Anda di halaman 1dari 15

UNIVERSIDAD AUTNOMA DEL ESTADO DE HIDALGO

LICENCIATURA DE MDICO CIRUJANO


CIRUGA
Ileostomia
Es la comunicacin ui!"!#ica $% una &a!'% $%l in'%s'ino $%l#a$o (il%on) con
la &a!%$ a*$ominal+ &a!a &%!mi'i! la sali$a al %,'%!io! $% las -%c%s.
El con'%ni$o $i#%s'i/o u% sal% &o! una il%os'om0a su%l% s%! l0ui$o o
s%mil0ui$o+ a$%m1s $% 1ci$o. 2o! lo u% los ci!u3anos cons'!u4%n 5s'os
%s'omas -aci5n$olos so*!%sali! lo su6ci%n'% &a!a u% as0 las -%c%s s%
/i%!'an %n la *olsa 4 no i!!i'%n la &i%l $% al!%$%$o!.
La a*%!'u!a %,'%!io! $% as&%c'o son!osa$o 4 u% &u%$% cam*ia! $% 'ama7o
$u!an'% un 'i%m&o $%s&u5s $% la in'%!/%ncin %s %l %s'oma. Es'% ca!%c% $%
con'!ol /olun'a!io so*!% la %liminacin.
-''&899:::.ma$!i$.o!#9cs9Sa'%lli'%;*lo*col<u!l$a'a=*lo*-%a$%!<a&&lica'ion
>?@&$A=*lo*B%4<i$=*lo*'a*l%<Mun#oClo*s=*lo*:-%!%<D?E?FGHDIFGJJ=
ss*ina!4<'!u%
Una il%os'om0a %s una a*%!'u!a %n la *a!!i#a (&a!%$ a*$ominal) u% s% -ac%
m%$ian'% una ci!u#0a. El %,'!%mo $%l 0l%on (la &o!cin *a3a $%l in'%s'ino
$%l#a$o) %s '!a0$o a '!a/5s $% %s'a a*%!'u!a &a!a Ao!ma! un %s'oma+
usualm%n'% %n %l la$o inA%!io! $%!%c-o $%l a*$om%n.
Cuan$o us'%$ mi!a su %s'oma+ lo u% !%alm%n'% %s'1 /i%n$o %s %l
!%/%s'imi%n'o in'%!no (la mucosa) $%l in'%s'ino $%l#a$o+ %l cual luc% muc-o
como %l !%/%s'imi%n'o in'%!no $% su m%3illa. El %s'oma s% /%!1 $% colo! !osa
o !o3o. Es'% !%/%s'imi%n'o %s 'i*io 4 -"m%$o+ 4 s%#!%#a &%u%7as
can'i$a$%s $% mucosi$a$. 2oco $%s&u5s $% la ci!u#0a %l 'ama7o $%l %s'oma
s% !%$uci!1. La Ao!ma $%l %s'oma s%!1 %n'!% !%$on$a 4 o/ala$a. 2u%$% u%
al#unos %s'omas so*!%sal#an un &oco+ mi%n'!as u% o'!os &u%$% u%
u%$%n %m&a!%3a$os con la &i%l.
A $iA%!%ncia $%l ano+ %l %s'oma no 'i%n% /1l/ula o m"sculo $% ci%!!%+ %s'o
si#ni6ca u% us'%$ no &o$!1 con'!ola! %l &aso $% la ma'%!ia A%cal u%
&!o/i%n% $%l %s'oma. No -a4 '%!minacion%s n%!/iosas %n %l %s'omaK &o! lo
u% %l %s'oma %n s0 no $u%l% ni incomo$a.
2o! lo #%n%!al+ %l colon (in'%s'ino #!u%so) 4 %l !%c'o (la &a!'% inA%!io! $%l
colon $on$% s% acumula la ma'%!ia A%cal -as'a u% sal% $%l cu%!&o a '!a/5s
$%l ano) s% %,'i!&an como &a!'% $% %s'a ci!u#0a (lo u% s% llama col%c'om0a).
Es'o si#ni6ca u% las Auncion%s no!mal%s $%l colon 4 $%l !%c'o 4a no %,is'%n.
Al#unas /%c%s slo s% %,'i!&a una s%ccin $%l colon 4 $%l !%c'o.
-''&899:::.canc%!.o!#9%s&anol9s%!/icios9'!a'ami%n'os4%A%c'oss%cun$a!ios9%A
%c'oss%cun$a!ios6sicos9A!a#m%n'a$o9il%os'omiaLunaL#uiaL:-a'LisLil%os'om4
D%s&u5s $% u% %l colon 4 %l !%c'o s% %,'i!&an o s% $%!i/an+ los &!o$uc'os $%
$%s%c-o $% la $i#%s'in 4a no sal%n $%l cu%!&o a '!a/5s $%l !%c'o 4 $%l ano.
A-o!a %l con'%ni$o $i#%s'i/o sal$!1 $%l cu%!&o a '!a/5s $%l %s'oma. El
$!%na3% s% !%col%c'a %n una *olsa u% s% a$-i%!% %n la &i%l u% ci!cun$a %l
%s'oma. La *olsa s% l% a3us'a &%!sonalm%n'%. s'a &u%$% usa!s% a 'o$as
-o!as 4 /acia!s% como s%a n%c%sa!io. La ma'%!ia A%cal u% sal% $% la
il%os'om0a s%!1 l0ui$a o &as'osa+ $%&%n$i%n$o $% lo u% coma+ $% las
m%$icinas u% 'om% 4 $% o'!os Aac'o!%s. Como la sali$a $% la ma'%!ia A%cal
%s cons'an'%+ n%c%si'a!1 /acia! la *olsa $% cinco a oc-o /%c%s al $0a.
UNIVERSIDAD AUTNOMA DEL ESTADO DE HIDALGO
LICENCIATURA DE MDICO CIRUJANO
CIRUGA
La &!inci&al Auncin $%l in'%s'ino $%l#a$o %s a*so!*%! los nu'!i%n'%s 4 %l
a#ua $% lo u% us'%$ in#i%!%. S% li*%!an %nMimas (u0micos u% &!o$uc% %l
o!#anismo &a!a $%scom&on%! los alim%n'os) -acia %l in'%s'ino $%l#a$o &a!a
u% A!accion%n los alim%n'os %n &a!'0culas &%u%7as+ a 6n $% u% las
&!o'%0nas+ ca!*o-i$!a'os+ #!asas+ /i'aminas 4 min%!al%s &u%$an %n'!a! %n %l
cu%!&o. La ma'%!ia A%cal u% sal% &o! la il%os'om0a 'am*i5n con'i%n% %s'as
%nMimas 4 5s'as &u%$%n i!!i'a! la &i%l.
