; b.-e 43a/10; b.-en 10b/16; b.-er 12b/6; b.-meye 35b/6.
bitrbitr-: Oluturmak, gvertmek.
l b.-megin 31a/9.
bizbediye bei:
bei: Bir eit ben.
b. b. 21b/4.
boaz:
boaz: Boaz.
b. 9b/12; b. arsyin 2a/11, 9b/11, 19a/12, 28b/8; b. dolaysna 7a/10; b.-da
2a/2, 7a/8, 7a/9; b.- 28b/9; b.-nda 7a/16; b.-ndan 18b/5, 24a/5.
boazla
boazlaazla-: Boazlamak.
b.-yasn 10a/9; b.-yup 26a/1, 37a/14.
boazlau:
boazlau: Grtlak, hanere.
b. arsyin 2a/3, 19a/10; b.-nu i yzi ar- 7a/11; b.-s ar- 28a/12.
bo: Bok, dk, curuf.
ggercin b.-n 39b/13, 41a/8; ggercin b.-yla 35b/15; oyun b.-n 35b/13,
39b/11; leglek b.-n 4b/9; temr b.-n(bon) 23a/9.
bo: Bo.
b. yrinden Br 27b/14; b. yrleri ar- 2b/4, 12a/12.
boya: Boya.
ara b.-y 11b/14, 14a/2.

160

boyaboya-: Boyamak.
a a b.-ma 33a/10; a b.-ma 30b/14; aal b.-ma 30a/6, 37a/16.
boyn: Boyun; kr. boyun.
b. iin 2a/4; b. iiyin 7b/9.
boynuz: Boynuz.
gyik b.- 25b/4; geyik b.- 16a/10; gyik b.-n 21a/17; geyik b.-n 11b/7, 40b/9;
geyik b.-un 16a/3.
boyun: Boyun; kr. boyn.
b. 40b/6, 7; b. arsna 40b/5; b. arsyin 18b/2, 23b/15, 31a/12; b.-(boyn)
dolaysna 9b/8, 29b/7; b.-(boyn) dolaysnda 7b/12; b.-da 36a/6; b.-(boyn) ar39a/7; b.-na(boynna) 9b/9, 10, 28b/11; b.-nda(boynnda) 2a/3, 4, 7a/13, 7b/12, 35b/10,
38b/14; b.-ua(boynua) 8a/17; b.-una(boynuna) 23b/16, 39b/16; b.-unda(boynunda)
35b/15.
bozlbozl-: Bozulmak; kr. bozul-.
b.-an sier 29a/2.
bozulbozul-: Bozulmak; kr. bozl-.
sierleri b.-sa 19a/14, 29a/1.
bbrek: bkz. bgrek, byrek.
b. arsyin 2b/4; b.-leri ar- 12a/9.
bcek: Bcek.
dglmi b.-i(bcegi) 6a/7.
bgrek: Bbrek; kr. bbrek, byrek.
b. arsyin 18a/3, 22a/5; b.-lerinden 26a/1.
bgrlce: Brlce (Vigna sinensis).
b. 32a/17; b.-yi 32a/17.
bgr: nsan vcudunun kaburga ile kala arasndaki blm, br.
b.-deki 11b/9; b.-inde(bgrinde) 2b/3, 11b/16.

161

bgrtlen: Brtlen (Rubus caesus).


b. ddn 29b/11; b. kkin 7a/6; b. tefegin 6b/9, 33a/10; b. yapran 4a/9, 7a/4,
11a/4, 33a/11, 40a/1; b. yemiini 10a/11.
byle: Byle, bu ekilde.
b. 20b/12, 34a/3.
byrek: bkz. bgrek, bbrek.
b. arsyin 18a/12, 23a/2.
bu: Bu.
b. 4a/8, 7b/4, 10b/17, 13b/3, 14a/1, 17a/7, 7, 16, 17b/1, 22a/8, 23b/14, 25a/16,
25b/5, 26a/3, 26b/14, 29b/1, 13, 33b/7, 35b/11, 12, 14, 39b/10, 40a/8, 40b/4, 42a/7, 8,
10, 42b/9, 10, 43a/1, 3, 8, 10; b.-dur 22a/10, 35b/17, 42b/10; b.-a 12a/5; b.-nlar 3a/13,
9a/11, 13, 9b/17, 10a/2, 10b/8, 12, 11a/2, 5, 11b/4, 19b/5, 15, 20b/8, 28b/7, 29a/9, 29b/5,
40a/17, 41a/5, 11; b.-nlaru 35a/17; b.-nlarula 7a/15; b.-nu 7a/17, 33b/9.
bua: Bak; kr. ba.
b. yarasyin 2b/13, 17b/5; b.-la(buala) 19b/4.
buu: Buuk, yarm.
b. 26b/5; bir b. 37a/11.
bud: But, kala ile diz kapa aras ksm.
b.- 12b/11.
buda: Budak.
kenevr b.-larn 16a/16; b.-larndan 37b/15.
buday:
buday: Buday (Triticum aestivum).
b. 26a/10; dglmi b.- 8a/12; b. etmegi iin 5b/7; b. etmegi iiyile 14b/14; b.
etmegin iin 4a/14; b. un 7b/5, 12b/9; b. un kepegi 12a/10; b. un kepegin 9b/8, 20a/14;
b. unn 19b/5; b. unyla 24b/8, 39a/12; b.-da 32b/14.
bulbul-: Bulmak.
at b.-a 42b/16; at b.-maya 42a/7; b.-asn 8b/1, 21a/11, 21b/6; b.-dun
13a/1; b.-up 28a/17.

162

bulabula-: Bulamak, srmek.


b.-yasn 11a/16, 15b/3, 16b/7.
bulamac:
bulamac: Bulama.
b. 25a/11; abu m bala b.- 26a/4; b. t- 25a/11.
bulanbulan-: Bir eye bulamak.
gli b.-sa 12b/15.
buladrbuladr-: Bulatrmak.
b.-up 11a/16.
bulterik: ?
b. 40a/17.
bulunbulun-: Bulunmak.
b.-maya 10a/9.
bulut: Bulut.
a b. 24b/3.
burc: Ar. Bur.
b.-dan 43a/4, 5.
bura: Burak (Vicia ervilia).
b. 33b/7; b. dnesi 8a/6; b. unn 8b/8, 15b/10, 24a/17; b. unn 17a/4; b.-
(bura) 9a/1, 29a/11, 13, 32a/10, 33a/5.
burlburl-: Burulmak; kr. burul-.
aya b.-sa 19b/11.
burulburul-: Burulmak; kr. burl-.
aya b.-sa 17b/6.
burun: Burun.
b. 1b/13, 6a/5, 6, 8, 9, 30a/5, 33a/5; b. arsyin 1b/12, 6a/1; b. delklerine
33a/6, 34a/9, 39b/3, 8; b. domur- 19a/6, 31a/4, 34a/8, 39b/7; b.-ndan(burnndan) an
gel- 18b/4, 24a/3; b. iine 6a/3, 9, 10, 11; b. an durma- 1b/12, 6a/3, 17b/10, 20b/4; b.
ann 1b/13, 6a/11; b. ousyin 18b/6, 24a/11; b.-u(burnu) iine 24a/12; b.-a 6a/2,

163

24a/13; b.-dan 30a/9, 30b/2; b.-na(burnna) 20a/10, 24a/4, 27b/4, 33a/15; b.nda(burnnda) 20a/11; b.-ndan(burnndan) 27b/4, 33b/10, 35a/8; b.-u(burnu) 6a/4.
butra: Ptrak (Xantium spinosum).
b. tomn 32a/8; b.-(butra) 32a/9.
buzau:
buzau: Buza.
inek b.-sndan 22a/9.
bre: bkz. pire.
b. 16b/4, 32a/9.
ciz: Ar. Uygun, yerinde saylan.
c.-dr 43a/13.
cn: Far. Can.
c.- daral- 2b/10, 13b/12; c.- rat ol- 13b/12.
canavar: Far. Canl, hayvan.
dii c. necisin 12a/8; c. necisin 13a/7; c. necisini 14b/4; c. yan 25a/11; c.
yayla 14b/12, 15a/12, 24a/14, 15.
cem: Ar. Toplam, toplama.
c. t- 3a/13, 15, 3b/6, 4a/1, 4b/9, 10, 11, 5a/2, 5b/3, 6b/12, 7a/15, 8b/6, 10b/8,
10b/16, 11a/2, 11b/4, 13b/11, 15b/4, 16a/9, 10, 14, 16b/14, 19b/9, 10, 15, 17, 20b/3,
21b/16, 22a/2, 16, 23a/14, 23b/2, 12, 24a/3, 24b/8, 25b/7, 26a/4, 26b/8, 11, 27b/3, 28a/9,
29a/6, 29b/11, 31b/12, 15, 32b/15, 33a/14, 34a/2, 34a/5, 34b/11, 35b/12, 38b/2, 38b/7,
39a/2, 39b/11, 13, 16, 17, 40a/2, 40b/6, 41a/5, 6, 15, 41b/5, 43a/7; c. et- 3a/3, 16b/5; c.
eyle- 29a/9; c. ol- 16a/15, 16b/7, 36a/10, 36b/9.
cem: Ar. Btn.
c. alarda 43a/16; c. derde 43a/16; c. emr 31a/2; c. emra 30b/17, 38b/2,
39a/10, 42b/13, 43b/5; c. gvde 25b/6; c. mara 43b/8; c. maraa 36a/14; c. mara
11a/11; c. otlaru 42b/8.
cenciver: Gr. ginger Zencefil (Zingiber officinale roscoe);kr. cinciveri, pipere.
c.-i 13a/9.

164

ceng: Far. Sava.


c. ol- 43b/16.
ciger: Far. Karacier.
c. 39b/12; dilk c.-in 35b/7; eek c.-in 37a/4; kirpi c.-in 39a/10; c. arsna
36a/13, 39b/12; c. arsyin 2a/13, 10a/12, 31a/5; c.-i ar- 39b/6; c. ayna- 19a/9; c.-i
27b/17; c.-in 28a/17; c.-inde 27b/13; c.-inden 37a/4.
cim: Ar. Cinsel birleme.
c. 42a/8; c. uvvetiyin 3a/8, 17a/8, 30a/7, 13, 33a/17; c.-a 33b/1, 34a/12.
cin: Ar. Dini inana gre duyularla kavranamayan, insanlar gibi anlama ve irade
yeteneine sahip, ilahi emirlere uymakla ykml tutulan yaratk.
c. 42b/12.
cinciveri: Gr. ginger Zencefil (Zingiber officinale roscoe); kr. cenciver, pipere.
c. 11b/16, 29b/5; c. otn 9b/4.
cirat: Ar. Yara.
c. 15b/11, 16a/5, 30a/3, 16, 32b/9, 33a/9, 34b/10, 35a/10, 35b/5; c.-den 33b/15.
cuma: Ar. Cuma gn.
c. gn 43b/16.
cck: Tomurcuk, soan, marul vb. benzer katmerli bitkilerin en i blm.
oan c.-in(ccgin) 11a/15.
cmle: Ar. Btn, hep.
c.-sin 4a/1, 6b/8, 12, 21a/9, 27a/1.
cm: Ar. Czzam hastal.
c. 18b/12, 25b/2.
alaala-: alkalamak.
.-ya 36b/11; .-yasn 19b/7, 25b/10, 12; .-yup 14b/8, 19b/13, 36a/16.
am: am aac (Pinus).
tze . aac yapran 24a/7; . aac yapran tzesin 38a/17; . az 6b/12,
19b/14, 29a/8; . azn 5a/10, 14a/6, 16, 14b/17, 28b/10; . azn 20a/8.

165

atlaatla-: atlamak.
duda .-du 40b/7.
atlama: atlamak ii.
duda .-syin 1b/15, 6b/11, 31a/13.
avdar: avdar (Secale cereale).
.- 7b/11, 16a/8.
ayr: ayr.
.-da 10b/16; .-larda 12b/6.
egzilegzil-: Dnmek; kr. egzin-.
ba .-e 1b/8.
egzilme: Dnme.
.-sin 4b/17.
egzinegzin-: Dnmek; kr. egzil-.
ba .-e 4b/15.
eharenbih: Far. Drdnc gn, aramba gn.
. gn 43b/14.
ekek-: ekmek, ila srmek, herhangi bir nesneyi tedavi amacyla bir organa ekmek.
.-e 35b/10.
ekirdek: ekirdek.
alma .-in(ekirdegin) 7b/9; urma .-in(ekirdegin) 25b/14, 39b/16; aba .in(ekirdegin)

41a/2;

avun

.-in(ekirdegin)

26b/7,

41a/2;

keiboynuz

.-

in(ekirdegin) 21b/17, 24b/17; ur zm .-in(ekirdegin) 25a/14; eftl .in(ekirdegin) iin 39b/13; unnb .-in(ekirdegin) 39b/9; zeytn .-in(ekirdegin)
32a/10.
endele-: Ufak ufak doramak.
.-yesin 22b/2.
engl: Far. engel.
b bu .-in 24a/16; b bunu .-ini 6a/17; .-in 9a/3.

166

eyneeyne-: inemek.
aznda .-se 32a/1, 39b/8; azuda .-yesin 4b/1; azuda .-yp 8a/13; .-mek
6b/7; .-se 7a/4, 4, 6, 22a/13, 34b/13; .-ye 33a/12; .-yesin 22a/1; .-yp 6a/12, 20b/7.
ban: ban.
. 2b/3, 12a/1, 17b/7, 20a/2, 2, 5, 30b/7, 31a/1, 35b/15, 38b/14.
bu: Far. bek. ubuk.
a zm .-n(bun) 15b/11; b .-(bu) englin 24a/16; b .n(bun) 6a/13; b .-nu(bunu) englini 6a/17; mirlanu .-n(bun)
16b/6; .-(bu) 16b/6.
-: kmak, belirmek.
. 41a/8; yregi .-sa 15a/11; ab .-m 35b/17; ab .-m arpay 7a/9;
abu .-m bala bulamac 26a/4; abu .-m balay 26a/13; maad .-sa 18a/11;
ufrs .-an 2b/15, 15b/3; ufrs .-sa 15a/13, 22b/16; ufrs yri .-sa 15b/1; ufrs
yeri .-sa 2b/15; yumrca .-arsa 7a/16; .-mam ola 4b/7, .-a 4a/7, 22a/17, 35b/15; .ar 43a/5; .-arsa 27b/8, 35b/11; .-dudan 10a/2, 13a/16, 22a/16, 29a/7; .-ca 43a/4; .sa 2a/4, 2b/3, 5b/12, 6b/2, 7b/13, 12a/1, 12b/11, 20a/6, 38b/14.
arar-: karmak.
abn .-p 9b/16; kemigi .-a 33a/9; kemik .-ma 30b/2, 35a/10; uyn .-a
21b/12, 36b/3, 37a/6; uyn .-asn 3b/14, 4b/3, 6, 7, 6b/16, 8a/16, 11a/8, 11b/11, 13b/1,
14a/4, 15a/5, 21a/7, 25b/3, 29a/16; uyn .-p 5b/15, 8a/15, 10a/6, 11a/3, 14b/6, 11,
17a/16, 23a/13, 24a/12, 27b/12, 34b/5, 35a/2; uyn .-up 5a/13, 5b/9, 11, 24b/4, 25a/2,
33b/10, 38a/4, 40a/3; yan .-up 36b/9; yalar .-mas 35b/17; yalar .-masyin
30b/7; .-a 35a/11, 36a/1, 7, 13, 38a/9, 10; .-acan 42b/17; .-asn 5a/2, 5b/6, 7b/5,
11b/9, 21a/6, 28b/5, 5; .-dudan 19b/8; .-p 14b/8, 15a/17, 16a/6, 25a/1, 28b/6; .maa 43a/5; .-ma 43a/4; .-mas 35b/17; .-mazdan 43a/1; .-up 15b/1, 20a/12, 22b/8,
38a/12; .-ur 14b/14, 36a/7, 39a/16.
nr: Far. nar aac (Platunus orientalis).
. aacnu tze yapran 14b/9; . ozan 13b/13; . yapran 8a/16, 24a/14.

167

nbz: Gr. Cmbz.


.-la 28b/5.
yan: ok ayakllardan sarmtrak renkte, zehirli bcek, yan.
.-dan 42b/12.
iek: iek.
ac defne .-in(iegin) 14a/13; a .-i(iegi) 42b/9; eki enru .-in(iegin)
38b/5; rilys .-in(iegin) 16b/11, 32b/2; rilys .-in(iegin) 25a/1; sgt .in(iegin) 23a/14; susam .-i(iegi) kkin 9b/11, 24b/12; susam .-i(iegi) kkin
7b/5; susam .-in(iegin) kkin 16a/6, 25a/17; yaban atme .-in(iegin) yapran
7a/14; yarpuz .-in(iegin) 10a/10, 29b/10; .-in(iegin) 5a/16, 9b/15, 10a/5, 16;
14a/3, 16a/5, 26a/6, 12; 32a/15, 34b/17, 41a/17.
ig: i, ham.
od grmedk . bal 3a/14; . bal 3a/12; . arma 32a/5.
igid: Baz kimselerin yzlerinde bulunan nokta nokta esmer lekeler, il; kr. igit.
. ol- 36a/8.
igit: Baz kimselerin yzlerinde bulunan nokta nokta esmer lekeler, il; kr. igid.
. 1b/6, 2a/8, 3a/8, 4a/10, 8b/15; . ol- 8b/16, 17a/4; .-i 4a/13.
iri: iri otu (Asphodelus).
. kkin 8a/10, 16a/5, 28a/10; . ot kkin 3a/16.
irkin: Far. irkin.
. ciyile 21a/2.
ivid: Turpgillerden, yapraklarndan mavi boya karlan bitki (salis tinctoria).
.-i 41b/10.
o: ok.
. 28b/14, 30a/10, 14, 32a/16, 33b/11, 34b/2, 3, 16, 42b/9, 43b/14; . ol- 43b/10,
12, 13, 15, 16, 17; .-dur 42b/9.
lmek: mlek.
. 21a/11; .-e(lmege) 20b/8, 27b/17, 36a/9, 36b/7, 13, 40a/6; .-(lmeg)
36b/8.

168

rik: rk; kr. rk.


.-in(rigin) 14b/14.
rk: rk; kr. rik.
aac .-in(rgin) 36b/16; aa .-i(rgi) 30b/10; . ete 36b/16; . eti 36b/16.
rtrt-: rtmek.
.-e(rde) 34a/10.
da:
da: Da.
yce d.-larda 42b/8.
da: Dahi, da/de.
d. 3b/2, 6b/7, 7b/6, 8a/12, 9a/6, 9b/7, 12a/11, 12b/4, 13b/12, 14a/2, 14b/17,
15a/17, 20a/17, 21a/14, 22b/3, 23a/12, 28b/4, 4, 31b/10, 13, 33b/14, 34b/6, 8, 35a/15,
36a/6, 11, 12, 13, 36b/2, 2, 7, 10, 37a/10, 37b/5, 38a/12, 42b/11, 13, 43a/6, 7, 8.
dim: Ar. Devaml, srekli.
d. 33a/6.
daladala-: Isrmak yaralamak, sokmak.
kpek d.-sa 15b/6, 30a/12, 34a/8; uduz d.-sa 2b/16, 17, 15b/8, 11, 30b/4, 11,
32a/5, 35b/1, 37a/3.
damla: Damla.
d. damla 25a/8, 8.
damzurdamzur-: Damlatmak.
d. 26a/16; d.-a 5b/17, 6a/11, 20b/17, 21a/2, 3, 3, 21a/6, 8, 23a/16, 33a/3, 34a/7,
35b/8, 36a/9, 11, 36b/1, 37b/4, 38a/7, 38b/4, 39a/8, 41b/6, 7; d.-asn 5b/1, 2, 3, 4, 5, 5, 6,
10, 10, 12, 13, 15, 16, 6a/2, 3, 4, 9, 20b/15, 16, 21a/1, 5, 24a/12, 26a/2.
dana: Dana.
r d.-s din 21a/7; r d.-snu diin 16b/10; r d.-snu din 8b/9; r
d.-snu dni 7b/13.

169

dne: Far. Tane, tohum; kr. tene.


d. 3b/15, 17, 8b/6, 9a/1, 14, 16, 16, 13a/3, 15, 22a/4, 5, 16, 25b/17, 26a/9,
28a/14, 29a/5, 29b/3, 3, 3, 32a/13, 40b/16; bura d.-si 8a/6; d.-ler 5b/12; d.-sin 29a/14,
40b/16; d.-sini 8a/7, 9a/14.
dnel: Tanelerden olumu, taneli.
d. uyuz 2b/11, 23a/8; d. uyuz 14a/5.
daradara-: Taramak.
an d.-yasn 25b/13.
dara: Tarak.
d.-(dara) 25b/12.
daraldaral-: i sklmak, patlayacak hale gelmek, daralmak.
cn d.-sa 2b/10, 13b/12.
drn: Far. Tarn (Cinnamomum).
d. 40b/1; d.-i 19b/9, 27b/5.
daru: Dar, msr (Panicum miliaceum); kr. aru.
dglmi d. 27a/1; d. kepegin 15a/15, 16; d. kkin 9b/3; d.-y 39b/8.
da: Ta; kr. a.
ovu d. 21b/6; d.-la 19b/10.
daa: Er bezi, erkeklik bezi, haya.
oros d.-n(daan) 13b/6.
dara: Dar; kr. ara.
d. 32a/5, 41a/8.
datlu: Tatl.
d. 28a/13; d. bdam 33a/4; d. enr 38b/1; d. enru uyndan 38b/4; d. uyuz 1b/5,
18a/14, 18b/17, 26a/17; d.-syla 38b/2.
davan: Tavan; kr. avan.
d. ban 15a/10; d. ann 35b/1; d. myesin 35a/14; d. din 5b/3, 41b/6.
davancl: ou tavan avlamakla beslenen kartal, akbaba vb. yrtc ku.
d. din 4b/9, 35b/9.

170

de: da/de, dahi.


d. 34a/2.
dd-: Demek, sylemek.
d.-dgm 12a/10; d.-dkleri 3b/17, 5a/8, 12, 7a/2, 8b/6, 26b/14, 27a/6, 31b/11,
17, 32a/1, 7, 14, 32b/4, 7, 9, 33a/1, 7, 17, 33b/13, 35a/1, 8, 38a/3, 7, 39a/17, 10, 40a/5,
12, 14, 15, 40b/5, 41a/1; d.-rler 5a/16, 27b/7, 28b/9, 31b/9, 34b/10, 12, 15, 43a/6; d.-ye
41a/9.
debe:
debe: Ftkl, kas yark.
d. 2b/14; d. ol- 14b/15, 14b/17.
defa: Ar. Defa, kez, kere.
d. 32a/11, 34a/3.
defne: Gr. Defne aac (Laurus nobilis); kr. defni.
ac d. iegin 14a/13; ac d. yapran 3b/13, 16b/3; ur d. yapran 4a/7; uru d.
29a/8; uru d. yapran 6b/7; tze d. yapran 23b/8; d. aac kki 40a/1; d. kki abn
36a/13; d. kkin 11b/12, 37b/6; d. uyn 37b/2, 4, 5; d. tomn 9a/16, 12a/15, 21a/7,
23b/1, 24b/10, 29b/3; d. ya 30b/8; d. yan 5b/5, 28a/3, 41a/7; d. yayla 25b/14; d.
yapran 4a/9, 7b/11, 10b/11, 21a/8, 22a/13, 23b/11, 39b/11, 40b/14; d. yapran kkin
33b/4; d. yaprana 23b/14; d. yapran 14b/3; d. yemiin 36a/9, 37b/3; d. yemiinden
40b/15.
defni: Gr. Defne aac (Laurus nobilis); kr. defne.
d. yapran 37b/1.
def:
def: Ar. Savmak, def etmek.
d. 4b/5, 10b/5, 11b/8, 15a/16, 22b/12; d. t- 3a/17, 17, 3b/1, 2, 3b/8, 9, 10, 11,
12, 13, 14, 16, 4a/3, 5, 6, 9, 10, 12, 15, 16, 4b/1, 2, 3, 6, 8, 9, 11, 12, 14, 17, 17, 5a/2, 4,
10, 12, 17, 5b/2, 6, 7, 9, 10, 12, 13, 14, 6a/2, 3, 4, 10, 13, 14, 15, 16, 17, 6b/1, 4, 5, 13,
14, 15, 7a/7, 8, 10, 11, 12, 15, 7b/1, 8b/11, 9a/1, 4, 7, 16, 9b/3, 5, 5, 8, 9, 10, 11, 12, 13,
14, 15, 16, 10a/1, 3, 4, 7, 10, 11, 15, 16, 17, 10b/1, 2, 3, 7, 9, 10, 10b/12, 14, 15, 16,
11a/10, 14, 11b/1, 4, 5, 17, 12a/2, 3, 4, 6, 12, 12b/17, 13b/3, 5, 9, 11, 17, 14a/7, 8, 10,
11, 12, 14, 15, 16, 17, 14b/1, 4, 5, 15a/17, 16a/8, 9, 14, 17a/12, 15, 16, 17b/2, 20a/10,

171

15, 20b/5, 6, 11, 13, 14, 21a/15, 16, 21b/1, 2, 3, 7, 8, 13, 22a/1, 3, 4, 6, 12, 14, 22b/2, 3,
7, 11, 15, 16, 23a/1, 2, 4, 23b/7, 10, 24b/3, 8, 25a/6, 12, 15, 17, 25b/3, 4, 6, 8, 26a/11,
26b/1, 2, 3, 6, 8, 9, 10, 11, 12, 15, 15, 17, 27a/6, 15, 17, 27b/4, 5, 7, 8, 28a/1, 15, 28b/8,
29b/11, 12, 31b/6, 9, 11, 14, 17, 32a/1, 7, 32b/3, 5, 13, 33a/8, 14, 33b/11, 15, 34a/7, 13,
15, 17, 35a/7, 15, 35b/1, 2, 8, 10, 16, 36b/2, 12, 37b/2, 3, 7, 38b/1, 39a/9, 9, 40a/2,
40b/1, 41a/7, 41b/8, 43a/8, 43b/5, 7; d. et- 1b/15, 3a/4, 5, 6b/7, 32a/9; d. ol- 3a/15,
11b/7, 26a/2, 33b/12, 34a/9.
degdeg-: Demek.
el d.-medk balla 21b/10; el d.-memi ol- 3a/12, 19b/6.
degin: Dein, kadar; kr. dek.
d. 29a/14.
degl: Deil.
d. 40a/11; d.-dr 15b/5, 6; d.-se 40a/10.
dek: Dein, kadar; kr. degin.
d. 9a/1.
del: Deli.
d. 15b/5, 6; d.-dr 15b/6.
delce: Buday aralarnda biten siyah, ac bir bitki.
d. ot 32b/14; d.-yi 32b/16.
delk: Delik.
burun d.-lerine 33a/6, 34a/9, 39b/3, 8.
demreg: Temriye hastal; kr. temreg, temregi.
d. 2b/11, 31a/10, 31b/3, 40a/15, 41b/8.
demren: Diken.
d. 35a/11.
demr: Demir; kr. temr.
d. bat- 22b/12.
endrolivani
endrolivanio: Gr. Biberiye (Rosmarinus officinalis).
d. 25a/9, 41b/4.

172

deiz:
deiz: Deniz.
d. kpgin 25b/7; d. uyn 19b/12; d. uyyla 33a/1; d. yngecin 7a/16.
depe: Tepe, ban st blm.
d.-sinden 23b/2.
derakondya:
derakondya: Gr. Ylan ba (Dracunculus vulgaris).
d. 7a/1.
derd: Far. Hastalk, dert.
cem d.-e 43a/16; d.-e 5a/8.
dere: Dere.
d. yngeci 27b/12; d. yngecini 15b/12, 22b/13; d.-lerde 34b/10.
deri: Deri.
kirpi d.-sin 3b/2, 27b/11; oyun d.-sini 12a/12; ola d.-sinden 26b/2; ylan d.sin 13a/6; d.-den 12a/13; d.-sin 22a/9.
derlederle-: Terlemek.
d.-meye 34b/16; d.-rse 34b/16; d.-ye 38b/12; d.-ymese 38b/12.
deek: dek Deilmi olan, oyuk, yara.
d. 14b/16.
dev: Ar. la.
d.-dur 39a/10; d.-sn 19b/3, 31b/4.
deve: Deve.
d. n 14b/4; d. yregin 15b/4.
drna: Trnak; kr. rna.
eek d.-n(drnan) 35b/3; ar d.-n(drnan) 40b/12.
dger: Far. Dier, baka, teki.
d. 7a/5, 8b/12, 20a/7, 31b/10, 43a/6; nev-i d. 1b/10, 3a/17, 3b/1, 1, 5, 6, 8, 10,
11, 13, 4a/4, 6, 9, 12, 14, 4b/2, 3, 5, 6, 8, 11, 12, 14, 17, 5a/5, 12, 5b/2, 2, 3, 6, 9, 10, 11,
13, 14, 16, 6a/2, 4, 5, 10, 13, 14, 16, 6b/1, 6, 9, 10, 13, 7a/1, 2, 3, 4, 6, 6, 7, 10, 12, 15,
7b/2, 3, 4, 8, 10, 11, 15, 17, 8a/3, 5, 5, 7, 9, 15, 8b/2, 9, 11, 15, 9a/1, 4, 4, 5, 7, 7, 10, 13,
15, 16, 9b/2, 5, 5, 8, 9, 10, 14, 15, 16, 10a/1, 4, 4, 5, 6, 7, 10, 12, 15, 16, 10b/1, 2, 3, 5, 9,

173

14, 16, 11a/2, 10, 15, 11b/4, 6, 8, 10, 11, 14, 12a/2, 3, 6, 7, 10, 14, 15, 17, 12b/1, 3, 8,
13, 14, 17, 13a/2, 4, 6, 7, 11, 12, 13, 14, 15, 13b/5, 6, 14, 14a/2, 3, 7, 10, 10, 11, 14, 16,
17, 14b/7, 9, 13, 15, 16, 15a/6, 7, 8, 14, 15, 15b/2, 7, 9, 13, 14, 15, 16, 16a/2, 5, 6, 8, 13,
15, 16, 16b/2, 4, 5, 8, 12, 13, 14, 17a/5, 6, 14, 20a/4, 5, 20b/11, 13, 15, 16, 21a/1, 7,
21b/2, 23a/14, 24a/9, 9, 10, 12, 15, 24b/11, 13, 14, 17, 25a/4, 7, 9, 13, 17, 25b/1, 3, 4, 6,
11, 14, 26a/7, 11, 13, 26b/1, 2, 7, 9, 10, 12, 15, 17, 27a/1, 3, 5, 5, 7, 7, 8, 11, 14, 15, 16,
28a/3, 28b/17, 29b/11, 31b/5, 7, 12, 13, 15, 32a/4, 5, 7, 8, 12, 15, 15, 32b/3, 5, 8, 10, 12,
15, 33a/3, 8, 11, 13, 14, 15, 16, 33b/1, 4, 8, 9, 12, 13, 14, 17, 34a/2, 4, 5, 8, 11, 13, 13,
16, 34b/1, 1, 7, 7, 8, 11, 13, 16, 35a/4, 5, 9, 12, 15, 35b/4, 5, 8, 11, 14, 36a/8, 11, 12, 17,
36b/1, 6, 6, 17, 37a/6, 8, 10, 15, 37b/2, 2, 3, 4, 5, 7, 8, 9, 11, 12, 13, 14, 14, 16, 17,
38a/1, 4, 5, 6, 10, 11, 13, 14, 15, 38b/2, 3, 4, 5, 8, 9, 10, 11, 12, 12, 15, 15, 16, 17, 39a/1,
2, 4, 4, 6, 8, 9, 12, 13, 15, 39b/2, 2, 5, 5, 6, 40a/6, 40b/2, 12, 41a/4, 6, 7, 11, 12, 16, 16,
41b/6; d. nev 33a/10.
dikdik-: Dikmek, sabit bir yere tesbit etmek.
d.-esin 16b/6.
diken: Diken.
sran d.-i 40b/10; sran d.-i tomn 7a/8, 28a/1; sran d.-i ya 30b/9; sran
d.-i yapran 34a/9; sran d.-ini 36a/15; sran d.- tomn 15b/6; isirgen d.-i
yapran 34a/8; d.-dr 34b/12; d.-i 8b/6; d.- 31b/11, 34b/13.
dikevr: Lat. Aralk, yln onikinci ay.
d. 41b/15, 42a/15.
dil 1: Dil, tat alma organ.
d. 6a/12, 6b/5, 6, 15; az d-in 13b/5; d. arsyin 1b/13, 6a/12, 17b/11, 20b/7;
d. i- 1b/14, 6a/12, 6b/5.
dil 2: Lisan, konuma sistemi.
d.-incedr 43a/3.
dilik: Bademcik.
d. 2a/6, 8a/13, 31a/12(dilcik), 40b/6.

174

diledile-: Arzu etmek, dilemek.


d.-rse 17b/7, 19b/13; d.-rse 15b/5, 16a/2, 16b/5; d.-se 37a/5, 39a/13; d.-se
40a/9.
dilk: Tilki.
d. cigerin 35b/7; d. din 23a/16; d. yandan 35b/8.
dim:
dim: Ar. Beyin.
d.- dutul- 39b/3.
di
di-: Dinmek, dinlenmek, durmak.
an d.-e 17a/1; an d.-mese 34a/9; d.-mese 27b/4, 33b/10; d.-mezse 24a/16.
didr
didrdr-: Dindirmek, durdurmak.
d.-megin 1b/13, 6a/11; d.-meseler 24b/1.
dirhem: Ar. Okkann drt yzde biri.
d. 17b/1, 1, 1, 2, 37a/11, 11, 11; d.-ini 17b/2.
di: Di.
d. 23b/7; aryan d.- 39b/1; araran d. 17b/14; r danasnu d.-in 16b/10; d.
arsn 7a/7; d. arsna 38a/15, 40a/2, 5; d. arsyin 2a/2, 7a/3, 17b/16, 16, 18a/2, 17,
18b/15, 21b/7, 8, 22a/1, 23b/7, 26a/6, 30a/16, 31a/3, 7, 7, 34b/12; d. eti arsyin
35a/5; d. etleri arsna 38b/5; d. etlerine 25a/4, 38b/5, 41b/7; d.-in eti ar- 36b/2; d.leri ar- 43a/8; d.-leri eti ar- 34a/2; d.-leri aln- 18a/4, 18b/8, 22a/13, 24b/4; d.-e
34b/13; d.-i 36b/1; d.-leri 21a/17, 17, 24b/7, 34a/2.
dii: Dii.
d. canavar necisin 12a/8.
ditreditre-: Titremek.
ba d.-se 15a/10; d.-mesn 15a/11.
diz: Diz.
a d.-ine 42b/13; d.-leri aryana 38b/7.
do
do-: Domak.
d.-madu ol- 22a/9.

175

doan:
doan: Kartalgillerden srt kl rengi ve enine izgili, kk ku, fare vb. ile beslenen ve
altrlarak ku avnda kullanlan yrtc bir ku (Falco peregrinus).
d. necisini 14b/1.
dora
dorara-: Doramak.
d.-yasn 20b/8, 22b/6; d.-yup 21b/12.
dour
dourur-: Dourmak.
olan d.-an avrat arplan- 33b/5; olan d.-ma 30a/15; olan d.-mama 18a/4,
22a/8; olan d.-mayan avrat 34b/4; olan d.-mayup 40b/11; d.-a 33b/5, 41a/9; d.-ur
31a/8.
doladola-: Dolamak.
d.-an 3b/12.
dolay: Muhit, evre, etraf.
boaz d.-sna 7a/10; boyn d.-sna 9b/8, 29b/7; boyn d.-snda 7b/12.
domurdomur-: Burun kanamak.
burun d.-sa 19a/6, 31a/4, 34a/8, 39b/7.
donu: Canll olmayan, fersiz.
d. gr- 35b/9; d. grr gz 40b/1; d. gz 5a/6, 21b/11, 31a/11; d. ol- 1b/7, 4b/1,
18b/15, 21b/10, 26a/5; d.-(donu) 4b/4; d.-n(donun) 4a/16, 4b/2.
dgdg-: Dvmek, ezmek.
d. 26b/5, 7, 9, 12, 12; d.-e 10b/11, 13a/2, 33a/14, 34a/4, 34b/7, 36a/1, 37b/7,
39a/12, 14, 17, 39b/13, 40b/8, 41a/13, 41b/2, 5; d.-eler 17b/2; d.-esin 3b/5, 7, 10, 11, 13,
14, 15, 4a/3, 4, 7, 16, 17, 4b/2, 3, 4, 7, 10, 7a/7, 7, 9, 14, 17, 7b/2, 5, 7, 8, 14, 8a/6, 8,
8b/4, 12, 9a/9, 11, 17, 9b/1, 10a/17, 10b/16, 11b/11, 12b/3, 13, 13b/10, 11, 15a/6, 17,
15b/2, 14, 20a/5, 16, 21a/12, 22b/4, 7, 23a/12, 27b/16, 17, 29a/9; d.-se 43a/7; d.-seler
2b/10, 13b/13; d.-p 3a/12, 14, 3b/3, 5, 9, 4a/1, 4b/5, 5a/1, 3, 3, 13, 14, 16, 5b/8, 9, 10,
11, 15, 16, 17, 6a/1, 2, 4, 5, 6, 9, 10, 11, 14, 16, 17, 6b/3, 4, 5, 6, 8, 8, 8, 12, 13, 15, 16,
7a/1, 14, 14, 8a/15, 16, 16, 8b/3, 13, 14, 15, 16, 9a/1, 3, 4, 6, 10, 15, 9b/5, 11, 14, 17,
10a/2, 4, 6, 11, 12, 10b/7, 8, 13, 11a/3, 17, 11b/8, 8, 15, 16, 12a/1, 4, 5, 6, 15, 16,
12b/15, 16, 13a/3, 5, 9, 11, 14, 16, 13b/1, 13, 13, 14a/2, 3, 4, 7, 10, 14b/1, 3, 6, 9, 11, 12,

176

13, 15, 16, 15a/5, 6, 8, 9, 12, 13, 15b/4, 7, 8, 13, 16, 16a/2, 6, 7, 7, 9, 10, 12, 13, 16b/8,
12, 13, 17, 17a/1, 2, 3, 8, 9, 10, 13, 14, 16, 19b/9, 20a/1, 3, 7, 8, 20b/4,8, 10, 21a/4, 7, 9,
11, 14, 17, 21b/8, 13, 22a/4, 11, 16, 22b/5, 10, 13, 23a/1, 13, 17, 23b/1, 4, 6, 7, 8, 17,
24a/3, 4, 6, 9, 10, 12, 13, 14, 15, 16, 24b/2, 4, 7, 9, 11, 12, 14, 15, 25a/2, 4, 7, 8, 14, 16,
25b/1, 3, 4, 5, 5, 7, 12, 15, 26a/3, 6, 8, 11, 13, 26b/15, 15, 27a/4, 5, 6, 9, 15, 27b/3, 4, 5,
6, 8, 12, 28a/9, 11, 15, 17, 28b/3, 7, 7, 10, 10, 12, 13, 29a/2, 3, 4, 6, 11, 13, 15, 16,
29b/5, 31b/5, 11, 15, 17, 32a/2, 3, 3, 6, 7, 8, 10, 13, 32b/1, 6, 9, 14, 16, 33a/2, 2, 7,
33b/1, 7, 10, 12, 13, 17, 34a/1, 1, 6, 8, 9, 9, 12, 34b/5, 6, 10, 17, 35a/2, 4, 7, 8, 10,
36a/15, 36b/3, 4, 4, 15, 37a/5, 6, 7, 37b/12, 38a/1, 4, 5, 6, 8, 11, 12, 15, 17, 38b/3, 5, 8,
9, 10, 39a/6, 10, 16, 39b/11, 12, 17, 40a/2, 3, 3, 6, 14, 40b/2, 4, 7, 10, 13, 16, 43a/8.
dgldgl-: Dvlmek, ezilmek.
d.-mi bcegi 6a/7; d.-mi buday 8a/12; d.-mi daru 27a/1; d.-mi encri 7b/1;
d.-mi urma 27b/1; d.-mi andals 13b/16; d.-mi zafirn 27a/11.
dkdk-: Dkmek.
oulcan d.-e 17a/9, 34b/1; d.-e 11a/10, 32a/5, 12; d.-erse 16b/4, 5; d.-esin
11a/11, 12a/11, 15a/14, 20a/11, 24a/13, 27b/7.
dkldkl-: Dklmek.
baralar d.-se 19b/4; alar d.-se 25b/13; alar d.-rse 18b/13; urt d.-e
36b/1; a d.-meye 43a/10; d.-en aa 36b/6; d.-en ana 43a/9; d.-mez ola 36b/6; d.eni 43a/10; d.-r 11b/2, 38a/12.
drt: Drt.
d. 11a/13, 26a/3, 36a/1; d. ayalu 43b/13; d. ayaluya 43b/10; d. gn 36a/15,
36b/5, 41a/10; d. gnde bir 13a/8; d.-nci(drdnci) gn 43a/12.
dede-: Demek.
d.-yesin 9a/13.
dek: Dek.
d.-e(dege) ie- 2b/8, 13b/4.

