Liber Mesuesi Gjuha 12

Liljana Jahollari
Nikolin Grmenji
Udhrrfyes pr
msimdhnien
e gjuhs shqipe dhe letrsis
Teksti u prgatit:
Nikolin Grmenji
Liljana Jahollari
Redaktoi:
Nikolin Grmenji
Konsulenca psikologjike:
Msc. Anjeza Vila
Shtypur n shtypshkronjn MORAVA
Parathnie
T nderuar koleg,
libri q po ju paraqesim nuk sht nj libr msuesi,
ashtu si prdoret zakonisht n gjuhn profesionale. N
2
kohn e sotme kur konkurenca e tregut ka nxitur

shtpit botuese t hedhin n treg s bashku me
tekstin msimor pr nxnsit edhe tekstin pr
msuesin, nuk sht e vshtir t gjesh metodika dhe
libra udhzues gjithandej.
Me t drejt msuesi i ndodhur n nj vrshim t till
t informacionit mund t gjendet i hutuar. Pyetjes se
cila prej ktyre metodikave sht m e prshtatshme,
ai nuk mund ti prgjigjet leht.
Teksti msimor q keni n duar dhe shoqruesi i tij,
Udhrrfyesi i msimdhnies nuk synojn t japin t
gjitha prgjigjet pr pyetjet dhe problemet q dalin n
orn e msimit.
Msimdhnia sht nj proces sa dinamik, aq edhe i
paparashikuar, sa i ngjashm, aq edhe ndrlikuar, pr
kt arsye ne nuk mund ta quajm nj libr msuesi.
Ai sht vetm nj udhrrfyes i hartuar nga kolegt
tuaj, q me punn e tyre disavjeare n msimdhnien
e letrsis dhe gjuhs shqipe, kan arritur t
grumbullojn nj prvoj t ciln dshirojm ta ndajm
s bashku. Askush nuk mund t mtoj se zotron dijen
e mjaftueshme apo ka prvojn e nevojshme pr tu
dhn t tjerve msime apo se si t bjn nj or
msimi. As qllimi yn nuk sht ky. Lidhur me kt do
t prmendja kt thnie t Karl Roxhers: Un nuk
besoj q dikush do ti ket msuar ndonjher dika
dikujt tjetr. Dyshoj n vlern e msimdhnies. E
vetmja gj q di, sht se kush do t msoj, mson.
Nj msues i mir, t shumtn, mund t jet dikush q
ti bn m t lehta gjrat, sht ai q e mbush
tavolinn dhe u provon t tjerve se sht trheqse,
nxitse, e mrekullueshme; dhe i fton t han.
Duke u nisur nga kjo filozofi, kemi menduar t ndajm
s bashku prvojn e nj msueseje t letrsis me mbi
3
30 vjet prvoj n kt lnd dhe t nxnsit t saj q

nxitur nga ort e magjishme t msimit n lndn e
letrsis, paraplqeu t zgjedh kt fush pr t
dhn ndihmesn e vet n fushn e edukimit.
Libri prmban nj shtjellim t thjeshtzuar t filozofis
s re t kurrikuls s gjimnazit; nj shpjegim t
programit t gjuhs shqipe dhe letris; disa njohuri pr
objektivat dhe planin msimor, modelin e nj plani
vjetor t lnds ndrtuar mbi bazn e udhzimeve dhe
trajnimeve t zhvilluara nga MASH, si dhe disa modele
msimore dhe ushtrime q do tu vijn n ndihm
msuesve t rinj q e kan nisur punn e bukur t
msimdhnies duke zgjedhur nj lnd q prbn nj
prej shtyllave formuese t brezit t ri.
Msuesit me prvoj do t gjejn n kt libr nj
ndrthurje t tradicionales me bashkkohoren n
msimdhnie; nj shkrirje t prvojave m t mira t
krijuara nga tradita jon msimore me prvojat e
vendeve t ndryshme. Do t gjejn dika nga puna e
tyre, prvojat e tyre t materializuara n nj libr.
Jemi prpjekur prmes ktij udhrrfyesi q tu
tregojm se rrugt pr arritjen e nj qllimi jan t
shumta, kurse qllimi sht nj dhe i vetm.
Brezat e s ardhmes duhen edukuar me ndjenjn e
dashuris pr t msuarit, ata duhet t ken interesa t
gjithanshme dhe t ken dshir t ushqejn mendjen e
tyre gjat gjith jets. Platoni e ka thn nj gj t till
n mnyr t shklqyer: Qllimi i edukimit sht ta
bj individin t doj t bj at q ai duhet t
bj.
Shpresojm se s bashku do t arrijm qllimin i cili
shprehet n ato faqe t tekstit t nxnsit dhe sht
pjes e strategjis s arsimit n vendin ton.
Ju faleminderit pr bashkpunimin!
4
Me respekt autort:
Nikolin Grmenji Liljana Jahollari
Maj, 2011
Prmbajtja:
1.
Hyrje
2.
Kurrikula e re e gjimnazit dhe parimet e ndrtimit t saj
3.
Programi i lnds s gjuhs shqipe dhe letrsis dhe zbrthimi i
tij
4.
Plani msimor dhe strukturimi i tij
5.
Objektivat msimore dhe hartimi i tyre
6.
Si t planifikojm nj or msimore
7.
Modele msimdhnieje
8.
Modele t detyrave me shkrim dhe ushtrime gjuhsore
9. Kuptimi pr vlersimin
10. Bibliografia
Hyrje
Kurrikula e re e gjimnazit solli natyrshm ndryshimim e programeve lndore duke
prfshir ktu edhe programin e gjuhs shqipe dhe letrsis. Ky ndryshim nuk sht
thjesht nj konceptim n prmbajtje, por m tepr n form. Reformat e ndrmarra nga
MASH si: MSH (Matura Shtetrore), Alterteksti, hartimi i standardeve dhe s fundmi
kurrikula e re, kan br t nevojshme ndrgjegjsimin e msuesve pr risit e sjella dhe
zbatimin e tyre konkret n orn e msimit.
Si duhet ti kuptojm parimet e prgjithshme t zhvillimit t kurrikuls?
Si reflektohen ato n programet lndore?
Si gjejn pasqyrimin n tekstet msimore dhe m tej si duhen zbatuar n orn e msimit;
jan disa prej pyetjeve q mendoj se shqetsojn t gjith msuesit q japin lndn e
gjuhs shqipe dhe t letrsis.
N kt metodik do t gjeni gjithashtu t pasqyruara modele msimi, zbrthime t
objektivave; shembuj dhe tekste ndihmse t cilat mund tju nevojiten gjat puns suaj t
prditshme.
N kt libr, t nderuar koleg do t gjeni prgjigje pr shum shtje q ju shqetsojn
gjat msimdhnies s prditshme, t cilat lidhen me probleme q kan t bjn me
zbrthimin e koncepteve, shprehive gjuhsore, me zhvillimin e punve me shkrim, eseve,
me metodat, strategjit dhe teknikat q mund t prdoren, me problemin e integrimit mes
gjuhs dhe letrsis si dhe integrimin ndrlndor.Libri do t shrbej si nj udhrrfyes q
do t ndihmoj msuesit t kuptoj dhe zbrthejn programin msimor, pr ta
konkretizuar m tej n nj plan msimor.
Gjithka q do t trajtohet ktu nuk mund t jet vese nj prvoj mes shum t tjerave,
pasi zhvillimi i msimit n ditt e sotme sht aq i larmishm dhe pson ndryshime t
vazhdueshme, saq nuk mund t prshkruhet apo prmblidhet n nj libr.
N ditt e sotme, teknologjia e informacionit dhe zhvillimi ekonomiko-shoqror,
komunikimi global dhe teorit e reja e bjn shum m t larmishm dhe kompleks edhe
procesin e msimdhnies. E rndsishme sht q metodat, teknikat dhe strategjit tona
msimore ti shrbejn qllimit dhe objektivave t vendosura.
N kto kushte krkohet nj konceptim i ri i msimdhnies dhe mbi t gjitha i lnds s
gjuhs dhe letrsis n gjimnaz.
Duke shpresuar se libri do t trheq vmendjen e msuesve t gjuhs shqipe dhe
letrsis n prmirsimin e msimdhnies prmes modelimit didaktik, dshiroj t
falenderoj t gjith kolegt e mi me shpresn se tek ky libr do t gjejn informacione,
modele, shpjegime dhe shtjellime q do ti ndihmojn n punn e tyre.
Kurrikula e re e gjimnazit dhe parimet e ndrtimit t saj
Ne mendojm shum m pak sesa dim. Dim shum m pak sesa

duam. Dhe, kshtu jemi m pak nga ajo q mund t ishim.
Kurrikula e re e gjimnazit pasqyron n mnyr koherente synimet dhe objektivat e
prmbajtjes dhe procesit t arsimimit. Kjo kurrikul sht nj ndryshim rrnjsor n
7
konceptimin dhe organizimin e procesit msimor duke u mbshtetur n disa parime t

prgjithshme t cilat duhen kuptuar drejt dhe duhen pasur parasysh n do or msimi.
M plqen t karakterizoj kt kurrikul dhe ndryshimin q sjell ajo nprmjet nj prralle
t njohur, e titulluar Shkolla e kafshve
Nj lepur, nj zog, nj peshk, nj ketr, nj ros dhe kafsh t tjera,
vendosn t hapnin nj shkoll dhe u mblodhn pr t hartuar
programin.
Lepuri donte q n program t zinte vend themelor vrapimi, zogu
fluturimin, ketri krcimin e kshtu me rradh. Duke u futur n program
t gjitha llojet e disiplinave, arritn n gabimin fatal q t gjitha
kafsht t msonin n t gjitha llojet t disiplinave.
Lepuri ishte i mrekullueshm n vrapim, askush nuk dinte t vraponte
si ai, por kafsht mbshtetnin iden se lepuri duhet t msonte edhe
fluturimin, si nj disiplin q t ngrinte lart intelektin dhe vullnetin.
Prandaj kmbngulnin q t msonte edhe lepuri t fluturonte, duke e
vn mbi nj deg t lart e duke i thn: Fluturo, lepur!, dhe ai i
mjer u hodh e theu kmbn ddhe kafkn. Pati dmtime n tru dhe
nuk mund t vraponte ssi m par.
Kshtu n vend q t merrte 10 n vrapim, mori 7 dhe 6 n fluturim,
pr guximin e madh q tregoi.E njjta gj ndodhi me zogun q theu
kraht n vrapim. Rezultatet m t mira n klas i mori ngjala pa
shum tru, sepse ia doli t ushtrohej me m pak dmtime n t gjitha
disiplinat. Bufi u largua i zemruar; dhe tashm voton kundr dolloj
programi t ri.
E dim t gjith tashm se kjo mnyr konceptimi e procesit msimor dhe m tej e
programit msimor sht e gabuar.
Mund t jesh gjeni, mund t bhesh nj nga shkrimtart m t mdhenj t bots, por nuk
mund t hysh n universitet nse nuk kalon provimin e maturs n letrsi apo
matematik.
Prse?
Pr ti dhn prgjigje ksaj pyetjeje do t doja t trajtoja disa prej
parimeve ku mbshtetet kurrikula e re, t cilat duket se japin nj
prgjigje pr problemet.
Parimi baz i kurrikuls s re t gjimnazit sht konceptimi i gjer q prfshin
prmbajtjen, metodat, burimet e t nxnit, praktikat e vlersimit dhe mnyrat e
shumta t bashkveprimit ndrmjet nxnsve, msuesve dhe komunitetit.
Ky parim ndrthuret me gjithprfshirjen e cila ka t bj me
respektimin e nevojave, prvojave dhe interesave msimore t
nxnsve. Kurrikula ka fleksibilitet kohor dhe hapsinor pr t
mundsuar prshtatjen e saj n prputhje me nevojat e veanta t
individve, sht koherente dhe mbshtetet n integrimin real t
fushave t dijes.
8
T gjitha kto prparsi i shrbejn rolit themelor q duhet t ket nj

sistem arsimor: prgatitjes s nxnsve pr nj bot q
ndryshon shpejt dhe n mnyr t vazhdueshme; aftsimit pr
jetn dhe t nxnit gjat gjith jets.
Kjo do t thot q do nxns t gjej tek programet shkollore
mundsin pr t kuptuar m pas aftsit e tij dhe mundsit e tij.
Kjo kurrikul krkon t aftsoj nxnsit n drejtim t komunikimit, n
dhnien dhe marrjen e infomacionit, t ideve dhe imazheve, si edhe t
transmetimit t ndjenjave.
Po a nuk kemi pasur kto qllime edhe n kurrikulat dhe programet e
mparshme?
A nuk ka shrbyer sistemi arsimor n aftsimin e nxnsve n dhnien
e informacionit?
Sigurisht q kto qllime kan qen prparsi i t gjitha sistemeve
arsimore dhe programeve shkollore, sidomos ato t gjuhs dhe
letrsis.
Por tashm kemi nj kurrikul e cila nuk e mbshtet kt parim vetm
tek nj lnd, pra nuk e sheh t shkputur. Kemi t bjm me nj
kurrikul q nxit t menduarit e cila krkon prej nxnsve t
reflektojn jo pr at q din, por pr at q din t bjn.
Nse n themel t kurrikuls s mparshme ishte prmbajtja, prej s
cils buronin objektivat, prshtateshin metodologjit dhe kryhej
vlersimi, tashm n qendr t kurrikuls s re jan objektivat, pr
realizimin e t cilave prdoret nj prmbajtje e larmishme,
rekomandohen metodologji t shumta dhe sisteme vlersimi t
ndryshme. Konceptimi i kurrikuls sht shum i decentralizuar duke e
br at nj kurrikul kreative.
Reformimi i prgjithshm i konceptimit t kurrikuls do t krkoj edhe
nj konceptim ndryshe t ors s msimit. N kt kuptim roli i
msuesit sht shum i rndsishm.
Ne nuk mund t detyrojm nxnsit t msojn, por sigurisht q mund
dhe duhet tu ofrojm atyre mundsin t shfaqin vetveten, tu japim
mundsin t tentojn dhe t arrijn ti njohin dhe ti kuptojn gjrat,
me nj fjal ti drejtojm. T jemi edukatort e tyre.
Vet fjala edukator, vjen nga latinishtja educerre, q do t thot
t udhheqsh; t drejtosh.
Pikrisht kt duhet duhet t bjm ne: t drejtojm nxnsit tan
duke qen nxits, drejt kuptimit dhe njohjes s vetvetes dhe duke
vn gjith bagazhin e dijeve prpara tyre.
Programi i gjuhs shqipe dhe letrsis dhe zbrthimi i tij
Mesazhet q i projn fmijs mosbesimin te vetja, e shtyjn at t

mohoj ato q ndien dhe t dyshoj te vlerat e veta.
9
Programi msimor i lnds s gjuhs shqipe dhe letrsis 12 sht pasqyrim i parimeve
mbi t cilat sht ndrtuar kurrikula e re e gjimnazit. Parimi kryesor mbi t cilin sht
ndrtuar ky program sht integrimi i gjuhs shqipe me letrsin dhe i rimarrjes s
njohurive duke i zgjeruar dhe thelluar ato.
N kt program jan pasqyruar disa prej aspekteve t kurrikuls s re si jan:
a) Kurrikul njohse e cila krkon prvetsimin e njohurive dhe rregullave jo n
mnyr mekanike apo riprodhuese t njohurive. Kjo kurrikul krkon t reflektohen
nga nxnsit qndrime dhe vlera rreth atyre pr t cilat i mson dhe punon. Krkon q
nxnsit t prezantohen prmes produkteve t tilla t puns s tyre q reflektojn jo
vetm nj t nxn real, por dhe aftsin krijuese dhe t mendimit kritik. Pra, jo at
q ata din, por at q ata din t bjn.
b) Kurrikul emocionale kjo lloj kurrikul krkon q nxnsit t jen t prfshir
trsisht n prmbajtjen e saj. Nxnsit duhet t reflektojn at far ata ndiejn dhe
prjetojn rreth atyre q msojn dhe t mos jen pjesmarrs indiferent n punimet
e tyre apo edhe t shokve. Kjo lloj kurrikule synon q nxnsit t shfaqin me ndjenj
dhe emocion idet dhe opinionet e tyre.
c) Kurrikul krijuese e cila synon q prparimi i nxnsve nga njri vit n tjetrin t
vij duke u rritur n aspektin linear duke u mbshtetur n parimin koncentrik t
njohurive, d.m.th., rimarrjes dhe zgjerimit t tyre.
Kurrikula e sotme lejon diferencimin e nxnsve n t nxn. Jo t
gjith nxnsit mund ti prgjigjen me t njjta sjellje apo arritje
temave t ndryshme n kt kurrikul. Sipas mundsive dhe formimit t
tyre individual ata do t paraqesin formime t diferencuara dhe vlera
t ndryshme. N kt kontekst duhet q edhe detyrat pr t nxnt n
formimin e nxnsve t ndryshm t jen t diferencuara dhe me sa
m shum alternativa pr ti rritur ata si nxns.
Nisur nga kto veori t kurrikuls s re, sht ndrtuar programi i
lnds Gjuha shqipe dhe letrsia 12.
Lnda e gjuhs shqipe dhe letrsis do t prcjell tek nxnsit nj
sistem dijesh koherente, t prgjithsuara dhe bashkkohore, t cilat
mundsojn njohjen, prdorimin dhe mbajtjen e qndrimeve ndaj
pasuris s gjuhs shqipe dhe shprehjes s saj n tekste dhe vepra
nga m prfaqsueset n kulturn shqiptare dhe m gjer.
N strukturn e programit bie n sy ndrtimi i tij duke pasur parasysh
si synim:
- t lexuarit dhe t shkruarit e logjikshm dhe kritik pr ti prgatitur
ata pr t ndrmarr sfida dhe prgjegjsi gjat jets n t gjitha
kontekstet
- respektin dhe vlersimin pr prdorimin e gjuhs s shkruar dhe t
folur n mnyr t sakt dhe t prshtatshme
- vetdijen pr vlerat e teksteve letrare dhe joletrare pr t pasuruar
perceptimet, pr t rritur sensin e identitetit kulturor dhe pr t
krijuar prvoja pr knaqsi estetike.
10
Kto synime jan shprehje e zbatimit t kurrikuls konjitive,

emocionale dhe krijuese. Kto synime materializohen me objektivat e
prgjithshme t cilat duhet t na orientojn ne si msues pr produktin
final q duhet t arrijn nxnsit n fund t gjimnazit.
OBJEKTIVAT E PRGJITHSHM
N prfundim t gjimnazit, n lndn e gjuhs shqipe dhe letrsis, nxnsit duhet:
- t prforcojn njohurit e tyre pr gjuhn, letrsin dhe komunikimin, duke prdorur
koncepte t prshtatshme;
- t zhvillojn mendimin kritik nprmjet mundsive t prditshme pr t lexuar, pr t
shkruar, pr t folur, pr t vshtruar dhe pr t dgjuar tekste t formave t ndryshme
letrare, joletrare e mediatike;
- t respektojn natyrn rekursive (prsritse) t artit, t prdorimit t gjuhs n jetn e
prditshme, pr qllime dhe audienca t larmishme;
- t familjarizohen me konceptet kryesore t letrsis, pr t vlersuar domethnien e
teksteve duke u nisur nga kultura e tyre, me qllim ndrtimin e identitetit dhe t
kulturs individuale;
- t njihen me vepra t shkrimtarve prfaqsues t periudhave t ndryshme t letrsis
shqiptare dhe t huaj;
- zhvillojn t menduarit kritik, duke zgjeruar njohurit e prgjithshme n letrsi, si dhe
mprehtsin artistike e imagjinative pr t ndrtuar imazhin e tyre pr botn;
- t prvetsojn aftsi analitike pr t analizuar, pr t interpretuar, pr t vlersuar dhe
pr t prodhuar tekstet e tyre pr nj larmi funksionesh;
- t zbatojn njohurit dhe strategjit e procesit t t lexuarit pr tu br lexues t
pavarur e t rrjedhshm, si dhe pr t kuptuar tekste dhe materiale t llojeve t
ndryshme;
- t shkruajn me nj prqendrim t qart, organizim koherent, me t dhna dhe hollsi
t mjaftueshme pr nj sr audiencash, qllimesh dhe kontekstesh;
- t pasurojn shprehit folse, shkruese, lexuese n prshtatje me objektin e ligjrimit;
- t flasin n mnyre efektive pr audienca, qllime, situata dhe kontekste t ndryshme;
- t jen dgjues aktiv n grupe formale dhe joformale, pr t marr informacion nga
nj shumllojshmri burimesh n situata t ndryshme;
- t vshtrojn, t vlersojn dhe t reagojn ndaj teksteve dhe burimeve t shkruara, jo
t shkruara dhe elektronike t interpretojn informacione t ndryshme pr botn n
prgjithsi.
T gjitha kto objektiva realizohen prmes integrimit dhe bashkveprimit t 5 linjave mbi
t cilat ndrtohet programi:
T lexuarit
T shkruarit
T folurit
T dgjuarit
T vshtruarit
11
N rast se themi se prmes t lexuarit i krkohet nxnsit t lexoj pr t marr

informacion, atij i duhet t krkoj informacionin, t cilin mund ta gjej duke pyetur, pra,
duke folur dhe duke dgjuar; mund ta krkoj prmes nj pune krkimore n bibliotek
apo internet, kshtu shtohet edhe nj krkes pr materiale t shkruara. Por kjo gj nuk
mjafton. N kt veprimtari marrin pjes edhe shqisat e tjera, veprimtari q lidhen me t
vshtruarin.
N ndihm t puns msimore dhe pr realizimin e objektivave t msiprme nga IKT
jan hartuar standardet e do linje dhe objektivat e arritjes t cilat shrbejn pr t pasur
t qart at q duhet t arrihet gjat do ore msimi.
Si e prmenda edhe m lart, konceptimi i kurrikuls s re bazohet mbi objektivat. Pr
realizimin e tyre msuesit duhet t shfrytzojn tekstet e przgjedhura, mjete dhe
informacione nga burime t tjera: literatur, bibliotek, internet etj. Gjithashtu pr
realizimin e objektivave sht e nevojshme edhe prdorimi i filmave, disqeve me pamje
apo muzik ose edhe materiale t tjera ilustruese dhe audiovizuale.
standardet dhe objektivat sipas linjave
T lexuarit
T gjith nxnsit zbatojn njohurit pr tingujt, shkronjat dhe fjalt
e gjuhs s shkruar, pr t lexuar n mnyr t pavarur e t
rrjedhshme, si dhe pr t kuptuar tekste dhe materiale t llojeve t
dryshme.
Linja: Ndrgjegjsim fonetik
Standardi i linjs - T gjith nxnsit prdorin njohurit
fonologjike pr t lexuar sakt fjalt.
Objektivat:
Nxns/i, ja:
t respektoj strukturn fonetike t fjals
t artikuloj fjalt e tekstit t dhn n prputhje me njohurit e
fonetiks pr strukturn fonetike t fjals
t zbuloj se t gjitha ant tingullore t shqipes, si p.sh.:shqiptimi
letrar, theksi, intonacioni, organizimet tingullore, imitimet dhe
simbolizmi tingullor mund t prdoren pr shprehsi.
Linja: Njohurit mbi fjaln
Standardi i linjs - T gjith nxnsit zbrthejn fjalt e nj teksti
nprmjet analizs strukturore.
Objektivat:
Nxns/i, ja:
t zbuloj origjinn e fjalve si nj mjet pr t kuptuar domethnien e
tekstit
t zbuloj kuptimin e fjals nprmjet analizs fjalformuese
t dalloj fjalt me prejardhje t huaj
t dalloj parashtesat dhe prapashtesat me origjin t huaj
t dalloj prdorimet e fjalve t huaja si burime shprehsie
12
t interpretoj kuptimet e dyta t fjalve si pasuri gjuhsore e shqipes

brenda kontekstit
t interpretoj kuptimet e figurshme t fjalve si pasuri gjuhsore e
shqipes brenda kontekstit
t vlersoj kuptimet e figurshme t fjalve si pasuri e shprehjes
artistike n nje tekst.
Linja: Rrjedhshmria
Standardi i linjs - T gjith nxnsit demonstrojn aftsit e
nevojshme pr t br nj lexim t rrjedhshm dhe t
logjikshm.
Objektivat:
Nxns/i, ja:
t lexoj rrjedhshm (me shpejtsi, saktsi, shprehsi, kuptimsi) dhe
me shqiptimin e duhur tekste t ndryshme
t realizoj leximin shprehs n prshtatje me llojin e tekstit.
Linja: Strategjit e t lexuarit
Standardi i linjs: - T gjith nxnsit prdorin strategjit e t
lexuarit pr t kuptuar dhe pr t marr informacionin e duhur.
Objektivat:
Nxns/i, ja:
t zbuloj vlerat artistike t nj vepre prmes leximit t thelluar t
veprs s plot
t vlersoj t veantn e nj teksti letrar
t identifikoj karakteristika t kompozicionit (t jashtm dhe t
brendshm) t teksteve t ndryshme
t identifikoj karakteristika prmbajtsore t teksteve t ndryshme
t zbatoj strategji t t lexuarit q jan efektive pr t kuptuar
tekste t ndryshme
t prdor tabela, diagrame, harta etj., pr t memorizuar
informacionin dhe pr t monitoruar procesin e t kuptuarit
t prdor njohurit e mparshme, prmbajtjen dhe veorit
organizative e grafike t teksteve t ndryshme pr t br
parashikime, pr ti rishikuar dhe pr ti verifikuar ato, gjat dhe pas
leximit
t bj pyetje analizuese, sintetizuese, vlersuese prpara, gjat dhe
pas leximit t tekstit
tu prgjigjet pyetjeve analizuese, sintetizuese e vlersuese n
mnyr logjike prpara, gjat dhe pas leximit t tekstit
t prdor informacionin e tekstit pr t zbuluar nntekstin dhe pr t
nxjerr prfundime
t zbuloj tipare t prbashkta dhe dalluese ndrmjet teksteve t
ndryshme n lidhje me: personazhet, temn, problemzgjidhjen, lidhjen
e ndrmjetme dhe relacione t tjera
13
t prdor parafrazimin dhe aftsit organizuese pr t prmbledhur

informacionin e marr (p.sh.: idet, ngjarjet kryesore, detajet e
rndsishme etj.) nga tekste t llojeve t ndryshme, n nj linj t
logjikshme duke ruajtur qllimin e autorit
Linja: Pasurimi i fjalorit
Standardi i linjs T gjith nxnsit pasurojn fjalorin
nprmjet leximit t teksteve t ndryshme letrare dhe
joletrare.
Objektivat:
Nxns/i, ja:
t prdor njohurit e origjins s fjalve si dhe t dhnat e kontekstit
historik e letrar, pr t prcaktuar kuptimin e fjalve t fushave t
caktuara t dijes
t prcaktoj kuptimin e fjals s re nprmjet kuptimit t fjals s
origjins
t prdor materiale udhzuese (p.sh.: fjalor, enciklopedi, internet,
atlase etj.), q jan t prshtatshme pr t pasuruar fjalorin n fusha
t ndryshme
t vlersoj figurshmrin e prdorur n tekste t ndryshme, prmes
burimeve gjuhsore t shprehsis
(fonetike, morfologjike, sintaksore, leksikologjike)
t analizoj prdorimin e gjuhs s figurshme n tekste t ndryshme
dhe vepra letrare
t dalloj kuptimin e drejtprdrejt nga i nnkuptuari pr t
interpretuar forcn e fjals
t hulumtoj fjalt e shkrimeve letrare dhe joletrare pr t pasuruar
fjalorin
t ndrgjegjsohet pr pasurin shprehse t gjuhs shqipe
nprmjet dukurive t tilla gjuhsore, si: polisemia, homonimia,
onomatopet, shprehjet frazeologjike, sinonimia dhe antonimia.
Linja: Aftsit e t kuptuarit t tekstit dhe reflektimi ndaj tij
Standardi i linjs - T gjith nxnsit zotrojn njohurit dhe
aftsit e domosdoshme pr t kuptuar tekstin dhe pr t
reflektuar ndaj tij.
Objektivat:
Nxns/i, ja:
t analizoj tekstin si form e ligjrimit: poetik, tregimtar, dramatik,
eseistik
t analizoj sesi teksti i nj periudhe kohore t caktuar reflekton
kushtet dhe ngjarjet historiko-shoqrore
t kohs
14
t zbuloj tipare t prbashkta dhe dalluese midis nj teksti t

tradits letrare dhe nj shkrimi bashkkohor, duke i vendosur n
marrdhnie krahasuese
t identifikoj metrin (llojin e vargut, rrokjet, skemn ritmike, strofn,
rimn) n tekste poetike
t interpretoj thelbin e gjuhs s figurshme, q ndikon tek
emocionet dhe perceptimi i mesazhit autorial n tekste t gjinive t
ndryshme
t analizoj gjuhn e figurshme brenda nj teksti
t zbuloj funksionin artistik t gjuhs s figurshme, t prdorur
brenda nj teksti
t zbuloj sesi prdorimi i fjalve t autorit krijon tonin dhe
atmosfern e prgjithshme t veprs
t analizoj sesi zgjedhja e fjalve ndikon n zhvillimin e tems ose
qllimit t saj
t analizoj konflikte t natyrave t ndryshme n tekste t ndryshme
t interpretoj nj vepr n drejtim t arritjes artistike gjuhsore,
filozofike, shoqrore e psikologjike
t dalloj informacionin thelbsor nga ai jothelbsor
Linja: Krkimi
Standardi i linjs - T gjith nxnsit zotrojn aftsit e
domosdoshme pr t przgjedhur dhe prdorur efektivisht
informacionin e marr nga tekste t ndryshme.
Objektivat: Nxns/i, ja:
t przgjedh burime t ndryshme informacioni, t prshtatshme pr
krkime
t vlersoj cilsin e informacionit t przgjedhur nga autori i tekstit
t krijoj materiale pr nj portofol (dosje) q tregon nj drejtim t
caktuar karriere
t prdor informacionin e marr nga burime t ndryshme pr nj
shtje t caktuar, pr t ndrtuar nj argument, pr t nxjerr
prfundime ose pr t mbajtur nj qndrim
t vlersoj logjikn dhe vlefshmrin e argumenteve n dokumente
publike
t vlersoj mnyrn si paraqiten dhe shtojn interesin kto
dokumente, n audienca t ndryshme
t vlersoj shkalln n t ciln kto dokumente paraqesin qndrimet
e lexuesve
t paraqes pun me shkrim dhe me goj, t cilat prmbledhin
materiale t ndryshme
t nxjerr prfundime me shkrim dhe me goj, duke u bazuar n t
dhnat e marra nga tekste t ndryshme
15
t krahasoj dy vepra, q jan t s njjts gjini, q kan t njjtn

form ligjrimi dhe trajtojn t njjtat tema, pr t treguar sesi autort
nxjerrin prfundime t njjta ose t ndryshme.
T shkruarit
T gjith nxnsit shkruajn me nj prqendrim t qart, organizim
koherent, me t dhna dhe detaje t mjaftueshme pr nj sr
audiencash, qllimesh dhe kontekstesh.
Linja: Shkrimi si proces
Standardi i linjs T gjith nxnsit zbatojn hapat e
domosdoshm pr realizimin e nj shkrimi.
Objektivat:
Nxns/i, ja:
t prfshihet n t gjitha hapat e procesit t t shkruarit, duke
shkruar prdit e pr nj koh t gjat
t prcaktoj temn pr t ciln shkruan
t prdor strategji t larmishme pr t planifikuar shkrimin e tij/saj
t redaktoj shkrimin duke prmirsuar stilin, kndvshtrimin,
organizimin, koherencn dhe qartsin e mendimit
t prdor nj sistem vlersimi pr shkrimin e tij/e saj dhe shkrimin e
t tjerve
t prdor (t shfrytzoj) mendimet dhe sugjerimet e t tjerve pr
t redaktuar prmbajtjen dhe organizimin e pjess s shkruar
t mbledh informacione nga burime t ndryshme pr qllime t
caktuara
t vlersoj cilsin e nj informacioni pr ta prdorur m pas n
shkrimin e tij/e saj
t reflektoj ndaj shkrimit t tij/t saj duke vendosur objektiva pr
prmirsim.
Linja: Shkrimi si produkt
Standardi i linjs - T gjith nxnsit prdorin njohurit dhe
elementet e domosdoshme pr t realizuar nj shkrim
prfundimtar si nj produkt cilsor, q lexohet nga nj
audienc e gjer.
t analizoj karakteristikat, strukturat, tonin dhe veorit e gjuhs s
teksteve t ndryshme pr ti zbatuar kto njohuri n shkrimet e veta
t vlersoj tekste t publikuara pr origjinalitetin dhe besueshmrin
e tyre
t skicoj nj ide kryesore duke e mbrojtur at me nnide dhe
organizim cilsor
t shkruaj pjes komplekse me disa paragraf duke zhvilluar nj ide
kryesore
16
t shkruaj tekste t tilla, si: prshkruese, bindse (argumentuese),

informative, shpjeguese, tregimtare,
poetike dhe dramatike
t shkruaj tekste vlersuese (kritike)
t shkruaj nj studim krkimor q sintentizon dhe citon t dhna,
duke prdorur informacione t marra pr t mbshtetur shkrimin e
tij/saj
t prdor burimet e para dhe t dyta pr t paraqitur t dhna,
justifikime ose qndrime duke cituar burimet nga librat, periodikt,
burimet elektronike etj.
t parashikoj nevojat dhe qndrimin e lexuesit prmes strategjive t
tilla, si: gjuha e prshtatshme, detaje specifike, prshkrime, shembuj,
anekdota, analogji, humor etj.
t shkruaj hyrje dhe mbyllje trheqse e koherente
t prdor grafik t prshtatshm pr t mbshtetur iden kryesore
t zgjedh pjes t shkruara nga dosja individuale pr t prezantuar
arritjet e tij/e saj n zhanre t ndryshme
t shkruaj fjali t thjeshta dhe t prbra pr t shprehur mendime
t caktuara
t prdor gjuh t sakt, detaje specifike, prshkrime, prkufizime,
shembuj, analogji
ta shkruaj pjesn n mnyr t till q t bind lexues t ndryshm
t prdor pjes t ndryshme t ligjrats, t cilat krijojn imazhe t
gjalla n mendjen e lexuesit
t prdor rrall, por n mnyre efektive, klishet dhe zhargonet
t prdor drejt lidhzat dhe fjalt lidhse pr t lidhur fjalit dhe
paragraft ndrmjet tyre.
Linja: Format e shkrimit, audienca dhe qllimet
Standardi i linjs T gjith nxnsit kan aftsit e
domosdoshme pr t shkruar n forma t ndryshme, pr nj
shumllojshmri audiencash dhe qllimesh.
t prdor strategji dhe lloje t ndryshme shkrimi pr qllime dhe
audienca t ndryshme
t shkruaj tekste t llojeve t ndryshme, t cilat: zhvillojn nj ide,
kan nj organizim strukturor t prshatshm me qllimin, audiencn
dhe kontekstin, prfshijn informacionin e rndsishm duke
prjashtuar informacionet m pak t rndsishme, bjn prmbledhje
me nj rrjedh logjike, mbshtesin gjykimet me t dhna t
prshtatshme e thelbsore si dhe me detaje t przgjedhura,
paraqesin prfundime koherente
t vlersoj si ndikojn mbi audiencn elemente t tilla, si: stili,
mjetet letrare, przgjedhja e fjalve, toni, prmbajta e kndvshtrimi
17
t interpretoj efektin e prgjithshm t veprs tek lexuesi

t prdor struktura t tilla, si: lidhzat e fjalt lidhse, kronologjia,
sekuenca, titujt, nntitujt etj., t cilat ndihmojn lexuesin prgjat
shkrimit
t shkruaj pr nevoja vetjake shkrime t tilla, si: aplikime pr pun,
krkesa t ndryshme, letra biznesi, aplikime pr shkoll,
projektpropozime etj.
t prdor efektivisht stilin vetjak pr t mbshtetur qllimin dhe pr
t prfshir audiencn e nj shkrimi t caktuar
t analizoj argumente deduktive dhe argumente induktive.
Linja: Drejtshkrimi dhe piksimi
Standardi i linjs - T gjith nxnsit zbatojn rregullat e
drejtshkrimit t gjuhs standarde pr t realizuar shkrimin e
nj teksti.
t prdor rregullat drejtshkrimore t gjuhs standarde n t gjitha
shkrimet e tij/saj
t prdor rregullat e piksimit t gjuhs standarde n t gjitha
shkrimet e tij/saj
t prdor lidhzat dhe fjalt lidhse pr t prforcuar zhvillimin logjik
t ideve
t prdor njohuri t gjuhs standarde pr t redaktuar ligjrimin
vetjak dhe t t tjerve
t prdor nj shumllojshmri materialesh burimore t tilla, si: fjalor,
libr gramatike, internet etj., pr t qortuar punt me shkrim.
T folurit
T gjith nxnsit flasin n mnyre efektive pr audienca, qllime,
situata dhe kontekste t ndryshme
Linja: Diskutimi
Standardi i linjs - T gjith nxnsit zotrojn aftsit e duhura
pr t marr role t ndryshme n nj diskutim.
t mbaj nj qndrim t caktuar ndaj nj diskutimi n grup
t luaj role t ndryshme n nj diskutim: rolin e moderatorit, rolin e
drejtuesit, rolin e dgjuesit etj.
t mbshtes nj pozicion n diskutime q realizohen n grupe t
vogla ose t mdha
t modifikoj nj pozicion n diskutime q realizohen n grupe t
vogla ose t mdha
t kundrshtoj nj pozicion n diskutime n grupe t vogla ose t
mdha
18
t marr role drejtuese n diskutime, projekte dhe forume

t prmbledh prfundimet e nj diskutimi
t vlersoj prfundimet e nj diskutimi
t prdor prmbajtje t prshtatshme pr qllime, audienca, situata
dhe kontekste t ndryshme
t shfrytzoj pasurin leksikore e semantike t shqipes, pr t
shprehur sakt mendimet e tij/saj n diskutime n grupe t vogla e t
mdha.
Linja: Hetimi dhe kontributi
Standardi i linjs T gjith nxnsit zotrojn aftsit pr t
hetuar informacionin dhe pr t kontribuar n diskutime q
bhen n grupe t vogla dhe t mdha.
t bj pyetjet e duhura, kur diskutohen tema t ndryshme
t zgjeroj diskutimet duke i pasuruar dhe duke i ilustruar me
mendime vetjake
t analizoj punn n grup
t modifikoj punn n grup
t vlersoj punn n grup
t zgjedh pjes letrare pr t zbuluar tema t ndryshme
t zgjedh pjes letrare pr t trajtuar tema t ndryshme
t parafrazoj komente t prezantuara me goj nga t tjert, pr t
sqaruar kndvshtrimin e tyre
t jap udhzime pr t kryer detyra specifike, pr tiu prgjigjur
pyetjeve ose pr t zgjidhur probleme
t zbatoj udhzime me goj pr t kryer detyra specifike, pr tiu
prgjigjur pyetjeve ose pr t zgjidhur probleme
t marr parasysh faktort q ndikojn n prbrjen e mesazhit t tij/
t saj
t zotroj aftsit pr t prezantuar mesazhin
t prdor elementet e gjuhs s gjesteve, t domosdoshme pr t
prezantuar mesazhin
t marr parasysh rolin e vlersimit n komunikimin gojor.
Linja: Zgjedhja e fjalve
Standardi i linjs T gjith nxnsit zotrojn aftsit e
przgjedhjes s fjalve n nj komunikim gojor.
t zgjedh fjalt e duhura pr t ruajtur tonin e prshtatshm n
diskutimet e prezantimet me goj
t zgjedh fjalt e duhura pr t shprehur idet n diskutimet e
prezantimet me goj
t prmirsoj zgjedhjen e fjalve duke prdorur mjetet retorike.
19
Linja: Prezantimi me goj

