Nota Geografi Tingkatan 1

SUKATAN PELAJARAN TINGKATAN 1
BAHAGIAN A
Bab 1: Kedudukan
Bab 2: Arah
Bab 3: Skala Dan Jarak
Bab 4: Graf
Bab 5: Peta

BAHAGIAN B
TEMA 1 : BENTUK MUKA BUMI DAN POTENSINYA
Bab 6 : Bentuk Muka Bumi
Bab : P!ten"i Dan #alan$an Bentuk Muka Bumi %erhada& Ke$iatan
Manu"ia
Bab ' : Ke"an Ke$iatan Manu"ia %erhada& Alam Sekitar
TEMA 2 : CUACA DAN IKLIM
Bab ( : Per$erakan Bumi Di Dalam Si"tem Suria
Bab 1): Pen$aruh *ua+a Dan ,klim %erhada& Ke$iatan Manu"ia
Bab 11: Pen$aruh Manu"ia %erhada& *ua+a Dan ,klim
TEMA 3 : TUMBUHAN SEMULA JADI DAN HIDUPAN LIAR
Bab 12 : Jeni" Dan %aburan %umbuh-tumbuhan Semula Jadi Dan
#idu&an .iar
Bab 13 : /akt!r-fakt!r 0an$ Mem&en$aruhi Pelba$a, Jeni" %umbuhan-
tumbuhan Semula Jadi
Bab 14 : Ke&entin$an %umbuhan-tumbuhan Semula Jadi
Bab 15 : Ke"an Ke$iatan Manu"ia %erhada& %umbuh-%umbuhan Semula
Jadi Dan #idu&an .iar
Bab 16 : Pemeliharaan Dan Pemuliharaah %umbuh-%umbuhan Semula
Jadi Dan #idu&an .iar
1
BA#AG,A1 A : K2MA#,3A1 G24G3A/,
51,% 1 K2D5D5KA1
SUB TAJUK:
1.1 : Objektif
1.2 : Menentukan Kedudukan Dalam Kelas
1.3 : Memahami Kedudukan Secara Koordinat
1.4 : Memahami Kedudukan Relatif Dalam Kelas
1. : Memahami Kedudukan Relatif di !a"an#an
1.$ : Rumusan
161 4BJ2K%,/
Di akhir unit ini7 anda akan da&at
Men%atakan kedudukan murid di dalam kelas men#ikut lajur dan baris
Menentukan kedudukan den#an men##unakan koordinat mudah se"erti lajur
dan baris
Men%atakan kedudukan relatif sesuatu tem"at.
Melukis "elan kedudukan murid dalam kelas men#ikut lajur dan baris.
162 M2121%5KA1 K2D5D5KA1 DA.AM K2.AS
Kedudukan atau l!ka"i ialah tem&at letakn8a "e"uatu titik7 +iri atau !b9ek6
Kedudukan b!leh din8atakan "e+ara k!!rdinat atau "e+ara relatif6
*!nt!h :
2
Mari kita ma"uk ke Kela" 1 Be"tari7 me9a dan keru"i &ela9ar ter"u"un dalam la9ur
dan bari" 8an$ kema"6 Perhatikan ra9ah di ata" : setiap lajur kita beri nombor dari
kiri ke kanan, misalnya lajur 01, 02, 03, 04 dan "eteru"n8a6

Bari" kita beri n!mb!r dari hada&an ke belakan$7 mi"aln8a 01, 02, 03, 04 dan
seterusnya. Kedudukan di tem&at "etia& la9ur dan bari" itu bertemu atau ber"ilan$
di"ebut "eba$ai k!!rdinat6 Den$an itu7 tem&at duduk &ela9ar dalam kela" da&at kita
tentukan berda"arkan k!!rdinat6 *!nt!hn8a kedudukan Zazili ialah di koordinat
0203.
163 M2MA#AM, K2D5D5KA1 S2*A3A K443D,1A%
K!!rdinat adalah "atu "i"tem n!mb!r ru9ukan 8an$ diru9uk ke&ada titik
&er"ilan$an la9ur :$ari" mene$ak; dan bari" :$ari" melintan$;6
K!!rdinat di$unakan untuk menun9ukkan kedudukan "e"uatu titik7 +iri atau
!b9ek dalam ruan$ 8an$ "em&it "e&erti &elan atau &eta mudah6
A&abila men8atakan kedudukan "e+ara k!!rdinat7 an$ka ba$i la9ur din8atakan
terlebih dahulu diikuti an$ka ba$i bari"6
.a9ur ialah bari" !b9ek 8an$ dikira dari kiri ke kanan manakala bari" ialah
"u"unan !b9ek 8an$ dikira dari hada&an ke belakan$6
Bari" .a9ur
164 M2MA#AM, K2D5D5KA1 32.A%,/ DA.AM K2.AS
Kedudukan relatif atau bandin$an ialah kedudukan "e"uatu !b9ek atau +iri
8an$ diru9uk ke&ada +iri-+iri lain 8an$ berham&iran den$ann8a6
4b9ek 8an$ di$unakan untuk men$enal &a"ti kedudukan "e"uatu tem&at atau
+iri dikenali "eba$ai titik ru9ukan6
*!nt!h :
Nama Murid Kdudu!a"
Afi< : Di Bari" hada&an
Peter : Di Belakan$ Afi<
Balan : Di Kiri Afi<
3a9ini : Di Kanan Afi<
/arah : Dekat den$an tin$ka&
Kedudukan Peter7 Balan dan 3a9ini da&at ditentukan den$an meru9uk ke&ada
kiri7 kanan dan belakan$ tem&at duduk Afi<6 4leh itu tem&at duduk Afi<
men9adi titik ru9ukan6
Manakala kedudukan /arah da&at ditentukan den$an meru9uk ke&ada tin$ka&6
4leh itu tin$ka& men9adi titik ru9ukan6
3
165 M2MA#AM, K2D5D5KA1 32.A%,/ D, .APA1GA1
Pen$$unaan k!!rdinat da&at menentukan kedudukan "e"uatu titik7 +iri atau
!b9ek den$an te&at6
Kedudukan ini dikenali "eba$ai kedudukan mutlak6
Kedudukan relatif 9u$a b!leh di$unakan untuk men$$ambarkan +iri atau !b9ek
di ka=a"an 8an$ lebih lua"6
.a>imn8a !b9ek 8an$ lebih dikenali ramai di9adikan "eba$ai titik ru9ukan6
166 35M5SA1
4
BA#AG,A1 A : K2MA#,3A1 G24G3A/,
51,% 2 A3A#
SUB TAJUK:
2.1 : Objektif
2.2 : Memahami !a"an &rah Mata &n#in 'tama
2.3 : Menjelaskan &rah Den#an Men##unakan Kom"as
2.4 : Menentukan Kedudukan Di Ka(asan Sekolah
2. : Menentukan Kedudukan Dalam )eta !akar
2.3 : Rumusan
261 4BJ2K%,/
Dalam unit ini anda akan da&at:
Menentukan arah men#ikut la"an arah mata an#in utama den#an
ber"andukan kom"as..
Melukis la"an arah mata an#in den#an ber"andukan kom"as.
Menjelaskan arah men#ikut la"an arah mata an#in den#an men##unakan
kom"as dari titik rujukan dalam "eta lakar dan di ka(asan sekolah.
262 M2MA#AM, .APA1 A3A# MA%A A1G,1 5%AMA
Arah ialah kedudukan "atu titik dari titik 8an$ lain6
Setia& &eta me"ti mem&un8ai tanda arah untuk men8atakan kedudukan relatif
"e"uatu tem&at dari tem&at 8an$ lain6
Arah mata an$in 8an$ utama ialah:
'tara
*imur
Selatan
+arat
5
Keem&at-em&at mata an$in utama b!leh di&e+ahkan ke&ada em&at mata an$in
&erantaraan iaitu:
*imur !aut ialah antara 'tara den#an *imur.
*en##ara ialah antara *imur den#an Selatan.
+arat Da%a ialah antara Selatan den#an +arat.
+arat !aut ialah antara +arat den#an 'tara.
Anda da&at menentukan arah mata an$in den$an ber&andukan matahari
den$an +ara berdiri dan de&akan tan$an kanan ke arah matahari terbit dan
tan$an kiri ke arah matahari terbenam6
Anda "ekaran$ men$ada& arah utara dan membelakan$kan arah "elatan6
%an$an kiri anda menun9ukkan arah barat "ementara tan$an kanan anda
menun9ukkan arah timur6
?alau ba$aimana&un7 anda da&at menentukan kela&an-la&an arah mata an$in
ini den$an lebih mudah dan te&at den$an men$$unakan k!m&a"6
263 M21J2.ASKA1 A3A# D21GA1 M21GG51AKA1 K4MPAS
A#a!a$ K%m#a&'
K!m&a" men$$unakan tarikan ma$net bumi
%erda&at arah mata an$in di &ermukaan k!m&a" : 16 arah;
%erda&at tanda utara :5;
%erda&at ba+aan bearin$ dalam nilai "udut :)@;
K!m&a" men$andun$i "atu 9arum 8an$ "entia"a menun9ukkan arah utara
-"elatan6
Salah "atu hu9un$ 9arum bertanda merah
Ba(aima"a ara$ di)")u!a" di *a#a"(a"+
Andaikan anda hendak menentukan arah ban$unan-ban$unan utama di"ek!lah
anda6
*ara 8an$ &erlu diikuti :-
a, *entukan ban#unan utama sekolah.
b, +erdiri di tem"at la"an# di sekolah.
c, )usin#-"usin#kan kom"as sehin##a jarum bertanda merah
menunjukkan ke utara . ke huruf ' ,.
d, /ni menunjukkan anda telah menentukan arah utara ma#netik
e, Sele"as arah utara ma#netik ditentukan barulah ban#unan utama
ditentukan.
264 M2121%5KA1 K2D5D5KA1 D, KA?ASA1 S2K4.A#
6
K)ra"(a" Ra,a$:
Aa>ili dan rakan-rakann8a diberi tu$a" !leh $uru Ge!$rafi untuk menentukan
kedudukan &e9abat7 $elan$an teni"7 makmal7 &!nd!k ba+aan7 de=an7 "urau7
kantin dan bilik $uru6
Guru memberi k!m&a" "eba$ai &anduan6
Marilah kita ikuti ba$aimana Aa>ili dan rakan-rakann8a melakukan tu$a"6
:3u9uk ra9ah di ata";
a, 0a1ili berdiri di ka(asan la"an#an di ten#ah-ten#ah ka(asan sekolah.
b, Dia meme#an kom"as dan men#hada" ke "ejabat. 2arum kom"as itu
menunjukkan arah utara.
c, Den#an ber"andukan arah %an# ditunjukkan "ada "ermukaan
kom"as3 dia "un menandakan kedudukan ban#unan dan tem"at-
tem"at lain.
265 M2121%5KA1 K2D5D5KA1 DA.AM P2%A .AKA3
Panduan
.uki"kan $ari" luru"
utara-"elatan "elari merenta"i
titik ukuran6
.uki" $ari" luru"
ber"ilan$ den$an $ari" utara-
"elatan tadi6
.uki" $ari" luru" di
antara utara den$an barat6
.uki" $ari" luru" di
antara utara den$an timur6
Arah kedudukukan tem&at-tem&at di "ekitar titik ukuran dalam ra9ah di ata" :Bulatan
Merah;
Sekolah terletak di sebelah utara

+ukit terletak di sebelah timur
)emancar terletak di sebelah selatan
!adan# 4etah terletak di sebelah barat
*asik terletak di sebelah timur laut
Sa(ah "adi terletak di sebelah ten##ara
Kilan# terletak di sebelah barat da%a
Masjid terletak di sebelah barat laut
266 35M5SA1
'
BAHAGIAN A : KEMAHIRAN GEOGRA-I
51,% 3 SKA.A DA1 JA3AK
SUB TAJUK:
3.1 : Objektif
3.2 : Memahami Skala
3.3 : Men#ukur Den#an Men##unakan Skala !urus
3.4 : Memahami 2arak
3. : Men#ira 2arak Mutlak Dan 2arak Relatif
3.3 : Rumusan
361 4BJ2K%,/
Memahami jarak antara dua tem"at boleh diukur dari"ada se#i jauh3 masa
dan kos.
Membe1akan jarak mutlak dan jarak relatif.
362 M2MA#AM, SKA.A
Skala ialah ukuran 8an$ di$unakan dalam &eta untuk me=akili ukuran "ebenar
di &ermukaan bumi6
Skala da&at ditun9ukkan dalam bebera&a +ara di ata" &eta6
Satu dari&adan8a ialah "kala luru" atau "kala linear6
Skala luru" ditun9ukkan "eba$ai "atu $ari" 8an$ dibaha$ikan ke&ada bebera&a
baha$ian 8an$ "ama men$ikut unit "ukatan tertentu6
Skala luru" terdiri dari&ada &!a*a *uru& muda$ dan &!a*a *uru& #"u$+
*!nt!h ra9ah "kala :
S!a*a Luru& Muda$
S!a*a Luru& P"u$
(

363 M21G5K53 D21GA1 M21GG51AKA1 SKA.A .535S
1 + M"(u!ur Jara! Luru& D"(a" M"((u"a!a" Pm.ari&
.etakkan &embari" di "e&an9an$ 9arak luru" :9alan ra8a; antara dua titik 8an$
hendak diukur6 :Mi"aln8a antara Pekan Damai den$an Kam&un$ Baru;6
Perhatikan dan tandakan 9arak di antara dua titik &ada ka8u &embari" ter"ebut6
.etakkan ka8u &embari" &ada "kala &eta6
Ba+a 9arak di antara Pekan Damai den$an Kam&un$ Baru6
Kita akan da&at 9arak "ebenarn8a dalam kil!meter6
2+ M"(u!ur Jara! Luru& D"(a" M"((u"a!a" Ja"(!a T%*%!
.etakkan 9an$ka t!l!k antara dua titik 8an$ hendak diukur6
%an&a men$ubah kedua-dua kaki 9an$ka t!l!k7 &indahkan 9an$ka t!l!k ke
"kala luru"6
Satu dari&ada mata 9an$ka t!l!k hendaklah diletakkan &ada tanda :);6
Ba+a ukuran 9arak di "kala itu
3+ M"(u!ur Jara! M*"(!u"( D"(a" M"((u"a!a" S,a*ur Kr)a&
Baha$ikan 9arak melen$kun$ ke&ada baha$ian-baha$ian ke+il 8an$ luru"6
.etakkan "i"i luru" kerta" &ada baha$ian &ertama 8an$ hendak diukur6
%andakan baha$ian luru" itu di ata" kerta" den$an men$$unakan &en"il 8an$
ta9am6
Pu"in$kan kerta" "ehin$$a terletak di baha$ian luru" 8an$ kedua dan
"eteru"n8a6
.etakkan "i"i luru" kerta" &ada "kala luru" dan ukur
/+ M"(u!ur Jara! M*"(!u"( D"(a" M"((u"a!a" B"a"(
.etakkan "atu hu9un$ benan$ &ada titik &ermulaan6
%andakan kedudukan titik ter"ebut &ada benan$6
.etakkan benan$ den$an +ermat men$ikut len$kun$ $ari"an hin$$a ke titik
&en$habi"an dan tandakann8a di ata" benan$6
.uru"kan benan$ dan letakkann8a di ata" "kala luru"
1)
364 M2MA#AM, JA3AK
Jara! ialah 9auh di antara dua tem&at6 Jarak da&at diukur dari&ada "e$i 9arak
mutlak dan 9arak relatif 6
Jara! mu)*a! ialah 9arak te&at dan tidak akan berubah dalam 9an$ka ma"a
tertentu dan din8atakan dalam unit meter atau kil!meter6
Jara! r*a)i0 a)au .a"di"(a" adalah berubah dan b!leh diukur dari&ada "e$i
ma"a dan k!"6
Jarak "ebenar di ata" muka bumi b!leh diluki" dalam &eta den$an men$$unakan
&!a*a+

