ALAMAT NG MANGGA

NOONG ARAW ANG MGA PUNONG MANGGANG TANIM NI TANDANG ISKO AY PARE-
PAREHO LAMANG ANG BUNGA. ITO'Y MALILIIT AT ANG TAWAG DITO AY "PAHUTAN".
MATAMIS KAPAG HINOG, KAYA GUSTONG-GUSTO NG MGA BATA ANG PAHUTAN.
MARAMI ANG NATUTUWA KAPAG PANAHON NG PAMUMUNGA, DAHIL ANG
MATANDANG MAY-ARI AY HINDI MARAMOT. MINSAN, MAY MAGANDANG
DALAGANG SA MANGGAHAN NI TANDANG ISKO AY DUMAAN. KUSANG LOOB NA
INALOK ITO NG MGA HINOG NA MANGGA NI TANDANG ISKO. SA KASIYAHAN NG
BINIBINI AY ITINANIM NITO ANG MGA BUTO NG PAHUTAN SA BUKID AT SA PAANAN
NG BUNDOK.
AGAD TUMUBO ANG DALAWANG BUTO AT PAGKARAAN LANG NG ILANG ARAW AY
GANAP NA ITONG ISANG PUNO. LABIS NA NAGTAKA SI TANDANG ISKO SA
PAGKAKAROON NG PUNONG MANGGA SA HANGGANAN NG BUKID AT SA IBABA NG
BATUHANG BUNDOK. BALAK SANANG PUTULIN NG MATANDA ANG DALAWANG
PUNO, SUBALIT SA TUWING SIYA AY LUMALAPIT, WARI'Y MAY BUMUBULONG NG...
"HUWAG PO! HUWAG MO AKONG PATAYIN."
DALA RIN NG PANGHIHINAYANG KAYA HINAYAAN NA LANG NITONG LUMAKI AT
LALONG LUMAGO ANG DALAWANG PUNO NG MANGGA. MALAKING PAKINABANG
TULOY ITO SA MGA MAGSASAKA AT KALABAW NA ROON AY SUMISILONG.
ANG MADALAS MAGPAHINGA SA PUNONG MANGGANG NASA BUKID AY SI
KALABAW, KAYA NAGKAROON SILA NG PAGKAKATAONG MAGKAUSAP PALAGI NG
PUNO.
"HULOG KA NG LANGIT SA AKIN, PUNONG MANGGA. DATI-RATI'Y INIT SA
KATANGHALIANG TAPAT AY AKING TINITIIS, SUBALIT NANG IKAW AY SUMIBOL,
PAGAL KONG KATAWAN AY BINIGYAN MO NG GINHAWA. KAYA KAPAG SA IYO AY
MAY NAGTANGKANG PUMUTOL, HUMANDA SILA SA SUNGAY KONG MATUTULIS."
"SALAMAT SA IY, KALABAW AT AKO AY IYONG IPAGTATANGGOL. NOON PA MAN AY
HINAHANGAAN KO NA ANG IYONG KASIPAGAN, KASISIGAN AT KALAKASAN,"
NAHIHIYANG WIKA NG MANGGA.
HINDI NAGTAGAL, SA DALAS NG KANILANG PAG-UUSAP AY NAGKAINTINDIHAN ANG
KALABAW AT ANG PUNONG MANGGA.
SAMANTALA, NAGKAROON NA RIN NG KAGUSTUHAN ANG PUNONG MANGGANG
NASA PAANAN NG BUNDOK AT ITO AY SI "MANGGANG PAHUTAN" NA MALAPIT SA
KANYANG KINATUTUBUAN.
SA PANAHON NG PAGLILIHI NI PAHUTAN AY PALAGING SUMISILONG SA LILIM NIYA
ANG ISANG MAGSASAKANG MAY DALANG "PIKO" AT EWAN KUNG BAKIT GUSTONG-
GUSTO NG MANGGA NA TITIGAN ANG PIKO.
SUMAPIT ANG ARAW NG PAMUMULAKLAK AT PAMUMUNGA PAREHONG
PINAUSUKAN AT INALAGAAN NI TANDANG ISKO ANG MAGKAHIWALAY NA PUNO.
ANG LAHAT NG MGA PUNONG MANGGA AY PAWANG NAGBUNGA.
NANG BUMALIK ANG MATANDA UPANG ANIHIN ANG MGA BUNGA NG MANGGA, ITO
AY LUBHANG NAGULAT. ANG DALAWANG PUNO NA HIWALAY SA KARAMIHAN AY
MAGKAIBA NG HUGIS AT LAKI NG KANILANG MGA BUNGA. HINDI MAISIP NI
TANDANG ISKO KUNG BAKIT NAGKAGANOON.
MULI, ANG MAGANDANG DALAGA AY NAGBALIK, AT...
"SAPAGKAT ANG MALALAKING MANGGA AY BUNGA NG PAGKAKAUNAWAAN NINA
KALABAW AT PAHUTAN KAYA TATAWAGIN ITONG MANGGANG KALABAW.
BAGAMA'T MAGKAWANGIS SA LAKI ANG MGA BUNGA NILA NG KABILANG PUNO AY
MAY PAGKAKAIBA PA RIN SA HUGIS AT SA ANILANG SUKAT. DAHIL IPINAGLIHI ITO
SA PIKO, KAYA MAKIKILALA ITO SA TAWAG NA MANGGANG PIKO."
"BINIBINI, PAANO MO NASABI ANG BAGAY NA IYAN?"
"SAPAGKAT AKO ANG DIWATA NG MGA PRUTAS", NGUMITI ANG DILAG AT BIGLANG
NAWALA.