An'%c%n'%s -is'!icos
La $%!i/acin $al %,'%!io! $% la co!'!i%n'% i'%s'inal %s una '5cnica ui!"!#ica
*1sica %n %l '!ac'o $i#%s'i/o. La cons'!uccin $% un %s'oma in'%s'inal
&!o*a*l%mn'% Au% una $% las &!im%!as in'%!/%ncion%s %A%c'ua$as so*!% %l
in'%s'ino. Es mu4 &osi*l% u% los &!im%!os %s'omas consis'i%!an %n 6s'ulas
A%cla%s &o! -%!i$as $% la #u%!!a+ '!auma+ -%!nias inca!c%!a$as+ a'!%sia
ano!%c'al u o*s'!uccin in'%s'inal. Es'a in'%!/%ncin ui!"!#ica &a!a %l ali/io
$% la o*s'!uccin Au% $%sc!i'a &o! 2!a,1#o!as $% Cos (NIJLN??) a.c. %n
'i%m&os $% A!is''%l%s+ &o! lo u% Au% %l inicia$o! $%l '!a'ami%n'o
ui!"!#ico$% la o*s'!uccin o '!auma in'%s'inal%s. 2!ac'ica*a A0s'ulas
%n'%!ocu'1n%as m%$ian'% &iuncin &%!cu'1n%aK las !%aliMa*a con un -i%!!o
can$%n'%+ con %l 6n $% Ao!ma! una A0s'ula in'%s'inal+ %s&%cialm%n'% %n %l
%0l%on. Los !%sul'a$os $% %s'as in'%!/%ncion%s no Au%!on $%sc!i'os. Con %l
&aso $%l 'i%m&o s% &u$o com&!o*a! u% l% su&%!/i/i%ncia '!as %s'as
in'%!/%ncion%s %!a &osi*l%+ 4 %n %s&%cial las $% colon+ u% no $a*an
'!as'o!nos m%'a*licos #!a/%s+ a$%m1s $% u% un *u%n n"m%!o $% %llas
c%!!a*an %s&on'1n%am%n'%. No s% s% %ncu%n'!an !%A%!%ncias so*!% %l '%ma
%n los si#ui%n'%s DI si#los+ -as'a u% T-%o&-!as'us Com*as'us /on
Ho-%n-%im+ llama$o 2a!ac%lso (DJODLDGJD)+ s% $%cla!P con/%nci$o $%
%%s'&os anos a!'i6cial%s A!%n'% a cualui%! o'!a '5cnica $% mani&ula/cin $%
las asas in'%s'inal%s l%siona$as.
En DFDE+ Li''!5 !%com%n$ la &!1c'ica sis'%m1'ica $% c%cos'om0a in#uinal
'!ans&%!i'o%nal %n 'o$os los &aci%n'%s con ano im&%!Ao!a$o. l su#i!i+ al
mom%n'o $% -ac%! un %,man%n&os' mo!'%m $% un in$i/i$uo u% -a*0a
mu%!'o &o! ano im&%!Ao!a$o+ u% $%*ia s%! n%c%sa!io ll%/a! %l in'%s'ino a la
su&%!6ci% $%l cu%!&o u% nunca c%!!a!a+ &%!o Aunciona!ia como un ano. As0
naci %l conc%&'o $% ano a!'i6cisal. En DFFH+ un ci!u3ano A!anc%s llama$o
2illo!%+ !%&o!' %l caso $% una mu3%! con un ca!cinoma o*s'!uc'i/o s$%
si#moi$%s+ a la u% a&lic %s'os &!ici&iosK lo !%l%/an'% $% %s'% caso %s u% la
&aci%n'% Aall%ci ?I $0as $%s&u5s $% la in'%!/%ncin ui!"!u#ica a
cons%cu%ncia $% n%c!osis &!o$uci$a &o! %l m%!cu!io !%'%ni$o %n %l %in'%s'ino
$%l#a$o sumis'!a$o &a!a la,a!la. La &!im%!a colos'om0a in#uinal $%l la$o
iMui%!$o s% a'!i*u4% a Du!%' %n DFON+ &a!a '!a'a! un ano im&%!Ao!a$o $% un
ni7o u% so*!%/i/i -as'a los JG a7os $% %$a$. En'!% los conc%&'os inicial%s
$% Du!%' 6#u!a*a lla im&o!'ancia $% coloca! una su'u!a a '!a/5s $%l
m%socolon &a!a sos'%n%! %l in'%s'ino 4 %/i'a! u% !s% !%'!ai3%!a. Es'%
conc%&'o si#u% si%n$o /i#%n'% -as'a la A%c-a+ %s&%cialm%n'% cuan$o s%
'!a'a $% os'om0a %n asa.
La &!im%!a colos'omia '!ans/%!sa $ocum%n'a*a s% ac!%$i'a a @in%+ ui%n la
%A%c'u %n DFOF %n G5no/a. %l $%scom&!imi %,i'an$os% una o*s'!uccin
&o! c1nc%! !%c'al+ %,'!a4%n$o un asa $% in'%s'ino 4 su'u!an$o %l m%s%n'%!io
a la &i%l. Inicilm%n'% c!%4 u% -a*0a %,'%!io!iMa$o un asa $%Bl il%o + &%!o
UNIVERSIDAD AUTNOMA DEL ESTADO DE HIDALGO
LICENCIATURA DE MDICO CIRUJANO
CIRUGA
'!%s m%s%s $%s&u5s+ %n la au'o&sia s% $%mos'! u% lo -a*0a %,'%!io!iMa$o
%!a %l colon '!ans/%!so.
A &a!'i! $% %n'onc%s+ la colos'omia '!ans/%!sa s% in$ic &a!a '!a'a! o'!os
&!o*l%mas8 $%scom&!%sin $%l in'%s'ino $ila'a$o+ $%!i/acin $% la co!!i%n'%
A%cal 4 $%sAuncionaliMacin $%l colon $is'al. Con$icion%s %s&%ci6cas %n las
u% la colos'omia '%m&o!al %n asa 3u%#a un &a&%l c!0'ico son8 %nA%!m%$a$
$% Hi!sc-s&!un#+ '!auma !%c'al+ ano im&%!Ao!a$o+ o*s'!uccin in'%s'inal
$is'al4 !%&a!acin $% A0s'ula con !%cons'!uccin $%l %sA0n'%! %n /a!ios
'i%m&os.