177

dd: Far. Dut (Morus); kr. dt.


bgrtlen d.-n 29b/11; d. aac abn 24b/5; d. aac kkin 11b/9; d. aac
yapran 27a/2; d. aacnu kkin 24b/16; d. yapran 24b/5.
duda: Dudak.
d. 6b/14, 40b/8; d. atla- 40b/7; d. atlamasyin 1b/15, 6b/11, 31a/13; d.-lar
yarl- 6b/16, 23b/4; d. yarl- 18a/17; d.-a(dudaa) 6b/13.
dumau:
dumau: Nezle.
d. 1b/5, 29a/5; ba d.-syin 3b/16.
dumanl: Dumanl, sisli, buulu; kr. dumanlu.
d. 1b/6.
dumanlu: Dumanl, sisli, buulu; kr. dumanl.
d. ol- 4a/15.
durdur-: Durmak.
balu d.-a 19b/8; balu d.-sun 15a/2; burun an d.-masa 1b/12, 6a/3, 17b/10,
20b/4; an d.-a 6a/11; an d.-maya 34b/10; an d.-mayan yaranu 20a/1; arnda u
d.-m ola 10b/5; ouna d.-a 11b/14; sidgi d.-ana 35a/11; sidgi yolnda a d.-sa
13a/17; d.-a 16b/3, 19b/12, 25a/3, 36a/16; d.-masa 11b/2, 24a/3, 33b/15, 35a/8, 37b/6;
d.-maya 10a/14, 16a/4, 11, 26a/15, 26b/16, 27b/10, 41b/9; d.-sun 15a/4, 24b/17, 25b/12,
26a/7, 28b/4.
dt: Far. Dut (Morus); kr. dd.
m d. yemiin 38a/11; d. aacnu kkin abn 38a/11; d. aacnu yemiin
38a/8; d. yapran 38a/13; d. yemii tomn 41b/10
dutdut-: Tutmak.
d. 26b/9, 10, 11; aznda d.-a 17a/12, 24b/7, 34a/3, 35a/6, 38a/16, 40a/6, 7;
azua d.-asn 7a/5; azuda d.-asn(dudasn) 21b/9; azuda d.-asn 8a/14, 20b/7,
21b/8, 24b/5, 26a/8; stma d.-an deme 13a/9, 36a/5; stma d.-mazdan 13a/4, 5, 7; tene
d.-mam uva enr 11b/2; gnde bir d.-an stma 2b/7; gnde bir stma d.-sa
13a/8; d.-a 7a/3; d.-amasalar 2a/15, 11a/1; d.-ar 42b/16; d.-asn 6a/13; d.-ma 42a/10;
d.-maz 13a/9; d.-sa 12b/17, 13a/1, 8, 9; d.-up 35b/2, 37a/1.

178

dutul
dutul-: Tutulmak; kr. tutul-.
vz d.-sa 31a/6; vz d.-sa 8a/11, 18a/15, 23a/12, 39b/15; ayalar d.-sa 37a/4;
dim d.-sa 39b/3; ay d.-sa 17a/3; nuu d.-sa 42b/10; sidgi d.-ana 31a/10, 37b/5,
38a/4, 40a/16; sidgi d.-sa 2b/7, 8, 13a/10, 13b/2, 18b/1, 19a/8, 23b/8, 27b/11, 30b/3;
sidk d.-sa 25a/7; d.-m vz 2a/6, 8a/11.
dutundutun-: Tutunmak, herhangi bir eyi ila olarak srmek, sarmak.
d.-a 16b/17.
dbr: Ar. K, makat.
dem d.-ine 11a/16; d.-i 15a/14, 15, 17, 40a/8; d.-inde 2b/15, 15a/16; d.-ine
41a/1.
dkel: Hep, cmle, hepsi, btn, herkes.
d.-in 17b/1.
dkrdkr-: Tkrmek; kr. tkr-.
an d.-se 39b/6.
dmegi: ?
d. 19b/15.
dnya: Ar. Dnya.
d.-ya gel- 42a/7.
drtdrt-: Srmek, ila, merhem vb. eyleri srmek.
d. 26b/3; d.-e 37b/16; d.-esin 6a/14, 21b/4; d.-sn 27a/3.
dd-: Dmek.
a d.-e 5b/4; a d.-en gze 4b/4; a d.-se 4b/12; gze a d.-e 1b/7; gzine a d.se 18b/14; gzlerine a d.-se 26a/1; olan d.-e 40b/12; d.-e 20a/11; d.-se 24b/3.
denbih: Far. Pazartesi gn.
d. gn 43b/11.
drr-: Drmek.
olan d.-e 40b/12; af d.-r 43a/11.
dts: Tts; kr. tts.
d. t- 8a/2, 13a/6, 13a/7, 16a/17, 16b/9, 23a/17, 37b/15, 40b/12, 41a/1.

179

dtn: Duman
d. grmedk balla 5a/2, 14; d.-de 27b/10; d.-i 36b/9, 41a/1; d.-ile 4b/7.
dtzdtz-: Tts eklinde yakmak, tttrmek.
d.-e 34a/14; d.-esin 16b/1.
dve: Ar. dev Kulak nlamas.
d. ol- 2b/11(dvice), 13b/17.
ebe gmeci: Ebegmeci (Malva sylvestris); kr. ebem gmeci.
e. 16b/2, 23a/14; a e.-n kkin 7a/3; yaban e. yapran 27a/12; yaban e.-n
yapran 20a/4; e. yapran 10b/2, 6, 16a/12, 23a/2; e.-n 14b/12; e.-ni 14b/13
ebem gmeci: Ebegmeci (Malva sylvestris); kr. ebe gmeci.
e. 11a/14; e.-n kkin 32b/1.
edviye: Ar. la, ilalar.
e.-ler 29b/1.
efsn: Ar. By, efsun.
e.- 23b/14.
eger: Far. Eer, ayet.
e. 3a/14, 5b/14, 9a/5, 10a/8, 10b/2, 4, 12, 11a/10, 12a/7, 13a/1, 3, 15b/5, 6, 6,
16a/14, 16b/5, 17a/7, 18a/13, 13, 20a/10, 20b/11, 13, 23a/4, 4, 23b/10, 24b/10, 40a/11;
e. kim 10b/5, 12b/10, 13a/1, 20a/16, 28b/5.
grelti: Erelti otu (Pteridium aquilinum).
e. kkin 17a/9.
ek: Ek.
e. yrleri Mafsal, oynak yeri, bkm yeri 37a/4; e. yrleri ar- 30b/12; e.
yrleri arsyin 18a/1; e. yrlerinde 21b/15.
ekek-: Dkmek, serpmek.
e.-esin 5a/10, 7a/12, 13b/16, 23a/12, 28b/3, 4, 29a/9.
ki: ki.
. 12b/11, 13a/1, 19b/14, 15, 20b/12, 25b/12, 35b/3, 36a/2, 37a/13; bir . gn
19b/8; . gn 20b/10; .-nci gn 43a/11; .-sin 10b/17, 25b/5, 26b/14, 36a/10, 40b/4.

180

ekin: Ekin, buday.


e. 43b/17; e. biin Ekim, ekip bime ii 43b/10, 13, 15, 16, 16.
eker: Ar. ounlukla, genellikle.
e. 14a/6.
eki: Eki.
e. enr 38b/1; e. enr aac kkin 38b/6; e. enr uyn 6a/17; e. enr uyyla
28b/12; e. enru iegin 38b/5; e. nru ablarn 38b/3; e.-sin 38b/2.
el: El.
e. 9b/17; a e.-inde 27b/15; a e.-inden 28b/9; e. ayas 29b/8; e. degmedk
balla 21b/10; e. degmemi ol- 3a/12, 19b/6; e.-i uvan- 19b/7; e.-i 17b/6, 19a/9, 19b/11;
e.-ile 15a/9, 27b/1; e.-in 6a/8; e.-inde 27b/7; e.-inden 28a/12; e.-iyile 36a/2; e.-leri 37a/4;
e.-lerinde 13b/7, 34a/11; e.-e 15b/14.
eleele-: Elemek.
e.-yeler 17b/2.
elek: Elek.
e.-den ge- 12b/13; e.-den ger- 12b/12, 19b/5, 26a/14, 27b/4, 28a/15.
emcek: Meme; kr. emik, meme.
avratu e.-i(emcegi) i- 19a/6, 20a/14; avratu e.-i(emcegi) ar- 21b/1; e.i(emcegi) i- 27b/1; e.-i(emcegi) 27b/1.
emik: Meme; kr. emcek, meme.
e.-i(emigi) 28b/12.
emizce: Emzikli, emzikte olan (ocuk).
e. 37a/12.
emr: Ar. lletler, hastalklar.
e. 43a/16; cem e. 31a/2; cem e.-a 30b/17, 38b/2, 39a/10, 42b/13, 43b/5;
env- e. 1b/1; e.-un 19b/3; e.-u 31b/4.
enr: Far. Nar aac ve meyvesi (Punica granatum); kr. nr.
datlu e. 38b/1; datlu e.-u uyndan 38b/4; eki e. 38b/1; eki e. aac kkin
38b/6; eki e. uyn 6a/17; eki e. uyyla 28b/12; eki e.-u iegin 38b/5; tene

181

dutmam uva e.- 11b/2; e. aac 41b/8; e. aacnu yapran 7a/5; e. ab 11a/5; e.
abn 11a/17, 22b/15, 26b/9; e. yapran 21a/9; e.- 24a/6.
encr: Far. ncir aac ve meyvesi (Ficus carica).
e. 25b/17, 38b/13; dglmi e.-i 7b/1; eski e.-i 10b/3, 21b/14, 16; m e.-i 7a/17;
ur e.-i 22a/14, 38b/17; uru e.-i 39a/1; uru e.-ile 7a/12; yaban e. sdini 38b/7; yaban
e. yapran 38b/8, 40b/6; yaban e.-i 38b/10; yaban e.-i yapran 3b/1, 40a/3; e. aacnu
abn 12a/7; e. kkin 24b/7; e. uyla 25b/16; e. yapran 25b/5; e.-i 38b/14.
engece: ?
e. kkin 7b/1.
ese: Ense.
e.-de 2a/3, 7a/13; e.-e 8a/17; e.-sinde 7a/16.
env: Ar. eit, tr.
e.- emr 1b/1.
er: Erkek.
e.-ile 22a/10.
erieri-: Erimek.
e.-sn 40b/8; e.-yince 21b/17, 23a/3.
erik: Glgillerden, beyaz iekli bir aa, erik (Prunus domestica).
e. zamn 25a/16, 25b/6.
rke: yan bitirmi erkek kei.
. di 35b/10; . ya 37a/2; . yan 11a/1; . yayla 11a/8.
rkek: Erkek; kr. erkek.
. 40a/9; .-dr 40a/10, 10.
erkek: Erkek; kr. rkek.
e. olan 5b/3.
eski: Eski, mzmin.
e. 25b/13; ay e.-sinde 29a/16; arp e. ciyile 13a/16; e. bal 29b/5; e. balla 6a/14,
11b/16; e. encri 10b/3, 21b/14, 16;; e. ksrgi 26a/9; e. peynr 11b/3, 41b/11; e.
peynri 24b/1; e. sirkeyile 26a/8; e. ciyile 9b/4, 16, 10a/4, 10b/3, 11b/16, 13a/11.

182

eskinu: Gr. Sakz aac (Pistacia lentiscus); kr. isken.


e. 40a/6.
ee-: Eelemek, toprak,kl gibi toz durumunda bulunan eyleri hafife kazp kartrmak.
e.-esin 7b/6.
eek: Eek.
ancu e. sdin 24b/13; e. cigerin 37a/4; e. drnan 35b/3; e. eti 35b/6; e. afasn
35b/4; e. sidgin 35b/5.
ik: Kap boluunun alt ksmnda bulunan alak basamak, eik.
alt .-ine(igine) 42b/14; apunu st .-ine(igine) 42b/14.
et:
et: Et.
bal e.-in 28a/6; rk e.-e 36b/16; rk e.-i 36b/16; di e.-i arsyin 35a/5;
di e.-leri arsna 38b/5; di e.-lerine 25a/4, 38b/5, 41b/7; diin e.-i ar- 36b/2;
dileri e.-i ar- 34a/2; eek e.-i 35b/6; oyun e.-i rbsna 11a/13; oyun e.-i rbsyla
17a/10; oyun e.-in 28a/7; e.-i 35b/5.
tt-: Etmek, yapmak; kr. et-.
ba .-esin(desin) 11a/13; basturma .- e(de) 37a/14; ba aaa .-p(dp)
14b/17, 15a/2; beyn .-er(der) 17b/4, 19b/3, 29b/13, 31b/4, 42b/17, 43a/10; bulamac
.-esin(desin) 25a/11; cem .-e(de) 11a/2, 33a/14, 34a/5, 39a/2, 39b/11, 13, 16, 17,
40a/2, 40b/6, 41a/5, 6, 15, 41b/5; cem .-esin(desin) 4b/9, 10, 11, 5a/2, 7a/15, 10b/16,
13b/11, 38b/7; cem .-p(dp) 3a/13, 15; 3b/6, 4a/1, 5b/3, 6b/12, 8b/6, 10b/8, 11b/4,
15b/4, 16a/9, 10, 14, 16b/14, 19b/9, 10, 15, 17, 20b/3, 21b/16, 22a/2, 16, 23a/14, 23b/2,
12, 24a/3, 24b/8, 25b/7, 26a/4, 26b/8, 11, 27b/3, 28a/9, 29a/6, 29b/11, 31b/12, 15,
32b/15, 34a/2, 34b/11, 35b/12, 38b/2; cem .-se 43a/7; def .-e(de) 3a/17, 17, 3b/1, 2,
8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 16, 4a/3, 5, 9, 10, 12, 15, 16, 4b/1, 2, 3, 6, 8, 9, 11, 12, 14, 17,
17, 5a/2, 4, 10, 12, 17, 5b/2, 6, 7, 9, 10, 12, 13, 14, 6a/2, 3, 4, 10, 13, 14, 15, 16, 17,
6b/1, 4, 5, 13, 14, 15, 7a/7, 8, 10, 11, 12, 15, 7b/1, 8b/11, 9a/1, 4, 7, 16, 9b/3, 5, 5, 8, 9,
10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 10a/1, 3, 4, 7, 10, 11, 15, 16, 17, 10b/1, 2, 3, 7, 9, 10, 12, 14,
15, 16, 11a/10, 14, 11b/1, 4, 5, 17, 12a/2, 3, 4, 6, 12, 12b/17, 13b/3, 5, 9, 11, 17, 14a/7,
8, 10, 11, 12, 14, 15, 16, 17, 14b/1, 4, 5, 15a/17, 16a/8, 9, 14, 17a/12, 15, 16, 17b/2,

183

20a/10, 15, 20b/5, 6, 11, 13, 14, 21a/15, 16, 21b/1, 2, 3, 7, 8, 13, 22a/1, 3, 4, 6, 12, 14,
22b/2, 3, 7, 11, 15, 16, 23a/1, 2, 4, 23b/7, 10, 24b/3, 8, 25a/6, 12, 15, 17, 25b/3, 4, 6, 8,
26a/11, 26b/1, 2, 3, 6, 8, 9, 10, 11, 12, 15, 15, 17, 27a/6, 15, 17, 27b/4, 5, 7, 8, 28a/1, 15,
28b/8, 29b/11, 12, 31b/6, 9, 31b/11, 14, 17, 32a/1, 7, 32b/3, 5, 13, 33a/8, 14, 33b/11, 15,
34a/7, 13, 15, 17, 35a/7, 15, 35b/1, 2, 8, 10, 16, 36b/12, 37b/2, 3, 7, 38b/1, 39a/9, 9,
40a/2, 40b/1, 41a/7, 41b/8, 43a/8, 43b/5, 7; def .-er(der) 4a/6, 36b/2; dts .-e(de)
13a/7, 40b/12, 41a/1; dts .-esin(desin) 8a/2, 13a/6, 16a/17, 16b/9, 23a/17; dts .se 37b/15; ey .-er(der) 39a/15; ala .-p(dp) 43a/7; amr .-esin(desin)
12b/12; amr .-p(dp) 10a/2, 15b/10; areket .-er(der) 43b/8; arket .-e(de)
40a/5; ayr .-esin(desin) 24b/8; ham .-e(de) 31b/15, 34b/9; helk .-esin(desin)
16a/14; b .-p(dp) 39a/5; une .-e(de) 11a/9; une .-esin(desin) 11a/11;
une .-esin(desin) 12a/11; lca .-e(de) 28a/8; lca .-p(dp) 38a/7; sca .esin(desin) 13b/6; sca .-p(dp) 5b/14, 9a/17, 9b/12, 21a/3, 16, 24a/12, 40a/15;
ishl .-er(der) 32b/1, 38b/13, 39a/14; istifr .-p(dp)18b/7, 32a/16; istifr .-se
18b/7, 32b/2, 37b/6; istikrh .-e(de) 3a/6; istiml .-e(de) 5a/5, 6, 29a/14, 31b/12;
istiml .-p(dp) 36b/12; ade .-p(dp) 10a/6, 35a/1; ann skin .-e(de)
34b/11; ara .-e(de) 33a/10, 37b/16; kr .-meye 42b/15; kl .-e(de) 6b/3, 15b/12,
35b/3, 37a/15, 37b/11, 39b/3, 4, 7, 41b/7, 9; kl .-esin(desin) 3a/16, 3b/2, 4a/11, 14,
6a/7, 7a/16, 7b/2, 3, 14a/12, 15b/9, 25b/14, 27b/4; kl .-p(dp) 6a/13, 13b/5, 20a/9,
38a/13; macn .-e(de) 37a/12; macn .-p(dp) 16b/14; melhem .-e(de) 7b/1,
17b/7, 19b/13; melhem .-esin(desin) 12b/8; melhem .-p(dp) 5a/9, 6b/13, 14b/7,
28a/11, 38b/14; naar .-esin(desin) 40a/9; pre pre .-e(de)13b/1; perhz . 27a/12;
pde .-esin(desin) 8b/8; sa .-e(de) 41a/3; skin .-e(de) 6a/5, 20a/2; sidgin fi
.-e(de) 34b/9; rb .-p(dp) 10a/13, 11b/6; tecribe .-esin(desin) 15b/5; telf .dkleri 1b/1; l .-e(de) 36a/10, 36b/6, 37b/9, 38a/3, 39b/7, 40b/10; tts .-e(de)
41a/8, 42b/11, 16; tts .-esin(desin) 27b/11; tts .-se 42b/12; un .-e(de) 21a/17,
39a/10; un .-esin(desin) 6b/3, 4, 21b/13, 25a/4, 25b/5, 28b/4; un .-p(dp) 4b/13,
6b/8, 9b/10, 23b/9, 32a/10, 13, 32b/14, 16; ya .-esin(desin) 10b/5, 13, 23b/2; yau
.-e(de) 41b/2; yau .-esin(desin) 23b/14; yau .-p(dp) 12b/14, 14a/16, 15a/1,

184

23b/17, 26a/14, 27b/17, 40a/4; yuma .-e(de) 36b/12; yuma .-er(der) 39a/13;
yuvala .-esin(desin) 8a/6; ikr .-dgi 17b/4, 29b/13; ikr .-dgmzi 20a/6; .e(de) 20a/1, 34a/3; .-esin(desin) 8a/6, 14, 10b/7, 8, 20b/12, 25b/4, 28b/7, 10, 10, 12;
.-p(dp) 10a/1, 10b/10, 12, 11a/5, 7, 12b/12, 26a/4, 28a/11, 28b/11, 29b/9, 39a/2.
etet-: Etmek, yapmak; kr. t-.
b-od e.-megin 31a/4; b-od e.-mek 3a/1; cem e.-megin 3a/3; cem e.mek 16b/5; def e.-megin 1b/15, 3a/4, 5, 6b/7, 32a/9; aab e.-meye 12b/5; azer e.mek 42a/8; kr e.-meye 42b/11; nesne abl e.-meyp 9b/1; nesneyi abl e.-meyp
2a/10; perhz e.-meye 13a/1; redd e.-megin 3a/2; redd e.-mek 16a/10; r e.-mek
43a/5; tecribe e.-mek 10a/8; yuma e.-megin 31a/4; yzi ar e.-megin 19a/16.
etdretdr-: Ettirmek, yaptrmak.
istikrh e.-mek 28a/16.
etmek: Ekmek.
e. 28a/5; buday e.-i(etmegi) iin 5b/7; buday e.-i(etmegi) iiyile 14b/14;
buday e.-in(etmegin) iin 4a/14; ur e.-i(etmegi) 21b/13; e. ii 4b/10, 27b/1, 29b/11; e.
iin 25b/8, 29a/10; e. iini 20b/13, 21b/2, 27b/2; e. abn 20a/1; e.-e(etmege) 35a/3.
ev: Ev.
e. 16a/4; e.-de 16a/4, 32a/9, 34a/14, 14, 42b/12; e.-den 16a/2, 3; e.-e 42b/12, 14;
e.-i 32a/9.
evengi: Gr. uncia 27.88 gram deerinde bir arlk ls.
e. 19b/15, 15, 15, 29a/16; bir e. 19b/14, 25b/9, 16, 16.
evlenevlen-: Evlenmek, aile kurmak.
e.-rse 42a/7.
evvel: Ar. lk, birinci, ilkin.
e. 13a/4, 5, 8, 9, 15a/15, 21b/4, 42b/10, 43a/1; e. gn 43a/11; e.-ki 28b/5.
eyeg: Kaburga.
e. arsyin 31a/5.
eyileyil-: Eilmek.
e.-e 34b/6.

185

eyiteyit-: Sylemek, demek.


e.-r(eydr) 4a/5, 11, 16, 17, 4b/1, 5a/1, 3, 7, 11, 5b/1, 8, 7b/9, 14, 16, 8a/4, 9,
11, 8b/3, 5, 8, 11, 17, 9a/9, 11a/12.
eyle
eylele-: Yapmak, etmek.
e. 26b/13; ar e.-ye 8b/9, 10; cem e.-yp 29a/9; amur e.-yesin 12b/9; sca e.yp 28b/2; ara e.-ye 37a/17; kebb e.-yp 28a/7; ua e.-ye 12a/13; kl e. 26b/3; kl
e.-ye 37b/9; olan e.-ye 34b/5; un e.-yesin 7a/14, 27b/16; un e.-yp 4a/7, 9a/1, 25a/4, 8,
26a/13, 28b/3; ya e.-yp 29a/6; yau e.-yesin 22b/12; yava e.-ye 16a/1; yzi a e.mek 2a/7, 8b/7; yzi ar e.-ye 29a/11; e.-yesen 25b/5; e.-yesin 20a/7; e.-yp 22a/10.
eyls: Gr. ilius/kelos Nasr; kr. ils.
e. zametiyin 19a/7.
eyls: Lat. Temmuz, yln yedinci ay.
e. 42a/5, 42b/5.
eyns: Gr. Haziran, yln altnc ay.
e. 42a/4, 42b/4.
ey: yi.
e. t- 39a/15; e. gel- 43b/12, 15, 15, 16; e. ol- 43b/10, 11, 11, 13, 14; e.-dr
4b/15, 5a/5, 6, 6a/9, 6b/7, 9, 7a/2, 3, 4, 8a/12, 10b/17, 11a/2, 11b/9, 10, 11, 15, 12a/10,
13, 13, 15, 17, 12b/15, 16, 13a/4, 7, 11, 12, 14, 16, 17, 13b/6, 7, 12, 14, 14a/1, 9, 14b/9,
10, 14, 15, 16, 15a/11, 11, 12, 14, 15, 15b/2, 3, 5, 7, 9, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 17,
16a/1, 5, 6, 7, 13, 16b/12, 13, 14, 15, 16, 17a/4, 5, 6, 19b/6, 7, 9, 10, 13, 20a/5, 9, 16,
20b/1, 2, 3, 7, 9, 15, 16, 17, 21a/1, 2, 3, 5, 7, 10, 21b/3, 6, 9, 15, 16, 22a/7, 8, 13, 22b/4,
6, 6, 9, 13, 17, 23a/5, 7, 8, 9, 10, 12, 14, 15, 23b/1, 4, 11, 12, 14, 16, 17, 24a/1, 2, 4, 5, 6,
7, 7, 8, 9, 9, 10, 11, 12, 13, 15, 16, 24b/1, 4, 10, 11, 13, 14, 14, 15, 17, 25a/1, 2, 3, 5, 7,
9, 10, 13, 25b/1, 2, 9, 11, 13, 14, 15, 17, 17, 26a/4, 6, 7, 8, 10, 13, 16, 27a/1, 3, 28a/3,
10, 17, 28b/6, 11, 15, 29a/4, 7, 10, 12, 15, 29b/6, 7, 31b/5, 7, 10, 13, 33a/1, 5, 33b/3,
34a/2, 3, 12, 35a/2, 11, 14, 35b/3, 13, 14, 14, 36a/3, 6, 6, 7, 8, 9, 12, 12, 14, 16, 36b/3, 7,
10, 10, 37a/5, 37b/6, 9, 17, 38b/2, 5, 39a/16, 39b/4, 10, 40a/12, 40b/7, 41b/1, 3, 42a/11,
42b/11, 43a/14, 16, 16, 17, 43b/1, 2, 2, 4, 4, 5, 5, 6, 6, 7.

186

eyym: Ar. Gnler, gndzler.


e.- nahst 41b/12; e.-larda 42a/7.
ezez-: Ezmek.
e.-e 7a/2; e.-esin 7a/1, 7b/7, 8b/9, 13b/8, 25b/10.
fal: Ar. Ksm, blm, fasla, mevsim.
f. 17b/3, 29b/12, 13, 43a/10.
felvr: Lat. ubat, yln ikinci ay.
f. 41b/17, 42a/17.
ferah: Ar. Gnl akl, sevin, sevinme.
f. 30a/6; f. ol- 33a/7.
ferc: Ar. Kadn cinsel organ, vulva.
f.-ine 34b/5.
fesligen: Gr. Fesleen (Ocimum basilicum).
ur f.-i 21a/11; yaban f.-i 34b/3; f. tomn 16b/14, 24a/10, 26b/5; f. yapran
37a/7; f.-i 21a/11.
fet: Ar. Ama, alma.
f. ol- 11b/15, 13b/2, 4.
fndu: Ar. Fndk (Corylus avellana).
f. 37a/12, 13; f.-(fndu) 38a/1, 2.
fulful: Ar. Biber.
f. 17b/1.
ful: Gr. moloha Ebegmeci (Malva silvestris).
f. 32a/14.
gh: Far. Zaman, an.
g. gh 12b/10,10.
alata: ?
. iegin 26a/6.
aliups:
aliups: ?
. 35a/7.

187

arara: Ar. Gargara, ilac azda alkalama.


. vr- 28a/13.
ar: Ar. Suya batma; batma.
. ol- 43b/14.
yet: Ar. ok, fazla, son derece.
. 5a/15, 7a/13, 10b/17, 11a/2, 13a/17, 17a/6, 33b/3.
ayr:
ayr: Ar. Ayr, baka, artk, dier.
. 4b/12, 7a/17, 28a/5, 5, 30b/2, 34a/11, 35a/8, 36a/16.
aab:
aab Ar. fke, kzgnlk, hiddet.
. et- 12b/5.
gebe: Gebe, hamile, ykl; kr. mile.
g. ol- 31a/8, 40a/9.
gce: Gece; kr. gece.
g. 22b/14, 27a/11; her g. 5a/15; g. 36b/11.
gece: Gece; kr. gce.
g. 16b/3; bir g. 24b/17.
gege-: Gemek.
elekden g.-mi 12b/13; ii g.-e 2a/15, 11a/1; ii g.-erse 11a/4; ii g.-se 2a/16,
22b/15; an g.-e 2a/15, 2b/1, 10b/15, 17a/1; an g.-en 32b/11; an g.-ene 34a/17; an g.se 2a/16, 11a/8, 11b/2, 18a/7, 22b/5, 33b/10; g.-mezse 20b/11.
gerger-: Geirmek.
elekden g.-esin 12b/12, 19b/5, 26a/14, 27b/4; elekden g.-p 28a/15; g.-esin
19b/15.
gelgel-: Gelmek.
lm g.-e 43b/15, 16; asraca g.-se 11b/13; burnndan an g.-se 18b/4, 24a/3;
dnyaya g.-se 42a/7; ey g.-e 43b/12, 15, 15, 16; an g.-e 18b/17, 26a/15, 31b/3, 41b/9;
an g.-se 8b/6, 30b/2, 33b/14, 35a/8; rn g.-e 43b/10; lm addine g.-r 43b/3; sdi
g.-e 17a/2, 41a/11, 11; sdi g.-mese 17a/2; yaramaz g.-e 43b/16; zor g.-se 2a/17, 11a/17;
g.-en 30a/9; g.-meye 16b/8, 9, 42a/8, 42b/13; g.-se 18b/5, 24a/5; g.-r 32a/13.

188

gemi: Gemi.
g.-ler 43b/14.
geiz:
geiz: Geniz.
g. iine 6a/2; g. ousyin 6a/1; g.-ine(gezine) 20a/11, 24a/13, 27b/4, 7.
gerek: Gerek, ihtiya.
g. 43a/5; g.-dr 5b/16, 10b/8, 36a/10, 36b/9, 42a/8.
gerekgerek-: Gerekmek, ihtiya duymak.
g.-se 13a/1, 16a/12.
geringerin-: Gerinmek.
g.-mekligi 43b/6.
gr: Geri, arka, tekrar.
g. 2b/10, 13b/15, 15a/2, 42a/8, 43a/10.
getrgetr-: Getirtmek.
itah g.-r 39a/3; uyu g.-e 34b/15; uyu g.-r 43a/14; g.-esin 9a/14; g.-r
43a/11.
gevde: Gvde, vcut; kr. gvde.
g.-si arar- 27b/4; g.-si 30b/1.
gyik: Geyik; kr. geyik.
g. boynuz 25b/4; g. boynuzn 21a/17.
geyik: Geyik; kr. gyik.
g. boynuz 16a/10; g. boynuzn 11b/7, 40b/9; g. boynuzun 16a/3; g. myesin
35a/17; g. yan 4a/5, 14a/15, 15b/14.
gezgez-: Gezmek.
g.-e 12b/5, 28a/6.
d: Ar. Besin, gda.
.-s 3a/13.
gibi: Gibi.
g. 2b/3, 3a/7, 4a/12, 8a/6, 10a/1, 3, 10b/6, 7, 8, 10, 12, 11a/7, 12a/1, 1, 12b/9, 12,
13b/10, 16b/17, 17a/1, 20a/1, 2, 7, 13, 21a/15, 22a/10, 24b/3, 25b/4, 5, 26a/4, 11, 26b/6,

189

13, 27b/15, 28a/11, 28b/6, 7, 10, 10, 11, 12, 29a/5, 35a/5, 35b/15, 36a/2, 7, 38b/14,
39a/2, 40a/8.
gici: Kant.
gz g.-si 18a/4; g.-si olan baa 14a/14.
gicigici-: Kanmak; kr. gii-.
g.- yen gze 22a/8.
giciyik: Kant.
g. 31a/16, 39a/3, 41a/9.
giigii-: Kanmak; kr. gici-.
gzleri g.-se 22a/7.
gidergider-: Gidermek, ortadan kaldrmak.
g.-e 4a/13, 8b/2, 3, 34b/12, 36b/17; g.-esin 25a/14; g.-megin 1b/4, 3b/3,
17b/15; g.-mek 16b/3; g.-mesine 41a/12; g.-r 34b/2, 39a/5.
girgir-: Girmek.
g.-se 20a/10; g.-sn 27b/11.
gitgit-: Gitmek, gemek, yok olmak.
an g.-ene(gidene) 31b/8; an g.-se 35a/16; sefere g.-se 42a/8; g.-e(gide) 4b/4,
10a/9, 11a/9, 11, 12b/5, 27b/4, 41a/1, 14, 42b/14; g.-er(gider) 33b/12.
gbek: Gbek.
g. 12a/14, 15, 24a/2, 35b/13; g. arsyin 2b/5, 17b/15; g.-i(gbegi) ar12a/14, 21b/6; g.-inden(gbeginden) 37b/1.
ggem: Gvemerii, akal erii (Prunos spinosa).
g.-i 8b/16.
ggergger-: Morarmak, yeermek, mavilemek, bitki yapraklanmak.
bedeni g.-se 18a/13, 23a/4; g.-mi yre 23a/5.
ggercin: Gvercin.
a g. yavrusn 26a/1; a g. necisin 4b/13; tota g. ann 22a/7; g. bon 39b/13,
41a/8; g. boyla 35b/15; g. necisin 4a/13, 9b/9, 28a/3, 14; g. tersiyle 29b/7.