Jara! Mu)*a!
Jarak 8an$ diukur dalam meter atau kil!meter memb!lehkan kita men$etahui
"ama ada "e"uatu tem&at itu 9auh atau dekat dari tem&at 8an$ lain6
Alat 8an$ bia"an8a di$unakan untuk men$ukur 9arak "ebenar ialah &ita ukur
dan &ita r!da6
Mi"aln8a:
Per9alanan dari Kuala .um&ur ke B6 Jarak Jauh
Al!r Setar 4'1 kil!meter
Butter=!rth 3'1 kil!meter
,&!h 21 kil!meter
J!h!r Bahru 35 kil!meter
K!ta Bharu 65' kil!meter
Jara! R*a)i0
Jarak 9u$a b!leh diukur dari "e$i ma"a :dalam 9am dan minit; dan k!"6
Pada umumn8a7 "emakin 9auh 9arak mutlak di antara dua tem&at7 "emakin
be"ar 9arak relatifn8a :dari "e$i k!" dan ma"a;6
*!nt!h: Pr,a*a"a" K S!%*a$
Jarak
Mutlak
Jeni"
Pen$an$kutan
Jarak 3elatif
Ma"a K!"
11
2 km
Kereta
Ba"
Ba"ikal
5 minit
1) minit
2) minit
3M 16))
3M 65)
-
365 M21G,3A JA3AK M5%.AK DA1 JA3AK 32.A%,/
*!nt!h : Jarak 3umah Ali Men$ikut Jarak Mutlak Dan 3elatif
Jara! Mu)*a! Jau$
Jauh Jarak rumah Ali dari Pekan Sa$a 5 km
Jara! R*a)i0 K%& 1 Ma&a
K!"
Ma"a
Jika Ali menaiki tek"i
Jika Ali menaiki ba"
Jika Ali berba"ikal
Jika Ali berkereta
3M 46))
3M 16))
4) minit
15 minit
Ke"im&ulan :
2auh rumah &li teta" km.
Kos dan masa berubah men#ikut jenis kenderaan.
366 35M5SA1
12
51,% 4 G3A/
SUB TAJUK:
4.1 : Objektif
4.2 : Men#um"ulkan Dan Merekod Data
4.3 : Membina dan Men%usun Maklumat Dalam +entuk 2adual
4.4 : Membina 4raf 4arisan Mudah
4. : Mentafsirkan 2adual3 4raf +ar Mudah Dan 4raf 4arisan
4.$ : Rumusan
461 4BJ2K%,/
Men#um"ul dan merekod data.
Memilih data dan men%usun maklumat dalam bentuk jadual.
Membina #raf bar mudah dan #raf #arisan.
Mentafsirkan jadual3 #raf bar mudah dan #raf #arisan.
462 M21G5MP5.KA1 DA1 M232K4D DA%A
13
Data ialah butir-butir atau maklumat 8an$ dikum&ulkan "ema"a ker9a luar
untuk direk!dkan dalam "e"uatu bentuk6
Di antara +!nt!h data 8an$ di$unakan dalam $e!$rafi ialah data 9arak7
bilan$an &enduduk7 hu9an7 "uhu dan lain-lain6
Bia"an8a 9adual dan $raf di$unakan untuk men8u"un data "u&a8a lebih
ter"u"un7 lebih mudah difahami dan kelihatan menarik6
Ada bebera&a kaedah 8an$ da&at di$unakan untuk men$um&ul maklumat6
Antaran8a terma"uklah kaedah &emerhatian7 temu bual7 ban+i7 "!al "elidik C
tin9au "ia"at7 dan ru9ukan arkib atau &er&u"takaan
Kada$ P"(um#u*a" Ma!*uma)
Kaedah Pemerhatian
Kaedah %emu Bual
Ban+i
S!al Selidik C %in9au Sia"at
3u9ukan : Dari&ada &elba$ai "umber7 "e&erti bahan ber+etak dan internet;
463 M2MB,1A DA1 M2105S51 MAK.5MA% DA.AM B21%5K JAD5A.
Jadual meru&akan "atu +ara 8an$ mudah ba$i merek!d data6
.an$kah-lan$kah men8edia dan menbina 9adual:
a; Men$um&ulkan data 8an$ di&erlukan den$an men$$unakan kaedah
8an$ "e"uai6
b; *!nt!h : Men$um&ul data tentan$ +ara &ela9ar %in$katan 1 ,lti>am
SMK Dat!D Seri ?an M!hamed7 Gerik datan$ ke "ek!lah6
+; Data 8an$ dikum&ulkan ditun9ukkan "e&erti di ba=ah:
Bil 1ama Pela9ar *ara Datan$ Ke Sek!lah
1 Abdullah B6 3a>ali Ber9alan kaki
2 Adnan B6 0ah8a Kereta
3 Ahmad %armi>i B6#arun Ba"
4 Ali B6 Aakaria Ba"
5 ,brahim B6 ,"mail M!t!"ikal
6 M!hamad Subri B6 M!hd Jelani Ba"
M!hamad 0u"uf B6 Abd6 #alim Ba"ikal
' 1!rli>a Bt6 Alia" M!t!"ikal
( 1!r S8afirah Bt6 M!hd 3a>ali Ba"
1) 1!r /a>lin Bt6 M!hd /ae>!l Ber9alan kaki
Jadua* : S"arai "ama da" 2ara #*a,ar Ti"(!a)a" 1 I*)i3am
da)a"( ! &!%*a$
14
Su"un "emula data dalam bentuk 9adual dan berikan ta9uk 8an$ "e"uai "e&erti
berikut :
*ara Datan$ Ke Sek!lah Bilan$an Pela9ar
Ba" 4
Ber9alan kaki 2
Kereta 1
M!t!"ikal 2
Ba"ikal 1
Jumlah 1)
Jadual : *ara &ela9ar %in$katan 1 ,lti>am
datan$ ke "ek!lah
464 M2MB,1A G3A/ GA3,SA1 M5DA#
Graf $ari" "e"uai di$unakan untuk men$$ambarkan maklumat "e&erti
&erubahan "uhu7 tekanan udara7 &ertumbuhan &enduduk7 &a"aran "aham dan
"eba$ain8a6
.an$kah-lan$kah meluki" $raf $ari"6
a; .uki" &ak"i te$ak dan &ak"i mendatar6
b; Pilih "kala 8an$ "e"uai ba$i &ak"i te$ak dan &ak"i mendatar6
+; Pak"i te$ak bia"an8a di$unakan ba$i me=akili kuantiti manakala &ak"i
mendatar me=akili 9an$ka ma"a "e&erti bulan atau tahun6
d; Gunakan titik-titik ba$i me=akili maklumat 8an$ diberi6
e; Sambun$kan titik-titik ter"ebut den$an $ari"an luru"6
f; .en$ka&kan $raf den$an ta9uk 8an$ "e"uai6
465 M21%A/S,3KA1 JAD5A.7 G3A/ BA3 M5DA# DA1 G3A/
GA3,SA1
Maklumat 8an$ terda&at dalam 9adual dan $raf bia"an8a &adat dan rin$ka"6
4leh itu 9adual dan $raf b!leh ditaf"irkan untuk menda&atkan maklumat 8an$
lebih ter&erin+i6
5ntuk mentaf"ir maklumat dalam 9adual dan $raf7 terda&at bebera&a &erkara
8an$ &erlu diberi &erhatian6
Antaran8a ialah ta9uk 9adual dan $raf6
Selain ta9uk7 &erkara-&erkara lain 8an$ &erlu dilihat adalah "&erti berikut:
15
Jadual dan Graf Perkara-&erkara &entin$ dalam membuat &entaf"iran
Jadual
Jumlah
1ilai mak"imum
1ilai minimum
1ilai &urata :"ekiran8a dikehendaki;
Graf Bar Mudah
Butir-butir &ada &ak"i mendatar dan mene$ak
Bar-bar
1ilai mak"imum
1ilai minimun
Graf Gari"an
Butir-butir &ada &ak"i mendatar dan &ak"i mene$ak
%itik-titik 8an$ men8ambun$kan $ari"an
1ilai mak"imum
1ilai minimum
1ilai &urata
Julat
466 35M5SA1
16
51,% 5 P2%A
SUB TAJUK:
.1 : Objektif
.2 : Memahami 5iri 6i1ikal Dan +uda%a Dalam )eta !akar
.3 : Melukis )eta !akar
.4 : Mentafsirkan )eta !akar
. : Rumusan
561 4BJ2K%,/
Dalam unit ini7 anda akan da&at:
Memahami ciri-ciri fi1ikal dan buda%a dalam "eta.
Men%atakan kedudukan3 arah3 jarak dan ciri #eo#rafi dalam "eta lakar.
Memahami "en##unaan simbol-simbol dalam "eta lakar.
Men#etahui cara melukis dan mentafsirkan "eta.
562 M2MA#AM, *,3, /,A,KA. DA1 B5DA0A DA.AM P2%A .AKA3
1
*iri-+iri fi>ikal dan buda8a "e"uatu
ka=a"an direk!dkan dalam &eta den$an
men$$unakan:
a; Simb!l
b; ?arna
+; Sin$katan
Pen$$unaan "imb!l7 =arna7 dan "in$katan
memudahkan &entaf"iran &eta6
Selain itu7 lebih ban8ak maklumat da&at
direk!dkan dalam &eta6
Petun9uk di"ediakan untuk meneran$kan
+iri-+iri 8an$ di=akili !leh "etia& "imb!l7
=arna7 dan "in$katan 8an$ di$unakan6
Se"ebuah &eta 8an$ len$ka& haru" mem&un8ai &erkara- &erkara 8an$ berikut:
a; %a9uk rin$ka"
b; Arah mata an$in
+; Skala &eta
d; Petun9uk &eta
563 M2.5K,S P2%A .AKA3
Ba$i meluki" &eta den$an te&at7 &erkara-&erkara berikut &erlu dilakukan:
Pilih "imb!l dan "in$katan 8an$ "e"uai6
Guna =arna 8an$ betul6
*iri Ge!$rafi ?arna
%anah rendah #i9au
%anah tin$$i 4ren C +!klat
Ka=a"an &erairan Biru
Pa"tikan +iri dalam &eta mem&un8ai label 8an$ betul dan te&at6
Ma"ukkan arah mata an$in6
.uki" "kala luru" 8an$ "e"uai6
Ma"ukkan 9u$a &etun9uk &eta6
564 M21%A/S,3KA1 P2%A .AKA3
Perkara-&erkara 8an$ &erlu di&erhatikan "ema"a mentaf"ir &eta t!&!$rafi
1'
Pr!ara K#")i"(a"
%a9uk &eta
Memberikan "atu $ambaran am tentan$ &erkara 8an$
ditun9ukkan dalam &eta
Arah mata an$in
Memudahkan untuk menentukan arah ba$i "e"uatu
tem&at dalam &eta
Skala &eta
Membantu kita men$ira 9arak dan kelua"an "ebenar
"e"uatu tem&at dalam &eta
Petun9uk
Petun9uk meneran$kan "imb!l-"imb!l buda8a dan
fi>ikal 8an$ di$unakan dalam &eta
Gari"an $rid dan
Panduan Grid
Panduan $rid b!leh di$unakan untuk men8atakan
kedudukan "e"uatu tem&at den$an te&at
565 35M5SA1
1(
%2MA 1 : B21%5K M5KA B5M, DA1 P4%21S,10A
51,% 6 B21%5K M5KA B5M,
SUB TAJUK:
$.1 : Objektif
$.2 : Ke"elba#aian +entuk Muka +umi Di Mala%sia
$.3 : Kedudukan Dan Keistime(aan )elba#ai +entuk Muka +umi Di Mala%sia
$.4 : Ran#kaian +anjaran 4unun# Di Mala%sia
$. : +a#aimanakan +anjaran 4unun# *erbentuk
$.$ : *anah )amah
$.7 : )in##ir !aut
$.8 : )ola Saliran
$.9 : Sun#ai Dan *asik Di Mala%sia
$.1:: Rumusan
661 4BJ2K%,/
Memahami ke"elba#aian bentuk muka bumi Mala%sia3 iaitu tanah tin##i3
tanah "amah3 lemban#an sun#ai dan "in##ir "antai.
2)
Men#huraikan den#an contoh kedudukan dan keistime(aan "elba#ai bentuk
muka bumi Mala%sia.
Memahami sistem #unun# li"at muda dan #unun# li"at tua
Men#etahui "elba#ai bentuk muka bumi "in##ir laut Mala%sia
Memahami "rofil "anjan# dan "rofil rentas sun#ai.
662 K2P2.BAGA,A1 B21%5K M5KA B5M, D, MA.A0S,A
Mala8"ia mem&un8ai &elba$ai bentuk muka bumi 8an$ indah6
%erda&at )a"a$ )i"((i4 )a"a$ #ama$4 *m.a"(a" &u"(ai dan #i"((ir *au)6
Ka=a"an .u!i)4 (u"u"( da" .a",ara" membentuk ka=a"an )a"a$ )i"((i+
Mala8"ia mem&un8ai ban8ak ban9aran7 +!nt!hn8a Ba",ara" Ti)i5a"(&a4
Ba",ara" Cr%2!r da" Ba",ara" Ka#ua& Hu*u 8an$ ber$unun$-$anan$6
Ketin$$ian $unun$-$anan$ ini berbe>a-be>a
663 K2D5D5KA1 DA1 K2,S%,M2?AA1 P2.BAGA, B21%5K M5KA
B5M, D, MA.A0S,A
Mala8"ia terletak di&er"im&an$an 9alan laut dan laluan udara antaraban$"a7
iaitu dari timur ke barat dunia6
Kedudukan 8an$ "trate$ik ini men9adikann8a ma"8hur dan &entin$ "eba$ai
&u"at &erda$an$an antaraban$"a6
Ban8ak ka&al-ka&al dari barat "e&erti 2r!&ah dan Amerika 8an$ men$$unakan
laluan di Selat Melaka untuk ke ne$ara-ne$ara timur "e&erti Je&un dan *hina6
Bentuk muka bumi 8an$ &elba$ai itu memun$kinkan &elba$ai ke$iatan
ek!n!mi di9alankan "e&erti &elan+!n$an7 &erikanan dan &ertanian6
664 3A1GKA,A1 BA1JA3A1 G5151G D, MA.A0S,A
Pada umumn8a7 Mala8"ia adalah "ebuah ne$ara 8an$ ber$unun$-$anan$6
Ka=a"an tanah tin$$i 8an$ terda&at di Mala8"ia ialah di "ekitar:
1. +aha#ian ten#ah Semenanjun# Mala%sia
2. +aha#ian "edalaman Sabah dan Sara(ak
Ka=a"an tanah tin$$i mem&un8ai ke&entin$ann8a 8an$ ter"endiri iaitu :
1. Ka(asan "embalakan
2. Ka(asan tadahan air dan le#eh
3. )usat "eran#inan
4. *a"ak "enjanaan kuasa hidro elektrik
21
56 Ka(asan "ertanian
Ban9aran $unun$ 8an$ utama di Semenan9un$ Mala8"ia ialah :
1. +anjaran *iti(an#sa
2. +anjaran +intan#
3. +anjaran Keledan#
4. +anjaran *ahan
. +anjaran )antai *imur
Ban9aran-ban9aran $unun$ 8an$ utama di Sabah ialah :
1. +anjaran 5rocker
2. +anjaran +rasse%
3. +anjaran Maitland
4. +anjaran *rus Madi
Ban9aran $unun$ 8an$ utama di Sara=ak ialah :
1. +anjaran *ama &bu
2. +anjaran Ka"uas ;ulu
3. +anjaran /ran
665 BAGA,MA1AKA1 BA1JA3A1 G5151G %23B21%5K
Per$erakan dan &ertembun$an &lat tekt!nik 8an$ men$ha"ilkan kua"a mam&atan
men8ebabkan la&i"an-la&i"an batuan di ka=a"an &ertemuan terhim&it dan
men8ebabkan &ermukaan bumi berkedut-kedut atau terli&at6
.a&i"an 8an$ melen$kun$ ke ata" dikenali "eba$ai linta& mun$kum :antiklin;
8an$ membentuk $unun$ li&at manakala li&atan 8an$ melen$kun$ ke ba=ah
dikenali "eba$ai linta& lendut :"inklin; 8an$ membentuk lemban$an6
J"i&6J"i& Li#a)a"