J%an Qul%ma Amussa' (DFOHLDIGG)+ m5$ico A!anc5s+ mi%m*!%o $% la
im&%!ial Aca$%mia $% M%$icina 4 Ca*all%!o $% la L%#ion $% Hono!+ Au%
&!ol06co %sc!i'o! 4 con'!i*u' %,'%nsman%'% %n /a!ias 1!%as $% la li'%!a'u!a 4
$% la m%$icina+ 4 %s consi$%!a$&o unos $% los ci!u3anos m1s in#%niosos %
inno/a$o!%s $% su 'i%m&o. En DING+ &u*lic una '5cnica %,&%!im%n'al $%
anas'omosis in'%s'inal. En %sa %&oca+ &!%/ia a la an'is%&sia+ la la&a!o'om0a
%!a una ci!u#0a mu4 '%mi$a &o! %l al'o in$ici% $% com&licacion%s + %n'!%
%llas la &%!i'oni'is. Con *as% %n los %s'ui$os ana'micos $% Callas%n 4
*uscna$o una /0a %,'!a&%!i'on%al+ &un*lic %n DINO la Ao!ma $% %,'%!io!iMa!
4 a*!i! %l colon si#moi$%s %n la !%#in lum*a! iMui%!$a sin a*o!$a! la
ca/i$a$ a*$ominal+ %/i'an$o la con'aminacin '!ans&%!i'on%al &o! un
%s'oma in#uinalK %l a!'iculo lo in'i'iul8 no'as so*!% la &osi*l% cons'!uccin
$% un ano a!'i6cial %n la !%#in lum*a! sin %n'!a! a la ca/i$a$ &%!i'on%al.
@inalm%n'%+ Amuss'a !%&o!' ?O &aci%n'%s con colos'omiaK 'o$sos %llos
%,'%!io!iMa!$os %n la !%#iun lum*a! iMui%!$a+ ?D &o! ano im&%!A%co!a$o.
D% los ?O &aci%n'%s+ ?E mu!i%!on &o! &%!i'oni'is+ G &o! o'!as causas 4 slo J
so*!%/i/i%!on.
La ci!u#0a %,&%!im%n' un %n%o!m% $%sa!!olla a m%$i$a$os $%l si#lo RIR8
%m&%Ma*a 'am*i5n a su!#i! una m%$icina '%!ica+ al m%nos %n @!ancia.
En DI?I Du&u4'!%n (DFFFLDING) 3un'o con Von MiBulicM+ $%sc!i*i /a!ios
mo$%los $% %n'%!o'omos. A$%m1s+ &!o&uso la c%cos'omia %,'!a&%!i'on%al
como una al'%!na'i/a $% $%!i/acin in'%s'inal+ Au% a*an$ona$a. 2o! %s'%
mo'i/o %l m5'o$o $% Amussa' si#ui si%n$o %l $% %l%ccin.
La &!im%!a il%os'omia acom&a7a$a $% !%s%ccin $%l colon $%!%c-o &o!
c1nc%! Au% !%aliMa$a %n DIFO &o! Caum %n Al%mania. El &aci%n'% so*!%/i/i
a la il%os'omia+ &%!o mu!i &o! com&licacion%s %n una s%#un$a o&%!acin
&o! la !%s%ccin $%l ca!cinoma &!ima!io con anas'omosis il%oclica. La
il%os'omia %m&%M a &!ac'ica!s% con m1s A!%cu%ncia $%*i$o a la Aalla $% la
c%cos'omia 4 a&%n$icos'omia+ %n &aci%n'%s con coli'is ulc%!osa.
En DIID+ Sc-i'inin#%! $%sc!i*i la c!%acin $% una colos'omia T%!minal 4 un
mu7on $is'al su'u!a$o. Asi mismo+ %n DIFO 4 DIIE+ Guss%n*au%! $%sc!i*%
una o&%!acin $% c1nc%! $% !%c'o cons'!u4%n$o una colos'omia T%!minal con
ci%!!% %,'%!no su&%!io! $%l mu7o !%c'al+ %s'as o&%!acion%s son las
&!%cu!so!as $%l &!oc%$imi%n'o $% H%n!i Ha!'man $%sc!i'o %n DO?N. La '5cnia
$% colos'omia %n asa sos'%ni$a &o! 'u*o Au% in'!o$uci$a &o! Sa!%n Ma4$i %n
DIIJ 4 m1s $%'alla$am%n'% %n DIII. La inno/acin Au% %,'%!io!iMa! un asa
sos'%ni$a %n su m%s%n'%!io+ inicialm%n'% &o! una #asa con 4o$oAo!mo+ -ul%
$% la In$ia o &luma $% #anso+ 4 &os'%!io!m%n'% sus'i'ui$a &o! un 'u*o $%
c!is'al o un $ila'a$o! $% H%#a!+ con o*3%'o $% %/i'a! la !%'!accin $%l asa. En
%s% mismo a7o+ Ma4$l in'%n' $%sa!!olla! un %sA0n'%! &a!a colos'omia+ u%
inclu4 incision%s muscula!%s &a!a s%&a!a! sus 6*!as+ 'o!sin $%l %s'oma+
&licacin $% $%l musculo ci!cula! $% la ca&a muscula! $%l colonn+ %sA0n'%!%s
$% los musculos !%c'os $%l a*$om%n 4 %l uso $% la /1l/ula il%oc%cal %n
&osicin in/%s'i$a.
UNIVERSIDAD AUTNOMA DEL ESTADO DE HIDALGO
LICENCIATURA DE MDICO CIRUJANO
CIRUGA
O'!os usa!on 'un%liMacin $%l %s'oma a '!a/5s $% la &a!%$ a*$ominal con
&!%sin %,'%!na o $%sa!!olla!on un 'u*o $% in3%!'o cu'1n%o acc%si*l% a
com&!%sin o $o*l%M. A Ma4$l 'am*i5n s% l% consi$%!a como %l &!im%!
ci!u3ano u% &!ac'ic una !%s%ccin $% un ca!cinoma $% colon con
il%so'omia+ $% la u% so*!%/i/i 4 s% !%cu&%! 'o'alm%n'% %l &aci%n'%.