190

ggs: Gs.
g.-i(ggsi) 18a/13, 23a/7, 8, 26b/4, 29b/12; g.-n(ggsn) arsyin 29b/10;
gk: Yeil, mavi.
g. mz 11a/4; g. susam 17b/1.
glge: Glge.
g.-de 17b/1.
gl:
gl: Gnl, kalp, yrek.
g.-i(gli) bulan- 12b/15.
grgr-: Grmek.
donu g.-e 35b/9; donu g.-r gz 40b/1; dtn g.-medk balla 5a/2, 14; od g.medk bal 9b/6; od g.-medk ig bal 3a/14; oat g.-mese 21b/10; oat g.-meye 4a/15,
36a/4; oat g.-mez gze 36a/17; g.-mez ol- 1b/9, 5a/6; g.-e 1b/6, 5a/13; g.-esin 7b/4; g.mese 26a/5, 37a/7; g.-meye 1b/7, 1b/7.
grngrn-: Grnmek.
gzine rn g.-e 42b/15.
gtrgtr-: Gtrmek; tamak; kaldrmak; gidermek.
g.-e 16b/10, 22a/10; g.-se 42b/11, 11, 15.
gvde: Gvde, vcut; kr. gevde.
cem g. 25b/6; g. arar- 19a/7; g.-de 8b/16, 31b/16; g.-si 2b/9, 15a/10, 35a/6; g.sinde 2b/3, 9, 12a/1, 5, 13b/7, 10, 21b/4; g.-sine 25a/5, 35a/7.
gz: Gz.
g. 1b/6, 6, 7, 7, 8, 8, 9, 4a/15, 16, 17, 17, 4b/1, 2, 3, 8, 10, 10, 11, 5a/1, 12, 17,
21a/13, 21b/11, 22b/12, 26b/15, 28a/10, 39a/11; aryan g. 20b/11; aryan g.-e 5a/15,
25a/2; a den g.-e 4b/4; donu grr g. 40b/1; donu g. 5a/6, 21b/11, 31a/11; giciyen
g.-e 22a/8; anlu g. 5a/4; oat grmez g.-e 36a/17; g. ar- 26b/11; g. arsyin 1b/9,
9, 10, 5a/11, 14, 16, 17b/11, 13, 18a/4, 18b/10, 19a/2, 20b/9, 21a/10, 22a/11, 25a/1,
30a/17, 30b/6, 12, 34b/17, 35b/9, 36b/15; g.-e a d- 1b/7; g. gicisi 18a/4; g.
arretiyin 31a/2; g.-i ar- 31b/13, 37a/7; g.-i iiyin 19a/10; g.-ine a d- 18b/14;
g.-ine rn grn- 42b/15; g. apa 19a/3, 26b/14; g. apalar 23b/10; g.-leri gii-

191

22a/7; g.-leri arreti ol- 39a/11; g.-leri arar- 25b/16; g.-leri arar- 27b/4; g.-leri i28a/9; g.-leri yaar- 18b/1, 19a/8, 23b/9, 27b/9; g.-lerinde a ol- 23b/10; g.-lerine a
d- 26a/1; g.-lerine an in- 18a/10, 22b/11; g.-arusyin 19a/7; g. i- 20b/13; g.-
apa 26b/15, 34b/17, 40b/2; g.- apana 26b/13; g.- apalar ar- 36b/12; g.-de
5a/3; g.-e 4b/5, 9, 14, 15, 5a/2, 13, 5b/4, 20b/12, 12, 14, 26a/2, 16, 35b/10, 36a/5,
36b/16, 37a/7; g.-i 31b/14, 36a/4; g.-in 40b/3; g.-ine 4b/12; g.-leri 4b/4, 18b/15, 21b/10,
22a/12, 26a/4, 5, 5, 27b/6, 10; g.-lerine 24b/3, 25a/5, 26a/3.
gzlegzle-: Bir eyin olmasn ve bir kimsenin gelmesini beklemek, gzetlemek, dikkatle
bakmak.
g.-ye 16b/1.
urre: Ar. Arab ayn birinci gecesi ve gn.
.-i yanr 43b/10.
gc: G, kuvvet, zor.
g.-ile ie- 25a/8.
gl: Far. Gl (Rosa canina).
zl g. yapran 20b/16; zl g.-i 31b/12; ur g. yapran 6b/3, 16b/11; uru g.-i
41b/7; yaban g.- 13a/17, 14b/2; g. uy 26b/10; g. uyn 3a/11, 11a/9, 25b/17, 34a/4; g.
uyyla 15a/13, 23b/9, 28b/1; g. tomn 10a/15, 41a/16; g. ya 26b/8, 27b/2; g. yan
3a/12, 21a/16, 26b/4, 13, 27a/17; g. yayla 20b/3; g. yapra 9b/17; g. yapran 5a/11,
10b/15; g. yapran 9a/5; g.-i 28a/9, 31b/14.
gldebe: gldibi 1. Gelinciin henz iek amam durumu. 2. Tarlalarda biten
pancargillerden bir bitki.
g.-yi 21a/3.
glatme: Ebegmecigillerden, yapraklar geni ve yuvarlak, iekleri byk ve trl
renklerde olan, ok yllk otsu bir bitki (Althaea rosea); kr. atme.
yaban g. kkin 13a/17; yaban g. tomn 14b/2.
gn 1: Gn, yirmi drt saatlik zaman dilimi.
altnc g. 43a/14; binci g. 43a/13; be on g. 21b/14; bir ki g. 19b/8; bir g.
24b/17; bira g. 5a/5, 6; cuma g. 43b/16; eharenbih g. 43b/14; drdnci g. 43a/12;

192

drt g. 36a/15, 36b/5, 41a/10; drt g.-de bir 13a/8; denbih g. 43b/11; ki g. 20b/10;
kinci g. 43a/11; evvel g. 43a/11; her g. 13a/1, 9, 17b/2, 27b/11; r g. 15b/10, 25b/12,
34a/2; g.-leri 3a/14; mbrek olan g.-leri 42a/9; onaltnc g. 43b/1; onbe g. 15a/2,
26a/12; onbinci g. 43a/17; onbirinci g. 43a/15; ondrdnci g. 43a/17; onkinci g.
43a/16; onsekizinci g. 43b/2; onouznc g. 43b/3; onunc g. 43a/15; onnci g.
43a/16; onydinci g. 43b/2; otuz g.-e 9a/1, 29a/14; otuzunc g. 43b/8; pencenbih g.
43b/15; sekiz g. 25a/10, 28b/4; sekizinci g. 43a/14; seenbih g. 43b/12; enbih g. 43b/17;
ouznc g. 43a/15; g. 27b/13, 36b/11, 40b/17; g.-de bir 2b/7, 13a/8; nci g.
43a/12; ydinci g. 43a/14; ygirmi altnc g. 43b/6; ygirmi binci g. 43b/6; ygirmi
birinci g. 43b/4; ygirmi drdnci g. 43b/5; ygirmi kinci g. 43b/4; ygirminci g.
43b/3; ygirmi sekizinci g. 43b/7; ygirmi ouznc g. 43b/8; ygirmi nci g. 43b/5;
ygirmi ydinci g. 43b/7; yedi g. 9a/2; yekenbih g. 43b/10; g. ar 12b/16, 13a/1; g.-de
bir 28a/5; g.-de 25b/12, 40b/16; g.-ler 42a/8; g.-leri 42a/10.
gn 2: Gne; kr. gne.
g.-de 3b/15, 36b/11, 39a/12; g.-den 36a/8; g.-e 25b/1, 2, 26b/16, 34a/12.
gne: Gne; kr. gn 2.
g. 43a/4, 5; g.-de 25a/16, 27b/10, 36b/5, 37a/14, 38a/9; g.-den 8b/1; g.-e 36a/15,
36b/4, 15, 41a/7.
gnlk: Gnlk aac ve bundan elde edilen zamk; ak gnlk (Boswelia), kara gnlk
(Cordex styracis) olmak zere iki tr bulunur. Gnlk aacndan ayrca buhur yaplr.
g. 9b/17, 19b/14, 26a/3, 27b/2, 28a/14, 28b/7, 41a/13; g.-i(gnlgi) 19b/9.
gvld: Kulak uultusu.
ula g.-sine 36a/3.
gz: Gz, sonbahar.
g. 43b/13, 16, 17.
cet: Ar. htiya.
. ol- 8b/8, 39a/12; . vatinde 37a/14.
add: Ar. Had, snr.
lm .-ine gel- 43b/3; .-den ziyde 18b/7, 24a/16, 30a/2, 32b/2.

193

ala: Ar. Halka.


. t- 43a/7.
alayiu: Gr. Aramice.
. 43a/3.
m: Far. Ham, olgunlamam, ilenmemi, pimemi.
. armd 39b/2; . dt yemiin 38a/11; . encri 7a/17; . iken 6a/12.
mile: Ar. Hamile, gebe; kr. gebe.
. ol- 22a/10, 38a/6.
amr: Ar. Hamur; kr. amur.
. 8a/6, 36a/1; . t- 10a/2, 12b/12, 15b/10; .-i 10a/3.
amramr-r: Ar.-Far. Hamur yiyen, hamur yiyici.
. ol- 28a/16.
ammm: Ar. Hamam.
. 23a/13; .-a 10a/8, 27b/11; .-da 10a/7; .-dan 3a/11, 10a/2, 13a/16, 22a/16,
29a/6.
amr: Ar. arap.
mdm- . ol- 19a/11.
aml: Gr. Papatya (Matricaria chamomilla); kr. amly.
. 39a/17.
amly: Gr. Papatya (Matricaria chamomilla); kr. aml.
. kkin 8a/9.
amur: Ar. Hamur; kr. amr.
. eyleyesin 12b/9.
r: Ar. Scak, scak zellie sahip.
. u rabdur scak ve nemli zellikte 38b/1.
arret: Ar. Hararet, hastalkta ate, yanma, humma.
. 18a/7, 19a/13, 29b/15, 30a/7, 31b/10, 32a/6, 33a/12; gz .-iyin 31a/2;
gzleri .-i olsa 39a/11; .-i ol- 2a/1, 14, 16, 2b/15, 6b/14, 10b/1, 8, 10, 11a/4, 15a/16,
27b/13, 28b/14; .-i 38b/1; .-in 6b/15.

194

ardal: Ar. Hardal otu, ak hardal (Snapis alba) ve yabani hardal (Snapis arvensis)
olmak zere balca iki tr vardr.
. tomn 36b/15; . ya 30b/10, 36b/15; . yapran 9a/15; .- 20b/4, 27a/5,
32a/2.
areket: Ar. Hareket.
. t- 43b/8.
arket: Ar. Hareket.
. t- 40a/5.
arslan: Gr. Lahana (Brassica oleracea); kr. raslan.
. 11b/6; . tomn 3b/9.
l: Ar. Meydana gelen ey.
. ol- 43a/14, 15.
aa: Ar. Etki, zellik.
.-s 42b/10.
iyyet: Ar. iyyet Kuvvet, tesir (bir eye mahsus olan).
.-i 42b/7, 42b/9.
asta: Far. Hasta.
. 31a/14, 31b/1, 40b/13, 41b/2, 43a/17; . ol- 42a/7; .-nu 41b/5, 43a/9; .-ya
41a/3.
astal: Far.-T. Hastalk.
. 42b/15; . ol- 43b/17; .-dan 8b/17.
aa: Ar. Haha (Papaver somniferum).
. 11b/2; . tomn 16b/13, 34b/14.
alaala-: Halamak; kr. ala-.
.-yasn 12a/11; .-yup 9a/5.
alanalan-: Halanmak; kr. alan-.
.-sa 14b/6, 19a/3, 27a/2.
alaala-: Halamak; kr. ala-.
.-ya 36a/1; .-yasn 22b/14; .-yup 22b/14.

195

alanalan-: Halanmak; kr. alan-.


.-sa 35b/14, 36b/5, 38a/14.
atme: Ar. ami Ebegmecigillerden, baz cinslerinin kk ve iekleri hekimlikte
kullanlan, ok yllk otsu bir ss bitkisi, aakpesi (Althaea officinalis); kr. glatme.
yaban . iegin yapran 7a/14; yaban .-sin kkiyile 12a/4.
havn: Far. Havan.
aa h. 36a/1; h.-a 6a/6, 12b/13, 28a/17.
havuc: Far. hevc Havu (Daucus carota).
h. tomn 14a/1, 37a/11.
avul: Gr. Yer mrveri (Sambucus ebulus).
. otn 26b/12.
ay: Far. Taak, testis; kr. ya.
unduz .-sn 15b/4; .-s ie 25a/12.
ya: Far. Taak, testis; kr. ay.
. 15a/1(hay), 25a/15, 28a/11; unduz .-sn 26b/17; .-s ie 15a/4(hay),
19a/9, 28a/10; .-s ise 28a/1; . ie 18b/12; . ii 19a/10; . iine 36b/7; . iiyin
2b/14, 30a/9, 33b/7; .-da 33b/17.
ayr: Ar. yilik, fayda, iyi.
. t- 24b/8.
ayvn: Ar. Hayvan.
. 4b/12.
ayvnt:
ayvnt: Ar. Hayvanlar.
. 43b/15, 17.
ay: Ar. Adet olma, regl olma.
.- dutul- 17a/3; .- tutul- 3a/7.
aer: Ar. Saknma, kanma, korunma, ekinme.
. et- 42a/8.
ham: Ar. Midedeki yiyecekleri sindirme.
h.- am 29b/15; h. t- 30a/15, 31b/15, 34b/9.

196

hefte: Far. Hafta.


h. 22b/8.
ekm: Ar. Hekim, tabip, doktor.
bura . 29b/13, 31b/4; bura .- 1b/1; clins . 4a/5, 10, 15, 17, 4b/1, 5a/1,
3, 5b/1; millet . 17b/4, 19b/3.
helk: Ar. Mahvolma, lme.
h. t- 16a/14.
hem: Far. Hem, ve daha.
h. 6a/6, 16, 19b/12, 24a/6, 25b/17, 33b/6, 40a/11.
hemn: Far. Hemen, derhal.
h. sat 41a/9.
her: Far. Her, hep, btn.
h. 27a/10; h. aam 6b/4; h. bir 40b/16; h. gce 5a/15; h. gn 13a/1, 9, 17b/2,
27b/11; h. kim 2a/1, 2b/8, 11, 11, 3a/6, 6b/17, 13b/4, 17, 14a/1, 14b/15, 15b/4, 17, 16a/1,
16b/1, 9, 10, 16, 17a/9, 16, 17b/7, 10, 18b/2, 7, 11, 19a/14, 19b/13, 20a/10, 11, 20b/6,
23a/3, 24a/16, 24b/1, 25a/6, 28b/16, 29a/11, 30a/16, 31b/5, 14, 32a/2, 8, 12, 17, 32b/2,
33a/6, 33b/11, 12, 34a/5, 6, 34b/1, 2, 9, 12, 14, 15, 36a/4, 36b/12, 37a/5, 37b/2, 8, 38a/9,
39a/13, 39b/8, 42b/11, 11, 12, 15, 43a/9; h. kimde 20a/2, 28b/9; h. kimi 13a/8, 15b/6, 8,
15b/10, 11, 12, 15b/15, 16a/4, 7, 12, 20a/8, 32b/5, 33a/1, 16, 34a/8, 36b/5; h. kim
2a/4, 14, 15, 15, 16, 17, 2b/10, 7b/12, 8a/17, 8b/4, 5, 10b/8, 10, 15, 11a/1, 4, 7, 14, 17,
11b/2, 12a/4, 9, 12, 17, 12b/6, 13b/11, 14a/5, 9, 14b/4, 6, 15a/11, 16, 15b/1, 17a/4,
18a/15, 21a/17, 23a/11, 29a/3, 5, 7, 31b/13, 17, 34a/2, 35b/1, 10, 36b/1, 13, 38a/2,
43a/8; h. ne 29b/5, 42a/10, 11; h. nereye 16b/3; h. ab 6b/4, 8a/6, 9a/2, 11b/17,
21b/14, 22a/14, 25a/10, 25b/3, 26a/12, 26b/17, 27a/2, 27b/13, 28a/2, 8, 29a/12, 13,
29b/4, 33a/4; h. yara 17b/6, 19b/13, 16; h. yaradan 17b/7, 20a/1; h. yaraya 19b/17.
hergiz: Far. Asla, hibir zaman.
h. 22a/10.

197

hevenk: Far. veng Bir ipe geirilmi veya birbirine balanm ya yemi veya sebze
ba.
h. zmin 39a/3, 4.
raslan: Gr. Lahana (Brassica oleracea); kr. arslan.
.-nu tomn 8b/12.
yr: Ar. Hyar, salatalk (Cucumis sativus).
. tomn 41a/2.
yra: Far. Hyarck, kask bezlerinin iltihaplanmasyla ortaya kan bir tr ban;
kr. yrek.
. 2b/6(yra), 2b/14, 33a/8; .-(yra) ol- 12b/11.
yrek: Far. Hyarck, kask bezlerinin iltihaplanmasyla ortaya kan bir tr ban;
kr. yra.
.-i(yregi) - 15a/11.
r ilys: Ar. r+ilys Hdrellez iei, erguvani salep (Orchis purpurea); kr

rilys.
. iegin 16b/11, 32b/2.
r ilys:
ilys: Ar. r+ilys Hdrellez iei, erguvani salep (Orchis purpurea); kr.. r

ilys.
. iegin 25a/1.
h: Far. Hi.
h. 13a/1, 42b/14.
isb: Ar. Hesap.
emsiyye .- 41b/12.
orlaorla-: Horlamak.
.-mama 3a/5; .-maya 16b/10; .-sa 16b/9.
ors:
ors: Far. Horoz.
. daan 13b/6; . din 35b/9.
: Far. Ho, iyi, iyilemi.
. ol- 15a/4, 26a/16, 26b/7, 34b/7, 35b/11.

198

b: Far. Hoaf.
. t- 39a/5.
b: Far. Gzel.
. 40a/10, 10.
une: Ar. Makattan ila rnga etme, lavman.
. t- 11a/9, 11, 12a/11.
umm: Ar. Bata stma olmak zere ateli hastalklara verilen genel ad.
. zametin 43a/11.
urma: bkz. urma.
. ekirdegin 25b/14, 39b/16; .-y 27b/17.
urma: Far. Hurma (Phoenix dactylifera).
. 8a/12; dglmi . 27b/1; .-y 28b/16; .-yla 21b/3.
rupisi:
rupisi: Gr. agrio-pisi/pssitis Yabani zmlerden yaplan bir arap. Galenosun
hastalar tedavide kulland doktor arab olarak bilinen arap; kr. ariopisi, ariopesi.
. 40a/1, 40b/8, 41a/4.
sravo
sravotanu:
votanu: Gr. sruvotanu kse otu (Viscum alba).
. 35a/10.
lca: Ilca, scak su kayna, kaplca.
.-ya 12b/5.
lca: Ilka, lk.
. t- 28a/8, 38a/7; . uyla 27a/1.
sca: Scak; kr. issi.
. 5b/4, 12b/4, 4, 41a/4; . sca 5a/11, 11 34a/15, 15; . t- 5b/14, 9a/17, 9b/12,
13b/6, 21a/3, 16, 24a/12, 40a/15; . eyleyp 28b/2; . iken 5b/4; . ol- 9a/12; . u 19b/12;
. uyla 12a/14, 22b/14; . ciyile 12a/9; .-la 11b/10, 12a/3, 14a/1, 20b/12, 16, 21b/2,
23a/16, 24b/16, 25b/4, 27b/6(sscala), 28b/2.
rr-: Isrmak; kr. sr-.
kpek .-sa 33a/16; .-du 14a/5.

199

srsr-: Isrmak; kr. r-.


areb .-du 16a/11; areb .-sa 30a/11, 34a/4, 35b/4, 38a/15, 38b/13; ar .maya 16b/2; aru .-sa 3a/3, 16a/12; .-du yre 15b/15, 16a/7; kpek .-du yre 15b/7;
kpek .-sa 2b/16, 17, 15b/10, 38b/9; ylan .-du yaraya 15b/16; ylan .-maya 16a/2;
ylan .-sa 2b/17, 3a/1, 15b/12, 15, 16a/4, 30a/4, 30b/3, 13, 35b/3, 37a/13.
sran:
sran: Isrgan otu (Urtica); kr. isirgen.
. dikeni 40b/10; . dikeni tomn 7a/8, 28a/1; . dikeni ya 30b/9; . dikeni
yapran 34a/9; . dikenini 36a/15; . diken tomn 15b/6.
stma: Stma hastal; kr. stma.
. 12b/16, 41a/14.
lala-: Islatmak; kr. lat-.
. 26b/4; .-yasn 6a/7.
lanlan-: Islanmak.
.-a 21b/14.
latlat-: Islatmak; kr. la-.
.-a(lada) 41a/3; .-alar(ladalar) 17b/1; .-asn(ladasn) 9a/12(sladasn),
12b/10, 15a/16, 20b/10, 13, 24b/10, 25b/12; .-up(ladup) 13b/12, 16a/15, 20b/10,
21a/10, 24b/11, 29b/2, 33a/6, 15, 39a/5.
spana: Gr. Ispanak (Spinacia oleracea).
.-(spana) 10a/13.
sstsst-: Istmak, kzdrmak.
.-ur(ssdur) 38b/1.
i: , insann veya herhangi bir eyin ii.
az i.-inde 6a/13, 7a/3; az i.-ine 6a/14, 15; az i.-ine 23a/17; aznu i.-i
6b/15; aznu i.-i i- 2a/1; azu i.-ine 8a/2; boazlaunu i. yzi ar- 7a/11; buday
etmegi i.-in 5b/7; buday etmegi i.-iyile 14b/14; buday etmegin i.-in 4a/14; burnu i.ine 24a/12; burun i.-ine 6a/3, 9, 10, 11; etmek i.-i 4b/10, 27b/1, 29b/11; etmek i.-in
25b/8, 29a/10; etmek i.-ini 20b/13, 21b/2, 27b/2; geiz i.-ine 6a/2; avun i.-ini 10b/9;
kelem i.-in 28b/17; z i.-in 20b/4; z i.-ini 16a/8; ula i.-ine 5b/1, 12, 20b/15,

200

35b/12; ula i.-nde 5b/12; eftl ekirdegin i.-in 39b/13; i. ars 31b/11; i.
arsna 35a/15, 39b/2, 14; i. arsyin 2a/13, 2b/1, 10a/13, 11b/7, 18a/11, 29b/15,
30a/2, 15, 31a/6, 32b/1, 33a/11, 34b/6, 37b/4; i.-i ge- 2a/15, 16, 11a/1, 4, 22b/15; i.-i
yllen- 31b/8; i.-i yellen- 29b/14; i.-i yri- 11a/7; i. abn 36a/1; i. yzinden 25a/13; i. de
19a/13, 33a/12; i.-i 1b/8, 5a/8, 11a/6, 12, 14; i.-in 10a/13; i.-inde 2a/14, 15, 7b/6, 8a/1,
8b/1, 10a/9, 10b/1, 8, 16a/4, 16b/2, 17a/9, 11, 22b/8, 9, 23a/13, 24b/2, 28b/9, 14, 36a/1;
i.-indeki 11a/9; i.-inden 2a/17, 2b/1, 10b/15, 11a/8, 17, 11b/2, 18a/7, 18b/16, 22b/5,
24b/10, 26a/15, 30a/9, 31b/3, 8, 32b/11, 33b/10, 14, 34a/16, 35a/1, 15, 41b/9; i.-ine
4b/8, 5b/5, 7b/7, 11a/16, 13b/6, 14b/7, 15a/14, 16b/6, 19b/11, 12, 22b/7, 23a/3, 23b/7,
24b/2, 25a/11, 25b/4, 10, 27a/14, 34b/5, 36a/9, 15, 36b/1, 40b/13; i.-nden 2a/16.
ii-: mek.
i. 9b/16, 10a/6, 27a/13; zehir i.-ene 38a/13; i.-diginden 10a/7; i.-dkden 24a/6; i.e 3b/8, 6a/17, 17, 7a/1, 2, 9b/5, 10a/10, 13, 11b/17, 12b/5, 5, 13a/12, 17a/8, 10, 14, 15,
16, 26b/17, 27a/1, 2, 9, 14, 15, 16, 28b/17, 31b/5, 6, 16, 32a/8, 13, 14, 32b/1, 4, 5, 7, 8,
12, 33a/1, 6, 11, 13, 13, 17, 33b/2, 4, 6, 9, 11, 13, 14, 15, 16, 34a/2, 16, 34b/1, 4, 5, 6, 8,
14, 16, 35a/2, 3, 12, 15, 16, 35b/1, 3, 5, 36a/3, 12, 13, 37a/2, 6, 6, 9, 10, 37b/5, 6, 7, 8,
12, 13, 38a/5, 6, 8, 11, 38b/3, 6, 16, 17, 39a/5, 9, 10, 14, 39b/10, 14, 40a/12, 40b/1, 4, 5,
11, 17, 17, 41a/3, 4, 10, 11, 15, 15, 16, 17, 41b/11; i.-erse 17a/17; i.-esin 6a/16, 7b/8, 10,
8a/3, 7, 8, 16a/2; i.-mek 36a/14, 42b/13; i.-mesn 27b/9; i.-meye 26b/16; i.-se 20a/10,
28b/14, 31b/8, 11, 32b/3, 10, 34b/1, 35a/8, 15, 17, 37b/2, 38a/12, 39a/16; i.-p 28b/16.
ieri: eri; kr. ier.
i.-ye 11a/9.
ier: eri; kr. ieri.
i. 11a/11, 15a/1, 41a/1.
in: in.
i. 1b/1, 3, 3, 3, 5, 5, 6, 11, 14, 2a/2, 5, 5, 5, 6, 6, 6, 7, 7, 7, 8, 8, 8, 9, 9, 11, 12, 13,
14, 16, 17, 17, 2b/1, 2, 4, 5, 6, 6, 6, 6, 7, 10, 11, 11, 12, 12, 12, 12, 12, 13, 14, 14, 14, 15,
16, 3a/1, 4, 5, 5, 8, 8, 9, 9, 10, 10, 3b/4, 8, 12, 4a/5, 10, 5a/4, 7, 5b/7, 7a/8, 7b/14, 16,
8a/4, 11, 13, 8b/5, 7, 10, 13, 13, 15, 17, 9a/8, 9b/7, 14, 10a/14, 17, 11b/5, 9, 12b/16,

201

13b/13, 14a/13, 15, 14b/2, 3, 16a/10, 17a/5, 9, 14, 15, 17, 17b/6, 6, 8, 9, 11, 14, 14, 16,
18a/1, 4, 4, 7, 8, 11, 12, 13, 14, 14, 16, 18b/1, 3, 3, 4, 5, 5, 6, 8, 8, 9, 9, 9, 11, 11, 12, 12,
13, 14, 16, 16, 17, 17, 19a/1, 3, 5, 5, 10, 12, 12, 13, 13, 15, 15, 17, 17, 19b/2, 2, 10, 14,
16, 20b/8, 21b/14, 22a/8, 22b/6, 23a/8, 9, 17, 23b/11, 24a/1, 2, 4, 7, 7, 14, 24b/9, 15,
25b/2, 9, 26a/9, 10, 17, 26b/5, 17, 27a/12, 28b/1, 6, 12, 29a/3, 12, 14, 29b/6, 8, 14, 14,
15, 15, 16, 16, 17, 30a/1, 1, 1, 2, 2, 3, 3, 4, 4, 4, 5, 6, 6, 7, 7, 8, 8, 9, 10, 11, 11, 12, 13,
14, 14, 14, 15, 15, 16, 17, 30b/1, 2, 3, 4, 5, 5, 5, 6, 6, 7, 7, 12, 13, 13, 14, 14, 15, 16, 17,
31a/1, 1, 1, 2, 3, 7, 8, 9, 10, 10, 11, 11, 12, 12, 13, 14, 15, 15, 15, 16, 17, 17, 31b/3, 5, 7,
10, 10, 12, 13, 15, 16, 32a/4, 4, 10, 14, 32b/4, 4, 8, 8, 11, 11, 11, 13, 14, 17, 33a/3, 10,
12, 14, 33b/3, 4, 6, 8, 8, 16, 16, 34a/1, 10, 14, 17, 34b/3, 35a/1, 10, 13, 35b/2, 7, 12, 13,
16, 36a/4, 7, 37a/9, 10, 15, 16, 37b/14, 16, 38a/1, 17, 38b/16, 17, 39a/3, 39b/17, 40a/7,
13, 15, 40b/2, 3, 4, 6, 7, 9, 17, 41a/2, 4, 5, 9, 14, 41b/8, 43a/16.
irir-: irmek.
i. 26a/16; i.-e 7b/15, 8b/12, 9b/13, 10a/5, 12, 15, 11a/14, 13a/2, 16, 15b/9, 12,
17a/5, 6, 21b/13, 16, 24a/8, 9, 25a/1, 7, 28a/8, 29b/4, 41a/4; i.-eler 11a/2, 33b/5, 35b/4,
8, 16, 38a/4, 41b/10; i.-esin 3b/9, 4b/16, 7a/1, 7b/11, 15, 8b/7, 11, 13, 14, 9a/1, 2, 7, 8,
10, 14, 17, 9b/2, 3, 4, 10a/2, 4, 7, 16, 17, 10b/16, 17, 11a/3, 11b/1, 3, 4, 5, 8, 9, 10, 11,
12, 13, 12a/10, 16, 17, 12b/2, 3, 16, 17, 13a/4, 6, 10, 11, 13, 14, 15, 13b/1, 2, 5, 14a/1, 2,
2, 3, 4, 14b/15, 15b/9, 13, 16a/8, 9, 16b/16, 17a/1, 3, 7, 7, 20a/10, 20b/6, 21b/17, 22a/2,
4, 6, 6, 14, 16, 17, 22b/1, 4, 6, 6, 7, 10, 15, 16, 23a/1, 2, 13, 15, 23b/3, 9, 24a/1, 5, 6, 7,
7, 9, 10, 17, 24b/14, 15, 16, 25a/9, 10, 25b/3, 4, 17, 26a/10, 13, 27b/5, 13, 28a/3, 5, 8,
17, 28b/15, 29a/13, 15, 16, 29b/6, 9, 10; i.-mek 13a/17; i.-meyesin 28a/4; i.-se 34a/17;
i.-p 10a/9.
iftelef: Gr. Karaaa (Ulmus campestris).
i. 17a/11; i. otnu yapran 17a/13.
itinc: Ar. Meyletme, bir eye dnme.
i. ol- 43a/12.
itilye: ?
i. 40a/5.

202

ile: le.
i. 3b/3, 4a/8, 4b/10, 7b/6, 11b/3, 14b/6, 17a/17, 20b/5, 21b/4, 9, 22b/10, 24b/13,
25a/14, 27a/11, 28b/16, 40b/3,14.
ilk yaz: lkbahar.
i. 43b/13, 15, 16, 16, 17.
ils: Gr. ilius/kelos Nasr; kr. eyls
i. 27b/7.
in: n.
i.-inden 3a/1, 2, 15b/17, 16a/10.
inin-: nmek.
gzlerine an i.-se 18a/10, 22b/11; i.-se 26a/3.
ince: nce.
i. bzden 11a/8, 11b/1, 12b/7, 19b/15, 22a/12; i. kettn bezinden 5a/9.
incinr: Gr. Enginar (Cynara scolymus).
i. kkin 15b/1.
inek: nek.
i. buzausndan 22a/9; i. sdiyile 41a/10.
insan: Ar. nsan.
i.-da 19b/3, 31b/4.
inllh: Ar. nallah.
i. 41a/9.
ipsiliunya: ?
i. otn 29a/12.
irein: Gr. Baz bitkilerde, zellikle amlarda oluan, kat veya yar akkan organik
salg maddesi, aa sakz; kr. rein.
i. ya 30b/10, 36b/10.
iri:
iri: rin.
i. 29a/8, 39a/8; i. ie- 19a/4, 27a/9.

203

irilen
irilenlen-: rinlenmek, enfekte olmak.
i.-se 5a/7.
ise: se (art edat).
i. 10b/3, 20a/11, 32a/2, 3, 40a/10, 10, 11, 11.
isl: Ar. Hafifleme, azalma, sehl olma, ishal; kr. ishl.
i. 2a/13, 10a/14.
ishl: Ar. Hafifleme, azalma, sehl olma, ishal; kr. isl.
i. t- 32b/1, 38b/13, 39a/14.
isim: Ar. sim, ad.
i.-ler 43a/3; i.-leri 43a/1.
isirgen: Isrgan otu (Urtica); kr. sran.
i. dikeni yapran 34a/8.
iskedi: ?
i. 28b/9.
isken: Gr. Sakz aac (Pistacia lentiscus); kr. eskinu.
i. 41b/4.
smi: ?
i. 13b/8.
issi: Scak; kr. sca.
i.-den 3a/11.
isteiste-: Aramak, istemek.
i.-rse 3a/6, 15b/17, 16a/1, 16b/1, 16, 17, 19a/14, 28b/16, 29a/11; i.-rse 10a/8,
16a/14, 16b/3, 7, 25b/10; i.-se 28a/16; i.-yeler 42a/11.
istifr:
istifr: Ar. Boaltma, kusma, vcutta fazla olan herhangi bir maddeyi azaltma.
i. 30a/1, 2, 30b/12, 14; i. t- 18b/7, 7, 32a/16, 32b/2, 37b/6.
istikrh: Ar. Tiksinme, irenme.
i. t- 3a/6; i. etdr- 28a/16.
istiml: Ar. Kullanma.
i. t- 5a/5, 6, 29a/14, 31b/12, 36b/12.

204

isturuy: ?
u. kkin 12a/9; u. kkiyile 11b/15.
sp: Gr. Hardal otu (Sinapis arvensis).
i. 26b/14.
i: .
i. 42a/10; i.-e yaramazdur 42a/8; i. ile- 28a/6.
ieie-: emek, idrarn yapmak.
dege i.-se 2b/8, 13b/4; gcile i.-se 25a/8; iri i.-se 19a/4, 27a/9; an i.-se
18b/11, 25a/6; i.-mege dir ol- 13a/10, 30a/10, 13, 32a/8, 33b/2, 9, 13, 34a/16, 34b/8;
i.-mege dir olmayan kimesne 32b/10; i.-yesin 15b/15; i.-yimese 22b/14.
iitiit-: itmek, duymak.
i.-mese 1b/12.
ileile-: almak, faaliyete gemek, etki etmek, kullanmak.
i i.-ye 28a/6; i.-se 20a/17.
ith: Ar. Yemek yeme istei; kr. itah.
i. 31a/1.
itah: Ar. Yemek yeme istei; kr. ith.
i.-a getr- 39a/3.
it: t, kpek.
i. 29b/7; i. necisi 24b/14; i. necisin 9b/9; i. uyuzna 36b/14.
it zmi: tzm (Solanum nigrum). halk aznda Brtlen.
i.-n 3b/17.
izmirn: Gr. Mrr, mirra, mrrsafi, sar sakz (Commiphora myrrha/Balsamodendron
myrrha).
i. 8a/5, 24a/13, 26a/3; ur i. otn 25a/4; i.-y 16b/1.
jv: Far. Cva; kr. jve.
j.-y 14a/8.
jve: Far. Cva; kr. jv.
j. 41a/5; j.-yi 23a/6.

205

ab 1: Kap.
k. 13b/6; k.-a 36a/15, 16, 36b/5, 10, 11.
ab 2: Kabuk.
alma aac .-n 14a/12; defne kki .-n 36a/13; dd aac .-n 24b/5; dt
aacnu kkin .-n 38a/11; eki nru .-larn 38b/3; enr .- 11a/5; enr .-n
11a/17, 22b/15, 26b/9; encr aacnu .-n 12a/7; etmek .-n 20a/1; i .-n 36a/1; z
aac .-n 4a/11; keberen .-n 25a/16; sgt aac .-n 37b/9; ya alem .-n 3a/17;
.- - 35b/17; .- m arpay 7a/9; .-n ar- 9b/16; .-n 14a/11, 24b/5, 31b/11,
38a/3, 16.
aba: Kabak (Cucurbita).
ur .-(aba) 25a/8, 25b/11; tze . 3a/13, 10b/8; tze .-(aba) 3a/12; tze
uyn 5b/6; . ekirdegin 41a/2; . kkin 29a/15; . yapran 23b/7.
abarabar-: Kabarmak, imek.
.-an 13b/9; .-sa 13b/8.
abarcu: Kabarck.
. 5a/7; . ol- 1b/9; .-lar 6a/12.
abl: Ar. Kabul.
nesne . et- 9b/1; nesneyi . et- 2a/10.
abu: Kabuk.
sgt .-n(abun) 29b/8; smkl bcek .-n(abun) 6a/5; .-(abu)
m bala bulamac 26a/4; .-(abu) m balay 26a/13.
ab: Ar. Kabz.
. 2a/16, 17, 17, 2b/1, 3a/8, 9, 11b/5, 7, 17a/5, 9, 18a/12, 30a/14, 30b/13, 34b/3,
37a/9; .- al- 17a/10, 34b/4; .- yrt- 37a/9; .-n a- 11a/16; . ol- 10b/3, 11a/6, 12,
14, 16, 23a/3.
aa-: Kamak.
.-a 15b/14, 16a/3, 37b/15; .-mama 3a/4; .-maya 16b/1, 2.

206

aan: Ne zaman, ne zaman ki.


. 7a/15; . ki 9b/4; . kim 5a/7.
adar: Ar. Kadar.
. 4a/2, 8a/6, 14, 9b/17, 17a/12, 21b/5, 27a/10, 29b/8, 33a/5; ne . 5a/13, 7a/12;
ol . 40a/8.
ade: Ar. Kadeh.
sra .-e 16b/11; . t- 10a/6, 35a/1.
dir: Ar. Gl, gc yeter.
iemege . ol- 13a/10, 30a/10, 13, 32a/8, 33b/2, 9, 13, 34a/16, 34b/8; iemege .
olmayan kimesne 32b/10; nua . ol- 6b/14; sylemege . ol- 42b/10.
afa: Ar. Kafa, ba.
eek .-sn 35b/4.
k
kd: Far. Kat; kr. k.
.- 6b/3, 26b/3.
k
k: Far. Kat; kr. kd.
k 21b/4, 22a/10; k.- 7b/2.
alal-: Kalmak.
.-a 8b/1, 17a/12, 35b/6; .-nca 22a/3, 22b/5, 16, 23a/1, 10, 24a/1, 24b/6,
26a/12, 40a/17; .-maya 32a/9, 34a/14; .-mayup 16b/4; .-sa 5a/8; .-ur 28b/5.
alaupu: Gr. Zulfa otu (Hyssopus officinalis).
. ot 23a/7.
alem: Ar. Genellikle kamtan yaplan ii oyuk ubuk; kalem, yaz arac.
. 41a/1; ya . abn 3a/17; .-i 10b/16.
alal-: Kalkmak.
.-ca 25b/16; .-up 8b/17.
alya: Ar. Deniz bitkilerinin yaklmasyla meydana gelen tuz.
. 10b/8.
am: Kam (Pharagmites australis).
. yapran 12b/6.

207

kmil: Ar. Olgun.


al k. ol- 43b/6.
an: Kan.
. 29a/8, 30a/9; baa .-n 39a/9; burnndan . gel- 18b/4, 24a/3; burun .- dur1b/12, 6a/3, 17b/10, 20b/4; burun .-n 1b/13, 6a/11; davan .-n 35b/1 gzlerine . in18a/10, 22b/11; .- dur- 34b/10; kei .-na 16b/6; keklik .-n 22a/8; tota ggercin .n 22a/7; veyik .-n 22a/7; . a- 13b/16, 17b/7, 12, 20a/1, 21a/1, 27b/4, 33b/15; .
adu arafna 6a/4; . al- 25a/13, 26a/2; . aldur- 26b/16, 27b/16, 28a/12, 28b/9,
43a/10, 11, 11, 12, 12, 13, 14, 17, 43b/1, 2; . dkr- 39b/6; . ge- 2a/15, 16, 2b/1,
10b/15, 11a/8, 11b/2, 17a/1, 18a/7, 22b/5, 32b/11, 33b/10, 34a/17; . gel- 8b/6, 18b/17,
26a/15, 30b/2, 31b/3, 33b/14, 35a/8, 41b/9; . git- 31b/8, 35a/16; .- di- 17a/1, 34a/9;
.- dur- 6a/11; .- durmayan yaranu 20a/1; .-n skin t- 34b/11; . ie- 18b/11,
25a/6; . ol- 5a/3; . tkr- 2a/1, 6b/17, 7b/16, 17b/10, 19a/1, 20b/6, 22b/10, 26b/4,
32b/11, 37b/8, 39a/4; .-n 13b/16.
anaana-: Kanamak.
.-ya 21b/4; .-ynca 28b/2.
ancu: Hayvanlarda dii.
. eek sdin 24b/13.
an: Hangi.
. 16a/12.
anl: Kanl; kr. anlu.
. ol- 1b/8.
anlu: Kanl; kr. anl.
. gz 5a/4.
anya: 30-150 cm ykseklikte, ok yllk, rizomlu ve otsu bir bitkidir. Hayvanlarda
zehirlenmelere neden olur (Sorghum halepense).
. tomn 34a/16.