Standardi i linjs T gjith nxnsit zotrojn aftsit e
domosdoshme pr t realizuar nj prezantim gojor.
t prezantoj pr nj shumllojshmri qllimesh
t prdor nj shumllojshmri strategjish organizative, t
domosdoshme pr nj prezantim
t demonstroj strategji efektive t prcjelljes s mesazhit gojor
t respektoj faktorin koh n prezantime me goj
t redaktoj drafte 3 t fjalimeve n mnyr t pavarur dhe n grupe
t prpunoj prezantimin gojor pr t orientuar drejt audiencn
t vlersoj prezantimin e tij/e saj gojor pr ta prmirsuar at.
T dgjuarit
T gjith nxnsit jan dgjues aktiv n grupe formale dhe
joformale, pr t marr
informacion nga nj shumllojshmri burimesh n situata t
ndryshme
Linja: T dgjuarit e qllimshm
Standardi i linjs T gjith nxnsit zotrojn teknikat e
domosdoshme pr t realizuar procesin e t dgjuarit t
qllimshm.
t prqendroj vmendjen n mnyr t prgjegjshme mbi folsin ose
mesazhin
t diskutoj me goj idet e dgjuara
t zgjeroj me goj idet e dgjuara
t bj dallimin ndrmjet retorikave gojore bindse dhe emotive
t mbaj shnime t tilla, q demonstrojn t dgjuarit e qllimshm
t tregoj mnyrn sesi zgjedhja e fjalve dhe e gjesteve zbulojn
qllimin e folsit.
Linja: T dgjuarit pr t reflektuar
Standardi i linjs T gjith nxnsit zotrojn aftsit pr t
reflektuar ndaj informacionit t dgjuar.
t vlersoj prmbajtjen dhe mnyrn e prezantimit gojor
t vlersoj besueshmrin e folsit
t prcaktoj rastet kur prdoret propaganda ose argument n
komunikimin gojor
t parafrazoj informacionin e prezantuar me goj nga t tjert
t prmbledh informacionin e prezantuar me goj nga t tjert
20
t analizoj mnyrn n t ciln stili dhe struktura e nj fjalie ose

ligjrate mbshtet a kundrshton domethnien ose qllimin e saj.
T vshtruarit
T gjith nxnsit vshtrojn, vlersojn dhe reagojn ndaj teksteve
dhe burimeve t
shkruara, jo t shkruara dhe elektronike.
Linja:
Ndrtimi i domethnies/kuptimit nga forma t ndryshme
mediatike
Standardi i linjs T gjith nxnsit kan aftsi t zbatojn
teknikat e duhura, pr t ndrtuar domethnien/kuptimin nga
media t ndryshme t shkruara jo t shkruara dhe elektronike.
t zgjedh format mediatike t prshatshme pr qllimin e lexuesit
t zbuloj veori t prbashkta dhe dalluese ndrmjet mesazheve
pamore e t shtypura
t shpjegoj mnyrn sesi fjalt, tingujt dhe imazhet prcjellin nj
mesazh
t shpjegoj si nj produkt mediatik shpreh vlern e kulturs q e
prodhon
t vlersoj si nj produkt mediatik shpreh vlern e kulturs q e
prodhon
t vlersoj se mesazhet mediatike jan prfaqsime t realiteteve
sociale q ndryshojn n periudha dhe vende t ndryshme
t analizoj aspektet e tekstit t shtypur dhe elektronik q
mbshtesin kndvshtrimin, qndrimin ose opinionin e autorit
t shpjegoj prdorimin e fjalve, tingujve dhe imazheve statike dhe
t lvizshme, n mesazhe t ndryshme mediatike, pr qllime t
ndryshme
t zbuloj an t prbashkta dhe dalluese pr mnyrn si forma t
ndryshme mediatike shtjellojn tema t njjta.
Linja: Mesazhet pamore dhe verbale
Standardi i linjs T gjith nxnsit kan aftsit e nevojshme
pr t vlersuar mesazhet pamore dhe gojore.
t analizoj media t ndryshme pr stereotipe gjinore, etnike etj.
t vlersoj efektivitetin e teknikave pamore n nj mesazh mediatik,
t prdorura pr nj audienc t caktuar
t zbuloj t prbashkta dhe t veanta t tri ose m shum
burimeve mediatike q ndikojn tek mesazhi
t analizoj prparsit dhe mangsit e reklamimit pamor dhe gojor
21
t vlersoj besueshmrin e prmbajtjes s mesazheve t ndryshme

mediatike
t krijoj rubrika vlersimi pr t gjykuar efektivitetin e mesazheve
gojore dhe pamore
t zbuloj nnkuptime q fshihen pas imazheve statike (fotografi,
piktur, skulptur etj.)
t gjej veori t prbashkta dhe dalluese midis formave t
ndryshme mediatike, p.sh.: filmi dhe versioni i tij n libr.
Linja: Informimi nga mediat e ndryshme
Standardi i linjs T gjith nxnsit kan aftsit e duhura pr
t prdorur burime t ndryshme mediatike pr qllime t
caktuara.
Objektivat:
Nxns/i, ja: t prdor tekste t mediave t shkruara ose jo t
shkruara dhe elektronike pr t zbuluar marrdhniet njerzore, idet e
reja dhe aspektet kulturore
t identifikoj ndikime ekonomike dhe sociale n media t ndryshme
t diskutoj pr ndikimet ekonomike dhe sociale n media t
ndryshme
t identifikoj forma, teknika dhe teknologji t prdorura n mesazhe
dhe paraqitje t ndryshme mediatike
t krijoj prezantime mediatike dhe raporte t shkruara q prdorin
burime multimediatike me imazhe, grafik, muzik, efekte tingujsh, t
cilat paraqesin nj kndvshtrim
Plani msimor dhe strukturimi i tij.
Qllimi kryesor i arsimimit sht t krijoj njerz q jan t aft t

bjn gjra t reja, jo thjesht t prsritin at q kan br brezat e
tjer. Zhan Piazhe
Programi msimor i hartuar mbi bazn e linjave dhe nnlinjave si dhe objektivave t
prcaktuara shrben pr t krijuar strukturn themelore t planit msimor ose ndryshe t
platforms s puns pr planin vjetor.
Krkesat dhe kriteret e programit do t jen orientuese dhe madje detyruese pr do
msues. N ndryshim nga programet e viteve t kaluara, kur do gj ishte e gatshme dhe
planet msimore ishin thjesht kopje t nj programi, tashm puna e msuesit duhet t jet
m e pavarur, madje dhe m krijuese.
Nse n programet e kurrikuls s vjetr teskti ishte mjeti kryesor pr realizimin e nj
programi, tashm ai duhet t shrbej si nj mjet ndihms. Duhet t kuptohet qart se,
teksti sht nj mjet msimor pr nxnsin, kurse msuesi ka programin, pra objektivat.
Kjo sht arsyeja q, pavarsisht se far teksti kan zgjedhur msuesit, programi sht i
njjt pr t gjith dhe krkesat dhe kriteret e tij jan t detyrueshme pr tu zbatuar.
22
Msuesi q ka n dor nj program, q ka kuptuar dhe zbrthyer at sipas linjave dhe

nnlinjave, e ka m t leht t bj zgjedhjen e tekstit msimor i cili i plotson m s miri
objektivat e programit dhe lehtson punn e msuesit n klas. Gjithsesi ajo q sht m e
rndsishme pr tu mbajtur parasysh sht q jo t gjitha objektivat gjejn pasqyrimin n
tekst.
Programi i gjuhs shqipe dhe letrsis orienton nxnsit drejt prvetsimit aktiv t
informacionit, procesit kritik dhe interpretimit t informacionit nprmjet:
a) Koncepteve dhe procesit, si aftsi pr t menduar, pr t arsyetuar dhe pr t
vlersuar n nj shumllojshmri t konteksteve gjuhsore, personale, sociale,
profesionale dhe kulturore.
b) Njohurive dhe prmbajtjes, si njohuri rreth natyrs dhe prdorimit t gjuhs.
c) Aftsive, t interpretuarit dhe t ndrtuarit t veant t tekstit.
d) Qndrimeve efektive.
Lnda e gjuhs shqipe dhe e letrsis sht ndrtuar n mnyr t till q t zhvilloj:
a)
T kuptuarit ku nxnsit duhet t analizojn, t nxjerrin prfundime, t
sintetizojn dhe t vlersojn tekstet e shkruara dhe ato vizuale.
b)
T krijuarit nxnsit i duhet t krkoj, t planifikoj, t skicoj, t riskicoj,
t redaktoj duke trajtuar t gjitha format e produkteve gjuhsore si:
1.
Tekste t gjuhs s folur
2.
Tekste t gjuhs s shkruar
3.
Tekste t gjuhs vizuale
Kriteret e programit
Nse do t lexojm me kujdes dhe me vmendje programin, do t vm re se ai u
referohet t gjitha dokumenteve zyrtare si jan: korniza kurrikulare, standardeve t
fushs dhe synimeve t prgjithshme kurrikuls s gjimnazit t klass s dhjet.
Programi u referohet qysh n fillim ktyre dokumenteve duke cilsuar si shum t
rndsishme q t gjith duhet tu jepet mundsia q t nxn ka prshkruhe tek
objektivat.
Kriteri tjetr mbi t cilin ndrtohen edhe tekstet msimore sht ai q prcakton llojet e
ndryshme t teksteve letrare dhe jo letrare. Si e dim tekstet jan: teksti tregimtar,
poetik, dramatik, prshkrues, argumentues-binds, shpjegues, eseistik dhe informues.
Pjest e zgjedhura duhet t jen t prshtatshme pr moshn dhe t prfshijn vepra t
shquara t letrsis shqipe dhe saj botrore, por duke ruajtur raportin 50% pr letrsin
shqipe dhe 50% pr letrsin botrore. Kriteret e przgjedhjes s tyre jan nj detyrim pr
hartuesit e teksteve, por edhe pr msuesit t cilve do tu duhet qq mbi bazn e tyre t
hartojn planet msimore. Kto kritere duhen mbajtur parasysh n przgjedhjen e
teksteve msimore nga secili msues.
Duke pasur si model tekstin msimor Gjuha shqipe dhe Letrsia 12 vlen t prmendet
se kto kritere jan marr parasysh dhe jan zbatuar nga hartuesit e tij. Pjest e zgjedhura
t t gjitha llojeve t teksteve prfaqsojn kulme t letrsis shqipe dhe asaj botrore,
kurse prsa i prket fragmenteve nga tekstet jo letrare, ato jan modele t shkrimit
23
eseistik, t cilat mendoj se mund tu shrbejn nxnsve shum mir pr t realizuar

synimet dhe objektivat e linjs s t shkruarit. N mnyr t prmbledhur n tabeln e
mposhtme do t paraqiten fragmentet e przgjedhura, autort dhe veprat nga jan marr.
Teksti Gjuha shqipe dhe Letrsia 12 sht hartuar mbshtetur n programin msimor
pr kurrikuln brtham t gjimnazit miratuar nga MASH n korrik 2010. Duke qen
vazhdim logjik dhe integral i programeve t klass s dhjet dhe t njmbdhjet, ai sht
mbshtetur n integrimin e gjuhs shqipe dhe letrsis dhe n rimarrjen dhe zgjerimin e
njohurive.
Teksti sht ndrtuar mbi bazn e ndrthurjes s fragmenteve dhe pjesve t ndryshme
letrare dhe joletrare me informacionin njohs rreth autorit, me analizat e veprave dhe
vlersimeve pr veprn si dhe me informacione shtes si: intervista, citime, thnie,
kujtime t cilat i japin mundsi maturantit t ket nj panoram m t plot t veprs,
autorit dhe kohs.
Teksti ka respektuar llojet e pjesve letrare dhe joletrare q krkon programi dhe mbi
bazn e tyre sht ndrtuar n tet kapituj:
1. Teksti poetik
2. Teksti prshkrues
3. Teksti tregimtar
4. Teksti argumentues
5. Teksti shpjegues
6. Teksti dramatik
7. Teksti eseistik
8. Teksti informativ
Teksti kulturologjik sht prfshir brenda teksteve letrare duke u harmonizuar me veprn
e trajtuar dhe autorin. Teksti kulturologjik studimor sht trajtuar tek teksti poetik me
fragmentin e Agim Vincs pr modernitetin e Bodlerit; tek teksti tregimtar sht trajtuar
shkrimi filozofik me fragmentin e Sartrit rreth ekzistencializmit, kurse n tekstin
dramatik ai sht trajtuar me introduktn e Nolit pr tragjedin Makbeth t Shekspirit.
Kjo ndrthurje i shrben perceptimit te teksteve letrare dhe joletrare si nj trsi
organizimesh q edhe pse dallohen nga shum veori, kan t prbashkt qllimshmrin
e prdorimit t gjuhs n funksion t ideve dhe mendimeve q krkohen t prcillen
prmes tyre.
Pr hartimin e planit msimor sht shum e rndsishme t dihet se do fragment i
dhn n tekstin msimor duhet punuar t paktn 3 or msimore dhe duhen analizuar t
paktn 3 vepra t plota, t cilat jan przgjedhur nga veprat m prfaqsuese t letrsis
shqipe si sht vllimi poetik Vallja e Yjeve e Lasgush Poradecit; kryevepra e letrsis
botrore I Huaji i Kamys dhe drama e Haxhiademit Abeli.
Renditja e fragmenteve n tekst sht br duke pasur si parim rimarrjen e njohurive dhe
prforcimin e tyre duke kaluar nga m e thjeshta tek m e vshtira dhe nga m e thjeshta
tek m e ndrlikuara.
Tematika e teksteve jo letrar sht e larmishme dhe prfshin aktualitetin dhe botn e
nxnsve, kshtu q nga msuesi mund t prdoren kto tema pr prezantimet individuale
24
me goj ose me shkrim, krkesa kto t programit t ri pr t aftsuar nxnsit me

synimin e prezantimit dhe vetprezantimit n nj auditor t caktuar.
Pas ksaj analize t gjat t strukturs s tekstit dhe kritereve t programit, pas njohjes s
hollsishme t informacionit dhe mundsive q t krijon teksti msimor me materialet e
tij, gjithmon duke pasur si orientim programin dhe objektivat e tij msuesi mund t
hartoj nj skem t prgjithshme t planit vjetor e cila e orienton at pr ta plotsuar me
temat prkatse q do t zhvillohen do or msimi.
Le tu rikthehemi edhe njher kritereve dhe krkesave t programit pr t par se si
mund t hartohet skeleti i planit msimor vjetor.
Kriteri i par mbi t cilin duhet t orientohet plani msimor sht respektimi i peshs
specifike sipas llojit t tekstit. Pavarsisht nga teksti msimor i zgjedhur ky kriter edhe
nse n tekstet msimore t przgjedhura prej secilit msues mund t mos jet respektuar
plotsisht, sht detyrimi yn ta respektojm duke e orientuar planin msimor sipas
tabels s mposhtme q krkon programi.
Poetik 19 or
Prshkrues 12 or
Tregimtar 19 or
Argumentues 12 or
Shpjegues 11 or
Dramatik 20 or
Eseistik 10 or
Kulturologjik 11 or
Informativ6 or
Prgatitje pr MSH 16 or
N pikn 5 t programit ku trajtohen krkesat pr zbatimin e programit tek shtja Ort
msimore thuhet se sasia e orve msimore pr seciln linj sht rekomanduese, por
prdoruesit e programit, pra n rastin ton msuesit duhet t respektojn sasin e orve
vjetore t lnds duke qen t lir t ndryshojn me 10% (shtes ose paksim) ort e
rekomanduara. Po n kt pik thuhet shprehimisht: N programin e lnds s gjuhs
shqipe dhe t letrsis afrsisht 75% e orve msimore totale jan pr shtjellimin e
njohurive t reja dhe 25% pr prpunimin e njohurive (gjat vitit dhe n fund t vitit
shkollor).
Kto kritere jan themelore pr t prcaktuar ndarjen e par tematike. Kjo do t thot se
nga 136 or msimore t programit 16 or jan prcaktuar pr prgatitjen pr Maturn
Shtetrore, kurse 120 ort e tjera do t ken 80% tema t reja, pra rreth 100 or msimore
duhet t trajtojn njohuri t reja, kurse 20 or msimore do t shrbejn pr prpunimin e
njohurive.
Prpunimi i njohurive prmban:
Prsritjen e njohurive baz
Testimin e njohurive baz
Integrimin e njohurive baz
Integrimin e njohurive t reja me njohurit e lndve t tjera
Prsritjen vjetore
25
Testimin vjetor (jo i detyruar)

Pas ktij sqarimi mund t hartohet nj tabel si m posht:
26
Tabela e planit sintetik

Teksti
Nr.
i
orve
136 or
Poetik
Prshkrues
Tregimtar
Argumentu
es
Shpjegues
Dramatik
Eseistik
Kulturologji
k
Informativ
Prgatitje
pr MSH
19
or
12
or
19
or
12
or
11
or
20
or
10
or
11
or
6 or
16
or
Njohuri
reja
100 or
Letrsi
Prpunim i njohurive
14 or
Prsritj
e
Detyra
Integrim
Njohuriv
e
Me
shkrim
Njohuri
ve
Shqip
e
Botr
ore
15
15
11
Projekte
Detyra
kontrolli
me shkrim
Lnd
or
Njohuriv
e
Vjetore
6 or
Prezantime(Projekte)
Individu
ale
1
1
1
1
1
2
1
1
2
1
N grup
136
or
55
or
45
or
5 or
3 or
2 or
1
or
2 or
1 or
3 or
3 or
Tabela prmbledh n vetvete kriteret e programit duke orientuar n kt mnyr msuesin se si dhe ku do t vendos temat e reja,
prsritjet, integrimet lndore dhe t njohurive, por duke shtuar edhe or t veanta pr prezantimet individuale t cilat mund t
shkrihen n ort e temave t reja, por po kshtu mund t zhvillohen n or t veanta duke shfrytzuar 10% e liris q jep programi.
Pra msuesi mund t zhvendos 2-3 or nga njra linj tek tjetra ose deri n 10 or msimore vjetore nga njra linj tek tjetra.
Secili msues, kuptohet planifikon vet ort msimore, testimet, prsritjet dhe ort e prpunimit t njohurive n baz t klass,
nivelit t nxnsve, mundsive konkrete t realizimit t tyre etj.
Shtrimi i planit tashm sht m i leht. Pr hartimin e tij mund t prdoren dy mnyra. E para t detajohet do or msimi sipas
tabels s msiprme; dhe e dyta t detajohen temat msimore t njohurive t reja dhe n fund t vendosen ort pr prpunim t cilat
me nj shnim t posam t prdoren pr ato linja q jan planifikuar, por athere kur msuesi ta shoh t arsyeshme. Gjithmon pa
kaluar sasin totale t orve vjetore t nj linje. Nse n mnyrn e par duket se gjithka sht detajuar dhe planifikuar sakt, n t
dytn krijohen mundsit q n rastet e klasave paralele planifikimi t jet m fleksibl dhe m pran nevojave t nxnsve. N kt
mnyr msuesi ndihet m i lir dhe m pran nevojave t klass duke realizuar objektivat e krkuara nga programi.
Si duket edhe nga ky parashtrim q bra, msuesi vrtet sht i lir, por prej tij tani krkohet jo vetm profesionalizm, por edhe
njohuri shum t mira t nxnsve dhe mjedisit ku do t zhvilloj msimin. Kshtu planet msimore nuk mund t jen kopje t nj
programi apo t nj plani t dikujt, por krijimtari e secilit msues.
Pr t konkretizuar kto shpjegime po prdorim planin msimor ose m mir le t themi nj modelim t planit msimor mbshtetur
n tekstin msimor q analizuam.
Nr.
1.
2.
Tekst
i
Temat pr do or msimi
Teks
ti
Plani msimor analitik

Shnime
Simbolizmi integrim lndor

Teksti kulturologjik Bodler dhe moderniteti
Njohuri t reja
28
Prpunimi
njohurive
Integrim lndor
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
poetik 20 or + 3 or teksti kulturologjik
3.
4.
Teksti kulturologjik Pylli i simboleve

Teksti kulturologjik Eseja interpretuese-komenti
letrar
L. Poradeci: Analiz Tiparet e liriks s
Poradecit Knga pleqrishte
L. Poradeci: Lirika e natyrs Poradeci
L. Poradeci: Studim teksti Mbarim vjeshte
L. Poradeci: Studim teksti Dimr
L. Poradeci: Lirika filozofike Vdekja e Nositit
L. Poradeci: Lirika erotike Ti po vjen q prej s
largu
L. Poradeci: Prfundim
Projekt lndor Lasgush Poradeci Zogu i
qiejve
Detyr m shkrim 1
Martin Camaj Poetika e Martin Camajt
Marin Camaj Studim teksti krahasues
Dashnort e malit-Andrra e korbit Nji dit e ka
edhe korbi
Marin Camaj Studim teksti krahasues
Dashnort e malit-Andrra e korbit Nji dit e ka
edhe korbi
Martin Camaj Hermetizmi
Ali Podrimja Poeti i kujtess
Ali Podrimja Emrin e ka dashuri
Ali Podrimja N mes dy kohve Un do t dua
29
Projekt 1
Prpunim
njohurive 1
Ismail Kadare - Poetika e Kadares

Ismail Kadare Studim teksti Kristal
Ismail Kadare Studim teksti Mall
Prshkrimi dhe llojet e tij
25.
26.
27.
28.
Prshkrimi subjektiv dhe prshkrimi objektiv

Prshkrimi i proceseve
Faik Konica Qytetet shqiptare
Faik Konica Karakteristikat dalluese t tekstit
prshkrues
Faik Konica - Prshkrimi subjektiv dhe ngulitja e
mbresave
Projekt lndor Vendlindja ime.
Mitrush Kuteli Un jam patriot Pamfleti
Mitrush Kuteli Prdorimi i huazimeve n
gjuhn shqipe
Mitrush Kuteli Studim teksti Testamenti
Prsritje e njohurive
29.
30.
31.
32.
33.
34.
Teksti prshkrues 12or
21.
22.
23.
24.
Detyr kontrolli me shkrim 1
36.
Integrim i njohurive Ecuria letrare e shekullit

XX
F. Dostojevski Analiz e romanit Krim e
ndshkim
F. Dostojevski Studim teksti Krimi dhe
ndshkimi n roman
37.
38.
Teskti
tregimtar 20
35.
30
Projekt 2
Prpunim i nohurive
2
Prpunim
i
njohurive 3
Prpunim
i
njohurive 4
54.
55.
56.
57.
58.
59.
60.
Teksti
or + 3 or teksti kulturologjik
39.
40.
41.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
48.
49.
50.
51.
52.
53.
F. Dostojevski Studim teksti Arti i Dostojevksit

F. Kafka Analiz e romanit Procesi
F. Kafka Analiz e romanit Metamorfoza
F. Kafka Studime teksti Metamorfoza
Ernest Koliqi Kumbulla prtej murit
Ernest Koliqi Moderniteti i prozs s Koliqit
Ernest Koliqi Studim teksti
Zh. P. Sartri Teksti kulturologjik Eseja filozofike
Zh. P. Sartri Ekzistencializmi sht humanizm
Zh. P. Sartri - Studim teksti
A. Kamy Analiz vepre I Huaji
A. Kamy Studim teksti - Telegrami
A. Kamy Studim teksti - Funerali
A. Kamy Studim teksti Vrasja e arabit
A. Kamy Studim teksti N salln e gjyqit
A. Kamy Studim teksti Ekzekutimi
Detyr m shkrim 2
Doris Lesing Fmija e pest Analiza e romanit
Doris Lesing Studim teskti - fragment
Doris Lesing Studim teskti Feminizmi
Projekt lndor Zra femror t mimit
NOBEL
Stefan Cvajg Studim teksti Duke peshkuar me
grep brigjeve t Sens
Stefan Cvajg Njohuri gjuhsore Gjymtyrt
31
Prpunim
njohurive 5
Projekt 3
61.
62.
63.
64.
66.
67.
68.
69.
70.
71.
72.
73.
74.
75.
Teksti shpjegues argumentues 12 or

11 or
65.
kryesore t fjalis
Stefan Cvajg Procesi i t shkruarit
Tajar Zavalani Studim teksti Kultura
Tajar Zavalani Njohuri gjuhsore Gjymtyrt e
dyta t fjalis
Tajar Zavalani Njohuri gjuhsore Gjymtyrt e
dyta t fjalis
Projekt lndor Vlerat e trashgimis
kulturore t qytetve-muze
Umberto Eko Studim teksti Ashtu si dashuria,
libri nuk vdes kurr
Umberto Eko - Njohuri gjuhsore Gjymtyrt e
dyta t fjalis
Umberto Eko - Njohuri gjuhsore Gjymtyrt e
dyta t fjalis
Projekt lndor Libri n botn dixhitale ose
Biblioteka
Branko Merxhani Studim teksti Politika dhe
kultura
Branko Merxhani Mjeshtria e prdorimit t
fjals n fushn shoqrore
Branko Merxhani Njohuri gjuhsore
Gjymtyrt e dyta t fjalis
Ali Aliu Studim teksti Kush sht Don Kishoti?
Ali Aliu - Njohuri gjuhsore Gjymtyrt e dyta t
32
Projekt 4
Prpunim
njohurive 6
Projekt 5
80.
fjalis
Ali Aliu Koherenca dhe kohezioni i nj teksti
Sabri Hamiti Studim teksti Bioletra
Sabri Hamiti Njohuri nga teoria e letrsis
Objekti i letrsis
Sabri Hamiti Njohuri nga teoria e letrsis
Shkenca pr letrsin
81.
Detyr kontrolli me shkrim 2
76.
77.
78.
82.
83.
84.
85.
86.
87.
88.
89.
90.
91.
Teksti dramatik 20 or + 3 or teskti

kulturologjik
79.
Integrimi i njohurive Dramaturgjia botrore e

shekullit XX
U. Shekspir Analiz e tragjedis Mbreti Lir
U. Shekspir Studim teksti Akti I Skena I
U. Shekspir Studim teksti Akti IV Skena VII
U. Sheksip Personazhet e Shekspirit. Idet dhe
rndsia e tij.
F. Noli Teksti kulturologjik Introdukta
(Makbethi)
F. Noli Parimet e drejtshkrimit t gjuhs shqipe
F. Noli Drejtshkrimi i zanores Ushtrime
E. Haxhiademi Analiz vepra Tragjedia Abeli
E. Haxhiademi Analiz vepra Ideologjia e
dashuris n vepr
33
Prpunim
njohurive 7
Prpunim
njohurive 8
Prpunim
njohurive 9
i
i
i
92.
96.
E. Haxhiademi Studim
par
par
dyt
tret
97.
Detyr m shkrim 3
98.
99.
B. Breht Analiz e drams Arturo Ui

B. Breht Studim teksti Po t jet nevoja edhe
me dhun...
B. Breht Dramaturgjia e Brehtit
Projekt lndor Politika dhe biznesi
S. Beket Analiz e drams Duke pritur Godon
S. Beket Studim teksti Prmasat e pritjes tek
Beketi
S. Beket Studim teksti Gjuha e absurdit n
vepr
P. Marko Studim teksti Intervist me vetveten
P. Marko Njohuri gjuhsore Njohuri t
prgjithshme pr fjalin 1
P. Marko Njohuri gjuhsore Ushtrime
L. Buskalia Studim teksti M lini t jem vetja
93.
94.
95.
104.
105.
106.
107.
108.
Teksti eseistik
10 or
100.
101.
102.
103.
teksti Akti I, skena e

teksti Akti II, skena e
teksti Akti II, skena e
teksti Akti V, skena e
Prpunim
njohurive 10
Prpunim
njohurive 11
34
Projekt 6
i
i
113.
114.
ime
L. Buskalia Veprimtari praktike CV dhe Letra e
motivimit
L. Buskalia - Njohuri gjuhsore Njohuri t
At. Z. Pllumi Studim teksti Dit t menduris
At. Z. Pllumi - Njohuri gjuhsore Njohuri t
At. Z. Pllumi - Njohuri gjuhsore Ushtrime
115.
116.
117.
118.
119.
Informacioni dhe gazetaria

Vlerat thememore t gazetaris
Llojet e shkrimeve informative
Si t shkruajm nj artikull
109.
110.
120.
121.
122.
123.
124.
125.
126.
Prgatitje pr Teksti informativ6

Maturn
or
111.
112.
Detyr kontrolli me shkrim (vjetore)

Prgatitje pr MSH
Prgatitje
Prgatitje
Prgatitje
Prgatitje
Prgatitje
pr
pr
pr
pr
pr
MSH
MSH
MSH
MSH
MSH
35
Prpunim
njohurive 12
Prpunim
njohurive 13
Prpunim
njohurive 14
i
i
Shtetrore 16 or
127.
128.
129.
130.
131.
132.
133.
134.
135.
136.
Prgatitje
Prgatitje
Prgatitje
Prgatitje
Prgatitje
Prgatitje
Prgatitje
Prgatitje
Prgatitje
Prgatitje
pr
pr
pr
pr
pr
pr
pr
pr
pr
pr
MSH
MSH
MSH
MSH
MSH
MSH
MSH
MSH
MSH
MSH
Literatura e rekomanduar pr tu lexuar nga nxnsit:

1.
Sharl Bodler Lulet e s keqes
2.
Lasgush Poradeci Lirika, Vallja e yjeve, Ylli i zemrs
3.
Martin Camaj Vepra letrare
4.
Ali Podrimja Poezi
5.
Ismail Kadare Ca pika shiu ran mbi qelq,
6.
Faik Konica Shqipria kopsht shkmbor i Evrops Juglindore
7.
Mitrush Kuteli Vepra 5
8.
F. Dostojevski Krim e ndshkim
9.
Franc Kafka Procesi, Metamorfoza
10.
A. Kamy I Huaji
11.
E. Koliqi Hija e maleve, Tregtar flamujsh
12.
Doris Lesing Fmija i pest
13.
U. Shekspir Mbreti Lir, Makbethi
36
14.
15.
16.
E. Haxhiademi Abeli
Bertold Breht Arturo Ui
Samuel Beket Duke pritur Godon
37
Objektivat msimore dhe hartimi i tyre.