En DIIF+ Allin#-am !%aliM s%is colos'om0as in#uinal%s 4 conclu4 u% los
!%sul'a$os $% %s'a o&%!acin %!an su&%!io!%s a las lum*a!%s.
A &!icinic&ios $%l si#lo RR+ los ci!u3anos 4a con'a*an con am&lios
conocimi%n'os so*!% la ana'om0a 4 6siolo#0a $%l cu%!&o -umano. En DOEI+
E!n%s' Mil%s $%sa!!oll los c!i'%!ios $% la !%s%ccin a*$omino&%!in%al '!as un
an1lisis $% las !aMon%s $%l A!acaso $% los m5'o$os &!%/ios. Es'a o&%!acin
si#ni6c una nu%/a %!a ui!"!#ica. La colos'omia T%!minal 4 %n asa
$%!i/a'i/a+ como Au% $%sc!i'a &o! Mil%s+ Ti'M%l+ Ma$%l %n'!% o'!os+ -a si$o
&!ac'ica$a+ -as'a la ac'uali$a$+ &o! mil%s $% ci!u3anos %n 'o$o %l mun$o.
ERn DOEN+ Sc-loU%! consi$%! u% al#unos 'umo!%s+ clasi6ca$os
inicialm%n'% como ino&%!a*l%s+ &o$!0an s%! !%s%ca*l%s m%$ian'% la
Ao!macin $% una colos'om0a. A 5l s% l% !%conoc% la colos'om0a %n '!%s
'i%m&os.
En DOD?+ las il%os'om0as s% $!%na*an &o! m%$io $% un ca'5'%!+ %l %s'oma
&!o'uia $% G a F cm 4 no s% ma$u!a*a. La il%os'om0a as0 cons'!ui$a causa*a
#!an inVamacin $% la s%!osa+ cica'!iMacin 4 %s'%nosis.
S% a'!i*u4% a Da/i$ Ho:a!$ 2a'%4 la ma$u!acin inm%$ia'a $%l %s'oma+
$%sa!!olla$a a m%$ia$os $%l si#lo &asa$o+ 4 a C!ooB% 4 Tu!n*ull %l u% la
il%os'om0a s% %/i%!'a 4 s% 63% con &un'os $% su'u!a mucocu'1n%os.
2a!a m%3o!a! la cali$a$ $% /i$a $% los &aci%n'%s &o!'a$o!%s $% un %s'oma+
s% %m&%Ma!on a i$%a! m5'o$os %n *usca $% con'in%ncia. En'!% %llas $%s'aca
%l $% Nils SocB+ &!o&u%s'o %n Ao!ma %,&%!im%n'al %n mo$%los con &%!!os %n
DOFJ. La '5cnica s% *asa %n !%s%!/o!io -%c-o con un asa $% 0lio %n Ao!ma $%
U+ cu4o %,'!%mo $is'al s% in/a#ina &a!cialm%n'% &a!a Ao!ma! una %s&%ci% $%
/1l/ulaL&%Mn.
En los a7os DF $%l si#los &asa$o+ s% $%&osi'a*an #!an$%s %s&%!anMas %n %l
ci%!!% ma#n5'ico $%l %s'oma $% E!lan#%m in/%n'a$o &o! @%us'%l 4 H%nnin#
%n DOFG. Consis'i %n un anillo ma#n5'ico u% s% coloca al!%$%$o! $%l
%s'oma *a3o la Aascia cu'1n%a+ c%!!a$o con un $is&osi'i/o %n Ao!ma $%
W-on#oX. Manu%l H%i*lum S-a&i!o im&lan' un *aln $% &l1s'ico inVa*l% %n
%l '%3i$o su*cu'1n%o al!%$%$o! $%l %s'oma. SMinicM $%sc!i*i una &!'%sis
-i$!1ulica con %l mismo o*3%'i/o. 2%!o %s'os &!oc%$imi%n'os no lo#!a!on %l
&!o&si'o u% *usca*an.
La &!im%!a !%s%ccin colnica &o! /0a la&a!osc&ica Au% una -%micol%c'om0a
$%!%c-a !%aliMa$a &o! Mois5s Jaco*s+ %n Miami+ @lo!i$a+ %n 3unio $% DOOE. La
ci!u#0a la &!ac'ic a &%sa! $% no $is&on%! $%l ins'!um%n'al %s&%cialiMa$o con
u% s% cu%n'a %n la ac'uali$a$. D% la misma man%!a+ %l DJ $% No/i%m*!% $%
DOOE+ Jos%&- U$$o &!ac'ic un ci%!!% $% colos'om0a asisi'i$a &o!
la&a!oco&ia. La anas'omosis Au% cons'!ui$a con %n#!a&a$o!a ci!cula!.
G!acias a los conocimi%n'os acumula$os+ los c!i'%!ios &a!a la cons'!uccin
$% una il%os'omia o colos'om0a %s'1n *i%n %s'a*l%ci$os. Es'os %s'omas s%
clasi6can %n '%m&o!al%s o &%!man%n'%s #%n%!alm%n'% %s'1n in$ica$as %n
&aci%n'%s con &a'olo#0a mali#na u% in/oluc!a %l colon o %l !%c'o+ as0 como
%n %nA%m%$a$%s *%ni#nas+ %n las u% no s% con'%m&la a Au'u!o %l ci%!!% $%l
%s'oma+ como %n &!oc'i'is &os!a$iacin+ 6s'ula !%c'o/a#inal+ incon'in%ncia
anal+ %nA%!m%$a$ $i/%!'icula! $%l colon+ '!auma anal+ A0s'ula anal com&l%3a+
%n'!% o'!as.
UNIVERSIDAD AUTNOMA DEL ESTADO DE HIDALGO
LICENCIATURA DE MDICO CIRUJANO
CIRUGA
Las il%os'omias 4 colos'omias &u%$%n s%! %n asa o T%!minal. La &!im%!a %s
'%m&o!al+ &o! lo com"n+ 4 $%&%n$% $% la !aMn &o! la u% s% in$icK su
&!inci&al $%s/%n'a3a %s u% no %s DEE> $%!i/a'i/a. El %s'oma T%!minal %s
&a!'% $% la !%s%ccin a*$omino&%!in%al o $%l &!oc%$imi%n'o $% Ha!'man.