Gu"u"( Li#a) Muda Gu"u"( Li#a) Tua
%erbentuk kira-kira 35 9uta tahun
dahulu
%erbentuk kira-kira 2)) hin$$a 35) 9uta tahun
dahulu
Keban8akann8a amat tin$$i7 tidak
"ekata dan ka"a&
Keban8akann8a a$ak rendah7 kuran$
dari&ada 2))) meter dari ara" laut kerana
telah men$alami &r!"e" &en$$!nd!lan
*!nt!h: Ban9aran #imala8a7 Ban9aran
Ande"7 Ban9aran 3!+k87 Ban9aran Al&"
dan Ban9aran Atla"
*!nt!h: Ban9aran 5ral7 Per$unun$an
A&&ala+hian7 Ban9aran Pemi"ah Be"ar dan
Pennine"6
666 %A1A# PAMA#
22
Ka=a"an tanah &amah di Mala8"ia bia"an8a terletak di lembah-lembah "un$ai
dan berham&iran den$an &in$$ir laut6
Ka=a"an-ka=a"an tanah &amah 8an$ utama ialah Dataran Pantai %imur7
Dataran Pantai Barat7 Dataran Selatan7 Dataran &antai Sara=ak dan Sabah6
Da)ara" Pa")ai Timur4
Dataran Pantai %imur 8an$ lua" dan "ubur terdiri dari&ada:
1. Delta Kelantan
2. Delta *eren##anu
3. Delta )ahan#
Da)ara" Pa")ai Bara)
Dataran Pantai Barat men$an9ur dari utara ne$eri Perli" hin$$a ke "elatan
ne$eri Melaka6 Dataran ini terma"uk:
1. Dataran Kedah - )erlis
2. Dataran ;ilir Sun#ai )erak
3. Dataran )antai Selan#or
4. Dataran )antai 2ohor
. Dataran Seberan# )erai
Da)ara" S*a)a"
Dataran di "elatan Semenan9un$ Mala8"ia &ula adalah :
1. +eralun3 berbukit-bakau dan ju#a ber"a%a.Sebaha#ian besar ka(asan
ini ditanami den#an #etah3 kela"a sa(it dan nanas.
26 Dataran "antai timur Sabah lebih lebar3 teta"i sebaha#ian besarn%a
ber"a%a. Dataran "antai barat Sabah lebih maju (alau"un sem"it dan
ter"utus-"utus.
Ka5a&a" )a"a$ #ama$ di Sa.a$
Ka=a"an tanah &amah 8an$ lua" di Sabah terda&at di :
1. Sekitar Sun#ai Kinabatan#an
2. Semenanjun# Sem"orna
3. +aha#ian hilir !embah Se#ama
4. Sekitar Sun#ai !abuk dan Sun#ai Se#ama
Ka5a&a" )a"a$ #ama$ di Sara5a!
Dataran &antai Sara=ak adalah lebar iaitu antara 3) - 65km lebarn8a6 ,a terdiri
dari&ada delta-delta 8an$ lua" dan bertanih lanar "e&erti:
1. Delta Rajan#
2. Delta +aram
K#")i"(a" !a5a&a" )a"a$ #ama$
1. Seba#ai ka(asan "ertanian
2. Seba#ai ka(asan "erlombon#an
3. Seba#ai ta"ak "etem"atan
23
4. Seba#ai tum"uan jalan ra%a dan jalan kereta"i
66 P,1GG,3 .A5%
Mala8"ia terletak di dalam ka=a"an Penta" Sunda6 4leh itu laut di "ekelilin$
Mala8"ia adalah +etek dan kedalamann8a adalah lebih kuran$ 1') meter6
Semua ne$eri di Mala8"ia mem&un8ai ka=a"an &in$$ir laut ke+uali ?ila8ah
Per"ekutuan Kuala .um&ur6
Bentuk-bentuk muka bumi di ka=a"an &in$$ir laut adalah: )antai +er"asir 3
)antai +erlum"ur3 )ulau3 *anjun# Dan *eluk3 *ebin# *in##i3 )entas +enua.
Bentuk Muka
Bumi
*iri Ke&entin$an *!nt!h Ka=a"an
Pin$$ir Pantai
%imbunan &a"ir dan batu
kelikir "e&an9an$ ka=a"an
&in$$ir laut6
Mem&un8ai &ermatan$ &a"ir
8an$ &an9an$7 indah dan
ber"ih6
Ka=a"an &elan+!n$an
dan &erkelahan
Ka=a"an &enanaman
kela&a
P!rt Di+k"!n7 1e$eri
Sembilan
Pantai *aha8a Bulan
Kelantan
Bati /erin$hi Pulau Pinan$
Pantai
Berlum&ur
Ka=a"an &in$$ir laut 8an$
dilanda !leh air laut6
Ditumbuhi &!k!k bakau
Membekalkan "umber
ka8u bakau6
%em&at &embiakan
hidu&an laut "e&erti
ketam7 keran$ dan
ikan6
Sekitar muara Sun$ai Perak7
Perak
Muara Sun$ai 3e9an$7
Sara=ak
Pulau
Sebuah daratan 8an$
dikelilin$i !leh laut6
%erbentuk akibat kenaikan
dan ke9atuhan ara" laut
Ka=a"an &elan+!n$an6
Pelabuhan &erikanan6
Pelabuhan
antaraban$"a
Pulau .an$ka=i7 Kedah
Pulau %i!man7 Pahan$
Pulau 3edan$7 %eren$$anu
%an9un$
Daratan 8an$ men$an9ur
kelaut
%erdiri dari la&i"an batuan
kera" 8an$ tahan haki"an
Ka=a"an rekrea"i dan
&elan+!n$an
%an9un$ Bidara7 Melaka
%an9un$ Da=ai7 Kedah
%an9un$ Datu7 Sara=ak
%eluk
Ka=a"an antara dua tan9un$
Men$an9ur ma"uk ke daratan
%erlindun$ dari&ada tiu&an
an$in dan !mbak
Petem&atan nela8an
%a&ak &elabuhan
Ka=a"an &erikanan
Ka=a"an &erkelahan
%eluk Keman$7 1e$eri
Sembilan
%eluk 3amunia7 J!h!r
%eluk Kimani"7 Sabah
%eluk Mahk!ta Pahan$
%ebin$ %in$$i
*!nd!n$ "amada ke arah
lautan atau daratan
Ber+erun +uram
Batuan kera"
Ka=a"an rekrea"i dan
&elan+!n$an
%a&ak rumah a&i
%ebin$ %in$$i Kudat7 Sabah
%ebin$ %in$$i %an9un$
Bun$ah7 Pulau Pinan$
Penta" Benua
Baha$ian da"ar laut 8an$
+etek lan9utan dari &in$$ir
laut
Kedalaman tidak melebihi
1') meter
Ka=a"an &erikanan
Ka=a"an
&erl!mb!n$an
&etr!leum dan $a" a"li
Ka=a"an &in$$ir laut di
&antai timur Semena9un$
Mala8"ia7 Sabah dan
Sara=ak
24
66' P4.A SA.,3A1
Si"tem "aliran terdiri dari&ada aliran "un$ai utama dan bebera&a +a=an$ann8a6
Ka=a"an 8an$ di"aliri !leh "un$ai utama dan +a=an$ann8a dinamakan
lemban$an "un$ai6
*ara +a=an$an "un$ai dan "un$ai utama di9alin antara "atu den$an 8an$ lain
dikenali "eba$ai &!la "aliran6
%erda&at bebera&a &!la "aliran iaitu &!la rerantin$7 9e9ala7 "elari7 $e$elan$ dan
9e9ari
J"i& P%*a Sa*ira" *iri-+iri
P!la Saliran 3erantin$
Berbentuk "e&erti rantin$ &!k!k
*a=an$an-+a=an$an "un$ai ber+antum den$an
"un$ai utama &ada "udut kuran$ dari "udut te&at
%erda&at di ka=a"an 8an$ mem&un8ai batuan 8an$
"ama kekera"an6
*!nt!h: Sun$ai Pahan$7 Sun$ai Kelantan7 Sun$ai
3a9an$
P!la Saliran Je9ala
%erda&at di ka=a"an 8an$ mem&un8ai la&i"an
batuan kera" dan batuan lembut "erta ber"elan$-
"eli6
Anak-anak "un$ai men$alir dan men$haki" la&i"an
batuan lembut6
*a=an$an-+a=an$an "un$ai mema"uki "un$ai
utama &ada "udut te&at iaitu ()
)
*!nt!h: Sun$ai Perak
P!la Saliran Selari C Se9a9ar
*a=an$an-+a=an$an "un$ai dan "un$ai utama
men$alir "e+ara "elari atau ham&ir "elari antara
"atu "ama lain6
%erda&at di +erun +uram
*!nt!h: Sun$ai Kinabatan$an
P!la Saliran Ge$elan$
*a=an$an-+a=an$an "un$ai men$alir menurun
dari &un+ak $unun$ dan ber+antum den$an "un$ai
utama di ka=a"an tanah rendah6
Anak-anak "un$ai 8an$ baru &ula akan mema"uki
+a=an$an-+a=an$an "un$ai6
P!la Saliran Je9ari C Se&un+a
Berbentuk "e&erti 9e9ari r!da
*a=an$an-+a=an$an "un$ai men$alir turun
men$hala ke "emua arah dari kemun+ak "ebuah
bukit atau $unun$6
*a=an$an-+a=an$an "un$ai ber+antum den$an
"un$ai utama di ka=a"an rendah6
*!nt!h: Da&at dilihat di Gunun$ Ben!m
66( S51GA, DA1 %AS,K D, MA.A0S,A
25
Su"(ai Di Ma*a7&ia
Su"(ai Pahan$ :4)) km; ialah "un$ai ter&an9an$ di Semenan9un$ Mala8"ia6 Sun$ai
3a9an$ :563km; ialah "un$ai ter&an9an$ di Sara=ak dan di Mala8"ia6 Sun$ai
Kinabatan$an :56) km; ialah "un$ai ter&an9an$ di Sabah6
Ciri62iri &a*ira"
Sun$ai-"un$ai di Mala8"ia "entia"a menakun$ ban8ak air kerana ne$ara kita
menerima hu9an 8an$ lebat "e&an9an$ tahun6 Sun$ai-"un$ai ini ber&un+a dari
ka=a"an tanah tin$$i dan men$alir di antara ban9aran $unun$ :
Men$ikut arah barat ke timur di Sabah dan Sara=ak6
Men$ikut arah utara ke "elatan di Semenan9un$ Mala8"ia6
K#")i"(a" &u"(ai6&u"(ai di Ma*a7&ia
Sem&adan "emula9adi7 +!nt!hn8a Sun$ai Bernam antara Perak dan Selan$!r6
Seba$ai 9alan &en$an$kutan7 +!nt!h Sun$ai Kinabatan$an b!leh dimudiki
"e9auh 1)) km dari muaran8a6
Seba$ai 9alan &en$an$kutan untuk men$han8utkan balak dari ka=a"an
&embalakan di &edalaman ke kilan$ atau ke &elabuhan6
Membekalkan air ke ka=a"an tanaman &adi7 mi"aln8a 3an+an$an Pen$airan
Muda dan 3an+an$an Pen$airan Kemubu6
Membekalkan air untuk men9ana kua"a hidr! elektrik "e&erti 2m&an$an
*hender!h dan 2m&an$an %emen$$!r6
Sumber ikan7 ketam dan udan$ air ta=ar ba$i &enduduk tem&atan6
2+ Ta&i! Di Ma*a7&ia
Ta&i!6)a&i! 7a"( )rda#a) di Ma*a7&ia )r.a$a(i !#ada 2 ,"i&:
%a"ik "emula9adi :+!nt!hn8a %a"ik Bera dan %a"ik *hini;6
%a"ik buatan manu"ia :+!nt!hn8a %a"ik Ken8ir7 %a"ik *hender!h7 %a"ik
%emen$$!r;6
Ta&i!6)a&i! i"i #")i"( &.a(ai:
Sumber ikan air ta=ar6
Sumber bekalan air6
%em&at rekrea"i dan &elan+!n$an6
Pu"at &en9anaan kua"a hidr!elektrik :%a"ik Ken8ir;6
661) 35M5SA1
26
%2MA 1 : B21%5K M5KA B5M, DA1 P4%21S,10A
51,% ' K2SA1 K2G,A%A1 MA15S,A %23#ADAP A.AM S2K,%A3
SUB TAJUK:
8.1 : Objektif
8.2 : Kesan Ke#iatan Manusia *erhada" &lam Sekitar
8.3 : !an#kah-lan#kah Men#uran#kan Kesan Ke#iatan Manusia *erhada"
&lam Sekitar
8.3 : Rumusan
'61 4BJ2K%,/
2
Men%enaraikan kesan ke#iatan manusia terhada" alam sekitar
Menjelaskan den#an contoh kesan ke#iatan manusia terhada" alam sekitar
Men#analisis kesan ke#iatan manusia terhada" alam sekitar dan lan#kah-
lan#kah men#uran#kann%a.
Merumus kesan jika alam sekitar tidak ter"elihara.

'62 K2SA1 K2G,A%A1 MA15S,A %23#ADAP A.AM S2K,%A3
Dalam &emban$unan "e"ebuah ne$ara7 &elba$ai ke$iatan telah dilakukan !leh
manu"ia6
Ke$iatan-ke$iatan ini ada 8an$ mendatan$kan ke"an 8an$ buruk terhada&
alam "ekitar6
Diantara ke$iatan-ke$iatan utama manu"ia 8an$ men8umban$kan ke"an buruk
ini ialah:
a; Ke"an ke$iatan &eneban$an hutan atau &embalakan terhada& alam
"ekitar
;akisan tanih dan ketandusan tanih
+anjir dan "encemaran sun#ai
;idu"an sun#ai terancam
Krisis air
Ke"u"usan flora dan fauna
b; Ke"an ke$iatan &ertanian terhada& alam "ekitar
)encemaran
;akisan tanah
+anjir
Men#an##u ekosistem
+; Ke"an &embinaan 9alan ra8a terhada& alam "ekitar
;akisan tanih
)erubahan landska"
Ke"u"usan flora dan fauna
d; Ke"an &erindu"trian terhada& alam "ekitar
)encemaran alam
)enin#katan suhu bumi
)erubahan landska"
'63 .A1GKA#-.A1GKA# M21G53A1GKA1 K2SA1 K2G,A%A1
MA15S,A %23#ADAP A.AM S2K,%A3
Antaran8a terma"uklah men9alankan :
Penanaman "emula
2'
Pen$$unaan kaedah bi!l!$i dalam &ertanian
Pemeliharaan +erun tin$$i
#utan "im&an dan taman ne$ara
Men9alankan &ertanian teta&
Men$a=al &en$$unaan ra+un &er!"ak dan ra+un rum&ai
Men$a=al ke$iatan &embalakan
Penanaman bertere"
%anaman tutu& bumi
'64 35M5SA1
%2MA 1 : B21%5K M5KA B5M, DA1 P4%21S,10A
51,% P4%21S, DA1 #A.A1GA1 B21%5K M5KA B5M, %23#ADAP
K2G,A%A1 MA15S,A
2(
SUB TAJUK:
7.1 : Objektif
7.2 : )otensi Ka(asan *anah *in##i
7.3 : )otensi Ka(asan *anah )amah
7.4 : )otensi Ka(asan )in##ir !aut
7. : )otensi Saliran
7.$ : )erbandin#an )entin#n%a )elba#ai +entuk Muka +umi Di Mala%sia
Dan Di <e#ara !ain
7.8 : +entuk Muka +umi Seba#ai ;alan#an *erhada" Ke#iatan Manusia
7.3 : Rumusan
61 4BJ2K%,/
Men%atakan ke"entin#an bentuk muka bumi Mala%sia terhada" ke#iatan
manusia
Menjelaskan den#an contoh ke"entin#an bentuk muka bumi tanah tin##i3
tanah "amah3 "in##ir laut dan saliran terhada" "emban#unan Mala%sia.
Membandin#kan dan membe1akan ke"entin#an "elba#ai bentuk muka bumi
terhada" ke#iatan manusia antara Mala%sia den#an ne#ara lain.
Men%enarai bentuk muka bumi %an# men#halan# ke#iatan manusia.
Menjelaskan den#an contoh halan#an bentuk muka bumi terhada" ke#iatan
manusia.
Meran#kakan lan#kah-lan#kah men#uran#kan halan#an bentuk muka bumi
terhada" ke#iatan manusia
62 P4%21S, KA?ASA1 %A1A# %,1GG,
Ka=a"an tanah tin$$i di ne$ara kita memainkan &eranan &entin$ terhada&
ke$iatan manu"ia dan &emban$unan ne$ara6
Antara &!ten"i atau ke&entin$an tanah tin$$i terhada& ke$iatan manu"ia dan
&emban$unan ne$ara ialah "eba$ai :
16 Pu"at &eran$inan C &elan+!n$an
26 Ka=a"an tadahan
36 Ka=a"an &en9ana kua"a hidr!elektrik
46 Ka=a"an &enanaman tanaman ha=a "ederhana
1+ Pu&a) #ra"(i"a" 1 #*a"2%"(a"
Ka=a"an tanah tin$$i 8an$ indah7 &emandan$an 8an$ men$hi9au "erta udara
8an$ n8aman dan "e$ar "e"uai diban$unkan "eba$ai &u"at &eran$inan atau
&elan+!n$an6
3)
*!nt!h ka=a"an tanah tin$$i 8an$ diban$unkan "eba$ai &u"at &elan+!n$an
ialah:
a, *anah *in##i 4entin#
b, *anah *in##i 5ameron
c, +ukit !arut
d, +ukit +endera
e, 4unun# Kinabalu
f, 4unun# !edan#
#, 4unun# *ahan
Selain itu7 $ua batu ka&ur 8an$ indah dan menarik di "e"eten$ah bukit atau
$unun$ 9u$a dima9ukan "eba$ai &u"at &elan+!n$an6 Mi"aln8a:
a, 4ua <iah .Sara(ak,
b, 4ua Mulu .Sara(ak,
c,4ua Sam )oh .)erak,
d,+atu 5a=es .Selan#or,
Ka=a"an tanah tin$$i 8an$ dima9ukan "eba$ai &u"at &eran$inan da&at
menambahkan &eluan$ &eker9aan dalam bidan$ &erh!telan7 a$en"i
&elan+!n$an dan &ernia$aan +enderahati6
Pertambahan bilan$an &elan+!n$ akan men8ebabkan &enda&atan ne$ara
menin$kat6
2+ Ka5a&a" )ada$a"
Ka=a"an tanah tin$$i 8an$ dili&uti !leh hutan tebal adalah &entin$ "eba$ai
ka=a"an tadahan6 Ka=a"an tadahan meru&akan ka=a"an tanah tin$$i 8an$
meru&akan &un+a "un$ai kerana menerima hu9an 8an$ lebat6
*!nt!h "un$ai 8an$ ber&un+a dari ka=a"an tanah tin$$i di Mala8"ia ialah:
a, Sun#ai )ahan# .+anjaran
*iti(an#sa,
b, Sun#ai )erak .+anjaran
+intan#,
c, Sun#ai Kinabatan#an . +anjaran
+rasse%,
d, Sun#ai Rajan# .+anjaran /ran,
Ka=a"an tanah tin$$i &entin$ dalam men9amin "umber bekalan air untuk
ke$iatan:
a, Demenstik
b, )ertanian
c, )erindustrian
d, )erlombon#an
3+ Ka5a&a" #",a"a !ua&a $idr%*!)ri!
Ka=a"an tanah tin$$i 8an$ di"aliri !leh "un$ai 8an$ dera" da&at dima9ukan
untuk men9ana kua"a hidr!elektrik6
Antara em&an$an 8an$ dibina di ka=a"an tin$$i untuk men9ana kua"a
hidr!elektrik di ne$ara kita ialah:
a, >m"an#an *emen##or
b, >m"an#an 5henderoh
c, >m"an#an Ken%ir
d, >m"an#an +atan# &i
e, >m"an#an *enom +an#i
/+ Ka5a&a" #"a"ama" )a"ama" $a5a &dr$a"a
Ka=a"an tanah tin$$i 8an$ ditanam den$an tanaman ha=a "ederhana di
Mala8"ia ialah:
a, *anah *in##i 5ameron .6oto,
31
b, *anah *in##i Kundasan#
%anaman-tanaman utama 8an$ ditanam adalah:
a, *eh
b, Sa%ur-sa%uran
c, +un#a-bun#aan
d, +uah-buahan
63 P4%21S, KA?ASA1 %A1A# PAMA#
Ka=a"an tanah &amah di Mala8"ia mem&un8ai ke&entin$an "eba$ai ka=a"an:
Pertanian
Perl!mb!n$an
Perindu"trian
Pen$an$kutan
Petem&atan Dan Bandar 5tama
1+ Pr)a"ia"
Ke$iatan &ertanian 8an$ di9alankan di ka=a"an tanah &amah adalah &entin$
kerana ia:
Men%ediakan "eluan# "ekerjaan
Menambahkan sumber makanan .beras,
Meru"akan sumber "enda"atan ne#ara .eks"ort min%ak sa(it dan #etah,
2+ Pr*%m.%"(a"
Ka=a"an tanah &amah 9u$a diban$unkan untuk ke$iatan &erl!mb!n$an kerana
ka=a"an ini ka8a den$an "umber mineral "e&erti di !embah Kinta dan kuala
!an#at .bijih timah,3 Mamut .ku"rum,3 *eluk Ramunia .bauksit,3 !ubuk
Mandi dan +au .emas,
3+ Pri"du&)ria"
Ka=a"an tanah &amah 9u$a "e"uai untuk dima9ukan "eba$ai ta&ak
&erindu"trian6
Antaran8a +!nt!h ka=a"ann8a ialah "e&erti !embah Klan#3 )eri3 +intulu3
+a%an !e"as3 /nanam.
/+ P"(a"(!u)a"
Ka=a"an tanah &amah memudahkan &embinaan 9alinan &en$an$kutan6 Jalan
&en$an$kutan "e&erti 9alan ra8a dan 9alan kereta a&i mudah dibina di ka=a"an
tanah &amah kerana:
a; %idak &erlu meratakan tanah tin$$i
b; %idak &erlu menebu" $una ka=a"an &a8a
+; %idak &erlu membina 9ambatan
d; Men9imatkan k!" &embinaan
8+ P)m#a)a" Da" Ba"dar U)ama
32
Ka=a"an tanah &amah &entin$ "eba$ai ka=a"an &etem&atan6 ,ni kerana
keban8akkan ke$iatan ek!n!mi bertum&u di ka=a"an tanah &amah6 Maka
ka=a"an tanah &amah meru&akan ka=a"an tum&uan &enduduk6
Bandar-bandar utama dalam ne$ara 9u$a bertum&u di ka=a"an tanah &amah
"e&erti bandara8a Kuala !um"ur3 +andar Melaka 2ohor +ahru3 Kelantan3
Kuchin# dan Kota Kinabalu.
64 P4%21S, KA?ASA1 P,1GG,3 .A5%
Ka=a"an Pin$$ir .aut di Mala8"ia mem&un8ai ke&entin$an terhada& ke$iatan
manu"ia6 Antara ke&entin$an ter"ebut ialah "eba$ai :
a; Pu"at Perikanan
b; %a&ak Pelabuhan
+; Pu"at Pelan+!n$an
1+ Pu&a) Pri!a"a"
Ka=a"an &in$$ir laut 8an$ berteluk dan terlindun$ "e"uai diban$unkan
"eba$ai:
a, *a"ak "elabuhan "erikanan
b, *a"ak "erkam"un#an nela%an
c, Ka(asan "erikanan
Pemban$unan ka=a"an &in$$ir laut "eba$ai &u"at &erikanan da&at:
a, Men%ediakan "eluan# "ekerjaan serta sumber "enda"atan ba#i
"enduduk "in##ir laut.
b, Menambahkan bekalan makanan "rotein tem"atan
c, Menambahkan eks"ort ikan ba#i menambahkan "enda"atan ne#ara
d, Men##alakkan industri sam"in#an se"erti:
e, Membuat kero"ok ikan
f, Membuat jala dan jarin# serta ka"al menan#ka" ikan
#, /ndustri mem"roses dan men#etin ikan
2+ Ta#a! P*a.u$a"
Ka=a"an &in$$ir laut 8an$ &an9an$ dan berteluk "e"uai dima9ukan "eba$ai
ta&ak &elabuhan6
Ka=a"an &in$$ir laut 8an$ di9adikan ta&ak &elabuhan di Mala8"ia ialah:
a; Pelabuhan Pulau Pinan$
b; Pelabuhan Kelan$
+; Pelabuhan Miri
d; Pelabuhan Bintulu
e; Pelabuhan K!ta Kinabalu
f; Pelabuhan Pa"ir Gudan$
$; Pelabuhan Ku+hin$
h; Pelabuhan Kuantan
3+ Pu&a) P*a"2%"(a"
Ka=a"an &in$$ir laut ne$ara 8an$ ber"ih dan ber&a"ir "e"uai dima9ukan
"eba$ai &u"at &elan+!n$an6
33
*!nt!h &u"at &elan+!n$an &in$$ir laut 8an$ terkenal ialah:
a; 3antau Aban$
b; P!rt Di+k"!n
+; %eluk *em&edak
d; Batu /erin$$i
e; Pantai *aha8a Bulan
Selain itu7 &ulau-&ulau 8an$ terda&at di&in$$ir laut 9u$a meru&akan da8a
tarikan &elan+!n$6 *!nt!hn8a "e&erti:
a; Pulau Bid!n$
b; Pulau 3edan$
+; Pulau Ka&a"
d; Pulau Perhentian
e; Pulau %en$$!l
f; Pulau .an$ka=i
$; Pulau %i!man
h; Pulau Ga8a
34
65 P4%21S, SA.,3A1
Si"tem "aliran di ne$ara kita 9u$a mem&un8ai ke&entin$an tertentu dalam
ke$iatan manu"ia6
Antara ke&entin$an ter"ebut ialah "eba$ai:
a; %a&ak tamadun dan &u"at &erda$an$an a=al
b; Sumber tena$a dan bekalan air
+; Ka=a"an &ertanian
d; Jalan &en$an$kutan
e; Ka=a"an &elan+!n$an
f; Ka=a"an &erikanan air ta=ar
$; Sem&adan "emula 9adi
66 P23BA1D,1GA1 P21%,1G10A P2.BAGA, B21%5K M5KA B5M, D,
MA.A0S,A DA1 D, 12GA3A .A,1
J"i& B")u!
Mu!a Bumi Da"
K#")i"(a"
Pr&amaa" Da" Pr.3aa"
Ma*a7&ia Luar Ma*a7&ia
Pelan+!n$an Di
%anah %in$$i
Pelan+!n$an &entin$ dan
ber&!ten"i untuk dima9ukan
%arikan utama : Suhu 8an$
n8aman
S5i)3r*a"d
Pentin$ dan dima9ukan
%arikan utama: &emandan$an
ka=a"an &er$unun$an ber"al9i 8an$
indah7 melun+ur "al9i dan mendaki
$unun$
Pertanian Di
*erun Bukit
Penanaman di +erun terhad
Sa8ur dan bun$a ditanam di tere"
di %anah %in$$i *amer!n
P!k!k $etah dan kela&a "a=it
ditanam di +erun-+erun bukit6
Pu*au Ja5a4 I"d%"&ia
Melua" kerana tanah &amah terhad
*erun bukit 8an$ bertanih laEa be"
"ubur untuk tanaman "e&erti &adi
P"(a"(!u)a"
Su"(ai
Kuran$ &entin$ ke+uali di Sabah
dan Sara=ak
Memba=a &enum&an$7
men$an$kut ka8u balak dan &adi
T$ai*a"d
Pentin$ kerana &en$an$kutan darat
terhad
Memba=a &enum&an$ men$an$kut
ka8u balak dan &adi
Pri!a"a" Di
Ta&i!