T msosh dik do t thot ta ndihmosh njeriun t kuptoj mundsit e
veta.
N punn ton t prditshme gjithmon i bjm pyetjen vetes se cila sht detyra jon. T
shpjegojm tekstin apo t msojm nxnsit?
Ksaj pyetjeje nuk sht e leht ti prgjigjesh. Tradita msimdhnse ka krijuar nj tip
msuesi i cili i cili duke pasur prpara nj tekst bn t pamundurn pr tua prcjell at
nxnsve. Q ktej vjen dhe qndrimi gati unik kur duam t shpjegojm shkakun e
prapambetjes s nxnsve. Tesktin e shpjeguam shum mir. Tani nuk kemi bjm m.
Faji sht i nxnsve q nuk msojn.
Athere, si duhet vepruar n kushtet e nj programi i cili nuk ka tekstin n qendr t
msimdhnies?
Prgjigja sht e thjesht. N qendr t msimdhnies jan objektivat, rrjedhimisht
nxnsit.
Ndonse sht folur shum dhe flitet ende pr t msuarit me n qendr nxnsin, mund
t themi se nuk sht arritur t kuptohet plotsisht thelbi i ktij lloj t msuari. Kurrikula
dhe programi i ri i lnds gjuh shqipe dhe letrsi, mundsojn realizimin e ktij t
msuari, pasi si e tham edhe m lart, n qendr t programit jan OBJEKTIVAT dhe jo
prmbajtja.
Lind pyetja: far sht nj objektiv?
Nj objektiv sht nj qllim, nj detyr, nj veprimtari me ann e s cils krkohet t
arrihet nj ndyshim, rrjedhimisht msohet dika e re.
Kriteri m i rndsishm pr punn e prditshme t do msuesi ka t bj me at q
njihet si kriteri SMART.
Cili sht kuptimi i ktij kriteri?
S specifik ( d.m.th., i shkurtr, prmbledhs, i qart dhe i thjesht pr tu shkruar dhe
kujtuar.)
M i matshm ( d.m.th., t ket t dhna t qarta t cilat t tregojn ndryshimin q duhet
t matet si rezultat i arritjes s ktij objektivi.)
A t arritshm (d.m.th., t planifikohen objektiva t tilla q jan t mundshm pr tu
arritur duke marr parasysh kushtet dhe mundsit tona.)
R t realizueshm ( d.m.th., t mos jen jasht mundsive dhe aftsive t nxnsve si
dhe nivelit t tyre.)
T time ( koha pra realizimi i tyre n nj afat t caktuar).
Si prfundim, mund t themi se nj objektiv i shkruar drejt do t ishte nj fjali dftore e
cila prgjithsisht prbhet nga 4 pjes:
Adresa
Detyra
Mnyra
Kushti
Te adresa tregojm pr ciln pjes t lnds po bjm fjal, p.sh., tema, linja, kapitulli etj.
Detyra sht shum e rndsishme. Aty shkruhet far duhet t jet n gjendje t bj
nxnsi, pra veprimtaria q do t kryhet.
P.sh., T zbuloj origjinn e fjalve t prdorura nga autori;
T shkruaj nj paragraf vlersues;
T parafrazoj me goj komentet e bra nga t tjert;
T diskutoj me goj idet e dgjuara;
T zbuloj veori t prbashkta dhe dalluese mes mesazheve pamore dhe t shtypura.
Pjesa e tret e objektivit sht mnyra, e cila shpjegon se si do t zhvillohet veprimtaria.
Le ta konkretizojm me disa shembuj:
T dalloj informacionin thelbsor nga ai jothelbsor duke nnvizuar at n tekstin e
dhn;
T shpjegoj me shkrim ose me goj mnyrn sesi fjalt prcjellin nj mesazh;
T analizoj tekstin e dhn duke prdorur tabeln pr t monitoruar t kuptuarit;
DT prqendroj vmendjen n mnyr t prgjegjshme mbi folsin ose mesazhin;
T lexoj rrjedhshm (me shpejtsi, saktsi dhe shprehsi) dhe me shqiptimin e duhur
tekstin e dhn.
Pjesa e katrt e objektivit, kushti, nuk sht gjithmon e detyrueshme. Kushti saktson
veprimtarin ose prcakton afatet kohore.
p.sh.: - t skicoj nj ide kryesore me shkrim duke e mbrojtur at me t paktn 3 nnide.
- t prmbledh prfundimet e diskutimit me goj duke vn n dukje 3 prej mendimeve
m t rndsishme t trajtuara.
- t zbuloj an t prbashkta dhe dalluese pr mnyrn si forma t ndryshme mediatike
shtjellojn t njjtn tem duke vn n dukje 5 prej ktyre anve.
Sigurisht q hartimi i objektivave do t shihet i realizuar n modelet dhe ort msimore t
shtjelluara nprmjet t cilave do t shiheh edhe veprimtarit konkrete me ann e t cilave
krkohet prmbushja e nj objektivi.
Si t planifikojm nj or msimore.
M trego dika dhe kam pr ta harruar, m shpjego dika dhe kam pr

ta kujtuar, m prfshi n dika dhe kam pr ta msuar.
Fjala e par q t vjen n mendje kur bhet fjal pr orn e msimit sht plani msimor
ditor, i njohur n gjuhn e prditshme si ditari.
Sa her q bhet fjal pr ditarin apo planin msimor ditor, do msues e lidh at
me detyrimin q ka pr ta paraqitur n rast kontrolli apo pr t qen n rregull me
detyrimin ligjor. N fakt, plani ditor duhet konsideruar si nj mjet ndihms pr msuesin.
Q plani msimor ditor t mos mbetet n kufijt e formales dhe t mos bhet rutin e
bezdisshme pr msuesin, por t kthehet n nj mjet ndihms n punn dhe mbarvajtjen
e procesit msimor, ne si msues duhet t krijojm hapsira dhe t planifikojm
veprimtari sa m trheqse dhe frytdhnse.
Plani msimor ditor duhet t hartohet me qllimin q prmes tij t komunikojm
veprimtari msimore t lnds, t prcaktojm objektivat, procedurat e puns, materialet
dhe mjetet e nevojshme dhe nj prshkrim se si do t bjm vlersimin.
39
Nj msues me prvoj i redukton kto plane msimore n nj hart apo skic t shkurtr,
ndrsa pr nj msues t ri sht e domosdoshme nj plan i detajuar dhe i plot.
T gjitha planet msimore fillojn ose duhet t fillojn me nj objektiv.
Plani msimor ditor dhe hartimi i tij sht aftsi, si t gjitha aftsit dhe e tjera dhe fitohet
me prvoj.
Gjat puns s prditshme, jo gjithmon arrijm t hartojm plane ditore t detajuara dhe
t sakta. Shpesh palnifikimi i ors s msimit mund t paraqes gabime apo pasaktsi.
Cilat jan disa nga gabimet tipike q bjm n planin msimor ditor?
a) Objektivat zakonisht, gabimi tipik i t gjitha planeve msimore sht caktimi
sakt dhe shkrimi i drejt i objektivave. Duhet br e qart se nj objektiv nuk sht
nj qllim i tems msimore apo nj krkes e informacionit t ri. Nj objektiv sht
prshkrimi i asaj q duhet t bj nxnsi, pra nj objektiv sht nj veprimtari
nprmjet s cils nxnsi do t arrij t prvetsoj nj aftsi, shkathtsi apo
njohuri.
b) Vlersimi nj element i ors s msimit shum i rndsishm sht vlersimi i
arritjeve. Ky element sht m i nnvlersuari apo m i paparashikuari n planet
tona msimore ditore. Pr t mos ia ln vlersimin subjektivitetit, fiktivitetit dhe
rastsis, sht e nevojshme q vlersimi t mos shihet i veuar nga objektivat.
Vlersimi n nj plan msimor sht nj prshkrim i realizimit ose jo t objektivave
q kemi vendosur dhe q paraqitet i mishruar n objektiv.
c)
Metodat e t msuarit shpesh prcaktimi i metodave nuk prshtatet me nivelin e
nxnsve. Kjo ka t bj me faktin nse mund t bsh m shum me t njjtn
energji ose t arrish t njjtin rezultat me m pak prpjekje. Zgjedhja e metodave
lidhet ngusht me prvojn dhe aftsit e msuesit, por sht mir t tregohemi sa
m elastik dhe t guximshm pr t prdorur metoda t reja dhe t jemi n krkim
t metodave sa m efikase. Edhe nse nj metod nuk na jep at q dshirojm, nuk
ka pse t quajm planifikimin e dshtuar. E rndsishme sht t tentojm, t
guxojm dhe mbi t gjitha t nxjerrim konkluzione rreth puns son.
d)
Veprimtarit nse do t na krkohej t planifikonim nj or msimore model,
shqetsimi yn kryesor do t ishte se far do t bnim konkretisht n kt or. Harrojm
se ora e msimit ka nj qllim kryesor: far do t bjn nxnsit gjat ors s msimit?
Kjo sht arsyeja q n planet tona ditore detajohet do veprim apo edhe pyetje e jona,
duke anashkaluar nxnsit. do veprimtari e ors s msimit duhet ti shrbej realizimit
t objektivave msimore. sht mir q t mos zhvillojm veprimtari vetm sa pr t zn
me pun nxnsit.
Si prfundim, mund t thuhet se qllimi i hartimit t nj plani msimor ditor sht t
komunikoj. Ai duhet tu prgjigjet tri pyetjeve t thjeshta:
KUJT?FAR?SI?
far duhet t prmbaj nj plan msimor ditor?
Pr tiu prgjigjur ksaj pyetjeje do t doja t parqisja nj format model t nj plani
msimor ditor.
FORMAT I PLANIT MSIMOR DITOR
1.
Data __________________
40
2.
Lnda: ________________
3.
Klasa:_________________
4.
Tema msimore: _________________________________________
5.
Objektivat e ors s msimit: (prcaktohen far do t msohet; far duhet t
bj nj nxns dhe jo nj grup nxnsish)_________________________
6.
Procedura e ors s msimit: ( prshkrimi i asaj q do t bjm pr t
shpjeguar msimin duke prfshir edhe nj prshkrim t asaj se si do t paraqesim
msimin, far teknikash msimore do t prdorim dhe si do t prfundojm msimin.
Zakonisht kjo pjes e planit msimor mund t paraqitet me nj tabel skematike si m
posht.)
Nr.
1.
2.
3.
4.
5.
Veprimtarit
Hyrje
Pun e udhhequr
Informacioni i ri
Pun e pavarur
Vlersimi
Metodat
Pun me grupe
Bashkbisedim
Ese
Koha
5 min
15 min
5 min
15 min
5 min
7.
T dhnat paraprake: ( tregojn far duhet t din nxnsit ose duhet t bjn n
mnyr q ora e msimit t jet e suksesshme. Kjo etap prfshihet tek hyrja. )
8.
Materiale dhe mjete: ( sht mir q n planin msimor t parashikohen mjetet
dhe materialet msimore ndihmse si dhe mnyra e prdorimit t tyre, nse ato nuk
jan mjetet tradicionale t ors s msimit si p.sh., kur bhet fjal pr prdorimin e
projektorit, mjeteve audiovizuale etj.)
9.
Vlersimi: (prshkruhet se si do t prcaktojm masn e prfitimit t objektivit
msimor nga ana e nxnsve. Kjo lidhet ngusht me ato detyra q kemi paraqitur
n fillim t ors s msimit.)
10. Aktivitete plotsuese: (ktu mund t prshkruajm veprimtari dhe materiale t
tjera pr t prforcuar dhe zgjeruar msimin. Gjithashtu futen detyrat e shtpis
dhe projekte t ndryshme.)
Paraqitje skematike e nj plani msimor ditor:
Modele msimore
Nj fmij mson m shum duke provuar, sesa duke gabuar, m
shum nprmjet knaqsis sesa nprmjet vuajtjes, m shum fal
eksperiencs, sesa kshillave dhe shpjegimeve, m shum fal
kshillave, sesa urdhrave.
Nj fmij mson nprmjet ndjeshmris, dashuris, durimit,
zgjuarsis, ndjenjs dhe pjesmarrjes.
Dit pr dit fmija arrin t kuptoj pak nga ajo q dini ju, pak nga ajo
q ju mendoni dhe kuptoni.
Frederik Moffett
Departamenti i Msimit Publik Nju-Jork How a child learns)
41
Data:_____________
Lnda:____________
Klasa:_____________
Tema: _____________________________________
Objektivat: _________________________________
Procedura msimore:
Nr.VeprimtaritMetodatKoha1.Hyrje5 min2.Pun e udhhequrPun me grupe15
min3.Informacioni i riBashkbisedim5 min4.Pun e pavarurEse15 min5.Vlersimi5
minZhvillimi i msimit:
Hyrje
Puna e udhhequr
Informacioni i ri
Puna e pavarur
Vlersimi
Konkluzione, prfundime dhe detyrat e shtpis
TEKSTI POETIK
(15 OR MSIMI MODEL)
MODEL MSIMOR
TEMA: Simbolizmi Integrim lndor

OBJEKTIVAT: N fund t ors s msimit nxnsi duhet:
T lexuarit: - t prdor informacionin e marr rreth simbolizmit pr t nxjerr
prfundime rreth ktij drejtimiletrar;
T shkruarit: - t shkruaj nj paragraf n mnyr q t bind lexues t ndryshm pr
shtjen e dhn;
T folurit: - t mbaj nj qndrim t caktuar ndaj diskutimit n grup;
T dgjuarit: - t shpjegoj me goj idet e dgjuara gja ors s msimit;
42
T vshtruarit: - t shpjegoj mnyrn se si fjalt, tingujt dhe imazhet prcjellin nj

mesazh t caktuar n krijimet simbolike.
ZHVILLIMI I MSIMIT:
a) Hyrja Paraqitja e shtjeve t ors s msimit
Nr.
Veprimtarit
Metodat
1.
Hyrje
2.
Pun e drejtuar
Pun me grupe- Brainstorming
Di Dua t di Msoj
3.
Informacioni i ri Simbolizmi
4.
Pun e pavarur
Ditari dy pjessh Shkrimi i lir
5.
Vlersimi
Koha
5 min
15 min
5 min
15 min
5 min
b) Veprimtari e drejtuar:
b1- Pr t zhvilluar kt or msimi integrues msuesi duhet t nxit nxnsit t sjellin n
mendje
njohurit e tyre t mparshme rreth drejtimeve letrare dhe autorve me veprat prkatse
t
letrsis q kan zhvilluar. Brainstorming i nxit t sjellin ide, mendime dhe njohuri rreth
ktyre
drejtimeve dhe veprave t njohura prmes pyetjeve t tilla si p.sh.:
Cilat jan disa prej drejtimeve letrare q kemi msuar?
far autor t letrsis botrore dhe shqiptare njihni ju?
Prmendni vepra t tyre dhe shpjegoni se cilit drejtim i prkasin.
Klasa ndahet n 3 grupe rastsore dhe secili prej tyre, prkatsisht jep drejtimet letrare,
veprat dhe autort.
Flob
eri
Hygo
Push
kini
Auto
r
Balza
ku
Dant
e
Kate
dralj
Paris
it
Zonj
a
Bova
ri
Vepr
a
Eugj
en
Onje
gini
Reali
zmi
Evgje
ni
Gran
de
Kom
edia
Hyjn
ore
Simb
oliz
mi
Rom
antiz
mi
Drejt
ime
Letra
re
Klasic
izmi
Rilin
dja
N tabel secili grup i paraqet informacionet dhe bhet lidhja mes veprave, autorve dhe
drejtimit letrar. Nga msuesi krkohet q t renditen kronologjikisht zhvillimet letrare
duke filluar nga m t hershmet deri n m t fundit. Ktu mund t shtohen informacionet
me ndihmn e msuesit ose duke i nxitur nxnsit t kujtojn drejtime, vepra dhe autor
duke prfshir edhe letrsin shqipe.
43
Antikiteti Mesjeta Rilindja Klasicizmi Romantizmi Realizmi Simbolizmi etj.

b2 N pjesn e dyt t msimit, prmes tekniks DDM (Di Dua t di Msoj),
punohet materiali i tekstit faqe 11- 12 Simbolizmi. Ky prbn edhe informacionin e ri.
Msuesi nuk sht e nevojshme t jap njohurit shteruese rreth tij, pasi n ort n
vazhdim do t plotsohen njohurit me analiza, studime teksti dhe diskutime t pjesve
dhe fragmenteve konkrete.
E rndsishme sht t shihet shkalla e njohurive t nxnsve dhe nxitja e tyre pr t
marr nj informacion t plot t cilin do e prdorin n fazn tjetr t ors s msimit.
Msuesi duhet t punoj n mnyr t till q t orientoj nxnsit rreth problematiks q
do t ket teksti poetik n vazhdimsi, duke prmendur edhe veprat, autort dhe
fragmentet prkatse me t cilat do t punohet.
Brenda mundsive dhe kohs mund t punohet materiali pr Bodlerin dhe analiza Lulet
e s keqes ose kjo mund t jepet si detyr e pavarur n shtpi.
c) Veprimtari e pavarur:
Prmes tekniks Ditari dy pjessh, krkohet nga nxnsit t punojn n mnyr t
pavarur pr t analizuar poezin Zanore. Nxnsit do t reagojn me shkrim ndaj pjess
s lexuar, nga njra an e flets do t shnojn citime nga poezia dhe nga ana tjetr do t
bjn komentet e tyre pr at citim.
Qllimi i veprimtaris sht q prmes nj paragrafi t shkurtr, nxnsi t jap mendimin
e vet rreth imazheve q i krijon poezia dhe teknikave simboliste q prdor autori.
sht e rndsishme q kjo veprimtari t konsiderohet si pun e pavarur, pasi nxnsi
duhet t ket nj qasje individuale ndaj poezis simboliste mbshtetur n informacionin
q ka marr ose di.
Disa prej detyrave me shkrim do t lexohen, diskutohen dhe vlersohen gjat ors s
msimit.
Msuesi duhet t nxit nxnsit t jen sa m t pavarur dhe krijues.
d) Minitesti:
Sipas konceptit simbolist, cili sht qllimi i krijimit artistik?
a) t prcjell imazheb) t evokoj ndjesi c) t rrfej ngjarjed) t prshkruaj realitete
e) Prfundime. Konkluzione.
N fund t ors s msimit bhen konkluzionet e objektivave, arritjet dhe mosarritjet si
dhe vlersimi.
Detyr shtpie:
Punohet komenti i poezis Rondle ose lihet pr tu punuar me shkrim n shtpi puna e
klass.
MODEL MSIMOR 2
Tema: Teksti kulturologjik Bodler dhe moderniteti (Agim Vinca)
Objektivat: N fund t ors s msimit nxnsi duhet:
T lexuarit: - t zbatoj strategji t t lexuarit q jan efektive pr t kuptuar tekste t
ndryshme;
44
T shkruarit: - t analizoj karakteristikat, strukturn, dhe veorit e gjuhs s tekstit t

dhn pr ti zbatuar kto njohuri n shkrimet e veta;
T folurit: - t luaj role t ndryshme n nj diskutim: rolin e moderatorit, rolin e
drejtuesit, rolin e dgjuesit etj;
T dgjuarit: - parafrazoj informacionin e prezantuar me goj nga t tjert;
ZHVILLIMI I MSIMIT:
Nr.
Veprimtarit
Metodat
1.
Hyrje
2.
Pun e drejtuar
Bashkbisedim
Lexim dhe pyetje
3.
Informacioni i ri
Moderniteti i Bodlerit
4.
Pun e pavarur
Diskutim Po Jo
5.
Vlersimi
Koha
5 min
15 min
20 min
5 min
b1- Bashkbisedim:
N pjesn e par t ors s msimit zhvillohet kontrolli dhe vlersimi i detyrave t
shtpis dhe njohurive nga ora e kaluar.
b2 Lexim dhe pyetje:
Kjo teknik do t zhvillohet pr t punuar tekstin e Agim Vincs. Nxnsit lexojn tekstin
dhe bjn pyetje rreth tij duke iu dhn prgjigje mes tyre. M von ata mund ti prdorin
pyetjet dhe prgjigjet si ndihmse pr studimin e mtejshm t fragmentit. N kt faz
sht e nevojshme ndrhyrja e msuesit pr t dhn sqarime dhe plotsime.
N kt faz punohen ushtrimet 1, 2, 3 faqe 19.
1. Nnvizoni n paragrafin e par fjalin tem q shpreh mendimin e autorit pr
krijimtarin e Bodlerit.
Sqarim: Fjalia kryesore, sikurse kuptohet edhe nga emrtimi, sht fjalia e cila
prmbledh temn q do t shtjellohet apo diskutohet n paragraf. Ajo kryen tri funksione:
1. Emrton subjektin
2. Tregon se pr ciln pjes t subjektit shkruhet
3. Trheq vmendjen e lexuesit
Poeti i njohur frng Sharl Bodler (Charles Baudelaire, 1821-1867), vepra e t cilit
paraqet nj sintez t elementeve romantike, parnasiste dhe simboliste, konsiderohet
pararends i simbolizmit n poezi. Me t fillon ajo q quhet poezi moderne evropiane,
kurse ai i pari prdori n shkrimet e tij fjaln modernitet. Kishte qndrim kritik ndaj
konceptit romantik mbi frymzimin (sipas Lamartinit, fjala vjen, krijimi poetik i ngjan
45
kngs s zogut), t cilit i kundrvinte punn e vetdijshme dhe kmbngulse krijuese.

Inspirata sht motr e puns s prditshme thekson Bodleri n Kshilla letrarve t
rinj, duke shtuar se do gj e bukur e fisnike sht rezultat i arsyes dhe i llogaris.
Sikurse estett parnasist, edhe ai mbronte tezn mbi autonomin e artit dhe lartsonte
rolin e s bukurs, t simbolit dhe t muziks n poezi. Arti nuk sht idealizim i jets,
kurse natyra hyn n art e metaforizuar prmes simbolit si mjet qndror poetik. Q t
mund t identifikohet me realitetin, shkrimtari duhet t dij t distancohet prej tij,
domethn t mbaj qndrim kritik. Kt, sipas Bodlerit, e arrin me an t ironis.
Fjalia tem e paragrafit.
2. sht pr Bodlerin frymzimi artistik? Ku qndron ndryshimi mes simbolizmit
dhe romantizmit, sipas tij?
Duke punua n ift, nxnsit shkruajn ndryshimet mes simbolizmit dhe romantizmit.
Idet e tyre paraqiten n tabel dhe m pas, msuesi bn vlersimin e tyre s bashku me
nxnsit e tjer duke nxitur diskutimin dhe duke ndihmuar pr t saktsuar dhe plotsuar
kto njohuri.
Pr realizimin e detyrs nxnsve u trhiqet vmendja t analizojn paragraft e tekstit
pr t kuptuar mendimin e autorit t shkrimit duke identifikuar argumentet dhe shembujt
q prdor ai pr t prcjell mendimin.
Thelbi i ushtrimit qndron tek fjalia:
Arti nuk sht idealizim i jets, kurse natyra hyn n art Koncepti romantik
e metaforizuar prmes simbolit si mjet qndror poetikKonceptimi simbolist
3. Cili sht koncepti i Bodlerit pr artin?
N tekstin e Agim Vincs, nxnsit mund t nxjerrin me shnime ose t diskutojn teza t
tilla si:
Bodler kishte qndrim kritik ndaj konceptit romantik t frymzimit;
Autonomia dhe glorifikimi i rolit t s bukurs;
Poezia sht n konflikt t prhershm me realitetin;
E bukura ngrthen n vetvete nj doz prudnimi;
Poeti duke kaluar prmes pyllit t simboleve t zbuloj lidhjet dhe analogjit
me an t t cilave shprehet thelbi i jets;
Natyra sht plot me simbole, t cilat prmes aromave, ngjyrave dhe tingujve e
mbushin shpirtin e njeriut me gzim;
b3 N pjesn e tret t msimit, si informacion i ri, nxnsve u jepet koncepti i
modernitetit t Bodlerit. Msuesi mund t plotsoj kto njohuri q kan dal nga
punimi i ushtrimeve dhe t shtoj informacione t reja ose rreth analizs s veprs Lulet
e s keqes.
46
N pjesn e fundit t ors s msimit prmes tekniks Ditari i t nxnit, krkohet nga
nxnsit t punojn n mnyr t pavarur pr t parashtruar n nj paragraf mendimin e
tyre rreth diskutimit:
A ka vlera nj art pa mesazhe t mdha? Nse jo, pr arsye; nse po ku
qndrojn vlerat e tij.
Veprimtaria mund t zhvillohet duke krijuar dy grupe n klas q mbshtetin diskutimin
dhe nj grup t tret vlersues i cili t jap mendimet dhe gjykimin rreth argumenteve t
sjella nga nxnsit n diskutim.
d) Minitesti:
Simbolistt i kushtojn rndsi:
a) mesazhitb) realitetit c) forms d) analogjive
dhe vlersimi.
Detyr shtpie:
Punohet ushtrimi 2 faqe 22.
Interpretoni prmes nj komenti letrar me shkrim poezin e Bodlerit Njeriu dhe deti.
- Vini re analogjin mes pafundsis s detit dhe mendimit pa kufi t njeriut t lir.
MODEL MSIMOR 3
Tema: Teksti kulturologjik Pylli i simboleve (Agim Vinca)
T lexuarit: - t zbatoj strategji t t lexuarit q jan efektive pr t kuptuar tekste t
ndryshme;
T shkruarit: - t analizoj karakteristikat, strukturn, dhe veorit e gjuhs s tekstit t
T folurit: - t zgjedh pjes letrare pr t zbuluar tema t ndryshme;
T dgjuarit: - parafrazoj informacionin e prezantuar me goj nga t tjert;
Zhvillimi i msimit:
Nr.
Veprimtarit
Metodat
1.
Hyrje
2.
Pun e drejtuar
Bashkbisedim
Lexim dhe pyetje
Studim teksti
3.
Informacioni i ri
Pylli i simboleve
4.
Pun e pavarur
Ditari i t nxnit Shkrimi i lir
47
Koha
5 min
5 min
5 min
10 min
5 min
10 min
5.
Vlersimi
5 min
b1- Bashkbisedim:
N pjesn e par t ors s msimit zhvillohet kontrolli dhe vlersimi i detyrave t
shtpis dhe njohurive nga ora e kaluar.
Kjo teknik do t zhvillohet pr t punuar poezin Himni i bukuris. Nxnsit lexojn
poezin dhe bjn pyetje rreth saj duke iu dhn prgjigje mes tyre. M von ata mund ti
prdorin pyetjet dhe prgjigjet si ndihmse pr studimin e mtejshm t fragmentit. N
kt faz sht e nevojshme ndrhyrja e msuesit pr t dhn sqarime dhe plotsime.
b3 Studim teksti:
N pjesn e tret t msimit, si informacion i ri, nxnsve u jepet koncepti i pyllit t
simboleve si karakteristik e poezis simboliste. Pr konkretizimin e ors s msimit
mund t prdoren tekste ose poezi t plota nga vllimi Lulet e s keqes ose t punohet
poezia Himni i bukuris
Gjat ksaj etape punohen pyetjet e ushtrimeve t rubriks T folurit dhe t dgjuarit
faqe 20.
1. Gjeni antitezat dhe kontrastet me t cilat Bukuria shfaq karakterin e saj t
dyfisht.
Antitezat: demoniak dhe hyjnor; krim lumturi;zjarr edhe dbor; etj
Kontrastet: qielli, ferri i zi;del nga humnera zbret nga yjt; drejton gjithka pr asgj
sprgjigjesh; etj.
2. kuptimi ka vargu: Se ti drejton gjithka e pr asgj sprgjigjesh?
Ky sht vargu ky i poezis prmes t cilit shfaqet kulti i dashuris si forca q drejton
gjithka n bot, por edhe si ndjenja m e pakomanduar dhe e pafajshme.
(Shnim: Kt koncept do e shohim edhe tek poezit e L. Poradecit kur t trajtohet tek ai
bipolariteti i ndjenjs s dashuris dhe kozmogonia.)
3. Cili epitet do ti prshtatej m mir fjals prbindsh:
- prbindsh i shpifur
- prbindsh i mrekullueshm.
Argumentoni mendimin tuaj lidhur me konceptin estetik t Bodlerit.
M e prshtatshme do t ishte prbindsh i mrekullueshm, sepse kjo do t prputhej me
konceptin krijues t Bodlerit. Te Bodleri pr her t par n historin e mendimit estetik,
e Bukura nuk ka t bj as me t Mirn, as me Moralin, por konceptohet si nj absolute
n vetvete. E bukura ndryshon trajt, ajo sht e paprcaktueshme, e lvizshme, nuk u
nnshtrohet rregullave e doktrinave, sepse ajo gjithmon shpik vetveten. Madje poeti
beson se e bukura sht subjektive e se gjithkush ka t bukurn e tij: E gjeta
prkufizimin e s Bukurs, t s Bukurs time. sht dika e ndritshme dhe e trisht,
dika si e vagllimt, q ia l shtegun t hapur rastsis. Rastsia e jets e ka sjell q
Bodlerit ti duken t bukur trishtimi, melankolia, brenga. Un nuk pretendoj se gzimi
smund ta shoqroj t Bukurn. Por them se gzimi sht stolia e saj m vulgare, kurse
Melankolia sht, si t thuash, shoqja e saj m e denj, n at pik sa un nuk e konceptoj
48
dot si nj tip bukurie ku t mos ket Trishtim.. M tutje, ai plotson: Misteri, brenga,
jan gjithashtu karaktere t s Bukurs. Realiteti i s bukurs zbulohet m mir, sa m
tepr q e shmtuara dhe vdekja ushtrojn presion mbi ne.
N parathnien e vllimit Lulet e s keqes, poeti do t shkruaj: Prej kohsh poet me
nam kan ndar mes tyre lndinat m t lulzuara t fushs poetike. Mua mu duk m e
knaqshme, madje mse e knaqshme, prderisa edhe detyra ime ishte m e vshtir, ta
nxirrja bukurin nga e Keqja..
4. Shpjegoni krahasimin q autori bn mes dashuris dhe vers.
- Si lind pylli i simboleve n kt analogji?
N vllimin e tij Lulet e s keqes, poeti ndalet pr t shijuar pr disa aste at q mund
t qquhet me t vrtet lulja e s keqes, vern.
Zoti, pr ta shptuar njeriun nga hallet, mllefet e jets dhe vetmia, shpiku Gjumin. Kurse
njeriu i shtoi gjumit Vern, kt bij t shenjt t Diellit.
Korrespondenca e trefisht: vera, q del nga rrushi, q bhet nga dielli, kthehet n simbol
t fuqishm pr t shprehur ekstazn e jets, e cila zgjet fare pk, sa pr ti br m t
thekshm dshprimin dhe revoltn kundr vdekjes q prgjon n do cep.
Nse do t shtejllojm kt simbol do t duhet t vm re analogjin mes vers dhe
dashuris si dy gjra q
t bjn t humbsh vetdijen (vera t deh po aq sa dashuria);
t japin knaqsi edhe ather kur je i Trishtuar apo i Mrzitur;
t japin ngrohtsi dhe gjallri edhe kur ke ftoht apo sht acar;
jan shkaktare t mendurive dhe gjendjeve t pakontrolluara; etj.
nxnsit t punojn n mnyr t pavarur pr t parashtruar n nj ese t shkurtr
konceptin e tyre pr t Bukurn.
d) Minitesti:
Pylli i simboleve sht nj teknik simboliste q i shrben poetit t shpreh:
a) botn e brendshmeb) gjykimet rreth realitetit
c) forcn e jashtzakonshme perceptuese d) konceptin e tij filozofik pr jetn
dhe vlersimi.
Detyr shtpie:
Si detyr shtpie mund t lihet pr tu realizuar eseja e shkrimit t lir ose dika tjetr q
msuesi e shikon t arsyeshme.
MODEL MSIMOR 4
Tema: Teksti kulturologjik Komenti letrar (Agim Vinca)
T lexuarit: - t analizoj prdorimin e gjuhs s figurshme n tekste t ndryshme dhe
vepra letrare;
49
T shkruarit: - t shkruaj nj; tekst vlersues (kritik) rreth nj poezie simboliste t

Bodlerit;
T folurit: - t parafrazoj komente t prezantuara me goj, pr t sqaruar kndvshtrimin
e tij;
T dgjuarit: - t prmbledh informacionin e prezantuar me goj nga t tjert;
T vshtruarit: - t gjej veori t prbashkta dhe dalluese midis formave t ndryshme
artistike, p.sh.: poezis dhe pikturs.
Zhvillimi i msimit:
Nr.
Veprimtarit
Metodat
1.
Hyrje
2.
Pun e drejtuar
Bashkbisedim
Kontrolli dhe vlersimi i detyrave
t shtpis Teknika: Kundrshti
akademike
3.
Informacioni i ri
Eseja interpretuese
4.
Pun e pavarur
Rrjeti i diskutimit
Pun n ift - Shkrimi i lir
5.
Vlersimi
Koha
5 min
5 min
10 min
5 min
10 min
10 min
b1- Bashkbisedim:
Gjat ksaj do t punohet pr t prmbledhur konceptet e trajtuara n ort e kaluara, pr
t plotsuar boshllqet dhe realizimin e objektivave t orve t mparshme dhe n varsi
t nivelit t klass dhe ecuris s nxnsve msimi mund t prqendrohet tek
problematika q ka hasur klasa.
Pyetjet m t zakonshme mund t prqendrohen tek simbolizmi si drejtim letrar dhe
karakteristikat e tij, dallimet mes tij dhe romantizmit apo realizmit; veorit e krijimtaris
s Bodlerit; studimi i teksteve dhe poezive t tij si dhe shpjegimi i pyllit t simboleve.
b2- Kontrolli dhe vlersimi i detyrave t shtpis:
Kjo etap sht e lidhur me pjesn e par t msimit, por n t trajtohen problematikat e
dala nga punimet e detyrave t shtpis prej nxnsve. Msuesi prve vlersimit mund t
prdor edhe teknikn e vlersimit t punve nga vet nxnsit duke nxitur nj diskutim
ku t rrahen mendime dhe ide rreth mnyrs se si sht konceptuar nga nxnsit detyra e
shtpis. Teknika m e prshtatshme do t ishte kundrshtia akademike e cila synon n
nj veprimtari bashkpunuese pr t diskutuar shtje pr t cilat ka mendime t
ndryshme ose t kundrta.
Roli i msuesit sht drejtues dhe orientues duke u prpjekur t mos ndikoj me gjykimin
e tij mendimet e nxnsve. N fund ai mund t bj plotsimet dhe saktsimet e
nevojshme si dhe vlersimin.
50
c1- N pjesn e dyt t ors s msimit kalohet tek informacioni i ri Eseja interpretuese
ose komenti letrar. Informacioni i dhn n tekst shrben pr t pajisur nxnsit me disa
njohuri teorike t cilat duhet t zbatohen praktikisht n fillim prmes analizs s vet
tekstit t Agim Vincs, dhe m pas, nse nuk ka vshtirsi t punohet pr t hartuar nj
tekst eseistik (shkrim i lir) duke komentuar poezin Njeriu dhe deti.
c2 Nisur nga niveli dhe ecuria e puns n klas mund t planifikohen dy veprimtari pr
tu zhvilluar: rrjeti i diskutimit, ku duke u ndar n pun me ifte (sipas bangave)
nxnsit t diskutojn poezin Njeriu dhe deti dhe tablon posht saj faqe 23; ose
analizn e tekstit t Agim Vincs (ushtrimi 1 faqe 22).
1. Nisur nga kto njohuri q mort pr komentin letrar,
analizoni shkrimin e Agim Vincs, duke treguar qllimin e tij,
strukturn, ndarjen n paragraf dhe tematikn e secilit, si
dhe mbylljen.
Analiza:
Qllimi: T shpjegoj konceptin e modernitetit n krijimtarin e Bodlerit
si prfaqsues i simbolizmit.
Struktura:
a) Hyrja: (paragrafi I)
b) Zhvillimi: (paragraft nga: Pr Bodlerin fati i poetit sht tragjik,
sepse vet poezia sht n konflikt t prhershm me realitetin.....;
deri tek: Kjo poezi shpreh thelbin e teoris mbi sinestezin dhe
ngjashmrit gjithsore (universale) si nj prjetim specifik i bots n
krijimtarin letrare.
c) Mbyllja: (paragraft e fundit)
c3- Gjat ors s msimit, n klasa apo nxns t veant mund t
krkohet t punohet me shkrim komenti i poezis Njeriu dhe deti ose
edhe nj krijim tjetr i Bodlerit si p.sh: Spleen.
SPLEEN
Kur qielli i rnd e i ult peshon si nj sa
Mbi trurin mrzimadh t mposhtur nga lngata,
E kur nga kupa e tij e sheshuar e br rrafsh
Buron nj dit e zez m e zymt m se nata;
Kur toka sht qeli prplot me lagshtir,
Ku Shpresa, si lakuriq nate, prplitet
Duke rrahur muret me krah krejt t mpir
E pr tavane tr myk koka i sfilitet;
Kur shiu, duke hedhur litar t strgjat,
Hekurat e nj burgu t paan imiton,
E kur nj lukuni merimangash prnat
End rrjeta t kobshme n palc t trurit ton,
51
Kambanat delikate befas i kap tmerri

Dhe lshojn n qiell nj piskam lemeri
Si shpirtra endacak arratisur nga ferri
Q ia marrin kujs me kryenesi...
Dhe korba pendsterr, pa tam-tam as muzik,
Parakalojn przishm n shpirtin gjith mrzi;
E mundur, Shpresa qan, dhe Ankthi tiranik
Mbi kokn e ulur ngul flamurin e zi.
Te Lulet e s keqes, ndarja m e rndsishme mban nntitullin Spleen
dhe Ideal ka katr poezi q titullohen Spleen. N aglisht fjala spleen
tregon nj gjendje mrzie e trishtimi t vazhdueshm, q me kalimin e
kohs l gjurmn e saj n karakterin e njeriut; kush vuan nga spleen ka
zakonisht karaakter t zymt, t sert, nopran, si ndodh me Bodlerin,
q ndihet i braktisur n nj bot, e cila i duket prher e m e huaj. Te
Bodleri, mllefi ndaj atyre q e kafshruan do t shoqrohet me
knaqsin pr t zbritur n grad, pr tu kafshruar, pr tiu
dorzuar epshit, dehjes, drogs. Ky dualizm zbulohet simbolikisht
gjithkund, n sendet, n dukurit, n ndjesit dhe emocionet, e madje
n vet bukurin, q ka fytyr ngjlli dhe djalli, q e lartson njeriun,
por edhe e vret.
d) Minitesti:
Komenti letrar (eseja interpretuese) sht nj tekst eseistik q ka pr qllim:
a) t kritikoj nga pikpamje letrare nj tekst t mparshm
b) t prshkruaj prjetimin e lexuesit kur lexon nj tekst letrar
c) t thot at q ka ln pa thn nj tekst i mparshm
d) t argumentoj cili sht kuptimi m i sakt dhe i gabuar rreth nj teksti letrar
N fund t ors s msimit bhen konkluzionet e objektivave, arritjet dhe osarritjet si dhe
vlersimi.
Detyr shtpie:
Interpretoni prmes nj komenti letrar me shkrim poezin e Bodlerit Njeriu dhe deti.
- Vini re analogjin mes pafundsis s detit dhe mendimit pa kufi t njeriut t lir.
MODEL MSIMOR 5
Tema: L.Poradeci: Analiz -Tiparet e liriks s Poradecit Knga pleqrishte
52
Objektivat: N fund t ors s msimit nxnsi t jet i aft t:

T lexuarit:- t shpjegoj elementt modern n krijimtarin e Lasgushit;
T shkruarit:- t prcaktoj skematikisht formn piramidale t kngs pleqrishte;
T folurit: - t krahasoj ndrtimin e veprave pr t motivuar strukturn ciklike t tyre;
T dgjuarit:- t identifikoj elementet e kngs popullore t jugut tek poezia;
T vshtruarit: - t argumentoj harmonizimin e fjalve, tingujve, strukturs dhe shenjave
t piksimit pr realizimin e domethnieve.
Zhvillimi i msimit:
Nr.
Veprimtarit
Metodat
1.
Hyrje
2.
Pun e drejtuar
Kllaster
Diskutim,
tabel
krahasuese
3.
Informacioni i ri
Knga pleqrishte
Lexim i imagjinuar
4.
Pun e pavarur
Grafiku piramidal, argumentim
5.
Vlersimi
Minitest
Koha
5 min
10 min
15 min
10 min
5 min
b1- Pr t zhvilluar kt or msimi integrues msuesi duhet t nxit nxnsit t sjellin n
mendje njohurit e tyre t mparshme rreth shkollave letrare, autorve me veprat
prkatse t tyre.
Kllasteri i nxit t sjellin ide, mendime dhe njohuri rreth ktyre shkollave dhe veprave
prmes pyetjeve t tilla si p.sh.:
Cilat jan disa prej rrymave letrare t letrsis shqiptare t gjysms s par te
shekullit t XX?
far autor t letrsis njihni ju?
Prmendni vepra t tyre dhe sillni veori t forms dhe t prmbajtjes.
Nxnsit plotsojn duke dhn autort, veprat dhe veori t llojit letrar dhe stilit.
Shek
. XX
v.1239
N tabel paraqet informacioni dhe bhet lidhja

mes veprave, autorve dhe shkolls letrare. Nga msuesi
krkohet q t renditen tiparet letrare te secilit autor n
prmbajtje dhe n form, duke i nxitur nxnsit t kujtojn
veprat dhe autort, q kan studiuar n vitet paraardhse
pr t kaluar te L. Poradeci. Nprmjet diskutimeve
plotsojm njohurit rreth ktij autori, duke theksuar
elementt modern t krijimtaris s tij.
Krahasojm grafikisht strukturat e dy vllimeve poetike:

53
Vallja e yjeve t prbashktat Ylli i zemrs

N pjesn e dyt t msimit, prmes tekniks s leximit imagjinar, krkohet t
identifikohet realizimi i knges polifonike t jugut, nprmjet elementve tingullor dhe
prqasjes kuptimore t foljeve me rolin e kngtarve n kt kng. Ky prbn edhe
informacionin e ri.
Msuesi thekson funksionin e secilit varg, t secils fjal dhe mjeteve t tjera shprehse,
q realizojn prqasjen e realizimit t kngs popullore me procesin krijues, pr t
kuptuar si procesi krijues del nga vetvetja dhe kthehet po aty.
E rndsishme sht t nxitet pjesmarrja e nxnsve pr t marr prjetimin e plot t
imazhit.
Msuesi duhet t punoj n mnyr t till q t orientoj nxnsit rreth forms
piramidale t strukturs s kngs dhe prdorimit t katr elementve t krijimit, q
prdor Lasgushi.
Prmes tekniks grafike krkohet nga nxnsit t punojn n mnyr t pavarur pr t
realizuar strukturn piramidale t kngs, duke vendosur vargjet ilustruese pr ngritjen
emocionale poetike n prpjkjet ngulmuese pr t hyr n thellsi t misterit t bots
natyrore dhe njerzore. Nxnsit do t reagojn me shkrim ndaj pjess s lexuar duke
theksuar domethniet q krijohen nga prdorimi i thirrmorve, figurave tingullore,
shenjave t piksimit, etj.
Qllimi i veprimtaris sht q, prmes nj paragrafi t shkurtr, nxnsi t jap
mendimin e vet rreth imazheve, q i krijon poezia dhe teknikave, q prdor autori, duke
prdorur edhe cilsimet dhe emrtimet, q i vesh poeti kngs.
sht e rndsishme q kjo veprimtari t konsiderohet si pun e pavarur, pasi nxnsi
duhet t ket nj qasje individuale ndaj poezis dhe kngs popullore.
Diskutohet rreth puns s br dhe nxiten nxnsit pr origjinalitet n realizimin e puns.
d) Minitesti:
tregon strukturimi i librave t Lasgushit?
N fund t ors s msimit bhen konkluzionet e arritjes s objektivave si dhe vlersimi i
nxnsve.
Detyr shtpie:
Si i kuptoni vargjet:
Mjerimi i vetvetes t thjevi mes - pr - mes:
S felli e pa mshir t thjevi dhembja jote.
MODEL MSIMOR 6
TEMA: L. PORADECI LIRIKA E NATYRS - PORADECI
Objektivat: N fund t ors s msimit nxnsi t jet i aft:
T lexuarit:- t krijoj prjetim estetik gjat t lexuarit t ktij teksti;
54
T shkruarit:- t shpjegoj karakteristikat, strukturn, dhe veorit e gjuhs s tekstit t

T folurit:- t prcaktoj t gjitha mjetet morfologjike t shprehsis, q realizojn paqen
dh qetsin;
T dgjuarit:- t prgjithsoj domethniet e thella filozofike dhe etnike q prcjell kjo
lirik filozofike;
T vshtruarit: - t argumentoj nuancat ndjesore dhe kuptimore, q realizohet me fjalt,
tingujt dhe imazhet e ksaj poezie.
ZHVILLIMI I MSIMIT:
Nr.
Veprimtarit
Metodat
1.
Hyrje
2.
Pun e drejtuar
Bashkbisedim
Lexim dhe pyetje
3.
Informacioni i ri
Lirika e natyrs, Poradeci
4.
Pun e pavarur
Shkrim argumentues,
diskutim
5.
Vlersimi
Koha
5 min
10 min
10 min
10 min
5 min
5 min
b1- Bashkbisedim:
Pas kontrollit dhe vlersimit t detyrave t shtpis zhvillojm bashkbisedimin rreth
njohurive t marra orn e par. Drejtoj pyetjet: Cilat jan [astet m t rndsishme t jets
s poetit ? [lidhje pati ai me vendlindjen ? Cilat jan veprat q shkroi Lasgushi dhe si u
vlersuan ato gjat kohs q jetonte poeti ? [cilsi duhet t ket poezia dhe nga se duhet
t jet e [liruar ajo ? N [raport e vendos Lasgushi vetveten (poeti) me artin ? Cili sht
misioni i artit sipas tij ?
Kjo teknik do t zhvillohet pr t lexuar poezin Poradeci. E lexojn edhe nxnsit
duke synuar t krijojn prjetim estetik tek shokt.
Drejtoj pyetjen: a sht kjo nj poezi thjesht peizazhi, apo sht shprehje e bots s
brendshme t poetit?
Kujtojm poezi t tjera t natyrs. A mund t themi se kto krijime, q n pamje t par
duken prshkruese apo peizazhe, n fakt jan shprehje t trazimeve t brendshme
shpirtrore ?
N pjesn e dyt t msimit: Sjell informacionin pr lirikn e natyrs dhe veorit
e saj, q
prbn dhe informacionin e ri.
Nxnsit punojn pr t gjetur mjetet morfologjike t shprehsis me t cilat krijohen
prfytyrimet, si:
55
Emrat:
Mbiemrat:
Foljet:
Ndajfoljet:
Prse shrbejn kto mjete ? Cilat mjete t tjera prforcojn akoma m shum qetsin
dhe paqen ?
Me mjete realizohet kufiri midis dits dhe nats ?
Formuloni nj tekst t shkurtr ku t argumentoni nuancat kuptimore dhe ndjesit, q na
prcjell Lasgushi. Prqndrohuni tek dhimbja e madhe njerzore e poetike pr ndarjen
dhe pr bashkimin e dheut ( t lasht) t shqiptarve.
d) Minitesti:
rol luan prdorimi i vizs ? (zgjeron hapsir)
N fund t ors s msimit bhen konkluzionet pr arritjen e objektivave dhe bhet
vlersimi.
Detyr shtpie:
1Realizoni n piktur nj peizazh afrsisht t till.
2Msoni vjershn prmendsh dhe praktikohuni pr interpretim t saj.
MODEL MSIMOR 7
Tema: L.Poradeci: Studim teksti Mbarim vjeshte
Objektivat:N fund t ors s msimit nxnsi t jet i aft:
T lexuarit:- t identifikoj dhimbjen e madhe njerzore t largimit nga nj jet q po
shuhet.
T shkruarit: - t analizoj karakteristikat, strukturn, dhe veorit e gjuhs s ksaj lirike
pr ti zbatuar kto njohuri n shkrimet e veta;
T folurit: - t argumentoj pse ikja ose mrgimi, pr poetin, sht dyfish pikllim dhe
dhimbje;
T dgjuarit: - t shpjegoj rolin e befasis si mjet shprehs te Lasgushi;
T vshtruarit: - t krahasoj mnyrn se si fjalt, tingujt dhe imazhet prcjellin nj
mesazh t caktuar n krijimet e ktij poeti.
Zhvillimi i msimit:
Nr.
Veprimtarit
Metodat
1.
Hyrje
2.
Pun e drejtuar
Bashkbisedim
Lexim dhe pyetje
3.
Informacioni i ri
Studim teksti
4.
Pun e pavarur
Ditari i t nxnit
56
Koha
5 min
5 min
5 min
10 min
10 min
Shkrimi krahasues
5 min
5 min
5.
Vlersimi
b1- Bashkbisedim:
N pjesn e par t ors s msimit zhvillohet kontrolli i interpretimit t poezis
Poradecidhe diskutimi i peizazhit. Zhvillohet bashkbisedimi pr poezin e natyrs
duke theksuar njsimin e shpirtit t trazuar t poetit me figurn e shpirtzuar t natyrs,
n nj shkall t till saq sht e pamundur t konceptohet e ndar. Prmendim disa prej
poezive dhe qndrojm tek lirika Mbarim vjeshte.
b2 Lexim i poezis dhe pyetje:
Kjo teknik do t zhvillohet pr t punuar poezin. Nxnsit lexojn poezin dhe bjn
pyetje rreth saj duke diskutuar mes tyre pr t identifikuar shtresat kuptimore t ikjes. M
von ata mund t prdorin pyetjet dhe prgjigjet si ndihmse pr studimin e mtejshm t
fragmentit. N kt faz sht e nevojshme ndrhyrja e msuesit pr t dhn sqarime dhe
plotsime.
b3 Studim teksti:
N pjesn e dyt t msimit, si informacion i ri, nxnsve u jepet koncepti i befasis si
karakteristik e poezis lasgushiane. Pr konkretizimin e ors s msimit mund t
prdoren tekste n proz nga tregimet e Koliqit ose poezia Poradeci.
Krahasoni mnyrn se si i prdor poeti fjalt, tingujt, imazhet pr t prcjell mesazhe
domethnse t bots s shpendve me botn njerzore.
Gjat ksaj etape punohet pr t zbrthyer prdorimin e figurave dypalshe,
karakteristikat, veorit dhe strukturn e ksaj poezie, si dhe pyetjet e ushtrimeve t
rubriks T folurit dhe t dgjuarit,
c)
Veprimtari e pavarur:
d)
N pjesn e fundit t ors s msimit prmes tekniks Ditari i t nxnit, krkohet
nga nxnsit t punojn n mnyr t pavarur pr t parashtruar n nj ese t shkurtr
argumentuese me tem: T iksh do t thot t vdessh nga pak. T ndar n tri grupe
nxnsit do t trajtojn alternativat e mposhtme:
1.
T iksh nga vendi.
2.
T mbaroj pt ty nj koh e bukur.
3.
T ndahesh me dik q ke dashur shum.
d) Minitesti:
Rrethoni alternativn e sakt:
Lasgushi sht:
a) poeti i par i letrsis artistikeb) poeti i par i Rilindjesc) poeti i par modernd) asnj
nga kto.
N fund t ors s msimit bhen konkluzionet rreth arritjes s objektivave dhe vlersimi.
Detyr shtpie:
Rubrika: T vshtruarit
- Shtrgu sht simboli i shkuarjes dhe i ardhjes, pra, i mrgimit q
bart n vetvete, kurse
vargu i par shpreh domethnien dhe emocionin zotrues t poezis.
57
o Ndrtoni nj hart fjalsh q kan lidhje kuptimore, emocionale dhe

shprehse
me fjaln shtrgu.
o prfytyrim ju krijon figura e shtrgut prball madhshtis dhe
egrsis s
natyrs?
MODEL MSIMOR 8
Tema: L. Poradeci: Studim teksti Dimr.
T lexuarit:- t identifikoj elementt e ardhjes s dimrit gjat t lexuarit;
T shkruarit: - t krahasoj tri poezit e natyrs pr t provuar shkalln e dhimbjes dhe t
trazimeve shpirtrore t poetit;
T folurit: - t rendit detajet me t cilat prshkruhet natyra dhe shpirti i poetit;
T dgjuarit: - t argumentoj prballjen e njeriut me natyrn, t largimit nga kjo jet dhe
sfidn ndaj vdekjes;
T vshtruarit: - t prshkruaj n mnyr subjektive nj peizazh dimror.
Zhvillimi i msimit:
Nr.
Veprimtarit
Metodat
1.
Hyrje
Diskutim
2.
Pun e drejtuar
Lexim dhe pyetje
Studim teksti
3.
Informacioni i ri
Studim i krahasuar
4.
Pun e pavarur
Ditari i t nxnit
Shkrimi i lir
5.
Vlersimi
Koha
5 min
5 min
5 min
10 min
5 min
10 min
5 min
b1- diskutimim:
N pjesn e par t ors s msimit zhvillohet diskutimi rreth kryerjes s detyrave t
shtpis dhe njohurive rreth poezis s natyrs..
Kjo teknik do t zhvillohet pr t punuar poezin Dimr. Nxnsit lexojn poezin dhe
identifikojn detajet e ardhjes s dimrit. Nxjerrin element t prdorura edhe n krijime t
tjer t Lasgushit dhe q rimerren n kt krijim. Punojm ushtrimin 2 dhe 3 t tekstit.
Nxiten nxnsit t argumentojn n prgjigjet e tyre prballjen e njeriut me natyrn, t
largimit nga kjo jet dhe sfidat q i bn njeriu vdekjes.
Studim i krahasuar
N pjesn e tret t msimit, si informacion i ri u jepet: aftsia e poetit q flet dhe shkruan
vetm shqip, duke u prpjekur t vlersoj dhe t zhvilloj potencialin shqiptar, duke
58
hapur nj port t re n poezin shqiptare. Me t lind e rritet n lmin e kngs shqiptare

nj stil i ri pr nga origjinaliteti, me nj frym emancipimi t papar, n t cilin,
prdorimi i fjals shqipe, i tingullit dhe i shenjave t piksimit, marrin vlera dhe kuptime
nga m t ndryshmet, n funksion t qllimit q ka autori. Nxnsve u krkohet q t
krahasojn tri poezit e natyrs pr t provuar shkalln e dhimbjes dhe t trazimeve
shpirtrore, duke u prqndruar te vlera e prdorimit t fjals shpirt, si dhe element t
tjer simbolik me vler t ndryshme prdorimi. Pr konkretizimin e ors s msimit
mund t prdoren edhe tekste ose poezi t tjera nga vllimet e Lasgushit.
Gjat ksaj etape punohen pyetjet e ushtrimeve t rubriks T folurit dhe t dgjuarit
faqe 35.
c ) Komentojm dy vargjet e fundit t poezis:
Cili sht imazhi q krijoni nga kjo poezi? Si realizohet imazhi tragjik? Po konkretsia.
Bni nj prshkrim t shkurtr letrar, duke u mbshtetur tek tabloja e tekstit, me tem:
Tr fisi, tr jeta ra ...u dergj...e zuri gjumi...
Pse poeti e rimerr kt varg edhe te kjo poezi? A gjejm rimarrje t tjera n krijimtarin e
Lasgushit? Pse ndodh kjo?
Duke theksuar paqen dhe qetsin, Lasgushi kundrv lvizjen, q sht prher e
pranishme dhe q nnkupton vet jetn q svdes kurr. Gjeni shembuj t tjer befasie me
kt lloj kundrvnieje.
d) Minitesti:
Simbolet i shrbejn poetit q t shpreh:
a) botn e brendshme b) gjykimet rreth realitetit
c) forcn e jashtzakonshme perceptuese d) konceptin e tij filozofik pr jetn
N fund t ors s msimit bhen konkluzionet pr arritjen e objektivave si dhe vlersimi.
Detyr shtpie
Rubrika T shkruarit
- Shkruani disa prej fjalve lasgushiane (leksemave) q sot kan hyr
n gjuhn
shqipe, duke i klasifikuar ato n: EMRA, MBIEMRA, FOLJE, NDAJFOLJE.
MODEL MSIMOR 9
Tema: L.Poradeci: Studim teksti Vdekja e Nositit
T lexuarit:- t prcaktoj vargjet ku poeti identifikon veten me nositin;
T shkruarit: - t dalloj fjalt kundrshtuese dyshe dhe t argumentojn lidhjen
dramatike t jets me vdekjen;
T folurit: - t shpjegoj rolin e prsritjes s vargut t par dhe [far sugjeron ai;
T dgjuarit: - t dalloj si harmonizohen rimat, ritmi i vargjeve, asonancat, aliteracionet
pr te realizuar kt poezi t prsosur estetikisht;
T vshtruarit: - t krahasoj figurat dhe t argumentojn llojet e dhimbjeve, q prcjellin
ato.
59
Zhvillimi i msimit:
Nr.
Veprimtarit
Metodat
Koha
1.
Hyrje
Bashkbisedim
5 min
2.
Pun e drejtuar
Lexim dhe pyetje
5 min
Studim teksti
10 min
3.
Informacioni i ri
Komente
15 min
4.
Pun e pavarur
Ditari i t nxnit 5 min
Shkrimi i lir
5.
Vlersimi
5
min
b)Veprimtari e drejtuar:
b1- Bashkbisedim:
N pjesn e par t ors s msimit zhvillohet nj bised e shkurtr rreth liriks
filozofike, motivit t vetflijimit dhe identifikimit t poetit me nositin. Bhet krahasimi
me poezin e N.Frashrit Fjalt e qiririt dhe diskutojm pr t prbashktat dhe t
ve[antat, q kta dy poet shfaqin n konceptimin e misionit t poetit dhe artit t tyre.
Lexojm detyrn e shtpis dhe diskutojm pr mnyrn se si e prdor Lasgushi fjaln
shqipe, sipas klasave. Gjat leximit t poezis do t zbatojm teknikn lexim dhe
pyetje. Nxnsit lexojn poezin dhe do t ndalen te vargjet, ku shprehet:
dhembja brenda vetes
flijimi per hir t trashgimis
arritja e idealit
dhembja prballohet me gas
pr t dalluar se si poeti e identifikon veten me nositin. Duke pranvn dy imazhe nositzogj dhe poet-lexues shpjegojm kuptimin fillestar dhe kuptimin figurativ t ktyre
lidhjeve.
N kt pjes t msimit si informacion i ri do t jepet roli i prsritjes dhe katr
elementt krijues t Lasgushit. Shohim se vargu i par prsritet edhe n fund duke
krijuar nj korniz pr poezin q prforcon kuptimin e saj. Themi q ky varg kthehet ne
refren pr lirikn, sepse rimarrja v n qendr zjarrin, njrin prej elementve t krijimit
lasgushian. Si n t gjith krijimtarin filozofike, edhe n kt poezi, Lasgushi mbshtetet
n katr figurat elementare t krijimit: qiellin, ujin, dheun dhe zjarrin. Me kt t fundit
prgatitemi t prjetojm zjarrin e shpirtit, dashurin e thell, dhimbjen e fuqishme, q do
t shkoj deri n llaftari n poezi.
Nnvizoni fjalt q prcjellin kt nocion dhe shpjegojm si zjarri sht simbol i
prjetsis dhe pse dhimbja bhet m e gjall dhe m e prekshme pr lexuesin.
sht veori e stilit t Lasgushit prdorimi i fjalve kundrshtuese dyshe, si: dashuri
llaftari, zjarr varr, zambak gjak, shkund mund, etj. Duke i nxjerr ato tregoni se
mbresa dhe prfytyrime ju shkaktojn. Pse themi q ato japin lidhjen dramatike t jets
dhe t vdekjes?
60
Shohim me vmendje poezin dhe prqndrohemi tek shenjat e piksimit, pasthirrma,

rima, asonancat, etj dhe shohimse t gjith kta element prdoren me qllim nga autori
dke krijojn nj harmoni t prsosur estetikisht. Shpjegoj si ndihmon rima fundore per
realizimin e jehonave, q plotsojn kuptimisht llojet e dhimbjeve t poetit.
c)Ndaluni n strofn e parafundit dhe zhvilloni me shkrim si harmonizohen rimat fundore
me goditjen e fuqishme t tallazit t liqenit.
d) Minitesti:
Cili sht motivi i ksaj lirike? ( motivi i vetflijimit)
Detyr shtpie
Shkruani nj ese t shkurtr me tem: Dhimbja e fisnikron njeriun
MODEL MSIMOR 10
Tema: M.Camaj: Studim teksti krahasues Dashnort e malit, Andrra e korbit, Nj dit e
ka edhe korbi
T lexuarit:- t identifikoj raportin simbolik t lufts s njeriut me botn q e rrethon dhe
me vetveten;
T shkruarit: - t intrpretoj si e keqja, edhe pse plaket, nuk duhet nvlersuar;
T folurit: - t argumentoj krijimin e mundsis pr pendim dhe falje;
T dgjuarit: - t dalloj pse vargu i par i secils poezi harmonizon e intonon gjith
rrjedhn e krijimit;
T vshtruarit: - t intrpretoj imazhet e krijuara nga tri krijimet.
Zhvillimi i msimit:
Nr.
Veprimtarit
Metodat
1.
Hyrje
Bashkbisedim
2.
Pun e drejtuar me Lexim dhe intrpretim
grupe
Studim teksti
3.
Informacioni i ri
Krahasim
4.
Pun e pavarur
5.
Vlersimi
Koha
5 min
5 min
10 min
15 min
5 min
5 min
Bashkbisedim:
N pjesn e par t ors s msimit zhvillohet nj bised e shkurtr rreth poetiksn s M.
Camajt, rreth ndjeshmris, strukturs dhe figurshmris s nj poezie sa shqiptare, aq
edhe evropiane. Shqiptare sht ndjesia e prjetimit, ndrra e zhgjndrra, gazi e helmi,
trishtimi e prvuajtja, izolimi e ravgimi, nata dhe agu, etnia e bashkkohsia, etj.
61
Evropiane sht n shumformsin e prcjelljes s tekstit, n teknikat e shprbrjes s

tradits dhe t ribrjes pr ta afruar me modernitetin. Qndrojm tek poezit, nga t cilat,
shtat prej tyre, e kan nga nj korb, q mund t emrohen shtat cilsime metaforikosimbolike.
Pun e drejtuar me grupe
Do t ndalemi tek tri vjersha t titulluara: Dashnort e malit, Andrra e korbit dhe
Nj dit e ka edhe korbi, t cilat kan n thelb figurn e korbit.
Nxnsit do t ndahen n tri grupe, secili grup do t studioj nj tekst. Nxnsit do t
identifikoj raportin simbolik t lufts s njeriut me botn q e rrethon dhe me vetveten
n lidhjen njeri- korb.
N vjershn Dashnort e malit raporti korb-njeri, qiell-shkmb, korba-mendime t
kqia, fitues-i sprapsur, sht raporti simbolik i lufts s njeriut me botn, q e rrethon
dhe me vetveten, ku njeriu e sfidon korbin, sepse mes qiellit t kaltr e gurve t bardh
[on njeriu dorn dhe kap majn fitues.
Tek Andrra e korbit kemi ndrrn, ku mbas shiut korbi i lagun mbrrini dhe andrroi
ai veten mbi maj n qiell pa re. Krijohet nj imazh ku ndrra si i her n rinin e par
rikthehet dhe kthetrat shtrngoi mbi gur sugjerojn se nuk duhet nnvlersuar ndrra e
s keqes s mplakur.
Te vjersha e tret Nj dit e ka edhe korbi, q n titull shohim mundsin e nj
tjetrsimi, nj cilsim metaforik, q buron nga pranvnia e korbit me pllumbat, n nj
dhe t but me shkrepa.
N kt etap do t prdorim teknikn e krahasimit t tri poezive duke prekur zotsin e
vjershrimit, ku Camaj dshmon se sht mjeshtr i fjals.
E para
E dyta
E treta
Ka korb q vrtitet mbi krenat Korb q ndrron para shpells Korb nn shkrepa,
pllumba nn e njerzvenjerz, t rrxuem prdhe
hije ullinjsh
Vargu i par i do vjershe prcakton, harmonizon dhe intonon gjith rrjedhn e krijimit,
psikologjin e vjershs.
Mbi maje fluturojn korbat
Mbas shiut korbi i lagun mbrrini
Erdhi nj korb te dheu i but nshkrepa
Shohim tek e para se korbi vrtitet mbi kokat e njerzve, tek e dyta, njerzit t rrzuar
prdhe dhe tek e treta pllumba nn hije ullinjsh. Gjejm edhe detajet e tjera, q
zhvillojn kt mendim.
c.
Pun e pavarur:
Prcillni n nj shkrim t shkurtr imazhin q ju krijon poezia q studiuat.
d) Minitesti:
Prcaktoni dy fjalt ky[e t poezive. (njeri-korb)
Detyr shtpie
Punimi i rubriks T folurit dhe t dgjuarit
62
MODEL MSIMOR 11
Tema: M.Camaj: Studim teksti krahasues Dashnort e malit, Andrra e korbit, Nj dit e
ka edhe korbi
T lexuarit:- t krijoj prjetim estetik gjat t lexuarit t ktij teksteve;
T shkruarit:- t shpjegoj lidhjen logjike t tri krijimeve: sfida, ndrra, tjetrsimi;
T folurit:- t krahasoj imazhet e krijuara duke dalluar mjetet e shprehsis me t cilat
realizohen;
T dgjuarit:- t prgjithsoj domethniet e thella filozofike q prcjellin lirikat;
T vshtruarit: - t argumentoj nuancat ndjesore dhe kuptimore, q realizojn
botndjerjen e autorit dhe origjinalitetin e tij.
ZHVILLIMI I MSIMIT:
Nr.
Veprimtarit
Metodat
1.
Hyrje
2.
Pun e drejtuar
Diskutim
Koment krahasues
3.
Informacioni i ri
Poetika e korbit
4.
Pun e pavarur
Shkrim argumentues, diskutim
5.
Vlersimi
Koha
5 min
5 min
10 min
15 min
5 min
5 min
Kontrollojm detyrn e shtpis dhe diskutojm rreth poezive, duke theksuar tiparet e
Camajt, mjeshtrin e prdorimit t fjals, zgjedhjen e fjalv t gegrishtes letrare duke
shfrytzuar me mjeshtri gjith potencialin e saj shprehs dhe duke i dhn nj harmoni e
kumbim muzikor. Dallojm se thuajse mungojn n poezin e tij sinonimet, prsritjet,
enumeracionet. Vargu, prgjithsisht, sht i lir, por poezit kan ritm e muzikalitet t
brendshm, q krijohet nga asonancat, nga thyerjet e vargjeve, sidomos nga stili i nj
rrfimi t qet e t distancuar.
e)
Bjm komentin krahasues.
Shohim se t tri poezit kan n thelb nj korb, simbol, q vjen nga variante t motivit
mitiko-gajdhanor universal. Si informacion i ri do t vij roli i ktij elementi-simbol, q,
i studiuar veas, ndihmon n gjetjen e elsit t interpretimit dhe deprtimit n botn e
ndjer dhe filozofin e autorit. Ekziston nj parabol biblike, sipas s cils korbi ka qen
dikur pllumb dhe, pr shkak t nj mkati t rnd, u dnua prjet t jet i zi.
Simbolizon ndjellakeqin, at q sjell gjma. Midis gjeneratave, q vijn njra pas tjetrs,
qarkullon nj gjuh e njjt ose nj kultur e njjt. Ky sht nj fill i vazhdueshm q
prshkon kohn nga lashtsia, te korbi biblik, te Korbi i Poes deri tek M. Camaj, q, n
vazhdimsi, n vllimet e tij, e trajton kt motivi n shtat poezi. T gjitha kto
63
shtjellojn raportin njeri-korb dhe prcjellin mesazhin se, njeriu, n udhn e vet, e ka nj
korb brenda vetes.
Krahasojm tri poezit dhe shohim se: korbi, q rri kacavarr ndr rratht e shkambit e
shtyn njeriun t oj dorn pr ti trembur si mendimet e kqija, pra n mendjen e njeriut
paska korba, q e sulmojn n ngjitjen e vet drejt majs. Kshtu: njeriu sulmon majn,
korbi sulmon njeriun, por sht njeriu q e kap majn dhe q e detyron korbin t krkoj
nj maj tjetr. Krijohet imazhi i nj kapaku arkivoli, q i rri mbi krye njeriut. Por, tani
pr tani, e ka larguar, pra e ka sfidur korbin te poezia Dashnort e malit. Mbas sfids
vjen ndrrimi, tek Andrra e korbit. Ku imazhi i korbit t kthyer, q ndrron, sjell edhe
kapakun e zi t arkivolit. Shohim nj kingj t vetmuar, do njerz me kapa hekuri, t cilt
zogu i ndrron t rrzuar prdhe, nj moment ky i s kaluars, i marrjes s nj vendimi
pr gjaksime t reja. Vargu i fundit prcjell nntekstin se nuk duhet nnvlersuar ndrra
e s keqes s plakur. Gjithnj korbi ka qen parandjells i s keqes. Sjellim shembuj t
ndryshm nga kng t njohura, si Knga e Qabes, Knga e Beratit, te Knga e sprasme
e Bals, etj, q e sjellin ndrrn e korbit si kujtes.
Te Nj dit e ka edhe korbindiqni imazhin dhe logjikn e situats s korbit: ai nuk sht
i ksaj ane, ka ardhur nga diku. Peizazhi, ku vendoset sht paqsor, mesdhetar (ullinjt,
dheu i but). Pllumbat len folen n shkrepa dhe vallzojn tr fines e bukuri, me
gugatje t gzueshme nn ullinj. N ntekst merret vesh se vendi nga ka ardhur korbi,
sht krejt i kundrt me at q gjeti ktu. N kt atmosfer paqeje, korbit, pr nj ast, i
duket vetja pllumb. Prcillet nj alegori universale e pllumbit dhe korbit. Gjejm
detajet nnstilema t figurs s pllumbave: vallet, ritmi i flatrave, ngazullimi i
prgjithshm, q krijojn imazhin e mirsis, paqes, etj. n antitez me korbin. Cilat
tipare t korbit nnkuptohen n kundrvnie me to? A sht fajtor korbi q sht i zi?
Atmosfera me valle pllumbash e hije ullinjsh i dikton t fsheh qnien korb, pra t
tjetrsohet, mos me lshue za.
Si e shohim, shkallzimi zbrits nga vjersha e par, tek e dyta dhe, pastaj, tek e treta ka
kaluar npr nivelin degradues t agresivitetit t korbit. Vendbeteja n poezin e par
sht qielli, n t dytn shkmbi, n t tretn dheu i but n shkrepa.
Detajet, ritmi, domethniet e trsis s vjershave harmonizohen mrekullisht dhe sjellin
krijime unikale.
Duke u ndalur te detaje t poezive, bni interpretimet tuaja pr shtreszimet kuptimore e
figurative t poezis.
d) Minitesti:
Jepni nj cilsim metaforik pr seciln poezi. (sfida, ndrra, tjetrsimi)
Detyr shtpie
Shkruani nj ese me tem: Korbi i rrethans dhe korbi i brendavetes.
MODEL MSIMOR 12
64
Tema: Ali Podrimja: Studim teksti Emrin e ka dashuri

T lexuarit:- t identifikoj dy pamjet e kohs artistike ;
T shkruarit:- t dallojoj karakteristikat, strukturn, dhe veorit e gjuhs s tekstit t
T folurit:- t shpjegoj konceptet: historia dhe e nesrmja ;
T dgjuarit:- t argumentoj efektin e prdorimit t prsritjes s fjalve dhe vargjeve ;
T vshtruarit: - t krijoj imazh dhe ti pasqyroj n forma t ndryshme, pas punimit t
poezis.
ZHVILLIMI I MSIMIT:
Nr.
Veprimtarit
Metodat
1.
Hyrje
2.
Pun e drejtuar
Bashkbisedim
Lexim dhe pyetje
3.
Informacioni i ri
Kredoja poetike Studim teksti
4.
Pun e pavarur
Shkrim argumentues, diskutim
5.
Vlersimi
Koha
5 min
10 min
10 min
10 min
5 min
5 min
b1- Bashkbisedim:
N pjesn e par t ors s msimit zhvillohet nj bised e shkurtr rreth krijimtaris s
A.Podrimjes. Krijimtaria e tij shihet si pjes prbrse e poezis moderne. A. Podrimja
sht poet i dhimbjes dhe i durimit, i revolts dhe i endress, q synon deprtimin n
thelbin e ngjarjeve dramatike, n kuptimin e ekzistencs s njeriut.
Lexojm poezin duke u prqndruar tek detajet q prcjellin nj kumt t ve[ant poetik.
Qndrojme s pari tek titulli. Pse poeti e quan kshtu ? Gjat leximit t poezis do t
zbatojm teknikn lexim dhe pyetje. Nxnsit lexojn poezin dhe do t ndalen te
vargjet, ku shprehet:
e kaluara e lar me gjak/ dashuria e fuqishme pr dheun e prindrve/ dashuria pr lirin/
pr t kuptuar lidhjen e fuqishme t poetit me vendlindjen.
N pjesn e dyt t msimit, si informacion i ri do t jepet kuptimi pr kredon poetike dhe
si e shpall ai n krijimin e tij. Dalloni prsritjen q e prcjell kredon poetike, si dhe
prsritjet e tjera.
Komentojm si vjen e kaluara, historia tek vargjet gjaku ka rrjedhur... kryet kan
ln, .....Dashuri e ka emrin, pr t ciln, trimat shqiptar, q poeti i cilson trima
mbi trima, kan dashuruar me jetn lirin . Brenda kontekstit t lufts, sjell vargun: si
rrufeja vrau n lakmi gjaku dhe m pas gjaku ka rrjedhur, i nxeht ka rrjedhur pr t
theksuar se kjo tok sht lar me gjak dhe par kt duhen respektuar prindrit, Asnj
fjal t keqe pr prindrit tan, e cila prsritet si nj refren i fuqishm.
65
Zbrtheni kuptimin edhe t detajeve t tjera te krijimit. E djeshmja, ushtrimi 2.