ANG SINABI NG DIWATA AY PAULIT-ULIT DING IKINUKUWENTO NI TANDANG ISKO SA
MGA NAMIMILI NG MANGGA. DATAPUWA'T HINDI NA MAHALAGA IYON KAHIT
PAHUTAN, MANGGANG KALABAW O MANGGANG PIKO BASTA AG MGA ITO AY PARE-
PAREHONG MANGGA:
PUSONG BIBITIN-BITIN MABANGONG AMUYIN, MASARAP KAININ, LALO NA'T HINOG.

BAKIT LAGING NAG-AAWAY ANG ASO, PUSA AT DAGA
NOONG UNANG PANAHON, ANG MGA HAYOP AY NAKAPAGSASALITA AT
NAGKAKAINTINDIHAN. SILA AY MAGKAKAIBIGAN. ANG DAIGDIG AY
NAPAKAPAYAPA AT ANIMO'Y ISANG PARAISO. ANG MGA ASO, PUSA AT DAGA AY
MABUBUTING MAGKAKAIBIGAN. SAMA-SAMA SILANG KUMAKAIN. LAGI SILANG
NAGBIBIGAYAN AT NAGTUTULUNGAN SA KANIKANILANG MGA SULIRANIN.
SUBALI'T ANG LAHAT NG ITO AY NASIRA DAHIL LAMANG SA ISANG PANGYAYARI.
ISANG ARAW, UMUWI ANG ASO NA MAY DALA-DALANG BUTO PARA PAGSALUHAN
NILA NG KANIYANG MGA KAIBIGANG PUSA AT DAGA. WALA DOON SINA PUSA AT
DAGA DAHIL NAGHAHANAP PA RIN ANG MGA ITO NG PAGKAIN. NAKARINIG NG
INGAY ANG ASO SA PINTUAN NG BAHAY. INILAPAG NG ASO ANG BUTO AT TUMAKBO
SA LABAS UPANG TINGNAN KUNG LIGTAS ANG KANIYANG AMO.
SA ORAS NAMAN NA IYON AY DUMATING ANG DAGA. MALUNGKOT SIYA DAHIL
WALA SIYANG NAKUHANG PAGKAIN. NAKITA NIYA ANG BUTO. KINUHA NIYA ITO AT
DINALA SA BUBUNGAN NG BAHAY.
"MAMAYANG GABI AY MAY PAGSASALUHAN KAMI NG AKING MGA KAIBIGANG ASO
AT PUSA." BULONG NG DAGA SA SARILI.
PAGBALIK NG ASO SA BAHAY AY NAGULAT ITO NG MAKITANG WALANA ANG
INIWANG BUTO. NAGHANAP NANG NAGHANAP ANG ASO SUBALIT HINDI RIN NIYA
MAKITA ANG BUTO. DUMATING ANG PUSA NA WALA RING DALANG PAGKAIN.
TINULUNGAN NIYA ANG ASC SA PAGHAHANAP NG BUTO. NAKARATING SILA SA
ITAAS NG BAHAY HANGGANG SA KINAROROONAN NG DAGA. NAGULAT ANG ASO AT
PUSA. AKALA NILA AY SADYANG KINUHA NG DAGA ANG BUTO PARA MASOLO NIYA
ITO.
MABILIS NA LUMAPIT ANG PUSA SA DAGA AT PINAGALITAN ITO. NAGPALIWANAG
ANG DAGA NGUNI'T HINDI RIN SIYA PINAKINGGAN NG PUSA. NAG-AWAY SILANG
DALAWA KAYA'T ANG BUTO AY NALAGLAG. NASALO ITO NG ASO AT DALI-DALING
TUMAKBO HANGGANG SA LIKODS NG BAHAY.
"HAH..HAH.. HIHINTAYIN KO NA LANG SILA DITL. SIGURO MAMAYA AY
MAGKAKASUNDO NA RIN SILA AT MASAYA NAMING PAGSASALUHAN ITONG BUTO."
BULONG NG ASONG HUMIHINGAL. DAHIL SA PAGOD AT MATAGAL-TAGAL DING
PAGHIHINTAY SA PAGDATING NG DALAWANG KAIBIGAN, KINAIN NA NG ASO ANG
IKATLONG BAHAGI NG BUTO. ITINIRA NIYA ANG PARTE NG DAGA AT NG PUSA.
MAINIT PA ANG ULO NG PUSA DAHIL SAGALIT NANG ITO AY DUMATING SA
KINAROROONAN NG ASO. INABUTAN NIYA ANG ASO NA KUMAKAI NG MAG-ISA.
BIGLA NIYANG INANGILAN ANG ASO. NAGKASAGUTAN SILANG DALAWA
HANGGANG SA SILA AY MAGKASAKITAN NG KATAWAN. NARINIG NG MAY-ARI NG
BAHAY ANG INGAY NA DULOT NG PAG-AAWAY NG ASO AT PUSA. INAWAT SILANG
DALAWA AT PINAGHIWALAY. NAGHIWALAY ANG ASO AT PUSA NA KAPWA MAY
TANIM NA GALIT SA ISA'T ISA. IYON NA ANG SIMULA NG KANILANG PAGIGING
MAGKAAWAY.
MAGMULA NOON, SA TUWING MAKIKITA NG ASC ANG PUSA AY KINAKAHULAN NIYA
ITO. ANG PUSA NAMAN AY DI PADADAIG, LAGI SIYANG SUMASAGOT AT
LUMALABAN SA ASO. AT SA TUWI NAMANG MAKIKITA NG PUSA ANG DAGA AY
HINAHABOL NIYA ITO. DAHIL NAMAN SA TAKOT ANG DAGA AY PUMAPASOK SA
ISANG MALIIT NA LUNGGA AT LUMALABAS LAMANG DOON KAPAG WALA NA ANG
PUSA.