208

apa: Kapak.
gz .-(apa) 19a/3, 26b/14; gz .-lar 23b/10; gz .-(apa) 26b/15,
34b/17, 40b/2; gz .-na(apana) 26b/13; gz .-lar ar- 36b/12; .-lar 4b/6,
26b/11, 12; .-larna 24b/4.
apanapan-: Kapanmak.
.-maz kelem yapran 8a/13; .-m 10b/11; .-ur 27b/15.
apanya: ?
. 5a/12; . kkin 12a/9.
apu: Kap.
.-nu st igine 42b/14.
kr: Far. Etki, i.
. t- 42b/15; . et- 42b/11.
ara: Kara.
. 13b/10, 40a/11; . boyay 11b/14, 14a/2;. t- 33a/10, 37b/16; . eyle37a/17;. ol -21a/17, 32a/15,; . abn 21b/4; . arma yapran 6a/9; . zeytn
6a/12.
ara aac:
aac: Karaaa (Ulmus).
. kkin 14a/11.
ara alt: Kara al. 2-4 m. ykseklikte, kn yapran dken, kuvvetli dikenli ve sar
iekli bir aldr. Meyveleri(kakrdak) idrar artrc ve ta drc olarak kullanlr
(Paliurus spina-christi).
. kkin 11a/3, 15b/16.
aranfil: Ar. Karanfil (Dianthus caryophyllus).
.-i 20b/9.
arararar-: Kararmak.
gzleri .-sa 25b/16; .- an di 17b/14; .-a 2a/6, 8a/17, 8b/1, 36a/8; .-sa 26b/11.
aradvlegi:
aradvlegi: Ebucehil karpuzu, achyar, eekhyar (Ecballium elaterium).
.-n tomn 27a/10; . yapran 5b/9.

209

arn: Karn.
. 9a/5, 10a/17, 10b/1, 5, 8, 10, 12, 17b/15, 38b/11, 41b/2; avrat .nda(arnnda) 40b/11; ac .-la(arnla) 11b/17, 20b/6, 21b/14, 22a/14, 22b/9, 23a/1, 2,
23b/3, 9, 24a/1, 5, 6, 9, 10, 24b/15, 16, 25a/1, 6, 8, 10, 26a/12, 27a/13, 15, 16, 28a/2,
28b/15, 17, 29a/13, 29b/4, 6, 9, 10, 37a/5, 38a/1, 39b/1; oulcanlu . 10b/14; imi
olan . 2a/13; o .-la(arnla) 39b/1; . arsna 37b/13, 38a/8, 38b/3, 10, 15, 41a/15,
41b/11; . arsyin 18a/12, 30a/1, 8, 10, 30b/1, 15, 16, 31a/3, 17, 32a/11, 33b/2, 16,
35a/2, 9, 37a/1, 8, 37b/10, 38a/10; .-da u durm ol- 10b/5; k.-nda(arnnda) ylan ol18a/6, 22a/17; . i- 41b/1; . iiyin 2b/5; . yllen- 30a/7, 33a/14; . da 18a/1; .(arn) 9a/6, 10b/13, 12b/1, 4, 19a/9, 21b/6, 28a/1; k.-(arn) ar- 22b/17, 39a/1; (arn) imi ol- 2a/14, 10b/10, 12b/2; .-na(arnna) 37b/9; .-nda(arnnda) 10b/12,
21b/16, 31a/13; .-ndaki(arnndaki) 40a/9.
ardrardr-: Kartrmak; kr. ardur-.
.-a 35a/4, 36a/2, 39b/3, 4; .-asn 7a/10, 8a/16, 9b/11, 11b/1, 13a/9, 13b/8,
15a/13, 20a/3, 22a/11, 25a/16; .-p 25b/2, 8, 9, 26a/7, 27a/1, 4, 27b/5, 6, 28b/11, 12,
29a/12, 13, 16, 29b/8, 36a/5, 37b/3; .-up 3b/7, 11, 5a/15, 5b/11, 13, 17, 6a/3, 14, 6b/1,
10, 7b/2, 8a/5, 8b/14, 9a/9, 10, 12, 14, 15, 17, 9b/2, 4, 9, 10a/4, 10b/12, 13, 12a/2, 8, 11,
12b/1, 4, 9, 13a/5, 13b/15, 14b/1, 5, 7, 10, 13, 15a/5, 9, 12, 16b/8, 20a/16, 20b/15, 16,
22b/11, 23a/10, 13, 23b/5, 8, 13, 24a/17, 24b/8, 12, 25a/2, 14, 25b/1, 6, 7, 14, 26a/5, 6,
11, 26b/3, 27b/8, 13, 28b/13, 29b/7, 32b/17, 35b/13, 39b/7.
ardurardur-: Kartrmak; kr. ardr-.
. 27a/7; .-a 10b/1, 11b/15, 13a/2, 20a/7, 34a/12, 34b/17, 35b/12, 38a/3, 38b/14,
39a/12; .-asn 3a/16, 3b/16, 4a/3, 4, 8, 12, 14, 4b/5, 6, 6a/6, 7, 7a/8, 17, 7b/8, 13,
11b/12, 14, 13a/4, 16, 13b/9, 14a/7, 8, 14b/17,15a/15, 15b/8, 20a/5, 21a/13, 23b/12,
26a/14, 29a/4; .-p 6b/17; .-up 4a/13, 4b/15, 5a/4, 9, 17, 5b/1, 8, 10, 6a/15, 16, 6b/4, 6,
9, 13, 7a/9, 7b/1, 8b/8, 10, 9a/6, 9b/10, 12, 14, 15, 10a/1, 2, 11b/17, 13a/11, 12, 13b/14,
14a/12, 16a/13, 16b/13, 15, 17a/4, 20a/9, 12, 20b/2, 5, 21a/2, 6, 14, 16, 21b/11, 22a/4, 6,
22b/3, 23a/5, 6, 8, 9, 23b/10, 16, 24a/2, 6, 11, 13, 15, 24b/1, 9, 13, 25a/7, 25b/15, 26a/2,
8, 28a/3, 10, 28b/8, 29a/2, 10, 33b/1, 3, 34a/1, 6, 35a/13.

210

arlau:
arlau: Krlang kuu (Hirundo).
. yuvasn 23b/13.
arnabyulan: Gr. Lahana (Brassica oleracea).
. yapran 25b/2; . y 23a/13.
aru: Kar.
. 25b/1, 2, 26b/16, 34a/12, 41a/7.
sn: Kad aac, eytanboku otu ve bundan elde edilen zamk (Ferula assa-foetida); kr.

an.
.-y 12a/14.
an: Kad aac, eytanboku otu ve bundan elde edilen zamk (Ferula assa-foetida); kr.

sn.
. 40a/3; . y 15b/14, 16a/17.
as: Kask, vcudun karn ile uyluk arasndaki blm.
. 37b/1; .-(as) 13b/3.
a: Ka.
. 25b/15; .-lar dkl- 18b/13, 25b/13; .-lara 25b/14.
a: Kak.
. 8a/7, 35b/3, 3, 36a/2.
at: Kat, tabaka.
. 11a/5.
atat-: Katmak.
. 26a/15, 16, 26b/4, 5, 7, 7, 27a/8, 14, 17; .-a 34b/1, 5, 36a/2, 36b/4, 5, 37a/9,
10, 37b/12, 38a/9, 38b/8, 8, 11, 39a/17, 39b/1, 14, 41a/3, 4, 13, 13, 13, 41b/2, 9; .-alar
17b/2, 2; .-asn 11a/9, 9, 25a/12, 26a/14, 29a/4; .-up 3b/2, 7b/15, 9b/5, 12b/7, 17a/13,
19b/11, 23a/4, 26b/12, 13, 13, 13, 28a/17, 32a/12, 32b/15, 17, 33a/5, 7, 33b/10, 17,
34a/10, 35a/3, 3, 7, 35b/13, 36b/17, 37a/16, 17, 37b/9, 38a/1, 14 17, 38b/9, 39b/7, 40a/3,
3, 4, 4, 7, 13, 40b/2, 40b/8.
at: Sert; pek; ok; olduka; iddetli.
. durur 7b/5; . ol- 43b/13, 15, 16, 17; . ksrgi 8b/5; . ksrk 2a/7, 8b/5.

211

ar: Katr.
. drnan 40b/12.
atlanatlan-: Dayanmak, tahamml etmek.
.- bil- 4a/2, 8a/14; .-u bildke 8a/2.
avlu: Ftkl, kas yark.
. 37b/14.
avu: Mesane, idrar kesesi.
. arsna 35a/2, 37b/1, 12; . arsyin 30b/14, 15; .-da olan a 31a/2.
avun: Kavun (Citrullus melo).
. 39a/11; . ekirdegin 26b/7, 41a/2; . iini 10b/9; . kkin 39a/14; .- 39a/12.
avuravur-: Kavurmak.
.-a 34a/15; .-asn 6b/1, 22b/3, 9, 23a/5, 24b/2.
aya: Kaya.
. 7a/2; yalm . 42b/8.
aya oru
oru: Bir veya ok yllk, otsu, etli yaprakl bitkilerdir (Sedum).
. uyn 27a/13; .-n 3a/12, 3b/5, 4a/17, 27a/3, 41a/9.
aynaayna-: Kaynamak.
ciger .-sa 19a/9; .-r uyla 36a/1; .-r uyla 35b/14; .-sun 36b/9; .-ya 36b/4,
5, 15.
aynataynat-: Kaynatmak.
.-a(aynada) 11a/2, 14a/14, 16b/16, 17a/12, 19b/17, 22a/16, 23a/1, 27b/13,
34a/7, 36a/10, 36b/11, 37a/10, 37b/6, 17, 39b/17, 40a/7, 8, 12, 17, 40b/3, 5, 41a/4, 10,
16, 17, 41b/1, 2, 43a/9; .-asn(aynadasn) 3a/17, 3b/1, 4a/9, 4b/16, 16, 6b/9, 7a/5,
7b/10, 11, 12, 14, 17, 9b/6, 10b/4, 7, 16, 11a/6, 8, 13, 11b/10, 13a/5, 15a/7, 19b/15,
20b/9, 21a/12, 21b/17, 22b/5, 28b/11; .-up(aynadup) 3b/3, 5a/9, 11, 5b/4, 7a/3, 17,
7b/15, 8a/3, 4, 9, 10, 12, 8b/7, 11, 12, 9a/2, 7, 8, 9b/3, 8, 13, 16, 10a/14, 15, 16, 10b/2, 3,
17, 11a/5, 11, 15, 11b/3, 4, 5, 7, 8, 10, 13, 12a/3, 9, 10, 17, 12b/2, 3, 7, 17, 13a/12, 13,
13b/2, 14a/11, 13, 17, 14b/3, 15a/17, 15b/1, 13, 16b/4, 14, 17a/5, 11, 16, 19b/5, 6, 11,
12, 20a/4, 10, 14, 20b/17, 21a/5, 9, 11, 21b/2, 3, 8, 9, 22a/2, 4, 5, 14, 22b/6, 6, 16, 23a/2,

212

3, 10, 11, 15, 23b/3, 6, 24a/1, 5, 7, 8, 9, 24b/5, 6, 9, 12, 16, 25a/3, 6, 9, 11, 14, 25b/16,
26a/10, 17, 26b/2, 9, 10, 17, 27a/3, 10, 11, 12, 14, 16, 17, 27b/17, 28a/2, 8, 11, 13,
28b/2, 15, 16, 29b/1, 4, 6, 9, 10, 31b/8, 12, 17, 32a/9, 11, 14, 15, 16, 17, 32b/3, 5, 7, 12,
33a/1, 5, 8, 10, 13, 17, 33b/2, 4, 6, 7, 16, 34a/3, 16, 17, 34b/3, 13, 14, 15, 35a/5, 12,
36a/13, 36b/13, 37a/1, 1, 2, 9, 17, 37b/1, 14, 15, 38a/16, 38b/6, 17, 39b/10, 40a/5, 13,
40b/9, 14.
az: Kaz (Anser).
. 26b/13; . dilin 13b/5; . yan 3a/15, 12a/10.
azaz-: Kazmak.
.-asn 16b/5.
azaz-: Kazmak.
.-yasn 23a/12.
aztazt-: Kaztmak.
ban .-asn(azdasn) 28b/1.
kebb: Ar. Kebap.
k. eyle- 28a/7.
kebere: Lat. Gebre otu, keditrna (Capparis spinosa).
k. 11a/4, 17b/1; k. kkin 9b/16, 14a/17, 24a/4, 34a/3, 36a/10; k.-n abn
25a/16; k. tomn 9a/9, 22a/5, 34a/1; k. yapran 5b/14, 28b/7; k.-yi 6b/8, 7a/4, 16b/16.
kebs: ?
k. 41b/4.
kei: Kei (Capra hircus).
lmi k.-den 22a/9; k. anna 16b/6; k. din 21a/3; k. sidgin 21a/3; k. sdin
40b/11; k. ya 37a/2.
kei boynuz: Keiboynuzu aac (Ceratonia siliqua).
k. 28b/16; k. ekirdegin 21b/17, 24b/17; k. yemiin 10b/15.
kedi: Kedi (Felis domesticus).
k.-yi 37a/14, 15.

213

kehle: Ar. Bit; kr. bit.


k. 2b/12, 12, 3b/12, 14a/13, 14b/3; k. olan baa 14a/13; k.-yi 1b/4.
kekik: Kekik (Thymus vulgaris).
k. 16a/7; k. kkin 17a/5, 6; k. tomn 5a/6, 17a/8; k. tomndan 5a/5; k. yapran
22a/2; k.-dr 7a/12; k.-i(kekigi) 13b/2, 17a/3, 22b/6.
keklik: Keklik (Perdrix).
k. ann 22a/8; k. din 4b/9, 26a/5, 35b/9.
kel: Kel, kellik hastal.
k. 2b/11, 12, 12, 14a/15; k. ba 4a/5, 14b/5, 19a/12, 28b/1; k. baa 14a/17, 14b/1;
k. ba 4a/5, 14a/15, 16; k. ol- 14a/9, 14b/4.
kelem: Far. Lahana (Brassica oleracea).
apanmaz k.- yapran 8a/13; k. iin 28b/17; k. uyna 26a/15; k. tomn
41b/10; k. yapran 8a/15.
kem: Far. Kt, fena, eksik.
k. ol- 29a/5.
kemik: Kemik; kr. kemk.
batm k. 33a/9; k. ar- 30b/2, 35a/10; k.-i(kemigi) ar- 33a/9.
kemlik:
kemlik: Ktlk.
ba k.-iyin(kemligiyin) 19a/15.
kemk: Kemik; kr. kemik.
k. 22b/12; arsiln k.-in(kemgin) 29a/1; k. bat- 18a/10; k.-lerinde 21b/15.
kendene: Far. Yabani prasa (Allium porrum).
k. 27b/9, 40a/2, 17; k. kkin 22b/4, 41a/17; k. uyn 21a/1, 21b/10; k. uyna
26a/16; k.-yi 5b/11, 22a/2, 31b/7, 8, 34b/9.
kend: Kendi.
k. 40a/12; k.-sin bil- 23b/15; k.-sini bil- 28a/17; k.-ye 42b/16; k.-yi 20a/4,
37a/14.
kenevr: Kenevir, kendir bitkisi (Cannabis sativa).
k. budalarn 16a/16; k. kkin 40a/12; k. tomn 34a/7.

214

kepek: Kepek.
k. 27a/8, 29a/4, 41b/2; buday un k.-i(kepegi) 12a/10; buday un k.-in(kepegin)
9b/8, 20a/14; dr k.-in(kepegin) 15a/15, 16; k.-i(kepegi) 29b/6; k.-ile(kepegile) 3b/7,
10a/17, 37b/16; k.-le 19b/10.
kerdeme: Gr. Tere otu (Lepidium sativum).
u k.-si 41b/5.
kerefs: Far. Kereviz (Apium graveolens).
k. 11b/4, 13a/11, 22a/15, 22b/17, 28a/2; yaban k. tomn 35a/11; k. tomn 6b/8,
10, 9a/9, 11, 15a/8, 16b/12, 27a/10, 29a/17; k.-i 4b/10.
keret: Ar. Defa, kez; kr. kerre.
k. 26a/2.
kerre: Ar. Kez, defa; kr. keret.
k. 3b/8, 9, 8a/14, 9a/10, 20b/12, 25b/12, 28a/5.
keskes-: Kesmek.
k.-e 23a/11; k.-p 8b/9, 13b/5.
kese: Kese.
bz k.-ye 36a/2.
kesilkesil-: Kesilmek; sona ermek.
avratu sdi k.-memegin 3a/7; amarlar k.-se 18a/17; amarlar k.-se 23b/5.
ker: Far. Havu.
k. tomn 7b/14.
kettn: Ar. Keten bitkisi ve bundan elde edilen dokuma, bez (Linum usitissimum).
ince k. bezinden 5a/9; k. bzin 27b/4; k. tomn 6b/13, 7a/14, 10a/17, 10b/6,
12a/3, 15a/6, 20a/3, 22a/5, 15, 23b/4, 17, 27a/9, 27b/4, 16, 35b/15, 41b/1.
:
: Hayvan dks.
deve .-n 14b/4.
l: Kl.
. 28b/5; . bit- 40a/12; . bitr- 31a/9.

215

l: Kl.
. 2b/13, 14b/10, 17b/5; . yarasyin 2b/13, 14b/12, 34b/10; .-la(lcla)
19b/4.
ranyu: Gr. Keiboynuzu, harnup (Ceratonia siliqua).
. ot uyn 28a/2.
rlrl-: Krlmak, lp yok olmak.
.-a 5b/15, 16b/4, 5, 36b/13, 40a/14, 43b/11, 14, 16, 17, 17.
rn: krm Hayvanlarn hastalk, souk gibi sebeplerle lmesi.
. gel- 43b/10.
r: Krk.
. gn 15b/10, 25b/12, 34a/2.
: K, k mevsimi.
. 43b/11, 13, 14, 15, 16, 17; . gnleri 3a/14; .-n 38b/1.
z: Kz.
. 31a/9, 40a/9; . olan 3a/6, 16b/17, 17a/1; .-dur 40a/10, 11.
zarzar-: Kzarmak.
.-an yre 3b/6; .-sa 19a/3, 26b/14, 29a/3.
zl: Kzl, krmz.
. 1b/6, 4a/17, 13b/10; . ard yemiini 37a/11; . gl yapran 20b/16; . gli
31b/12; . zl i 13b/8; . zl i- 2b/9, 9; . mrekkeb 13b/4; . susam 40b/6.
zlcu: Kzlckgillerden; yapraklar amadan ieklenen iri gvdeli bir aa (Cornus
mas).
. yapran 37b/11; . yemiin 37b/10.
ki: Far. Ki, ki ilgeci.
k. 1b/1, 6, 6, 7, 7, 8, 8, 9, 13, 2a/1, 14, 14, 15, 15, 16, 16, 17, 2b/1, 3, 3, 4, 9, 9,
10, 10, 10, 11, 3a/6, 7, 11, 4a/6, 17, 5a/1, 3, 6, 5b/14, 16, 6a/9, 15, 6b/2, 15, 7a/12,
7b/12, 16, 8a/11, 17, 8b/1, 4, 5, 9b/2, 10a/8, 14, 10b/8, 8, 10, 15, 11a/1, 4, 6, 7, 12,
14,17, 11b/2, 16, 12a/1, 4, 9, 12, 14, 17, 12b/2, 6, 11, 15, 13a/8, 17, 13b/2, 7, 10, 11, 15,
14a/1, 5, 14b/4, 6, 15a/4, 10, 11, 11, 16, 15b/1, 5, 6, 8, 16a/2, 3, 7, 12, 17a/1, 2, 3, 4, 11,

216

12, 17b/5, 6, 7, 7, 8, 18a/4, 5, 6, 7, 8, 9, 9, 10, 10, 18b/1, 4, 13, 14, 15, 16, 19a/8, 8,
19b/7, 10, 11, 20a/1, 2, 8, 15, 20b/1, 21a/11, 12, 15, 17, 21b/4, 6, 9, 10, 16, 22a/1, 7, 9,
13, 13, 15, 17, 22b/1, 2, 5, 7, 9, 11, 12, 13, 15, 16, 17, 23a/4, 6, 7, 11, 23b/4, 5, 8, 9, 14,
24a/3, 5, 24b/3, 4, 7, 16, 25a/3, 5, 12, 15, 25b/13, 15, 26a/1, 3, 5, 9, 15, 27b/1, 2, 4, 4, 6,
7, 9, 10, 13, 28a/1, 9, 10, 12, 28b/13, 14, 29a/1, 15, 29b/14, 30a/5, 6, 31a/8, 9, 14, 16,
31b/1, 3, 8, 32b/14, 33a/5, 7, 34a/14, 34b/10, 10, 16, 35a/6, 7, 35b/5, 15, 17, 36a/4, 8,
12, 36b/1, 5, 13, 37a/3, 7, 37b/17, 38a/5, 39a/9, 39b/6, 40a/8, 9, 41b/2, 3, 42a/10, 10, 11,
43a/6; aan k. 9b/4; t k. 40b/17.
kiirek: Kck, kke, daha kk, ufack.
k. 8b/8.
kikizi: ?
k. 40b/8.
kil: Far. Kil.
k. 14b/6.
kim 1: Kim.
k. 23b/14, 34b/16; her k. 2a/1, 2b/8, 11, 11, 3a/6, 6b/17, 13b/4, 17, 14a/1, 14b/15,
15b/4, 17, 16a/1, 16b/1, 9, 10, 16, 17a/9, 16, 17b/7, 10, 18b/2, 7, 11, 19a/14, 19b/13,
20a/10, 11, 20b/6, 23a/3, 24a/16, 24b/1, 25a/6, 28b/16, 29a/11, 30a/16, 31b/5, 14, 32a/2,
8, 12, 17, 32b/2, 33a/6, 33b/11, 12, 34a/5, 6, 34b/1, 2, 9, 12, 14, 15, 36a/4, 36b/12,
37a/5, 37b/2, 8, 38a/9, 39a/13, 39b/8, 42b/11, 11, 12, 15, 43a/9; her k.-de 20a/2, 28b/9;
her k.-i 13a/8, 15b/6, 8, 10, 11, 12, 15, 16a/4, 7, 12, 20a/8, 32b/5, 33a/1, 16, 34a/8,
36b/5; her k.- 2a/4, 4, 15, 15, 16, 17, 2b/10, 7b/12, 8a/17, 8b/4, 5, 10b/8, 10, 15,
11a/1, 4, 7, 14, 17, 11b/2, 12a/4, 9, 12, 17, 12b/6, 13b/11, 14a/5, 9, 14b/4, 6, 15a/11, 16,
15b/1, 17a/4, 18a/15, 21a/17, 23a/11, 29a/3, 5, 7, 31b/13, 17, 34a/2, 35b/1, 10, 36b/1,
13, 38a/2, 43a/8; k.-de 17b/7; k.-i 17b/8, 19b/10; k.- 2a/1, 14, 16, 2b/1, 3, 3, 4, 9, 9,
6b/15, 8a/11, 9b/2, 11a/6, 12, 11b/16, 12a/1, 14, 12b/2, 11, 15, 13a/17, 13b/2, 7, 10,
15a/4, 10, 17b/5, 6, 18a/4, 5, 6, 7, 8, 9, 9, 10, 10, 18b/1, 4, 13, 14, 15, 19a/8, 8, 19b/7,
11, 20b/1, 21b/4, 6, 10, 15, 16, 22a/1, 7, 13, 13, 15, 17, 22b/1, 2, 5, 6, 7, 9, 11, 12, 13,
15, 16, 17, 23a/4, 6, 7, 12, 23b/4, 5, 8, 9, 24a/3, 5, 24b/3, 4, 7, 16, 25a/3, 5, 12, 15,

217

25b/13, 15, 26a/1, 3, 5, 9, 27b/2, 4, 4, 6, 7, 9, 10, 13, 28a/1, 9, 10, 12, 28b/13, 14, 29a/1,
15, 29b/14, 31b/8, 35a/6, 35b/15, 36a/12, 37a/7, 39b/6.
kim 2: Ki.
k. 2a/6, 3a/12, 4a/15, 4b/1, 10, 5b/4, 6a/8, 7b/4, 8a/17, 9b/1, 10b/4, 11b/2,
16b/17, 19b/6, 20a/3, 42b/10; amm k. 13b/4; eger k. 10b/5, 12b/10, 13a/1, 20a/16,
28b/5; aan k. 5a/7; t k. 15a/4.
kimesne: Kimse; kr. kimse.
k. 17a/6, 19a/1, 3, 4, 11, 27a/2, 9, 28a/16, 32a/16, 33a/15, 38b/12, 39b/6; iemege
dir olmayan k. 32b/10; k.-yi 3a/2, 19b/4, 32a/5, 35a/14, 36a/11, 37a/3, 13, 38b/9.
kimi: Bazs, kimisi.
k. 13b/10, 10, 10.
kimnn: Ar. Kimyon (Cuminum cyminum).
k. 9a/11, 9b/5, 41a/11; k.- 5b/8, 8a/4, 10b/11, 12a/15, 12b/2, 13a/2, 22b/5, 29a/6,
29b/1, 5, 33b/17, 17; k.-la 3b/17.
kimse: Kimse, herhangi biri; kr. kimesne.
k. 2b/2, 17a/17, 42a/7; k.-n 11b/13, 37a/4, 38b/14, 39a/1, 39b/5, 42b/10, 13,
43a/6; k.-yi 35b/3.
kinmomo:
kinmomo: Gr. kinnamomon Tarn (Cinnamomum).
k.-y 6b/3, 13a/3.
kirs: Gr. Kiraz (Cerasus avium).
tze k.- 39a/14; k. aacnu azn 8a/1; k. aacnu tefegin 39a/14; k. aacnu
zamu 6b/12; k. tefegin 39a/16.
kirec: Far. Kire.
syinmemi k. 21b/5; k.-i 27a/4.
kirpi: Kirpi (Erinaceus europaeus).
k. cigerin 39a/10; k. derisin 3b/2, 27b/11.
kii: Kii.
k. 8b/17, 26b/4, 39a/4; eb-kr k.-ye 26a/16; uyuz olan k.-ye 25a/17; k.-n
7a/15, 17b/12, 20b/17, 21a/15, 33b/10, 34a/11, 39a/11.

218

kitb: Ar. Kitap.


k. 1b/1; k.-dur 1b/1.
oo-: Koymak, brakmak, katmak; kr. oy-.
. 26b/4, 8, 12, 15, 15, 27a/4, 6, 7, 8, 13, 36b/8; azna .-ya 39b/6, 43a/9;
azua .-yasn 6b/4, 11, 7a/7, 26a/7; azuda .-yasn 25a/3; aa .-yasn 16a/4, 15;
balayu .-yasn 6a/8, 15a/3; ur .-yasn 9b/7; .-ma 32a/6; .-sa 31b/14, 32a/15,
32b/6, 34a/4, 34b/8, 35a/10, 13, 35b/16, 37b/14, 38b/15, 40a/14, 42b/14; .-ya 21b/6,
30b/10, 32a/16, 32b/9, 17, 33a/2, 6, 9, 9, 33b/7, 34a/5, 8, 9, 11, 15, 15, 34b/5, 35a/1, 5,
35b/12, 14, 36a/2, 9, 9, 10, 15, 15, 15, 15, 16, 36b/4, 5, 7, 8, 8, 11, 11, 11, 15, 15, 16,
37b/7, 7, 17, 38a/15, 39a/2, 6, 11, 39b/1, 8, 12, 12, 17, 40a/4, 8, 15, 40b/1, 2, 6, 8, 10,
41a/1, 41b/5, 9, 43a/7; .-yasn 3b/10, 13, 4a/2, 17, 4b/3, 6, 8, 11, 12, 5b/7, 9, 6a/5, 6,
10, 15, 6b/6, 14, 7a/15, 7b/3, 4, 9a/3, 12, 13, 10a/8, 11a/5, 12a/13, 14, 15, 13b/1, 7,
14a/10, 14b/7, 11, 14, 16, 15a/1, 3, 6, 7, 14, 15, 15b/2, 3, 15, 16a/1, 11, 16b/3, 12, 17a/2,
19b/6, 7, 8, 9, 10, 20a/4, 5, 6, 13, 16, 17, 20b/10, 14, 21a/12, 21b/2, 3, 7, 14, 22a/12,
22b/12, 13, 23b/6, 7, 11, 12, 15, 24a/2, 4, 11, 15, 24b/3, 8, 10, 11, 13, 13, 17, 25a/15,
26a/11, 14, 27b/2, 3, 8, 17, 28a/1, 10, 28b/3, 8, 11, 12, 29a/4, 7, 29b/12, 40b/7; .-yasun
19b/17; .-yup 4b/13, 16, 6a/6, 6b/1, 8a/2, 2, 11a/14, 12b/13, 13a/6, 7, 13b/6, 14b/7,
15a/10, 16b/12, 15, 19b/8, 12, 20b/9, 22b/7, 23a/17, 17, 24b/2, 25b/4, 12, 27b/17, 28a/2,
17, 28b/11, 11, 34a/15, 35b/3, 36b/13, 37a/1, 1, 39b/12, 40b/13.
oa:
oa: Hasr otu denilen ve hasr rmeye yarayan bir saz.
.-nu tomn 13b/10.
oo-: Kokmak.
.-a 1b/13, 6a/9, 30a/5, 33a/5; .-asn 11b/15.
olatolat-: Koklatmak.
.-a(olada) 33a/15.
ou: Koku.
az. .-sn 1b/15; az .-sn 6b/7, 41b/8; az .-sna 41b/7; az .-syin
29b/17, 31b/2; burun .-syin 18b/6, 24a/11; geiz .-syin 6a/1; .-sn 32a/7.

219

oun
ounun-: Koku srnmek.
.-a dur- 11b/14; .-a 13b/12; .-sa 13b/12.
olandaru:
olandaru: Gr. Kini (Coriandrum sativum).
. urusyla 22b/16; . otn 22b/11, 23b/16, 28b/3.
oa:
oa: Sa kepei.
. 1b/3, 17b/11, 18a/13, 20b/8, 31a/17, 32b/13, 33a/3, 41a/12, 14; bau .n(oan) 3b/3; .- 34b/2; .-(ona) ol- 23a/6.
or: Kor.
. 8a/2, 9a/12, 12b/13, 13a/6, 7, 15a/10, 23a/17, 24b/2, 27b/11, 34a/5, 41a/1.
oror-: Korkmak.
.-maya 42b/12.
oru: Koruk, olgunlamam zm.
aya .-(oru) uyn 27a/13; aya .-n(orun) 3a/12, 3b/5, 4a/17, 27a/3,
41a/9; . uyn 22a/17, 41a/15.
ovov-: Kovmak.
.-a 3a/1, 15b/17; .-asn 16a/3, 16b/7.
ovan: Kovan.
. 8a/1, 16b/1; . ars 3a/4, 16b/1.
ovu: Oyuk, kovuk.
. 5a/8.
oyoy-: Koymak; kr. o-.
. 27a/7.
oyn: Koyun; kr. oyun.
. din 10b/14.
oyuloyul-: Koyulamak.
.-unca 37a/17.
oyun: Koyun; kr. oyn.
. 16b/6, 22a/9; uzlanmam . yayla 21a/12; yunmadu . yin 15b/2,
23a/5, 26b/4; ynmedk . yiyile 24b/9; . bon 35b/13, 39b/11; . derisini 12a/12;

220

. eti rbsna 11a/13; . eti rbsyla 17a/10; . etin 28a/7; . uyru 39b/17; . di
35b/10; . diyile 8b/8, 29a/11; . sdin 39b/10; . ya 19b/16, 30b/11, 37a/2; .
yayla 6a/13, 12a/2, 13b/13, 14, 14b/9, 12, 15a/12, 20a/5, 38a/2; . yapausn 36b/8; .
yin 9a/12, 24b/11, 29b/1; . yiyile 6a/7; .- 10a/8.
z: Far. Ceviz (Juglans regia).
. 27a/10; . aac 8b/1; . aac abn 4a/11; . iin 20b/4; . iini 16a/8; . ya
30b/9, 36a/14; . yan 5b/1, 6b/12; . yapran 4a/11, 10b/8; . yaprayla 11b/10.
oza: Kozalak, aa kozala.
nr .-n(ozan) 13b/13; serv .-n(ozan) 36b/4, 41b/4.
kk: Kk.
alaurzu k.-in 22a/14; ariyanuriye k.-in 20b/8; a ebegmecin k.-in 7a/3;
ayru k.-in 9a/2; bdam aac k.-in 39b/4; bz k.-in 19b/6; bgrtlen k.-in 7a/6; iri k.in 8a/10, 16a/5, 28a/10; iri ot k.-in 3a/16; dr k.-in 9b/3; defne aac k.-i 40a/1;
defne k.-i abn 36a/13; defne k.-in 11b/12, 37b/6; defne yapran k.-in 33b/4; dd aac
k.-in 11b/9; dd aacnu k.-in 24b/16; dt aacnu k.-in abn 38a/11;
ebemgmecin k.-in 32b/1; grelti k.-in 17a/9; eki enr aac k.-in 38b/6; encr k.-in
24b/7; engece k.-in 7b/1; amulyu. k.-in 8a/9; aba k.-in 29a/15; araaac k.-in 14a/11;
araalt k.-in 11a/3, 15b/16; avun k.-in 39a/14; kebere k.-in 9b/16, 14a/17, 24a/4,
34a/3, 36a/10; kekik k.-in 17a/5, 6; kendene k.-in 22b/4, 41a/17; kenevr k.-in 40a/12;
labada k.-in 28b/6, 34b/7; labadanu k.-in 12a/2; merg-i mh k.-in 8a/8; sierl yapra
k.-in 4b/14; sgt k.-in 24a/4; susam iegi k.-in 7b/5, 9b/11, 24b/12; susam iegin k.in 16a/6, 25a/17; susam k.-in 34a/6; ssen k.-in 34a/5; yaban armd k.-in 11b/5; yaban
glatme k.-in 13b/1; yaban atmesin k.-iyile 12a/4; ylimara k.-in 23b/3;
ylanba k.-in 8b/15; ylanbanu k.-in 14a/10, 27a/8, 33b/6; k.-i 42b/9; k.-in 3b/3,
4b/14, 5a/3, 7b/1, 8b/12, 10a/5, 12a/9, 9, 13a/13, 14a/4, 15b/1, 17a/10, 11, 16, 22a/5, 15,
23b/3, 24a/8, 24b/5, 26a/8, 9, 32a/14, 32b/5, 6, 33a/7, 8, 12, 33b/1, 16, 34b/13, 13, 15,
35a/2, 12, 36b/4, 37a/17, 39a/17, 40b/3, 5, 42b/12, 13, 15, 43a/8; k.-inden 35a/1, 42b/10,
11, 11, 16; k.-in 38a/16; k.-iyile 11b/15, 14b/11.

221

kpek: Kpek (Canis familiaris).


k. dala- 15b/6, 30a/12, 34a/8; k. r- 33a/16; k. srdu yre 15b/7; k. sr- 2b/16,
17, 15b/10, 38b/9.
kpk: Kpk.
deiz k.-in(kpgin) 25b/7.
uduz: Kuduz hastal, bu hastala tutulan.
. dala- 2b/16, 17, 15b/8, 11, 30b/4, 11, 32a/5, 35b/1, 37a/3.
ula: Kulak.
. 5b/9, 14, 17b/12, 21a/5, 29a/10; . ar- 1b/12; . arsna 36a/8, 11, 38b/4; .
arsyin 1b/11, 11, 5b/1, 5, 8, 12, 17b/12, 12, 12, 18a/15, 19a/16, 20b/14, 21a/2, 4,
23a/15, 29a/10, 30a/5, 12, 33a/2, 34a/7, 35b/8, 11, 37b/3, 38a/6; . ar- 5b/15; .
ardnda 5b/7; . ardnda olan i 1b/11; . gvldsine 36a/3; . iine 5b/1, 12, 20b/15,
35b/12; . inde 5b/12; .-a(ulaa) 5b/2, 3, 4, 5, 6, 9, 10, 11, 15, 16, 17, 20b/16, 17,
21a/1, 2, 3, 5, 6, 8, 23a/16, 33a/3, 3, 34a/7, 35b/8, 36a/9, 37b/4, 38a/7, 38b/4, 39a/8,
41b/6, 7; .-da 36b/1; .-dan 39a/8; .-la(ulala) 27a/17; .-ndan(ulandan) 17b/12,
20b/17.
ullanullan-: Kullanmak.
.-m 21a/11.
ul: Gr. Ac karpuz (Citrullus colocynthis).
eski .-y 25b/13.
um: Kum.
k.- 13b/6.
unduz yas:
yas: Cavir otu ve bundan elde edilen zamk.
. yasn 26b/17; . aysn 15b/4.
ura: Kurak.
. ol- 43b/15, 16.
ural: Kuraklk.
. ol- 43b/13.

222

urd: Kurt; kr. urt.


. 12a/12, 36b/1.
ur: Kuru; kr. uru.
. 25a/4, 32a/3; . defne yapran 4a/7; . encri 22a/14, 38b/17; . etmegi
21b/13; . fesligeni 21a/11; . gl yapran 6b/3, 16b/11; . aba 25a/8, 25b/11; .
mercimegi 9b/10; . oraot 12a/10; . zm tomn 20a/15; . zm ekirdegin
25a/14; . yarpuz 7a/7; . zeytn 27b/4; .-sn 32a/3.
ura: Mide.
. 9a/13, 9b/4, 28a/4, 29b/2; . arsyin 2a/9, 9a/3, 18a/7, 22b/4; .
zametinden 9a/5; . zametiyin 2a/10, 11, 9a/11, 9b/3; .-dur 9b/1; .- 24a/13; .(ura) ar- 9b/2.
urun: Kurun.
. 15b/15.
urt: Kurt; kr. urd.
.- dkl- 36b/1; .-lar 5b/15.
urtlu: Kurtlu.
. 5b/14.
urtulurtul-: Kurtulmak.
.-ur 43b/1.
uru: Kuru; kr. ur.
zerdl .-s 41a/6; . beksimetile 39a/15; . defne 29a/8; . defne yapran 6b/7;
. encri 39a/1; . encrile 7a/12; . gli 41b/7; . nany 7b/2; . zm 26b/14; .
zmi 39a/5, 6; .-syla 22b/16.
uruturut-: Kurutmak.
.-a(uruda)37a/14, 39a/10, 12; .-alar(urudalar) 17b/1; .-asn(urudasn)
3b/15, 28b/7; .-up(urudup) 17a/6, 21a/14, 24a/6, 25a/16.

223

uu-: Kusmak.
.-maz ol- 17a/7; .-a 17a/7, 29b/5, 37a/6, 7; .-ar 27b/15; .-arsa 17a/7; .-ma
32b/3; .-ma 32b/8, 37a/5, 39a/13; .-mazsa 17a/7; .-sa 2a/10, 9b/1; .-up 24a/16,
24b/1.
udurudur-: Kusturmak; kr. ustur-.
.-a 39a/14.
usturustur-: Kusturmak; kr. usdur-.
.-a 37b/2.
u: Ku.
mardin .- din 23a/15.
ua: Kuak.
. eyle- 12a/13.
uanuan-: Kuanmak, giyinmek.
.-a 12a/13.
ulu: Kuluk vakti, gnn sabahla le arasndaki blm.
.-n(ulun) 28a/6.
uvy: ?
.-y 6b/16.
uvay: ?
. 9b/1, 14b/11.
uvvet: Ar. Kuvvet, g.
cim .-iyin 3a/8, 17a/8, 30a/7, 13, 33a/17; . vr- 33b/1, 34a/13, 43b/2.
uvvetl: Kuvvetli, gl.
. ol- 43b/5.
uy: Kuyu; kr. uyu.
. 16b/5.
uyru: Kuyruk.
oyun .-(uyru) 39b/17.