-''&899:::.m%$i#!a&-ic.com9&$As9-L#!al9-#L?EEH9-#EH?3.&$A
Epidemiologia
D% DEF &!oc%$imi%n'os inclui$os+ FN> Au%!on ci%!!% $% il%os'om0as 4 ?F> $%
colos'om0as. La %$a$ &!om%$io Au% $% JH a7os (DJLII). La in$icacin m1s
A!%cu%n'% &a!a la !%aliMacin $%l %s'oma $% man%!a #lo*al Au% la &!o'%ccin
$% la anas'omosis. Los &aci%n'%s con colos'om0a 'u/i%!on un ma4o!
in'%!/alo %n'!% la ci!u#0a inicial 4 %l ci%!!% u% los $% il%os'om0a (DF?.N $0as
/s. D?G.H $0as & < E.EEI). El ci%!!% $%l %s'oma s% !%aliM m%$ian'%
anas'omosis manual (ID.N>) 4 con %n#!a&a$o!a (DO.F>). El 'i%m&o
ui!"!#ico !%&o!'a$o %n %l ci%!!% $% colos'om0a Au% ma4o! al !%&o!'a$o &a!a
ci%!!% $% il%os'om0a (DEI.D min /s. II.N min & < E.EJ). Los &aci%n'%s
som%'i$os a ci%!!% $% colos'om0a !%ui!i%!on la&a!o'om0a m%$ia con m1s
A!%cu%ncia u% los &aci%n'%s con il%os'om0a (?D.J /s. ?.G> & < E.EEJ). La
mo!*ili$a$ $%l ci%!!% $% il%os'om0a Au% $% F.H> 4 &a!a colos'om0a $% DE.N>
(& < NS). El ci%!!% $% colos'om0a &!%s%n' una -os&i'aliMacin m1s
&!olon#a$a (F.F /s. D?.J $0as & lim0'!oA% $% E.EI). No -u*o mo!'ali$a$.
-''&899:::.im*iom%$.com.m,9D9D9a!'iculos.&-&;
m%'-o$<s-o:D%'ail=i$Ya!'iculo<JDNJF=i$Ys%ccion<H=i$Y%3%m&la!<J?N?=
i$Y!%/is'a<?
El sistema digestivo normal
Una il%os'om0a c!%a un cam*io A0sico im&o!'an'% &a!a un &aci%n'%+ &%!o
!%alm%n'% no cam*ia la $i#%s'in $% los alim%n'os ni la u0mica co!&o!al.
2a!a com&!%n$%! cmo Aunciona una il%os'om0a+ %s "'il sa*%! cmo Aunciona
no!malm%n'% %l '!ac'o $i#%s'i/o.
UNIVERSIDAD AUTNOMA DEL ESTADO DE HIDALGO
LICENCIATURA DE MDICO CIRUJANO
CIRUGA
El in'%s'ino $%l#a$o8
El in'%s'ino $%l#a$o %s la s%ccin m1s la!#a $%l '!ac'o $i#%s'i/o. Los
nu'!i%n'%s alim%n'icios son $i#%!i$os 4 a*so!*i$os au0 a m%$i$a u% %l
alim%n'o s% $%s&laMa &o! &%!is'alsis (con'!accion%s muscula!%s &!o#!%si/as
u% $%s&laMan %l alim%n'o a lo la!#o $%l '!ac'o $i#%s'i/o).
El in'%s'ino $%l#a$o mi$% a&!o,ima$am%n'% ?E &i%s (H m%'!os). Consis'% $%
'!%s s%ccion%s8
El $uo$%no (&!im%!a s%ccin) u% 'i%n% una lon#i'u$ $% DE a D? &ul#a$as
(?G.J a NE.J cm) $%s$% la sali$a $%l %s'ma#o.
El 4%4uno (s%#un$a s%ccin) u% 'i%n% una lon#i'u$ $% I a O &i%s (?.J a ?.F
m).
El 0l%on ('%!c%!a s%ccin) u% mi$% al!%$%$o! $% D? &i%s (N.H m) 4 u% s%
con%c'a con %l colon %n %l ci%#o.
El in'%s'ino $%l#a$o s% %ncu%n'!a su%l'am%n'% %n!olla$o $%n'!o $% la
ca/i$a$ a*$ominal.
El in'%s'ino #!u%so o colon8
El in'%s'ino #!u%so ('am*i5n llama$o colon) s% un% al in'%s'ino $%l#a$o %n %l
&un'o $% unin $%l 0l%on 4 %l ci%#o al cos'a$o $%!%c-o $%l cu%!&o. Ti%n% una
lon#i'u$ a&!o,ima$a $% G a H &i%s (D.G a D.I m) 4 consis'% $% las si#ui%n'%s
s%ccion%s8
Ci%#o8 %l &un'o $% %n'!a$a $% los alim%n'os u% -an &asa$o &o! %l in'%s'ino
$%l#a$o 4 u% %n %s% mom%n'o son un l0ui$o al'am%n'% 1ci$o. Con'i%n%
una /1l/ula u% im&i$% u% %l alim%n'o !%#!%s% -acia %l 0l%on.
Colon asc%n$%n'%8 %l con'%ni$o %s un l0ui$o 1ci$o. Es'a s%ccin s%
%ncu%n'!a so*!% %l cos'a$o $%!%c-o $%l cu%!&o.
Colon '!ans/%!so8 %l con'%ni$o %s un l0ui$o m%nos 1ci$o. Es'a s%ccin s%
&!olon#a $% la$o a la$o a '!a/5s $%l a*$om%n.
UNIVERSIDAD AUTNOMA DEL ESTADO DE HIDALGO
LICENCIATURA DE MDICO CIRUJANO
CIRUGA
Colon $%sc%n$%n'% o si#moi$%o8 %l con'%ni$o a$ui%!% m1s Ao!ma. Es'a
s%ccin s% %,'i%n$% -acia a*a3o %n %l la$o $%!%c-o $%l cu%!&o -as'a %l
!%c'o.
Las Auncion%s &!inci&al%s $%l colon %s la a*so!cin $% a#ua 4 %l%c'!oli'os
(sal%s 4 min%!al%s u% %l cu%!&o n%c%si'a+ como %l so$io+ %l calcio 4 %l
&o'asio)+ mo/iliMa! la ma'%!ia A%cal 4 almac%na! los $%s%c-os -as'a u%
s%an %,&ulsa$os $%l cu%!&o.
