Anda di halaman 1dari 3

Imprimir | Regresaralanota

Elmundo | Domingo,23denoviembrede2014

OPINION

LaolaPodemos
PorBoaventuradeSousaSantos*
Lospasesdelsureuropeosonsocialypolticamentemuydiferentes,
peroestnsufriendoelimpactodelamismapolticaequivocada
impuestaporEuropacentralydelnorteatravsdelaUninEuropea
(UE),conresultadosdesigualesperoconvergentes.Setrata,engeneral,
deperpetuarlaposicinperifricadeestospasesenelcontinente,
sometindolosaunendeudamientoinjustoensudesproporcin,
provocandolaincapacidaddelEstadoylosserviciospblicos,causando
elempobrecimientoabruptodelasclasesmedias,obligandoalos
jvenesaemigrar,reduciendolainversineneducacineinvestigacin,
sinlacualnoesposiblesalirdelestatutoperifrico.Espaa,Greciay
Portugalsontragediasparadigmticas.
Peseaquetodoslossondeosmuestranunaltoniveldeinsatisfaccine
inclusorebelinfrenteaesteestadodecosas,larespuestapolticaha
sidodifcildeformular.Lospartidostradicionalesdeizquierdanoofrecen
soluciones:loscomunistasproponensalirdelaUE,perolosriesgosque
esoimplicaalejanalasmayoraslossocialistassehandesacreditado,
enmayoromenorgrado,porserejecutoresdelapolticaausteritaria.
Secreunvacoquelentamentesevallenando.EnGrecia,Syriza,
nacidocomofrenteen2004,sereinventcomopartidoen2012para
responderalacrisis.Puedeganarlasprximaselecciones.EnPortugal,elBloquedeIzquierda(BE)nacicuatro
aosantesqueSyriza,peronosuporeinventarsepararesponderalacrisisyelvacopermanece.EnEspaa,el
nuevopartidoPodemosconstituyelamayorinnovacinpolticaenEuropadesdeelfinaldelaGuerraFray,a
diferenciadeSyrizayelBE,nosonvisiblesenltrazosdelaGuerraFra.
ParaentenderPodemosdebemosremontarnosalForoSocialMundial,alosgobiernosprogresistasqueemergieron
enAmricalatinaenladcadadel2000,alosmovimientossocialesquellevaronadichosgobiernosalpoder,alas
experienciasdedemocraciaparticipativasobretodoanivellocalenmuchasciudadeslatinoamericanasy,
finalmente,alaPrimaveraArabe.Ensuma,Podemoseselresultadodeunaprendizajeapartirdelsurquepermiti
canalizarcreativamentelaindignacinenlascallesdeEspaa.Esunpartidodenuevotipo,unpartidomovimiento,
basadoenestasideas:laspersonasnoestnhartasdelapoltica,sinodeestapolticalaabrumadoramayorade
losciudadanosnosemovilizapolticamentenisalealascallesamanifestarse,peroestllenaderabiaencasay
simpatizaconquienessemanifiestanelactivismopolticoesimportante,perolapolticatienequehacerseconla
participacindelosciudadanossermiembrodelaclasepolticaesalgosiempretransitorioyesacualidadno
permiteganarmsqueelsalariomediodelpasInternetpermiteformasdeinteraccinqueantesnoexistanlos
miembroselegidosparalosParlamentosnoinventantemasoposiciones,vehiculizanlosqueprovienendelas
discusionesenlasestructurasdebaselapolticapartidariatienequetenerrostros,peronoesthechaderostros
latransparenciaylarendicindecuentasdebensertotaleselpartidoesunserviciodelosciudadanosparalos
ciudadanosydebeserfinanciadoporellosynoporempresasinteresadasencapturaralEstadoyvaciarala
democraciaserdeizquierdaesunpuntodellegadaynounpuntodepartiday,portanto,sedemuestraenlos
hechos.
ElcdigogenticodePodemosconsisteenaplicaralavidainternadelospartidoslamismacomplementariedad
entredemocraciaparticipativaydemocraciarepresentativaquedebeorientarlagestindelsistemapolticoen
general.Podemosesunaversinparticularmentefelizypotencialmentemseficazdeinnovacionespolticas