224

uytu: Issz, sessiz, gze arpmayan, tenha yer.


. yrde 42b/8.
uyu: Kuyu; kr. uy.
.-nu 16b/6.
uzun:
uzun: Kuzgun, karakarga (Corvus corone); kr. uzun.
. din 5b/2, 23b/11, 41b/6.
uz: Kuzu.
. myesin 35a/16.
uz ula
ula: Kuzukula (Rumex acetosella).
. 29b/11; . yapran 10a/13.
uzun: Kuzgun, karakarga (Corvus corone); kr. uzun.
. necisin 4b/12.
kkrd: Far. Kkrt.
k. 28a/3, 28b/7, 40a/1, 41a/5, 6; k.-i 25b/5.
kl: Kl.
k. 7b/6, 35b/12, 37a/17; peld k.-i 41a/6; k. de 3a/16, 3b/2, 4a/11, 14, 6a/7, 13,
6b/3, 7a/16, 7b/2, 3, 13b/5, 14a/12, 15b/9, 12, 20a/9, 25b/14, 27b/4, 35b/3, 37a/15,
37b/11, 38a/13, 39b/3, 4, 7, 41b/7, 9; k. eyle- 26b/3, 37b/9; k.-e 7a/17; k.-i 4a/13, 7b/4,
14b/4.
labada: Gr. lapothon Labada otu (Rumex petientia).
l. kkin 28b/6, 34b/7; l.-nu kkin 12a/2; l. tomn 11b/8, 16b/17, 34b/6; l.-y
15a/12.
larez:
larez: ?
l. 41a/8.
laan: Gr. Semizotu, pipirim (Portulaca oleracea).
l. 25b/11; l. otn 25b/10.
lefa: Gr. Kavak (Populus canadensis).
l. 38a/3.

225

leglek: Far. Leylek (Ciconia ciconia).


l. bon 4b/9; l. necisin 35b/16.
leke: Far. Leke.
l. 36a/4; l. ol- 30a/6, 33a/7; l.-ye 36b/17; l.-yi 8b/2, 3.
lemtt: ?
l. 34b/17.
lemnii: Gr. Yabani asma (Vitis vinifera ssp. sylvestris).
l. 24a/13; l. otn 24b/9.
lerze: Far. Titreme, titreyi.
l. 43b/1.
lt: ?
l.-y 16a/10.
lfur: ?
l.-y 5a/14.
luasetbe: ?
l. 41b/4.
lpanriya: Gr. Ac bakla (Lupinus varius).
l. 29b/3, 40a/14; l. otn 9a/13, 27a/15; l. otn 8b/8; l. tomn 20b/8; l.-y 28b/10,
29a/11.
macn: Ar. Macun, hamur kvamna getirilmi ila.
m. t- 16b/14, 37a/12.
made: Ar. Mide.
m. 2a/10, 9a/3, 9b/1, 29b/17, 30a/5, 31a/1, 32a/4, 37b/17, 17, 39a/7;
olancularu m.-si ar- 39a/7; m. arsyin 19b/1, 1, 1, 29a/17, 29b/2, 4; m.
azmamasyin 33a/4; m.-de 38a/10; m.-den 32a/13; m.-si 10b/11, 27b/15; m.-yi 38b/1.
maad: Ar. Oturak yeri, ans.
m. ar- 18a/16; m. arsyin 17b/13, 18a/6; m.- ar- 21a/8, 22b/1, 23b/3; m.-
- 18a/11; m.- yrine 24b/11; m.- yerine 24b/10; m.- 24b/12; m.-na 24b/13.

226

mad: Ar. Kasdolunan, istenilen ey, istek.


m.- 42a/11.
mlaar:
mlaar: Ar. malara Rezene (Foeniculum vulgare).
m.-y 4b/1; m. kkin 13a/13.
mncrana:
mncrana: Gr. mantzurana Mercankk (Origanum majorana).
m.-nu yapran 6b/6, 7b/3, 16b/4.
mantar: Gr. eitli trleri bulunan mantar bitkisi (Fungi).
m.- 15a/14.
marand: Gr. maranthos Rezene (Foeniculum vulgare); kr. mree, mre.
m.-y 29a/3.
mara: Ar. Hastalk.
m. 12b/10, 13b/9; cem m. 43b/8; cem m.-a 36a/14; cem m.- 11a/11; m. ol18a/1, 18a/9, 21b/16, 22b/9; m.-dan 8b/1, 27b/15, 43b/1; m.- 12a/11, 43b/4; m.-n
11a/10; m.-u 12a/2.
mardin u: Bir eit ku.
m. . din 23a/15.
mree: Gr. Rezene (Foeniculum vulgare); kr. mre, marand.
m. kkin 40b/3.
mre: Gr. Rezene (Foeniculum vulgare); kr. mree, marand.
m. 22b/17, 23b/10, 40a/16, 41a/11; m. kkin 4b/14, 5a/3, 22a/5, 15, 26a/8, 9,
33b/16, 35a/2; m. ot 4b/16; m. uyn 26a/5; m. tomn 24a/8, 29a/5.
mrl: bkz. mrl.
m. tomn 28b/15.
mril: bkz. mrl.
m. 3a/13; m. tomn 16b/11, 13.
mart: Lat. Mart, yln nc ay.
m. 42a/1, 42b/1.

227

mrl: Gr. Marul (Lactuca sativa).


yunmadu m.-dur 33b/11; m. tomn 33b/12, 40b/13, 15; m. yapran 4b/7; m.-
33b/11.
maura: Gr. Koni veya silindir biiminde olup zerine erit, iplik vb. sarlan, karton,
tahta, plastik vb.nden yaplan ara.
m. 4b/13; m.-yla 27b/4.
mye: Far. z, tohum.
at m.-sin 35a/16; davan m.-sin 35a/14; geyik m.-sin 35a/17; uz m.-sin 35a/16;
r m.-sin 35a/16; u r m.-sin 35a/17; m.-sinden 35a/17.
mys: Gr. Mays, yln beinci ay.
m. 42a/3, 42b/3.
maarrat: Ar. Zarar, zararllk.
m.- 33b/11.
mz: bkz. mz.
m. 4a/1, 21b/7, 25b/7; gk m. 11a/4; m.-y 11a/17, 15a/17.
mz: bkz. mz.
m.-y 28a/9, 40a/6.
mz: Far. Maz (Thuya).
m. 29a/5; yeil m.-y 6b/11; m.-y 4a/7, 25a/4, 29a/8.
mefct: Ar. mfc Beklenmeyen aniden birdenbire olan.
merg-i m. Ani lm 43b/12.
mefl: Ar. Oynak yerleri, eklemler.
m. 30b/5; m. arsyin 35b/6.
meflc: Ar. Felcolmu, inmeli.
m. 2b/14, 30b/5, 35b/2.
mekr: Ar. Hile, dzen.
m.-e ura- 22a/2.
melanu: Gr. rek otu (nigella sattiva).
m. 27b/6, 8, 35a/3; m.-y 16a/10, 22a/11, 24a/9.

228

melhem: Ar. merhem Deriye srlerek kullanlan, iinde birok etkili madde bulunan,
yumuak ve koyu kvamda, yal veya yasz ila.
m. 4a/12, 12b/9, 12, 17b/6, 19b/16, 26b/6, 13, 35a/5, 39a/2; m. t- 5a/9, 6b/13,
7b/1, 12b/8, 14b/7, 17b/7, 19b/13, 28a/11, 38b/14; m. ol- 19b/15, 17; m.-den 4a/12.
meme: Meme; kr. emcek, emik.
m. 20a/14, 21b/2; avratu m.-leri i- 17b/9; avratu m.-si imi ol- 20a/16;
avratu m.-si uc ar- 39a/6; avratu m.-si yarl- 17b/9; avratu m.-sinde 20a/6; m.leri yarl- 20a/15; a m.-si 40a/10; ol m. 10a/11; ol m.-sinden 40a/10; m. arsyin
17b/15; m.-leri 17a/2; m.-si 21b/3, 24a/11, 27b/14.
meneve: Far. benefe Meneke (Viola tricolor); kr. beneve.
m. 21a/8; m. yapran 21b/7, 23b/6, 24b/6.
mercimek: Far. Mercimek (Lens culinaris); kr. mercmek.
ur m.-i(mercimegi) 9b/10; m. unn 24a/17; m.-e(mercimege) 32a/12; m.i(mercimegi) 6b/1, 32a/11, 13; m.-le 10a/14; m.-le(mercimegle) 28a/13.
mercmek: Far. Mercimek (Lens culinaris); kr. mercimek.
m.-i(mercmegi) 26b/1.
merg: Far. lm.
m.-i mefct Ani lm 43b/12.
mergmerg-i mh: Bir eit bitki.
m.-i m. kkin 8a/8.
mermer: Gr. Mermer.
a m.-i 20a/7.
mersin: Gr. mersn Mersin aac ve yemii (Myrtus communis).
m. 21a/8, 21b/7, 40a/6, 41b/4; m. ya 30b/9, 36b/3; m. yapran 11a/4, 26a/17,
36b/3, 40b/14.
mene: Ar. Mesane.
m.-de olan a 39a/15; m.-de olan a 36a/13; m.-sinde 39a/16.
mevt: Ar. lm.
m.-e 43a/12.

229

mekr: Ar. Ad geen, zikredilmi.


m. 17a/14, 31b/13, 32b/6, 33a/8, 13, 33b/2; m.-u 33a/4.
m/mi: Soru eki.
m. 31a/8, 9; m.-dur 40a/9; m.-dr 15b/5, 40a/9.
midr: Ar. Miktar.
m.- 37a/12, 13.
milt: Gr. Papatya (Matricaria chamomilla).
m. 5a/16.
mirla: ?
m. 3b/17, 35a/1, 40b/5; m.-nu bun 16b/6; m.-nu iegin 9b/15, 10a/5,
16a/5, 26a/12; m.-nu kkin 10a/5; m.-nu tomn 6a/14, 10a/16, 14a/3; m.-nu
yapran 15a/8; m.-nu yemiin 41a/16; m. otnu tomn 8a/3.
miyne: Far. Orta, vasat.
m. ol- 43b/14.
mora: Morumsu, mor renkte.
m. 1b/9, 5a/7.
muallim: Ar. retmen.
m.-e 42a/11.
mukem: Ar. Salam, sk.
m. 4a/8, 15a/2, 3.
muavv: Ar. Glendirici.
m.-dr 33b/6, 34a/10.
mm: Far. Mum.
arca bal m.- 5a/9; bal m.- 12b/7, 19b/15, 26b/8, 39a/17, 40a/1, 40b/8; bal m.-n
8a/1, 23a/6, 26b/12; bal m.-yla 20a/16.
mbrek: Ar. Uurlu, hayrl, mutlu, kutlu.
m. olan gnleri 42a/9; m. ol- 42a/7.
mcerreb: Ar. Tecrbe edilmi, denenmi.
m.-dr 5a/15, 17a/17, 27b/3.

230

mdm: Ar. Devam eden, srekli.


m. 15a/11, 28a/16; m.- amr ol- 19a/11.
merr: Ar. Kaynama, iyice kaynama.
m. 6b/10.
mrekkeb: Ar. Yaz mrekkebi.
m. 23b/4; zl m. 13b/4; m. uyn 41a/14.
mrver: Far. 4-10 m ykseklikte, bileik yaprakl ve st beyaz iekli bir aa
(Sambucus nigra).
m. yapran 26a/11.
mstehil: Ar. Hafifletici, ishal edici.
m.-dr 32a/17, 38a/12.
ml: Ar. ml rnekler.
m. 17a/12.
nfi: Ar. Yararl.
n. 13a/10; n.-dr 3a/13, 3b/4, 5, 6, 7, 4a/2, 5b/2, 3, 4, 5, 6, 11, 16, 17, 6a/8, 6b/2,
7, 10, 11, 17, 7a/1, 1, 4, 5, 6, 13, 7b/3, 4, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 15, 16, 17, 8a/2, 3, 5, 5, 7,
8, 9, 10, 12, 15, 17, 8b/3, 5, 7, 12, 13, 14, 15, 16, 9a/2, 3, 5, 6, 8, 9, 10, 13, 14, 17, 9b/2,
7, 10a/2, 5, 6, 12, 13, 14, 11a/3, 5, 11b/6, 12, 13, 12a/6, 14, 16, 12b/1, 2, 3, 4, 5, 8, 10,
12, 14, 13a/2, 6, 13, 15, 13b/15, 14a/2, 2, 3, 5, 14b/7, 11, 13, 15a/6, 7, 8, 9, 15b/8, 17a/8,
14, 19b/17, 21a/8, 13, 21b/12, 17, 22a/16, 23a/16, 23b/2, 6, 9, 26a/15, 26b/5, 14, 27a/2,
4, 5, 5, 7, 8, 9, 10, 11, 13, 14, 16, 16, 27b/2, 3, 13, 28a/8, 12, 28b/13, 14, 17, 29a/2, 9,
14, 17, 29b/2, 4, 9, 30b/17, 31b/8, 12, 16, 32a/3, 4, 6, 8, 11, 12, 13, 14, 16, 17, 32b/2, 4,
6, 8, 9, 10, 12, 15, 17, 33a/2, 3, 4, 6, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 33b/2, 3, 4, 6, 7, 8, 9, 13,
14, 16, 17, 34a/1, 4, 5, 7, 11, 16, 34b/1, 8, 8, 13, 14, 16, 35a/1, 3, 5, 6, 8, 9, 12, 13, 15,
16, 35b/4, 5, 7, 9, 12, 16, 36a/5, 11, 14, 17, 36b/2, 6, 14, 16, 17, 37a/2, 3, 4, 8, 8, 10, 16,
37b/4, 5, 8, 10, 11, 12, 12, 13, 13, 14, 17, 38a/1, 3, 4, 5, 7, 8, 10, 11, 13, 14, 15, 16, 17,
38b/1, 3, 4, 6, 7, 7, 9, 10, 11, 11, 13, 15, 15, 16, 17, 39a/1, 2, 3, 4, 6, 8, 10, 11, 39b/1, 2,
2, 5, 6, 8, 11, 12, 14, 15, 16, 17, 40a/4, 6, 7, 8, 15, 40b/2, 3, 4, 5, 6, 9, 10, 15, 17, 41a/2,
4, 5, 6, 7, 10, 12, 14, 15, 15, 16, 17, 41b/2, 5, 6, 7, 9, 11, 42b/9, 13, 43a/9.

231

ngah: Far. Vakitsiz, anszn, birdenbire.


n. 43b/8.
nahst: Ar. Uursuz.
eyym- n. 41b/12.
nm: Ar. sim, ad.
n. 17a/11, 15, 32b/12, 33a/12, 34b/4, 17, 35a/3, 10, 40b/8, 42b/7.
nna: Ar. nan Nane (Mentha piperita); kr. nan.
tze n.-y 5a/3.
nan: Ar. nan Nane (Mentha piperita); kr. nna.
uru n.-y 7b/2; tze n.-y 5b/17, 13b/14; n. uyn 20b/6; n.-y 6a/5, 11, 16, 6b/5,
15, 7b/10, 9a/15, 10b/13, 12b/16, 13b/10, 15b/13, 17a/1, 2, 22a/2, 24a/15, 29b/3, 33b/10.
nr: Far. Nar aac ve meyvesi (Punica granatum); kr. enr.
eki n.-u ablarn 38b/3.
nardua: Gr. nardos Hint smbl (Nardostachys jatamansi).
n. 35a/8.
naar: Ar. Bakma, bak.
n. t- 40a/9.
nzile: Ar. Nezle.
n. 17b/16, 18a/14, 18b/8, 19a/13, 23a/9, 28b/12; n.-si ol- 21b/10, 24b/3, 26a/3;
n.-yin 18b/15.
ne: Ne.
n. 13a/1, 42b/7, 7, 7, 17, 43b/14, 14; her n. 29b/5, 42a/10, 11; n. adar 5a/13,
7a/12; n.ne.vene 43b/14.
nebt: Far. Nbet ekeri.
n. sker 41a/3.
necis: Ar. Dk.
a ggercin n.-in 4b/13; canavar n.-in 13a/7; canavar n.-ini 14b/4; dii canavar
n.-in 12a/8; doan n.-ini 14b/1; ggercin n.-in 4a/13, 9b/9, 28a/3, 14; it n.-i 24b/14; it n.-

232

in 9b/9; uzun n.-in 4b/12; leglek n.-in 35b/16; avu n.-in 23b/16; n.-in 4b/13; n.-ini
15b/4.
nefes: Ar. Soluk.
n. Nefes darl, tk nefes 2a/11, 9b/7, 19b/2, 29b/6, 30a/4, 8, 30b/5,
32b/11, 33b/6, 35b/7, 36a/3.
nere: Nereye.
her n.-ye 16b/3; n.-ye 16b/5.
nesne: Nesne, ey.
n. 2b/3, 6b/2, 7b/13, 10b/6, 12a/1, 20a/2, 6, 27b/7, 28a/5, 13, 35b/15, 38b/14;
yumrca n. 2a/4; n. abl et- 9b/1; n.-yi abl et- 2a/10; n.-ye 42b/9; n.-yi 41a/1.
nev: Ar. Tr, eit.
n. 10b/12; dger n. 33a/10; n.-i dger 1b/10, 3a/17, 3b/1, 1, 5, 6, 8, 10, 11, 13,
4a/4, 6, 9, 12, 14, 4b/2, 3, 5, 6, 8, 11, 12, 14, 17, 5a/5, 12, 5b/2, 2, 3, 6, 9, 10, 11, 13, 14,
16, 6a/2, 4, 5, 10, 13, 14, 16, 6b/1, 6, 9, 10, 13, 7a/1, 2, 3, 4, 6, 6, 7, 10, 12, 15, 7b/2, 3,
4, 8, 10, 11, 15, 17, 8a/3, 5, 5, 7, 9, 15, 8b/2, 9, 11, 15, 9a/1, 4, 4, 5, 7, 7, 10, 13, 15, 16,
9b/2, 5, 5, 8, 9, 10, 14, 15, 16, 10a/1, 4, 4, 5, 6, 7, 10, 12, 15, 16, 10b/1, 2, 3, 5, 9, 14, 16,
11a/2, 10, 15, 11b/4, 6, 8, 10, 11, 14, 12a/2, 3, 6, 7, 10, 14, 15, 17, 12b/1, 3, 8, 13, 14,
17, 13a/2, 4, 6, 7, 11, 12, 13, 14, 15, 13b/5, 6, 14, 14a/2, 3, 7, 10, 10, 11, 14, 16, 17,
14b/7, 9, 13, 15, 16, 15a/6, 7, 8, 14, 15, 15b/2, 7, 9, 13, 14, 15, 16, 16a/2, 5, 6, 8, 13, 15,
16, 16b/2, 4, 5, 8, 12, 13, 14, 17a/5, 6, 14, 20a/4, 5, 20b/11, 13, 15, 16, 21a/1, 7, 21b/2,
23a/14, 24a/9, 9, 10, 12, 15, 24b/11, 13, 14, 17, 25a/4, 7, 9, 13, 17, 25b/1, 3, 4, 6, 11, 14,
26a/7, 11, 13, 26b/1, 2, 7, 9, 10, 12, 15, 17, 27a/1, 3, 5, 5, 7, 7, 8, 11, 14, 15, 16, 28a/3,
28b/17, 29b/11, 31b/5, 7, 12, 13, 15, 32a/4, 5, 7, 8, 12, 15, 15, 32b/3, 5, 8, 10, 12, 15,
33a/3, 8, 11, 13, 14, 15, 16, 33b/1, 4, 8, 9, 12, 13, 14, 17, 34a/2, 4, 5, 8, 11, 13, 13, 16,
34b/1, 1, 7, 7, 8, 11, 13, 16, 35a/4, 5, 9, 12, 15, 35b/4, 5, 8, 11, 14, 36a/8, 11, 12, 17,
36b/1, 6, 6, 17, 37a/6, 8, 10, 15, 37b/2, 2, 3, 4, 5, 7, 8, 9, 11, 12, 13, 14, 14, 16, 17,
38a/1, 4, 5, 6, 10, 11, 13, 14 15, 38b/2, 3, 4, 5, 8, 9, 10, 11, 12, 12, 15, 15, 16, 17, 39a/1,
2, 4, 4, 6, 8, 9, 12, 13, 15, 39b/2, 2, 5, 5, 6, 40a/6, 40b/2, 12, 41a/4, 6, 7, 11, 12, 16, 16,
41b/6.

233

nevbet:
nevbet: Ar. Nbet, sra.
n. ekerin Nbet ekeri 8a/5.
nik: Ar. Nikah.
n. 42a/11.
nieste: Far. Niasta.
n. 6b/17, 9b/17, 11a/9, 14b/7, 24b/13.
noer: Lat. Kasm, yln onbirinci ay.
n. 41b/14, 42a/14.
nod: Far. Nohut (Cicer arietinum).
n. 33b/7; n.- 23b/9.
nurlannurlan-: Ik iinde kalmak, aydnlanmak.
n.-a 21b/11.
nu: Ar. Sz, konuma.
n.- dutul- 42b/10; n.-a dir ol- 6b/14.
nsa: Ar. Nsha, muska.
n.-y 13b/3.
oca: Ocak.
o.-a(ocaa) 27a/2, 31b/7, 36b/8, 38a/14, 40b/8; o.-da 38a/9; o.-(oca) 7b/6.
od: Ate.
o. 36b/5; o. grmedk bal 9b/6; o. grmedk ig bal 3a/14; o. yanuna 32a/16.
ola: Olak.
o. derisinden 26b/2.
olan: ocuk, evlat.
o. 31a/8, 14, 40a/9, 42a/7, 11; erkek o. 5b/3; z o. 3a/6, 16b/17, 17a/1; ymek
yr o. 37a/12; o. douran avrat arplan- 33b/5; o. dour- 18a/4, 22a/8, 30a/15, 40b/11;
o. dourmayan avrat 34b/4; o. d- 40b/12; o. dr- 40b/12; o. eyle- 34b/5; o. arplan31a/16, 41a/8; o. sidgiyile 27b/8; o. yatana 36a/3.

234

olancu: ocuk, kk ocuk.


o.-lar ksrgiyin 37a/11; o.-laru madesi ar- 39a/7; o.-lar 43b/17; o.-larda
14a/6.
ouou-: Okumak.
o.-ya 43a/1, 4.
ol: O.
o. 4a/12, 5a/8, 6b/10, 8a/15, 8b/1, 9b/6, 10a/3, 11a/7, 8, 11b/14, 15, 12a/2, 7, 10,
11, 13, 13b/9, 11, 14, 15, 15a/3, 16a/4, 16b/3, 9, 17a/12, 13, 15, 16, 20b/9, 10, 14,
21a/10, 21b/6, 12, 22a/4, 12, 23a/10, 24b/9, 11, 25a/12, 25b/12, 31b/9, 32a/9, 9, 33a/5,
11, 33b/5, 34a/14, 34b/1, 2, 8, 13, 16, 36a/10, 11, 13, 38a/5, 16, 38b/11, 12, 13, 39a/10,
40b/3, 42b/8, 12, 13, 14, 14, 16, 43a/6, 7, 9.
olol-: Olmak, bulunmak, meydana gelmek.
al kmil o.-ur 43b/6; al perkende o.-sa 18a/8, 22b/6; al zil o.-sa
18a/2, 22a/1; al zil o.-ur 43a/13; avradu sdi o.-masa 32b/7; avradu sdi o.maya 24a/8; avratu memesi imi o.-sa 20a/16; avratu sdi o.-masa 18b/6, 40a/11;
avratu sdi o.-maya 30a/3, 41a/10; alaca alaca o.-a 16a/3; alaca o.-sa 30b/1, 34a/11,
35a/6, 36a/12; az o.-a 43b/12, 17; baas o.-sa 29a/15; bas o.-a 43b/14; bezi aru o.-sa
8b/17, 24b/16; berber o.-a 35b/6; berk o.-a 24b/7; b-od o.-a 39b/9; cn rat o.-a
13b/12; cem o.-a 16a/15, 16b/7; cem o.-sa 36a/10, 36b/9; ceng o.-a 43b/16; mam
o.-a 4b/7; igid o.-a 36a/8; igit o.-sa 8b/16, 17a/4; o o.-a 43b/10, 12, 13, 15, 16, 17;
debe o.-an 14b/17; debe o.-sa 14b/15; def o.-a 3a/15, 11b/7, 26a/2, 33b/12, 34a/9;
dvice o.-sa 2b/11; domadu o.-a 22a/9; donu o.-a 1b/7, 4b/1; donu o.-sa 18b/15,
21b/10, 26a/5; dklmez o.-a 36b/6; dumanlu o.-up 4a/15; dve o.-sa 13b/17; el
degmemi o.-a 3a/12, 19b/6; ey o.-a 43b/10, 11, 11, 13, 14; ferah o.-a 33a/7; fet o.-a
11b/15, 13b/2, 4; ar o.-a 43b/14; gebe o.-a 31a/8, 40a/9; gicisi o.-an baa 14a/14;
grmez o.-a 1b/9, 5a/6; gzleri arreti o.-sa 39a/11; gzlerinde a o.-sa 23b/10; cet
o.-dua 8b/8; cet o.-ca 39a/12; mile o.-maya 22a/10, 38a/6; amr-r o.-a
28a/16; arreti o.-an 10b/10; arret o.-sa 2a/1, 6b/14; arreti o-sa 2a/14, 16, 2b/15,
10b/1, 8, 15a/16, 27b/13; arreti o.-up 28b/14; arreti o.-ursa 11a/4;; l o.-ur 43a/14,

235

15; asta o.-sa 42a/7; astal o.-a 43b/17; yra o.-sa 12b/11; o.-a 15a/4, 34b/7,
35b/11; o o.-a 26a/16, 26b/7; sca o.-a 9a/12; itinc o.-ur 43a/12; iemege dir o.masa 13a/10, 30a/10, 13, 32a/8, 33b/2, 9, 13, 34a/16, 34b/8; iemege dir o.-mayan
kimesne 32b/10; abarcu o.-a 1b/9; ab o.-an 11a/16; ab o.-m 10b/3; ab o.-sa
11a/6, 12, 14, 23a/3; an o.-a 5a/3; anl o.-a 1b/8; ara o.-a 32a/15; ara o.-sa 21a/17;
arnda u durm o.-a 10b/5; arn imi o.-sa 2a/14, 10b/10, 12b/2; arnnda ylan o.sa 18a/6, 22a/17; at o.-a 43b/13, 15, 16, 17; avuda o.-an a 31a/2; ona o.-sa
23a/6; ula ardnda o.-an i 1b/11; ura o.-a 43b/15, 16; ural o.-a 43b/13;
umaz o.-a 17a/7; uvvetl o.-ur 43b/5; kehle o.-an baa 14a/13; kel o.-sa 14a/9, 14b/4;
kem o.-sa 29a/5; leke o.-a 30a/6; leke o.-sa 33a/7; mara o.-sa 18a/1, 21b/16; mara o.up 18a/9, 22b/9; melhem o.-a 19b/15, 17; menede o.-an a 39a/15; menede o.-an
a 36a/13; miyne o.-a 43b/14; mbrek o.-an gnleri 42a/9; mbrek o.-maya 42a/7;
mdm- amr o.-sa 19a/11; nzilesi o.-sa 21b/10, 24b/3, 26a/3; nua dir o.-masa
6b/14; afrs o.-sa 25b/15; ar o.-a 5b/15; ar o.-sa 17b/12, 21a/5; skin o.-a 34b/7,
41b/10, 43a/7; skin o.-masa 18b/7, 32a/17; anc o.-sa 11b/16; ancu o.-sa

2b/3;

ancus o.-sa 12a/17; aru o.-sa 27b/6; serseme o.-ur 41b/3; ser o.-mama 19a/14,
28b/16; ser o.-maya 29a/1; sersem o.-up 22a/17; sz o.-sa 21b/15; szs o.-a 37a/3;
sidgi yolnda a o.-sa 2b/7; oulcan o.-sa 10b/13; oulcan o.-ana 37b/8, 38b/6;
oulcan o.-sa 12b/15, 27a/13; sylemege kdir o.-masa 42b/10; u o.-a 21a/12; sdi o.a 32b/7; sdi o.-maya 31a/9, 16; sst o.-ur 43a/14, 43b/3; i o.-an 10a/17, 10b/1; iik
o.-a 4a/17; imi o.-an 12b/4; imi o.-an arn 2a/13; ala o.-an 36a/4; ala o.-sa
42b/13; ala imi o.-sa 24b/7; tamm o.-a 40b/17; telf o.-mdur 1b/2; tendrst o.a 34b/3, 35a/4, 17; tendrst o.-ur 43a/14, 43b/2, 4, 5, 7; uyuz o.-an kiiye 25a/17; uyuz
o.-sa 34a/6; uyuz o.-ur 43a/15; uyuz o.-sa 25a/15, 29a/7, 32a/2; uzun o.-maya 42a/8;
vi o.-sa 25a/5, 43b/10, 11, 15, 16; vi o.-ur 43b/1; vi o.-ursa 43b/12, 14, 17;
yamurlu o.-a 43b/12, 13, 15, 16; yans o.-sa 21a/16, 22b/2, 28a/12; yanus o.-sa
25a/12; yanus o.-ursa 10b/4; yaramaz o.-a 43b/13; yatm o.-a 21b/9; yl o.-a 43b/17;
yl o.-up 9b/4; yell o.-a 43b/16; yuma o.-a 43b/11; yumrca o.-sa 7a/13; yumruca
o.-ursa 12b/6; yumruca o.-sa 2a/3; ykl o.-a 34b/6; zamet o.-sa 33b/17; zameti o.-a

236

10a/8; zametl o.-sa 13b/13; af o.-ur 43a/12, 13, 43b/7; ikr o.-an 15a/1, 33b/8, 15,
35a/4; zor o.-an 11b/1; o.-a 1b/6, 8, 8, 3a/7, 11, 13, 14, 4a/12, 4b/10, 5a/1, 13a/15,
13b/4, 16b/17, 17a/1, 19b/16, 21a/11, 27b/12, 35a/5, 36a/2, 40a/8; o.-an 1b/3, 5, 6, 2a/2,
4a/10, 13, 5b/7, 7a/8, 9, 8b/2, 12b/6, 16b/10, 17a/9, 17b/14, 18a/6, 18b/17, 19a/13, 15,
19b/3, 9, 26a/17, 26b/2, 31b/4, 16, 32b/3, 13, 33a/3, 12, 36a/4, 7, 36b/16, 17, 38a/10,
38b/8, 39a/16, 42b/16, 43a/16; o.-ana 36a/3, 37b/13; o.-du 26b/6; o.-ca 37a/12, 12;
o.-sa 3a/14, 8b/5, 10b/6, 6, 11, 14a/6, 21b/4, 22b/14, 26a/9, 33a/9, 34a/14, 35a/11, 36b/1,
13, 38a/2; o.-sun 16a/12; o.-ur 5a/16, 17a/11, 26b/6, 32b/14, 34b/10, 42b/7, 8; o.-urm
28b/9; o.-ursa 5a/13, 5b/14, 6a/12, 24b/10, 28b/9.
olaan:
olaan: Sk sk olan, olagelen, doal, normal.
o.-dur 14a/6.
omuz: Omuz.
o. arsyin 2a/4, 7b/7; o.-a 7b/9; o.-na 27b/14.
on: On.
be o. gn 21b/14; o. altnc gn 43b/1; o. be gn 15a/2, 26a/12; o. binci gn
43a/17; o. birinci gn 43a/15; o. drdnci gn 43a/17; o. kinci gn 43a/16; o. sekizinci
gn 43b/2; o. ouznc gn 43b/3; o.-unc gn 43a/15; o. nci gn 43a/16; o. ydinci
gn 43b/2; o. b 9a/16; o. be 3b/15, 9a/14, 13a/15; o. beinde 43a/4, 5; o. ki 9a/16,
29b/3; o. sekiz 40b/16, 17; o. ouz 22a/15, 28a/14.
o-:yilemek, onmak.
o.-sa 2b/10.
oat: yice, adamakll.
o. gr- 4a/15, 21b/10, 36a/4; o. grmez gze 36a/17; o. yududan 4a/1.
oulul-: Onulmak.
o.-sa 13b/15.
oura:
ura: Omurga, omurga kemii.
o. arsyin 2b/2, 11b/12.

237

ot: Ot, bitki.


o. 31b/9, 34b/10, 15, 42b/9, 43a/1, 6; cem o.-laru 42b/8; iri o.- 3a/16;
delce o.- 32b/14; ur ora o.- 12a/10; ora o.- 4b/15, 9b/13; ora o.- tomn
16b/13; ora o.-n 12b/3; ora o.- 12b/17, 37a/1 ora o.- tomn 9a/9; ora o.-n
12a/17; ora o.-n 11b/3, 22b/17; ora o.-n tomn 12a/16; ylan o.-n 16a/1; o.-a
5a/8; o.-dan 31b/9, 42b/14, 43a/7; o.- 4b/16, 5a/12, 17a/11, 16, 21b/15, 22a/1, 23a/7,
27a/6, 28a/2, 31b/17, 32a/1, 7, 32b/9, 12, 33a/1, 33b/13, 34b/4, 35a/3, 4, 10, 39b/10,
40a/5, 12, 14, 15, 40b/8, 42b/13, 43a/7, 9; o.-n 7a/13, 8b/11, 14, 9a/7, 13, 9b/4, 17,
10a/2, 10b/2, 17, 17, 11a/1, 12, 11b/6, 22a/6, 22b/11, 14, 23b/16, 24a/3, 24b/9, 25a/4,
25b/9, 10, 26b/12, 27a/8, 15, 16, 27b/16, 28b/3, 3, 29a/12; o.-n 8b/8; o.-nu 8a/3,
17a/10, 13; o.-u 3b/17, 17a/14, 16, 26b/14, 32a/14, 32b/5, 6, 7, 33a/7, 8, 12, 13, 33b/1,
2, 15, 34b/17, 35a/1, 8, 39a/17, 40b/5, 42b/7, 8, 10, 16, 43a/8.
oturotur-: Oturmak.
o.-maya 28a/6; o.-urken 15b/4.
otura: Oturulacak yer veya ey.
o. yerine Kaba et, makat 34a/10.
oturuoturu-: Oturup yerlemek, yatmak, hareketten kalmak.
o.- m zafirn 13b/9; o.-a 13b/8.
otuz: Otuz.
o. 17a/14, 22a/4, 5, 26a/9, 32a/13; o. gne 9a/1, 29a/14; o.-unc gn 43b/8.
ovov-: Ovmak.
o.-asn 16b/2, 19b/12, 21b/1, 24a/13, 24b/1, 28b/2; o.-up 4b/13.
d: d maddesi, safra.
ayu .-i 35b/10; ayu .-in 4b/8; baa .-in 39a/7, 8; davan .-in 5b/3, 41b/6;
davancl .-in 4b/9, 35b/9; dilk .-in 23a/16; rke .-i 35b/10; oros .-in 35b/9; kei
.-in 21a/3; keklik .-in 4b/9, 26a/5, 35b/9; oyn .-in 10b/14; oyun .-i 35b/10; oyun
.-iyile 8b/8, 29a/11; uzun .-in 5b/2, 23b/11, 41b/6; mardin u .-in 23a/15; r
danas .-in 21a/7; r danasnu .-in 8b/9; r danasnu .-ni 7b/13; r .-in

238

10b/14, 11a/6, 24a/2, 25b/8, 27a/14, 40a/7; avan .-in 21a/6; .-in 28a/17; .-lerden
35b/11, 12.
ke: ke, topuk.
.-lerin 23a/11.
ksrksr-: ksrmek.
uva uva .-se 18a/9, 22b/9; .-r 27b/15.
ksrk: ksrk.
. 2a/5, 2a/5, 2a/5, 7b/14, 7b/16, 8a/4, 18a/8, 18a/10, 18a/16, 18b/3, 18b/5, 18b/5,
18b/16, 22b/6, 23a/17, 24a/1, 24a/7, 24a/7, 26a/9, 29b/14, 30a/1, 30a/3, 30a/8, 30b/13,
30b/15, 30b/17, 31a/11, 31a/15, 31b/7, 32a/14, 32b/4, 33b/3, 33b/4, 37a/10, 37b/13,
38a/1, 38a/17, 38b/16, 40b/3, 41a/2, 41a/4; eski ksrk.-i(ksrgi) 26a/9; at ksrk
2a/7, 8b/5, at ksrk.-i(ksrgi) 8b/5; olancular ksrk.-iyin(ksrgiyin)
37a/11; .-e(ksrge) 17a/6, 33b/3; .-i(ksrgi) 22b/13; .-in(ksrgin) 37b/3.
ll-: lmek.
.- mi keiden 22a/9; .-en 31a/13; .-se 40b/11, 43a/13; .-r 43a/17, 43b/8.
ldrldr-: ldrmek.
.-e 37a/3; .-esin 14a/8.
lm: lm.
. gel- 43b/15, 16; . addine gel- 43b/3.
mr: Ar. mr, hayat.
.-i 42a/8.
rtrt-: rtmek.
.-ecek 21b/5.
rtleme: ?
. 1b/3, 2a/7, 3b/4, 19a/15, 29a/3, 31a/13, 37b/16, 40b/9; .-yin 8b/3.
rmce: rmcek (Aranea).
. yuvasn 13b/16.
yken: Akcier.
. arsna 38b/16, 39b/11; .-inden 35b/7.