El !%c'o 4 %l ano
Las $os s%ccion%s 6nal%s $%l '!ac'o $i#%s'i/o son %l !%c'o 4 %l ano. Las
con%,ion%s %s&%cial%s $% los n%!/ios u% /an al c%!%*!o nos a/isan %l
mom%n'o %n u% la ma'%!ia A%cal ll%#a a %s'a s%ccin. Cuan$o la ma'%!ia
A%cal %n'!a al !%c'o+ s%n'imos la n%c%si$a$ $% %/acua!. El %sA0n'%!+ un
m"sculo anal+ %s como una /1l/ula u% nos &%!mi'% con'!ola! %s'a
n%c%si$a$. A $iA%!%ncia $%l !%s'o $%l '!ac'o $i#%s'i/o+ %l %sA0n'%! s% ci%!!a
(con'!a%) o s% a*!% (!%la3a) a nu%s'!a /olun'a$ &a!a u% la ma'%!ia A%cal
sal#a $%l cu%!&o.
-''&899:::.canc%!.o!#9%s&anol9s%!/icios9'!a'ami%n'os4%A%c'oss%cun$a!ios9%A
%c'oss%cun$a!ios6sicos9A!a#m%n'a$o9il%os'omiaLunaL#uiaLno!malL$i#%s'i/%L
s4s'%m
In$icacion%s
Las in$icacion%s &a!a %A%c'ua! una il%os'om0a &%!man%n'% -an i$o %n A!anca
$isminucin %n la ac'uali$a$+ &aci%n'%s con coli'is ulc%!osa 4 &oli&osis
Aamilia! $% colon %n la ac'uali$a$ s% !%su%l/%n %A%c'uan$o !%s%!/o!ios
il%al%s con anas'omosis il%oanal%s. Lo -a*i'ual %s u% %s'os &aci%n'%s
!%ui%!an $% una il%os'om0a '%m&o!al mi%n'!as %l !%s%!/o!io s% acomo$% 4
cica'!ic% %n la ca/i$a$ &%l/iana+ En #%n%!al %n %s'os casos s% cons'!u4% una
il%os'om0a %n asa+ u% !%ui%!% $% una ci!u#0a local &a!a !%cons'!ui! %l
'!ansi'o. (I) s%manas $%s&u5s $% cons'!ui$a. La il%os'om0a %n asa $% A1cil
cons'!uccin+ s% %,'!a% un asa $% in'%s'ino $%l#a$o a '!a/5s $% una
a&%!'u!a %n la &a!%$ a*$ominal+ u% &u%$% !%aliMa!s% con o sin /1s'a#o.
Es'% /1s'a#o s% $%3a &o! F $0as -as'a u% la s%!osa $% in'%s'ino $%l#a$o s%
a$-i%!a al c%lula! 4 a la a&on%u!osis. 2a!a u% la il%os'om0a u%$% &!o'!ui$a+
s% %A%c'"a un co!'% %n %l *o!$% an'im%s%n'5!ico $% la &o!cin $is'al $%
in'%s'ino $%l#a$o 4 s% %/i%!'% so*!% la &o!cin &!o,imal u%$an$o &!o'!ui$a
? a N cm.+ &os'%!io!m%n'% s% su'u!an los *o!$%s $%l in'%s'ino a la &i%l $% la
os'om0a.
La cons'!uccin $% una il%os'om0a '%!minal o $% 'i&o C!ooB% %n %s'os
mom%n'os s% !%s%!/a &a!a &aci%n'%s &o!'a$o!%s $% una coli'is $% C!o-n
%,'%nsa %n u% la $%cisin '%!a&5u'ica s%a !%aliMa! una &!oc'ocol%c'om0a
'o'al. S% conA%cciona con una &o!cin $% il%on $is'al $% HLI cm. $% la!#o+
con *u%na i!!i#acin+ 4 s% %,'!a% a '!a/5s $% una a&%!'u!a %n la &a!%$
a*$ominal. El m%s%n'%!io s% 63a al &%!i'on%o 4 %l in'%s'ino al o!i6cio
a&on%u!'ico con su'u!as &%!man%n'%s. la &o!cin %,'%!io!iMa$a $%l
in'%s'ino $%l#a$o s% %/i%!'% 4 s% su'u!a a la &i%l $% la os'om0a. Es'a os'om0a
$%*% u%$a! &!o'!ui$a $% 'al man%!a u% %l con'%ni$o il%al cai#a
$i!%c'am%n'% a la *olsa $% il%os'om0a %/i'an$o %l con'ac'o con la &i%l.
UNIVERSIDAD AUTNOMA DEL ESTADO DE HIDALGO
LICENCIATURA DE MDICO CIRUJANO
CIRUGA
-''&899%scu%la.m%$.&uc.cl9&a#inas9&u*licacion%s9&a'olui!92a'olZui!YE?N.-'m
l
Tipos de ileostoma
T5cnica $% !%aliMacin $% il%os'om0a a lo C!ooB%Ps
En %s'% caso+ la cons'!uccin s% inicia m%$ian'% la !%aliMacin $% la incisin
cu'1n%a+ &u%s'o u% la il%os'omia !%u%!i!1 m1s &!ola&aso so*!% la l0n%a
cu'1n%a &a!a %/i'a! %l %A%c'o i!!i'an'% so*!% la &i%l $% las -%c%s %mi'i$as.
2o! 'an'o+ %n &!im%! lu#a! s% !%aliMa la %scisin $% un $isco cu'1n%o $% D.G
cm $% $i1m%'!o.
El ca*o $is'al $%l in'%s'ino $%l#a$o+ u% cons'i'ui!1 %l il%os'oma+ %s %,'!a0$o
a '!a/5s $%l o!i6cio &a!i%'al unos DELDG cm. En la &o!cin m1s $is'al $%l
il%so'oma s% !%aliMa una 3a!%'a m%$ian'% una su'u!a $% ma'%!ial
mono6lam%n'o no a*so!*i*l%+ u% &%!mi'i!1 &os'%!io!m%n'% alo3a! 4 63a! %l
/1s'a#o.
UNIVERSIDAD AUTNOMA DEL ESTADO DE HIDALGO
LICENCIATURA DE MDICO CIRUJANO
CIRUGA
Acon'inuacin s% !%aliMa!a una su'u!a %n *olsa $% 'a*aco al!%$%$o! $% la
a&%!'u!a cu'1n%a con %l 6n $% u%+ $%s&u5s $%l $is&a!o+ %l s'a&l%! cicula!
s%ccion% un $isco cu'1n%o al#o m1s am&lio u% %l $i1m%'!o il%al.