%idak be$itu &entin$ kerana "ai>
ta"ik 8an$ tidak be"ar6
#a"il tan$ka&an "edikit
Peker9aan "ambilan
Ta&i! T%"* Sa#4 Kam#u2$a
Pentin$ kerana ta"ik be"ar
#a"il tan$ka&an ban8ak
Peker9aan utama
6 B21%5K M5KA B5M, S2BAGA, #A.A1GA1 %23#ADAP K2G,A%A1
MA15S,A
1+ Ha*a"(a" Ta"a$ Ti"((i Tr$ada# K(ia)a" Ma"u&ia
*erun-+erun 8an$ +uram di ka=a"an tanah tin$$i b!leh men8ebabkan ke9adian
tanah runtuh dan haki"an tanih6
Ke9adian haki"an tanih dan tanah runtuh akan memu"nahkan tanaman7 harta
benda dan kemudahan a=am "erta men$!rmabkan n8a=a6
,a 9u$a akan men8ukarkan &emban$unan &etem&atan7 &ertanian dan
&embinaan 9alinan &en$an$kutan6
*ara-+ara untuk men$ata"i halan$an tanah tin$$i ini ialah:
a; Menanam &!k!k dan rum&ut 8an$ +e&at tumbuh dan men9alar di
leren$ bukit6
b; Pembinaan temb!k batu dan "imen
+; Pembinaan leren$7 tere" dan &arit di+erun bukit 8an$ +uram6
2+ Ha*a"(a" Ta"a$ Pama$ Tr$ada# K(ia)a" Ma"u&ia
Ka=a"an tanah &amah 8an$ rendah adalah ber&a8a dan "entia"a berair6
Keadaan ini men8ebabkan ma"alah ban9ir "erin$ ter9adi6
Ke9adian ban9ir akan men8ebabkan aktiEiti manu"ia "e&erti &ertanian7
&etem&atan dan &embinaan 9alinan &en$an$kutan "ukar di9alankan6
.an$kah-lan$kah 8an$ b!leh diambil untuk men$ata"i ma"alah ini ialah:
a; Menebu" $una ka=a"an &a8a den$an tanah6
b; Membina &arit atau tali air untuk men$erin$kan ka=a"an ter"ebut6
+; Membina temb!k atau benten$ untuk men$halan$ kema"ukan air dari
"un$ai atau laut6
3+ Ha*a"(a" Pi"((ir Lau) Tr$ada# K(ia)a" Ma"u&ia
%ebin$ tin$$i 8an$ +uram di &in$$ir laut men8ebabkan aktiEiti &embinaan
"ukar di9alankan6 #aki"an !mbak 8an$ kuat di ka=a"an ini akan
mel!n$$arkan "truktur batuan dan tanih di &in$$ir laut6
Akibat dari tindakan ini akan men8ebabkan ter9adin8a tanih runtuh akan
men$an+am ke"elamatan manu"ia dan mer!"akkan harta benda6
Antara lan$kah-lan$kah 8an$ da&at diambil untuk men$ata"i ma"alah ini
ialah:
a; Membina temb!k untuk men$uran$kan kadar haki"an !mbak6
b; Membina benten$ di te&i &antai "u&a8a air laut tidak melim&ah ke
daratan6
/+ Ha*a"(a" Sa*ira" Tr$ada# K(ia)a" Ma"u&ia
Aru" "un$ai 8an$ dera" di &erin$kat hulun8a men8ukarkan &en$an$kutan air
kerana b!leh membaha8akan b!t atau ka&al-ka&al ke+il6 Manakala "un$ai
8an$ berliku-liku di &erin$kat hilirn8a &ula men8ukarkan aktiEiti &ela8aran6
.an$kah-lan$kah 8an$ b!leh diambil ba$i men$ata"i halan$an "un$ai ini
terhada& ke$iatan manu"ia ialah:
a; Membina em&an$an atau k!lam untuk mem&erlahankan aliran "un$ai
b; Meluru"kan aliran "un$ai di &erin$kat hulun8a6
6' 35M5SA1
%2MA 2 : *5A*A DA1 ,K.,M S23%A P21GA35#10A
51,% ( P23G23AKA1 B5M, D, DA.AM S,S%2M S53,A
SUB TAJUK:
9.1 : Objektif
9.2 : )utaran +umi Serta Kesann%a
9.3 : )eredaran +umi Serta Kesann%a
9.4 : 5uaca Dan /klim Di Mala%sia
9. : 5iri-ciri /klim Di Mala%sia
9.$ : 6aktor-faktor ?an# Mem"en#aruhi 5uaca Dan /klim Di Mala%sia
9.7 : Rumusan
(61 4BJ2K%,/
Mentakrifkan "utaran dan "eredaran bumi
Men%enaraikan kesan-kesan "utaran bumi.
Men%enaraikan kesan-kesan "erederan bumi
Menjelas dan men#huraikan kejadian sian# dan malam
Men#huraikan kejadian em"at musim
Men#enal "asti ciri iklim Mala%sia dari se#i suhu3 an#in dan hujan
Men%ata dan men#hubun#kaitkan faktor-faktor %an# mem"en#aruhi cuaca
dan iklim Mala%sia den#an ciri iklim Mala%sia
Menjelaskan kedudukan Mala%sia %an# bebas dari"ada taufan3 siklon tro"ika
dan kemarau %an# ber"anjan#an.
(62 P5%A3A1 B5M, S23%A K2SA110A
Bumi ber&utar di ata" &ak"in8a men$ikut arah la=an 9am7 iaitu dari arah barat
ke timur6
Ke+!nd!n$an &ak"i bumi adalah "eban8ak 66 F
)
den$an rataan l!ndar
matahari dan 23 F
)
den$an $ari" te$ak ke rataan l!ndar matahari6
Putaran bumi akan men8ebabkan berlakun8a:
a; Sian$ dan malam
b; Bia"an an$in dan aru" lautan
+; Air &a"an$ dan "urut
(63 P232DA3A1 B5M, S23%A K2SA110A
Sema"a bumi ber&utar di ata" &ak"in8a7 bumi 9u$a beredar men$elilin$i
matahari men$ikut arah la=an 9am dalam !rbit bu9ur
Satu edaran men$elilin$i matahari men$ambil ma"a "elama 365 1C4 hari6
4rbit bu9ur bumi men8ebabkan bumi tidak "entia"a berada &ada 9arak 8an$
"ama dari matahari6
Peredaran bumi dan ke+!nd!n$ann8a &ak"in8a men$akibatkan:
a; Perubahan ketin$$ian matahari ten$ah hari di lan$it
b; Perbe>aan &an9an$ =aktu "ian$ dan malam
+; Ke9adian 2m&at mu"im dalam "etahun
(64 *5A*A DA1 ,K.,M D, MA.A0S,A
Mala8"ia men$alami iklim 9eni" Khatuli"ti=a6
,klim Khatuli"ti=a ber"ifat &ana" dan lemba& "e&an9an$ tahun6
Mala8"ia men+atatkan "uhu 8an$ tin$$i dan "etara :ham&ir "ama; "e&an9an$
tahun6
Min "uhu tahunan ialah di antara 26
)
* hin$$a 2
)
*6
Ka=a"an tanah tin$$i7 "e&erti *amer!n #i$hland7 men$alami "uhu 8an$ lebih
rendah7 iaitu kira-kira 1'
)
*6
Mala8"ia menerima hu9an lebat7 iaitu kira-kira 2))) mm - 3))) mm "etahun6
(65 *,3,-*,3, ,K.,M D, MA.A0S,A
*iri-"iri iklim ne$ara Mala8"ia da&at dikenal &a"ti dari "e$i:
a; Suhu
b; #u9an
+; An$in
d; Kelemba&an Bandin$an 5dara
1+ Su$u
Mala8"ia men$alami "uhu 8an$ tin$$i dan "etara "e&an9an$ tahun6
Min "uhu tahunann8a adalah kira-kira 26
)
* hin$$a 2
)
*6
Min "uhu tahunan di ka=a"an tanah &amah adalah kira-kira 2
)
*7 manakala
di ka=a"an tanah tin$$i7 min "uhu lebih rendah6
Julat :&erbe>aan "uhu tertin$$i den$an "uhu terendah; "uhu tahunan adalah
&ula kira-kira 1'
)
*6 Ba$aimana&un7 9ulat "uhu harian adalah tin$$i7 iaitu kira-
kira
)
*6
Mala8"ia men$alami 9ulat "uhu tahunan 8an$ ke+il kerana:
a, Suhu a#ak sekata se"anjan# tahun
b, Menerima "ancaran matahari se"anjan# tahun
c, Kelemba"an bandin#an udara tin##i .kira-kira 8@,
d, !an#it dili"uti oleh a(an %an# tebal
e, !itu"an hutan %an# tebal dan luas
f, Sifat ke"ulauann%a iaitu dikelilin#i oleh laut
2+ Hu,a"
Mala8"ia menerima hu9an lebat "e&an9an$ tahun7 kira-kira 2)3) mm6
%aburan hu9an di Mala8"ia tidak "ekata dari "ebulan ke "ebulan dan dari "atu
tem&at ke tem&at 8an$ lain kerana fakt!r-fakt!r "e&erti
a6 %iu&an an$in
b6 .itu&an a=an
+6 Bentuk muka bumi6
Mala8"ia tidak men$alami mu"im kemarau 8an$ n8ata teta&i terda&at ma"a
kemarau 8an$ "in$kat di bebera&a buah ka=a"an6
Jum*a$ $u,a" )a$u"a" Ka5a&a"
Melebihi 35)) mm
Kaki bukit Kelantan dan %eren$$anu
Bukit .arut di Perak
Gunun$ Jerai di Kedah
Gunun$ Batu Putih di Ban9aran
%iti=an$"a
3)))-35)) mm
Pantai %imur Semenan9un$ Mala8"ia
Pantai 5tara Sabah
Baha$ian %en$ah Sara=ak
25))-3))) mm
Pedalaman Pantai %imur Semenan9un$
Mala8"ia
Baha$ian Selatan Semenan9un$ Mala8"ia
Kaki Bukit Ban9aran %iti=an$"a
Pantai Barat dan %en$ah Sabah
2)))-25)) mm
Pantai Barat Semenan9un$ Mala8"ia
Ka=a"an Pedalaman Semenan9un$
Mala8"ia
Ka=a"an Pedalaman Sabah
Kuran$ 2))) mm
Daerah Jelebu dan Kuala Pilah di 1e$eri
Sembilan
Ka=a"an &antai antara Kuala Selan$!r
den$an .umut
3+ Tiu#a" A"(i"
Ka=a"an &in$$ir &antai Mala8"ia 9u$a men$alami dua 9eni" an$in tem&atan
iaitu .a7u *au) da" .a7u dara)6
Ba7u Lau)
a; Berlaku &ada =aktu "ian$ kerana &ada =aktu "ian$ daratan lebih &ana"
+e&at men9adi &ana" berbandin$ den$an lautan6
b; Suhu udara di &ermukaan daratan lebih tin$$i dari&ada "uhu di
&ermukaan lautan6
+; Daratan men$alami tekanan udara rendah manakala lautan men$alami
tekanan udara tin$$i6
d; 5dara ber$erak dari lautan 8an$ bertekanan tin$$i ke daratan 8an$
bertekanan rendah "eba$ai ba8u laut
Ba7u Dara)
a; Berlaku &ada =aktu malam kerana &ada =aktu malam daratan lebih
+e&at men9adi "e9uk berbandin$ den$an lautan6
b; Suhu udara di &ermukaan daratan lebih rendah dari&ada "uhu di
&ermukaan lautan6
+; Daratan men$alami tekanan udara tin$$i manakala lautan men$alami
tekanan udara rendah6
d; 5dara ber$erak dari daratan 8an$ bertekanan tin$$i ke lautan 8an$
bertekanan rendah "eba$ai ba8u darat6
/+ K*m.a#a" Ba"di"(a" Udara
Kelemba&an bandin$an udara di Mala8"ia "entia"a tin$$i kerana "uhu "entia"a
tin$$i dan 9ulat "uhu rendah6
4leh itu7 udara di ne$ara kita "entia"a men$andun$i =a& air 8an$ ban8ak6
Kelemba&an bandin$ udara meru&akan ni"bah &erbandin$an antara =a& air
8an$ =u9ud di dalam udara den$an 9umlah =a& air 8an$ da&at ditam&un$ !leh
udara itu &ada "uhu 8an$ tertentu6
Kelemba&an bandin$an udara berubah-ubah men$ikut "uhu udara6
A&abila "uhu udara naik7 kelemba&an bandin$ann8a turun dan a&abila "uhu
turun7 kelemba&an bandin$ann8a naik6
.a>imn8a7 kelemba&an bandin$an udara di ne$ara kita melebihi ')G6
,ni bermak"ud 9umlah =a& air 8an$ ma"ih b!leh ditam&un$ ialah kira-kira
2)G la$i6
(66 /AK%43-/AK%43 0A1G M2MP21GA35#, *5A*A DA1 ,K.,M D,
MA.A0S,A
/akt!r-fakt!r 8an$ mem&en$aruhi +ua+a dan iklim Mala8"ia terma"uklah:
a9 Kdudu!a" Ma*a7&ia
Kedudukan Mala8"ia di ka=a"an Khatuli"ti=a men8ebabkann8a tidak
men$alami kemarau 8an$ n8ata6
Sebalikn8a berkeadaan lemba& "e&an9an$ tahun6
Kedudukan ini 9u$a men8ebabkan Mala8"ia menerima &an+aran matahari
"e&an9an$ tahun den$an &urata 6 9am "ehari6
Mala8"ia 9u$a beba" dari&ada an+aman taufan dan "ikl!n tr!&ika :dikenali
9u$a "eba$ai taufan di .aut *hina Selatan;
.9 Tiu#a" A"(i" m%"&u"
Mala8"ia menerima dua 9eni" an$in m!n"un 8an$ utama7 iaitu A"(i"
M%"&u" Timur Lau) dan A"(i" M%"&u" Bara) Da7a
Kedua-dua 9eni" an$in m!n"un ini mem&en$aruhi +ua+a dan iklim di
Mala8"ia6
29 K)i"((ia" S&ua)u Ka5a&a"
Ketin$$ian "e"uatu ka=a"an b!leh mem&en$aruhi "uhu tem&atan6
Ka=a"an 8an$ lebih rendah mem&un8ai "uhu 8an$ lebih tin$$i7 manakala
ka=a"an 8an$ lebih tin$$i men$alami "uhu 8an$ lebih rendah6
Suhu turun den$an kadar 1
)
* ba$i "etia& kenaikan 165m dari ara" laut6
*!nt!hn8a Suban$ Ja8a7 Kuala .um&ur 8an$ terletak di ka=a"an tanah
rendah :4)m dari ara" laut; mem&un8ai min "uhu tahunan 26
)
*6
Manakala min "uhu tahunan di %anah %in$$i *amer!n :1 4''m dari ara"
laut; ialah 16'
)
*6
.a&i"an udara 8an$ lebih ham&ir den$an &ermukaan bumi di&ana"kan !leh
haba dari bumi6 Manakala la&i"an udara 8an$ "emakin tin$$i kuran$
menda&at haba dari bumi6
4leh itu ka=a"an 8an$ lebih tin$$i mem&un8ai "uhu 8an$ lebih rendah6
d9 K#u*aua"
Mala8"ia dikelilin$i !leh ka=a"an laut 8an$ lua" dan mem&un8ai "ifat
ke&ulauan6
Pada =aktu "ian$7 ka=a"an laut adalah lebih lambat &ana" berbandin$
den$an ka=a"an darat6
,ni merendahkan "uhu di ka=a"an &in$$ir &antai dan men9adikan "uhun8a
"ederhana &ana"6
Manakala &ada =aktu malam &ula7 ka=a"an laut lambat "e9uk berbandin$
den$an ka=a"an daratan6
Keadaan ini menin$$ikan "uhu di ka=a"an &in$$ir &antai dan men9adikan
"uhun8a "ederhana "e9uk6
(6 35M5SA1
*iri ,klim Khatuli"ti=a Pana" Dan .emba& Se&an9an$ %ahun
Suhu
Pana" 2
)
* "e&an9an$ tahun6
Julat "uhu tahunan 1
)
* H 3
)
*6
Julat "uhu harian
)
*6
#u9an
Jumlah hu9an tahunan kira-kira 2 6)) mm
#u9an "e&an9an$ tahun6
An$in
An$in M!n"un %imur .aut6
Pen$aruh an$in Sumatera
Ba8u laut dan ba8u darat6
%2MA 2 : *5A*A DA1 ,K.,M S23%A P21GA35#10A
51,% 11 Pen$aruh Manu"ia %erhada& *ua+a Dan ,klim
SUB TAJUK:
11.1 : Objektif
11.2 : Kesan Ke#iatan Manusia *erhada" 5uaca Dan /klim
11.3 : Rumusan
1161 4BJ2K%,/
Di akhir unit ini7 anda akan da&at :
Men%enaraikan kesan ke#iatan manusia terhada" cuaca dan iklim
Menjelaskan den#an contoh "en#aruh "eneban#an hutan3 "erindustrian dan
"embakaran terbuka.
Merumuskan kesan ke#iatan manusia terhada" cuaca dan iklim.
1162 K2SA1 K2G,A%A1 MA15S,A %23#ADAP *5A*A DA1 ,K.,M
Manu"ia men9alankan &elba$ai ke$iatan untuk men+a&ai kema9uan6
Ke$iatan "e&erti &eneban$an hutan7 indu"tri &erkilan$an dan &embakaran hutan "e+ara
terbuka telah men8ebabkan berlakun8a peningkatan suhu, berlakunya jerebu, hujan
asid, penipisan lapisan ozon, kesan rumah hijau, pulau haba dan kemarau.
1+ K&a" Ruma$ Hi,au
Apa dia
Kesan rumah
hijau ?.
Kesan rumah hijau ialah suatu keadaan di mana haba diperangkap dalam atmosfera
dan seterusnya menyebabkan suhu bumi menjadi tinggi.
Peningkatan suhu dunia melalui kesan rumah hijau disebabkan oleh bertambahnya
gas karbon dioksida (CO2) gas mentana (C!") gas nitrus oksida (#2O) dan gas
klorofluorokarbon (C$C) di atmosfera.
%as&gas ini akan menyerap banyak haba dan menyebabkan berlaku peningkatan
suhu.
'agaimana
(erjadi ?.
Pertambahan gas karbon dioksida di atmosfera adalah disebabkan oleh)
Pembakaran bahan api seperti arang batu, minyak dan gas asli dari kilang
dan kenderaan.
Pembakaran sampah sarap secara terbuka.
Penebangan hutan secara berleluasa.
Pertambahan gas klorofluorokarbon (C$C) seperti gas klorin fluorin dan karbon
adalah disebabkan oleh penggunaan bahan C$C seperti)
Gas penyejuk dalam peti sejuk dan penyaman udara.
Semburan racun serangga.
Bahan campuran dalam membuat plastik foam.
Bahan pelarut membersihkan perisian komputer.
Apakah
Kesan Akibat
Kesan
*umah
!ijau ?.
Kesan rumah hijau akan menyebabkan kadar pemanasan bumi meningkat dan ini
akan men+airkan ais di Kutub ,tara dan Antartika.
-alji . ais yang +air ini akan menambahkan kuantiti air laut (menaikan aras laut) dan
akan menenggelamkan ka/asan yang rendah di dunia.
2+ Jr.u
Apa dia
0erebu ?.
0erebu ialah lapisan udara yang terdiri daripada titisan air ber+ampur dengan 1arah&
1arah habuk (debu asap abu gas dan bahan&bahan pepejal) dan bahan pen+emar
yang terapung di atmosfera berhampiran dengan bumi.
2arah&1arah habuk dan bahan pen+emar pen+emar tadi akan menyekat pan+aran
matahari dan mengurangkan jarak penglihatan manusia sehingga satu atau dua
kilometer sahaja.
0erebu sering terjadi di ka/asan pusat bandar dan pusat perindustrian seperti di
-hah Alam Pu+hong Petaling 0aya %eorgeto/n (Pulau Pinang) 0ohor 'haru dan
bandaraya Kuala 3umpur.
'agaimana
(erjadi ?.
0erebu sering terjadi di ka/asan yang mengalami)
Perindustrian yang pesat dan tidak terka/al.
Pembakaran sampah&sarap se+ara terbuka.
Kebakaran hutan se+ara semulajadi atau buatan manusia.
Kenderaan bermotor yang banyak.
Kegiatan&kegiatan manusia tersebut akan melepaskan 1arah&1arah habuk dan
bahan&bahan pen+emar ke atmosfera seperti)
%as karbon dioksida
%as karbon monoksida
4ebu Asap !abuk
Apakah
Kesan&kesan
Akibat
0erebu ?.
0erebu boleh mengakibatkan kesan&kesan seperti)
Kerosakan penglihatan (rosak mata . konjunti5itis).
6enganggu penafasan dan asma.
*adang paru&paru (bron+hitis)
3+ Hu,a" A&id
Apa dia !ujan
Asid ?.
!ujan asid ialah air hujan yang ber+ampur dengan bahan&bahan pen+emar di udara
seperti debu habuk asap dan gas yang bersifat asid.
%as&gas oksida seperti sulfur oksida dan nitrogen oksida akan bertindak dengan /ap
air di udara dan menghasilkan asid sulfurik dan asid nitrik.
Asid sulfurik dan asid nitrik ini akan larut dalam titisan air hujan yang menjadikannya
berasid dan turun sebagai hujan asid.
'agaimana
(erjadi ?.
,dara di+emari oleh gas&gas oksida asap dan debu yang dikeluarkan oleh)
a) Kenderaan bermotor
b) Kilang
+) Pembakaran sampah se+ara terbuka
d) Pembakaran hutan
!ujan asid paling ketara di ka/asan bandar yang berpendudukan padat kerana)
a) Kegiatan perindustrian yang pesat dan tidak terka/al.
b) 'anyak penggunaan kenderaan bermotor.
+) Pembakaran sampah sarap se+ara terbuka dan meluas.
d) Kekurangan tumbuh&tumbuhan hijau untuk menyerap karbon dioksida
melalui proses fotosintesis.
Apakah
Kesan&kesan
Akibat !ujan
Asid ?.
Kesan&kesan yang akan timbul akibat hujan asid ialah)
a) 6erosakkan bahan dan barangan besi (berkarat)
b) 6en+emarkan air sungai dan tasik mengakibatkan krisis air.
+) 6enjejaskan kesihatan manusia dan hai/an.
d) 6erosakkan struktur bangunan apabila besi dan simen larut dalam air
hujan yang berasid.
e) 6erosakkan +at dan /arna pada bangunan.
f) 6erosakkan tanaman dan menyebabkan hasil tanaman merosot kerana
tanah akan berasid.
g) 6emusnahkan tumbuhan dan hidupan air apabila air berasid.
/+ P"i#i&a" La#i&a" O3%"
Apa dia
Penipisan
3apisan
O1on ?.
3apisan o1on ialah satu lapisan gas di atmosfera bumi. 7a berada pada paras 28&
29km dari permukaan bumi.
3apisan o1on menlindungi bumi daripada sinaran ultraungu yang berlebihan.
3apisan ini akan menyerap sinaran ultraungu sebelum sampai ke permukaan bumi.
3apisan ini semakin nipis akibat daripada pen+emaran udara seperti karbon
dioksida karbon monoksida nitrus oksida dan bahan klorofluorokarbon (C$C).
'agaimana
(erjadi ?.
Kilang mengeluarkan gas&gas yang men+emarkan udara)
o #itrogen oksida
o Karbon dioksida
o Karbon monoksida
o -ulfur oksida
Kapal terbang supersonik di lapisan stratosfera akan mengeluarkan asap yang
mengandungi nitrogen oksida yang boleh mengan+am lapisan o1on.
Penggunaan 'ahan Kloroflorokarbon (C$C)
%as penyejuk dalam peti sejuk dan penyaman udara
'ahan +ampuran dalam plastik foam
'ahan pelarut menbersihkan perisian komputer
Aerosol dalam penyembur ubat nyamuk dan minyak /angi.
Apakah
Kesan&kesan
Akibat
Penipisan
3apisan
O1on ?.
Kesan ke atas manusia & 6enjejaskan kesihatan manusia. -inaran ultraungu akan
menyebabkan barah kulit ketarak mata melemahkan sistem pelalian badan dan
ke+a+atan bayi dalam kandungan ibu.
Kesan ke atas cuaca dan iklim &-uhu dunia meningkat Keadaan +ua+a yang tidak
menentu dan Kemarau yang berpanjangan.
Kesan ke atas pertanian & !asil tanaman merosot akibat kekurangan air hujan dan
kemarau.
1163 35M5SA1
%2MA 2 : *5A*A DA1 ,K.,M S23%A P21GA35#10A
51,% 1) P21GA35# *5A*A DA1 ,K.,M %23#ADAP K2G,A%A1
MA15S,A
SUB TAJUK:
1:.1 : Objektif
1:.2 : )en#aruh 5uaca Dan /klim *erhada" Ke#iatan Manusia
1:.3 : )en#aruh 5uaca Dan /klim *erhada" Ke#iatan >konomi Mala%sia
1:.4 : Membandin#kan /klim Dan Kehidu"an )enduduk Di Mala%sia Den#an
Di <e#ara-ne#ara !ain
1:. : Rumusan
(61 4BJ2K%,/
Menn#enal "asti keadaan iklim di ka(asan 1on "anas3 1on sederhana dan 1on
sejuk
Men%ata dan menjelaskan cara hidu" manusia di ka(asan 1on "anas3 1on
sederhana dan 1on sejuk
Meneran#kan iklim Mala%sia dan iklim di ka(asan 1on iklim lain.
Membandin#kan iklim Mala%sia den#an iklim ne#ara-ne#ara lain serta
men#etahui "ersamaan dan "erbe1aan "elba#ai cara hidu" manusia di
ka(asan 1on "anas3 1on sederhana dan 1on sejuk.
Men%enaraikan ke#iatan ekonomi utama Mala%sia
Men%atakan faktor cuaca dan iklim %an# mem"en#aruhi ke#iatan ekonomi
utama Mala%sia.
Men#hubun#kaitkan "en#aruh cuaca dan iklim terhada" ke#iatan "enduduk
Mala%sia.
(62 P21GA35# *5A*A DA1 ,K.,M %23#ADAP K2G,A%A1 MA15S,A
A!n iklim terbaha$i ke&ada ti$a 9eni" 8an$ utama iaitu:

A!n Se9uk A!n Sederhana A!n Pana" C A!n %r!&ika
,klim Artik atau
%undra
,klim Jeni" Briti"h
,klim
Jeni" Mediterranean
,klim Jeni" *hina
,klim Jeni" Siberia
,klim Jeni" Ste&&e
,klim Jeni" .auretia
,klim Gurun Pana"
,klim
M!n"un %r!&ika
,klim Jeni" SaEana
,klim Khatuli"ti=a
Ke=u9udan >!n iklim 8an$ berbe>a di dunia adalah di"ebabkan !leh &an+aran
matahari 8an$ tidak "ekata kerana bumi berbentuk "fera6
,klim 8an$ berbe>a ini telah men&en$aruhi +ara hidu& dan ke$iatan manu"ia
8an$ berbe>a men$ikut ka=a"an >!n iklim6
Cara Hidu# P"dudu! :%" Pa"a& ;Guru" T$ar9
Pendudukn8a terdiri dari&ada !ran$-!ran$ n!mad6
Ke$iatan utama &enduduk ialah menternak binatan$6
Antara binatan$ 8an$ diternak ialah kambin$7 biri-biri7 unta dan keldai6
.embu dan unta diternak untuk menda&atkan "u"u dan di9adikan binatan$
&en$an$kut "erta memba9ak tanah6
4ran$ n!mad hidu& "e+ara ber&indah-randah untuk men+ari ka=a"an rum&ut
baru kerana di $urun ka=a"an rum&ut adalah terhad dan tumbuh di ka=a"an
tertentu "aha9a6
3umah !ran$-!ran$ n!mad adalah rin$ka" dan di&erbuat dari&ada 9erami dan
dahan- dahan ka8u6 Keadaan ini "e"uai den$an +!rak hidu& ma"8arakat
n!mad 8an$ "entia"a ber&indah-randah6
Selain itu7 &enduduk Gurun %har ada 9u$a 8an$ mendirikan &etem&atan kekal6
Keban8akann8a dibina di ka=a"an 8an$ berham&iran den$an mata air atau
anak "un$ai6
Mereka hidu& "e+ara berladan$6 Antara tanaman 8an$ ditanam "e&erti
$andum7 ka&a"7 bi9ian dan "a8ur-"a8uran6
Mereka 9u$a menternak unta7 lembu7 kambin$ dan biri-biri untuk
menda&atkan "u"u7 da$in$ dan bulu6
Ke$iatan &ertanian mereka adalah men$ikut &erubahan mu"im6
Cara Hidu# P"dudu! Di :%" Sdr$a"a ;Si.ria9
Penduduk di ka=a"an barat dan barat da8a men9alankan &ertanian +am&ur6 ,ni
kerana ka=a"an ter"ebut men$alami iklim 8an$ lebih "e9uk
%anaman utaman8a ialah $andum7 !at7 ubi kentan$ dan flek"6 Penternakan
lembu tenu"u dan da$in$ 9u$a di9alankan6
Pembalakan &!k!k tiru" :&ain7 "&ru"7 dan fir ; meru&akan ke$iatan ek!n!mi
utama di ka=a"an Siberia6
Ke$iatan men9erat binatan$ "e&erti tu&ai7 mu"an$7 rubah &utih dan mink
di9alankan &ada mu"im "e9uk6
Ke$iatan &erl!mb!n$an $a" a"li dan &etr!leum7 batu &ermata7 ema"7 aran$
batu dan ku&rum 9u$a di9alankan di "iberia
Cara Hidu# P"dudu! Di :%" S,u! ;Gr"*a"d9
Penduduk Greenland terdiri dari&ada !ran$ 2"kim! atau ,nuit6
Mereka hidu& "e+ara ber&indah-randah men$ikut &erubahan mu"im6
4ran$ 2"kim! tin$$al dalam i$l!!6
Andur "al9i meru&akan &en$an$kutan darat 8an$ utama6 Selain itu kereta "al9i
beren9in atau "kuter 9u$a di$unakan6
Pada mu"im "e9uk7 !ran$ 2"kim! me9alankan aktiEiti menan$ka& ikan7
memburu an9in$ laut7 dan "un$a laut melalui luban$ ai" 8an$ dibuat6
Manakala &ada mu"im &ana"7 mereka akan men$$unakan ka8ak "eba$ai
&en$an$kutan utama6 Selain itu mereka 9u$a men$$unakan umiak :&erahu
be"ar; untuk menan$ka& ikan &au" di laut6
Pada mu"im &ana"7 aktiEiti menan$ka& ikan dilakukan den$an har&uan dan
lembin$6 ,kan- ikan 8an$ di tan$ka& terma"uklah ikan k!d7 "!l!m!n dan ikan
&au"6
Selain itu7 &ada mu"im &ana" mereka 9u$a me9alankan aktiEiti memburu
binatan$ "e&erti an9in$ laut7 mu"an$ artik7 "in$a laut7 karibu7 dan beruan$
kutub6
(63 P21GA35# *5A*A DA1 ,K.,M %23#ADAP K2G,A%A1 2K414M,
MA.A0S,A
/akt!r +ua+a dan iklim telah memberi &en$aruh 8an$ be"ar terhada& ke$iatan
ek!n!mi &enduduk Mala8"ia terutaman8a ke$iatan &ertanian7 &erikanan7 &ela+!n$an7
&embalakan dan &erindu"trian6
1+ E!%"%mi Pr)a"ia"
,klim 8an$ lemba& dan &ana" "e&an9an$ tahun den$an &urata "uhu 2
)
*
men$$alakkan &ertumbuhan &elba$ai tanaman "e&erti kela&a "a=it7 $etah7 k!k!7 lada
hitam dan "eba$ain8a6
#u9an lebat "e&an9an$ tahun iaitu ber9umlah 2)6) mm telah membekalkan "umber air
ke&ada tanaman6 Keadaan ini amat "e"uai untuk tanaman &adi6
Suhu 8an$ "ederhana di "e"eten$ah ka=a"an tin$$i iaitu 1'
)
* "e&erti di 3anau
:Sabah;7 %anah %inn$i *amer!n :Pahan$; telah men$$alakkan tanaman ha=a
"ederhana7 bun$a-bun$aan dan teh "e+ara melua"6
Penanaman tembakau di Dataran Kelantan men9alankan &r!"e" menanam tembakau
&ada mu"im kemarau di ka=a"an "a=ah &adi iaitu "ele&a" &adi dituai6
2+ E!%"%mi Pri!a"a"
*ua+a dan iklim turut mem&en$aruhi ke$iatan nela8an di &antai timur Semenan9un$7
&in$$ir laut Sara=ak dan &antai utara Sabah 8an$ menan$ka& ikan di .aut *hina
Selatan dan .aut Sulu6
Mereka tidak da&at turun ke laut ketika tiu&an an$in m!n"un timur laut :DMu"im
%en$ku9uhI; kerana tiu&an an$in ken+an$ dan laut ber$el!ra 8an$ b!leh
merbaha8akan nela8an b!t ke+il6
Pada mu"im ini mereka melakukan ker9a-ker9a embaiki 9arin$7 men$ambil u&ah7
beker9a "ambilan atau bernia$a ke+il-ke+ilan6
1ela8an di &antai barat da&at men9alankan aktiEiti menan$ka& ikan "e&an9an$ tahun
di &erairan Selat Melaka kerana &erairan8a tenan$ "e&an9an$ tahun6
Sekali-"ekala terda&at tiu&an an$in ken+an$ dari&ada an$in Sumatera di &erairan
Selat Melaka 8an$ berlaku ketika &eralihan an$in m!n"un iaitu antara bulan A&ril-
4kt!ber6
3+ E!%"%mi P*a"2%"(a"
Ke$iatan &elan+!n$an da&at di9alankan "e&an9an$ tahun kerana iklim Mala8"ia &ana"
dan lemba& "e&an9an$ tahun 8an$ tidak mem&un8ai mu"im "e9uk ber"al9i6
Pela+!n$ a"in$ dan tem&atan da&at melan+!n$ ke de"tina"i &elan+!n$an "e&an9an$
tahun "e&erti di %anah %in$$i *amer!n7 %anah %in$$i Gentin$7 Pulau .an$ka=i7
Pulau %i!man dan "eba$ain8a &ada hu9un$ min$$u dan +uti "ek!lah6
/+ E!%"%mi Pm.a*a!a"
,klim khatuli"ti=a men$$alakkan &ertumbuhan hutan hu9an tr!&ika di Mala8"ia6
#utan ini men$$alakkan &erkemban$an ke$iatan &eneban$an &elba$ai 9eni" ka8u-
ka8an tr!&ika "e&erti keruin$7 +en$al7 balau7 mer"a=a dan meranti6
8+ I"du&)ri D&a
Pen$u"aha makanan rin$an "e&erti ker!&!k dan bela+an ber$antun$ ke&ada +ua+a
8an$ &ana" dan bermatahari untuk men9emur bahan-bahan makanan ter"ebut6
(64 M2MBA1D,1GKA1 ,K.,M DA1 K2#,D5PA1 P21D5D5K D,
MA.A0S,A D21GA1 D, 12GA3A-12GA3A .A,1
Ma*a7&ia
Jeni" ,klim Khatuli"ti=a
*iri-+iri ,klim
Pana" dan lemba& "e&an9an$ tahun6
Min "uhu tahunan 2
)
*6
Julat "uhu tahunan ke+il 2
)
*
#u9an tahunan "ekitar 2 6)) mm6
Keban8akan hu9an turun dalam bentuk hu9an &er!lakan6
Kelemba&an udara tin$$i6
.itu&an a=an tebal6
Pen8e"uaian *ara
#idu&
Ke$iatan &ertanian da&at di9alankan "e&an9an$ tahun6
AktiEiti &enan$ka&an ikan di &antai timur Semenan9un$ Mala8"ia
ter$an$$u &ada mu"im M!n"un %imur .aut6
Guru" T$ar
Jeni" ,klim Gurun Pana"
*iri-+iri ,klim
Pana" dan kerin$ "e&an9an$ tahun6
Min "uhu tahunan antara 2
)
* H 41
)
*6
Julat "uhu harian dan tahunan tin$$i6
#u9an tahunan kuran$ dari&ada 25) mm
%iada litu&an hu9an6
Pen8e"uaian *ara
#idu&
AktiEiti &ertanian dilakukan "ema"a mu"im m!n"un :Jun-
Se&tember;
Penduduk n!mad ber&indah-randah men+ari rum&ut untuk
ternakan6
Ka5a&a" Si.ria
Jeni" ,klim Se9uk Sederhana Kebenuaan :,klim Siberia;
*iri-+iri ,klim
Mu"im &ana" &endek dan "ederhana &ana"6
Mu"im "e9uk &an9an$ dan "an$at "e9uk6
Julat "uhu tahunan be"ar7 4)
)
*6
Jumlah hu9an tahunan 5)) mm6
#u9an mak"imum &ada mu"im &ana" dalam bentuk hu9an
&er!lakan6
Ker&a"an dalam bentuk "al9i &ada mu"im "e9uk6
Pen8e"uaian *ara
#idu&
Ke$iatan men9erat binatan$ &ada mu"im "e9uk6
Pertanian +am&ur di ka=a"an 8an$ lebih &ana"6
Pembalakan hutan k!nifer &ada mu"im "e9uk6
Gr"*a"d
Jeni" ,klim %undra :Artik;
*iri-+iri ,klim
Mu"im &ana" &endek dan "edrhana "e9uk6
Mu"im "e9uk &an9an$ dan terlam&au "e9uk6
Julat "uhu tahunan be"ar6
Jumlah hu9an tahunan 25) mm
#u9an mak"imum &ada mu"im &ana"6
Sal9i turun &ada mu"im "e9uk6
3ibut "al9i dan an$in ken+an$ &ada mu"im "e9uk6
Pen8e"uaian *ara
#idu&
Ke$iatan &ertanian tidak da&at di9alankan kerana &ermukaan bumi
"entia"a dilitu&i ai"6
Penduduk :4ran$ 2"kim!; hidu& "e+ara ber&indah-randah
men$ikut &erubahan mu"im6
(65 35M5SA1
TEMA 3 : TUMBUHAN SEMULAJADI DAN HIDUPAN LIAR
51,% 12 J21,S DA1 %AB53A1 %5MB5#-%5MB5#A1 S2M5.A JAD, DA1
#,D5PA1 .,A3
SUB TAJUK:
12.1 : Objektif
12.2 : 2enis Dan *aburan *umbuhan Semula 2adi Di Mala%sia
12.3 : Rumusan
1261 4BJ2K%,/
Men%enaraikan jenis dan taburan tumbuhan semula jadi di Mala%sia
Memadankan taburan jenis tumbuh-tumbuhan semula jadi di atas "eta
Mala%sia
Men%enaraikan contoh hidu"an liar di Mala%sia
Men#enal"asti ciri-ciri tumbuhan semula jadi di Mala%sia
Men#huraikan ciri-ciri tumbuhan semula jadi di Mala%sia
Membandin#kan den#an contoh rajah "rofil tumbuh-tumbuhan semula jadi di
Mala%sia
1262 J21,S DA1 %AB53A1 %5MB5#A1 S2M5.A JAD, D, MA.A0S,A
1+ Hu)a" Hu,a" Tr%#i!a ;Hu)a" Hu,a" K$a)u*i&)i5a9
#utan hu9an tr!&ika adalah 9eni" hutan 8an$ &alin$ lua" di Mala8"ia7 iaitu
meli&uti kira-kira 6)G dari&ada ka=a"an di Semenan9un$ Mala8"ia7 dan kira-
kira 5 G di Sabah dan Sara=ak6
#utan ini bia"an8a terda&at di ka=a"an 8an$ tin$$in8a tidak melebihi 1)))
meter6
Ciri62iri u)ama Hu)a" K$a)u*i&)i5a ia*a$ :
a; P!k!kn8a tumbuh luru"7 te$ak dan berakar banir
b; #utan malar hi9au
+; P!k!k-&!k!k tumbuh den$an ra&at
d; %umbuh-tumbuhan ba=ah 9aran$
K#")i"(a" Hu)a" Hu,a" Tr%#i!a
a; Sumber ka8u kera" untuk ke$iatan &embalakan "e&erti +en$al7 merbau7
meranti7 "era8a dan keruin$6
b; Sumber ha"il hutan "e&erti damar7 r!tan dan herba6
+; #abitat dan &erlindun$an ke&ada hidu&an liar dan &elba$ai 9eni"
tumbuhan6
d; Men$$alakkan ke$iatan &elan+!n$an dan rekrea"i "e&erti di %aman
1e$ara Pahan$7 .embah Belum dan lain-lain6
e; Ka=a"an tadahan hu9an6
f; Men8e9ukkan dan men8amankan udara6
$; Men8era& karb!n di!k"ida dan men$ha"ilkan !k"i$en6
2+ Hu)a" Pa7a
#utan &a8a terbaha$i ke&ada 2 9eni":
a; Pa8a air ma"in
*iri-+iri
5tama
%erda&at di ka=a"an &in$$ir &antai laut 8an$ berlum&ur
7terlindun$ dari&ada &ukulan !mbak dan "erin$ men$alami air &a"an$
dan "urut6
Mem&un8ai akar didalam lum&ur untuk membantu &r!"e"
&ernafa"an dan men8!k!n$ &!k!k dari&ada tumban$6
Jeni"
%umbuhan
P!k!k Bakau7 Gedabu7 Pere&at7 A&i-a&i7 Beru" atau %umu7
Beremban$
Ka=a"an
Sekitar muara Sun$ai Perak Dan Sun$ai Bernam
Ka=a"an Pin$$ir laut J!h!r7 Pahan$ dan Melaka
Sekitar muara Sun$ai 3a9an$ dan Sun$ai Baram :Sara=ak;
Ka=a"an &in$$ir laut &antai barat Sara=ak6
Ka=a"an &antai timur Sabah
Kelua"an
#utan bakau meli&uti (5G ka=a"an &in$$ir laut &antai barat
Semenan9un$
#idu&an ,kan7 ketam7 keran$7 udan$7 "!t!n$6 l!kan dan "i&ut
Air
b; Pa8a air ta=ar
*iri-+iri
5tama
%erda&at di ka=a"an &edalaman 8an$ ber"aliran buruk7 bertanih
$ambut dan bertakun$ air
P!k!k 8an$ tumbuh bia"an8a tin$$i
Jeni"
%umbuhan
P!k!k &alma7 $elam7 ni&ah7 kem&a"7 keladi air7 men$kuan$
%erda&at ka=a"an &a8a 8an$ ditebu" $una men9adi ka=a"an
&ertanian "e&erti:
%anaman &adi :Dataran Kedah dan Delta Kelantan;
%anaman nena" :Barat J!h!r;
%anaman kela&a "a=it dan &adi : Barat da8a J!h!r;
Ka=a"an
Sekitar Dataran J!h!r :J!h!r;
Sekitar %a"ik *hini dan %a"ik Bera :Pahan$;
Ka=a"an Delta 3a9an$ :Sara=ak;
Ka=a"an Sabak Bernam :Selan$!r;
Kelua"an #utan ini meli&uti 'G dari&ada ka=a"an hutan ne$ara kita
#idu&an
Air
,kan7 udan$ $alah7 ular7 bia=ak7 katak
3+ Hu)a" Pa")ai