239

panbu: bkz. banbu.


p.-(panbu) 20b/10.
pre:
pre: Far. Para, cz.
p. 12b/7, 13b/1, 15b/7, 23a/3, 26a/15, 26b/7, 28a/7, 29b/9, 32b/15, 33a/6, 34b/5,
35a/3, 36a/15, 36b/8, 37a/9, 37b/7, 39a/11, 17, 39b/14, 40a/3, 4, 40b/8, 41a/3; p. pre t13b/1; p.-sin 20b/12, 12, 12.
paranbu: ?
p. 43a/4, 5.
pay: Pay.
p. 17a/12, 22a/3, 22b/5, 16, 23a/1, 10, 24a/1, 24b/6, 26a/12, 40a/17; p.-dan
17a/12, 22a/3, 22b/5, 15, 23a/1, 9, 24a/1, 24b/6, 26a/12, 40a/17.
paz: Paz (Beta vulgaris varcicla); kr. baz, pazu
p. yapran 23a/3.
pazu: Paz (Beta vulgaris varcicla); kr. baz, paz.
p. yapran 41a/13; p.-y 21b/11.
peld: Ar. Mee palamutu, pelit (Quercus).
p. aac 41b/8; p. kli 41a/6; p. ya 30b/8; p. yan 36a/7.
peln: Gr. Birleikgillerden, yapraklarnda ve teki blmlerinde ok ac, kokulu bir
madde bulunan, hekimlikte kullanlan ok yllk ve otsu bir bitki, pelin otu, ac pelin,
akpelin (Artemisia absinthium).
p. 9a/11; ya p.-i 26b/12; p. yapran 25a/6; p.-i 16b/7, 26b/15, 17, 27a/14, 28a/8,
29b/1.
pencenbih: Far. Perembe beinci gn.
p. gn 43b/15.
pendnr: Gr. pentenevra Baa yapra, sinirli yaprak, be damar otu (Plantago
major).
p. -nu yapran 8b/2, 12a/1.
perkende: Far. Dank, darmadan.
al p. ol- 18a/8, 22b/6.

240

perhz: Far. Perhiz.


p. t 27a/12; p. et- 13a/1.
peri: Far. Peri, cin.
p. 42b/12.
peripluaay:
peripluaay: Gr. it sarma (Calystegia sepium).
p. otn 11b/6.
persiter: ?
p. 17a/15.
pevrinya: ?
p. uyn 29b/5.
peyn:
peyn: Gr. pigano Sedef otu (Ruta graveolens); kr. peyvne.
p. 10b/11; p.-y 15b/7,17.
peynr: Far. Peynir.
eski p. 11b/3, 41b/11; eski p.-i 24b/1.
peyvne: Gr. pigunia Sedef otu (Ruta graveolens); kr. peyn.
p. 42b/7, 8; p.-n 42b/17; p.-yi 43a/1.
prasa: Gr. Prasa (Allium porrum).
yaban. p.-y 33a/1; p. ban 4a/4; p. uyn 21a/5.
pde: Gr. Pide.
p. t- 8b/8.
pipere: Gr. piperoriza Zencefil (zingiber officinale); kr. cinciveri, cenciver.
p. 31b/9.
pire: Pire (Pulex); kr. bire, bre, pre.
p. 32a/9; p.-ler 43b/11.
pipi-: Pimek; kr. bi-.
p.-e 6b/10.
piirpiir-: Piirmek; kr. bir-.
p.-p 31b/7.

241

puliu: ?
p. 33b/13.
plp: ?
p. otn 11a/12; p. otnu kkin 17a/10.
pre: bkz. pire.
p. 3a/4; p.-yi 16b/3.
prnr: Gr. prnari al meesi, prnal meesi, prnar (Quercus ilex L.).
p. kkin 3b/3, 37a/17.
prunya: ?
p. 33a/7.
rat: Ar. Rahat.
cn r. o.-a 13b/12.
ra: Bir eit sabun.
r. abnyla 35b/12.
rmun: Gr. Cehri, 3 metre kadar ykselebilen dikenli bir aak (Rhamnus
petiolaris).
r. 31b/11.
randli: Gr. randizio Krmz lahana (Brassica oleracea var. capitata f. rubra).
r. 34b/15.
rab:
rab: Ar. Rutubetli, nemli zellie sahip.
r u r.-dur 38b/1.
rayi:
rayi: Ar. Koku, gzel koku.
r.-sndan(raysndan) 16a/3.
rein: Gr. Baz bitkilerde, zellikle amlarda oluan, kat veya yar akkan organik
salg maddesi, aa sakz; kr. irein.
r. 4a/6, 27a/6, 40a/1; a r.-den 36b/10; r.-i 4a/7.
redd: Ar. Geri dndrme, geri evirme, kabul etmeme.
r. etmegin 3a/2; r. et- 16a/10.

242

renc: Far. Hastalk, ar, sz.


r. 10b/6, 12a/5, 43a/14; yumurlanan r. 12a/5, 7; r.-i 11a/14.
renk: Far. reng Renk.
yzin r.-in(rengin) 39a/15.
revednyegi:
revednyegi: ?
r. 41a/1.
revengi: ?
r. 26b/10.
rin:
rin: Gr. rigani/oreganon Mercankk (Origanum vulgare).
r.-a 13b/12; r.- 7b/10, 40a/16.
rufadan: Rafadan; kr. rufudan.
r. yumurda 22b/10.
rufudan: Rafadan; kr. rufadan.
r. yumurda arusn 28a/7.
rumca: Rumca.
r. 5a/8, 28b/9, 31b/9, 10, 34b/10, 12, 15, 35a/10, 38a/3, 7, 39a/17, 39b/9, 40a/5,
40b/4.
rumurtanu: ?
r. otn 27a/8.
runy: ?
r.-y 16b/8.
rzigr: Far. Zaman.
r. 43b/15.
sat: Ar. Saat.
s. 11a/7, 11b/14, 15, 25a/3, 26a/7; hemn s. 41a/9.
ab: Ar. Sabah.
. 20b/6, 22b/14, 25a/9, 27a/15, 29b/9, 43a/1; her . 6b/4, 8a/6, 9a/2, 11b/17,
21b/14, 22a/14, 25a/10, 25b/3, 26a/12, 26b/17, 27a/2, 27b/13, 28a/2, 8, 29a/12, 13,
29b/4, 33a/4; .-da 37a/13.

243

bn: Ar. Sabun; kr. abn, pn.


. 21b/5; ara .- 21b/4.
abn: Ar. Sabun; kr. bn, pn.
ra .-yla 35b/12.
a: Sa.
. 25b/11, 37a/16; a . boya- 33a/10; a .-a 32a/15, 33a/10, 37b/16; dklen .a 36b/6; dklen .-na 43a/9; . boya- 30b/14; .- dkl- 43a/10; .- uzat- 25b/10,
40a/13; .-n darayasn 25b/13; . uzamasyin 18b/13; .-a 37a/17.
aa-: Samak.
.-a 21b/5.
f: Ar. Safi, katksz.
sidgin . t- 34b/9.
saflu: ?
s. 39b/10, 40b/4.
afr: Ar. Drt ana eden biri olan d maddesi; kr. ufr.
. 2a/9, 9a/8, 18b/14, 19a/17, 27b/15, 29a/14; .-s ol- 25b/15; .-dan 3a/11; .-s
18b/5, 24a/5; .-sn 11a/10.
a:
a: Sa taraf, sa yn.
. dizine 42b/13; . elinde 27b/15; . elinden 28b/9; . memesi 40a/10; yan
27b/14.
a
all-: saalmak Hastalktan kurtulmak, ifa bulmak, iyilemek.
.-nca 27b/10; .-up 15a/4.
a
ar: Sar.
. ola 5b/15; . olsa 17b/12, 21a/5.
a
arl: Sarlk; kr. arluk.
.-n(arln) 31b/2.
a
arlu: Sarlk; kr. arlk.
.-in(arluin) 41b/6.

244

aya
aya:
ya: aya Sadeya, tereya.
. 13b/17; 24a/1, 39b/16; ru .-yla 23b/1; .-n 7a/11, 39b/15; .-yla 7a/10,
7b/13, 9b/12, 15, 10b/4, 15a/5, 14, 21b/15, 23a/7, 24b/2.
sa: Ar. Dvme, ezme.
s. t- 41a/3.
saalu: ?
s. 31b/16.
aal: Sakal.
a . 33a/10; . boya- 30a/6, 37a/16; .-a 36b/6, 37a/17, 37b/16.
az: Sakz.
. 26a/3, 32a/1; am .- 6b/12, 19b/14, 29a/8; am .-n 5a/10, 14a/6, 16, 14b/17,
28b/10; am .-n 20a/8; kirs aacnu .-n 8a/1; arma .-n 3b/12; . aac 40a/6;
. aac yan 36b/14; . aac yapran 40a/14; . ya 30b/10; .- 4b/17, 6b/10, 9a/10,
19b/8, 14, 16, 29a/6, 14; .-la 3b/17; .-la 4a/3; .-u 6b/12.
skin: Ar. Sakin, dindirilmi.
s. 30b/14; ann s. t- 34b/11; s. t- 6a/5, 20a/2; s. ol- 18b/7, 32a/17, 34b/7,
41b/10, 43a/7.
a: Saks.
.-ya 8a/1.
alnaln-: Sallanmak.
dileri .-a 18a/4; dileri .-sa 18b/8, 22a/13, 24b/4.
alyr: Gr. Salya.
. 29b/16; . a- 30b/4, 32a/1, 35b/2.
anc: Sanc; kr. ancu.
. ol- 11b/16.
ancu: Sanc; kr. anc.
. 2b/2, 5, 11b/9, 19a/1(anu), 26b/5, 26b/6, 30a/11, 13, 32b/8, 33b/16, 34a/14;
. ol- 2b/3; .-s ol- 12a/17.

245

andels: Gr. Sandal aac (Santalum album).


dglmi .- 13b/16.
ap: Sap, bitki sap.
arma .-n 12b/6.
pn: Ar. bn Sabun; kr. bn, abn.
.-la 28b/1.
arararar-: Sararmak.
gevdesi .-sa 27b/4; gvde .-sa 19a/7; gzleri .-sa 27b/4.
ar: Sar; kr. aru.
. zerna 25b/1; . zern 22b/10.
arl: Sarlk hastal; kr. arul.
. 1b/3, 2a/8, 9, 3a/10, 3b/8, 8b/10, 13, 17, 17a/14, 15, 18b/11, 19a/17, 29a/12,
30a/14, 32b/3, 33b/16, 34a/17, 43a/15.
arma: Sarmsak (Allium sativum); kr. arma.
. 27b/9, 32a/5; ig . 32a/5; . apn 12b/6.
arma: Sarmak (Hedera helix).
ara . yapran 6a/9; . azn 3b/12; . yapran 4b/5, 6a/1, 21a/13.
arma: Sarmsak (Allium sativum); kr. arma.
. 15b/10; bimi . 32a/4; yaban .-n(arman) 35a/13; . tefegin 13a/15; .(arma) 15b/17, 23b/11.
arp: iddetli, g, keskin.
. eski ciyile 13a/16; . ci 4a/8, 11a/9, 24a/7; . ciyile 8b/6, 11a/5, 22b/1,
27b/12, 29a/9; . sirkeyile 21b/14.
arplanarplan-: Doumda glk ekmek.
olan douran avrat .-sa 33b/5; olan .-sa 31a/16, 41a/8.
aru: Sar; kr. ar.
. 13b/10; a avu yumurdas .-syla 23b/2; beiz .-syin 18b/10; bezi .
ol- 8b/17, 24b/16; gz .-syin 19a/7; rufudan yumurda .-sn 28a/7; yumurda .-s
26b/8; yumurda .-sn 5a/16, 39b/12, 40b/10; yumurda .-syla 8b/14, 16b/15, 39b/15;

246

yumurda .-syla 29a/13, 34b/17; yumurdanu .-sn 20a/17; yumurdanu .-syla


15a/13; . ol- 27b/6; .-sn 14b/8.
arul: Sarlk, sarlk hastal; kr. arl.
. 25a/5; beiz .-yin 34b/11; .-n(aruln) 34b/12.
atat-: Satmak.
.-ma 42a/11.
savasava-: Savamak.
s.-maya 17a/17.
avu: Souk; kr. ovu.
. al- 31b/9; . uyla 25a/8; .-dan 23a/4.
az: Saz, ince kam.
. 12b/6.
sefer: Ar. Yolculuk.
s.-e git- 42a/8; s.-e 42a/11.
sekirden: P, uca (kuyruk sokumu) kemii.
s.-leri ar- 11a/10.
sekiz: Sekiz.
s. 26a/2; s. gn 25a/10, 28b/4; s.-inci gn 43a/14.
selin: Ar. Sultanlar.
s.-ler 42b/15.
selvi: Far. serv Servi (Cupressus sempervirens); kr. serv.
s. almasn 4a/7, 10a/15, 21a/9, 29a/8; s. yapran 14b/16.
semizot: Semizotu (Portulaca oleraceae).
s.-nu tomn 7b/16.
semrsemr-: Besili, yal bir duruma gelmek, imanlamak.
s.-r 43a/17.
sen: Sen.
s.-den 15b/14.

247

serseme: Far. sersime Sersem; kr. sersem.


s. ol- 41b/3.
ser: Far. Sarho.
s. ol- 19a/14, 28b/16, 29a/1.
serlu: Sarholuk.
s.-nda(serlunda) 17a/17.
sersem: Far. sersm Sersem; kr. serseme.
s. ol- 22a/17.
serv: Far. Servi (Cupressus sempervirens); kr. selvi.
s. aac yapran 40b/2, 9; s. ozan 36b/4, 41b/4; s. yapran 37b/12, 14, 15,
16.
seenbih: Far. nc gn, sal.
s. gn 43b/12.
szsz-: Sezmek, hissetmek, farketmek.
s.-dg yre 16a/11.
sezb: Far. Su teresi (Nasturtium officinale).
s. 4b/15, 9b/13, 11b/3, 21b/9, 41b/11; s. uyn 31b/6; s. yapran 24a/7, 31b/5;
s.- 3a/14, 5b/10, 7b/15, 8a/4, 9b/5, 6, 7, 12b/1, 13a/5, 16a/8, 13, 22a/2, 22b/3, 23b/12,
17, 27a/17, 29b/5, 38b/17; s.-la 26a/14.
san: San (Rattus).
s.- 35b/2.

r: Sr.
u .- myesin 35a/17; uzsuz . ya 19b/15; . danas din 21a/7; . danasnu
diin 16b/10; . danasnu din 8b/9; . danasnu dni 7b/13; . myesin 35a/16; .
din 10b/14, 11a/6, 24a/2, 25b/8, 27a/14, 40a/7; .-u ayayla 23b/1; . ya 5b/7; .
yan 5a/8, 29a/10.

r dili: Srdili otu (Anchusa officinalis).


. uyn 33a/6; . yapran 23b/3.

248

at: Ar. Salk, shhat.


30b/1, 4; . bul- 42a/7, 42b/16.
-: Skmak.
. 27a/8; .-a 36a/2, 2, 41a/3; .-asn 4b/8, 20b/13, 22b/7; .-up 36b/9, 38a/9.
sra: Cam, camdan yaplm eya.
s. adee 16b/11.
ssa: Karn boluuna su dolmu olan.
s. 30a/4, 32b/17.
stma: Stma hastal; kr. stma.
s. 2a/8, 2b/6, 8b/13, 31a/17; gnde bir dutan s. 2b/7; s. dutan deme 13a/9,
36a/5; s. dut- 13a/4, 5, 7; gnde bir s. dut-13a/8.
sz: Sz.
s. 29b/14, 31b/5, 37a/15; s. ol- 21b/15; s.-s ol- 37a/3; s.-yin 3a/10, 17a/13.
sidk: Sidik.
baa s.-in(sidgin) 35b/7; eek s.-in(sidgin) 35b/5; kei s.-in(sidgin) 21a/3;
olan s.-iyile(sidgiyile) 27b/8; s. dutul- 25a/7; s.-i(sidgi) dur- 35a/11; s.-i(sidgi)
dutul- 2b/7, 8, 13a/10, 13b/2, 18b/1, 19a/8, 23b/8, 27b/11, 30b/3, 31a/10, 37b/5, 38a/4,
40a/16; s.-i(sidgi) yolnda a dur- 13a/17; s.-i(sidgi) yolnda a ol- 2b/7; s.in(sidgin) fi t- 34b/9.
sigilik: Kk siil.
s. 30a/1(sigilcik), 32a/10, 33b/8(sigilcik).
sir:
sir: Ar. By, byclk.
s. 42b/11.
il: ?
. 34b/4.
m: ?
. otn 27a/16.
si
si-: Sinmek, hazmedilmek.
s.-mese 29a/17.

249

sier:
sier: Sinir; kr. siir.
s. 39b/17; aryan s. 28b/14; bozlan s. 29a/2; s. arsna 36a/3, 6, 38b/15,
39b/16; s. arsyin 19a/4, 13, 27a/4, 30b/16, 31a/7, 34b/13, 35b/5; s.-leri ar- 22a/15,
28b/13, 34a/6, 38a/4; s.-leri bozul- 19a/14, 29a/1; s.-lere 36a/16.
sierl:
sierl: Sinir otu, baa yapra (Plantago major); kr. siirl.
s. yapra 12b/14, 14b/6; s. yapran 28b/13; s. yapra 40a/16; s. yapra kkin
4b/14.
siir:
siir: Sinir; kr. sier.
s. arsyin 18a/5, 33a/13.
siirl:
siirl: Sinir otu, baa yapra (Plantago major); kr. sierl.
s. yapran tomn 24b/14; s. yaprau tomn 9a/8.
sirke: Far. Sirke.
s. 3b/3, 23b/7, 26a/14, 15, 27a/1, 32a/12, 33b/10, 37b/9, 38b/8, 39b/14; eski s.yile 26a/8; arp s.-yile 21b/14; s.-ye 28a/2, 28b/10, 37a/16; s.-yi 21a/3, 21b/1, 24a/10,
25b/16; s.-yile 3a/17, 3b/11, 16, 4a/3, 11, 13, 14, 6a/6, 7, 16, 7a/3, 7b/11, 8a/9, 10, 9a/7,
11, 15, 10a/2, 10, 10b/13, 11b/14, 12b/16, 13b/12, 14a/8, 12, 17, 14b/1, 15a/7, 16a/15,
16b/4, 17b/1, 20a/10, 12, 20b/3, 6, 21a/16, 21b/3, 22b/8, 24b/5, 25a/7, 16, 25b/6, 7, 8, 9,
26a/11, 26b/1, 4, 27a/17, 27b/5, 6, 28a/15, 28b/8, 29b/3, 10, 31b/15, 33a/15, 34a/3,
35a/6, 13, 39b/7, 8, 41a/5, 43a/7.
sitevr: Lat. Eyll, yln dokuzuncu ay.
s. 41b/13, 42a/12.
sivrisiek:
sivrisiek: Sivrisinek (Culexpipiens).
s. 16a/16, 17, 37b/15; s.-i(sivrisiegi) 3a/3, 4, 16a/14, 16b/7.
siyzereti: ?
s. ot 22a/1.
oan:
oan: Soan (Allium cepa).
. 27b/9; a .- 22b/2, 24b/2; . ccgin 11a/15; . uyn 5b/4, 13; . yapran
28a/13, 34a/10, 11; .- 7b/5, 12b/13.

250

oulcan:
oulcan: Solucan, tenya.
. 2b/6, 3a/9, 18b/3, 19a/5, 24a/2, 29b/17, 30b/3, 30b/6, 31a/10, 32a/4, 35a/13,
35b/13, 40a/13; .- dk- 17a/9, 34b/1; .- ol- 12b/15, 27a/13, 37b/8, 38b/6; . ol10b/13; .- 38a/12.
oulcanlu:
oulcanlu: Solucanl.
. arn 10b/14.
oo-: Sokmak, srmak.
areb .-sa 32b/6; ar .-du yre 16a/12; ylan .-a 33a/1; ylan .-ana 37a/15;
ylan .-sa 35a/14, 36a/11; .-asn 11a/16.
ol: Sol, sol taraf.
. meme 10a/11; . memesinden 40a/10; . yanna 10a/7, 9.
ora:
ora: Sonra.
. 4a/1, 10a/2, 7, 9, 12b/7, 13a/16, 15a/2, 17, 19b/6, 8, 21a/12, 21b/5, 17, 22a/16,
22b/8, 24a/7, 24b/17, 28b/2, 5, 29a/7, 32a/12, 35a/12, 36a/2, 16, 36b/3, 4, 5, 8, 11,
40a/8, 40b/1, 10, 14, 14, 41a/8.
sovusovu-: Soumak.
s.-dudan 12b/7.
ovu: Souk; kr. avu.
. da 21b/6; .-dan 18a/13.
oyoy-: Soymak.
.-up 9b/16, 10a/12, 12a/7.
sgt: St aac (Salix).
tze s. yapran 10a/6; s. aac abn 37b/9; s. iegin 23a/14; s. abun 29b/8;
s. kkin 24a/4; s. yapran 37b/7; s. yapran uyn 10a/8.
sksk-: kmas, akmas kolaylamak.
s.-e 11a/12.
syinsyin-: Snmek.
s.- memi kire 21b/5.

251

sylesyle-: Konumak.
s.- mege kdir ol- 42b/10.
u: Su; kr. su.
. 7b/7, 10a/6, 15a/14, 17a/11, 27a/7, 28a/2, 4, 35a/2, 36a/2, 9, 15, 36b/8, 15,
40b/3, 13; az .-y a- 29a/5; bz .-yla 12b/12; datlu enru .-yndan 38b/4; defne
.-yn 37b/2, 4, 5; deiz .-yn 19b/12; deiz .-yyla 33a/1; eki enr .-yn 6a/17; eki
enr .-yyla 28b/12; encr .-yla 25b/16; gl .-y 26b/10; gl .-yn 3a/11, 11a/9,
25b/17, 34a/4; gl .-yyla 15a/13, 23b/9, 28b/1; lca .-yla 27a/1; sca . 19b/12;
sca .-yla 12a/14, 22b/14; arnda . durm ol- 10b/5; aya oru .-yn 27a/13;
aynar .-yla 36a/1; aynar .-yla 35b/14; ranyu ot .-yn 28a/2; oru uyn 22a/17,
41a/15; kelem .-yna 26a/15; kendene .-yn 21a/1, 21b/10; kendene .-yna 26a/16;
mrekkeb .-yn 41a/14; nan .-yn 20b/6; prasa .-yn 21a/5; avu .-yla 25a/8;
sezb .-yn 31b/6; r dili .-yn 33a/6; oan .-yn 5b/4, 13; sgt yapran .-yn
10a/8; sdligen .-yla 41a/3; htere .-yndan 11a/2; eftl yapran .-yn 22b/1; tze
aba .-yn 5b/6; turb .-yn 36b/13; turb .-yyla 32b/15, 16; urunc .-yndan 41a/12;
urunc .-yyla 41a/14; uzlu .-y 23a/11; yamur .-y 8b/1; yamur .-yn 25b/11,
36b/11; yamur .-yyla 22a/11, 38b/3, 39a/5; ylimara yapra .-yn 4b/14; zeytn
yapran .-yn 20b/14; . baasn 28a/16; . ol- 21a/12; . r myesin 35a/17; .-yn
al- 41a/3; .-yn ar- 3b/14, 4b/3, 6, 7, 5a/13, 5b/9, 11, 15, 6b/16, 8a/15, 16, 10a/6,
11a/3, 8, 11b/11, 13b/1, 14a/4, 14b/6, 11, 15a/5, 17a/16, 21a/7, 21b/12, 23a/13, 24a/12,
24b/4, 25a/2, 25b/3, 27b/12, 29a/16, 33b/10, 34b/5, 35a/2, 36b/3, 37a/6, 38a/4, 40a/3; .cazla 12b/9; .-cuazla 28a/8; .-da 21b/9; .-dan 16b/3, 17a/12, 13, 15, 16, 20b/14,
22a/12, 33a/11, 33b/5, 34b/1, 2, 8, 16, 38a/5, 16; .-ya 11a/8, 16b/3, 20b/13, 21a/10,
24b/9, 11, 25b/12, 35b/3; .-y 8b/2, 12b/5, 19b/11, 23a/10, 28b/14, 34b/5; .-yla 4a/9,
4b/16, 7a/1, 2, 5, 7b/11, 12, 15, 17, 8a/16, 8b/13, 9a/5, 8, 9b/3, 10a/12, 10b/2, 7, 11a/2,
12a/10, 10, 12b/10, 17, 13a/13, 13b/8, 14a/2, 15a/17, 15b/1, 16a/9, 16b/11, 16, 17a/11,
20a/17, 20b/9, 21a/9, 21b/12, 17, 22a/2, 4, 14, 22b/6, 6, 23b/12, 24a/6, 24b/8, 12, 25a/6,
11, 14, 26a/8, 26b/1, 27a/12, 14, 27b/5, 17, 28a/11, 13, 28b/15, 29a/15, 29b/4, 6, 32a/7,
9, 32b/12, 33a/5, 12, 34a/17, 34b/6, 35a/4, 12, 15, 35b/16, 38a/11, 16, 39a/10, 40a/17,

252

40b/3; .-yn 3a/12, 14, 3b/4, 13, 4b/16, 5a/14, 5b/16, 17, 6a/2, 4, 9, 10, 11, 16, 17, 6b/5,
7a/5, 7, 8a/14, 8b/4, 9b/1, 13, 11b/3, 4, 5, 8, 9, 12a/10, 13a/13, 14, 14b/15, 15b/13,
17a/1, 5, 13, 15, 20a/12, 20b/1, 13, 17, 21a/4, 21b/8, 9, 22b/7, 23a/15, 24a/10, 17, 24b/6,
11, 25a/3, 25b/17, 26a/5, 27a/8, 28b/16, 29b/5, 31b/8, 15, 17, 32a/8, 11, 32b/1, 3, 7,
33b/13, 14, 16, 34a/3, 7, 16, 34b/4, 11, 13, 37a/6, 7, 37b/6, 15, 38a/6, 12, 38b/16,
39a/12, 14, 39b/10, 40a/3, 12, 40b/4, 41a/16; .-yna 17a/13, 29b/2, 34a/17; .-yndan
22b/6, 32b/4, 8, 10, 12, 13, 33a/3, 4, 13, 33b/9, 15, 37a/2, 6, 37b/7, 8, 10, 38b/6, 39a/5,
41a/13; .-yn 6b/16; .-yyla 7a/17, 33b/2, 34b/14; .-yla 9b/13, 11b/11.
su: Su; kr. u.
s.-ya 3b/13.
ufr: Ar. Safra; kr. afr.
.-nu yeri 15b/2; .-s - 2b/15, 15a/13, 15b/3, 22b/16; .-s yri - 15b/1; .s yeri - 2b/15; .-s 11a/7, 13b/7; .-sna 15b/3, 21a/10; .-sn 15a/15.
u kerdemesi: Su teresi, 10-90 cm uzunlukta, bileik yaprakl, beyaz iekli, otsu ve ok
yllk bir bitki (Nasturtium officinale).
. 41b/5.
ulaula-: Sulamak.
.-sa 32a/9.
ulanulan-: Sulanmak.
az .-sa 18a/9, 22b/7; .-a 6a/16; .-mamasna 6b/2.
um: Ar. Sumak aac ve tohumu (Rhus coriaria).
.-la(umala) 11a/1.
uaua-: Susamak.
.-r 27b/15.
ssam: Ar. sm Susam (Sesamum indicum); kr. ssen.
gk s. 17b/1; zl s. 40b/6; s. iegi kkin 7b/5, 9b/11, 24b/12; s. iegin kkin
16a/6, 25a/17; s. kkin 34a/6.
ssen: Ar. Susam; kr. ssam.
s. kkin 34a/5.

253

uuzl: Susuzluk; kr. usuzlu.


. 31b/13.
usuzlu: Susuzluk; kr. uuzl.
.-n(usuzlun) 39a/5.
ci: arap; kr. sci.
. 25b/4, 26b/7, 8, 27b/9, 28a/4, 7, 28b/16, 37a/1, 37b/7, 39a/2, 41a/13; irkin .yile 21a/2; eski .-yile 9b/4, 16, 10a/4, 10b/3, 11b/16, 13a/11; sca .-yile 12a/9; arp
eski .-yile 13a/16; arp . 4a/8, 11a/9, 24a/7; arp .-yile 8b/6, 11a/5, 22b/1, 27b/12,
29a/9 ; tze .-yile 25a/9; . baln 15a/9; . baluyla 27a/4, 28a/9; .-den 36a/14; .ye 24b/17, 28a/17, 28b/17; .-yi 19b/10, 20b/15, 21a/1, 23a/5, 26b/16, 28a/9; .-yile
3b/8, 9, 4b/16, 6b/9, 7b/10, 14, 8a/3, 8, 8b/12, 9a/2, 14, 10a/5, 15, 15, 16, 10b/16,
11b/12, 13, 12a/16, 12b/2, 13a/5, 13b/2, 5, 14a/2, 3, 4, 15a/15, 15b/9, 12, 16a/2, 8, 9,
16b/12, 17a/8, 20b/10, 21b/1, 13, 22a/3, 5, 6, 22b/4, 5, 15, 23a/2, 23b/3, 8, 10, 24a/5, 7,
7, 8, 9, 24b/6, 14, 16, 25a/1, 25b/1, 26a/7, 10, 12, 17, 26b/1, 3, 9, 10, 27a/13, 29a/16,
29b/1, 9, 31b/5, 6, 32a/13, 14, 32b/5, 33a/1, 17, 33b/4, 34a/2, 35a/16, 36a/13, 37a/10,
37b/5, 39a/16, 39b/14, 40a/5, 40b/5, 11, 15, 41a/11, 17, 41b/10, 11; .-yle 20b/10,
35a/17.
sci: arap; kr. ci.
s. 25b/10; s.-yile 9b/1.
sd: St.
avradu s.-i ol- 24a/8, 32b/7; avrat s.-in 20b/2, 21a/6, 27b/6; avrat s.-ine 4b/4;
avrat s.-iyile 6a/2, 20a/12, 26a/2, 35b/11; avrat s.-iyle 24a/13; avratu s.-i
kesilmemegin 3a/7; avratu s.-i ol- 18b/6, 30a/3, 40a/11, 41a/10; inek s.-iyile 41a/10;
ancu eek s.-in 24b/13; oyun s.-in 39b/10; kei s.-in 40b/11; yaban encr s.-ini 38b/7;
s.-i gel- 17a/2, 2, 41a/11, 11; s.-i ol- 31a/9, 16, 32b/7; s.-ile 40b/16; s.-in 5b/3.
sdligen: Stleen otu; bir, iki veya ok yllk, stl, otsu veya alms bitki (Euphorbia).
s. uyla 41a/3.

254

sker: Ar. eker; kr. eker.


s. 7b/15; nebt s. 41a/3; s.-ile 31b/7; s.-le 7a/9, 9a/10, 40b/16; s.-i(skkeri)
29a/15.
slk: Slk (Hirudo medicinalis).
s. 17b/8, 20a/10; s.-e(slge) 3b/15; s.-i(slgi) 3b/15, 20a/11.
smk: Smk.
s.-leri 29a/5.
smkl bcek: Smkl bcek (Limax).
s. abun 6a/5.
snbl: Far. Smbl (Hyacinthus orientalis).
s. 25b/11.
snger: Gr. Snger.
s.-i 6a/7, 16a/15; s.-le 21b/2.
srsr-: Srmek.
s. 26b/6, 13, 27a/6, 17; s.-e 13b/9, 17, 17, 16b/13, 21a/13, 16, 23a/9, 25a/5,
25b/14, 27a/5, 5, 29a/2, 12, 32a/3, 32b/13, 15, 33a/3, 4, 8, 10, 33b/1, 34a/6, 12, 13,
34b/7, 12, 35a/7, 35b/7, 11, 13, 14, 36a/4, 4, 5, 8, 12, 16, 17, 36b/2, 6, 9, 10, 12, 13, 14,
14, 16, 17, 37a/3, 7, 16, 17, 37b/10, 11, 13, 38a/14, 38b/5, 7, 7, 9, 11, 11, 12, 13, 15,
39a/3, 8, 39b/4, 5, 5, 14, 16, 40a/2, 13, 40b/15, 41a/6, 7, 7, 9, 12, 14, 41b/1, 3, 8, 43a/8,
10; s.-eler 36a/7; s.-erler 35a/7; s.-esin 3a/13, 15, 17, 17, 3b/1, 2, 4, 12, 13, 14, 16, 4a/4,
6, 10, 12, 13, 15, 4b/5, 8, 9, 15, 5a/2, 10, 13, 15, 6b/5, 13, 17, 7a/10, 11, 7b/9, 13, 8a/15,
17, 8b/2, 4, 9, 10, 15, 16, 9b/6, 8, 9, 10, 14, 15, 10a/3, 10b/15, 11a/11, 12b/1, 9, 13b/11,
15, 14a/7, 9, 14, 15, 15, 17, 14b/1, 2, 3, 8, 10, 15b/14, 16b/8, 17a/4, 20b/2, 3, 21a/14,
22a/8, 22b/3, 23a/7, 8, 10, 23b/4, 5, 16, 24b/4, 25a/2, 17, 25b/1, 2, 6, 8, 9, 11, 15, 17,
26a/6, 26b/1, 2, 28a/4, 4, 29b/7, 33b/8; s.-se 36a/6, 36b/12; s.-se 34b/2, 36a/6, 6; s.-p
12b/8.
srnsrn-: la srnmek.
s.-e 34b/16.

255

sst: Far. Gevek, gsz, ilevini yapamaz.


s. ol- 43a/14, 43b/3.
szsz-: Szmek.
s.-e 36b/11; s.-esin 5a/10, 11b/1, 12b/7, 22a/12; s.-p 11a/8.
b: Far. ap.
.- 21a/10, 24a/3; .-la 21a/11.
h: Far. ah.
. amarndan ah damar 27b/16.
hmhre: ?
.-yi 15b/9.
htere: Far. ahtere otu (Fumaria officinalis).
. uyndan 11a/2.
aa: akak; kr. ulu.
.-a(aaa) 21a/15; .-dan 21a/14.
arb: Ar. ilecek ey; arap.
beneve .-yla 6b/11; .-dan 3a/11; .-la 8b/11.
eb: Far. ebb ap.
. 11a/6.
ebeb-kr: Far. Gece krl.
. 5a/4, 18b/17; . kiiye 26a/16.
eftl: Far. eftali (Persica vulgaris).
. ekirdegin iin 39b/13; . yapran 10b/13; . yapran uyn 22b/1.
eker: Far. eker; kr. sker.
. 34b/1, 5, 35a/3; nevbet .-in 8a/5; . erbetin 8a/7; .-le 31b/12, 34b/3, 35a/9.
emsiyye: Ar. Gnele ilgili.
. isb 41b/12.
enbih: Far. Cumartesi gn.
. gn 43b/17.

256

erbet: Ar. erbet, iilecek tatl ey, urup.


bal .-iyile 17a/3, 6, 27a/9; betmez .-ine 9a/17; eker .-in 8a/7; .-den 17a/7, 7;
.-in 38a/9.
eik: iik; kr. iik.
. 1b/6.
rn: Far. Tatl, sevimli.
gzine . grne 42b/15.
i: i, ur.
. 3b/5, 7, 5b/7, 39a/2; aya .-iyin 18a/14; barmalar .-iyin 19a/6; boyn
.-in 2a/4; boyn .-iyin 7b/9; gzi .-iyin 19a/10; ya .-i 19a/10; ya .-ine
36b/7; ya .-iyin 2b/14, 30a/9, 33b/7; arn .-iyin 2b/5; zl zl . 13b/8; ula
ardnda olan . 1b/11, 5b/7; . ol- 10a/17, 10b/1; .- 15a/7.
ii-: imek.
avratu emcegi .-e 19a/6, 20a/14; avratu memeleri .-e 17b/9; avratu
memesi .-mi ol- 20a/16; aznu ii .-se 2a/1; ayalar .-e 23a/11; barmalar .-e
27b/2; dil .-p 1b/14, 6a/12, 6b/5; emcegi .-e 27b/1; gz .-e 20b/13; gzleri .-se
28a/9; ya .-e 18b/12; yas .-e 19a/9, 28a/10; yas .-se 28a/1; ays .-e 25a/12;
hays .-e 15a/4; arn .-e 41b/1; arn .-mi ol- 2a/14, 10b/10, 12b/2; zl zl .-se
2b/9; ala .-mi ol- 24b/7; yzi -e 8b/4; .-mi ayalara 23a/12; .-mi ol- 12b/4; .mi olan arn 2a/13; .-e 37b/17, 39a/9; .-se 6b/14, 16, 9a/6, 9b/4, 29a/3, 39a/1.
ie: Far. e ie.
.-ye 25b/12; .-yi 25b/12.
iik: imi, iik; kr. eik.
. ol- 4a/17.
ol: u.
. adar 40a/8.
rb: Far. orba.
. 28a/5; bal .-snda 11a/13; oyun eti .-sna 11a/13; oyun eti .-syla 17a/10;
avu .-syla 17a/10; . t- 10a/13, 11b/6; .-ya 9b/5.

257

r: Ar. Balama.
. et- 43a/5.
t: Far. Ta, bir eye, bir yere doru.
t. ki 40b/17; t. kim 15a/4.
am: Ar. Yemek, yiyecek.
. 31b/14, 34b/9; ham- . 29b/15, 30a/15; .-dan 27a/12; .- 11b/3, 27b/12.
tata: Far. tate Tahta.
t.-ya 8a/1.
ala: Dalak.
. 2a/12, 3a/10, 9b/14, 14, 15, 10a/1, 3, 3, 9, 17a/17, 18a/1, 18b/4, 8, 9, 11, 16,
19b/2, 21b/13, 24a/4, 24b/8, 15, 25a/12, 26a/10, 11, 14, 29b/8, 30a/11, 17, 31a/11,
31b/10, 15, 34a/1, 34b/8, 35a/1, 13, 36a/4, 40b/4; .- ol- 36a/4, 42b/13; .- imi ol24b/7; . zametiyin 25a/10; .-dan 10a/8; .- 10a/7, 42b/14; .-(ala) 10a/1, 28a/4.
ama: Damak; kr. ma.
.-lar ar- 25a/3.
tamm: Ar. Tamam, btnyle.
t. 22b/8; t. ol- 40b/17.
amar: Damar.
ah .-ndan 27b/16; .-lar kesil- 18a/17; .-lar kesil- 23b/5.
a:
a: Tan vakti, afak, sabah.
.-la afakla 17b/2.
tn: ?
t. 32b/12, 34b/4; t.-y 3b/8.
araf: Ar. Taraf, yan.
aryan .-na 40a/4; an adu .-na 6a/4.
ar: ?
. 3b/8.
tarla: Tarla.
t.-larda 5a/16.

258

aru: Dar (Panicum miliaceum); kr. daru.