c)Ndaluni te shprehja Mallkim, jo!. Prse e hedh kt thirrje poeti? far e tremb at?
Cili sht kuptimi i fjals mallkim ? Shprehni mendimet tuaja n nj shkrim t shkurtr.
d) Minitesti:
lloj ligjrimi krijohet n vargun: e ju si t doni quajeni kt tok ? (dialogues)
Detyr shtpie
Shkruani nj ese t shkurtr me tem: Emrin e ka dashuri
MODEL MSIMOR 13
Tema: Ali Podrimja: Studim teksti N mes dy kohve Un do t dua
T lexuarit:- t identifikoj motivet e dy poezive;
T shkruarit:- t krahasoj tek poezit mjetet stilistike t shprehjes pr t zbrthyer
nocionet, q prcjellin;
T folurit:- t shpjegoj pafundsin e ndjenjs s dashuris;
T dgjuarit:- t argumentoj konceptin koh;
T vshtruarit: - t prjetoj harmonin midis strukturs, vargut t lir, ve[orive t gjuhs
stilistike dhe kumtit t poezive.
ZHVILLIMI I MSIMIT:
Nr.
Veprimtarit
Metodat
Koha
1.
Hyrje
5 min
2.
Pun e drejtuar
Diskutim
5 min
Koment krahasues
10 min
3.
Informacioni i ri
Vargu i lir
5 min
4.
Pun e pavarur
Shkrim
argumentues, 10 min
diskutim
5 min
5.
Vlersimi
5 min
b1- Kontrollojm detyrn e shtpis dhe diskutojm rreth konceptit t dashuris te poezia
Emrin e ka dashuri, duke theksuar tiparet e A. Podrimjes, mjeshtrin e prdorimit t
fjals t harmonizuar me vargun e lir, si prcillet dashuria pr vendin, historia e lar n
gjak, respekti pr prindrit, dhimbja, etj.
Lexojm poezit duke nnvizuar detajet q prbjn ve[ori stilistike t ktij autori.
Gjejm t prbashktat, si: numrin e njjt t vargjeve, prdorimin e vargut t lir, t
66
ngarkuar stilistikisht, prsritjet, q theksojn vlern e fjalve q autori dshiron t bartin

nj pesh t veant kuptimore, si: N mes dy kohve dhe Un do t dua, etj.
Bjm komentin krahasues duke i pranvn dy poezit.
Shohim se t dy poezit kan n thelb dashurin, si ndjenj t fuqishme: pr prindrit, n
poezin N mes dy kohve dhe pr vendin n poezin Un do t dua. Krahasojm
poezit: pr kt punojm ushtrimin 2,
N secilin prej distikve t poezis prdoret nj emr dhe nj
folje gati sinonimike pr nga kuptimi q marrin n kt poezi.
- Nnvizoni n poezi kto fjal dhe plotsoni tabeln e mposhtme:
N MES DY KOHVE
EMRI
FOLJA
N mes dy dashurive
Nn
Jeton
Jeton ti, nn.
N mes dy zjarreve
Kujtimi
Djeg
Djeg kujtimi pr ty,
N mes dy fjalve
Prmendorja
Ngrihet
Ngrihet prmendorja jote.
N mes dy kohve
Nn
Krkoj
T krkoj, nn.
M pas kalohet tek ushtrimin 1 t rubriks T shkruarit.
1. Poezia e Ali Podrimjes nuk priret nga ndjekja me
skrupulozitet e rregullave metrike. Vargu i tij i lir i ka t
dukshme efektet tingullore dhe ritmike, q ln gjurm dhe
ndihen si n lexim, ashtu dhe n dgjimin e teksteve. Ajo q e
formson poezin e Ali Podrimjes sht prmbajtja dhe
mendimi poetik.
Pr t kuptuar m mir ndrtimin e ksaj poezie, e ndani at
n tri pjes, sipas rrjedhs logjike t ligjrimit. Parafrazoni me
shkrim seciln nga pjest duke e risjell mendimin poetik nga
poezia n proz.
N pjesn e dyt t msimit, si informacion i ri do t jepet kuptimi pr vargjet e lira, t
lira nga metri e rima, duk u bazuar n ritmin e brendshm, q e fuqizon krijimin dhe
krijon nj muzikalitet t veant. Vargu i lir sjell dhe nj konceptim t ri poetik,
grshetuar me imazhe t fuqishme dhe me ngarkes figurative.
Duke u mbshtetur n tri krijimet e A.Podrimjes, bni nj shkrim argumentues me tem:
Dashuria sht thelbi i lidhjes me:
nnn,
vendlindjen,
t kaluarn e lavdishme duke zgjedhur alternativn, q doni.
Diskutojm rreth trajtimit t tems s przgjedhur.
d) Minitesti:
67
far i bashkon tri poezit e Podrimjes? (dashuria)

Detyr shtpie
Ushtrimi 2 i rubriks T shkruarit
2. Parafrazimi i poezis s mposhtme ka disa gabime.
Nnvizoni kto gabime dhe prpiquni ti ndreqni duke e
rishkruar edhe nj her parafrazimin.
MODEL MSIMOR 14
Tema: I. Kadare: Studim teksti Kristal
T lexuarit:- t identifikoj dualizmin n shpirtin e heroit;
T shkruarit: - t dalloj fjalt kundrshtuese dyshe dhe t argumentojn oportunitetin
poetik;
T folurit: - t shpjegoj rolin e prsritjes dhe [far sugjeron ajo;
T dgjuarit: - t argumentoj si realizohet mikrokozmosi poetik n t cilin eksploron
heroi;
T vshtruarit: - t realizoj me fjal apo vizatim si e prfytyron portretin e vajzs.
Zhvillimi i msimit:
Nr.
Veprimtarit
Metodat
1.
Hyrje
Bashkbisedim
2.
Pun e drejtuar
Lexim dhe pyetje
Studim teksti
3.
Informacioni i ri
Lexim imagjinar Komente
4.
Pun e pavarur
5.
Vlersimi
Koha
5 min
5 min
10 min
10 min
10 min
5 min
b1- Bashkbisedim:
N pjesn e par t ors s msimit zhvillohet nj bised e shkurtr rreth poetiks s
Kadares.
Drejtohen pyetjet: cilat jan prjetimet e njeriut t ri, zot i vetes, i toks, i qiellit dhe i
krejt kozmosit? Si himnizohet tiparet themelore t etnitetit shqiptar, si: lashtsia, krenaria,
heroizmi dhe atdhedashuria? Prqndrohuni tek mbijetesa. Pse mbizotron sublimja dhe e
madhrishmja? Duke u mbshtetur tek metaforat dhe simbolet origjinale shpjegoni
ngarkesn e madhe emocionale q mbartin.
Lexojm poezin Kristal dhe diskutojm rreth ktij monologu t heshtur q shpreh
dualizmin e liris s shpirtit dhe zotrimit nga natyra, bipolaritetin e ndjenjs dhe t
68
arsyes. Shpjegoni pse poezia titullohet Kristal? sht nj metafor, nj gjetje poetike
me kuptim t dyfisht. Zbrtheni kuptimet. Pse themi q poeti futet mjeshtrisht n
mikrokozmosin njerzor. Shohim se prball pamundsis s njohjes se bots,
pamundsis s njohjes s vetvetes qndron frika ekzistenciale e universale e njeriut. N
poezi kemi prpjekjet pr t kuptuar vetveten, kohn, t bukurn, t dashurn. Efektet
jan mirazhe, fal magjis s leksikut, ku n simbioz jan t kundrtat, n aspektin
gjuhsor. Dallojm [iftet: jet-vdekje, dashuri- urrejtje, kujtim-harrim, posht-lart, strofnot, varr-hon lulnaj, etj. nj oportunitet poetik i dhimbshm.
Komente.
Rilexojm lirikn dhe krijojm me mendje imazhin: mikrokozmosi sht vrtet i
mrekullueshm. Poezia pluskon si nj organizm i gjall. Nj aren ku shtjellen errat e
nj shpirti njerzor. Uni lirik eksploron, mediton, monologon. Brilant, kristal, mermer,
lulnaj, polen jan fjal q sugjestionojn, jan tinguj, sonoritet, reflekse drit-hije,
simbole prthyerje. Poeti sht jasht gjuhs. Perandoria e poezis pushtohet nga dilema,
dhembje, aspekte ndjesore vizuale, mirazhe e lexuesi ndjehet se bhet rob i fatit, i hedhur
n honet e shpirtit, i shoqruar nga nj muzik funebre. Gjith[ka realizohet me mjeshtri
dhe me mjete zanore t mrekullueshme. Gjejm aliteracionet dhe argumentojm
prdorimin e tyre. Gjat leximit t poezis do t zbatojm teknikn lexim dhe pyetje.
Nxnsit lexojn poezin dhe do t ndalen tek tingujt e prsritur, q prdoren pr t
krijuar efekte magjike: lulnaj-polen, hon-hedh-harrim, gjetsha-fush-shprndaj,
Qndrojme tek fjalaputh. Pse prsritet? vler prcjell? Kemi mohim, rebelim,
vlersim ?
c) Ndaluni n strofn e tret dhe komentoni me shkrim vargun e fundit. Zbrtheni
simbolet tronditse.
d)
Minitesti:
Cili sht motivi i ksaj lirike? ( lirik intime)
Detyr shtpie
Shkruani nj ese t shkurtr me tem: Ajo, q vdes, lind pr tu prsosur
MODEL MSIMOR 15
Tema: I. Kadare: Studim teksti Malll
T lexuarit:- t identifikoj fatin e individit t shkrir me fatin e popullit;
T shkruarit: - t kuptoj ekzistencn e dy kohve paralele, si dy realitete brenda njeriut;
T folurit: - t argumentoj shkrirjen e s shkuars me t tashmen, dyzimin e njeriu;
T dgjuarit: - t prjetoj mallin dhe ta krahasoj me mallin lasgushian;
T vshtruarit: - t krijoj imazhin e mallit duke dgjuar kngn e kompozuar me tekstin
e ksaj poezie.
69
Zhvillimi i msimit:
Nr.
Veprimtarit
Metodat
1.
Hyrje
2.
Pun e drejtuar
Bashkbisedim
Lexim dhe pyetje
3.
4.
Informacioni i ri
Pun e pavarur
5.
Vlersimi
Studim teksti
Ditari i t nxnit
Shkrimi krahasues
Koha
5 min
5 min
5 min
10 min
10 min
5 min
5 min
b1- Bashkbisedim:
N pjesn e par t ors s msimit zhvillohet kontrolli i interpretimit t poezis Mall.
sht, mbase lirika m e bukur me motivin e mallit n gjith letrsin shqip. N t mund
t dallojm elementet e dy kohve q ekzistojn paralelisht, si dy realitete brenda njeriut:
njra e dukshme dhe tjetra e padukshme. Atmosfera sht ajo e gjendjes gjysmfjeturgjysmzgjuar, n nj mngjes gri vjeshte, me shiun q troket pas dritares, sikur sjell
mesazhe nga nj bot tjetr. Zhvillohet bashkbisedimi pr poezin duke theksuar
ekzistencn e s shkuars n shpirtit e poetit. Papritur e tashmja bhet pa kuptim, jo e
vrtet, jo e rndsishme. E shkuara qnka po aq e gjall, me dhimbjen dhe mallin.
Bashk me mngjesin vijn lott shiut, q vizatojn nj profil ndjenje t harruar.
b2 Studim teksti dhe pyetje
Kjo teknik do t zhvillohet pr t punuar poezin. Nxnsit lexojn poezin dhe bjn
pyetje rreth saj duke diskutuar mes tyre pr t identifikuar shtresat kuptimore t lejlekve,
ylbereve. Nuk sht krejt e papritur q npr ndrra ta shohsh veten prher n po ata
qiej, me lejlekt q i lidhin si ylber. Nj bot naive, nj ndrr intime apo edhe
dika m shum: nj lumturi e humbur, nj hapsir lidhjesh e lirie e prer, q ende
dhemb? Gjithka shihet e dyzuar me tu zgjuar dhe kshtu njeriu jeton i dyzuar, si n dy
bot t panjohura pr njra-tjetrn. Ky dyzim ka ndodhur nga pak do dit, duke fashitur
dhimbjen, duke prgjumur kujtimet. M von ata mund t prdorin pyetjet dhe prgjigjet
si ndihmse pr studimin e mtejshm t fragmentit. N kt faz sht e nevojshme
ndrhyrja e msuesit pr t dhn sqarime dhe plotsime. Befas, ajo, e mohuara, gjeti
shtegun dhe au cipn e qet t prditshmris, rizgjoi trazirat e mezindrydhura dhe heroi
yn e sheh veten n nyjn midis dy kohve. Tani ndjen papritur peshn e ngrysjes s
qiejve, q ska mbrritur aq papritur, portn e rnd, q ndan dy bott; asti i zgjimit,
ende ska ardhur plotsisht: N ndrr kemi rn kaq keq/ dhe dot spo zgjohemi ne
vall?, duke e mbajtur n gjendje t pavendosur, megjithse t kndshme. Kujt i
drejtohet pyetja: vetes s dikurshme, apo s tashmes, dashuris s dikurshme, apo asaj t
tashme? Tani, pasi e kemi lexuar poezin, nj shprfillje a nj qeshje dashamirse, tipike
pr mnyrn se si autori i qaset fmijris dhe rinis s hershme, ndihet n pjeszn
70
sen vargun e fundit, sikur t thoshte: Ishte se na ishte... Si dihet motivi i mallit
merr shpesh nuanca filozofike. Krahasojeni me mallin e Lasgushit.
nxnsit t punojn n mnyr t pavarur pr t parashtruar mendimet e tyre pr
prdorimin e fjals qelq dhe prsritjen e dy vargjeve t para dhe n fund.
d) Minitesti:
Cila sht fjala ky? (mall)
Detyr shtpie:
Komentoni thnien e Heraklitit: T zgjuarit jan bashk n bot, / kurse t fjeturit jan
ve
TEKSTI PRSHKRUES
(9 OR MSIMI MODEL)
MODEL MSIMOR 1
TEMA: Prshkrimi dhe llojet e tij
T lexuarit: - t dalloj informacionin thelbsor nga ai jothelbsor n nj tekst prshkrues;
T shkruarit: - t shkruaj nj tekst prshkrues ku t zhvilloj nj ide duke prfshir
informacionin e rndsishm dhe duke prjashtuar informacionin m pak t rndsishm;
T folurit: - t shfrytzoj pasurin leksikore dhe semantike t shqipes, pr t shprehur
sakt mendimet n diskutim;
T dgjuarit: - t parafrazoj informacionin e prezantuar me goj nga t tjert;
T vshtruarit: - t zbuloj veorit e prbashkta dhe dalluese ndrmjet mesazheve
pamore dhe t shtypura.
ZHVILLIMI I MSIMIT:
Nr.
Veprimtarit
Metodat
1.
Hyrje
2.
Pun e drejtuar
Bashkbisedim
Tabela e koncepteve
3.
Informacioni i ri
Prshkrimi dhe llojet e tij
Lexim i drejtuar
4.
Pun e pavarur
T menduarit kritik
5.
Vlersimi
71
Koha
5 min
5 min
10 min
10 min
15 min
b1- Njohurit pr tekstin prshkrues nxnsi i ka marr edhe n klasat e mparshme dhe
tashm krkohet q prej tij t merret mendimi rreth njohurive q i kan mbetur n
mendje. Pr kt arsye mund t prdoret bashkbisedimi si teknik e prshtatshme ose
Tabela e koncepteve.
TEKSTI PRSHKRUES
Ku prdoret?
Qllimi
N tekstin rrfimtar
T shpreh emocione dhe gjendjen shpirtrore t atij q i
shkruan
N tekstin informues
T bj t njohur objektin n trsi ose pjes t tij
N tekstin argumentues
T paraqes objektin n mnyr subjektive dhe t njanshme
Nj tabel e till mund t plotsohet nga nxnsit dhe t shnohet n drrasn e zez (ose
mund t punohet edhe me mjete t tjera audiovizuale).
Tekstet prshkruese rrallher jan tekste t mvetsishme. Zakonisht prshkrimet
prfshihen n tekste t llojeve t ndryshme dhe, n varsi t tekstit ku prdoren,
ndryshojn qllimi dhe karakteristikat e vet prshkrimeve.
Nxnsve u krkohet t sjellin n mendje njohurit e viteve t mparshme rreth pyetjeve
t tilla si:
Ku prdoren tekstet prshkruese?
far qllimi kan autort kur shkruajn nj tekst prshkrues?
Prmendni disa nga karakteristikat q mbani mend pr tekstin prshkrues.
Gjat ksaj veprimtarie mund t prdoren skeda me fragmente tekstesh prshkruese t
shkputura nga vepra t ndryshme letrare ose jo letrare.
b2 N pjesn e dyt t msimit, kalohet tek informacioni i ri Prshkrimi Zgjedhja e
detajeve. Ora e msimit zhvillohet duke i ln nxnsit t punojn sipas tekniks Lexxim i
drejtuar. Nxnsit punojn n heshtje duke lexuar informacionin e ri dhe duke plotsuar
dy prej ushtrimeve t prfshira n t. (prshkrimi i gjelit t detit dhe prshkrimi i knets)
Nnvizoni me nj vij detajet thelbsore, m t rndsishme dhe me dy vija detajet
m pak t rndsishme t ktij prshkrimi.
Nj nga veorit e ktij shpendi t madh jan gjendrat e zhvilluara
posht qafs. N kohn e riprodhimit ngjyra e tyre kalon nga roza n
t kuqe t ndezur; gjithashtu, ai ngre pendt, fryhet dhe duket sikur e
dyfishon vllimin e trupit. Pas fekondimit, n fillim t prillit, pula e detit
pjell rreth 15 vez t mdha me njolla gri, nj n do dit. Pastaj i
ngroh gjat 28 ditve. Edhe pr rritjen e t vegjlve kujdeset pula e
detit. Gjat 15 ditve t para ata fshihen shpesh n kraht e nns.
Origjinn ky shpend e ka nga gjeli i detit t egr i pllajave t larta t
Meksiks. Astekt qen t part q u morn me rritjen e gjelit t detit.
N Evrop e solln spanjollt.
72
Pasi kan punuar individualisht dhe n heshtje nxnsit paraqesin mendimet e tyre
prmes diskutimit dhe mbrojn mendimet e tyre duke dhn argumentet dhe duke u
mbshtetur n informacionin e marr. Kjo veprimtari zhvillohet edhe pr prshkrimin e
knets. N varsi t shkalls s vshtirsis apo nivelit t klass, ushtrimet mund t
punohet edhe me ndihmn e msuesit.
Pas ksaj veprimtarie nxnsit do t punojn t pavarur ose n ift (pun n dyshe) sipas
bangave ushtrimet 1 dhe 3 faqe 83 84.
1. Analizoni tekstet e mposhtme prshkruese duke prcaktuar
llojin e prshkrimit, objektin e prshkrimit dhe detajet q
dallojn shkrimin objektiv nga ai subjektiv.
Teksti i par:
Lloji: Subjektiv
Objekti i prshkrimit: Malet e Shqipris
Shprehet ndjenja e prgjithshme e shkruesit
Detajet: - pamje t larmishme;
me pisha e bredha sikur t ket rn dbor;
male kreshnike
rrnqethesh nga madhshtia etj.

Teksti ka subjektivitet (vihet re prdorimi i epiteteve dhe krahasimeve)
Parimi drejtues sht ndjenja e prgjithshme e shkruesit
Teksti i dyt:
Lloji: Objektiv
Objekti i prshkrimit: Relievi malor i Shqipris
Shkrim shkencor gjeografik
Detajet: - fakte:
800 me mbi nivelin e detit;
Rrall kalojn 2000m (vetm 1% e territorit sht mbi 2000m)
Mali m i lart sht Korabi me 2751m etj.

Teksti sht objektiv; jep hollsi t rndsishme pr relievin malor.
3. Bni analizn fjalformuese t fjalve t nnvizuara. Pr
emrat e nnvizuar prcaktoni
kategorit gramatikore, si: gjinia, numri, rasa, trajta, konkret
apo abstrakt.
gjersis/gjersi emr, gjinia femrore, rasa dhanore, numri njjs, ( i
prejardhur)
shkrettirave/ shkrettir emr, gjinia femrore, rasa gjinore, numri shums, (i
prejardhur)
73
prgjithsi emr, gjinia mashkullore, rasa kallzore, trajta e pashquar, numri

njjs ( i prejardhur)
lulzimi emr, gjinia mashkullore, rasa emrore, trajta e shquar, numri njjs
( i prejardhur)
bishtajoreve/bishtajore emr, gjinia femrore, rasa gjinore, trajta e shquar,
numri shums ( i prejardhur)
d) Minitesti:
Cila prej karakteristikave t mposhtme NUK sht veori e prshkrimit?
a) zgjedhja konkrete e hollsive q do t prshkruhen
b) prdorimi i argumenteve dhe kundrargumenteve
c) organizimi i elementve konkret dhe t detajeve
d) prdorimi i fjalorit t duhur sipas qllimit
dhe vlersimi.
Detyr shtpie:
Lexoni tekstin e mposhtm dhe prcaktoni llojin e tij:
prshkrim objektiv apo subjektiv .
Prcaktoni far procesi prshkruhet n kt tekst.
Cilat jan hapat e ktij procesi?
Ky ushtrim ka pr qllim q nxnsit t paraprgatiten pr orn n
vazhdim ku do t trajtohet problemi i llojit t prshkrimit (objektiv apo
subjektiv).
MODEL MSIMOR 2
TEMA: Prshkrimi subjektiv dhe objektiv
T lexuarit: - t identifikoj karakteristikat prmbajtsore t teksteve prshkruese;
T shkruarit: - t shkruaj nj tekst prshkrues duke respektuar krkesat e objektivitetit
dhe przgjedhjes s detajeve;
T dgjuarit: - t vlersoj besueshmrin e folsit ndaj diskutimit n klas;
ZHVILLIMI I MSIMIT:
Nr.
Veprimtarit
Metodat
1.
Hyrje
74
Koha
5 min
2.
Pun e drejtuar
3.
Informacioni i ri
4.
Pun e pavarur
Bashkbisedim
Vlersimi i detyrave t shtpis
Diskutim Hulumtimi i prbashkt
Prshkrimi dhe llojet e tij Lexim i
drejtuar
Shkrimi i lir
Rrjeti i diskutimit Pun me grupe
5 min
10 min
5 min
10 min
10 min
5.
Vlersimi
b1- Veprimtarit msimore t ksaj ore jan vazhdim i ors s mparshme dhe si t tilla
nuk mund t shihen t shkputura nga njra tjetra, pr kt arsye sht e nevojshme t
fillohet me diskutimin e detyrave t lna nga ora e kaluar si dhe pyetjeve apo problemeve
t parealizuara n orn e mparshme. N kt faz diskutohen dhe vlersohen detyrat e
kryera nga nxnsit dhe m pas kalohet n pjesn tjetr t msimit q ka t bj me
informacionin e ri, i cili rrjedh natyrshm nga diskutimi i detyrave t shtpis.
b2 - Informacioni i ri Prshkrimi objektiv dhe subjektiv
Prmes tekniks s leximit t drejtuar, nxnsit lexojn dhe studiojn me vmendje
materialin teorik t faqes 80 duke br pyetje me njri tjetrin dhe m pas edhe duke i
drejtuar n klas. N kt veprimtari sht e rekomanduar q roli i msuesit t jet
drejtues, monitorues dhe vlersues, por jo parsor. Tabela e dallimeve mes nj prshkrimi
objektiv dhe subjektiv mund t jet paraprgatitu nga msuesi ose prmes mjeteve
audiovizuale ose n forma t tjera. Ajo do t shrbej si prmbledhse e ksaj faze t
msimit por edhe si orientuese pr fazn tjetr ku do t punohet teksti i ods s miqve.
b3 N pjesn e tret t msimit, punohet n bashkpunim me msuesin teksti prshkrues
i ods s miqve faqe 82-83 dhe ushtrimi 2 faqe 84.
c1- N pjesn e fundit t msimit do t punohet ushtrimi 4 n mnyr t pavarur. Nxnsit
duke punuar n dyshe ose duke u ndar n dy grupe do t przgjedhin t shkruajn nj
tekst t shkurtr prshkrues ose objektiv ose subjektiv. sht mir t nxiten nxnsit t
punojn tekstin prshkrues objektiv duke prdorur edhe harta gjeografike ose atlas pr t
qen t sakt n prshkrimin e t dhnave.
c2- Detyrat e paraqitura me shkrim lexohen prej disa nxnsve ( t paktn nga nj pr
secilin lloj) dhe zhvillohet diskutimi rreth saktsis s ndrtimit t nj teksti objektiv ose
subjektiv dhe zgjedhjes s fjalve.
Shnim! Kjo detyr mund t zhvillohet duke prdorur pamje t tjera apo edhe filmime
t cilat mund t shihen n orn e msimit nga nxnsit dhe prej tyre t krkohet t
shkruhet nj tekst reklamues i cili mund t ishte shoqruesi m i bukur pr pamjet ose nj
tekst ku t prshkruhej relievi dhe pozita gjeografike.
d) Minitesti:
Karakteristik e prshkrimit subjektiv sht:
a) saktsia kuptimore e fjalve
b) nxjerrja n pah e ndjenjave t shkruesit
75
c) prdorimi i hollsive t rndsishme

dhe vlersimi.
Detyr shtpie:
Ashtu si edhe n veprimtarin e mparshme, pr detyr shtpie nxnsit mund t lihen t
lir t zgjedhin vet nj tablo, piktur apo peizazh pr ta prshkruar. Ktu mund t
shfrytzojn lndt Arte q n program trajton modulin e Artit figurativ, n t cilin jepen
njohuri dhe informacione pr artin figurativ.
MODEL MSIMOR 3
TEMA: Prshkrimi i proceseve
T lexuarit: - t identifikoj karakteristikat prmbajtsore t teksteve prshkruese;
T shkruarit: - t shkruaj nj tekst prshkrues duke respektuar krkesat e objektivitetit
dhe przgjedhjes s detajeve;
T dgjuarit: - t vlersoj besueshmrin e folsit ndaj diskutimit n klas;
ZHVILLIMI I MSIMIT:
Nr.
Veprimtarit
Metodat
1.
Hyrje
2.
Pun e drejtuar
Bashkbisedim
Vlersimi i detyrave t shtpis
Diskutim Hulumtimi i prbashk
3.
Informacioni i ri
Prshkrimi i procesit Lexim i
drejtuar
4.
Pun e pavarur
Shkrimi i lir
Rrjeti i diskutimit Pun me grupe
5.
Vlersimi
Koha
5 min
10 min
10 min
5 min
15 min
b1- Ashtu si ora e mparshme, planifikimi i ksaj teme sht vazhdim i temave t kaluara.
E reja n kt or ka t bj me konceptet e teksteve prshkruese t proceseve. N kt
tem i kushtohet nj rndsi m e madhe vlersimit t deryrave t shtpis dhe punimit t
ushtrimeve t orve t kaluara. Kjo tem shrben edhe si nj or prforcuese pr njohurit
76
e marra rreth tekstit prshkrues. Msuesi v n dukje njohurit e reja, arritjet e

objektivave t prcaktuara dhe planifikon punn nisur nga to.
b2 Diskutimi
Punimi i ushtrimit 5 shoqrohet me nj diskutim rreth detajeve t gjetura dhe klasifikimit
t tyre.
5. N tekstin e mposhtm jepet prshtypja e nj udhtari t
huaj pr qytetin e Gjirokastrs.
far ndjesie krkon t prcjell te lexuesi me ann e ktij
prshkrimi?
Dalloni detajet q prcjellin mbresa t kndshme dhe ato q
prcjellin mbresa jo t kndshme.
Cilat prej tyre jan detaje thelbsore?
DETAJE
THELBSORE
VLERSUESE
JO T PLQYESHME
- lagjet e banimit t vend - t konsumuara dhe
Gjirokastrs
prrallash
t ndotura
- faqe kodrinore t pjerrta - tiparet m - ka hedhur sipr
-shtpi trikatshe
t magjishme hijen e moshs
-me dhjet dritare t qytet - rrnimit t shpejt
renditura
kureshtar
-me kraht t dal prpara
-me ardak ndrmjet
-me streh kaq t gjera
- oborri me avlli
- t pikturuara me luan
stemash
- me peizazhe dekorative
- lule ose zbukurime
- ardak t gdhendura
- t praruara t pikturuara
etj.
Gjat ksaj etape t msimit punohet ushtrimi 7.
7. Prshkruani me shkrim nj proces teknologjik ose t prodhimit t nj objekti,
mjeti, gatimi q ju e njihni mir. Bni kujdes me prcaktimin e rradhs s
prcaktimit t hapave dhe t fjalorit t duhur.
d) Minitesti:
Karakteristik e prshkrimit t nj procesi sht:
a) saktsia kuptimore e fjalve
b) analiza e fazave t tij
c) prdorimi i hollsive t rndsishme
77
dhe vlersimi.
Detyr shtpie:
MODEL MSIMOR 4
TEMA: Faik Konica Qytetet shqiptare
T lexuarit: - t analizoj tekstin si form e ligjrimit eseistik duke argumentuar llojin e
prshkrimit;
T shkruarit: - t shkruaj nj tekst prshkrues pr temn e dhn duke prdorur
strukturn, karakteristikat dhe veorit gjuhsore t eses s Konics;
T folurit: - t prdor prmajtje t prshtatshme pr qllime, audienca, situata dhe
kontekste t ndryshme;
T dgjuarit: - t vlersoj besueshmrin e folsve duke dhn argumente bindse;
T vshtruarit: - t krijoj prezantime meditative dhe raporte t shkruara q prdorin
burime multimeditative me imazhe, grafik, muzik, efekte tingujsh, t cilat t paraqesin
nj kndvshtrim t dhn.
ZHVILLIMI I MSIMIT:
Nr.
Veprimtarit
Metodat
1.
Hyrje
2.
Pun e drejtuar
Bashkbisedim
Msimdhnie e ndrsjell
3.
4.
Pun e pavarur
Vlersimi
Prforcimi
Koha
5 min
20 min
15 min
b1- Tema e veant dhe karakteri i fragmentit t eses s Konics mund t ndikojn q
ort e msimit pr kt njsi didaktike t zhvillohen n formn e nj pune me grupe dhe
t nj konkursi mes grupeve.
Fillimisht punohet me paraqitjen e fragmentit prmes tekniks s Msimdhnies s
ndrsjell ku nxnsit lexojn vet fragmentin dhe i drejtojn pyetje njri tjetrit. Pr
lehtsi klasa mund t ndahet n disa grupe, p.sh.: 4 grupe me 7-8 nxns ose 9 grupe me
3-4 nxns. Gjat ksaj faze punohen ushtrimet 2-3 faqe 91.
Nga msuesi jepet detyra q t prcaktohen veorit e shkrimit dhe elementt e eses
prshkruese. Konica i prshkruan qytetet e Shqipris nga kndvshtrimi historik ose
gjeografik; bn krahasimin me t tashmen, jep ndryshimet e toponimis n koh. Pr t
gjitha kto nxnsit do t punojn t pavarur me tabeln t ndar n grupe.
78
c1- N pjesn e dyt t msimit, pasi sht zhvilluar diskutimi dhe punimi i fragmentit,
do t punohet prsri n grupe me ann e tekniks s prforcimit pr t prmbledhur disa
prej njohurive rreth tekstit prshkrues. Nxnsve u krkohet t saktsojn disa prej ktyre
koncepteve si psh:
Prshkrimi objektiv dhe veorit e tij
Prshkrimi subjektiv dhe karakteristikat e tij
Zgjedhja e detajeve dhe prdorimi i fjalorit.
c2 Nxnsit punojn t pavarur ushtrimin 4 faqe 92.
Analizoni fjalin e mposhtme.
Gjeni pjesn kryesore dhe pjest prbrse t saj dhe tregoni
lidhjen me fjalin kryesore.
Analizoni gjymtyrt e nnvizuara dhe tregoni me se jan shprehur.
Tirans, kryeqytetit t Shqipris, ndonse sht ngritur n nj pozit
natyrore me bukuri t veant dhe e rrethuar me male, i mungojn
gurt dhe shtpit jan ndrtuar prej qerpii e prandaj sht fare
jotipike shqiptare.
Kujtojm skemn e ksaj fjalie dhe prmes saj bhet edhe interpretimi.
Analiza e gjymtyrve:
a) Tirans kundrinor i zhdrejt pa parafjal, i shprehur me emr t prvem;
b) ndonse lidhz nnrenditse lejore;
c) e rrethuar gjymtyra mbiemrore e kallzuesit ( sht e rrethuar);
d) mungojn kallzues, i shprehur me folje
e) gurt kryefjala, e shprehur me emr
Qllimi i ushtrimit sht t rikujtohen edhe njher disa njohuri pr sintaksn e fjalis.
Njohurit m t thelluara edhe teorike do t merren n tekstin argumentues, shpjegues
dhe eseistik.
c3 Pas ksaj faze ndahen detyrat pr dy ort e ardhshme dhe prgatitjet pr konkursin
mes grupeve dhe prezantimi pr punn me miniprojektin.
Secili grup do t krkoj dhe prgatit materiale dhe informacione rreth qyteteve
shqiptare dhe ti paraqes ato n orn e ardhshme. P.sh.: Grupi i par do t punoj pr
Tirann; Grupi i dyt pr Durrsin, Grupi i tret pr Korn, Grupi i katrt pr Vlorn;
Grupi i pest pr Shkodrn; i gjashti pr Gjirokastrn, Beratin e kshtu me rradh.
79
Pr orn e tret do t prezantohet nga do grup prezantimi mediatik i krkuar nga

miniprojekti ose prezantimi pr qytetin (qytetet) q kan ndar sipas grupeve.
MODEL MSIMOR 5 6
TEMA: Faik Konica Karakteristikat dalluese t tekstit prshkrues
T lexuarit: - t przgjedh burime t ndryshme informacioni, t prshtatshme pr
krkimin;
T shkruarit: - t shkruaj nj tekst prshkrues pr temn e dhn duke prdorur
strukturn, karakteristikat dhe veorit gjuhsore t eses s Konics;
T folurit: - t zgjedh fjalt e duhura pr t shprehur idet n diskutimet dhe prezantimet
me goj duke respektuar kohn e prcaktuar (p.sh.: 5 min);
T dgjuarit: - t prqendroj vmendjen n mnyr t prgjegjshme mbi folsin dhe
mesazhin;
T vshtruarit: - t vlersoj efektivitetin e teknikave pamore n nj mesazh mediatik, t
prdorura pr nj aaudienc t caktuar.
ZHVILLIMI I MSIMIT:
Nr.
Veprimtarit
Metodat
1.
Hyrje
2.
Pun e pavarur
Ruaje fjaln e fundit pr mua
4.
Vlersimi
Koha
5 min
40 min
b) Veprimtari e pavarur:
Msimi do t zhvillohet n formn e nj konkursi mes grupeve t prcaktuara nga ora e
kaluar. Secili prej grupeve do t prezantoj prmes tekniks Ruaje fjaln e fundit pr
mua. Kjo sht nj teknik diskutimi n t ciln nxnsit me rradh drejtojn diskutimin e
citimeve q kan nxjerr nga teksti ose t informacioneve t gjetura. Secili grup
prezanton qytetin/qytetet e veta me veorit kryesore brenda nj afati kohor t prcaktuar
(5 min).
Gjat ksaj ore do t punohet ushtrimi 1 faqe 91.
1. lloj prshkrimi kemi n kt ese: objektiv apo subjektiv?
Pse?
Nga nxnsit do t pranohet diskutimi nse kemi t bjm me nj tekst objektiv apo
subjektiv, pa u prqendruar shum n faktin se sht njri apo tjetri por tek argumentet
dhe detajet q sjellin nxnsit.
Prshkrimi objektiv mbshtetet n fakte reale si:
Emra qytetesh dhe persona historik
Ngjarje dhe data
80
Prshkrimi subjektiv dallohet te prdorimi i fjalve ky:

Ndoshta (Durrsi ndoshta sht qyteti m i lasht i Shqipris...)
Mendohet (Mendohet se ktu ka predikuar Shn Pavli...)
Mund t quhet (Mund t quhet themeluesi i kombit t ri shqiptar...)
Thuhet (Thuhet se gjuha e folur e elbasanase sht m e bukura n Shqipri....)
Gjuha e tekstit sht e ndrthurur mes gjuhs publicitare dhe letrare.
Nisur nga kto veori, mund t pranohen mendimet e ndryshme t nxnsve pr llojin e
prshkrimit, por do t pranohet ai version q jep argumentet m t plota dhe m t sakta.
Kjo do t jet pjes e vlersimit t prezantimit gojor t nxnsve.
Orn e tret t msimit do t krkohet prezantimi mediatik pr vendlindjen. sht mir q
nxnsit t paraprgatiten dhe tu jepet koh pr ta paraqitur at. Kjo or mund t shtyhet
edhe pr n fund t kapitullit ose t prfshihet n ort e prforcimit ose prsritjes pr tu
dhn nxnsve hapsir dhe mundsi pr prezantim.
MODEL MSIMOR 7
TEMA: M. Kuteli Un jam patriot Pamfleti
T lexuarit: - t dalloj prdorimet e fjalve t huaja si burime t shprehsis;
T shkruarit: - t analizoj karakteristikat, strukturn dhe veorit e gjuhs s tekstit pr
ti zbatuar kto njohuri n shkrimet e veta;
T folurit: - t parafrazoj komente t prezantuara me goj nga t tjert pr t sqaruar
kndvshtrimin e tyre;
T vshtruarit: - t zbuloj zbuloj an t prbashkta dhe dalluese pr mnyrn si forma
t ndryshme letrare shtjellojn tema t njjta (pamfleti dhe poezia).
ZHVILLIMI I MSIMIT:
Nr.
Veprimtarit
Metodat
1.
Hyrje
2.
Pun e drejtuar
Veprimtari me lexim t drejtuar
Diskutim
3.
Informacioni i ri
Pamfleti
4.
Pun e pavarur
Shkrimi i lir
5.
Vlersimi
Koha
5 min
10 min
10 min
5 min
15 min
b1- Veprimtaria me Lexim t Drejtuar (VLD) sht nj strategji e ndrtimit t kuptimit t
nj teksti pr t drejtuar leximin n heshtje t nxnsve, me pyetje t nivelit t t
kuptuarit. Nxnsit lexojn tekstin e M. Kutelit dhe punojn ushtrimet 1-2 faqe 95.
81
1. Cili sht problemi q trajton autori n kt pamflet? K

portretizon ai n t?
2. Nisur nga prkufizimi i pamfletit, cila sht veoria
themelore e ktij shkrimi q ju bie n sy?
b2 - Diskutim
Pas trajtimit t ushtrimeve t msiprme kalohet n nj faz tjetr t ors s msimit ku
nxnsit prmes diskutimit do t trajtojn shtjen e ushtrimit 1 faqe 97, tek linja T
folurit dhe t dgjuarit.
1. N pamfletin e tij autori, nprmjet ironis dhe sarkazms,
demaskon politikant pa moral.
- Cilat jan disa prej karakteristikave t tij?
- do t thot pr ju t jesh patriot?
Diskutimi synon q nxnsi t prball qndimin e tij dhe njohurit e tij
rreth konceptit t patriotit dhe patriotizmit, n mnyr q ta ket m
t leht dhe shum t dallueshme prdorimin e ironis dhe sarkazms
q ka prdorur autori pr t demaskuar patriotizmin deklarativ dhe
demagogjin e njerzve q idealet kombtare i kan shitur n kmbim
t prfitimeve personale.
Pr t nxitur pjesmarrjen dhe pr t siguruar nj vmendje gjat
diskutimit, nxnsve u jepet si detyr q gjat tij t mbajn shnim
pikat kryesore apo argumentet m t rndsishme t trajtuara dhe m
pas ato ti prmbledhin n nj paragraf pr ti prezantuar n klas n
fund t diskutimit.
sht e rndsishme q msuesi t jet i vmendshm q koha e
prcaktuar pr diskutimin t mos kaloj dhe t mos ket shmnagie nga
tema e diskutimit.
b3 N pjesn e tret t msimit, nga msuesi ose edhe nga nj nxns paraqitet
informacioni i ri i cili ka t bj me kuptimin e Pamfletit.
c1- N pjesn e fundit t msimit gjat puns s pavarur punohet ushtrimit 1 faqe 108.
Qllimi sht q nxnsit t shpjegojn dhe kuptojn disa nga veorit e shkrimit t
Kutelit duke praktikuar parafrazimin si nj teknik e cila i ndihmon t kuptojn at q
lexojn.
Ushtrimi punohet individualisht dhe nga disa nxns paraqitet alternativat e ndryshme t
cilat shnohen n tabel. N fund, msuesi vlerson variantin m t drejt q shpreh m
mir kuptimin.
d) Minitesti:
Pamfleti sht nj lloj publicistiko-letrar, prmes t cilit autort shprehin revoltn ndaj
situatave dhe individve t padurueshm duke:
a) br analiza t hollsishme
b)i br ato qesharake
82
c) prshkruar ato
d) argumentuar shkaqet
dhe vlersimi.
Detyr shtpie:
MODEL MSIMOR 8
TEMA: M. Kuteli Un jam patriot Prdorimi i huazimeve n gjuhn shqipe
T lexuarit: - t interpretoj kuptimet e figurshme t fjalve si pasuri gjuhsore e shqipes
brenda kontekstit t fragmentit;
T shkruarit: - t shkruaj pjesn n mnyr t till q t shpreh kndvshtrimin e vet;
ZHVILLIMI I MSIMIT:
Nr.
Veprimtarit
Metodat
1.
Hyrje
2.
Pun e drejtuar
Hulumtim i prbashkt
Diskutim
3.
Informacioni i ri Prdorimi i huazimeve n gjuhn
shqipe
4.
Pun e pavarur
Pun individuale me shkrim sipas
niveleve
5.
Vlersimi
Koha
5 min
10 min
10 min
10 min
10 min
b1- Ora e msimit fillon n mnyra t ndryshme dhe n varsi t situatave dhe niveleve t
klass, por sht e rndsishme q n do or msimi t fillohet me problemet dhe
shtjet e paprfunduara apo t vshtira t ors s mparshme. Mund t fillohet edhe nga
detyrat e shtpis apo ushtrime t cilat nuk jan prfundura. Pr t dhn nj orientim se
si mund t vazhdoj m tej procedura e ors s msimit do t japim nj model i cili i
konsideron t prfunduara shtjet e ors s msimit brenda 45 minutave.
83
Gjat ksaj ore nxnsit do t prqendohen tek trajtimi gjuhsor i fragmentit duke
prdorur teknikn Hulumtimi i prbashkt ( metod q lejon diskutime q krkojn t
menduarit kritik dhe gjykime t pavarura.).
Kjo detyr, pr t ekonomizuar kohn mund t kryhet duke e ndar klasn n grupe (t
paktn 4 grupe) sipas krkess q do t realizojn, d.m.th., sipas llojit t shembujve q do
t gjejn.
3. Gjeni shembuj t prdorimit me nntekst ironik dhe renditini
ato n tabeln e mposhtme:
PRDORIME ME IRONI DHE SARKAZM
FJAL
TOGFJALSHA
SHPREHJE
FRAZEOLOGJIKE
HUAZIME
-kukurec
- hajmali
- berajeti
donomar
a
- pilaf
- hoshaf
- teptil
- pampor
-ryshfet biimi
-allishverish
- milet
- isaf
bereqaversn
- eviva
- resme
- nozullime
- jezit
-puna e zamani
- pa brek
-popull kreshnik
pa brek
-republik
t
madhe
e
kreshnike
kombtare
atdhetare
- u ngrita e hoqa
nj tel
- iu unj e iu b
kart
-ta bj fora
-ti bjer Evrops
dhe ta bj shesh
e lndin
- t loz macja
me min
- u qelb puna
- na i mbushi
xhepat
- na bjn rezil
- m vajti puna
maj m maj
ma
pren
yryshin
Ushtrimi ka shum rndsi t realizohet me sukses dhe me ndihmn e msuesit, pasi ai

dokumenton pasurin gjuhsore dhe pajis nxnsit me njohuri dhe modele t shprehjes
gjuhsore.
5. N gjuhn shqipe, pas viteve 90 kemi nj vrshim t fjalve me
burim t huaj (sidomos nga gjuha angleze). Hartoni nj fjalor me fjal
nga burimi i huaj (huazime) sipas fushave t prdorimit.
ART SPORT POLITIK TREGTI USHQIME
Detyra e ushtrimit 5 faqe 106 mund t lihet si nj form miniprojekti
ose pune hulumtuese n terren pr t lejuar nxnsit t zhvillojn
aftsit e tyre krkimor dhe pr t krijuar tek ta mendimin se gjuha
nuk i prket vetm ligjrimit libror, por ajo sht pasuri q mund t
gjendet dhe shfrytzohet n do mjedis.
b2 - Diskutim
Pas trajtimit t ushtrimeve t msiprme kalohet n nj faz tjetr t ors s msimit ku
nxnsit prmes diskutimit do t trajtojn shtjen e ushtrimit 2-3 faqe 97, tek linja T
folurit dhe t dgjuarit.
84
Kjo rubrik sht e njjt si edhe n orn e mparshme.

2. Shkrimi i Mitrush Kutelit i referohet realitetit t viteve 30
n Shqipri.
- A ju duket aktual ky shkrim?
- Si shfaqen n realitetin e sotm problemet q trajton ky
shkrim?
3. Si e prfytyroni ju nj politikan t vrtet dhe patriot? far
cilsish duhet t ket ai?
Diskutimi do t synoj q koncepteve t ors s kaluar tu shtohet
diskutimi pr portretin e patriotit dhe politikanit t ditve tona.
b3 N pjesn e tret t msimit, nga msuesi ose edhe nga nj nxns paraqitet
informacioni i ri i cili ka t bj me kuptimin e Huazimeve dhe prdorimit t tyre n
gjuhn shqipe.
c1- N pjesn e fundit t msimit do t punohen nga nxnsit n mnyr t pavarur
ushtrimet 6 faqe 96 dhe/ose ushtrimi 1 faqe 98.
Duke qen se vshtirsia e tyre nuk sht e t njjtit nivel sht mir q kto ushtrime t
zhvillohen nga nivele t ndryshme nxnsish duke i klasifikuar sipas aftsive q kan
nxnssit pr ti nxitur t marrin pjes n msim duke dhn ndihmes sipas mundsive.
Ktu duhet pasur parasysh se edhe vlersimi nuk mund t jet i njjt, por i diferenncuar
sipas vshtirsis s ushtrimit.
6. Shqiproni kto fjal me burim t huaj:
abonohem pajtohem
abortoj - dshtoj
abuzoj- shprdoroj
adaptoj- prshtat
afeksion- dhembshuri
ambient- mjedis
aparenc-dukje
aplikoj - zbatoj
asistoj- marr pjes
bord - kryesi
civilizim qytetrim
destinim - paracaktim
devijoj shmang
dominoj - mbizotroj
eksperienc prvoj
esenc - thelb
ezauroj sos, shteroj
fondament - themel
glosar fjalor
gusto - shije
impuls shtys
indipendenc - pavarsi
indeks tragues
iniciativ nism
implementoj v n jet, zbatoj konfrontoj - prball
koshienc vetdije
likuidoj - shlyej
literatur letrsi
mentalitet - mendsi
neglizhenc pakujdesi, moskokarje perfekt i prsosur
performanc
(q
ka
lidhje)
arritje
preferoj paraplqej
promemorie
prkujtes
seleksionoj przgjedh
super mbi stonoj - ngec
85
verifikim shqyrtim
d) Minitesti:
Huazimet jan fjal t huaja q kan ardhur n gjuhn shqipe nga gjuh t tjera dhe
prdoren pr:
a) t zvendsuar fjalt e gjuhs shqipe
b)t karakterizuar mjediset dhe personazhet
c) t shmangur keqkuptimet
d) t plotsuar mangsit e gjuhs
dhe vlersimi.
Detyr shtpie:
MODEL MSIMOR 9
TEMA: M. Kuteli Un jam patriot Studim teksti ( Testamenti)
T lexuarit: - t prdor informacionin e tekstit pr t zbuluar nntekstin dhe pr t
nxjerr prfundime;
T shkruarit: - t shkruaj nj tekst vlersues (kritik) rreth nj teme t caktuar duke
mbrojtur nj kndvshtrim t caktuar;
ZHVILLIMI I MSIMIT:
Nr. Veprimtarit
Metodat
1.
Hyrje
2.
Pun e drejtuar
Parashikimi
Lexim i drejtuar
3.
Pun e pavarur
Diskutim
Pun individuale me shkrim sipas
niveleve
5.
Vlersimi
Koha
5 min
5 min
15 min
10 min
10 min
b1- Faza e par e msimit do t filloj me teknikn e Parashikimit, ku zhvillohen
veprimtari pr tu kujtuar nxnsve gjrat q din pr temn, konceptet dhe detyrat e
86
shtpis si dhe ushtrimet e paprfunduara apo t pakuptuara. Gjat ksaj faze ata nxiten t
bjn pyetje pr temn dhe pr t prcaktuar qllimet e t nxnit.
Punohet ushtrimi 4 faqe 96
4. N shkrimin e Mitrush Kutelit bie n sy prdorimi i vets s
par dhe i premrit vetor UN.
- Cili sht funksioni i ktij prdorimi?
- Kush simbolizohet me kt premr?
Prdorimi i premrit vetor un sht karakteristik e ndrtimit t pamfletit. Ai shrben
si nj mjet i fuqishm vetdemaskimi duke u ndrthurur me ironin, prdorimine gjuhs
s veant dhe huazimeve. T gjitha kto japin qart portretin e nj pseudopatrioti i cili
tregon qart dhe me mburrje se si kuptohet koncepti i patriotizmit, i politikanit dhe
demagogut q ka humbur idealet dhe mbi gjithka v vlern e paras.
b2 Lexim i drejtuar
Prpara se t kalohet n rubrikn e diskutimit, nxnsve u krkohet t lexojn testamentin
e Mitrush Kutelit. Duke krkuar prej tyre t vrejn kto pika ky:
1- Mnyra e ndrtimit
2- Gjuha e prdorur
3- Qllimi i ktij lloj shkrimi
4- Prmbajtja e veant (porosit e tij pr fmijet dhe gruan)
N kt shkrim t bie n sy ndjenja e dashuris dhe dhimbjes q jan t ndrthurura me
njra-tjetrn si dhe vlerat individuale, familjare dhe qytetare q prcjell Kuteli.
Nxnsit mund ti vn n dukje ato dhe m pas t diskutojn rreth tyre n pjesn e dyt
t ors s msimit pr tiu prgjigjur pyetjes s ushtrimit 4 faqe 97 dhe pr t komentuar
fjalt e Mitrush Kutelit.
Komentoni fjalt e fundit t testamentit ln fmijve t tij
nga Mitrush Kuteli: Atdheu duhet, edhe kur t vret!
c1- Diskutim.
Zhvillohet diskutimi i msiprm.
c2- Pun individuale me shkrim sipas niveleve, d.m.th., sipas aftsive dhe mundsive t
nxnsve. E rndsishme sht q pr kto detyra t mos ket ndarje t diktuar nga
msuesi, por t lihet e lir, me zgjedhje t vet nxnsve q ata t punojn ushtrimin 2
faqe 99:
2. Lexojeni t plot kt poezi dhe prpiquni t krijoni nj
portretizim t sulltanit.
- Krahasoni kt portret me at t patriotit t Mitrush
Kutelit.
- far t prbashkta kan?
- Cili sht funksioni i prdorimit t vets s par?
Ky ushtrim sht vazhdim i ushtrimit 1 faqe 98. Pr kt arsye prdoret
e njjta teknik si n orn e mparshme. N rast se ka vshtirsi pr
87
tu kuptuar nga nxnsit ai mund t punohet n bashkpunim me

msuesin ose t lihet si detyr pr n shtpi me dshir.
Krahasimi i dy krijimeve letrare ka n baz prmbajtjen e tyre, d.m.th.,
tematikn dhe jo formn. Nxnsi do t prqendrohet tek portretizimi
q i bn Noli sulltanit si prfaqsues i nj kaste q ka humbur vlerat
dhe vetdemaskohet duke treguar veset dhe huqet si tipare dalluese
q tregojn fytyrn e tij t vrtet. N kt kndvshtrim do t
krahasohet me portretin e patriotit t Kutelit pr t par se si dy
krijime t formave t ndryshme shprehin t njjtat mendime.
d) Prfundime. Konkluzione.
dhe vlersimi.
Detyr shtpie:
Shkruani nj shkrim t shkurtr vlersues (kritik) ku t krahasoni portretin e patriotit n
pamfletin e Mitrush Kutelit dhe patriotizmin e Mitrush Kutelit, ashtu si ai shfaqet n
testamentin e tij.
Ndaluni tek gjuha dhe prdorimi i vets s par.
A ka t njjtn vler prdorimi i ksaj vete n t dy shkrimet?
(Detyra mund t zhvillohet me zgjedhje nga nxnsit ose t prdoret si nj form e
prezantimit me shkrim).
TEKSTI TREGIMTAR
(10 OR MSIMI MODEL)
MODEL MSIMOR 1
Tema: F. Dostojevski: Studim teksti Krim dhe ndshkim
T lexuarit:- t identifikoj arsyet e kryerjes s krimit;
T shkruarit: - t analizoj kundrshtit n mendime dhe n veprime t Raskolnjikovit;
T folurit: - t argumentoj veprimet m vendimtare q kryen si rrjedhoj e ndrgjegjes
dhe nnndrgjegjes;
T dgjuarit: - t dalloj detajet m t arrir n fragment;
T vshtruarit: - t shpreh ndjenjat, q provon nga fragmenti dhe ilustrimi.
Zhvillimi i msimit:
Nr.
Veprimtarit
Metodat
1.
Hyrje
Diskutim
2.
Pun e drejtuar
Lexim dhe pyetje
Studim teksti
88
Koha
5 min
5 min
5 min
3.
4.
Informacioni i ri
Pun e pavarur
5.
Vlersimi
Koment
Ditari i t nxnit Shkrimi i
lir
10 min
5 min
10 min
5 min
b1- diskutimim:
N pjesn e par t ors s msimit zhvillohet diskutimi rreth konceptit Liri dhe si e
zbaton Raskolnjikovi kt liri. krkonte t realizonte ai? Si i realizon Dostojevski
konceptet e tij n t gjith krijimtarin?
Plotsoni veorit e romanit:
(realizm i ashpr, e vrteta jetsore) Krim dhe ndshkim (dnon krimin dhe kushtet, q
e shtyjn njeriun drejt krimit, etj)
Kjo teknik do t zhvillohet pr t punuar fragmentin Krimi. Nxnsit lexojn duke
nnvizuar detajet q tregojn mungesn e prvojs, shqetsimin dhe prshkallzimin e tij,
ankthin, thirjen paramortore, krimin q e bn vrasjen makabre, detajet q realizojn
tmerrin pas krimit. Diskutojm duke komentuar:
Hern e par Raskolnjikovi kishte qen te fajdexhesha pr t ln peng disa relike
familjare shum t shtrenjta pr t dhe kishte marr prej saj fare pak; ishte i detyruar ta
bnte nga vshtirsit e mdha financiare. Kushtet drastike i kishte pranuar. Por bashk
me kt iu poq prfundimisht mendimi pr t asgjsuar kt plak shtrigane, shushunnj
t vrtet, q rronte kot n jet, vetm mundonte t tjert, nevojtart. Nj nga arsyet e
vajtjes ishte dhe studimi i rrethanave, i sjelljes s plaks, i vendit, ku mbante elsat,
sendet e muara. (detaji si athere), m tej shfaqet karakteri i rrmbyer i studentit, (e
shtyu, ) mungesa e prvojs(zri nuk iu bind: iu drodh dhe i ngeci n gryk), por edhe
shqetsimi i plaks (O zot! bni kshtu? Ju kush jeni? doni nga un?) dhe,
njkohsisht, shqetsimi q i shtohej djalit (E ndjeu se po hutohej, po lebetitej i
tmerruar.... do tia therrte vrapit.) q prshkallzohet n ankth (Duart i qen dobsuar
fare, ndjeu ti mpiheshin... ) dhe q on n realizimin e krimit makabr. Thirja
paramortore e plaks: E e paske mbshtjell kshtu? E, m pas, vrasja. (Nxori spatn,
e ngriti lart.... mbi kokn e saj.) (Spata e qlloi n tmtha...., E qlloi dhe nj her me sa
fuqi q kishte dhe prsri n tmtha.)
M pas vjen prjetimi ( Ai u zmbraps: e kishte par.... nga ngri), por edhe prpjekjet
pr t fshir gjurmt. ( Mendja i punonte si sahat... t mos zhytej...) Por frika dhe
tragjizmi shoqrojn veprimet e Raskolnjikovit. (I shkuan mornica n trup.....Syri i ngeli
te gjalmi q kishte n qaf.....dhe, m tej, vjen ndrlikimi i situats (Ardhja e Lizs dhe
vrasja e saj). I ndrgjegjshm pr veprimet q kreu, E pushtoi frika dhe lebetia pas ksaj
vrasjeje t dyt...... pr at q kishte br. Ndien nj fije pendese (Nj hije hutimi...pas
voglsirave). M pas fillon nj lloj mendurie (Kishte lajthitur e e kishte humbur
gjykimin ), q tensionohet gradualisht (Po jam duke br?.... Raskolnjikovit i ngriu
gjaku.....) Ngujimi i tij sht refleksi instiktiv i vrassit. Theksoj se Dostojevski sht
mjeshtr i psikanalizs. ( Po mendej nga tronditja dhe tmerri). Prcillet ideja se krimi
sjell krimin. Rastsia bhet prcaktuese e veprimeve. Themi q Dostojevski u b
89
pararends i modernistve. Si prmbyllje e skens s krimit, bhet analiza e gjendjes s

kllapis, n t ciln ndodhet ai, q ka kryer krimin.
c ) Plotsoni tabeln: Veprimet e Raskolnjikovit.
d) Minitesti:
Cili sht tipari dallues q e bn Dostojevskin paramodernist. (Vlersimi i rastsis)
Detyr shtpie
Ilustroni thnien: Pr nga thellsia e analizs s bots shpirtrore t njeriut, Dostojevski
mund t krahasohet vetm vetm m Shekspirin .
MODEL MSIMOR 2
Tema: F.Kafka: Studim teksti Metamorfoza
T lexuarit:- t identifikoj grshetimin e elementit t pazakont m at real;
T shkruarit: - t analizoj tronditjen q prjeton duke u shndrruar edhe vet ai;
T folurit: - t argumentoj prjetimin e ndryshm t pjestarve t familjes;
T dgjuarit: - t shpjegoj shkaqet e tjetrsimit t personazhit;
T vshtruarit: - t krahasoj heronjt e Kafts pr t argumentuar prulsin si tipar t
heronjve pasiv.
Zhvillimi i msimit:
Nr.
Veprimtarit
Metodat
1.
Hyrje
2.
Pun e drejtuar
Diskutim krahasues
3.
Informacioni i ri
4.
Pun e pavarur
5.
Vlersimi
Studim teksti
Diagram
Ditari i t nxnit Shkrimi
krahasues
Koha
5 min
5 min
10 min
10 min
5 min
5 min
b1- Diskutimim:
N pjesn e par t ors s msimit zhvillohet diskutim krahasues rreth dy romaneve t
Kafks. Drejtohen pyetjet: Si ndikoi jeta n veprn e Kafks? far e lidh Kafkn me
ekzistencializmin? Duke u bazuar tek dy veprat e tij, cila sht ideja kryesore, q i lidh
ato me njra tjetrn? Procesi zhvillohet n situata absurde nga personazhe absurde.
Argumentojeni kt. Metamorfoza e Gregorit sht sa e zakonshme, aq dhe e pazakont.
90
Cili sht kufiri q i ndan dhe q i bashkon ato? T dy romanet kan hero tragjik. Ku
ngjasojn dhe ku ndryshojn nga heroi tragjik i Dostojevskit?
Kafka pranon Frika nga vetmia e plot nuk m ndahet kurr. Por, n thelb, vetmia sht
qllimi i vetm, sht karemi q m josh aq shum. Si realizohet kjo vetmi n veprn
Metamorfoza?
b2 Lexim i fragmentit dhe pyetje:
Kjo teknik do t zhvillohet pr t punuar fragmentin. Nxnsit lexojn dhe bjn pyetje
rreth fragmentit duke diskutuar mes tyre reagimin e familjarve ndaj Gregorit. Theksoj se
metamorfoza ose tjetrsimi i Gregorit ka disa shkaqe kryesore. Kjo lidhet me prfitimet
q nxjerrin t tjert duke e shfrytzuar n mnyr maksimale jo vetm ata, por edhe
familja. Dhe, kur e shohin se sht i padobishm, reagojn ndaj tij. Gjeni kt reagim tek
fragmenti. Studim teksti.
Ndjekim reagimin e motrs: T dashur prindr!.....nj nisje dashamirse plot respekt dhe
m tej ...duhet ta heqim qafe, madje edhe e prsritur si krkes ....t prpiqemi ta heqim
qafe. Si shihet, Gregori nuk ju shrben m, prandaj dhe babai pranon me vete Ka nj
mij her t drejt, sepse si dukej ...fjalt e kishin yshtur me disa mendime t
caktuara. Serish fjalt e Grets Po si mund t ishte ky Gregori?, sepse tjetrsimi ka
humbur do vler aq sa Po t ishte..... Gregori....do t kishte ikur vullnetarisht....do t
rronim me kujtimin e tij.....ndrsa kshtu kjo kafsh na prndjek. Dhe kshtu deri n
shprthimin lehtsues M n fund! pas prplasjes dhe mbylljes s ders.
Nga ana tjetr, Gregori sht nj qnie e prulur nuk donte ti kallte ndokujt datn, aq
m pak motrs. ....ai vetm sa donte t rrotullohej pak...... nga ky veprim T gjith po e
vshtronin n heshtje dhe me trishtim. Ne kt ikje t mundimshme nuk kuptonte
reagimin e t tjerve, por sapo kaprceu pragun dera u mbyll me rrmbim. Motra e
kishte pasur kt ngut, por Gregori nuk mund ta kuptonte. Ndiente vetm dhimbjet fizike,
t cilat sa vini e dobsoheshin. Edhe ai mendonte si e motra.Duhej t hiqej qafe., kjo i
krijoi nj gjendje t paqt meditimi, parashenj pr vdekjen e ardhshme. Prjetimi i drits
s par t agimit jasht dritares ishte asti i fundit para se ti dilte fryma(eufemizm,
barasvlerse me t vdiste).
Plotsojm diagramn krahasuese: Heronjt pasiv t Kafks
ProcesiMetamorfoza
nxnsit t punojn n mnyr t pavarur pr t parashtruar veorit kryesore t Kfks.
Grshetimin e natyrshm t elementit t pazakont me at real.
Natyralizmin n prshkrimin e veprimeve dhe t arsyetimeve t Gregorit.
Tronditjen q shkakton duke na shndrruar n personazh t tij.

d) Minitesti:
Familjart
a) e vajtuan Gregorinb) e varrosn me nderime c) e lan t kalbej d) asnj nga kto.
91
Detyr shtpie:
Zhvilloni me shkrin temn:Prgjegjs pr fatin e vet sht njeriu.
MODEL MSIMOR 3 - 4
Tema: E.Koliqi: Studim teksti Kumbulla prtej murit
T lexuarit:- t identifikoj elementt simbolik t tregimit;
T shkruarit: - t krahasoj kopshtet pr t nxjerr shtresat kuptimore q prcjellin;
T folurit: - t rendit detajet me t cilat zbulohet nnvetdija;
T dgjuarit: - t argumentoj modernitetin e prozs;
T vshtruarit: - t prshkruaj ose t realizoj nje peizazh kopshti.
Zhvillimi i msimit:
Modernitetin
Kjo tem do t zhvillohet dy or, do t grshetoht me

Nr.
Veprimtarit
Metodat
1.
Hyrje
Diskutim
2.
Pun e drejtuar
Lexim dhe pyetje
Studim teksti
3.
Informacioni i ri
Moderniteti
4.
Pun e pavarur
Ditari i t nxnit Shkrimi i
lir
5.
Vlersimi
Koha
5 min
5 min
5 min
10 min
5 min
10 min
5 min
b1- diskutimim:
N pjesn e par t ors s msimit zhvillohet diskutimi rreth kryerjes s detyrave t
shtpis dhe njohurive rreth elementve modern t nj proze. Dallojm figuracionin e
pasur, fjalorin i veant, psikologjin specifike t personazhit, nntekstin e fuqishm,
konceptimin e ri, etj.
Kjo teknik do t zhvillohet pr t punuar tregimin Kumbulla prtej murit. Nxnsit
lexojn tekstin dhe identifikojn elementt modern q do t vn re. Diskutojm rreth
titullit dhe prcaktojm simbolikn e kumbulls dhe murit. Theksoj se simboli sht
figura q dominon n tregim. Kumbulla sht dika e ndaluar, q ngjall nj knaqsi t
veant; muri, sipas konceptit t shqiptarit, sht kufiri i palvizshm i prons, por edhe i
mentalitetit, sipas t cilit nuk duhet t shohim pronn e tjetrit, t shkelim dhe t shijojm,
92
apo t thurrim ndrra pa t drejt pr at, q nuk na takon. Leci e shikon kumbulln plot
adhurim, sepse sht nj kujtim fmijrie. Sheh kumbulln prtej murit dhe dika m e
fort se uria, uni i brendshm, e shtyn t ngjitej maj murit. Nxjerrin element t
prdorura pr t krijuar kto nntekste. Prpara ka murin nj mur i vjetr, jo fort i
nalt....m nji an tjetr, shtrihej pr t e kacavirrej dashunisht nj jesemin plym me lule
t bardha t eluna. Si shihet, edhe pse ekzistojn pengesa, kemi nj prqafim dashuror;
prtej ksaj pengese kumbulla, t ciln, syt e Lecit e prshndetn me adhurim.
Mungesa e dshirs pr t kuptuar pse-n lidhet me analizn psikologjike pr zbulimin e
nnvetdijes. Ai mjaftohej me knaqsin e thell, q ndiente duke par at kumbull, si
dhe me zgjimin e atyre ndjesive t vjetra, q i shkakton nj shije t veant. Nxjerrim
detajet: Arsyen e ktij adhurimi..... ....ndiesina t vjetra e shije t harrueme. Por, nj
dshir e falisun, i flakroi n shpirt, ndjeu nevojn e uditshme me i krkue ato
kokrra..........me mirakandje n val t tyne. Ishte, pikrisht, kumbulla, me formn,
ngjyrn, lngun e saj, q i sillte nj imazh t veant dhe q e tronditte n shpirt. Pr t
prjetuar srish at ndjesi, i lindi dshira, trilli pr tu hedhur matan murit. Por, pengesa
morale Marri, sjam ma i vogl.... Ky mendim svlejti dhe ai u gjend maj murit. Pse?
Sepse ...humbi njohunin e kohs..., thot autori. Humbi koh, si koncept lidhet me
kohn fizike, me vitet, me moshn, me psikologjin e njeriut. Par n dy kndvshtrime
kemi: 1. At t kohs, q shkon, kur Leci kujton se nuk sht m fmij, 2. At t kohs,
q nuk shkon, nprmjet dshirs s Lecit si dikur fmij, pra lidhet dshira e njeriut me
moshn e tij.
Krahasimi me moshn fmijrore sjell dhe ndjesit e prjetuara n at mosh. Kshtu ...
oi dorn kah kokrrat e verdha, dhe kur i shtrngoi ndr gishta me i kput.... ....mot
andrrue me prit. Prekja e kokrrave ishte njlloj sikur t kishte prekur trupin e nj vajze
t njom, t ndrruar gjat. Prandaj dhe n goj ndjeu shijen e verrave t humbura, n
kohrat e Fmijris.
Del prpara syve nj kopsht tjetr, i ndryshm nga ai i shtpis s dajave.
Bjm krahasimin e dy kopshteve sipas tabels s tekstit, ushtrimi 2.
Duke diskutuar pr t prbashktat dhe dallimet thesojm: kopshti, n zheg, i heshtur pr
t tjert, ndrsa pr Lecin, plot lvizje. Pse ? Jan zhurma q ngjallen nga nj shpirt q
prjeton dika t veant, n nnvetdije dhe q lidhen me nj princesh t zhdukur, me
Fmijrin. Prandaj shtrohet dhe pyetja retorike: Kishte ikur prgjithmon, apo do t
kthente? Natyrisht, kujtimet e fmijris ruhen n thellsi t shpirtit, n skutat e
ndrgjegjes, n nnvetdije. Kjo lidhet me psiklogjin e Frojdit.
Sjell informacionin e ri pr modernitetin e prozs s Koloqit, ku theksoj kthesn cilsore,
q solli ai n prozn shqiptare. Ilustrojm mendimet me detaje nga teksti, si: numrimi i
dukurive t ndryshme, krahasimi, veimi i nj elementi q do, lvizja si veti letrare,
enumeracioni n paragrafin e dyt:zerdelia, pjeshka, dardha, molla, ftoi, kumbulla; roli i
tij ka t bj me kujtesn funksionale t heroit, me ngjyrat e bukura t kopshtit, me
larmin e tij, pra jep magjin e kopshtit. Nj tjeter element modern sht simbolika e
princeshs: prfaqson fminin, q del si nj kujtim i bukur, si relike, si grua, si natyr,
si mentalitet, si estetik, si kndvshtrim, si ndrr, si realitet. Pr sa i takon dialogut
midis djalit dhe gruas, sht sa tregues, aq edhe kujtues; i ngadalt, reflektues m shum
se dgjues. Ai karakterizohet nga konstatimi, nga mungesa e prgjigjeve, nga dilema, nga
93
dykuptimsia dhe ka simbolikn e kohs. Si e shohim e bukura dhe e dshiruara jan

pjes e konceptit t pranuar prej tij.
c ) Shkrim i lir:
Prqndrohuni tek figura e gruas: Si realizohet portreti i saj mosha, humori, psikologjia,
roli: dje dhe sot, zri, veshja, etj, momenti i prfshirjes dhe roli lozonjar i saj dhe
realizoni nj shkrim t shkurtr pr funksionin e saj n tregim.
d) Minitesti:
vlera i jep gjuha e figurshme tregimit ? (t nj proze poetike)
Detyr shtpie
Ushtrimi 2, faqe 132
MODEL MSIMOR 5
Tema: A. Kamy: Studim teksti Telegrami
T lexuarit:- t identifikoj shkkun e shqetsimit t Mersos;
T shkruarit: - t dalloj ndajfoljet dhe t argumentojn prdorimin e tyre;
T folurit: - t shpjegoj nntekstin e thell, q fshihet pas stilit t zhveshur;
T dgjuarit: - t dalloj botn e ndjeshme prapa dukjes s ftoht; ;
T vshtruarit: - t krahasoj mnyrn e mbajtjes s zis te Merso dhe n Shqipri.
Zhvillimi i msimit:
Nr.
Veprimtarit
Metodat
1.
Hyrje
Bashkbisedim
2.
Pun e drejtuar
Lexim dhe pyetje
Studim teksti
3.
Informacioni i ri
Komente
4.
Pun e pavarur
5.
Vlersimi
Koha
5 min
5 min
10 min
10 min
5 min
5 min
b1- Bashkbisedim:
N pjesn e par t ors s msimit zhvillohet nj bised e shkurtr rreth analizs s
veprs duke theksuar elementtn modern. Drejtoj pyetjet: kuptim i jep Kamy absurdit
dhe n cilat vepra e trajton? far shpreh nocioni i revolts dhe n raport vendoset ai
ndaj absurdit? natyr ka rrfimi i Kamys? Cili sht qndrimi i heroit ndaj vdekjeve q
takohen n roman? kuptime bart kjo vepr?
94
Arsyetoni thnien: Absurdi nuk sht nj sistem filozofik, por ve nj mnyr t