*iri-+iri 5tama
%umbuh di ka=a"an &in$$ir laut 8an$ rendah7 ber&a"ir7 ber"aliran baik
dan terdedah ke&ada tiu&an an$in dari laut6
Jeni"
%umbuhan
P!k!k-&!k!k 8an$ bia"an8a tumbuh di ka=a"an ini ialah &!k!k ru7
&!k!k kela&a7 men$kuan$ laut7 &!k!k renek7 ta&ak kuda7 rum&ut lari-lari7
keta&an$7 kelat 9ambu air7 bebaru7 9emerlan$ laut7 bintan$!r laut dan
"emak-"amun6
Ka=a"an
#utan &antai terda&at di ka=a"an ber&a"ir "e&erti di:
Pantai *aha8a Bulan :Kelantan;7
Pantai %an9un$ 3hu :Pulau .an$ka=i;
Pantai De"aru :J!h!r;
Pantai Batu /erin$$i :Pulau Pinan$;
Pantai Pulau %alan$-talan$ :Sara=ak;
Pantai Pulau Si&adan :Sabah;
Ke&entin$an
hutan &antai
Ka8u dari&ada &!k!k ru bia"an8a di$unakan untuk membuat &erahu7
kel!n$ dan ka8u a&i6
Daun men$kuan$ di$unakan untuk membuat tikar dan bakul6
Ka=a"an rekrea"i dan &elan+!n$an6
/+ Hu)a" Gu"u"(
*iri-+iri
5tama
#utan $unun$ terda&at di ka=a"an 8an$ ketin$$iann8a melebihi 1 2))
meter dari ara" laut
%umbuh den$an "ubur di ka=a"an tanah laterit
P!k!k-&!k!k "emakin 9aran$ a&abila tanah "emakin tin$$i6
Jeni"
%umbuhan
:/l!ra;
Jeni" %umbuhan di hutan $unun$ berbe>a men$ikut ketin$$ian6
Ketin$$ian 1 2)) - 1 ')) meter :%erda&at hutan m!ntane ba=ah atau
dikenali 9u$a hutan daun luruh :!ak dan laurel;7 tumbuhan e&ifit :!rkid7
&aku lan$"u8ar;
Ketin$$ian 1 ')) - 2 ()) meter :%erda&at hutan m!ntane ata" atau
dikenali 9u$a hutan &!k! tiru" :&ain7 "&ru"7 $elam $unun$;7 e&ifit :liken7
lumut;7 3affle"ia7 &eriuk kera7 &!k!k rh!d!dendr!n;
Ketin$$ian 2 ()) - 3 5)) meter :%umbuhan ham&ir al&ain iaitu &!k!k
kerdil dan rum&ut7 &!k!k renek k!nifer7 rum&ut 9eni" .!=D" Butter+u&7
B!rnean e8ebri$ht7 red "ani+le dan &eriuk kera;;
Ketin$$ian melebihi 3 5)) meter :&!k!k renek7 &aku-&aki"7 lumut;
Jeni" #idu&an
:/auna;
Jeni" fauna 8an$ hidu& di hutan $unun$ berbe>a-be>a 9u$a men$ikut
ketin$$ian6
Di hutan m!ntane ba=ah : %erda&at harimau dahan7 ku+in$ batu7 un$ka7
bintur!n$7 mu"an$7 katak7 burun$ dan "eran$$a;
Di hutan m!ntane ata" : %erda&at beruan$7 ferretbad$er7 tiku"7 burun$ dan
"eran$$a;
Ka=a"an
Gunun$ Kinabalu :Sabah;
Ban9aran *r!+ker
Ban9aran %iti=an$"a
Per$unun$an ,ran
Ban9aran %ahan7 Bukit /ra"er7 %anah %in$$i *amer!n :Pahan$;
Gunun$ Jerai :Kedah;
1263 35M5SA1
51,% 13 /AK%43-/AK%43 0A1G M2MP21GA35#, P2.BAGA, J21,S
%5MB5#-%5MB5#A1 S2M5.A JAD,
SUB TAJUK:
13.1 : Objektif
13.2 : 6aktor-faktor ?an# Mem"en#aruhi )elba#ai 2enis *umbuhan Semula
2adi
13.3 : *umbuhan Semula 2adi Dan ;idu"an !iar Di <e#ara-ne#ara !ain
1361 4BJ2K%,/
Men%atakan faktor-faktor %an# mem"en#aruhi "elba#ai jenis tumbuhan
semula jadi di Mala%sia
Men#hubun#kaitkan jenis tumbuh-tumbuhan semula jadi di Mala%sia den#an
bentuk muka bumi3 iklim3 tanih dan saliran.
Men%atakan jenis dan menjelaskan ciri tumbuhan-tumbuhan semula jadi dan
hidu"an liar di ka(asan #urun "anas .Sahara,3 tundra .Siberia,3
Mediterranean .*urki,3 dan monson tro"ika .*hailand,
Membe1akan ciri tumbuhan-tumbuhan semula jadi dan hidu"an liar di
Mala%sia den#an ne#ara-ne#ara lain.
Men#analisa faktor-faktor %an# mem"en#aruhi "elba#ai jenis tumbuh-
tumbuhan semula jadi di Mala%sia secara #rafik.
1362 /AK%43-/AK%43 0A1G M2MP21GA35#, P2.BAGA, J21,S
%5MB5#A1 S2M5.A JAD,
J"i& Hu)a" B")u! Mu!a Bumi I!*im Ta"i$ Sa*ira"
Hu)a" $u,a" )r%#i!a

*!nt!h &!k!k:
%ualan$7 ren$a"7
tembu"u7 meranti7
keruin$6
Ka=a"an kaki bukit
dan +erun-+erun
$unun$ 8an$ kuran$
dari&ada 1))) m
,klim 9eni" Khatuli"ti=a
Pana" dan lemba&
"e&an9an$ tahun
Min "uhu 2 *
#u9an tahunan "ekitar
26)) mm
%anih laterit
dan tanih
aluEium Clanar
Saliran baik
Hu)a" (u"u"(

*!nt!h &!k!k:
Paku-&aki"7 renek7
kulam&air
Ka=a"an tanah tin$$i
8an$ melebihi 1))) m
Kadar &erubahan "uhu7
iaitu &enurunan 1 *
ba$i "etia& kenaikan
ketin$$ian 165 m6
Min "uhu ka=a"an
tanah tin$$i ialah 1' *
%anih laterit Saliran baik
Hu)a" #a7a air
ma&i"

*!nt!h &!k!k:
Bakau kura&7 bakau
min8ak
Ka=a"an rendah di
&in$$ir laut dan muara
"un$ai 8an$ terdedah
ke&ada air &a"an$ "urut
Pana" dan lemba&
"e&an9an$ tahun
Min "uhu 2 *
26)) mm
%anih
berlum&ur
B!leh
menakun$ air
Ber&a8a dan
"entia"a
menakun$ air
Hu)a" #a7a air )a5ar
*!nt!h &!k!k:
Giam7 kem&a"7 &ala"7
&inan$ merah7 "alak7
mahan$
Ka=a"an &edalaman
8an$ rendah "e&erti di
%a"ik Bera dan %a"ik
*hini
Dataran &amah
Kaki bukit
Pana" dan lemba&
"e&an9an$ tahun
Min "uhu 2 *
26)) mm
%anih $ambut
B!leh
menakun$ air
%erbentuk ha"il
&ere&utan
&!k!k-&!k!k
Saliran buruk dan
bertakun$ air
Hu)a" #a")ai

*!nt!h &!k!k:
%a&ak kuda7 lari-lari7
ru7 keta&an$7
men$kuan$
Ka=a"an rendah di
&in$$ir laut
Kuran$ 3))m
Pana" dan lemba&
"e&an9an$ tahun
Min "uhu 2 *
26)) mm

%anih ber&a"ir
%idak
menakun$ air
Saliran baik
1362 %5MB5#A1 S2M5.A JAD, DA1 #,D5PA1 .,A3 D, 12GA3A-
12GA3A .A,1
J"i& I!*im Ciri I!*im Ciri da" J"i& Tum.u$a" A&a*
Ciri da" J"i& Hidu#a"
Liar
I!*im
K$a)u*i&)i5a
;Ma*a7&ia9
#u9an dan
&ana"
"e&an9an$
tahun6
Min "uhu 2
)
*6
Jumlah hu9an
tahunan
2)6)mm
#utan hu9an tr!&ika6
Malar hi9au6
P!k!k tumbuh ra&at-
ra&at6
Berakar banir
Mem&un8ai ban8ak
la&i"an dan ban8ak
&!k!k tum&an$6
%erda&at &elba$ai "&e"i"
&!k!k6
*!nt!hn8a: Meranti7
+en$al7 "era8a
Pelba$ai "&e"i"
Binatan$ be"ar7
melilit7 un$$a" dan
"eran$$a6
*!nt!hn8a: badak
"umatera7
harimau7$a9ah7
ru"a7 tu&ai7 ki9an$7
!ran$ utan dan
"eba$ain8a6
Guru" Pa"a&
;Sa$ara9
#u9an kuran$
dan turun
"ekali "ekala6
Jumlah hu9an
kuran$ 25)
mm "etahun6
Suhu "ian$
35
)
* H 4)
)
*66
Suhu malam
1)
)
* H 16
)
*666
Julat "uhu
be"ar6
Da&at men8e"uaikan
den$an "uhu tin$$i dan
kerin$6
Batan$ ber!n$$a dan
b!leh men8im&an air
"e&erti kaktu"6
P!k! berduri ta9am6
3um&ut 9eni" berakar
&an9an$7 daun kera" dan
ka"ar6
P!k!k tumbuh 9aran$
-9aran$6
*!nt!hn8a: Kaktu"7
aka"ia bantut7 rum&ut
melilit6
Men8e"uikan diri
den$an iklim6
Seran$$a tidur
=aktu "ian$ dan
men+ari makanan
=aktu malam6
Seran$$a tin$$al
dalam tanah untuk
elak bahan$ 8an$
&ana"6
*!nt!hn8a: dhab7
ru"a7 arnab7 ular7
unta7 mu"an$ kit6
I!*im Tu"dra
;Si.ria9
Se9uk6
Mu"im "e9uk
8an$
melam&au dan
&an9an$6
Min "uhu
mu"im "e9uk di
ba=ah takat
beku6
Mu"im &ana"
"in$kat den$an
"uhu 14
)
* H
1
)
*666
#u9an turun
dalam bentuk
"al9i dan
kuran$ dari
25) mm
"etahun6
%erdiri dari&ada rum&ut7
lumut7 liken7 ru"i$a dan
&!k!k renek6
Mu"im bun$a ditumbuhi
!leh &!k!k bir+h7 lar+h
dan &a8a6
Mu"im &ertumbuhan
&endek iaitu mu"im
&ana" "aha9a6