.-y 34a/15.
a: Ta; kr. da.
avuda olan . 31a/2; menede olan . 39a/15; menede olan .- 36a/13; sidgi
yolnda . dur- 13a/17; sidgi yolnda . ol- 2b/7; .- 13b/1, 39a/16.
ara: Dar; kr. dara.
. 38a/12; .-s 6b/16.
tatar urd: Sinir gerilmesi, sinir spazm, tetanos.
t. 38b/17.
ava: Far. Tava.
. 24b/2; .-ya 6b/1, 34a/15.
avan: Tavan; kr. davan.
. din 21a/6.
avu: Tavuk.
. 11a/13; a . yumurdas arusyla 23b/2; . necisin 23b/16; . rbsyla 17a/10;
. yan 3a/15, 12a/10, 25a/11, 26b/13; . yiyile 14b/8, 20b/2.
tze: Far. Taze, bayatlamam.
t. 13a/15; am aac yapran t.-sin 38a/17; nr aacnu t. yapran 14b/9; t.
bdam 3b/11; t. am aac yapran 24a/7; t. defne yapran 23b/8; t. iken 14b/2,
24a/14; t. aba 3a/12; t. aba 3a/13, 10b/8; t. aba uyn 5b/6; t. kirs 39a/14; t.
nnay 5a/3; t. nany 5b/17, 13b/14; t. sgt yapran 10a/6; t. ciyile 25a/9; t.
yarpuz 5b/16; t. yelimara yapran 24a/11.
tecribe: Ar. Tecrbe, deneme.
t. t- 15b/5; t. et- 10a/8.
tefek: Tevek, Asma, kavun, karpuz, kabak vb. bitkilerin srgn, dal veya yapraklar.
bgrtlen t.-in(tefegin) 6b/9, 33a/10; kirs aacnu t.-in(tefegin) 39a/14; kirs t.in(tefegin) 39a/16; arma t.-in(tefegin) 13a/15; t.-den(tefegden) 6b/10; t.-in(tefegin)
24b/6.

259

tekrr: Ar. Tekrar.


t. 15a/3, 21a/12, 28b/2, 5.
telf: Ar. Kitap, eser yazma.
t. t- 1b/1; t. ol- 1b/2.
temmet: Ar. Bitti, tamam oldu manasnadr.[Kitaplarn sonuna yazmak adet idi].
t. 41b/11, 42b/6, 43b/9, 17.
temregi: Temriye hastal; kr. temreg, demreg.
t. 8a/10, 14a/9, 10, 11, 12, 41b/9; t.-yin 8a/8, 32b/14.
temreg: Temriye hastal; kr. temregi, demreg.
t. 2a/6, 2b/12, 14a/9, 14b/2, 2, 18b/1, 13, 19a/12, 23b/11, 12, 25b/9, 9, 28b/6, 8,
33b/8; t.-ye 34a/13, 37b/11.
temr: Demir; kr. demr.
t. bon Cruf, maden posas 23a/9.
ten: Far. Beden, vcut.
t.-e 8b/16.
tendrst: Far. Salkl, salam.
t. ol- 34b/3, 35a/4, 17, 43a/14, 43b/2, 4, 5, 7.
tene: Far. tne Tane; kr. dne.
t. dutmam uva enr 11b/2.
tere: Far. Tere otu (Lepidium sativum).
t. tomn 8a/5, 13a/11, 23a/17, 25a/17, 28b/12, 34a/12, 14, 39b/13; t. un 20b/3;
t.-yi 16a/10, 31b/14, 15, 32b/12, 41a/10.
terkb: Ar. Terkip, ila terkibi.
t. 33b/8; t.-leri 15a/1.
termbi: ? Kekik.
t. 7a/12.
ters: Hayvan dks.
ggercin t.-iyle 29b/7.

260

tetr
tetrna: ?
t. otn 22b/14.
tetrnu: ?
t. 8b/6.
tevecch: Ar. Tevecch, ynelme.
t.-i 42b/9.
tz: Far. Tez, abuk.
t. 33b/5.
l: Ar. Srlerek kullanlan ilalar, merhem.
. t- Srmek 36a/10, 36b/6, 37b/9, 38a/3, 39b/7, 40b/10.
lsm: Ar. Tlsm, sihir, by.
. 22a/10; .- 22a/9.
ma: Damak; kr. ama.
. arsyin 18b/10.
rna: Trnak; kr. drna.
.-larn 23a/11.
ticret: Ar. Ticaret, alm-satm.
t.-e 42a/11.
tl: Gr. tilio Ihlamur (Tilioa cordata).
t. tomn 10b/6.
tl ot: Gr. tilio Ihlamur (Tilioa cordata); kr. tl, tli, tlyi.
t. o.-n 10b/2; t. o.-n tomn 10a/2.
tli:
tli: Gr. tilio Ihlamur (Tilioa cordata); kr. tl ot, tl, tlyi.
t. otn 27b/16; t. tomn 15a/6.
tlyi:
tlyi: Gr. tilio Ihlamur (Tilioa cordata); kr. tl ot, tl, tli.
t. otn 9a/7.
tirfil: Gr. Yabani yonca, gl, bir veya ok yllk, otsu ve yapraklar genellikle
yaprakkl olan bitki (Trifolium).
t. yapran 4b/2, 11b/11.

261

trvtn: ?
t. otn 8b/11.
tiruke: ?
t. 38a/7.
tom: Far. Tohum.
ayt aacnu t.-n 24b/15; ayt t.-n 9b/14, 10a/12, 12b/3, 17a/17, 29b/8; banbu
t.-n 20a/3; butra t.-n 32a/8; defne t.-n 9a/16, 12a/15, 21a/7, 23b/1, 24b/10, 29b/3; dt
yemii t.-n 41b/10; fesligen t.-n 16b/14, 24a/10, 26b/5; gl t.-n 10a/15, 41a/16; ardal
t.-n 36b/15; aa t.-n 16b/13, 34b/14; havuc t.-n 14a/1, 37a/11; yr t.-n 41a/2;
sran dikeni t.-n 7a/8, 28a/1; sran diken t.-n 15b/6; anya t.-n 34a/16;
aradvlegin t.-n 27a/10; kebere t.-n 9a/9, 22a/5, 34a/1; kekik t.-n 5a/6, 17a/8; kekik
t.-ndan 5a/5; kelem t.-n 41b/10; kenevr t.-n 34a/7; kerefs t.-n 6b/8, 10, 9a/9, 11,
15a/8, 16b/12, 27a/10, 29a/17; ker t.-n 7b/14; kettn t.-n 6b/13, 7a/14, 10a/17, 10b/6,
12a/3, 15a/6, 20a/3, 22a/5, 15, 23b/4, 17, 27a/9, 27b/4, 16, 35b/15, 41b/1; oanu t.-n
13b/10; ur zm t.-n 20a/15; labada t.-n 11b/8, 16b/17, 34b/6; mrl tomn 8b/15;
mril t.-n 16b/11, 13; mrl t.-n 33b/12, 40b/13, 15; semizotnu t.-n 7b/16; siirl
yapran t.-n 24b/14; siirl yaprau t.-n 9a/8; tere t.-n 8a/5, 13a/11, 23a/17, 25a/17,
28b/12, 34a/12, 14, 39b/13; ora ot t.-n 16b/13; ora ot t.-n 9a/9; ora otn t.-n
12a/16; urb t.-n 25a/7, 26a/10, 27b/12; turb t.-n 13a/14, 36b/13; varam t.-n 13a/2;
yaban glatme t.-n 14b/2; yaban kerefs t.-n 35a/11; yaban turb t.-n 13a/14;
ylimara t.-n 10a/4; t.-n 3b/9, 17, 6a/14, 8a/3, 16, 8b/12, 10a/2, 16, 10b/6, 13a/3,
14a/3, 15a/6, 15b/16, 16a/6, 20b/8, 24a/8, 29a/5, 32b/7, 33b/3, 34a/9, 35a/8, 9, 12,
39a/12, 42b/13, 15; t.-ndan 10b/9; t.-n 25a/8.
tota: htiyar.
t. ggercin ann 22a/7.
to: Tok, a olmayan.
t. arnla 39b/1.
ouz:Dokuz.
ouz:
.-nc gn 43a/15.

262

opala: Krkboum, suut kk (Cyperus rotundus); kr. topala.


. 40a/16; .- 36b/4.
topala: Krkboum, suut kk (Cyperus rotundus); kr. opala.
t. 12b/17.
opu: Topuk.
.-larnu altnda 25a/13.
ora
ora ot:
ot: Dereotu, rezene (Anethum graveolens); kr. ora ot.
. 4b/15, 9b/13; ur . 12a/10; . tomn 16b/13; .-n 12b/3.
ora ot: Dereotu, rezene (Anethum graveolens); kr. ora ot.
. 12b/17, 37a/1; .-n tomn 12a/16; tomn 9a/9; .-n 12a/17; .-n 11b/3,
22b/17.
oz: Toz.
yaban .-n 37a/5.
ulu:
ulu: akak; kr. aa.
.-a 20a/13, 35a/7; .-ndan 20a/13; -larna 16b/13, 15.
urb: Far. Turp (Raphanus sativus); kr. turb.
. tomn 25a/7, 26a/10, 27b/12; .- 22b/6, 8, 26b/11.
turb: Far. Turp (Raphanus sativus); kr. urb.
yaban t.- tomn 13a/14; t. uyn 36b/13; t. uyyla 32b/15, 16; t. tomn
13a/14, 36b/13; t. ya 30b/10, 36b/13.
urunc: Far. Turun (Citrus aurantium amara).
. uyndan 41a/12; . uyyla 41a/14.
tururlu: ?
t. yapra 32a/6.
ttiy:
ttiy: Ar. Gz hastalklarnda kullanlan, inkodan yaplan bir ila.
t.-y 4b/4.
tutultutul-: Tutulmak; kr. dutul-.
ay t.-sa 3a/7.

263

uz: Tuz.
. 7a/12, 11a/16, 13b/1, 19b/11, 23a/3, 23b/12, 29a/6, 8, 32b/15, 38b/8, 40a/2,
41b/5, 9; .- 20a/14, 22b/10, 24a/11, 40a/7, 15; .-la 3b/17, 7a/8, 11a/10, 12b/9, 15b/7,
19b/10, 20a/17, 37a/5.
uzlanuzlan-: Tuzlanmak.
.-mam oyun yayla 21a/12.
uzlu: Tuzlu.
. uy 23a/11.
uzsuz: Tuzsuz.
. r ya 19b/15.
tkrtkr-: Tkrmek; kr. dkr-.
an t.-e 7b/16; an t.-en 32b/11; an t.-se 2a/1, 6b/17, 17b/10, 19a/1, 20b/6,
22b/10, 26b/4, 37b/8, 39a/4; t.-e 34a/3; t.-esin 8a/14; t.-se 32a/13, 39b/9.
tts: Tts; kr. dts.
t. t- 27b/11, 41a/8, 42b/11, 12, 16.
ttzlettzle-: Ttslemek.
t.-yesin 22b/17.
uc: U.
avratu memesi u.- ar- 39a/6; u.-ndan 8b/9.
ud: Edep, utan.
u. yrinde Erkek ve kadnn reme organlarnn bulunduu yer 12b/11.
urara-: Uramak.
mekre u.-sa 22a/2; u.-maya 16a/16, 17.
uln: ?
u. 41b/4
un: Un.
u. 20a/1, 7, 25b/4, 5, 28b/7, 10, 10; arpa u.- 39a/1; arpa u.-n 10a/2, 10b/4, 8, 11,
12b/11, 25a/10, 27b/4, 16; arpa u.-yla 12b/14, 24b/12, 28a/11; bala u.- 25a/14; bala
u.-yla 38b/14; buday u.- 7b/5, 12b/9; buday u.- kepegi 12a/10; buday u.- kepegin

264

9b/8, 20a/14; buday u.-n 19b/5; buday u.-yla 24b/8, 39a/12; bura u.-n 8b/8,
15b/10, 24a/17; bura u.-n 17a/4; mercimek u.-n 24a/17; tere u.- 20b/3; u. t- 4b/13,
6b/3, 4, 8, 9b/10, 21a/17, 21b/13, 23b/9, 25a/4, 25b/5, 28b/4, 32a/10, 13, 32b/14, 16,
39a/10; u. eyle- 4a/7, 7a/14, 9a/1, 25a/4, 8, 26a/13, 27b/16, 28b/3; u.-dan 39a/10; u.-
4a/8; u.-la 20a/17.
unnb: Ar. 5-10 m ykseklikte, dikenli ve kn yapraklarn dken bir aaktr
(Zizyphus jujuba).
u. a yapran 35a/6; u. ekirdegin 39b/9.
unutau:
unutau: Unutkan.
u. 30b/7, 35b/16.
urur-: Vurmak, ila srmek; kr. vur-.
u. 26b/7; u.- oyasn 9b/7; u.-a 10a/11, 10b/1, 10, 12, 14a/16, 15b/8, 11, 16a/7,
14, 20a/8, 15, 20b/11, 28b/14, 32a/11, 37b/17, 38b/10, 39a/1, 7, 39b/11, 40b/9; u.-asn
3b/5, 6, 7, 11, 4a/2, 3, 6, 8, 16, 4b/2, 5a/4, 12, 17, 5b/14, 6b/15, 7b/1, 7, 8a/9, 8b/3, 9a/4,
5, 16, 9b/12, 10a/1, 3, 10b/2, 3, 5, 7, 9, 14, 11a/7, 12a/2, 3, 4, 6, 6, 8, 8, 12b/4, 8, 10, 12,
14, 15, 13b/14, 16, 14a/5, 11, 12, 14b/5, 13, 15a/8, 9, 12, 16, 17, 15b/7, 13, 16, 16a/5, 6,
13, 19b/13, 20a/2, 9, 21a/10, 15, 21b/11, 23a/5, 23b/2, 7, 10, 24a/15, 25a/12, 26a/4,
28a/15, 29a/10, 29b/2; u.-salar 17b/8, 19b/10, 20a/8; u.-up 19b/4.
urayu: ?
u.-y 6b/17.
uriperstra: ?
u. 43a/6.
usturultu: ?
u. necisin 4b/13.
uvacu: Ufack, kck.
u. bal 37a/1; u. bal 30b/11.
uva: Ufak, kk.
u. 11a/16, 20b/8, 21b/12, 22b/6, 23a/12; tene dutmam u. enr 11b/2; u. uva
ksr- 18a/9, 9, 22b/9, 9.

265

uvanuvan-: Ufanmak, krlmak, paralanmak.


aya u.-sa 17b/5; eli u.-sa 19b/7.
uvanu: Krk.
u. 19b/9.
uyanuyan-: Uyanmak.
u.-a 43b/15.
uyu: Uyku; kr. uyu.
u. getr- 34b/15, 43a/14; u.-dan 25b/16.
uyu: Uyku; kr. uyu.
u. uyu- 17b/8, 20a/11.
uyuuyu-: Uyumak.
uyu u.-masa 17b/8, 20a/11; u.-ma 30a/10, 14; u.-masa 16b/11, 18b/2, 23b/14,
30a/16, 31a/14, 31b/1, 34b/14, 40b/13, 41b/2; u.-mayan 3a/5; u.-rken 15b/4, 16b/10,
33b/12; u.-ya 33b/11, 34b/3, 41b/3.
uyuz: Uyuz hastal.
u. 18b/12, 19a/15, 30a/4, 31a/7, 15, 32b/14, 35b/12, 39b/17, 41a/5; at u.-na
36b/2, 14; dnel u. 2b/11, 23a/8; dnel u.- 14a/5; datlu u. 1b/5, 18a/14, 18b/17,
26a/17; it u.-na 36b/14; u.- ol- 25a/15, 29a/7, 32a/2; u. olan kiiye 25a/17; u. ol- 34a/6,
43a/15; u.-a 14a/7, 25b/1, 2, 32a/3, 34a/13, 34b/7, 36b/2, 9, 10, 14, 40a/2.
uzauza-: Uzamak.
a u.-masyin 18b/13.
uza: Uzak.
u. 5a/13.
uzatuzat-: Uzatmak.
a u.-a(uzada) 40a/13; a u.-asn(uzadasn) 25b/10.
uzluca: Yava bir biimde.
u.-la(uzlucala) 15a/3, 28b/5.
uzun: Uzun.
u. ol- 42a/8.

266

: .
. 8a/6, 7, 8b/17, 9a/10, 14, 11a/5, 16b/9, 17a/12, 22a/3, 22b/5, 15, 23a/1, 9,
24a/1, 24b/6, 25a/8, 25b/17, 26a/7, 12, 29a/14, 29b/3, 3, 9, 9, 35b/3, 37a/11, 40a/17; .
gce 36b/11; . gn 27b/13, 36b/11, 40b/17, . gnde bir 2b/7, 13a/8; .-nci gn
43a/12; .-in 26a/3, 33b/7, 39a/2, 39b/10, 40a/8; .-ini 25a/16.
frfr-: flemek.
.-esin 4b/14, 27b/4.
st: st.
apunu . igine 42b/14; .-nde 6a/12.
stbec: Boyaclkta kullanlan zehirli, bazik kurun karbonat.
.-i 28a/9; .-ile 4b/6.
stbi: Gr. stuppi Gemi kalafatnda, iliklerde, buharl makinelerde, temizlik ilerinde,
otomobilcilikte kullanlan didilmi kendir.
. 19b/8, 20b/5, 21a/9.
-: mek.
ba .-se 18a/5, 22a/13.
tt-: tmek.
.-se 12b/16, 13a/3; .-rse(drse) 13a/2.
veyik: Gvercinlerden, korularda yaayan, eti iin avlanan boz renkli bir ku
(Streptopelia turtur).
. ann 22a/7.
zer+: st.
.-inde 34a/5; .-indedr 6a/8; .-inden 27b/14; .-ine 3b/5, 7, 10, 4a/3, 6, 8, 16,
17, 4b/2, 3, 6, 8, 10, 11, 5a/4, 10, 10, 12, 17, 5b/7, 9, 6a/5, 6, 8, 6b/5, 6, 14, 15, 7a/12,
15, 7b/1, 3, 4, 6, 8a/2, 7, 9, 10, 8b/3, 9a/3, 4, 5, 12, 12, 13, 15, 9b/6, 7, 12, 14, 15, 10a/1,
3, 3, 11, 10b/1, 2, 3, 5, 7, 9, 10, 12, 13, 14, 11a/5, 7, 11, 12a/2, 3, 4, 5, 6, 8, 8, 11, 13, 14,
15, 12b/1, 4, 5, 8, 8, 9, 10, 12, 13, 14, 13a/6, 7, 13b/3, 9, 16, 16, 17, 14a/9, 10, 11, 12,
16, 16, 16, 14b/2, 5, 10, 11, 13, 14, 16, 15a/2, 5, 7, 8, 9, 10, 12, 14, 15, 16, 17, 15b/2, 8,
11, 13, 15, 16a/5, 6, 13, 16b/12, 15, 17, 17a/2, 19b/5, 7, 8, 8, 10, 13, 20a/1, 3, 5, 6, 7, 9,

267

12, 13, 14, 15, 16, 17, 20b/2, 5, 11, 21a/13, 14, 21b/2, 3, 4, 5, 6, 7, 11, 22a/12, 22b/12,
13, 23a/8, 17, 23b/5, 6, 7, 10, 12, 17, 24a/2, 11, 14, 15, 24b/2, 8, 12, 12, 25a/11, 12, 15,
15, 25b/8, 9, 11, 15, 26a/4, 5, 11, 14, 26b/4, 12, 15, 15, 27a/3, 4, 5, 6, 7, 8, 13, 27b/2, 3,
8, 11, 17, 17, 28a/4, 4, 6, 10, 11, 15, 28b/3, 3, 4, 4, 8, 11, 12, 14, 29a/2, 4, 7, 9, 10,
29b/2, 12, 12, 31b/14, 32a/6, 11, 32b/6, 9, 9, 15, 17, 33a/2, 9, 9, 33b/7, 34a/4, 5, 6, 8, 15,
34b/8, 10, 17, 35a/10, 13, 35b/6, 14, 15, 36a/4, 10, 37b/1, 14, 17, 17, 38a/14, 15, 38b/10,
11, 13, 15, 39a/2, 6, 7, 11, 39b/1, 12, 17, 40a/4, 4, 8, 14, 15, 40b/2, 6, 7, 9, 41a/1, 41b/2,
9, 43a/1.; .-e 16b/8.
zre: zere.
. 1b/2, 31b/14, 33b/8, 41b/12.
zm: zm (Vitis vinifera).
. 43b/11, 12, 15, 16, 17; a .- bun 15b/11; hevenk .-in 39a/3, 4; it .-in
3b/17; ur . tomn 20a/15; ur .- ekirdegin 25a/14; uru . 26b/14; uru .-i
39a/5, 6; . bekmezin 39b/12; .-i 25a/14.
vi: Ar. Olan, olma.
v. ol- 25a/5, 43b/1, 10, 11, 12, 14, 15, 16, 17.
vat: Ar. Vakit.
v. 28a/5; cet v.-inde 37a/14; yataca v. 27a/10; yatdu v. 16b/9, 10, 22a/10,
23a/16.
var: Var.
v.-dur 31b/9, 34b/15, 42b/7, 9, 43a/6.
varvar-: Varmak, gitmek, ulamak.
v.-a 43a/1; v.-nca 20a/13, 21a/15, 23b/2, 27b/14.
varam: Gr. varsama Gzel kokulu yapraklar yemeklere konulan, nane ve yaban
kekiinin ortak ad; barsama otu, keklik otu (Mentha aquatica).
v. tomn 13a/2; v. yapran 4a/16, 4b/3; v.-y 6a/10.
vaa: adrua otu ve bundan elde edilen zamk (Dorema ammoniacum).
v. yapran 40a/17.

268

ve: Ar. Ve, dahi, hem.


v. 1b/1, 6, 2a/16, 2b/11, 13, 3a/2, 12, 12, 12, 12, 14, 15, 15, 3b/5, 6, 8, 17, 17, 17,
17, 4a/6, 7, 7, 9, 11, 13, 17, 4b/9, 9, 11, 13, 14, 14, 15, 16, 17, 5a/5, 6, 9, 9, 16, 5b/1, 3,
4, 7, 15, 6a/1, 2, 6, 7, 7, 16, 17, 6b/2, 3, 4, 7, 8, 8, 10, 12, 12, 12, 16, 17, 7a/5, 9, 9, 12,
14, 14, 16, 17, 17, 7b/1, 2, 5, 8, 8, 10, 10, 11, 11, 8a/1, 4, 4, 5, 5, 12, 16, 8b/6, 6, 8, 13,
9a/3, 5, 9, 9, 11, 11, 11, 11, 14, 15, 16, 9b/4, 5, 13, 17, 17, 17, 10a/2, 12, 13, 16, 17,
10b/2, 2, 4, 5, 6, 6, 8, 8, 8, 8, 11, 11, 11, 11, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 11a/1, 2, 3, 4, 4, 4, 4,
5, 6, 9, 9, 10, 10, 17, 11b/1, 3, 3, 3, 4, 6, 16, 12a/3, 7, 8, 10, 10, 11, 13, 16, 12b/4, 5, 5, 6,
7, 14, 17, 13a/1, 1, 2, 3, 3, 3, 5, 12, 13, 14, 15, 13b/3, 8, 9, 10, 10, 12, 17, 14a/1, 3, 5, 6,
8, 11, 13, 14b/4, 7, 10, 17, 15a/6, 7, 8, 13, 15b/4, 4, 4, 5, 6, 12, 16, 16, 17, 16a/3, 5, 8, 8,
8, 10, 10, 10, 10, 11, 16b/2, 5, 8, 11, 11, 11, 13, 13, 16, 17a/6, 7, 15, 16, 17b/5, 6, 15,
18a/13, 19b/5, 6, 6, 8, 9, 10, 11, 12, 12, 14, 14, 14, 14, 15, 15, 15, 15, 20a/3, 4, 8, 12, 14,
17, 17, 17, 20b/1, 2, 3, 4, 8, 21a/3, 6, 6, 7, 8, 8, 9, 9, 11, 21b/6, 7, 7, 15, 15, 16, 22a/2, 2,
2, 5, 5, 12, 14, 15, 15, 15, 22b/2, 5, 10, 14, 17, 17, 23a/4, 6, 6, 7, 8, 9, 11, 14, 14, 16, 17,
23b/1, 3, 3, 6, 10, 10, 12, 12, 12, 13, 16, 17, 24a/1, 2, 3, 4, 4, 6, 8, 11, 24b/2, 6, 8, 14,
25a/7, 8, 11, 13, 16, 16, 17, 25b/5, 6, 7, 7, 8, 11, 11, 11, 12, 12, 13, 15, 17, 26a/3, 3, 7, 9,
10, 10, 14, 26b/1, 1, 7, 8, 8, 8, 10, 10, 11, 13, 14, 16, 16, 16, 27a/1, 1, 1, 3, 5, 6, 6, 7, 8,
10, 10, 11, 27b/1, 2, 2, 3, 4, 4, 5, 5, 5, 6, 9, 9, 9, 9, 10, 10, 10, 11, 12, 12, 14, 15, 15, 15,
15, 16, 16, 16, 17, 28a/2, 2, 2, 3, 3, 4, 4, 5, 6, 6, 6, 6, 7, 7, 7, 8, 9, 9, 9, 9, 13, 14, 14, 17,
28b/1, 3, 3, 7, 7, 7, 10, 10, 15, 29a/4, 4, 5, 5, 6, 6, 6, 6, 8, 8, 8, 8, 11, 12, 13, 15, 16,
29b/1, 1, 1, 1, 3, 3, 3, 3, 4, 5, 5, 5, 5, 6, 7, 10, 11, 11, 11, 12, 17, 30a/9, 30b/2, 31b/10,
11, 16, 32a/3, 4, 6, 10, 17, 32b/6, 8, 11, 11, 12, 13, 14, 15, 33a/1, 3, 11, 11, 13, 15, 16,
33b/2, 3, 3, 6, 7, 7, 8, 8, 14, 14, 16, 17, 34a/2, 13, 16, 34b/3, 4, 5, 8, 8, 9, 11, 13, 14,
35a/2, 8, 9, 11, 12, 16, 16, 17, 17, 35b/4, 9, 9, 10, 12, 12, 36a/3, 3, 3, 4, 4, 4, 6, 6, 8, 9,
11, 12, 13, 16, 36b/2, 2, 2, 4, 6, 6, 7, 8, 10, 11, 12, 13, 14, 14, 17, 37a/1, 1, 2, 2, 6, 10,
15, 17, 17, 37b/4, 7, 14, 16, 38a/13, 15, 16, 38b/8, 11, 13, 15, 15, 17, 39a/1, 2, 7, 12, 15,
17, 39b/10, 11, 13, 13, 15, 16, 16, 40a/1, 1, 1, 1, 1, 1, 2, 2, 3, 4, 6, 6, 7, 7, 10, 11, 12, 13,
14, 16, 16, 16, 16, 17, 17, 40b/1, 4, 8, 9, 41a/1, 2, 2, 3, 3, 3, 5, 5, 6, 6, 6, 8, 11, 11, 11,
13, 13, 17, 41b/2, 2, 4, 4, 4, 4, 4, 4, 4, 4, 5, 8, 10, 10, 11, 42a/11, 11, 11, 11, 11, 11,

269

42b/7, 7, 11, 11, 11, 12, 12, 12, 13, 13, 14, 15, 15, 15, 16, 16, 43a/8, 8, 9, 13, 43b/5, 11,
14, 17, 17; v. y 3a/11, 13; v. y 2a/3, 3a/11, 15a/10, 24a/17, 34a/11, 35a/11,
36a/2, 8, 36b/5, 38a/2, 9,14, 40b/14, 16.
vech: Ar. Yz, suret.
v.-ile 42b/17.
vrvr-: Vermek.
arara v.-sn 28a/13; uvvet v.-e 33b/1; uvvet v.-r 34a/13, 43b/2; v.-esin
15b/5; v.-mek 42a/11.
verem: Ar. i, ur, ban.
v. 19a/5, 27a/12.
verezgli: ?
v. 33a/17.
verye: ?
v. 34b/10.
vey: Ar. ve + Far. y Veya.
v. 3a/11, 4a/11, 4b/12, 13, 7a/13, 7b/12, 8b/1, 10b/6, 11a/13, 13, 12a/5, 12b/11,
13a/8, 9, 13b/7, 7, 14a/6, 9, 14b/4, 6, 12, 15a/12, 15b/5, 16a/9, 16b/6, 19a/9, 9, 9, 19b/4,
7, 11, 20a/2, 10, 20b/5, 21a/3, 21b/16, 22a/2, 7, 8, 9, 9, 22b/12, 13, 23b/4, 24a/17, 24b/5,
5, 5, 5, 6, 25a/5, 5, 27a/2, 27b/7, 28a/1, 1, 5, 32a/2, 33a/10, 16, 33b/10, 14, 34a/6,
40b/16.
vul: Ermeni kili, oksit demiri bol olan bir kil tr.
v. 7a/2.
vurvur-: Vurmak, ila ya da merhem benzeri ey srmek; kr. ur-.
v.-a 37b/1; v.-alar 35b/6; v.-sa 34b/11.
vuruny: ?
v.-y 14b/15.
vtn: ?
v. 17a/15.

270

ya: Far. Ya, veya.


y. 17a/10, 35b/3, 4.
yabn: Far. Yaban, yabani.
y. armd kkin 11b/5; y. armdn 37a/8; y. ebegmeci yapran 27a/12; y.
ebegmecin yapran 20a/4; y. encr sdini 38b/7; y. encr yapran 38b/8, 40b/6; y.
encri 38b/10; y. encri yapran 3b/1, 40a/3; y. fesligeni 34b/3; y. glatme kkin
13a/17, 14b/2; y. atme iegin yapran 7a/14; y. atmesin kkiyile 12a/4; y.
glatme tomn 14b/2; y. kerefs tomn 35a/11; y. prasay 33a/1; y. arman
35a/13; y. ozn 37a/5; y. turb tomn 13a/14; y. zeytn ya 30b/8; y. zeytn yan
36a/5; y. zeytn yapran 29a/3; y. zeytn yapran 6a/4, 12a/6, 24b/5, 33a/2; y.
zeytnu yapran 3b/4; y.-a 32a/12, 37a/14.
ya:
ya: Ya.
y. 14a/16; acbdam y.-n 41b/3; acbdam y.-nu 35b/17; ard aacnu y.-n
36a/17; ard y.- 30b/9; ayu y.-n 7b/8, 25b/15, 40a/13; ayu y.-yla 38a/2; bdam y.-n
5b/1, 13, 23a/6, 36a/7; bdam y.-yla 25a/2, 39b/4; canavar y.-n 25a/11; canavar y.yla 14b/12, 15a/12, 24a/14, 15; defne ya 30b/8; defne y.-n 5b/5, 28a/3, 41a/7; defne
y.-yla 25b/14; dilk y.-ndan 35b/8; rke y.- 37a/2; rke y.-n 11a/1; rke y.-yla
11a/8; geyik y.-n 4a/5, 14a/15, 15b/14; gl y.- 26b/8, 27b/2; gl y.-n 3a/12, 21a/16,
26b/4, 13, 27a/17; gl y.-yla 20b/3; ardal y.- 30b/10, 36b/15; sran dikeni y.-
30b/9; irein y.- 30b/10, 36b/10; az y.-n 3a/15, 12a/10; oyun y.- 19b/16, 30b/11,
37a/2; oyun y.-yla 6a/13, 12a/2, 13b/13, 14, 14b/9, 12, 15a/12, 20a/5, 38a/2; z y.-
30b/9, 36a/14; z y.-n 5b/1, 6b/12; kei y.- 37a/2; mersin y.- 30b/9, 36b/3; peld y.-
30b/8; peld y.-n 36a/7; a y.- 13b/17, 24a/1, 39b/16; a y.-n 7a/11, 39b/15; a y.yla 7a/10, 7b/13, 9b/12, 15, 10b/4, 15a/5, 14, 21b/15, 23a/7, 24b/2; az aac y.-n
36b/14; az y.- 30b/10; r y.- 5b/7; r y.-n 5a/8, 29a/10; ru a y.-yla
23b/1; avu y.-n 3a/15, 12a/10, 25a/11, 26b/13; turb y.- 30b/10, 36b/13; uzlanmam
oyun y.-yla 21a/12; uzsuz r y.- 19b/15; yaban zeytn y.- 30b/8; yaban zeytn y.n 36a/5; zeyt y.- 13b/17, 19b/16, 23b/12, 36a/15, 36b/3, 8, 37a/1, 40a/1, 41a/6, 13; zeyt
y.-n 3b/2, 11, 5a/9, 10a/3, 11a/11, 12a/11, 23a/9, 26b/5, 38b/10; zeyt y.-na 3a/16,

271

15b/3, 34a/10; zeyt y.-n 11a/15; zeyt y.-yla 4a/4, 11, 5b/4, 8, 10, 11, 13, 9a/11, 9b/6,
7, 14, 11a/14, 11b/7, 12b/1, 3, 7, 13a/2, 4, 5, 9, 14a/7, 8, 14, 14b/3, 5, 17, 15a/7, 15b/8,
16a/13, 16b/8, 20a/9, 21a/4, 14, 22a/16, 22b/3, 23a/4, 14, 23b/13, 24b/9, 26a/6, 27a/3,
29a/2, 29b/1, 8, 33a/8, 33b/1, 34a/1, 5, 12, 34b/9, 35b/13, 39b/3, 41a/5, 43a/9; zeyt y.yla 41b/1; zeyt y.-larn 19b/15; zeytn y.-yla 23a/10; zift ya 30b/10, 36b/7; y.-n
ar- 36b/9; y.-lar ar- 35b/17; y.-lar armasyin 30b/7; y.-dan 35b/14, 36a/11,
38b/11, 12, 13; y.- 36a/10, 10; y.-n 36a/16; y.-ndan 41b/1; y.-lardan 14a/1.
yamur:
yamur: Yamur.
y. uy 8b/1; y. uyn 25b/11, 36b/11; y. uyyla 22a/11, 38b/3, 39a/5.
yamurlu:
yamurlu: Yamurlu.
y. ola 43b/12, 13, 15, 16.
yd: Far. Veya; isterseniz; kr. y, y.
ve y. 36b/5.
y: Far. Yahut, veya; kr. yd, y.
y. 4b/16; ve y. 3a/11, 13; 34a/11, 35a/11.
y: Far. Yahut, veya; kr. y, yd.
y. 6b/3, 39a/7; ve y. 2a/3, 3a/11, 15a/10, 24a/17, 36a/2, 8, 38a/2, 9, 14, 40b/14,
16.
yaya-: Yakmak.
y. 26b/3; y.-a 37b/9, 39b/7, 41b/7, 8; y.-asn 4a/14, 6a/7, 15a/14, 15b/9, 16a/3,
23b/6; y.-sa 36b/5; y.-up 3a/16, 3b/2, 4a/11, 6a/13, 6b/3, 7a/16, 7b/2, 3, 13b/5, 14a/12,
14b/4, 15b/2, 12, 20a/1, 9, 16, 21b/13, 25b/13, 27b/4, 29a/1, 35b/3, 4, 37a/15, 37b/11,
38a/2, 13, 39b/3, 4, 40b/10.
ya: Yak; kr. yau.
y. 10a/1, 3, 10b/7, 8, 9, 21a/15, 26a/11, 28b/11, 12; y. t- 10b/5, 13, 23b/2; y.
eyle- 29a/6.
yau: Yak; kr. ya.
y. 10b/12, 11a/6, 20a/13, 23b/2, 26a/4, 28a/11; y. t- 12b/14, 14a/16, 15a/1,
23b/14, 17, 26a/14, 27b/17, 40a/4, 41b/2; y. eyle- 22b/12; y.-y 15a/3.

272

yalm: Yaln, sarp.


y. aya 42b/8.
yalupi: ?
y. 5a/8.
yamr yumr: Eri br.
y. y. 35b/6.
yan 1: Yan, taraf, nezd.
a y.- 27b/14; ol y.-na 10a/7, 9.
yan 2: Kala kemiinin st blm.
y. arsyin 18a/3, 22a/6; y.- ar- 18a/13, 23a/7.
yanyan-: Yanmak.
y.-an yre 14b/7; y.-ana 38a/14; y.-ar 27b/15; y.-sa 14b/6, 20b/1, 27a/2, 28a/10.
yanr: Lat. Ocak, yln ilk ay; kr. yanr.
urre-i y. 43b/10.
yanr: Lat. Ocak, yln ilk ay; kr. yanr.
y. 41b/16, 42a/16.
yan: Ar. Yani.
y. 43b/14.
yan: Yank; kr. yanu.
y. 17b/14; y.-s ol- 21a/16, 22b/2, 28a/12.
yanu: Yank; kr. yan.
az y.-syin 19a/2, 26b/9; y.-s ol- 10b/4, 25a/12.
yanu: Yank.
y. 2b/13, 14b/10, 17b/9, 20b/2; od y.-na(yanuna) 32a/16.
yapau:
yapau: Yapa, ilkbaharda krklan koyun ty.
oyun y.-sn 36b/8; y.-da 36b/9; y.-y 36b/9.
yapyap-: Yapmak.
y.-an 8a/1.