arsyetuari, nj ndjeshmri.
Prligjni titullin e romanit I huaji
Lexojm fragmentin Telegrami pr t dalluar shkakun e shqetsimit t Mrsoit.
Nxjerrim detajet q nnvizojn kt shkak pr ta rimarr gjat studimit t tekstit n
fragmentet e ardhshme.
Drejtoj pyetjet: A ju duket i ftoht Mrso? A ndihet i huaj pr ju?
Studjoni testin dhe nnvizoni detajet, q tregojn koh, veprim t personazhit dhe reagim
t tij.
Komentojm: dallojm stilin e zhveshur t Kamys, thjesht rrfen pa shprehur asnj lloj
emocioni, edhe pse rrfen vet Merso, theksoj se nnteksti sht i fuqishm, prcjell nj
ndjeshmri t holl absurde. Duket sikur personazhi su kushton rndsi gjrave
jothelbsore, ndihet i ndrojtur para pronarit, nuk reagon ndaj fjalve t elestes, nuk i
plqen biseda me njerz t panjohur, etj. Shohim se q n fjalt e para t telegramit
prdoren disa ndajfolje: sot, dje, nesr. Ndajfolja nesr trheq vmendjen n t ardhmen,
rrfimi nis sot, por ngjarjet e vrteta do t fillojn nesr. Tri ndajfoljet e kohs, q shfaqen
n dy rreshtat e par t romanit, ln t kuptohet se heroi, q rrfehet n t tashmen, nesr
do t ket pun me t djeshmen. Ndrkoh, prdoret fjala asgj, nj fjal, q mund t
merret me dy kuptime: telegrami tregon datn e sakt, kur sht nisur, por jo datn e sakt
t vdekjes dhe telegrami prdor fjaln e sinqerta, pr dika q mund t jet vetm nj
mnyr t shprehuri. M pas: Ndoshta ka ndodhur dje. nj fjali, q shmang
dykuptimsin, q theksuam m par. Ndiejm se Merso nuk sht i ftoht ndaj nns,
por tipi i tij kshtu e ka, sepse, n vijim, do ti kujtohet shum her e ma, q e quan
mamaja. Mersoi mund t nisej hert n mngjes pr t mbrritur n varrim, por fjala
sht pr vdekjen e mamas dhe ai mezi pret t mbrrij po at dit, me qllim q t
kaloj nj nat pran arkivolit t nns. Detaji Do t marr autobusin...ta gdhij nj
nat.... Detaji I krkova dy dit lej pronarit... krijon prshtypjen se krkon fare pak
lej, sikur nuk e quan gj t jashtzakonshme vdekjen e nns, apo sikur ka frik mos
konfliktohet me pronarin. Srish kemi nj fjali me dy kuptime. Madje, edhe mungesa e
reagimit pr fjalt e elestes Vetm nj nn kemi, do t ngjallin dyshime n
vazhdimsi t romanit.
c) Ditari i t nxnit
Duke lexuar paragrafin Vrapova.... ....m vun n gjum. dalloni elementt, q ia
turbullojn ndjesit Mersoit. Shikojm se t nxehtit, dielli, ndikojn shum tek ai, jo pa
qllim quhet Merso, (Meursault, nga bashkimi i fjalve meurs/soleil, q gjat shqiptimit
n frngjisht del mr-so, pra vdes/diell). Njeriu i lindur pr lumturi nn dritn e diellit,
rrethohet menjher nga terri i vdekjes. Peizazhi, t nxehtit, kur nxehtsia arrin nj pik t
caktuar, ai sikur nuk e prmban m veten dhe e mund gjumi. T nxehtit sht pika e dobt
pr t: mund t humbas vetdijen. Edhe ky shkak do t sjell si pasoj prsri vdekje.
Shkrim i lir: Kamyja e l qllimisht tekstin t hapur ndaj kuptimeve t ndryshme.
Shpjegoni me shkrim figurn e Mersoit nisur nga ky kndvshtrim
d) Minitesti:
Me sa vdekje takohemi n roman ?(tri)
95
Detyr shtpie
Rubrika: T shkruari.
MODEL MSIMOR 6
Tema: A. Kamy: Studim teksti Vrasja e arabit
T lexuarit:- t identifikoj detajet q lidhen me diellin dhe nxhtsin etij;
T shkruarit: - t analizoj reagimin e Mersoit n situatn e krijuar;
T folurit: - t argumentoj si ndikon dielli te Mersoi;
T dgjuarit: - t shpjegoj rolin e vezullimit t thiks;
T vshtruarit: - t krahasoj krimin e kryer nga Raskolnjikovi me vrasjen e Mersoit.
Zhvillimi i msimit:
Nr.
Veprimtarit
Metodat
1.
Hyrje
2.
Pun e drejtuar
Kllaster
Lexim dhe pyetje
3.
Informacioni i ri
Studim teksti
Koment krahasues
4.
Pun e pavarur
Ditari i t nxnit
Shkrimi krahasues
5.
Vlersimi
Koha
5 min
5 min
5 min
10 min
5 min
5 min
5 min
5 min
b1- Bashkbisedim:
N pjesn e par t ors s msimit plotsohet kllasteri: Te pjesa Telegrami
Dielli
paso
jat
Diell
paoj
ati
Te pjesa Funerali
Cili sht ndikimi i diellit n veprimet e Mersoit?
b2 Lexim i fragmentit Vrasja e arabit dhe pyetje:
96
Kjo teknik do t zhvillohet pr t punuar fragmentin. Nxnsit lexojn dhe nnvizojn

detajet, q lidhen me pranin e diellit dhe pasojat e tij. Duke i krahasuar me pjest e
mparshme diskutojm si ndikon dielli n veprimet e Mersoit.
Plotsojn ushtrimin 3 - Shpjegoni si i kuptoni citimet e mposhtme.
Komentojm:
Po ai vezullim i kuq, rimarrja ai na sjell srish situatn e par t krimit, q su b.
bregdeti rnkonte, na paralajmron, foljet: ecja, ndieja, fryheshin, m rndonte, m
pengonte, etj., prshkallzojn gjendjen e krijimit t revolts, dehjen marramendse,
shtrngimin e nofullave; shkak pr kto sht dielli, i cili edhe pse sht burimi i drits
dhe i ngrohtsis, pr Mersoin sht shkak turbullire, revolte, reagimi.
Kundrvnia: larg masn e vogl e t errt t shkmbit.... ...vinte nga deti
afr mendoja burimin e freskt......lodhjen e tyre
Krijohet nj situat e paqart, e paqndrueshme, paralajmruese pr krimin. Vazhdojn
detajet: trupi n diell, avullimi i kominosheve, q tregojn se krimi nuk sht i
paramenduar. Nnvizojm t gjitha shprehjet e tjera, q lidhen me diellin dhe q fillojn
ta shqetsojn shum Mersoin. Shemblltyra vallzonte n ajrin e ndezur, re avujsh, ajri
q prvlonte, dielli, dita nuk lvizte, metafora n oqeanin e metalt q vlonte, filloi t
bjer nj shi zjarr, etj.....si at dit kur varrosi nnn. Dhe vjen krimi, dhe katr plumba t
tjer... ishin si katr trokitje n portn e fatkeqsis.
Pran ksaj situate rikujtojm krimin e kryer nga Raskolnjikovi. far i bashkon t dy
vrassit? Ku ndryshojn ata? N cilin prej tyre ka m shum ankth dhe frik? Pse ?
Argumentoni mendimin duke u mbshtetur tek fragmentet.
Rubrika T shkruajm
d) Minitesti:
Mersoi isht:
a) vrass i regjur b) vrass n seric) vrass me paramendimd) asnj nga kto.
Detyr shtpie:
Realizoni nj shkrim alternativ: Dielli burim apo vrass i jets. ( Duke pasur parasysh
fragmentin)
MODEL MSIMOR 7
Tema: A. Kamy: Studim teksti Ekzekutimi
T lexuarit:- t kuptoj situatat absurde n t cilat ndodhet Mersoi;
T shkruarit: - t shpreh mendimet rreth gjendjes s ankthit t pritjes s dnimit;
97
T folurit: - t rendit detajet ku Mersoi mendon se njeriu duhet t jet prgjegjs pr

veprimet e vetat;
T dgjuarit: - t argumentoj pse jeta e heroit paraqitet si nj loj midis absurdit dhe
jets;
T vshtruarit: - t inskenoj nj moment nga gjyqi ndaj Mersoit
Zhvillimi i msimit:
Nr.
Veprimtarit
Metodat
1.
Hyrje
Diskutim
2.
Pun e drejtuar
Lexim dhe pyetje
Studim teksti
3.
Informacioni i ri
Njohuri rreth aktorve t nj
gjyqi
4.
Pun e pavarur
Ditari i t nxnit
Inskenim
5.
Vlersimi
Koha
5 min
5 min
5 min
5 min
5 min
10 min
5 min
b1- diskutimim:
N pjesn e par t ors s msimit zhvillohet diskutimi rreth subjektit t veprs pr t
rikujtuar disa nga momentet kryesore t romanit. Nxnsit nxiten t shprehin mendimet e
tyre pr mnyrn e rrfimit t Mersoit, reagimeve t tij ndaj ngjarjeve t ndryshme.
Kjo teknik do t zhvillohet pr t lexuar fragmentin duke nnvizuar, q shprehin
revoltn ndaj priftit dhe ndaj Zotit, q shrbejn pr t krijuar situatn e gjendjes s
ankthit t dnimit. efekt krijon gjendja e qetsis pas ikjes s priftit. vler ka rnia e
sirenave? A paralajmrojn ato dika? (nga pjest e mparshme t romanit). far e shtyn
t mendoj rikujtimi i mamas. Si e kuptoni thnien Edhe un ndihesha i gatshm t
rifilloja gjithka? ju prcjell mosprfillja e bots?
Studim i krahasuar
N pjesn e tret t msimit, si informacion i ri u krijohet nj sken gjyq imagjinar, me
t akuzuar, gjykats, prokuror, avokat mbrojts. Rikujtohet edhe gjyqi tek Procesi.
Duke iu rikthyer veprs n trsi, u lihet koh nxnsve t realizojn nj insketim t
shkurtr, sipas rubriks T shkruarit.
Prfaqsuesit e secilit grup prezantojn dika nga roli i tyre n kt inskenim.
Supozoni se do t ishit ju avokati i Mersoit: far do tju thoshit gjykatsve t tij e me
dnim do t ishit dakord?
c) Si e kuptoni fundin e romanit? Pr arsye Mersoi krkon shum njerz ditn e
ekzekutimit t rij? A sht kjo nj form e shprehjes s revolts? Argumentoni mendimin.
d) Minitesti:
Mersoi vdes:
a) pr t mbrojtur t dashurnb) pr t mbrojtur shokun
c)pr t mbrojtur t vrtetn d) pr t mbrojtu atdheun
98
Detyr shtpie
Kamu ka thn: Njeriu sht e vetmja krijes, q nuk pranon t jet ai, q sht. Ju
mendoni pr kt. Argumentoni me shkrim prgjigjen.
MODEL MSIMOR 8
TEMA: Doriss Lessing Fmija i pest Analiza e romanit
T lexuarit: - t prdor informacionin e marr nga burime t ndryshme pr nj shtje t
caktuar, pr t ndrtuar nj argument, pr t nxjerr nj prfundim;
T shkruarit: - t skicoj nj ide kryesore duke e mbrojtur at me nnide dhe organizim
cilsor;
T folurit: - t mbshtes nj pozicion n diskutimin q realizohet n grupe t vogla ose
para klass;
T dgjuarit: - t mbaj shnime t tilla q demonstrojn t dgjuarit e qllimshm.
ZHVILLIMI I MSIMIT:
Nr.
Veprimtarit
Metodat
1.
Hyrje
2.
Pun e drejtuar
Parashikimi nga termat
Ndrtimi i njohurive
Ditari dy pjessh
4.
Pun e pavarur
Prforcimi Hulumtimi i prbashkt
Rrjeti i diskutimit
5.
Vlersimi
Koha
5 min
10 min
10 min
10 min
10 min
b1- Kjo tem msimore do t zhvillohet prmes nj modeli msimor i cili do t synoj q
nxnsit t kuptojn veprn edhe pse mund t mos e ken lexuar at. Msimi do t ndahet
n tre faza: paraashikimi nga termat, ndrtimi i njohurive dhe prforcimi.
Faza e parashikimit sht pjesa e msimit q ngjall kurreshtjen e nxnsve dhe cakton
qllimet e msimit. N kt or do t prdoret teknika parashikimi nga termat.
Msuesi: Sot do t njihemi me nj nga veprat (romanet) m t njohur t Doris Lessing,
Fmija i pest, i vlersuar me mimin Nobel.sht nj roman i cili ka n qendr nj
familje t lumtur me katr fmij e cila n pritje t fmijs s pest ndien t gjitha
problemet q shfaq nj shoqri patriarkale dhe me paragjykime.
Realiteti duket sikur sht shum i ngjashm me familjet tona dhe kohn ton, pavarsisht
se ngjarjet zhvillohen ne Anglin e viteve 60, n kohn e revolucionit social.
Nse ndonj nxns e ka lexuar veprn ather ai (ata) do t shrbejn si grup ekspertsh
n veprimtarin e klass, dhe nse e kan lexuar t gjith ather bhet rrfimi i saj,
99
diskutimi i paqartsive apo pikave t pakuptuara dhe kalohet tek veprimtarit e

mposhtme.
N drrasn e zez shkruhen termat (fjalt/togjet e fjalve). Prmes tyre nxnsit do t
prpiqen t rindrtojn nj histori ashtu si e mendojn ata duke dhn edhe arsyet e
zgjedhjes s tyre.
TERMAT
- Harrieta dhe David nj ift t rinjsh me ndrra pr nj jet familjare t lumtur;
- Familja dhe katr fmijt e tyre ;
- T afrmit dhe miqt e shumt q festojn dhe shohin me zili familjen dhe shtpin e
tyre t re dhe t bukur;
- shtatzania e padshiruar shtatzania e pest, ndonse David kishte ndrra pr t patur
sa m shum fmij;
- Nj fmij i uditshm monstruoz dhe i dhunshm.
Tani kthehuni nga shoku/shoqja dhe n dyshe prpiquni t prfytyroni ngjarjen (fabuln)
e romanit t ndrtuar mbi kta pes element. Pr kt keni 10 minuta koh.
Pyetje:
far mendoni se do t ndodh me familjen Lovat?
Cilat do t jen pasojat e lindjes s ktij fmije?
Si do t reagoj mjedisi dhe t afrmit?
Pas dhjet minutave, krkohet nga msuesi prfytyrimi i ngjarjes. Pranohen nga nxnsit
t gjitha alternativat dhe shkruhen prej tyre n tabel, duke shnuar prkrah tyre edhe
emrin e nxnsit ose dyshes. Kjo veprimtari zhvillohet me shkrim duke skicuar nj ide t
prfytyrimit t mbshtetur me argumente bindse.
Sigurisht q nuk mund t dgjohen t gjith nxnsit dhe pr kt arsye zgjedhen disa
prej tyre (tre katr ifte nxnsish, duke mos aktivizuar vetm nxnsit pjesmarrs, por
edhe ata m pak aktiv).
b2 Faze e dyt e msimit ka t bj me Ndrtimin e njohurive.
Ktu do t punohet me teknikn Ditari dy pjessh ku n njrn an do t jen t shnuara
mendimet e nxnsve gjat prfytyrimit dhe n pjesn e dyt, at q ndodh realisht. Pr
kt lexohet me vmendje analiza romanit duke u ndalur tek kto pika:
a) Harieta dhe Davidi paara martese
b) ndrrat dhe dshirat e tyre
c) Lindja e fmijve dhe jeta familjare d) Shtatzania e padshiruar dhe lindja e Benit
e) Reagimi ndaj Benit dhe pasojat e ksaj lindjeje
f) Shkatrrimi i familjes dhe shprishja e nj ndrre
Kto pika mund t shrbejn edhe n rastin kur vepra sht e njohur dhe msuesi nuk e
sheh t nevojshme t paraqes veprn, por ta diskutoj at.
Veprimtaria e pavarur do t zhvillohet n fazn e Prforcimit ku do t prdoret teknika:
- Hulumtimi i prbashkt
Nxnsve u shtrohet pyetja: Pse babai i Benit, Davidi, i thot s shoqes n fund t
romanit se ai nuk ka fmij, kurse ajo kishte nj (sht fjala pr Benin)?
- Rrjeti i diskutimit
Shtrohet pyetja tjetr:
100
A duhej t dbohej Beni nga shtpia, sepse nuk ishte si gjith fmijt e tjer?
PO JO (Arsyet)
Msuesi mund t shkruaj disa nga komentet n tabel ashtu sikurse edhe nxnsit n
fletoren e tyre. Kurse pr veprimtarin e fundit, vmendja i kushtohet argumentimit dhe
akualizimit t problemit n shoqrin e sotme duke u krkuar nxnsve se si do t
vepronin ata me nj fmij me probleme, qoft mendore, qoft fizike.
d) Minitesti:
Romani Fmija i pest sht nj vepr letrare q trajton problemin e:
a) familjeve me shum fmij n shoqri
b) trysnis s shoqris ndaj jets familjare
c) prdorimit t dhuns ndaj fmijve n familje
d) marrdhnieve bashkshortore n familjet angleze
dhe vlersimi.
Detyr shtpie:
Nxnsve u krkohet t prgatisin nj projekt lndor me tem: Zra femror t
mimit Nobel
(Duke i paraprgatitur u jepet koh t krkojn dhe gjejn materiale pr fitueset femra t
mimit Nobel sipas kategorive. Ky orientim e bn m t leht punn duke i ndar
nxnsit n grupe sipas kategorive ku jepet ky mim, p.sh.: Letrsia, Mjeksia, Paqja,
Ekonomia, Kimia, Fizika.
MODEL MSIMOR 9- 10
TEMA: Doriss Lessing Fmija i pest Studim teksti/Feminizmi
T lexuarit: - t vlersoj kuptimet e figurshme t fjalve su pasuri e shprehjes artistike n
tekst;
- t interpretoj veprn n drejtim t arritjes artistike gjuhsore, filozofike, shoqrore dhe
psikologjike;
T shkruarit: - t skicoj nj ide kryesore duke e mbrojtur at me nnide dhe organizim
cilsor;
t interpretoj efektin e prgjithshm t veprs tek lexuesi;
T folurit: - t bj pyetjet e duhura kur diskutohen temat e ndryshme t ushtrimeve;
T dgjuarit: - t diskutoj me goj idet e dgjuara gjat diskutimit;
T vshtruarit: - t vlersoj se mesazhet e veprs jan prfaqsime t realiteteve sociale
q ndryshojn n periudha dhe vende t ndryshme.
ZHVILLIMI I MSIMIT:
Nr.
Veprimtarit
Metodat
1.
Hyrje
101
Koha1
10 min
2.
Pun e drejtuar
3.
4.
5.
Informacioni i ri
Pun e pavarur
Vlersimi
V.L.D. (Veprimtari e leximit t

drejtuar)
25 min
Diskutim Rrjeti i diskutimit
20 min
Shpjegim
10 min
Shkrimi i lir
25 min
b1- Veprimtarit e msimit do t zhvillohen gjat dy orve, pasi tematika dhe objektivat e
vendosur nuk mund t realizohen gjat nj or. N kto raste nuk mund t shihet e
shkputur lnda, pavarsisht se msuesi duhet t plaifikoj pr do tem msimi nj plan
t veant.
Msuesi mund t zgjedh t zhvilloj gjat orve msimore objektivat e t lexuarit orn e
par s bashku me objektivat e t folurit dhe t dgjuarit dhe orn e dyt objektivat e t
shkruarit. Kjo i lihet n dor msuesit duke pasur parasysh veorit e klasave, nxnsve
dhe mundsit e realizimit t objektivave brenda ors s msimit.
Ora e msimit fillon me ushtrime nxehjeje pr t rikujtuar edhe nj her diskutimin dhe t
veantat e romanit t Doris Lessing. Risillen nga nxnsit informacione pr personazhet,
pr fabuln e romanit, pr t veantn e tij si dhe disa prej problematikave q jan
diskutuar orn e kaluar lidhur me shtjet e trajtimit t personave t ndryshm apo me
probleme n shoqrin ton.
Veprimtarit e T lexuarit do t prqendrohen fillimisht tek leximi i fragmentit, prfshirja
e tij n trsin e subjektit t romanit, si dhe ngjarjet e tij, nse nga nxnsit vepra do t
jet lexuar, n t kundrt jepen variantet e propozuara nga vet nxnsit pr vazhdimsin
e romanit.
Gjat ksaj etape punohen ushtrimet:
1. N qendr t ktij fragmenti sht Harieta, nna e Benit dhe
e katr fmijve t tjer q vendoset prball vendimeve t
rndsishme.
- Ndani fragmentin n dy pjes duke respektuar rrjedhn
logjike t rrfimit.
- Cila sht situata e par me t ciln duhet t prballet
Harieta?
- far vendos ajo t bj m pas?
Ushtrimi ka pr qllim t orientoj nxnsit prmes leximit t par drejt
dy vendimmarrjeve shum t rndsishme t Hariets:
- largimin e Benit nga shtpia
- kthimin e tij n shtpi
Koha e shnuar n kt tabel tregon zhvillimin e ktyre veprimtarive gjat

dy orve msimore.
102
2. Prshkrimi i ndrtess ku e kan uar Benin, sht i

frikshm. Ndjesia q t krijohet nga ky prshkrim sht si n
filmat horror. Gjithka e mbuluar nga misteri, zymtsia,
heshtja.
- Gjeni detajet me t cilat e realizon autorja kt efekt.
- Pr far na prgatit ajo prmes ktij prshkrimi?
Prshkrimi gotik sht nj nga veorit e stilit t Lessing. Ai bhet me qllim q t krijoj
situata dramatike dhe shum t dhimbshme duke ndikuar tek lexuesi q t kuptoj
gjendjen emocionale t personazhit kryesor (Hariets) dhe t motivoj para tij vendimet e
saj.
Disa nga detajet e ktij prshkrimi jan:
Hyri n nj korridor t vogl, ku n nj der t brendshme ishte
shkruar me shkrim dore Bjerini ziles pr t lajmruar. I ra ziles dhe
priti, por asgj nuk ndodhi. Zemra i rrihte fort. Ende e ndiente
adrenalinn q e kishte shtyr t vinte deri ktu, por rruga e gjat e
kishte nnshtruar, kurse kjo ndrtes e zymt po i tregonte nervave
t saj, n mos mendjes s saj se, n fund t fundit, nuk kishte pse e
gnjente m veten. Ajo q i druhej, ishte e vrtet. Megjithat, ende
nuk e dinte se ishte ajo gj s cils i druhej.I ra ziles prsri.
Ndrtesa ishte e heshtur dhe dgjohej jehona e ziles q
ushtonte thell n brendsi. Por as ksaj radhe nuk ndodhi gj dhe
sapo ajo u b gati t dilte e ti binte ndrtess nga mbrapa, dera u hap
dhe prej andej doli nj vajz shkatarraqe, e veshur me tuta,
triko dhe nj shall t trash. Kishte nj fytyr t vogl dhe t
zbeht e ca flok t verdh kaurrele, q i kishte thurur grshet
dhe i kishte kapur me nj fjongo blu.
Ishte n fund t nj pavioni, ku pas mureve mund t kishte shum
shtretr t mdhenj dhe t vegjl. N to kishte monstra.
Megjiths shpejtoi hapat mesprmes pavionit pr t dal nga dera
tjetr n krye t tij, mundi t shihte se do krevat mbante nj foshnj
ose fmij t vogl, forma njerzore e t cilve ndryshonte nga ajo e
zakonshmja, diku pak, diku tmerrsisht shum. Nj foshnj si
pikpyetje, nj kok e madhe q varej nganj trup si krcell
pastaj dika si nj insekt ngjits, sy t mdhenj t dal dhe ca
si cingla q ishin gjymtyrt nj vajz e vogl e laturisur, me
lkurn q dukej sikur i shkrinte dhe i kullonte nj kukull me
gjymtyr t fryra, me sy t shqyer e pa jet, si dy liqene blu
dhe gojn hapur, ku dukej nj gjuh e vogl e fryr. Nj djal
thatanik i shprfytyruar, njra pjes e trupit t t cilit dukej
sikur rrshqiste nga pjesa tjetr. Nj fmij iu duk n pamje t
par normal, por pastaj Harieta vuri re se i mungonte pjesa e
prapme e koks; e gjitha ishte si fytyr, q dukej sikur ulrinte.
Radh t tra me prbindsha, pothuajse n gjum, q t
103
gjith t heshtur. Dukeshin sikur ishin droguar deri n at pik,

saq nuk u funksiononte fare m truri.
N kto paragraf kalohet nga nj prshkrim i zymt i ndrtess nga jasht deri n nj
horror nga brenda.
3. Vendin ku e kan uar Benin e quajn institut. Po n t
vrtet pr far shrbente ky vend?
Vendi ku e kan uar Benin nuk sht aspak nj institut (Shkoll e lart
q prgatit specialist pr nj a
pr disa deg t ekonomis e t kulturs, t shkencs e t tekniks;
qendr pr krkime e studime shkencore n nj fush t caktuar, me
disa sektor, me laborator etj.); ky sht vetm nj vend ku fmijt
apo foshnjat me probleme t rnda n lindje lihen t vdesin n mnyr
t pamshirshme dhe mizore.
4. Beni, po i dukej m i zakonshm se kurr ndonjher, tani
q i kishte mbyllur syt e tij t ftoht si prej alieni.
- Pse Harieta vendos ta marr Benin prsri n shtpi?
Instikti i nns, tmerri q ajo sheh dhe dashuria njerzore ngadhnjejn
tek Harieta dhe ajo vendos t sakrifikoj gjithka, edhe lumturin e saj
pr t mos e ln Benin t vdiste n at vend.
5. kuptim ka prdorimi i krahasimit t Benit me nj alien?
- tregon se ai sht nj krijes jashttoksore;
- sht shpjegim i kuptimit t emrit ben n anglisht;
- tregon se ai sht po aq i zakonshm sa t tjert;
- tregon se ata q jan ndryshe, duhen konsideruar alien.
Pr do alternativ q do t zgjidhni, jepni argumente t mbshtetura
n vepr.
Krahasi i i Benit me nj alien bhet pr t krijuar prmes nj loje fjalsh
mnyrn se si shoqria konsideron individ t cilt nuk u prkasin
skemave t standardizuara q ka ndrtuar ajo pr t klasifikuar dhe
identifikuar njerzit. sht nj shprehje e qndrimeve paragjykuese
dhe sjelljeve diskriminuese. Kjo sht edhe nj nga temat e romanit
pr t cilin vet Doris n intervistn e saj shprehet: Doja t shkruaja
versionin e nj fabule tepr t vjetr, kur zanat vendosin nj alien n
djepin e njerzve. Provo t vendossh n botn e civilizuar dik q
sht rritur n faqen e nj kodre, n nj shpell atje, diku. Sigurisht, ai
do ta shkatrroj at.
6. Rrfimi n roman sht trondits, q t rrqeth me t
vrtetat e thna me guxim, por edhe me situatat dramatike me
t cilat t prball.
Vini re disa prej veorive t ktij rrfimi dhe komentoni efektin
q shkaktojn ato te lexuesi n fjalit e mposhtme t
shkputura nga fragmenti.
- Beni nuk lvizte. Shtriqej si nj peshk i mbytur mbi pllakn e
imentos. (tronditje)
104
- Beni po i dukej m i zakonshm se kurr ndonjher, tani q i kishte

mbyllur syt e tij t ftoht si prej alieni. (dramaticitet dhe frik)
- Ishte akull i ftoht. Ai u lshua plotsisht dhe ajo pr her t par e
kuptoi se do t thoshte pesh e vdekur. (dhimbje)
Gjeni imtsi t tjera nga fragmenti q shprehin situatat dramatike, t
frikshme, t dhimbshme dhe misterioze.
I shkruani kto fjali n tabeln e mposhtme dhe shpjegoni si sht
krijuar efekti stilistikor n to.
b2 Pjesa e dyt e msimit ose pjesa dyt e secils prej orve t msimit i lihet hapsirs
s diskutimit prmes tekniks Rrjeti i diskutimit. N t punohen ushtrimet:
1. Q kur ka lindur Beni, Harieta sht trajtuar si shkaktarja e
vrtet e tragjedis s familjes. Dshira e saj pr t pasur sa
m shum fmij dhe sjellja n jet e nj fmije problematik
dhe t dhunshm duket se ka shkatrruar ndrrn e saj pr nj
jet t lumtur.
Mua thjesht m ra nj fat i keq, mendoi, por nuk kam br ndonj krim.
- Ju, si mendoni, a sht fajtore Harieta pr gjithka q ndodh n
familjen e saj?
- Pse t gjith e shohin si t till?
- Si duhet t vepronte ajo?
2. N fragment shohim prballjen e dy prindrve me Benin,
fmijn e uditshm dhe t dhunshm, i cili ka prishur ndrrn
e lumtur t ksaj familjeje. Babai, n emr t lumturis
familjare, t qetsis shpirtrore t katr fmijve t tjer,
vendos ta largoj Benin nga shtpia, kurse nna, n emr t
dashuris pr jetn, pr krijesn e saj, l mnjan do gj dhe
e rikthen prsri Benin n shtpi.
-Vlersoni veprimet e secilit prej prindrve dhe mbani nj qndrim t
argumentuar pr to.
- A duhej larguar Beni nga familja?
- Nse po, pse e sjell prsri nna?
- far zgjidhjesh t tjera do t propozonit ju?
N secilin prej ushtrimeve nxnsit lihen t marrin nj pozicion t caktuar duke gjykuar
situatat dhe duke shprehur mendimet e tyre t argumentuara. E rndsishme gjat
diskutimit sht krijimi i atmosfers nxitse dhe motivuese pr t trhequr vmendjen e t
gjith nxnsve t klass dhe edukimi me kulturn e debatit. Pr kt sht mir q nga
msuesi t vendosen mir rregullat e debatit dhe diskutimit n mnyr q jo vetm t
dgjohet mendimi edhe kur ai sht kundr, por mbi t gjitha t argumentohet ai prmes
nj logjike dhe gjuhe argumentuese me fakte.
Gjat debateve msuesit mund t krijojn edhe grupe pune apo grupe ekspertsh q
vlersojn dhe gjykojn mendimet e shokve duke e br edhe m motivuese dhe nxitse
orn e msimit.
105
c) Informacioni i ri:
Informacioni i ri ka t bj me Feminizmin si dukuri letrare dhe shoqrore. Gjat ksaj
etape theksi vihet tek fakti se si arriti ndrgjegjsimi pr domosdoshmrin e pjesmarrjes
me t drejta t plota t femrs n jetn politike, kulturore dhe letrare dhe njohja me disa
prej prfaqsueseve m t rndsishme t ksaj lvizjeje. Ky informacion mund t bhet
pjes edhe e miniprojektit t parashikuar.
d) Veprimtari e pavarur:
Veprimtaria e pavarur sht pjes e diskutimeve t zhvilluara n dy ort e mparshme.
Kjo veprimtari sht menduar t ndrtohet prmes tekniks s Shkrimit t lir i cili
konsiston n krijimin e situatave t prfytyruara lidhur me prfundimet q mund t kishte
romani sipas nxnsve. Nse ka nxns q e kaan lexuar veprn dhe pr ta nuk paraqet
inteeres punimi i ushtrimit 1 (linja T shkruarit), ather mund t jepet si detyr t
shkruajn nj variant t vetin duke argumentuar zgjidhjen e dhn.
1. Nisur nga diskutimi i msiprm, jepni me shkrim mendimin
tuaj se si do t vazhdoj jeta n familjen Lovat pas kthimit t
Benit.
- A do t prshtatet ai me jetn normale t familjes?
- Do ta duan vllezrit dhe motrat?
- Po babai, si do t veproj?
Pasi ta keni shkruar mendimin tuaj, krahasojeni me zgjidhjen q ka
dhn autorja n roman.
2. Analizoni fjalit e paragrafit t mposhtm, duke prcaktuar
llojin e tyre: t thjeshta dhe t prbra; bashkrenditse apo
nnrenditse.
Ndrtoni skemn e fjalis s fundit, duke emrtuar llojin e
lidhjes dhe marrdhnien mes gjymtyrve t fjalis.
Nga mnyra se si e kapn, Hariets nuk iu dukn t vrazhd, por kjo
nuk kishte rndsi. E ngritn t kapur ashtu - se vetm ashtu mund ta
preknin sa m pak - dhe e nxorn nga dhoma. Ajo i ndoqi, duke mos ua
hequr syt pr asnj ast. E uan n nj dhom, njra faqe muri e s
cils ishte e mbushur plot me lavaman. N mes ishte nj vask e
madhe, kurse n nj faqe tjetr muri, ishte nj mas imentoje e
pjerrt dhe nj rresht i gjat prizash. E vun Benin aty. I hoqn
kmishn dhe pasi rregulluan temperaturn e ujit, filluan ta lanin me
nj zorr, t lidhur me njrn nga ezmat.Harieta u zgjat pr t par
m mir. Ishte tronditur deri n at pik, sa nuk ndiente m asgj.
Beni nuk lvizte. Shtrihej si nj peshk i mbytur mbi pllakn e imentos.
Vajza e rrotulloi disa her, ndrkoh q djali ndrpriste
prdorimin e zorrs dhe, n fund, e uan n nj pllak tjetr,
ku e than dhe i veshn nj kmish force t pastr q e
morn nga nj pirg i madh me t tilla.
106
Skema:
Vajza e rrotulloi disa her, / ndrkoh q (1)djali ndrpriste prdorimin e zorrs dhe, /
n fund, e uan n nj pllak tjetr, /(2) ku e than dhe i veshn nj kmish force t
pastr/ q(3) e morn nga nj pirg i madh me t tilla.
Ky ushtrim shrben si nj kontroll dhe rimarrje e njohurive rreth sintakss q do t

trajtohen m gjersisht n kapitullin e tekstit eseistik.
dhe vlersimi.
Detyr shtpie:
3. Benin e larguan, sepse ai nuk sht si ne.
Ky konstatim i sinqert i dal nga goja e nj fmije, Luks, duket se
shpreh qndrimin e nj shoqrie t tr kundrejt individve q pr t
jan t ndryshm nga e zakonshmja. Nisur nga ky pohim dhe
diskutimet e zhvilluara, shkruani nj ese me tem:
T ndryshm jemi t gjith prball t tjerve, por sa jemi t
aft t pranojm t ndryshmit pa i diskriminuar?
TEKSTI ARGUMENTUES
(10 OR MSIMI MODEL)
MODEL MSIMOR 1
TEMA: Stefan Cvajg Duke peshkuar brigjeve t Sens Studim teksti
T lexuarit: - t identifikoj karakteristika t kompozicionit (t jashtm dhe t
brendshm) t tekstit eseistik argumentues;
T shkruarit: - t analizoj karakteristikat, strukturn dhe veorit e gjuhs s tekstit
eseistik pr ti zbatuar ato n shkrimet e veta;
T folurit: - t bj pyetjet e duhura kur diskutohen tema t ndryshme;
T dgjuarit: - t vlersoj besueshmrin e folsit n diskutimet e temave t ndryshme;
107
T vshtruarit: - t vlersoj besueshmrin e prmbajtjes s mesazheve t ndryshme

mediatike.
ZHVILLIMI I MSIMIT:
Nr.
Veprimtarit
Metodat
Koha
1.
Hyrje
5 min
2.
Pun e drejtuar
Parashikimi
10 min
Leximi me ndalesa
10 min
3.
Pun e pavarur
RAFT Roli Audienca Formati 10 min
Tema
Diskutim
10 min
5.
Vlersimi
b1- Ora e msimit fillon me teknikn e Parashikimit n t ciln zhvillohen vepprimtari
(pyetje, prgjigje, bashkbisedim) rreth njohurive q nxnsit kan marr rreth tekstit
argumentues. Njkohsisht gjat ksaj faze vendosen edhe qllimet q do t arrihen gjat
ors s msimit dhe gjat gjith temave t tekstit argumentues.
Prmendni disa lloje tekstesh argumentuese q njihni.
Ku prdoren ato?
Cilat jan elementet kryesore t nj teksti argumentues?
Cila sht struktura e nj teksti argumentues?
Sillni shembuj t llojeve t ndryshme t teksteve argumentuese.
Hapat q duhen ndjekur pr t shkruar nj tekst argumentues:
1- Shqyrtohet problematika qe duhet t trajtohet
2- Zgjedhja e tezs q do t trajtohet
3- Parashtrimi i argumenteve t favorshme dhe fakteve mbshtetse pr to
4- Parashikimi i kundrshtive t mundshme (kundrteza)
5- Prgatitja e skems s tesktit
6- Hartimi i tekstit
b2 N pjesn e dyt t msimit, punohet fragmenti i dhn nga Cvajg prmes tekniks s
Leximit me ndalesa ku nxnsit do t lexojn dhe do t punojn ushtrimet 1 2 faqe 199.
1. Cila sht ngjarja q tregon autori n paragrafin e par?
2. far duket absurde pr autorin?
a) interesimi i madh i njerzve pr ekzekutimin e Luigjit XVI;
b) ekzekutimi i Luigjit XVI n gijotin;
c) indiferentizmi i peshkatarve buz Sens;
d) shprfillja e ekzekutimit nga njerzit;
Kto dhe pyetje t tjera q do t dalin nga leximi do t prbjn pjesn e dyt t ors s
msimit.
108
Veprimtaria e pavarur do t zhvillohet prmes tekniks RAFT. Kjo teknik synon q