En %s'% &un'o s% !%comi%n$a+ &u%s'o u% '4a s% 'i%n% la lon#i'u$ $%s%a$a
$% in'%s'ino $%l#a$o %,'%!io!iMa$o+ 63a! m%$ian'% cua'!o &un'os ca!$inal%s
%l asa il%al %n su &o!cin in'!a*$ominal al &%!i'on%o &a!i%'al.
UNIVERSIDAD AUTNOMA DEL ESTADO DE HIDALGO
LICENCIATURA DE MDICO CIRUJANO
CIRUGA
S% in'!o$uc% %l ca*%Mal %n %l il%on u% s% 63a al /1s'a#o m%$ian'% la 3a!%'a
c!%a$a &!%/iam%n'% &a!a %s'a 6nali$a$ u% s% mon'a so*!% %l cu%!&o $%l
s'a&l%! ci!cula! !%in'!o$uci%n$o %l in'%s'ino %n %l %s&acio &a!i%'al+ -as'a
cons%#ui! una alin%acin &%!A%c'a %n'!% la 3a!%'a $%!mo%&i$5!mica 4 %l
ca*%Mal+ &!oc%$i%n$o a '%nsa! la su'u!a $%!mo%&i$5!mica. En'onc%s s%
!%aliMa %l $is&a!o.
UNIVERSIDAD AUTNOMA DEL ESTADO DE HIDALGO
LICENCIATURA DE MDICO CIRUJANO
CIRUGA
El !%sul'a$o s%!1 %l $% un il%os'oma $% un $i1m%'!o $% ?.FG cm+ %/%!'i$o
'!as las manio*!as $% %,'!accin $% la &o!cin alo3a$a %n %l %s&acio &a!i%'al+
u% al ca*o $% los $0as s% %,'%!io!iMa!1 &o! si mismo. S%7ala! u% %l %$%ma
s% &!%s%n'a!1 al i#ual u% %n %l caso $% la colos'om0a+ con la misma
!%solucin.
-''&899:::.ci!u#%s'.com9-'m9!%/ision%s9ci!DGLE?9DGLE?LEF.&$A
UNIVERSIDAD AUTNOMA DEL ESTADO DE HIDALGO
LICENCIATURA DE MDICO CIRUJANO
CIRUGA
6l%8999C89Docum%n's>?Ean$>?ES%''in#s92%!%M9Mis
>?E$ocum%n'os9Do:nloa$s9imssYHJHYDNY',m%$ico4nu'!icY%s'omas$%%limi
nacion#!!.&$A
Com&licacion%s8
Isu%mia o n%c!osis8 $% una os'om0a %s una si'uacin #!a/% u%
ocu!!% mu4 c%!cano a la ci!u#0a (&!im%!as ?J -o!as). Lo com"n %s u%
s% &!o$uMca %n &aci%n'%s con &a!%$ a*$ominal #!u%sa 49o %n
os'om0as $% 'i&o T%!minal. En caso $% !%s%ccion%s 'umo!al%s $%l
colon si#moi$%s+ $%*% %A%c'ua!s% li#a$u!a $% la a!'%!ia m%s%n'5!ica
inA%!io! %n su sali$a $% la ao!'a+ %s'o &u%$% -ac%! u% la colos'om0a
Aa*!ica$a con colon $%sc%n$%n'% s%a l0mi'% %n cuan'o a i!!i#acin 4
n%c!osa!s%. La conA%ccin $% una il%os'om0a '%!minal !%ui%!% $% un
s%#m%n'o $% il%on $% a&!o,ima$am%n'% I cms.+ cons%!/an$o su
i!!i#acin &a!a %,'!a%!lo a '!a/5s $% la &a!%$ a*$ominal 4 &o$%!
%/%!'i!lo al %,'%!io!. Cuan$o %s'% s%#m%n'o s% 'o!na inu5mico+ s%
!%conoc% &o!u% cam*ia $% colo!acin 4 sus *o!$%s no san#!an. Si la
n%c!osis $%l colon o il%on %,'%!io!iMa$o /a mas all1 $% la a&on%u!osis+
la in$icacin %s %A%c'ua! %n Ao!ma u!#%n'% una nu%/a os'om0a+ &o! %l
!i%s#o $% &%!Ao!acin -acia la ca/i$a$ &%!i'on%al.
2!ola&so8 D% una colos'om0a ocu!!% con ma4o! A!%cu%ncia %n au%llas
%n asa 4 la causa %s una conA%ccin $%A%c'uosa al $%3a! un o!i6cio
a&on%u!'ico $%masia$o #!an$% 4 un colon &!o,imal !%$un$an'% sin
63a!lo a la &a!%$. Los &!ola&sos $% il%os'om0a s% o!i#inan &o! !aMon%s
simila!%s+ %n caso $% il%os'om0as '%!minal%s la Aal'a $% 63acin $%l
m%s%n'%!io a la &a!%$ a*$ominal+ %s la causan'% $%l &!ola&so. En
UNIVERSIDAD AUTNOMA DEL ESTADO DE HIDALGO
LICENCIATURA DE MDICO CIRUJANO
CIRUGA
ocasion%s %l &!ola&so &u%$% '%n%! com&!omiso /ascula!+ lo u%
!%ui%!% $% !%&a!acin inm%$ia'a. Los &!ola&sos u% ocu!!%n %n
os'om0as '%m&o!al%s s% !%su%l/%n al !%anu$a! %l '!1nsi'o in'%s'inal+
%n cam*io los u% s% &!%s%n'an %n os'om0as &%!man%n'%s+ !%ui%!%n
$% co!!%ccin ui!"!#ica local o la Aa*!icacin $% una nu%/a os'om0a.