#ai=an bertukar
=arna men$ikut
keadaan6
*!nt!h binatan$:
beruan$ kutub dan
karibu6
Burun$ terdiri
dari&ada Sn!=
G!!"e dan Arti+
%ern6
Binatan$ ini
membiak &ada
mu"im &ana"6

Mdi)rra"a"
;Tur!i9
Mu"im &ana"
8an$ "edrhana
&ana" dan
kerin$6
Suhu 21
)
* H
2(
)
*666
Mu"im "e9uk
"ederhana
"e9uk dan
lemba&6
#utan ke+il7 &!k!k
9aran$-9aran$ dan "emak
"amun6
*!nt!hn8a: P!k!k tiru"7
+edar7 >ait!n7
oak3c%"ress3 la=ender3
rosemar%

#idu&an liar
"e&erti ru"a liar7
kambin$ liar dan
kambin$ $urun6
%erda&at &elba$ai
9eni" burun$6
Suhu 1)
)
* H
15
)
*666
Jumlah hu9an
)) mm
"etahun6

I!*im M%"&u"
Tr%#i!a
;T$ai*a"d9

Mu"im
kemarau 8an$
n8ata6
Purata "uhu
22
)
* H 31
)
*666
Suhu tin$$i
bulan Ma+ dan
A&ril
#u9an turun
dalam mu"im
&ana"6
Mu"im hu9an
Mei-
Se&tember6
Purata hu9an
15))-2))) mm
#utan m!n"un tr!&ika6
P!k!k daun luruh dan
buluh6
#utan 9aran$ ta&i a$ak
&adat baha$ian ba=ah6
P!k!k men$$u$urkan
daun &ada mu"im
kemarau6
Berbatan$ be"ar berkulit
tebal7 daun rimbun dan
lebar6
*!nt!hn8a: 9ati7
+endana7 maha$!ni7
buluh7 ru7 "emak- "amun
Pelba$ai "&e"i"6
Binatan$ be"ar
"e&erti $a9ah7
badak "umbu dan
harimau6
Burun$-burun$
"e&erti nuri7 murai7
belatuk6
51,% 14 K2P21%,1GA1 %5MB5#-%5MB5#A1 S2M5.A JAD,
SUB TAJUK:
14.1 : Objektif
14.2 : Ke"entin#an *umbuhan Semula 2adi Di Mala%sia
14.3 : Rumusan
161 4BJ2K%,/
Men%enaraikan ke"entin#an tumbuh-tumbuhan semula jadi di Mala%sia
Menjelaskan den#an contoh ke"entin#an tumbuh-tumbuhan semula jadi di
Mala%sia
Menrumus tentan# ke"entin#an tumbuh-tumbuhan semula jadi di Mala%sia
secara #rafik
162 K2P21%,1GA1 %5MB5#-%5MB5#A1 S2M5.A JAD,
1+ Tum.u$a" Smu*a Jadi S.a(ai Pm.")u! E!%&i&)m Sim.a"(
2k!"i"tem ialah "atu &r!"e" interak"i antara benda-benda hidu& den$an benda-
benda bukan hidu& dalam alam "ekitar
Melalui &r!"e" f!t!"inte"i" 7 tumbuh-tumbuhan men8era& karb!n di!k"ida dan
membeba"kan !k"i$en6 Keadaan ini membantu menin$katkan kualiti udara6
Daun dan rantin$ &!k!k 8an$ $u$ur akan diuraikan !leh &en$urai "e&erti
bakteria7 "eran$$a dan kulat6 Pr!"e" &ere&utan akan men$embalikan nutrien
ke dalam tanih dan "eteru"n8a men8uburkan tanih6
Selain dari&ada itu7 tumbuh-tumbuhan hi9au 9u$a membekalkan "umber tena$a
ke&ada manu"ia dan hai=an 8an$ memakann8a
Maka 7 tumbuh-tumbuhan "emula9adi adalah &entin$ untuk membentuk
ek!"i"tem 8an$ "eimban$6
2+ Tum.u$a" Smu*a Jadi S.a(ai Ha.i)a) -*%ra Da" -au"a
#utan di Mala8"ia mem&un8ai ke&elba$aian hidu&an atau bi!diEe"iti "erta
men9adi habitat ke&ada fl!ra dan fauna66
/l!ra ialah "emua 9eni" tumbuh-tumbuhan "emula 9adi 8an$ terda&at di "e"uatu
ka=a"an6 Manakala fauna meru&akan "emua 9eni" binatan$ 8an$ hidu& di
"e"uatu ka=a"an6
%erda&at 15 ))) "&e"ie" &!k!k 8an$ men$eluarkan bun$a dan 4 2)) "&e"ie"
&!k!k ka8u7 1 5)) "&e"ie" !rkid7 5)) "&e"ie" &!h!n &alma dan ')) "&e"ie"
&aku-&aki" di hutan kita dan ada 8an$ tidak terda&at di ne$ara lain6
Dari "e$i fauna7 terda&at 2') "&e"ie" mamalia7 3) "&e"ie" burun$7 14) "&e"ie"
ular7 165 "&e"ie" katak7 1 ))) "&e"ie" rama-rama dan 1) ))) "&e"ie" "eran$$a6
/l!ra dan fauna ini men9adi da8a tarikan &elan+!n$7 bahan &en8elidikan dan
bahan =ari"an ke&ada $enera"i akan datan$6
3+ Tum.u$a" Smu*a Jadi S.a(ai Pm.!a* Ha&i*6$a&i* Hu)a"
#utan telah membekalkan &elba$ai 9eni" ka8u balak 8an$ bermutu tin$$i dan
bernilai dari "e$i &erda$an$an6 Antaran8a ialah "e&erti meranti7 +en$al7 "era8a7
balau dan 9elut!n$6
#a"il hutan 8an$ lain "e&erti r!tan7 men$kuan$7 buluh dan ni&ah 9u$a "an$at
&entin$ dalam memban$unkan indu"tri &erab!t dan kraf tan$an6 :.ihat 9adual
di ba=ah;
Ha&i* Hu)a" K(u"aa"
Ka8u balak
Perab!t7 &a&an la&i"7 Eenir7 ka8u $er$a9i dan bahan
binaan6
Buluh dan r!tan Kraf tan$an dan &erab!t
Ka8u ru Perahu dan bahan a&i
Daun men$kuan$ %ikar dan bakul
Daun ni&ah Ata&
Batan$ nibun$ %ian$ rumah dan +eru+uk kel!n$
Ka8u bakau Ka8u a&i7 aran$ ka8u dan bahan binaan :+eru+uk;
Jadual : #a"il #utan Dan Ke$unaann8a
/+ Tum.u$a" Smu*a Jadi S.a(ai Tm#a) Pm.ia!a" Hidu#a" Lau)
Ka=a"an hutan &a8a air ma"in 8an$ ka8a den$an bahan makanan men9adi
habitat "emula 9adi &elba$ai 9eni" hidu&an akuatik6
#utan &a8a air ma"in 9u$a men9adi tem&at &embiakan bebera&a hidu&an laut
"e&erti ikan7 udan$7 "i&ut7 dan ketam6
Akar 9an$kan$ &!k! bakau da&at melindun$i telur-telur ikan dan udan$ dari
!mbak 8an$ kuat dan &eman$"a6
Si&ut7 keran$ dan anak ketam &ula ber"elindun$ di +elah-+elah akar &!k!k6
8+ Tum.u$a" Smu*a Jadi S.a(ai Tm#a) Pr*i"du"(a" Hidu#a" Liar
#utan men9adi habitat atau tem&at &erlindun$an &elba$ai 9eni" hidu&an liar6
#idu&an liar di ne$ara kita terma"uklah kum&ulan mamalia7 amfibia7 re&tilia7
ikan7 burun dan inEertebrata6
#utan membekalkan makanan "e+ara lan$"un$ atau tidak lan$"un$ ke&ada
hai=an 8an$ memakan daun7 buah-buahan7 bi9ian dan &elba$ai baha$ian lain
&!k!k6
*!nt!h hidu&an liar ialah "e&erti badak "umatera7 !ran$ utan7 bia=ak7harimau7
$a9ah7 ta&ir7 tenuk7 ten$$ilin$7 badak "umbu dan lain-lain6
<+ Tum.u$a" Smu*a Jadi S.a(ai Ka5a&a" Tada$a" Hu,a"
Ka=a"an tadahan ialah ka=a"an bukit-bukau 8an$ dili&uti !leh tumbuh-
tumbuhan 8an$ tebal dan men9adi &un+a aliran "un$ai6
Ka=a"an &er$unun$an 8an$ dili&uti !leh tumbuh-tumbuhan tebal bia"an8a
men9adi le$eh "un$ai utama6
Ka=a"an hutan berfun"i "eba$ai I"&am bumiI :"&!n$e; 8an$ da&at men8era&
air hu9an dan men$alirkann8a "e+ara &elahan-lahan ke dalam anak-anak
"un$ai6
#utan 9u$a bertindak "eba$ai &ena&i" dimana ia da&at menentukan keber"ihan
dan ke9ernihan air6
=+ Tum.u$a" Smu*a Jadi S.a(ai P"($a*a"( Ha!i&a"
#utan bertindak "eba$ai &enutu& bumi "emula 9adi "erta melindun$i tanih
dari&ada haki"an air6
.a&i"an daun 8an$ tebal itu da&at men$uran$kan kua"a titi"an air hu9an
dari&ada men$haki" tanih a&abila "am&ai ke lantai
Air 8an$ mere"a& ma"uk ke dalam tanih akan dire"a& !leh akar tumbuh-
tumbuhan
Selain itu7 akar tumbuhan 9u$a da&at men$halan$ aliran air 8an$ dera" "u&a8a
tanih tidak terhaki"6
>+ Tum.u$a" Smu*a Jadi S.a(ai E!%6P*a"2%"(a"
2k!-&elan+!n$an ialah aktiEiti &elan+!n$an 8an$ bera"a"kan a&re"ia"i alam
"emula 9adi6
Ka=a"an hutan di ne$ara kita men9adi tarikan &elan+!n$7 khu"u"n8a ba$i
&elan+!n$ 8an$ $emar akan "ua"ana alam "emula 9adi6
Sua"ana 8an$ damai7 redu&7 n8aman7 "erta &emandan$an 8an$ indah di
ka=a"an hutan men9adikan ke$iatan ek!-&elan+!n$an "emakin &!&ular di
ne$ara kita6
Antara ka=a"an itu terma"uklah Gunun$ .edan$ di J!h!r7 Seka8u di
%eren$$anu7 #utan .i&ur Kan+in$ di Selan$!r7 Pun+ak Janin$ di Kedah7
#utan .i&ur .entan$ di Pahan$7 %aman 1e$ara Kinabalu dan %aman 1e$ara
%unku Abdul 3ahman di Sabah7 %aman 1e$ara Bak!7 %aman 1e$ara
.ambir7 %aman 1e$ara Mulu7 %aman 1e$ara 1iah dan %aman 1e$ara Gunun$
Gadin$ di Sara=ak6
Keban8akkan taman ne$ara ter"ebut dilen$ka&i den$an &elba$ai kemudahan
untuk &ara &en$un9un$6 Antaran8a terma"uklah ka=a"an &erkhemahan7 tem&at
&en$ina&an7 denai alam7 k!lam mandi "emula9adi7 tem&at untuk memerhati
hidu&an liar "erta &eralatan untuk mendaki +erun6
?+ Tum.u$a" Smu*a Jadi S.a(ai Sum.r Pru.a)a"
Ban8ak 9eni" tumbuh-tumbuhan "emula 9adi di ne$ara kita mem&un8ai nilai
&erubatan6 Mi"aln8a buah &etai :"e"uai untuk men$ubat &en8akit buah &in$an7
ke+in$ mani" dan men$eluarkan +a+in$ kera=it;7 akar dan batan$ &eriuk kera
:men8embuhkan demam;7 bun$a ra8a :men8embuhkan batuk dan kahak;6
Penduduk di ne$ara kita telah lama men$$unakan tumbuh-tumbuhan "eba$ai
&ena=ar &elba$ai 9eni" &en8akit6
Berda"arkan ka9ian7 dian$$arkan terda&at lebih dari&ada 1 3)) "&e"ie"
tumbuh-tumbuhan "emula 9adi di ne$ara kita 8an$ ber&!ten"i dan mem&un8ai
kha"iat &erubatan6
163 35M5SA1
Bil Ke&entin$an 3in$ka"an
1
Pembentukan
2k!"i"tem
Seimban$
%umbuhan "emula 9adi amat &entin$ dalam men$imban$i
ek!"i"tem6
Ke"imban$an ek!"i"tem hutan memelihara7 melindun$i7 dan
men$ekalkan &elba$ai "umber tumbuh-tumbuhan6
Ke"eimban$an ek!"i"tem membantu dalam &enin$katan kualiti
udara6
2
#abitat /l!ra Dan
/auna
%erda&at &elba$ai 9eni" fl!ra dan fauna 8an$ unik dan i"time=a
8an$ men9adi tarikan &elan+!n$6
3
Pembekal #a"il-
ha"il #utan
Pembekal ha"il hutan 8an$ bermutu tin$$i dan bernilai dari "e$i
k!mer"ial6
*!nt!hn8a buluh dan r!tan :membuat kraf tan$an;7 ka8u ru
:membuat &erahu;7 daun ni&ah :membuat ata&;6
4
%em&at
Pembiakan
#idu&an .aut
#utan &a8a men9adi tem&at &embiakan hidu&an akuatik "e&erti
ikan7 l!kan7 udan$ dan "i&ut6
Akar 9an$kan$ &!k!k bakau men9di tem&at &erlindun$an telur-
telur ikan dan udan$ dari !mbak 8an$ kuat
5 %em&at
Perlindun$an
#idu&an .iar
#utan membekalkan makanan ke&ada hidu&an liar6
#idu&an liar men9adikan hutan "eba$ai tem&at membiak7
tem&at tin$$al dan tem&at &erlindun$an6
6
Ka=a"an %adahan
#u9an
Ka=a"an bukit-bukau 8an$ dili&uti tumbuh-tumbuhan 8an$
tebal men9adi &un+a "umber air :"un$ai;6
#utan men8era& air hu9an dan men$alirkann8a &erlahan-lahan
ke dalam anak-anak "un$ai6
Pen$halan$
#aki"an
#utan bertindak "eba$ai &enutu& bumi "emula 9adi dan
melindun$i tanih dari&ada haki"an air6
Akar tumbuhan men8ekat air larian &ermukaan men8ebabkan
aliran men9adi &erlahan6
'
Ka=a"an 2k!-
Pelan+!n$an
%aman ne$ara dan hutan "im&an di=u9udkan untuk memberi
&erlindun$an ke&ada &elba$ai "&e"ie" fl!ra dan fauna 8an$
b!leh men9adi da8a tarikan &elan+!n$6
#utan li&ur ini di9adikan "eba$ai tem&at rekrea"i6
( Sumber Perubatan
%erda&at ban8ak tumbuh-tumbuhan "emula 9adi dalam hutan
tr!&ika 8an$ mem&un8ai nilai &erubatan7 terutaman8a dari
baha$ian &u+uk7 daun7 batan$7 bun$a dan akar6
*!nt!hn8a &etai :mera=at &en8akit buah &in$$an$;7 bun$a
ra8a :meredakan batuk; dan &!k!k "eta=ar :mera=at &en8akit
bua"ir;
51,% 15 K2SA1 K2G,A%A1 MA15S,A %23#ADAP %5MB5#-%5MB5#A1
S2M5.A JAD, DA1 #,D5PA1 .,A3
SUB TAJUK:
1.1 : Objektif
1.2 : Kesan-kesan Ke#iatan Manusia *erhada" *umbuhan Semula 2adi Dan
;idu"an !iar.
1.3 : Kesan Ke#iatan )embalakan3 )ertanian Dan )etem"atan *erhada"
*umbuhan Semula 2adi Dan ;idu"an !iar.
1.4 : Kesan Ke#iatan Manusia *erhada" *umbuhan Semula 2adi Dan
;idu"an !iar )ada Masa De"an
1.3 : Rumusan
1561 4BJ2K%,/
Da"at men#etahui bebera"a kesan akibat ke#iatan manusia terhada" tumbuh-
tumbuhan semula jadi dan hidu"an liar.
Men#etahui kesan-kesan dari"ada ke#iatan "embalakan3 "ertanian3 dan
"etem"atan.
1562 K2SA1-K2SA1 K2G,A%A1 MA15S,A %23#ADAP
%5MB5#A1 S2M5.A JAD, #,D5PA1 .,A36
1+ K#u#u&a" 0*%ra da" 0au"a
Pener!kaan "umber hutan akan men8ebabkan fl!ra dan fauna teran+am kerana
kehilan$an habitat untuk membiak dan kekuran$an "umber makanan6
.ama-kelamaan bebera&a "&e"ie" tumbuh- tumbuhan dan hai=an akan &u&u"6
Antara bebera&a "&e"ie" mamalia di Mala8"ia 8an$ dian+am ke&u&u"an ialah
badak Sumatera7 $a9ah7 harimau7 dan !ran$ utan6 :Sumber: Alen 2))17 Sahabat
Alam Mala8"ia;
2+ K)a"du&a" )a"i$
Peneban$an hutan tan&a &en$hutanan "emula dan aktiEiti &ertanian &indah
men8ebabkan tanih men9adi $er"an$ atau tandu"6
Keadaan ini men$$alakkan &r!"e" haki"an tanih di +erun bukit 8an$ +uram6
%anih 8an$ terhaki" akan diba=a ke "un$ai 8an$ berham&iran6 Da"ar "un$ai
akan men9adi +etek dan akan men8ebabkan ba9ir mudah berlaku a&abila hu9an
lebat turun6
Pembalakan dan &embinaan 9alan &erhubun$an di ka=a"an tanah tin$$i 9u$a
akan men$uran$kan ka=a"an tadahan6 ,ni akan memberi ke"an ke&ada "umber
air di ka=a"an 8an$ berham&iran6
3+ K)ida!&im.a"(a" !%&i&)m
Pener!kaan ka=a"an hutan akan men$$an$$u ke"eimban$an ek!"i"tem6
Keadaan ini berlaku kerana tumbuh-tumbuhan "emula 9adi meru&akan
k!m&enan &entin$ dalam "e"ebuah ek!"i"tem6
*!nt!hn8a7 &ener!kaan hutan akan men8ebabkan hidu&an liar kekuran$an
"umber makanan dan habitat6
Kandun$an karb!n di!k"ida dalam udara akan menin$kat kerana &r!"e"
f!t!"inte"i" ter$an$$u akibat dari&ada &eneban$an &!k!k6
Akibatn8a7 ke"an rumah hi9au berlaku 8an$ akan men8ebabkan "uhu bumi
"emakin menin$kat6
/+ P"2mara" a*am