surgidasendiferentespartesdelmundo,teniendocomotelndefondoelinconformismoanteelvaciamientodela
democraciarepresentativaprovocadoporlacorrupcinylacapturadelospartidosdegobiernoporelcapital.En
Italiasurgien2009elMovimientoCincoEstrellas,lideradoporBeppeGrillo,confuertescrticasalospartidos
polticosydefendiendoprcticasdedemocraciaparticipativa.Tuvounxitoelectoralfulgurante,perosus
posicionesradicalescontralapolticacreanperplejidadrespectodeltipoderenovacinpolticaquepropone.En
2012secreenIndiaelPartidodelHombreComndeinspiracingandhianaycentradoenlaluchacontrala
corrupcin,afavordelademocraciaparticipativa.Unaodespusdesufundacinllegaserelsegundopartido
msvotadoparalaasamblealegislativadeDelhi.
EsposiblequelaolaPodemosseextiendaaotrospases?Lascondicionesvaranmuchodeunpasaotro.Por
otrolado,Podemosnoesunareceta,esunaorientacinpolticageneraldirigidaaacercarlapolticaalos
ciudadanosyamostrarqueestaaproximacinnuncaserposiblesilaactividadpolticasecircunscribeavotar
cadacuatroaosapolticosqueseapropiandelosmandatosylosutilizanparasuspropiosfines.
Curiosamente,enInglaterraacabadecrearseunpartido,LeftUnity,directamenteinspiradoporlasideasque
subyacenaSyrizayPodemos.EnPortugal,laolaPodemosesmuynecesaria,peronoexistelamismatradicin
deactivismoqueenEspaa.EnPortugal,Podemosseraunpartidodiferenteyhoytendrapocarepercusin.
PortugalviveelmomentoCosta.AlaluzdelospobresresultadosdelPartidoSocialista(PS)enlasltimas
eleccionesalParlamentoeuropeo,AntnioCosta,alcaldedeLisboa,disputconxitoporelliderazgodelpartido,
eneleccionesprimariasabiertasamilitantesysimpatizantes:hubomuchaparticipacinysedemostrquela
distanciadelosciudadanosesslorespectodelapolticatradicional,sinhorizontedecambioanteunasituacin
socioeconmicaintolerableeinjusta.ElmomentoCostahacequelaolaPodemosenPortugalsedirijasobretodoa
prepararelfuturo:paracolaborarconelPS,encasodequestetengaintersenunapolticadeizquierdaopara
serunaalternativa,encasodequeelPSpierdacredibilidad,loquefatalmenteocurrirsisealaconladerecha.
Porahora,lasegundaalternativaeslamsprobable.
SerposiblequelaolaPodemosllegueaAmricalatina,devolvindolelainspiracinquerecibidesubrillante
primeradcadadelsigloXXI?Seraimportantequeesoocurrieseenlosdosgrandespasesgobernadospor
fuerzasconservadoras:MxicoyColombia.All,losesfuerzosparaformularunanuevapolticadeizquierdano
consiguieronhastaahoraperforarelbloqueodelapolticaoligrquicatradicional.EnelcasodeMxico,hayque
referirtentativastandiversascomoLaOtraCampaa,poriniciativadelEjrcitoZapatistadeLiberacinNacional,o
elmovimientopolticoaglutinadoalrededordeLpezObradoryenelcasodeColombia,elPoloDemocrticoy
todaslasvicisitudesporlasquepashastahoy.
EnlospasesdondelasfuerzasprogresistasconsiguierongrandesvictoriasenlaprimeradcadadelsigloXXIy
dondelospartidosdegobiernofueronemanacinderecientesluchaspopulares,podrapensarsequelaola
Podemostuvoallsufuentey,poreso,nadanuevopuedesuceder.MerefieroalPartidodelosTrabajadores(PT)
enBrasil,alMovimientoalSocialismo(MAS)enBolivia,alaAlianzaPasenEcuadoryalPartidoSocialistaUnido
enVenezuela.Sonrealidadespolticasmuydistintasperoparecentenerdoscaractersticascomunes:buscandar
vozpolticaalasclasespopularesengranmedidaoprimidasporlasclasesdominantestuvieronxitopolticoyel
ejerciciodelpoderpuedeestardesgastandolamarcadeorigen(seaporvadelcaudillismo,lacorrupcin,la
rendicinantelosimperativosdeldesarrollismoneoliberal,etctera).Enestospases,talcomoenlosotrosdos
pasescongobiernosdecentroizquierdabasadosenpartidosmsantiguos,ArgentinayChile,laolaPodemos,si
llegaraateneralgunarelevancia,tenderaasumirdosformas:cambiosprofundosenelinteriordeestospartidosy
creacindenuevospartidosmovimientoomovimientospartidoimpulsadosporlamismadinmicainternade
democraciaparticipativaenlaformulacindepolticasyenlaseleccindedirigentes.
ComomuestraelcasodelAAPenlaIndia,elimpulsopolticoquesubyaceaPodemosnoesslounfenmenode
EuropadelsuroAmricalatina.Puedeaparecerbajootrasformasenotroscontinentesycontextos.Unpocopor
todaspartes,25aosdespusdelacadadelMurodeBerln,losciudadanosylasciudadanasquecreyeronenla
promesadelademocracia,anunciadaalmundocomoelfindelahistoria,estnllegandoalaconclusindequela
democraciarepresentativaliberalalcanzsugradocero,minadadesdedentroporfuerzasantidemocrticas,viejas
ynuevasoligarquasconpodereconmicoparacapturarelsistemapolticoyelEstado,ponindolosalserviciode
susintereses.Nuncacomohoysevolvitanevidentequevivimosensociedadespolticamentedemocrticas,
perosocialmentefascistas.LaolaPodemosesunametforaparatodaslasiniciativasquebuscanunasalida
polticaprogresistaalpantanoenelquenosencontramos,unasalidaquenopaseporrupturaspolticasabruptasy
potencialmenteviolentas.
*DoctorenSociologadelDerecho.SultimolibroesEpistemologasdelSur.
20002014www.pagina12.com.ar | RepblicaArgentina | TodoslosDerechosReservados

SitiodesarrolladoconsoftwarelibreGNU/Linux.

Anda mungkin juga menyukai