273

yapduryapdur-: Yaptrmak.
y.-asn 16b/15, 20b/5, 28b/4.
yapra: Yaprak.
y. 32a/6; ac defne y.-n(yapran) 3b/13, 16b/3; au aac y.-n(yapran)
40a/16; alma y.-n(yapran) 7b/10, 15b/12, 39b/12; armd y.-n(yapran) 39b/3; ayt
y.-n(yapran) 15a/5; b y.-n(yapran) 3b/10; b y.-n(yapran) 9a/3; bz y.n(yapran) 12b/11; bgrtlen y.-n(yapran) 4a/9, 7a/4, 11a/4, 33a/11, 40a/1; am
aac y.-n(yapran) tzesin 38a/17; nr aacnu tze y.-n(yapran) 14b/9; nr y.n(yapran) 8a/16, 24a/14; defne y.-n(yapran) 4a/9, 7b/11, 10b/11, 21a/8, 22a/13,
23b/11, 39b/11, 40b/14; defne y.-n(yapran) kkin 33b/4; defne y.-na(yaprana)
23b/14; defne y.-n(yapran) 14b/3; defni y.-n(yapran) 37b/1; dd aac y.n(yapran) 27a/2; dd y.-n(yapran) 24b/5; dt y.-n(yapran) 38a/13; ebegmeci y.n(yapran) 10b/2, 6, 16a/12, 23a/2; enr aacnu y.-n(yapran) 7a/5; enr y.n(yapran) 21a/9; encr y.-n(yapran) 25b/5; fesligen y.-n(yapran) 37a/7; gl y.(yapra) 9b/17; gl y.-n(yapran) 5a/11, 10b/15; gl y.-n(yapran) 9a/5; ardal y.n(yapran) 9a/15; sran dikeni y.-n(yapran) 34a/9; isirgen dikeni y.-n(yapran)
34a/8; aba y.-n(yapran) 23b/7; am y.-n(yapran) 12b/6; apanmaz kelem y.n(yapran) 8a/13; ara arma y.-n(yapran) 6a/9; aradvlegi y.-n(yapran)
5b/9; kebere y.-n(yapran) 5b/14, 28b/7; kekik y.-n(yapran) 22a/2; kelem y.n(yapran) 8a/15; zl gl y.-n(yapran) 20b/16; zlcu y.-n(yapran) 37b/11; z
y.-n(yapran) 4a/11, 10b/8; z y.-yla(yaprayla) 11b/10; ur defne y.-n(yapran)
4a/7; ur gl y.-n(yapran) 6b/3, 16b/11; uru defne y.-n(yapran) 6b/7; uzula
y.-n(yapran) 10a/13; mrl y.-n(yapran) 4b/7; meneve y.-n(yapran) 21b/7,
23b/6, 24b/6; mersin y.-n(yapran) 11a/4, 26a/17, 36b/3, 40b/14; mrver y.n(yapran) 26a/11; paz y.-n(yapran) 23a/3; pazu y.-n(yapran) 41a/13; peln y.n(yapran) 25a/6; az aac y.-n(yapran) 40a/14; arma y.-n(yapran) 4b/5,
6a/1, 21a/13; selvi y.-n(yapran) 14b/16; serv aac y.-n(yapran) 40b/2, 9; serv y.n(yapran) 37b/12, 14, 15, 16; sezb y.-n(yapran) 24a/7, 31b/5; r dili y.n(yapran) 23b/3; sierl y. 40a/16; sierl y.-(yapra) 12b/14, 14b/6; sierl y.-

274

n(yapran) 28b/13; sierl y. kkin 4b/14; siirl y.-n(yapran) tomn 24b/14;


siirl y.-u(yaprau) tomn 9a/8; oan y.-n(yapran) 28a/13, 34a/10, 11; sgt y.n(yapran) 37b/7; sgt y.-n(yapran) uyn 10a/8; eftl y.-n(yapran) 10b/13;
eftl y.-n(yapran) uyn 22b/1; tze am aac y.-n(yapran) 24a/7; tze defne y.n(yapran) 23b/8; tze sgt y.-n(yapran) 10a/6; tze yelimara y.-n(yapran)
24a/11; tirfil y.-n(yapran) 4b/2, 11b/11; unnb a y.-n(yapran) 35a/6; varam y.n(yapran) 4a/16, 4b/3; vaa y.-n(yapran) 40a/17; yaban ebegmeci y.-n(yapran)
27a/12; yaban ebegmecin y.-n(yapran) 20a/4; yaban encr y.-n(yapran) 38b/8,
40b/6; yaban encri y.-n(yapran) 3b/1, 40a/3; yaban atme iegin y.-n(yapran)
7a/14; yaban zeytn y.-n(yapran) 29a/3; yaban zeytn y.-n(yapran) 6a/4, 12a/6,
24b/5, 33a/2; yaban zeytnu y.-n(yapran) 3b/4; ylimara y.-(yapra) uyn 4b/14;
ylimara y.-n(yapran) 26a/9; ylmara y.-n(yapran) 40a/2; ylanba y.n(yapran) 5a/1, 24b/3; ylanbuanu y.-n(yapran) 8b/4; zeytn aacnu y.n(yapran) 7a/6; zeytn y.-n(yapran) 6b/7, 20b/7, 25a/3; zeytn y.-n(yapran)
uyn 20b/14; y.-n(yapran) 3b/6, 6, 5a/6, 6b/6, 7b/3, 8b/2, 11a/3, 12a/1, 3, 5, 14a/5,
13, 15a/8, 8, 15b/16, 16b/4, 17a/13, 14, 16, 24a/4, 25b/2, 26b/14, 31b/11, 32a/16, 33b/3,
34a/4, 34b/5, 5, 14, 37a/9, 38a/5, 6, 16, 38b/9, 42b/12, 15; y.-ndan(yaprandan) 5a/5;
y.-yla(yaprayla) 14a/4; y.-larnu 42b/8.
yara: Yara.
y. 2b/10, 10, 13b/13, 15, 16, 14b/11, 13, 14, 17b/6, 19b/8, 10, 20a/9, 22b/13,
34a/8; ba y.-syin 14b/10; bua y.-syin 2b/13, 17b/5; her y. 17b/6, 19b/13, 16;
her y.-dan 17b/7, 20a/1; her y.-ya 19b/17; an durmayan y.-nu 20a/1; l y.-syin
2b/13, 14b/12, 34b/10; ylan srdu y.-ya 15b/16; zametl y.-ya 13b/14, 15; y.-da
36b/16; y.-ya 30b/10.
yaralanyaralan-: Yaralanmak.
y.-sa 6b/3.
yaramaz: Bir ie yaramayan, kt.
ie y.-dur 42a/8; y. gel- 43b/16; y. ol- 43b/13; y.-dur 43a/14, 14, 15, 15, 17,
43b/1, 3, 3, 7, 8, 8.

275

yarlyarl-: Yarlmak.
avratu memesi y.-sa 17b/9; duda y.-sa 18a/17; dudalar y.-a 6b/16; dudalar
y.-sa 23b/4; memeleri y.-sa 20a/15; y.-sa 1b/14, 6b/5.
yarm: Yarm.
y. ba arsyin 1b/2, 4, 3a/16, 3b/15, 19a/11, 28a/14.
yarpuz: Yarpuz, ballbabagillerden, iekleri birbirinden ayr halka durumunda, nane
trnden, ksa sapl, az veya ok tyl, gzel kokulu bir bitki (Mentha pulegium).
ur y.- 7a/7; tze y.- 5b/16; y. iegin 10a/10, 29b/10; y.- 7b/8, 8b/6, 9a/6,
11b/3, 13a/5, 13b/12, 16b/16, 27a/7, 33a/14, 15, 16, 17.
ya 1: Ya, taze, slak.
y. 32a/2; y. alem abn 3a/17; y. pelni 26b/12; y.-n 32a/2.
ya 2: Ya, mr.
y.-nda 16b/9.
yaaryaar-: Yaarmak.
gzleri y.-sa 18b/1, 19a/8, 23b/9, 27b/9.
yatyat-: Yatmak.
y.-aca vat 27a/10; y.-du vat 16b/9, 10, 22a/10, 23a/16; y.-duu yre
16a/16, 17; y.-m ol- 21b/9; y.-a 34b/6; y.-ca 33a/6, 38a/1; y.-maya 16b/16, 28a/6; y.urken 3a/5.
yata: Yatak.
olan y.-na(yatana) 36a/3; y.-n(yatan) 16b/1.
yaturyatur-: Yatrmak.
y.-asn 22b/8; y.-up 20b/10.
yaturtyaturt-: Yatrtmak.
y.-asn(yaturdasn) 10a/7, 9.
yava: Yava, yumuak huylu.
y. eyle- 16a/1.
yavru: Yavru.
a ggercin y.-sn 26a/1.

276

yavuz: Kt, fena.


y. 43b/14.
yay: Yaz mevsimi.
y. aylar 43b/11, 15; y. aylarnda 43b/17.
yayyay-: Yaymak, sermek.
y.-a 21b/5; y.-asn 20a/13, 14, 24b/12, 25a/11, 15.
yaz: Bahar mevsimi, ilkbahar.
y. 43b/11; y.-n 38b/1.
yazyaz-: Yazmak.
y.-a 22a/10; y.-alar 13b/3, 4; y.-asn 23b/14.
yy-: Yemek; kr ye-.
ymek y.-meye 28a/6; ymek y.-r olan 37a/12; y.-mek 8a/12, 32a/6, 34a/12,
39a/3, 4, 14, 39b/1, 2, 2; y.-mese 10b/4; y.-mesn 28a/14; y.-meye 27b/9; y.-mezse
15b/6; y.-mi 12a/12; y.-rise 7a/13; y.-rse 15b/6, 29b/5; y.-se 28b/17, 31b/7, 9, 15, 32a/5,
17, 17, 33a/16, 33b/3, 3, 11, 17, 34a/1, 10, 13, 34b/3, 35a/3, 9, 14, 37a/8, 37b/3, 38a/1,
17, 38b/1, 13, 39a/15, 40a/12, 42b/16; y.-sn 13a/1, 28a/13; y.-ye 9b/11, 12b/4, 15b/5,
17a/9, 27a/15, 28a/6, 6, 7, 7, 7, 32a/12, 33a/5, 14, 33b/12, 34b/9, 37a/13, 37b/11; y.yeler 4b/17, 17b/2; y.-yesin 6b/1, 9, 10, 7a/9, 7b/17, 8a/5, 5, 7, 10a/13; y.-yicek 38b/2.
yeye-: Yemek; kr. y-.
y.-dgi 29a/17; y.-mek 31b/10; y.- 32a/4; y.-se 38a/9; y.-sn 15a/11.
yedi: Yedi.
y. 3b/17, 13a/3, 15, 21a/4, 26a/2, 29a/5, 32a/11, 43a/1; y. gn 9a/2; y.-nci gn
43a/14.
ydrydr-: Yedirmek; kr. yedr-.
y. 27a/10, 11; y.-e 11b/6, 21b/14, 37a/4; y.-eler 37a/5, 12; y.-esin 8a/12, 9a/6,
10a/14, 11a/2, 11a/15(ydiresn), 11b/7, 13b/6, 15a/10, 15b/10, 16b/14, 22b/9, 23a/4,
24a/17, 24b/1, 25a/6, 25b/17, 28a/5, 5; y.-meyesin 28a/5.
yedryedr-: Yedirmek; kr. ydr-.
y.-e 37a/15; y.-esin 9a/9, 13a/12, 15b/5; y.-seler 35b/2.

277

ygirmi: Yirmi.
y. altnc gn 43b/6; y. binci gn 43b/6; y. birinci gn 43b/4; y. drdnci gn
43b/5; y. kinci gn 43b/4; y.-nci gn 43b/3; y. sekizinci gn 43b/7; y. ouznc gn
43b/8; y. nci gn 43b/5; y. ydinci gn 43b/7.
yekenbih: Far. Pazar gn.
y. gn 43b/10.
yl: Yel, rzgar; mide gaz.
y. ol- 9b/4, 43b/17; y.-de 27b/10; y.-e 26b/16.
ylim: Tutkal, yapkan nesne, iri.
y. 40a/8.
ylimara: kse de denilen yapkan madde; kse otugillerden, elma, armut, hlamur,
kiraz, erik vb. aalarn dallar zerinde asalak olarak yaayan, zme benzer yemi
veren, saplarndan kse karlan bitki, bur (Viscum album); kr. yelimara.
y. kkin 23b/3; y. tomn 10a/4; y. yapra uyn 4b/14; y. yapran 26a/9,
40a/2(ylmara yapran).
yelimara: kse de denilen yapkan madde; kr. ylimara.
tze y. yapran 24a/11.
yllenyllen-: Yel meydana gelmek; kr. yellen-.
ii y.-se 31b/8; arn y.-mek 30a/7, 33a/14; y.-se 10b/11.
yellenyellen-: Yel meydana gelmek; kr. yllen-.
ii y.-se 29b/14.
yell: Yelli, rzgarl.
y. ol- 43b/16.
ymek: Yemek, yiyecek; kr. yemek.
y. 10b/4; y. ymeye 28a/6; y. yr olan 37a/12; y.-ler 28a/13.
yemek: Yemek; kr. ymek.
y. 38b/1; y.-i(yemegi) 28a/6.

278

yemi: Meyve, eitli bitkilerin tohum ve meyveleri.


y. 40b/16, 43b/13; ard y.-in 37a/10; bgrtlen y.-ini 10a/11; defne y.-in 36a/9,
37b/3; defne y.-inden 40b/15; dt aacnu y.-in 38a/8; dt y.-i tomn 41b/10; m dt
y.-in 38a/11; keiboynuz y.-in 10b/15; zl ard y.-ini 37a/11; zlcu y.-in 37b/10;
y.-in 38a/8, 41a/16.
yene: Yine.
y. 8a/15.
yngec: Yenge.
deiz y.-in 7a/16; dere y.-i 27b/12; dere y.-ini 15b/12, 22b/13; y.-i 7a/17, 13a/12,
15b/9.
yei:
yei: Yeni.
ay y.-sinde 22b/6, 42b/16.
yr: Yer; kr. yer.
aryan y.-e 23a/8, 26b/7, 8, 27a/6, 37a/16, 39a/7, 39b/11, 40b/10; aryan y.-
12a/13; ar odu y.-e 16a/12; bo y.-inden 27b/14; bo y.-leri ar- 2b/4, 12a/12; ek
y.-leri 37a/4; ek y.-leri ar- 30b/12; ek y.-leri arsyin 18a/1; ek y.-lerinde 21b/15;
ggermi y.-e 23a/5; srdu y.-e 15b/15, 16a/7; zaran y.-e 3b/6; kpek srdu y.-e
15b/7; uytu y.-de 42b/8; maad y.-ine 24b/11; szdg y.-e 16a/11; ufrs y.-i 15b/1; ud y.-inde 12b/11; yanan y.-e 14b/7; yatduu y.-e 16a/16, 17; y.-de 14a/6,
42b/7; y.-den 30b/2; y.-e 3a/3, 13, 4a/1, 8b/6, 11b/2, 13b/11, 14a/5, 15b/4, 16a/14, 15,
15, 16b/5, 7, 9, 17b/2, 19b/9, 17, 26b/6, 8, 11, 38b/2, 39b/15, 40a/2, 41a/6, 41b/5; y.-i
20b/1.
yer: Yer; kr.; kr. yr.
aryan y.-i 19b/12; maad y.-ine 24b/10; otura y.-ine 34a/10; ufrnu y.-i
15b/2; ufrs y.-i - 2b/15; y.-i 14b/6; y.-inde 34a/11, 35a/11; y.-inden 35a/8; y.-ine
15a/3.
yeil: Yeil.
y. mzy 6b/11.

279

yetyet-: Yetmek, kafi gelmek.


y.-e 8a/14.
ylan: Ylan.
y. 15b/14, 16a/4, 11, 32b/5, 33a/16, 34a/14, 14, 38a/15, 38b/13; arnnda y. ol18a/6, 22a/17; y. derisin 13a/6; y. srdu yaraya 15b/16; y. sr- 2b/17, 3a/1, 15b/12, 15,
16a/2, 4, 30a/4, 30b/3, 13, 35b/3, 37a/13; y. otn 16a/1; y. o- 33a/1, 35a/14, 36a/11,
37a/15; y. yuvasna 15b/17; y.-dan 42b/12; y.- 3a/1, 1, 2, 15b/17, 16a/1, 2, 10, 31a/4; y.u 39b/8.
ylan ba
ba: Ylan ba otu (Dracunculus vulgaris); kr. ylan bua.
y. 16a/3; y. kkin 8b/15; y.-nu kkin 14a/10, 27a/8, 33b/6; y. yapran 5a/1,
24b/3.
ylan bua
bua: Ylan ba otu (Dracunculus vulgaris); kr. ylan ba.
y.-nu yapran 8b/4.
ylduzunya: ?
y. kkin 8b/12; y. otn 8b/14.
yigit: Gen.
y.-lere 43b/16.
your
yourur-: Yourmak.
y.-asn 4a/1, 7b/6, 6, 8a/6, 12b/8, 14b/14, 24a/14, 28a/15; y.-up 5b/7, 12b/14,
27b/1, 3, 29a/10.
yol: Yol.
sidgi y.-nda a dur- 13a/17; sidgi y.-nda a ol- 2b/7.
yuyu-: Ykamak.
azn y.-sa 32a/7; azn y.-ya 36b/2; oat y.-dudan 4a/1; y.-maya 27b/10; y.-ya
34b/14, 39a/13, 40b/3; y.-yasn 4a/8, 4b/4, 7b/4, 14a/15, 20b/9, 21b/12, 23a/11, 28b/1, 2,
6, 6, 29a/9; y.-yup 4a/5, 12a/14, 40b/14.
yuma: Yumuak.
y. 43b/14; y. t- 36b/12, 39a/13; y. et- 31a/4; y. ol- 43b/11.

280

yumatyumat-: Yumuatmak.
y.-a(yumada) 39b/5; y.-ur(yumadur) 36a/6.
yumr: Yumru, ur, kabarck.
yamr y. Eri br 35b/6; y.-ca nesne 2a/4.
yumrca: Yuvarlak, yumru olan; kr. yumruca.
y. 7a/15, 7b/1, 5, 12, 12a/1, 5, 12b/8; y. - 7a/16; y. ol- 7a/13; y.-(yumruca)
7b/4; y.-(yumruca) ol- 12b/6.
yumruca: Yuvarlak, yumru olan; kr. yumrca.
y. 2b/4, 6, 5a/7; y. ol- 2a/3.
yumrulanyumrulan-: Yuvarlak biim almak, toplanmak, yuvarlak hale gelmek; kr. yumurlan-.
y.-sa 10b/6.
yumurda: Yumurta.
y. 20b/11; a avu y.-s arusyla 23b/2; rufadan y. 22b/10; rufudan y. arusn
28a/7; y. an 13b/8; y. ayla 4b/11, 22b/11; y.-nu an 14b/8, 19b/5, 6, 7, 12, 20b/1;
y.-nu ayla 11a/17, 20a/3, 7, 20b/4; y.-nu arusn 20a/17; y.-nu arusyla 15a/13; y.
arus 26b/8; y. arusn 5a/16, 39b/12, 40b/10; y. arusyla 8b/14, 16b/15, 39b/15; y.
arusyla 29a/13, 34b/17.
yumurlanyumurlan-: Bir araya gelmek, toplanmak; kr. yumrulan-.
y.-an renc 12a/5, 7.
yunyun-: Ykanmak; kr. yuyn-, yn-.
y.-madu oyun yin 15b/2, 23a/5, 26b/4; y.-madu mrldur 33b/11; y.-a
31b/17; y.-ca 33b/11.
yuva: Yuva.
arlau y.-sn 23b/13; rmce y.-sn 13b/16; ylan y.-sna 15b/17.
yuvala: Yuvarlak.
y. t- 8a/6.
yuynyuyn-: Ykanmak; kr. yun-, yn-.
y.-a 5a/5.

281

yce: Yksek, yce.


y. dalarda 42b/8.
ykl: Gebe, hamile.
y. ol- 34b/6.
y:
y: Yn.
oyun y.-in 9a/12, 24b/11, 29b/1; oyun y.-iyile 6a/7; avu y.-iyile 14b/8, 20b/2;
yunmadu oyun y.-in 15b/2, 23a/5, 26b/4; ynmedk oyun y.-iyile 24b/9.
ynyn-: Ykanmak; kr. yun-, yuyn-.
y.-medk oyun yiyile 24b/9.
yrek: Yrek, kalp.
y. 23b/17, 29b/11; deve y.-in(yregin) 15b/4; y. arsna 39b/9; y. arsyin
2a/12, 10a/10, 18b/3, 19b/2, 23b/16, 29b/10, 31a/5, 31b/4; y.-de 18a/1; y.-e(yrege)
39a/1; y.-i(yregi) 34b/3; y.-inde(yreginde) 21b/16.
yriyri-: Yrmek.
ii y.-ye 11a/7.
yrtyrt-: Yrtmek, hareket ettirmek, srmek.
ab y.-e(yrde) 37a/9; y.-e(yrde) 11a/15.
yz 1: Yz, yz says.
alt y. drt 1b/1.
yz 2: Yz, surat, beniz.
y. 2a/6, 8a/17, 8b/3; y.-i a eyle- 2a/7, 8b/7; y.-i ar etmegin 19a/16; y.-i ar
eyle- 29a/11; y.-i i- 8b/4; y.-in rengin 39a/15; y.-de 1b/3, 6, 4a/10, 13, 8b/2, 30a/6,
31b/16, 32b/3, 33a/7, 36a/4, 8, 36b/17; y.-e 4a/12, 13, 15, 8b/4, 9, 10, 15, 17a/4, 36a/4,
36b/12; y.-i 8b/1, 10, 29a/3, 31a/4, 40a/4, 9; y.-in 34b/14, 39a/13; y.-inde 13b/7, 17a/4;
y.-ine 29a/12, 33a/8, 36a/6, 8, 39b/4, 40a/9, 42b/11; y.-e 16b/8; y.-ne 25a/5.
yz 3: Yan, taraf, yzey.
boazlaunu i y.-i ar- 7a/11; i yzinden 25a/13.
zc: Ar. Kkrt ile demir bileimlerinden biri, demir slfat.
z.- 34a/17.

282

zafirn: Ar. Safran (Crocus sativus).


z. 6b/16, 9b/17; dglmi z. 27a/11; oturum z.- 13b/9; z.- 4b/11, 7a/10,
13b/8, 15a/13, 27b/3, 34b/2(zafern); z.-la 6a/10, 37a/2.
zamet: Ar. Ar, ac, zorluk.
z. 9b/6; bar z.-iyin 2a/12, 9b/13; bara z.-iyin 33b/14; umma z.-in
43a/11; ura z.-inden 9a/5; ura z.-iyin 2a/10, 11, 9a/11, 9b/3; ala z.-iyin
25a/10; z.-i ol- 10a/8; z.-iyin 19a/7; z. ol- 33b/17.
zametl: Sknt veren, eziyetli, g.
z. ol- 13b/13; z. yaraya 13b/14, 15.
af: Ar. Zayf, gsz.
. dr- 43a/11; . ol- 43a/12, 13, 43b/7.
zil: Ar. Sona eren, devaml olmayan, geen.
al z. ol- 18a/2, 22a/1, 43a/13.
zamn: Ar. Zaman.
z. 10a/9.
zam: Ar. Zamk, akasya, kitre, stleen vb. aalarn kabuklarndan szarak donan,
eriyii yaptrc olarak kullanlan, renksiz veya sar krmzmtrak renkte biimsiz
madde; kr. zam.
kiras aacnu z.-u 6b/12.
zam: Ar. Zamk, akasya, kitre, stleen vb. aalarn kabuklarndan szarak donan,
eriyii yaptrc olarak kullanlan, renksiz veya sar krmzmtrak renkte biimsiz
madde; kr. zam.
erik z.-n(zamn) 25a/16, 25b/6; zeytn aacnu z.-n(zamn) 14a/9; zeytn
z.-n(zamn) 25a/15.
arar: Ar. Zarar.
.-dur 39b/1.
zehir: Far. Zehir.
z. i- 38a/13.

283

zencebl: Ar. Zencefil (Zingiber officinale).


z. 40a/4, 40b/1; z.-i 16a/8.
zerdl: Far. Kays, zerdali (Armeniaca vulgaris).
z. urus 41a/6.
zerna: Far. zern Zrnk, arsenik; kr. zern.
ar z.-(zerna) 25b/1.
zern: Far. Zrnk, arsenik; kr. zerna.
ar z.- 22b/10.
zeyt: Ar. Zeytin, zeytin ya (Olea europea); kr. zeytn.
z. 38a/13; z. ya 5a/9, 13b/17, 19b/16, 23b/12, 36a/15, 36b/3, 8, 37a/1, 40a/1,
41a/6, 13; z. yan 3b/2, 11, 10a/3, 11a/11, 12a/11, 23a/9, 26b/5, 38b/10; z. yana
3a/16, 15b/3, 34a/10; z. yan 11a/15; z. yayla 4a/4, 11, 5b/4, 8, 10, 11, 13, 9a/11,
9b/6, 7, 14, 11a/14, 11b/7, 12b/1, 3, 7, 13a/2, 4, 5, 9, 14a/7, 8, 14, 14b/3, 5, 17, 15a/7,
15b/8, 16a/13, 16b/8, 20a/9, 21a/4, 14, 22a/16, 22b/3, 23a/4, 14, 23b/13, 24b/9, 26a/6,
27a/3, 29a/2, 29b/1, 8, 33a/8, 33b/1, 34a/1, 5, 12, 34b/9, 35b/13, 39b/3, 41a/5, 43a/9; z.
yayla 41b/1; z. yalar 19b/15.
zeytn: Ar. Zeytin (Olea europea); kr. zeyt.
z. 21b/8; ara z.- 6a/12; ur z.- 27b/4; yaban. z. yapran 29a/3; yaban. z.-
yapran 33a/2; yaban z. ya 30b/8; yaban z. yan 36a/5; yaban z.- yapran 6a/4,
12a/6, 24b/5; yaban z.-u yapran 3b/4; z. aacnu yapran 7a/6; z. aacnu zamn
14a/9; z. ekirdegin 32a/10; z. yayla 23a/10; z. yapran 6b/7, 20b/7, 25a/3; z.
yapran uyn 20b/14; z. zamn 25a/15.
: Ar. Darlk, skklk.
. nefes nefes darl 2a/11, 9b/7, 19b/2, 29b/6, 30a/4, 8, 30b/5, 32b/11, 33b/6,
35b/7, 36a/3.
zift:
zift: Ar. Zift.
z. 19b/14, 23a/8, 28b/3, 4; z. ya 30b/10, 36b/7; z.-i 6a/7, 14b/17, 19b/8, 16,
23b/5, 28b/2, 5, 36b/7.

284

ikr: Ar. Anma, konuma, syleme.


. t- 17b/4, 20a/6, 29b/13; . ol- 15a/1, 33b/8, 15, 35a/4.
ziyde: Ar. Fazla, ar.
adden z. 18b/7, 24a/16, 30a/2, 32b/2.
zr: Far. Sanc; kabzlk, barsak iltihab; zor.
z. 19a/3, 26b/17; z. gel- 2a/17, 11a/17; z.- ol- 11b/1.
z: Gr. zoxos Adi eek marulu (Sonchus oleraceus).
z. 40a/11; z.-nu kkin 14a/4; z.-y 3b/5, 9a/4, 12b/14, 21a/4, 22a/3, 29a/4.

285

ZEL ADLAR DZN

Ben sril:
sril: Ar. srailoullar.
b.-e 42a/10.
Bur: Hipokrat.
b. ekm 29b/13, 31b/4; b. ekm 1b/1.
Clins: Galen.
c. 1b/1, 5a/7, 11, 5b/8, 7b/9, 14, 16, 8a/4, 9, 11, 8b/3, 5, 7, 11, 17, 9a/9,
11a/12; c. ekm 4a/5, 10, 15, 17, 4b/1, 5a/1, 3, 5b/1.
Muammedi Muaf: Hz. Muhammed.
m.-ya 42a/10.
Millet: Millet.
m. 1b/1; m. ekm 17b/4, 19b/3.

286

SONU

Env- Emrz, eitli hastalklar, bedensel rahatszlklar, bunlar iin sunulan


tedavi nerileri, hastalklarn tedavisinde kullanlan bitkisel yalarn elde edilme
yntemleri ve son olarak doayla ilgili eitli inanlarn yer ald bir metindir.

Metnin balca dil zellikleri yle zetlenebilir.

Metinde, yazmda ok tutarl davranlmad grlmektedir. Ayn szcn


metnin eitli yerlerinde farkl yazmlarna rastlanmaktadr.

Kalnlk-incelik uyumunun gereklemi olduu sylenebilir. Yalnzca -ken, n ve -ki ekleri nedeniyle bu uyumun bozulabildii grlmektedir.

Dzlk-yuvarlaklk

uyumu,

szck

kknn

yuvarlak

olduu

baz

durumlarda ve birtakm eklerin uyuma girmeden tek ekilli kullanlmas nedeniyle


oturmu durumda deildir.

Ettirgenlik eki -dUr- genellikle yuvarlak nll yazlrken birka rnekte dz


nll (-dIr-) yazmna rastlanmaktadr. Yine addan olumlu sfat yapan -lU ekinin
birka rnekte dz nll biimiyle getii grlmektedir. Orta eki olan -dUk tek
rnekte dz nll olarak yazlmtr. Ula eklerinden -U tek yerde ve -Up ise birka
szckte dz nll olarak yazlmtr. Eylemden ad yapma eki olan -UK, metinde
yuvarlak

nll

yazlmakla

beraber,

birka

rnekte

dz

nll

ekline

rastlanmaktadr.

Emir ekimi 3. tekil kii eki olan -sUn, I. ve II. tekil ve oul kii iyelik
ekleri, ilgi eki, geni zaman eki -Ur, geni zaman ortac eki -Ur, ettirgenlik eki olan
-Ur-, addan olumsuz sfat yapan -sUz ve bildirme eki olan -dUr eklerinin metinde
srekli olarak yuvarlak nll yazld grlmektedir.

287

Metinde srekli olarak dz nll yazlan ekler unlardr: Ula eki olan -IcAk
ve -IncA; aitlik eki -ki; gemi zaman ve orta eki -mI; 3. tekil kii iyelik eki +sI;
grlen gemi zaman eki -dI; sra bildiren +ncI eki ve soru eki -mI.

Metinde istek ekiminde II. tekil kii eki -sIn olarak gemektedir. Ancak bir
rnekte bu ekin -sun eklinde yuvarlak nll yazld grlmektedir. Belirtme eki
+I ve birliktelik eki +IlA srekli dz nll yazldklar halde her ikisinin de tek
rnekte yuvarlak nll yazmlar sz konusudur.

-dUK orta eki metin ierisinde bal bana orta grevinde yer almamakta
daha ok adlam biimde kullanlmaktadr. Bu orta eki olumsuz taban zerine
gelerek oluturduu -mAdUK yapsyla metinde yer almaktadr.

3. tekil kii adl srekli olarak ol eklindedir, o eklinde kullanm sz


konusu deildir.

Szck bandaki t sesinin tmllemesi konusunda bir tutarllk yoktur.


ounlukla tmllemi olduu grlmekle beraber tmszln koruduu
rnekler de mevcuttur. Kimi szckte ise hem tli hem de dli yazmlara
rastlanmaktadr.

Metinde i seste tmlleme yerlemi bir kuraldr. Fakat, birka szcn


sonundaki tmsz nszn, zerine nlyle balayan ek aldnda kimi zaman
tmlletii, kimi zaman ise tmszln koruduu grlmektedir.

Trkiye Trkesinde tmszlemi olan kimi nses bsinin metinde


tmlln koruduu grlmektedir. Ayrca kimi rnekte nseste hem bli ve
hem de pli yazmlara rastlanmaktadr.

288

Kelime sonu ve ortasndaki g>v deiiminde metin iinde iki ayr tutum
bulunmaktadr. Metindeki baz szcklerde, Trkiye Trkesinde g>v deiimi
gereklemi szcklerle rtme grlrken bazsnda ise Trkiye Trkesinde
tamamen vye dnm olan glerin korunduu grlmektedir. Bir rnekte ise
Trkiye Trkesinde li kullanm olan szcn gnmz azlarnda yer
alabildii ekliyle vli kullanld (ovu 21b/6, ovududan 12b/7) grlmektedir.

Trkiye Trkesinde sadece azlarda gerekleen, yaz dilinde olmayan,


Eski Anadolu Trkesinde ise ska grlen szclamann metinde rnekleri
bulunmaktadr. Fakat bu deimez bir kural eklinde ilememektedir. Ayn szcn
hem hem de ile yazlm ekillerine rastlanabilmektedir.

Metinde deimez bir kural eklinde ileyen vurgusuz orta hece dmesinin
birka rnekte gereklemedii grlmektedir.

Metinde n seste nl tremesine yalnzca bir rnekte rastlanmaktadr. nsz


ikizlemesinin ise iki rnekte gerekletii grlmektedir.

d ~ alternans iki rnekte kendini gstermektedir (kd 6b/3 ~ k


7b/2/yd 36b/5 ~ y 6b/3).

Trkiye Trkesinde azlarda gerekleen gmenin metinde tek rneine


rastlanmaktadr.

Ad durum eklerinde Trkiye Trkesinden ayrlan belirgin farkllklar


olmad grlmektedir. Belirtme durumu iin metinde yaygn olarak kullanlan
3.tekil kii iyelii zerine +n ekinin eklenmesiyle kurulan yap en belirgin farkllk
olarak gze arpmaktadr. Metinde belirtme ifadesi salanrken Trkiye Trkesinde
kullanlan iyelik+zamir nsi+I yapsna da yer verildii grlmektedir.

289

ncelenen metinde yer alan at eklerinin Trkiye Trkesinde yer alan at


ekleriyle byk bir farkllk gstermedii sylenebilir. Eski Trkede daha yaygn
olarak kullanlan bir ettirgenlik eki olan, Eski Anadolu Trkesinde ise pek az
szckte yaad grlen -Uz- ekinin incelenen metinde tek bir rneine (dtzesin
16b/1) rastlanmaktadr.

Eylemden eylem yapma eki olan -Uz- ile dier bir eylemden eylem yapma
eki olan -Ur- eklerinin birbiri ardnca eylem kkne eklenmesiyle oluan ve
gnmz Trkesinin yaz dilinde kalplam olarak sadece bir rnei (emzir-)
bulunan -zUr- ekinin metinde tek rneine rastlanmaktadr (damzura 6a/11).

Metinde yer alan birleik eylemler daha ok ol-, t-, eyle- yardmc
eylemleriyle oluturulmutur. Bunlarn yannda bul-, etdr-, gel- ve vr- yardmc
eylemleriyle kurulanlar da mevcuttur.

Metin, hastalklar ve onlar tedavi iin nerilen reete niteliindeki ilalar,


karmlar vs.den sz eden bir eser olduu iin, tedaviye ynelik eylemlerin
ifadesinde daha ok neri slubunun kullanlmasna bal olarak metindeki baskn
ekim, istek ekimidir. stek ekimi metinde farkl zaman ve anlam ifadeleriyle
kullanlabilmektedir. Bunlar arasnda geni zaman, gelecek zaman, gereklilik, emir
ve art ifadeleri saylabilir. Metin, konusuna bal olarak genellikle bir tavsiye ifadesi
ierdii iin bu ekim youn olarak kullanlmaktadr. Bu ekimi kullanm skl
asndan art, emir ve geni zaman ekimleri izlemektedir. Grlen ve anlatlan
gemi zamanla ilgili sadece birer rnek bulunmaktadr. Metnin konusu gerei btn
kiilere gre ekime rastlanmamaktadr, rnekler sadece 2./3. tekil ve oul kiilerle
snrldr.

Gelecek zaman ve imdiki zaman ifade eden zel birer ek yoktur.

290

Emir II. tekil kii ekimi gnmzde olduu gibi eksiz yaplmaktadr. II.
oul kii ekiminde - eki kullanlrken, III. tekil kii ekiminde ise gnmzde
kullanlan ekin yuvarlak nll ekli olan -sUn ekinin kullanld grlmektedir.

Dilek-art ekiminde de btn kiilere gre ekim yoktur, sadece II. ve III.
tekil ile III. oul kii ekimi bulunmaktadr. Bu ekim, metinde oka kullanlan
ekimlerden birisidir. Trkiye Trkesinde koul/sonu ilikisi tayan cmlelerin
oluturulmasnda kullanlan bu ekim metinde de ayn ifadeyle yaygn bir ekilde yer
almaktadr. Bu yzden tercih edilen ekimlerden birisi olmaktadr.

Metinde gereklilik ifadesi tayan bir ek bulunmamakta fakat, gereklilik


ifadesi tayan yaplar bulunmaktadr. Bu yaplar, gerekdr ki, -mAk gerek ve
olsa gerekdr.yaplardr.

ncelenen metin iin oluturulan dizinde, ayn anlamda olduu halde kk


fonetik farkllklar nedeniyle madde ba yaplan szcklerle kkeni bilinmeyen
birka szck hari tutulduunda toplam 1236 madde ba szck bulunduu
grlmektedir. Bunlardan 753 Trke, 207i Arapa, 114 Farsa, 90 Rumca ve
10 tanesi Latince szcklerdir. Ayrca 62ye yakn Greke (Eski Yunanca) olduu
tahmin edilen szck vardr. Kullanlan Arapa ve Farsa szcklerin de gnmzde
kullandmz, bilinen szckler olduu dikkati ekmektedir. Eser ar anlalmaz bir
dile sahip deildir. Dikkate deer olan, Rumca szcklerin saysnn okluudur.

291

KAYNAKA

ADIVAR, Adnan
1970

Osmanl Trklerinde lim. stanbul: Remzi Kitabevi.

1994

Ana Britannica. Galenos. stanbul: XIII.

1994

Ana Britannica. Hippokrates. stanbul: XV.

BAYTOP, Turhan
1997

Trke Bitki Adlar Szl. Ankara: Trk Dil Kurumu Yaynlar.

CANPOLAT, M. ve Z. NLER
2007

Edviye-i Mfrede (Metin-Szlk). Ankara: Trk Dil Kurumu Yaynlar.

CLAUSON, Sir Gerard


1972

An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth-Century Turkish. Oxford.

DEVELLOLU, Ferit
1999

Osmanlca-Trke Ansiklopedik Lgat. Ankara: Aydn Kitabevi, 16. Bask.

ERGN, Muharrem
1998

Trk Dil Bilgisi. stanbul: Bayrak.

GLSEVN, G. ve E. BOZ
2004

Eski Anadolu Trkesi. Ankara: Gazi Kitabevi.

292

KAHYA, Esin
2000

bn-i Sn El-Knn Fit-Tbb kinci Kitap. Ankara: Atatrk Kltr Merkezi

Bakanl Yaynlar.

NANYAN, Sevan
2007

ada Trkenin Etimolojik Szl. stanbul: Adam Yaynlar, 3. Bask.

NLER, Zafer
1985

Eski Anadolu Trkesi Dneminde Yazlm ki Tp Kitabnda Yer Alan

Salk Bilgisi Terimleri Trk Dili ve Aratrmalar Yll Belleten, 87-130.

1988

XIV-IV. Yzyl Trke Tp Kitaplarndaki Bitki Adlar zerine Trk

Dnyas Aratrmalar, 52, 53-63.

1990

Mntehab- ifa 1 (Giri-Metin). Ankara: Trk Dil Kurumu Yaynlar.

1999

Mntehab- ifa 2 (Szlk). stanbul: Simurg Yaynlar.

2000

Revnak- Bustan. Ankara: Trk Dil Kurumu Yaynlar.

SAM, emseddin
1999

Kamus- Trki. stanbul: ar Yaynlar, 7. Bask.

SKALTSA, H.
2001

Ta farmaka stin arhaia Ellada. < http://www.iama.gr/ethno/ethno_wr.html>

(01.06.2009)

STEINGASS, Francis Joseph


1930

Persian-English Dictionary. London.

293

AHN, Hatice
2003

Eski Anadolu Trkesi. Ankara: Aka Yaynlar.

1963-1977

Tarama Szl I-VIII. Ankara: Trk Dil Kurumu Yaynlar.

TMURTA, Faruk Kadri


2005

Eski Trkiye Trkesi. Ankara: Aka Yaynlar, 3. Bask.

1998

Trke Szlk 1-2. Ankara: TDK, 9. Bask.

EK: Metin rnekleri

Anda mungkin juga menyukai