Pembakaran hutan untuk &ertanian men8ebab- kan &en+emaran udara6
*!nt!hn8a ke9adian 9erebu 8an$ buruk 8an$ di"ebabkan !leh &embakaran
hutan "e+ara be"ar-be"aran di Sumatera dan Kalimatan7 ,nd!ne"ia tahun 1((6
Selain itu7 &eneban$an hutan di hulu "un$ai &ula men8ebabkan berlakun8a
&en+emaran "un$ai6
A&abila hutan diteban$7 air hu9an akan men$- haki" tanih 8an$ terdedah6
Bahan 8an$ terhaki" ini akan diba=a dan dimenda&kan di da"ar "un$ai6
Akhirn8a7 air "un$ai men9adi keruh dan berkeladak6
1563 K2SA1 K2G,A%A1 P2MBA.AKA17 P23%A1,A1 DA1 P2%2MPA%A1
%5MB5#A1 S2M5.A JAD, DA1 #,D5PA1 .,A36
1+ K&a" #m.a*a!a"
Pembalakan di9alankan untuk mem&er!lehi ka8u balak khu"u"n8a untuk
ke$unaan dalam indu"tri &embinaan7 membuat &erab!t7 dan kerta"6
Peneban$an hutan ini telah men8ebabkan ka=a"an hutan 8an$ lua" diteban$6
P!k!k 8an$ diteban$ ini tidak da&at di$antikan dalam ma"a 8an$ "in$kat7 ia
memerlukan ma"a 8an$ lama untuk membe"ar dan matan$6 *!nt!h n8a7 &!k!k
+en$al dan merbau6
A&abila hutan mu"nah7 hidu&an liar akan kehilan$an habitat dan "umber
makanan6 #idu&an liar "e&erti !ran$ utan7 beruan$ matahari7 burun$ ra9a
udan$ akan teran+am dan ham&ir &u&u"
2+ K&a" !(ia)a" #r)a"ia"
Pertanian &indah adalah ke$iatan &ertanian 8an$ dilakukan !leh &etani
tradi"i!nal di ka=a"an hutan hu9an tr!&ika6 5ntuk men9alankann8a7 hutan
diter!ka dan dibakar untuk di9adikan ka=a"an ber+u+uk tanam6
A&abila ka=a"an ini hilan$ ke"uburan7 &etani tadi akan ber&indah ke ka=a"an
baru6 Keadaan ini akan men8ebabkan kemu"nahan hutan 8an$ "emakin lua"6
A"a& dari&ada &embakaran hutan akan men+emari udara6 Ka=a"an 8an$
ditin$$alkan &ula akan men9adi tandu" dan mudah terdedah ke&ada haki"an
!leh air hu9an6
Bahan haki"an ini akan diba=a ke "un$ai dan akibatn8a7 air "un$ai akan
ter+emar6
3+ K&a" !(ia)a" #)m#a)a"
Pembinaan &etem&atan &ener!ka "e&erti di ka=a"an /2.DA dan /2.*3A
akan men8ebabkan "ebaha$ian be"ar hutan telah diteban$6
Akibatn8a ban8ak "&e"ie" fl!ra dan fauna 8an$ mu"nah dan rantaian makanan
hidu&an liar turut ter$an$$u6
Permintaan terhada& ka=a"an &etem&atan alah tin$$i6
Keadaan ini men8ebabkan bebera&a ka=a"an hutan tanah tin$$i di9adikan
&etem&atan6 *!nt!hn8a &embinaan k!nd!minium di Am&an$7 5lu Kelan$
:Selan$!r;6
1564 K2SA1 K2G,A%A1 MA15S,A %23#ADAP %5MB5#A1 S2M5.A JAD,
DA1 #,D5PA1 .,A3 PADA MASA D2PA1
K(ia)a" Ma"u&ia K&a"
%indakan manu"ia terhada&
tumbuhan "emula 9adi
Ke&u&u"an tumbuhan "emula 9adi dan "&e"i" hidu&an liar
Genera"i akan datan$ tidak kenal akan hai=an 8an$ telah
&u&u" itu6
Peneban$an hutan 8an$
tidak terka=al dan
teran+an$
Ka=a"an hutan berkuran$
Ka=a"an &ertanian7 &etem&atan dan &erindu"trian akan
bertambah
S&e"i" hidu&an liar akan berkuran$an kerana habitatn8a
mu"nah6
/l!ra dan fauna han8a kelihatan di tem&at &erlindun$an
8an$ kha"
Ka=a"an hutan di tanah
tin$$i diteban$ untuk
&etem&atan dan dan
&ertanian
Ka=a"an tadahan hu9an mu"nah
Sumber bekalan air ter9e9a"
Ma"alah kekuran$an bekalan air kera& berlaku
Sun$ai-"un$ai men9adi kerin$
Pen+emaran "un$ai
Ka=a"an 8an$ terdedah
"ele&a" hutan diteban$
#aki"an tanah berlaku
Ke9adian tanah runtuh bertambah
%anah men9adi $!nd!l
Suhu di &er"ekitaran lebih tin$$i
1565 35M5SA1
51,% 16 P2M2.,#A3AA1 DA1 P2M5.,#A3AA# %5MB5#-%5MB5#A1
S2M5.A JAD, DA1 #,D5PA1 .,A3
SUB TAJUK:
1$.1 : Objektif
1$.2 : Ke"entin#an )emeliharaan Dan )emuliharaan *umbuhan Semula 2adi
Dan ;idu"an !iar
1$.3 : !an#kah-lan#kah )emeliharaan Dan )emuliharaan *umbuhan Semula
2adi Dan ;idu"an !iar
1$.4 : 5adan#an !an#kah !anjutan 'ntuk )emeliharaan Dan )emuliharaan
*umbuhan Semula 2adi Dan ;idu"an !iar.
1$. : Rumusan
1661 4BJ2K%,/
Men%atakan "entin#n%a memelihara dan memulihara tumbuh-tumbuhan
semula jadi dan hidu"an liar di Mala%sia
Men%enaraikan lan#kah-lan#kah "emeliharaan dan "emuliharaan tumbuh-
tumbuhan semula jadi dan hidu"an liar
Menjelaskan den#an contoh ke"entin#an "emeliharaan dan "emuliharaan
tumbuh-tumbuhan semula jadi dan hidu"an liar
Mencadan#kan lan#kah-lan#kah lain "emeliharaan dan "emuliharaan
tumbuh-tumbuhan semula jadi dan hidu"an liar
1662 K2P21%,1GA1 P2M2.,#A3AA1 DA1 P2M5.,#A3AA1
1+ M"(!a*!a" 5ari&a" &mu*a ,adi 7a"( .r$ar(a
#utan meru&akan habitat ba$i tumbuh-tumbuhan "emula 9adi dan hidu&an liar6
Jika lan$kah- lan$kah &emeliharaan dan &emuliharaan tidak dilakukan7 maka
fl!ra dan fauna 8an$ unik akan &u&u"6
#utan 9u$a meru&akan "umber ha"il hutan 8an$ berhar$a6
Pelba$ai 9eni" ha"il hutan "e&erti ka8u balak7 &!k!k herba7 buluh dan r!tan
da&at di&r!"e" dan di9ual &ada har$a 8an$ tin$$i6
Peneban$an hutan tan&a lan$kah &emeliharaan dan &emuliharaan akan
men8ebabkan kehilan$an "umber &enda&atan ter"ebut6
2+ M"(!a*!a"!a5a&a" )ada$a" &mu*a,adi
#utan adalah &entin$ "eba$ai ka=a"an tadahan6
Pener!kaan hutan akan mer!"akkan ka=a"an tadahan6
Kekuran$an ka=a"an tadahan akan men8ebabkan kri"i" air berlaku "ekiran8a
lan$kah-lan$kah &emeliharaan dan &emuliharaan tidak dilakukan6
3+ M"(!a*!a" !&im.a"(a" !%&i&)m
Ka=a"an hutan meru&akan k!m&!nen &entin$ dalam ek!"i"tem6
Ker!"akan ka=a"an hutan akan men9e9a"kan ke"eimban$an ek!"i"tem6
Ketidak"eimban$an ek!"i"tem akan menimbulkan ma"alah &en+emaran7
haki"an tanih7 ke&u&u"an fl!ra dan fauna7 ke"an rumah hi9au dan "eba$ain8a6
Jadi lan$kah-lan$kah &emeliharaan dan &emuliharaan tumbuh-tumbuhan
"emula 9adi dan hidu&an liar &erlu dilak"anakan
1663 .A1GKA#-.A1GKA# P2M2.,#A3AA1 DA1 P2M5.,#A3AA1
1+ P"($u)a"a" &mu*a
Jabatan Perhutan Mala8"ia telah men$ambil lan$kah memelihara dan
memulihara hutan melalui &en$hutanan "emula6
.an$kah ini di9alankan den$an menanam "emula &!k!k-&!k!k 8an$ bermutu7
matan$ dan tahan dari&ada "eran$an &en8akit di ka=a"an hutan 8an$ telah
diteban$ +!nt!hn8a di #utan Sim&an Kema"ul7 Pahan$6
Antara &!k!k 8an$ ditanam !leh Jabatan Perhutanan ialah &!k!k &ain7 aka"ia
dan &!k!k eukali&u"6
2+ P"u.u$a" Lada"( Hu)a"
Jabatan Perhutan Mala8"ia 9u$a men9alankan Pr!9ek .adan$ #utan
K!m&en"at!ri6
,n"titut Pen8elidikan Perhutanan Mala8"ia :/3,M; dan 5niEer"iti Putra
Mala8"ia telah beker9a"ama untuk men9a8akan &r!9ek ini6
Pr!9ek ini dilan+arkan &ada tahun 1('2 bertu9uan untuk membekalkan bahan
ka8u untuk ke$unaan am ba$i memenuhi &ermintaan &a"aran tem&atan6
S&e"ie" &!k!k 8an$ ditanam adalah di&ilih berda"arkan kriteria berikut:
a, 5e"at tumbesar .tem"oh 1 tahun,
b, +oleh men#eluarkan ka%u %an# sesuai untuk ke#unaan am.
c, +oleh men#eluarkan bekalan bijih benih %an# subur serta mencuku"i.
S&e"ie" &!k!k 8an$ ditanam di ba=ah &r!9ek ini ialah A+a+ia man$ium7
0emane dan Batai6
3+ M5ar)a!a" Hu)a" Sim#a" da" Tama" N(ara
Jabatan Perhutan Mala8"ia 9u$a me=artakan ban8ak ka=a"an hutan "eba$ai
hutan "im&an6
#utan "im&an bermak"ud ka=a"an hutan 8an$ dilaran$ men9alankan aktiEiti
&embalakan dan &emburuan66
*!nt!h hutan "im&an di Mala8"ia ialah #utan Sim&an #ulu G!mbak
:Selan$!r;7 #utan Sim&an %an9un$ %uan :1e$eri Sembilan;7 #utan Sim&an
Se&il!k dan #utan Sim&an Bukit Air :Sabah; dan #utan Sim&an .ambir dan
Bukit .ama :Sara=ak;6
Bebera&a buah taman ne$ara dan hutan li&ur 9u$a di=u9udkan untuk memberi
&erlindun$an ke&ada &elba$ai "&e"ie" tumbuhan "emula 9adi dan hidu&an liar6
#utan .i&ur dan %aman 1e$ara ialah hutan "im&an 8an$ dibuka "eba$ai
ka=a"an &elan+!n$an6
*!nt!hn8a %aman 1e$ara Kinabalu7 %aman 1e$ara Mulu7 #utan .i&ur
Gunun$ Berlumut
/+ P"(a5a*a" #m.a*a!a" $u)a" 1 P".a"(a" )r#i*i$
Jabatan Perhutan Mala8"ia men$uat- kua"akan bebera&a undan$-undan$ untuk
men$a=al &embalakan haram dan &emburuan hidu&an liar6
Antaran8a terma"uklah Akta Perhutanan 1e$ara :Pindaan 1((3; dan 2nakmen
,ndu"tri Bera"a"kan Ka8u :1('5;6
Melalui akta ini7 tindakan undan$-undan$ da&at diambil dan hukuman 8an$
berat b!leh dikenakan terhada& &ihak 8an$ melakukan ke$iatan &embalakan
haram atau &en+er!b!han hutan6
Pe$a=ai dan ren9er hutan akan "entia"a men$a=a"i "e$ala ke$iatan
&embalakan di ka=a"an hutan6
8+ Ra5a)a" Si*@i!u*)ur
Jabatan Perhutanan Mala8"ia akan memberi ra=atan "ilEikultur untuk
memelihara &!k!k-&!k!k dalam hutan6
3a=atan "ilEikultur bermak"ud memberi &erhatian dan ra=atan ke&ada &!k!k-
&!k!k 8an$ telah dikenal &a"ti "u&a8a da&at membe"ar den$an +e&at6
3a=atan ini melibatkan dua kaedah iaitu:
a; Meneba" "ekelilin$ anak &!k!k 8an$ berhar$a6
b; Kaedah $elan$an ra+un &ada &an$kal &!k!k6
3a=atan ini bertu9uan untuk menin$katkan i"i kandun$an hutan den$an 9eni"-
9eni" &!k!k 8an$ ter&ilih dan men$hindarkan &er"ain$an dari&ada &!k!k-
&!k!k 8an$ tidak dikehendaki6
*ara ini da&at mema"tikan &!k!k-&!k!k hutan ditanam akan +e&at matan$6
<+ P"(ua)!ua&aa" u"da"(6u"da"(
Bebera&a akta telah di$ubal !leh kera9aan untuk melindun$i umbuh-tumbuhan
"emula 9adi dan hidu&an liar6
*!nt!h akta 8an$ telah di$ubal ialah
a; Akta Perlindun$an #idu&an .iar 1(2
b; Akta %aman 1e$ara
+; Akta Perhutanan 1e$ara 1('4 :Pindaan 1((3;
Di ba=ah Akta Perlindun$an #idu&an .iar 1(27 terda&at ) "&e"ie" hidu&an
liar dan 551 9eni" burun$ liar telah dilindun$i6
Jabatan Perlindun$an #idu&an .iar Dan %aman 1e$ara :P23#,.,%A1; telah
diberi kua"a dan tan$$un$9a=ab "e&enuhn8a untuk melindun$i tumbuhan
"emula 9adi dan hidu&an liar dalam ne$ara kita
=+ Km#" K&dara"
Kem&en ke"edaran di9alankan untuk men8edarkan ma"8arakat tentan$
ke&entin$an u"aha memelihara dan memulihara tumbuh-tumbuhan "emula 9adi
dan hidu&an liar6
Pelba$ai &r!$ram ke"edaran telah di9alankan !leh Per"atuan Pen+inta Alam
dan Kelab Alam Sekitar di &erin$kat "ek!lah6
1664 *ADA1GA1 .A1GKA# .A1J5%A1 51%5K P2M2.,#A3AA1 DA1
P2M5.,#A3AA1 %5MB5#A1 S2M5.A JAD, DA1 #,D5PA1 .,A3
1+ Pmu*i$araa" .!a& *%m.%"(
Pakar &erhutanan dari /3,M telah membuat ka9ian dan menda&ati baha=a
"&e"ie" &!k!k tembu"u7 batai dan $elam da&at ditanam di ka=a"an beka"
l!mb!n$ 8an$ ditin$$alkan6
S&e"ie"-"&"ie" ini da&at men$ha"ilkan ka8u a&i dan "er&ihan ka8un8a &ula
da&at dibuat kerta"6
P!k!k aka"ia 9u$a da&at ditanam di ka=a"an ini6 P!k!k ini da&at
men$ha"ilkan balak dan men8uburkan tanah6
/3,M telah ber9a8a menanam &!k!k aka"ian di ka=a"an beka" l!b!n$ bi9ih
timah di Batan$ Ber9untai7 Selan$!r6
2+ U"da"(6u"da"( #r*i"du"(a" 0*%ra
Kera9aan ne$eri Sara=ak telah men$$ubal undan$-undan$ +!nt!hn8a 4rdinan
Perhutanan 1(5' dan 4rdinan %aman 1e$ara dan #utan Sim&an 1((' untuk
melindun$i bebera&a "&e"ie" fl!ra6
Bebera&a "&e"ie" &!k!k bakau7 &eriuk kera7 !rkid7 &alma dan "emua "&e"ie"
3affle"ia diharamkan di&un$ut untuk di9ual6
#ukuman berat akan dikenakan terhada& !ran$ 8an$ melakukan &erbuatan
ter"ebut6
3+ M5u,ud!a" *ada"( ,a)i
Penanaman "&e"ie" berhar$a "e&erti &!k!k 9ati mula dilak"anakan di Kedah7
Perli"7 Perak dan Selan$!r6
Setia& hektar tanah 8an$ ditanam den$an &!k!k 9ati da&at men$ha"ilkan
&enda&atan ne$ara antara 3M65) ))) hin$$a 3M31 25)6
P!k!k 9ati han8a memerlukan ma"a antara 15 hin$$a 25 tahun untuk matan$6
/+ Ki)ar &mu*a !r)a&
4ran$ ramai &erlu "edar akan ke&entin$an men$itar "emula kerta"6
Permintaan ke ata" kerta" untuk &enerbitan "urat khabar7 buku dan ma9alah
"emakin menin$kat6
Pada tahun 2)))7 kera9aan Mala8"ia membelan9akan kira-kira 3M4 9uta "etia&
bulan untuk men$im&!rt 23 ))) tan kerta" ba$i tu9uan ini6
Permintaan 8an$ "emakin menin$kat ini "udah &a"ti akan men8ebabkan
ban8ak &!k!k-&!k!h hutan 8an$ "e"uai di teban$6
Jadi "eba$ai lan$kah untuk men8elamatkann8a maka &r!$ram kitar "emula
kerta" &erlulah dilak"anakan6
1665 35M5SA1

Nota Geografi Tingkatan 1

Diunggah oleh

Informasi Dokumen

Hak Cipta

Format Tersedia

Bagikan dokumen Ini

Bagikan atau Tanam Dokumen

Opsi Berbagi

Apakah menurut Anda dokumen ini bermanfaat?

Apakah konten ini tidak pantas?

Hak Cipta:

Format Tersedia

Nota Geografi Tingkatan 1

Diunggah oleh

Hak Cipta:

Format Tersedia

SUKATAN PELAJARAN TINGKATAN 1

Sekolah terletak di sebelah utara

Anda mungkin juga menyukai