H%!nias8 Ocu!!% &o! una a&%!'u!a $% la Aascia o a&on%u!osis
$%masia$o #!an$% o &o! localiMa! la os'om0a &o! Au%!a $%l m"sculo
!%c'o a*$ominal+ 'i%n%n %n #%n%!al &oca '%n$%ncia a com&lica!s%
&%!o son mol%s'as &a!a %l &aci%n'% %n la m%$i$a u% no lo#!an
a$%cua! *i%n la *olsa $% colos'om0a. La !%&a!acin &u%$% s%! local+
!%&a!an$o %l o!i6cio -%!nia!io colocan$o una malla al!%$%$o! $% la
colos'om0a o sim&l%m%n'% !%u*ican$o la colos'om0a %n o'!o si'io. la
-%!nias al!%$%$o! $% la il%os'om0a son !a!as. R%'!accin $% la
os'om0a8 Ocu!!% &o! ina$%cua$a mo/iliMacin $%l colon+ &a!%$
a*$ominal #!u%sa+ o m%s%n'%!ios co!'os+ %s'o -ac% u% la colos'om0a
s%a um*ilica$a &!o/ocan$o $%!!am%s A!%cu%n'%s al!%$%$o! $% la *olsa
$% colos'om0a. R%ui%!% $% cui$a$os $% la &i%l &!oli3os o sim&l%m%n'%
Aa*!ica! una nu%/a os'om0a. Las !%'!accion%s $% una il%os'om0a
ocu!!%n %n Ao!ma A!%cu%n'% 4 %s una $% las causas mas comun%s &o!
las u% -a4 u% !%-ac%! una il%os'om0a. S% o!i#inan &o! la u'iliMacin
$% un s%#m%n'o $% il%on $%masia$o co!'o+ &o! com&!omiso /ascula!
isu5mico $%l s%#m%n'o %,'%!io!iMa$o o &o! aum%n'o %,c%si/o $%
&%so $%l &aci%n'% %n %l &os'Lo&%!a'o!io.
Es'%nosis8 Es'a &u%$% ocu!!i! a ni/%l $% la &i%l o $% la a&on%u!osis.
A&a!%c%n $%s&u5s $% isu%mia $%l s%#m%n'o %,'%!io!iMa$o+ inA%ccin
local o una a&%!'u!a %n la &i%l $%masia$o &%u%7a. Si la %s'%nosis
%s'1 a ni/%l $% la &i%l s% &u%$% !%&a!a! %n Ao!ma local+ %n cam*io si
%s'1 a ni/%l $% la a&on%u!osis &u%$% !%&a!a!s% localm%n'% o a '!a/5s
$% una la&a!o'om0a.
Al'%!acion%s $% la &i%l8 No m%nos im&o!'an'%s &a!a %l &aci%n'% son
las al'%!acion%s $% la &i%l u% s% #%n%!an cuan$o una os'om0a -a si$o
mal conA%cciona$a+ %n %s&%cial una il%os'om0a 4a u% %l Vu3o il%al %s
co!!osi/o 4 &u%$% causa! inVamacin+ inA%ccin 4 $olo! %n la Mona.
Muc-as $% %s'as com&licacion%s $%*%n s%! an'ici&a$as &o! %l
ci!u3ano+ !%aliMan$o la os'om0a %n un lu#a! $% A1cil acc%so 4
/isi*ili$a$ &a!a %l &aci%n'%+ &!ac'ican$o una os'om0a a '!a/5s $%l
m"sculo !%c'o a*$ominal+ %n un lu#a! $% la &i%l u% &%!mi'% %l uso $%
a&a!a'os &!o'5sicos u% &u%$%n a3us'a!s% con Aacili$a$. D%*%mos
consi$%!a! u% una os'om0a+ s%a '%m&o!al o &%!man%n'% &!o$uc%
'!as'o!nos sicol#icos %n %s'os &aci%n'%s 'al%s como ansi%$a$+
$%&!%sin+ &!o*l%mas s%,ual%s 4 6nalm%n'% aislami%n'o social. 2o!
%s'as !aMon%s+ A!%cu%n'%m%n'% !%ui%!%n $% a&o4o sicol#ico o *i%n
s%! in'%#!a$os %n #!u&os $% &aci%n'%s os'omiMa$os u% l%s si!/%n $%
a&o4o. La &!%s%ncia $% una %nA%!m%!a uni/%!si'a!ia con %,&%!i%ncia
%n os'om0as %s $% #!an a4u$a &a!a %s'os &aci%n'%s.
-''&899%scu%la.m%$.&uc.cl9&a#inas9&u*licacion%s9&a'olui!92a'olZui!YE?N.-'m
l
UNIVERSIDAD AUTNOMA DEL ESTADO DE HIDALGO
LICENCIATURA DE MDICO CIRUJANO
CIRUGA
UNIVERSIDAD AUTNOMA DEL ESTADO DE HIDALGO
LICENCIATURA DE MDICO CIRUJANO
CIRUGA
Morbilidad
La mo!*ili$a$ $% los &aci%n'%s con %s'omas &u%$% /a!ia! $%l G> al NO>
con$icina$o &o! $iA%!%n'%s Aac'o!%s como %l 'i&o $% %s'oma+ 'i%m&o!
ui!"!#ico 4 com&licacion%s &os'o&%!a'o&!ias.
Las com&licacion%s u% aA%c'n A!%cu%n'%m%n'% %l %s'a$o nu'!icional son la
$ia!!%a 4 la $%s-i$!a'acin+ as0 mismo %l s%#m%n'o !%s%ca$o inci$% muc-o
%n la al'%!acin %s&%c06ca $% a*so!cin $%l nu'!imi%n'os $% acu%!$o a la
&o!cin !%man%n'%. El 'i&o $% %s'oma u% s% %ncon*'! con ma4o!
A!%cu%ncia %n los &aci%n'%s %s'u$ia$os %n DD -os&i'al%s $%l Dis'!i'o @%$%!al
(n<DHII) Au% la colos'om0a (HN>) 4 l% si#u% la il%os'om0a %n %l ?J>. Las
s%is &a'olo#0as u% con$iciona!on la !%aliMacin $% un %s'oma $%
%liminacin Au%!on8 c1nc%! $% colon+ malAo!macin anoL!%c'al+ c1nc%! $%
!%c'o+ '!auma'ismo a*$ominal+ $i/%!'0culos 4 a&%n$ici'is com&lica$as. Las
os'om0as $% %liminacin cons'i'u4%n un &!oc%$imi%n'o A!%cu%n'% %n los
-os&i'al%s. La i$%n'i6cacin $% Aac'o!%s %'iol#icos -an &%!mi'i$o #%n%!a!
las &oli'icas sani'a!ias &a!a &!%/%ni! las com&licacion%s como %s'ancia
-os&i'ala!ia &!olon#a$a+ in'%#!acin social 4 la*o! 'a!0a+ al'%!acion%s
$5!micas % inA%cciosas+ inc!%m%n'o $% cos'% $% a'%ncin as0 como las
al'%!acion%s nu'!icional%s.
6l%8999C89Docum%n's>?Ean$>?ES%''in#s92%!%M9Mis
>?E$ocum%n'os9Do:nloa$s9imssYHJHYDNY',m%$ico4nu'!icY%s'omas$%%limi
nacion#!!.&$A

Anda mungkin juga menyukai