prmes analizs dhe shkrimit t kalohet n fazn e prforcimit t njohurive n t ciln
nxnsit do t shqyrtojn katr elementet: Roli (Kush po shkruan?); Audienca (kush e
merr mesazhin?); Formati (far forme?) dhe Tema (pr far flitet).
Kjo teknik zhvillohet nprmjet ushtrimit 1 faqe 203.
1. Analizoni shkrimin e msiprm t Stefan Cvajgut duke u
mbshtetur n organizimin e tij trsor sipas skems s dhn
m posht.
Pjest prbrse t eses Paragraft prkats
- HYRJA - TRUNGU I ESES - MBYLLJA Kjo analiz mund t shoqrohet me argumentimin e mendimit dhe prmbledhjen me goj
t informacionit t do paragrafi.
Gjat ksaj etape punohet edhe ushtrimi 4 faqe 199.
4. Autori konstaton se shumica e miliona e miliona
bashkkohsve nuk e prjetojn kurr historin, ata prjetojn
vetm jetn e tyre.
- Cilat jan argumentet q sjell autori pr t mbshtetur kt
prfundim?
Po ti hedhim nj sy vetes son, ather duhet t pranojm se tani, n
vitin 1940, kur do or sjell tmerre t paprfytyrueshme, kur fundosen
anije, kur bombat bjn cop e thrrime fmij t pambrojtur, kur
mijra njerz prndiqen, kur prmbysen perandori dhe shkelet do e
drejt e do norm e moralit njerzor, tani, pra, teatrot, vendet e
dfrimit, plazhet e rrugt jan t mbushura plot e prplot me njerz t
punsuar e t papun, njsoj si n nj koh johistorike dhe kjo jo
vetm n vendet neutrale, por madje edhe n vendet q zhvillojn
luft. Mu n mes ngjarjesh t jashtzakonshme, jeta e prditshme
vazhdon pa u merakosur fare dhe asgj tjetr nuk ma bn m t qart
kt njkohshmri, n fillim t pakuptueshme, se sa nj fotografi e
marr nga aeroplani dhe e botuar n nj gazet, ku, fal eprsis
optike, tregohet se si, krahas nj sulmi vrastar mbi ca llogore, nj
fshatar n arn aty afr nget i qet kalin e vet t mbrehur n plug dhe
ia hedh syt lufts po aq pak sa edhe dikur peshkatart n brigjet e
Sens ekzekutimit t nj mbreti. Pra, prderisa jemi t vendosur t
heqim dor nga t gjitha prfytyrimet
romantike t epokave historike n t mir t s vrtets, ather
duhet t pranojm se bash n nj periudh t mbushur plot e prplot
me ngjarje, ne bashkkohsit prpiqemi m fort ta harrojm kohn
sesa ta prjetojm.
- Nga se shkaktohet nj indiferentizm i till?
109
Shumica drrmuese e njerzve ka synimin m t ndershm pr t

marr pjes me gjith shpirt n do ngjarje t jashtzakonshme, ajo
frymzohet prej vullnetit, madje edhe prej dshirs, q t shkundet
nga plogshtia. Por t gjith ne i nnshtrohemi njherazi nj ligji m t
lart t natyrs, i cili, me nj ndjesi t urt kursimi, e kufizon aftsin e
pjesmarrjes son. Emocione t forta e t vazhdueshme sjellin n
mnyr t pashmangshme lodhje gjithnj e m t madhe, kurse nj
tendosje e fort dhe q vazhdon tepr gjat shndrrohet n nj lloj
paralize. Kt dukuri e kan njohur qysh para dy mij vjetsh
dramaturgt grek si ligj t tragjedis, ndrsa Sofokliu dhe Eskili e
dinin pse e kufizonin kohzgjatjen e dramave t tyre n dy ose, m s
shumti, n tri or. Dhe kjo ndodh ngaq forcimi tej mase i tragjikes m
tepr e mpak sesa e shton aftsin ton pr tu tronditur. Sot t gjith
ne e ndiejm kt prpjestim fatal: sa m shum q zgjat drama
botrore para syve tan, sa m t llahtarshme bhen skenat e saj, sa
m emocionuese jan episodet e saj, aq m tepr mpaket aftsia jon
pr ti ndier thell n shpirt. T menduarit e pandrprer pr luftn e
rrnon aftsin ton pr t menduar dhe sa m shum krkon koha
jon solidaritet prej nesh, aq m pak sht n gjendje ta ofroj nj gj
t till shpirti yn i sfilitur.
- A jan njerzit indiferent apo jan ngjarjet tepr dramatike
q i kan lodhur ata?
Pr pyetjet e msiprme jan dhn fragmentet ku duhet t mbshteten nxnsit pr t
nxjerr argumentet. Pr kt pyetje sht e natyrshme q prgjigja i prfshin t dy
variantet: edhe indiferenca e njerzve po ashtu edhe ngjarjet dramatike.
Kjo prgjigje i nnshtrohet diskutimit dhe mbojtjes s mendimit prmes arsyetimit t
logjikshm dhe t mbshtetur n fakte.
d) Minitesti:
Cili prej elementeve t mposhtme t tekstit argumentues sht i gabuar?
a) argumentet e tezs
b) kundrshtimi i tezs
c) kundrshtimi i antitezs
d) argumentet e antitezs
dhe vlersimi.
MODEL MSIMOR 2
TEMA: Stefan Cvajg Duke peshkuar brigjeve t Sens Njohuri gjuhsore
110
T lexuarit: - t prdor parafrazimin dhe aftsit organizuese pr t prmbledhur

informacionin e marr duke mbajtur nj linj logjike dhe duke ruajtur qllimin e autorit;
T shkruarit: - t shkruaj fjali t thjeshta ose t prbra pr t konkretizuar njohurit
gjuhsore;
mediatike.
ZHVILLIMI I MSIMIT:
Nr.
Veprimtarit
Metodat
Koha
1.
Hyrje
5 min
2.
Pun e drejtuar
Lexim dhe pyetje
10 min
Informacioni i ri
15 min
3.
Pun e pavarur
Puno Kupto Jep mendime
5 min
Diskutim
10 min
5.
Vlersimi
b1- Orn e dyt t tems zhvillohet leximi i thelluar q nnkupton sqarimin e koncepteve
dhe problematiks s tekstit pr ta kuptuar at. Gjithashtu gjat ksaj etape punohen
ushtrimet dhe detyrat e lna nga ora e kaluara.
5. far i mungon njeriut: forca apo dshira pr t qen aktiv
n ngjarjet historike?
- Cilat jan shkaqet e nj indiferentizmi t till?
- A jeni n nj mendje me prfundimin e autorit?
Rikthehet diskutimi i ors s kaluar dhe tashm fokusohet tek mendimi
vetjak i nxnsve.
b2 Informacioni i ri duke filluar ngaa kjo tem dhe n vazhdimsi do t trajtoj
problemet e mirfillta gjuhsore. Ato jan menduar t jen nj trajtim m tepr praktik
sesa teorik, por sht e nevojshme t risillen dhe freskohen njohurit gjuhsore q
prfshijn sintaksn, kjo, pasi n kt nivel zhvillimi dhe n kt klas nxnsve u duhet
t pajisen me aftsit praktike t t shkruarit dhe prdorimit t drejt t sintakss s
gjuhs shqipe.
Njohurit gjuhsore fillojn me gjymtyrt kryesore t fjalis: Kryefjala dhe Kallzuesi.
Duke qen se njohurit nuk jan krejtsisht t reja, por nj prforcim i atyre q nxnsi ka
marr n shkolln 9 vjeare dhe m tej m gjimnaz, sht e kshillueshme q trajtimi
teorik t jet plots i informacionit q kan vet nxnsit. Pr kt mund t bhen pyetje
t tilla si:
jan gjymtyrt e fjalis?
Cilat jan disa nga gjymtyrt kryesore t fjalis?
Me se shprehen ato?
111
Sa lloje kallzuesish kemi?

Po kryefjala me se shprehet? Etj.
Veprimtaria mund t vr theksin tek ana teorike ose praktike n varsi t nivelit t dijeve
q kan nxnsit.
Pr t konkretizuar dhe trajtuar teorin punohen ushtrimet 1 faqe 201.
1. Gjeni gjymtyrt kryesore (kryefjalt dhe kallzuesit). Tregoni
llojin e tyre.
Thoni si jan ndrtuar (me se jan shprehur) gjymtyrt
emrore t kallzuesit emror. (Me nj vij jan shnuar Kallzuesit
dhe me dy vija Kryefjalt)
Por duket se historin mund ta lexoj dhe ta kuptoj ashtu si duhet
vetm ai q e prjeton historin edhe vet. Sot do t doja q at
episod t vogl t peshkatarve me grep n brigjet e Sens ta gjeja n
do libr historie. N baz t prvojs son t sotme, kt episod e
quaj jo vetm t sakt, por madje edhe t domosdoshm n kuptimin
e s vrtets historike, sepse tani marrim do dit msim shembullor
n histori. Ne jetojm n nj koh q sht, t paktn, po aq dramatike
sa edhe koha e revolucionit francez ose e reformizmit. Edhe pr ne,
do jav e do dit sht e mbushur me ngjarje historike: shemben
perandori qindravjeare dhe po zhvillohet lufta m e madhe q sht
br ndonjher n emr t liris njerzore. do dit e do or sjell
tensione t reja dhe rinia e brezave t mvonshm do t na ket zili tej
mase ngaq kemi qen dshmitar e pjesmarrs t tronditjes m t
madhe botrore.
Ky ushtrim sht mir t punohet n bashkpunim me msuesin.
c1- Veprimtaria e pavarur do t zhvillohet prmes tekniks Puno Kupto Jep mendime
dhe shkmbe. Kjo teknik prdoret nga dyshe nxnsish t vendosur sipas bangave ose t
grupuar n ifte.
Gjat ksaj veprimtarie do t punohet ushtrimi 2 faqe 201.
2. Ndrtoni:
a) tri fjali me kallzues t thjesht t shprehur me folje n
koh t prbra;
b) tri fjali me kallzues t shprehur me njsi frazeologjike;
c) tri fjali me kallzues t prbr, ku foljet e para t jen n
koh t prbra.
Ndonse sht nj ushtrim i thjesht n dukje, rndsia e tij qndron n zbatimin praktik
t njohurive dhe n aftsimin e nxnsve q njohurit teorike ti shohin t zbatuara n
veprimtari praktike q do u shrbejn m von pr t shkruar tekste t plota.
112
sht mir q nga msuesi t nxiten nxnsit pr t formuar fjali t rregullta, t plota dhe
me struktur t sakt duke shmangur prdorimin e fjalive t shkurtra apo elementare t
tipit: Kryefjal + Kallzues.
c2- N pjesn e fundit t msimit kalohet n nj diskutim rreth tematiks s ushtrimit 2
ose 3 faqe 199.
2. Cilat prej ngjarjeve t shekullit t ri (shekullit XXI) q i keni
jetuar ju, kan ndikuar tek ju pr t ndryshuar mendimin apo
qndrimin ndaj jets dhe historis?
3. Shekulli XX me dshtimet katastrofike dhe tragjedit e
ndryshme ndikoi n qndrimin e njerzve dhe shoqrive ndaj
vet historis dhe besimeve tradicionale, duke br q njeriu
t ndihet i zhgnjyer dhe mosbesues, madje i braktisur n
kt bot, ashtu si do ta prcaktonin ekzistencialistt.
- Ku duhen mbshtetur shpresat e shekullit XXI pr ta br at
ndryshe nga shekujt e mparshm, nj periudh shprese?
Nisur nga niveli i klass, koha n dispozicion dhe problematika q mund t dal n orn e
msimit, msuesi zgjedh se cilin prej diskutimeve do t zhvilloj. Gjithsesi ai i
parashikon ato dhe mund ti realizoj edhe n orn e ardhshme.
d) Minitesti:
Kryefjala sht gjymtyra kryesore e fjalis dykryegjymtyrshe e cila shprehet me:
a) emr n rasn kallzore
b) emr n trajtn e pashquar
c) emr me parafjal
d) emr n rasn dhanore
dhe vlersimi.
Detyr shtpie:
2. Paragrafi q vijon sht shkputur nga eseja e msiprme.
Lexojeni me kujdes, me qllim q ta prmblidhni mendimin e
autorit.
MODEL MSIMOR 3
TEMA: Stefan Cvajg Duke peshkuar brigjeve t Sens Procesi i t shkruarit
T lexuarit: - t analizoj tekstin si form e ligjrimit eseistik argumentues;
T shkruarit: - t vlersoj tekstin e publikuar pr origjinalitetin dhe besueshmrin e tij;
T folurit: - t zgjedh fjalt e duhura pr t shprehur idet n ddiskutimet e tij;
113

mediatike.
ZHVILLIMI I MSIMIT:
Nr.
Veprimtarit
Metodat
Koha
1.
Hyrje
5 min
2.
Pun e drejtuar
Lexim dhe pyetje
10 min
Informacioni i ri
10 min
3.
Pun e pavarur
10 min
Prforcimi
10 min
5.
Vlersimi
b1- N orn e tret t ksaj njsie msimore sht e rndsishme t prforcohen njohurit
e marra dhe t prmblidhen t gjitha informacionet e marra. Msuesi duke pasur parasysh
nivelin e nxnsve dhe arritjen e objektivave n ort e kaluara n pjesn e par mund t
punoj me pyetje t linjs T lexuarit ose ushtrime dhe detyra t orve t kaluara q nuk
jan vlersuar apo kontrolluar.
shtja m e rndsishme e ksaj ore ka t bj me informacionin e ri Procesi i t
shkruarit.
Pavarsisht se informacioni i ri sht teeorik, msuesi mund t zhvilloj orn e msimit
nisur nga niveli i njohurive t nxnsve ose duhet t nxit at t sjellin prvojat e tyre
rreth mnyrs se si ata shkruajn kur u jepet nj detyr me shkrim.
Pyetje t tilla si: - do t thot pr ju t shkruani dika?
Si e filloni nj detyr me shkrim?
far rregullash duhen zbatuar?
A ka rregulla pr t shkruarin?
Cila jan disa prej tyre?
Pas ktij bashkbisedimi paraqitet materiali n form t prmbledhur nga msuesi (ktu
mund t prdoren edhe format elektronike t prezantimit si p.sh.: Powerpoint.
Theksi i msuesit mund t prqendrohet tek dy momente:
a) Rndsia e t shkruarit:
Tek t shkruarit gjeni veten kur shkruani pr prvojat tuaja.
T shkruarit ju nxit n mendime m t thella.
T shkruarit ju rrit kuriozitetin, ju bn m t gjall, m vzhgues.
T shkruarit zgjeron ndrgjegjsimin tuaj pr prvojn dhe sfidat e shokve.
T shkruarit sjell frym bashkpunimi.
T shkruarit prmirson aftsit lexuese dhe shkruese.
Ju msoni t lexoni si shkrues dhe t shkruani si lexues.
T shkruarit ju prmirson t msuarit e thelluar.
b) Pjest prbrse t t shkruarit:
Idet
Prqendrimin
Mbshtetjen
114
Ideimin
Rishikimin
Variantin prfundimitar
Pjesa e dyt e ors s msimit dhe puna e pavarur zhvillohet me t njjtat teknika si orn
e kaluar por prqendrohet tek ushtrimet 1, 2, 3 faqe 203.
1. Shkruaj 5 arsye prse shrben t shkruarit.
2. Listo disa nga format e prdorimit t shkrimit n koh t
ndryshme. Bj nj list me prparsit q ka pasur secila
form e shkrimit.
3. Bj nj shkrim t lir me tem: Pse m plqen (nuk m
plqen) t shkruaj.
far vlersoj n shkrimin tim?
Veprimtaria mund t zhvillohet edhe n formn e nj pune me grupe prej tre nxnsish
ose n dyshe kur njri prej tyre punon nj ushtrim pr 10 minuta dhe pastaj nxnsit
grupohen sipas tematiks s zgjedhur dhe zhvillojn diskutimin rreth ideve t dhna.
Kjo teknik krkon koh t plot 20 minuta dhe mund t zhvillohet kur nga ort e kaluara
nuk ka pasur boshllqe apo mangsi q duhen trajtuar.
N kt rast t fundit msuesi prdor edhe teknikn e Prfocimit pr t prfshir n orn
e msimit edhe nxnsit q kan pasur vshtirsi n t nxn gjat orve t trajtuara n
kt njsi msimore.
d) Minitesti:
Cila prej krkesave t t shkruarit sht e gabuar?
a) gjat procesit t t shkruarit duhet t respektohet ndarja n paragraf
b) gjat procesit t t shkruarit nuk ka shum rndsi pjesa formale
c) gjat procesit t t shkruarit ka rndsi renditja logjike
d) gjat procesit t t shkruarit fjalit nuk duhet t jen shum t gjata
dhe vlersimi.
Detyr shtpie:
2.
Bj nj shkrim t lir me tem: Pse m plqen (nuk m
plqen) t shkruaj. far vlersoj n shkrimin tim?
MODEL MSIMOR 4
TEMA: Tajar Zavalani Kultura Studim teksti
115
T lexuarit: - t identifikoj karakteristika t kompozicionit (t jashtm dhe t

brendshm) t tekstit eseistik argumentues;
mediatike.
ZHVILLIMI I MSIMIT:
Nr.
Veprimtarit
Metodat
Koha
1.
Hyrje
5 min
2.
Pun e drejtuar
Leximi me ndalesa
10 min
Diskutim
10 min
3.
Informacioni i ri
Eseja argumentuese
5 min
4.
Pun e pavarur
RAFT Roli Audienca Formati 5 min
Tema
Shkrimi i lir
10 min
5.
Vlersimi
b1- Kjo njsi msimore sht shum e ngjashme n mnyrn e ndrtimit me njsin e
mparshme. Procedura e msimit mund t jet e njjt, por duhet mbajtur parasysh e
veanta e njsis q ka t bj me veprimtarin praktike n rubrikn T vshtruarit.
Veprimtaria ka t bj me prgatitjen e nj prezantimi n grup n nj form t
prshtatshme q t shpreh iden e nxnsit pr t prgatitur prezantim.
Kjo u bhet e qart nxnsve q n orn e par pr tu dhn mundsin t prgatiten.
Prgatitni nj prezantim n grup me tem:
Vlerat e trashgimis kulturore t qyteteve-muze t
Shqipris.
Kjo tem mund t prshtatet pr qytetin, krahinn ose vende t tjera
t trashgimis kulturore. Nxnsit e klasave q kan zgjedhur lndn
e Trashgimis Kulturore mund t shfrytzojn njohurit e fituara pr
t prgatitur nj material dhe pr ta prezantuar para klass. Prezantimi
n grup mund t jet i forms s nj fletpalosjeje, prezantim
PowerPoint, dokumentar, ekspozit me fotografi, album apo guid
turistike.
N orn e par, pasi jan dhn kto shpjegime dhe jan ndar detyrat punohet teksti i T.
Zavalanit.
Msuesi i kushton vmendje leximit dhe trajtimit t tij duke punuar ushtrimet: 1, 2, 3 faqe
208.
116
1. Cili sht problemi q trajton autori n kt ese?

2. kupton autori me burokratizm?
3. Cila sht zgjidhja q propozon ai pr t shptuar nga
burokratizmi?
b2 N pjesn e dyt nxnsit nxiten t diskutojn rreth tematiks s ushtrimit 1 faqe 209.
1. Ideali i njeriut t msuar sht specializimi n nj deg.
Kshtu e nis esen e tij autori.
- Po ideali juaj n jet cili sht?
- Cili sht, sipas mendimit tuaj, qllimi i shkollimit: tju ofroj
kultur, edukim apo tju jap nj profesion?
Veprimtaria e pavarur do t zhvillohet prmes tekniks RAFT. Kjo teknik synon q
prmes analizs dhe shkrimit t kalohet n fazn e prforcimit t njohurive n t ciln
nxnsit do t shqyrtojn katr elementet: Roli (Kush po shkruan?); Audienca (kush e
merr mesazhin?); Formati (far forme?) dhe Tema (pr far flitet).
Kjo teknik zhvillohet nprmjet ushtrimit 5 faqe 208
5. Analizoni strukturn e ksaj eseje argumentuese sipas
skems s mposhtme:
Problemi q shtron: sht kultura? A mbaron kulturimi yn me
prfundimin e arsimimit?
Propozimi: Kultura sht ai grumbull njohurish q njeriu mson pr
knaqsin e vet, pa ndonj qllim pr prfitim material. (paragrafi 4)
Argumentet: Paragrafi 6
Themelet e kulturs hidhen qysh n bankat e shkolls. Nxnsi
pesmbdhjet vjear q shkon t vizitoj nj muze ose shkon n
bibliotek t lexoj nj libr jasht programit, hedh hapin e par n
botn e kulturs. Ky pasurim i shpirtit q do t jet burim begatije t
panjohur n t ardhmen, skushton vese pak mundim edhe koh.
Paragrafi 7
Por kultivimi i vetvetes nuk sht nj send q msohet n shkoll.
Secili duhet ta gjej vet mnyrn m t mir pr t mos e humbur
interesimin pr shtjet e mdha q kan lidhje me fatin e njeriut dhe
zhvillimin e shoqris, pr t mos vdekur pr s gjalli n rutinn e nj
pune mekanike.
Paragrafi 8
Rruga m e provuar q kan ndjekur titant e mendimit sht
kureshtja e gjall q nuk na l t knaqemi me at q dim. Asgj nuk
duhet t na lr indiferent. T kemi syrin e elur dhe nj etje t
117
pashuar pr dituri. T mos krkojm zhurmn e poteren pr t hutuar

veten dhe pr t harruar andrallat
2. T mos kemi frik t ngelim vetm me veten ton, t shqyrtojm
vetveten deri n thellsin e instinkteve q buasin atje brenda, t
analizojm ndjenjat tona, t ndjekim nj mendim, t radhitim n nj ip
t mendjes ose mbi nj cop letr prshtypjet q na kan ln leximet,
udhtimet, kontakti me njerzit. T kontrollojm veten duke par se si
kan menduar, kan ndier, kan jetuar njerzit e shquar t do kohe,
t dim t shijojm andjen q ndien njeriu me kultur kur ndjek rrymn
e mendimeve q i kalojn npr mendje jasht vullnetit t tij, si nj
film kinematografik.
Kundrargumentet: Paragrafi 2
Me fjaln burokratizm, theksohet mendsia e atij q i jan mykur
trut s bri gjithmon po at pun. Aty prmblidhet gjykimi i cekt
dhe mendja, me qoshe e atij q nuk sheh m tutje nga nenet e ligjs
dhe paragrafet e rregullores.
Paragrafi 3
Por at tharje t shpirtit dhe ngjyrosje t mendjes q pson npunsi
duke u kthyer n burokrat, mund ta psoj specialisti i do dege tjetr.
Edhe profesori i shkolls s mesme q prsrit n klas gjithmon po
at msim, mund t bhet nj far burokrati n degn e tij. Kjo mund
ti ndodh gjithashtu edhe kimistit q nuk ngre kryet nga mikroskopi,
ose avokatit q nuk el libr tjetr prve kodit.
Paragrafi 4
Kushdo q bn nj pun t prditshme pr t fituar krodhn e buks
sht n rrezik t bhet skllav i puns s tij, t katandiset n nj far
makine q punon pa u menduar, po t jet se nuk e shtrin interesimin
e tij intelektual jasht degs ku sht specializuar. Her-her kur
ndodhet n nj bisedim ku preket nj shtje diturie t prgjithshme, ai
e ndien se ka ngelur prapa, vuan n sedrn e tij pse nuk mund t
shfaq nj mendim t vlefshm q ti shrbej sqarimit t shtjes. Pr
nj koh ai e humbet qetsin e shpirtit, sukseset e vogla n punn e
tij nuk e knaqin m, shikon mjetin pr t dal nga pellgu i monotonis
dhe automatizms profesionale ku sht zhytur.
Prfundimi: Paragrafi 11
Kultura ndofta nuk t bn t lumtur, por t jep ndrgjegjen e cilsis
sate si njeri, t largon nga shqetsime e vuajtje t kota, t jep fuqi t
luftosh kundr lakmive q vn nderin dhe dinjitetin n rrezik. Nuk
duhen shum t ardhura pr tu br njeri me kultur. Kt luks mund
tia lejoj vetes edhe m i varfri njeri, mjafton t ket pak zgjim edhe
vullnet. Sepse nuk sht nevoja t plakesh npr bibliotekat e muzet.
Mjafton t kqyrsh rreth e rrotull, t vzhgosh, t krahasosh, t
118
vrassh mendjen pr t kuptuar si sht ndrtuar kjo gj, pse punon

kjo makin etj. Vetm se interesimi pr t tilla shtje krkon nj far
modestie. Prandaj kultura e vrtet duhet t jet modeste, pasi ajo
nnkupton q do njeri pr veten e tij t ndiej nevojn pr t ditur
gjithka kan vepruar dhe kan menduar t gjith njerzit e tjer.
Punimi i ushtrimit 6 faqe 209, mund t shoqrohet me zhvillimin me shkrim t ides q
prcjellin secilat prej alternativave. Nxnsi zgjedh njrn prej tyre dhe jep arsyet se pse
kjo zgjedhje e tij sht m e drejt. far argumentesh jep ai n favor t saj dhe ku e
mbshtet kt mendim. Pastaj shikon sesi autori i ka dhn prgjigje njrs prej
alternativave, q sht pika b), n paragrafin (9).
Paragraft e shkruar nga nxnsit lexohen para klass dhe vlersohen pr strukturn e
qart dhe argumentin e dhn.
6. Cili sht prfundimi q del n paragrafin (9)?
a) Mnyra m e mir pr t fituar kultur jan udhtimet.
b) Mnyra m e mir pr t fituar kultur sht leximi.
c) Mnyra m e mir pr t fitur kultur jan bisedat me njerzit e
kulturuar.
d) Mnyra m e mir pr t fituar kultur sht specializimi n nj
deg t caktuar.
d) Minitesti:
Eseja argumentuese bindse sht nj nga katr llojet e t shkruarit t eseve q ka pr
qllim:
a) t prshkruaj ndjesit e autorit
b) t bind lexuesit pr idet e autorit
c) t rrfej ngjarje t jets s autorit
d) t shpjegoj idet e autorit
dhe vlersimi.
MODEL MSIMOR 5 6
TEMA: Tajar Zavalani Kultura Njohuri gjuhsore
T shkruarit: - t shkruaj fjali t thjeshta ose t prbra pr t konkretizuar njohurit
gjuhsore;
119

mediatike.
ZHVILLIMI I MSIMIT:
Nr.
Veprimtarit
Metodat
Koha
1.
Hyrje
5 min
2.
Pun e drejtuar
Lexim dhe pyetje
5 min
Informacioni i ri Leskion i 15 min
shpejt
3.
Pun e pavarur
5 min
Diskutim
10 min
4.
Vlersimi
b1- Dy ort n vazhdim prqendrohen tek njohurit gjuhsore dhe kan t bjn me
Informacioni i ri pr Gjymtyrt e dyta t fjalis.
Pjesa e par e msimit i kushtohet fragmentit t dhn dhe problemeve t ors s par.
Pas ksaj veprimtarie kalohet tek informacioni i ri duke prdorur teknikn Leksion i
shpejt.
Kjo etap e ors s msimit mund t ndahet n t dy ort, ku orn e par t jepet
informacioni i ri dhe orn e dyt t punohen ushtrimet, duke u alternuar me diskutimin
dhe punn e pavarur t nxnsve e cila n orn e tret prfshin prezantimin n grup t
nxnsve.
b2 Informacioni i ri, ashtu si edhe n ort e mparshme ka n qendr njohurit
gjuhsore. Msuesi zgjedh vet teknikn e transmetimit t ktyre njohurive. Meqnse
kto nuk jan njohuri fare t panjohura, por nj prsritje dhe thellim i aatyre njohurive
q kan marr n shkolln 9 vjeare dhe n dy vitet e para t gjimnazit, nj teknik e mir
mund t jet Bashkbisedimi ose DDM (Di Dua t di Msoj).
grupuar n ifte.
Gjat ksaj veprimtarie do t punohen ushtrimet 1, 3 faqe 211.
1. Gjeni kundrinort. Thoni cilave pyetjeve u prgjigjen dhe
pjes ligjrate sht gjymtyra nga varen.
Kushdo q bn nj pun(far bn?) t prditshme pr t fituar
krodhn e buks( k?) sht n rrezik t bhet skllav i puns s tij, t
katandiset n nj far makine q punon pa u menduar, po t jet se
nuk e (k?) shtrin interesimin e tij(k?) intelektual jasht degs ku
sht specializuar. Her-her kur ndodhet n nj bisedim ku preket nj
shtje diturie t prgjithshme, ai e(k?) ndien se ka ngelur prapa,
120
vuan n sedrn e tij pse nuk mund t shfaq nj mendim t vlefshm

q ti(kujt?) shrbej sqarimit t shtjes(kujt?). Pr nj koh ai e
humbet qetsin e shpirtit(k?), sukseset e vogla n punn e tij nuk e
knaqin m, shikon mjetin(k?) pr t dal nga pellgu i monotonis
dhe automatizms profesionale ku sht zhytur. Ktu n Shqipri,
zakonisht, fajin(k?) ia(k?+kujt?) hedhin mjedisit(kujt?) q t ththin
si balta e moales dhe t shuan do energji(far?).
3. Foljet e fjalive t mposhtme kthejini nga forma veprore n
formn joveprore.
Nnvizoni kryefjaln me nj vij dhe kundrinorin me dy vija.
Shkruani fjalit prsri dhe vini re se si do t ndryshoj
kryefjala dhe kundrinori i drejt.
Sqarim!
Ushtrimi i msiprm sht nj ushtrim kompleks i sintakss i cili
krkon njohjen e mir t informacionit pr gjymtyrt e fjalis dhe
kategorive gramatikore t foljes (formn veprore dhe joveprore). N
kto ndrtime t kalimit t forms s foljes nga veprorja n psore
duhet mbajtur parasysh rregulli q kryefjala e fjalis veprore kthehet
n kundrinor t zhdrejt me parafjal dhe kundrinori i drejt i saj n
kryefjal. Pr kt arsye, nnvizimi i ktyre dy gjymtyrve ndihmon q
nxnsit t perceptojn kt rregull prmes praktiks dhe jo t
msuarit mekanik.
Kto njohuri u shrbejn nxnsve pr t msuar modele shkrimi pr
punt e veta.
a) ( Ne) Kulturn duhet ta kundrojm si nj mjet pr t lartsuar veten
nga pikpamja intelektuale e morale.
Kultura duhet kundruar si nj mjet pr t lartsuar veten nga

pikpamja intelektuale e morale nga ne.
b) Kultura e vrtet na el rrugn e s vrtets.
Rruga e s vrtets elet nga kultura e vrtet.

c) Prmes kulturs ne mojm vlern e mendjes q sht e para nga
vlerat shpirtrore.
Vlera e mendjes q sht e para nga vlerat shpirtrore, mohet

nga ne prmes kulturs.
) Asgj nuk duhet t na lr indiferent.
Ne nuk duhet t lihemi indiferent nga asgj.

d) Ata q vijn nga jasht me nj far entuziazmi humbasin
dalngadal do interes pr shtjet e prgjithshme.
do interes pr shtjet e prgjithshme humbet daalngadal nga ata q vijn

nga jasht me nj far entuziazmi.
121
c2- N kto dy or n pjesn e fundit t msimit ose n orn e fundit planifikohet nj

diskutimi rreth tematiks s krkesave t ushtrimeve 2, 3, 4. Duke qen se ushtrimet kan
nj natyr t prafrt mund t punohen me zgjedhje ato diskutime q mund t shfaqin jo
vetm interes, por edhe kan dshir t diskutohen nga nxnsit.
Kto ushtrime kombinohen me prezantimet e nxnsve orn e tret si edhe me
informacionin rreth muzeumeve. Duka par larmin e informacioneve si edhe prgatitjet
e nxnsve, pas ktyre orve mund t planifikohet nj or integrimi lndor ose prpunim
njohurish me qllim q tu jepet mundsi nxnsve t paraqitin punt e tyre dhe sigurisht
t vlersohen pr punt e bra.
d) Minitesti:
Cili prej pohimeve t mposhtme sht i gabuar?
a) kundrinori i drejt shnon objektin tek i cili kalon veprimi i shprehur nga folja
b) Karakteristik pr kundrinorin e zhdrejt sht kthimi i tij n kryefjal, kur folja
kthehet nga forma veprore n joveprore
c) kundrinori i zhdrejt n gjuhn shqipe klasifikohet n kundrinor t zhdrejt pa
parafjal dhe me parafjal
d) kundrinoro i drejt i shprehur me emr a premr mund t shoqrohet me trajta t
shkurtra t premrit vetor.
dhe vlersimi.
Detyr shtpie:
2. Formoni fjali me grupet e mposhtme t fjalve, ku fjala e par t
jet kundrinor i drejt, kurse e dyta, kundrinor i zhdrejt.
a) LETR, SHOK ____________________________________
b) EMISION, FMIJ _______________________________
c) JET, POPULL___________________________________________________
d) VJERSH, NN_________________________________________________
e) KNG, MIQSI_________________________________________________
f) KNG, MIQSI E SINQERT_____________________________________
g) KRKES, BIBLIOTEK KOMBTARE ____________________________
h) DHURAT, MUZEU I ARTIT MESJATAR___________________________
MODEL MSIMOR 7
TEMA: Umberto Eko Ashtu si dashuria, libri nuk vdes kurr Studim teksti
T lexuarit: - t dalloj informacionin thelbsor nga ai jothelbsor n esen e dhn;
122

T vshtruarit: - t identifikoj forma, teknika dhe teknologji t prdorura n mesazhe
dhe paraqitje t ndryshme mediatike.
ZHVILLIMI I MSIMIT:
Nr.
Veprimtarit
Metodat
1.
Hyrje
2.
Pun e drejtuar
Leximi dhe pyetje
Diskutim
3.
Informacioni i ri
Gjymtyrt e dyta t
fjalis
4.
Pun e pavarur
Prmbledhje e strukturuar
5.
Vlersimi
Koha
5 min
10 min
10 min
10 min
10 min
b1- N pjesn e par t ors s msimit, pasi bhet prezantimi i pjess dhe nj njohje e
autorit, kalohet n leximin n heshtje t fragmentit duke ju dhn detyr nxnsve q
gjat leximit t ken parasysh pyetjet e ushtrimeve t linjs T lexuarit.
Teknika lexim dhe pyetje punohet n dyshe dhe m pas me t gjith nxnsit n formn e
bashkbisedimit ose pyetje-prgjigjeve.
1. A mund t zvendsohen librat prej mjeteve t teknologjis
s informacionit, si jan CD-rom-et? Cili sht mendimi i
autorit?
2. Si i klasifikon librat autori? Cilt prej tyre mund t
zvendsohen? Pse?
3. far argumentesh sjell autori pr t treguar se libri sht i
pazvendsueshm n jetn e njerzve?
4. Pr far mund t na ndihmoj kompjuteri dhe mjetet e
teknologjis dixhitale?
b2 N pjesn e dyt nxnsit nxiten t diskutojn rreth tematiks s ushtrimit 1 faqe 217.
1. Zhvilloni n klas nj diskutim me tem: Libri dhe Interneti
- Cilin prej tyre shfrytzoni m shum pr t marr
informacion? Pse?
- far prparsish ka secili prej tyre?
- N cilat raste interneti dhe librat elektronik (e-book) mund
t zvendsojn librin tradicional?
123
Kjo veprimtari, nse ju duket interesante dhe trheqse, mund t

prdoret n fillim t ors s msimit dhe m pas t kalohet n
fragmentin e dhn.
Ashtu si edhe n ort e mparshme, informacioni i ri do t trajtohet jo teorikisht, por duke
u prezantuar para nxnsve dhe duke marr prej tyre njohurit q ata din. Teknika DDM
mund t jet shum e prshtatshme.
Ashtu si tham edhe n msimin e kaluar, trajtimi i informacionit t ri mund t bhet i
ndar n dy or msimi ose mund t jepet njohuria teorike dhe orn tjetr t punohen
ushtrimet.
N varsi t njohurive dhe vshtirsive q do t paraqesin nxnsit mund t punohen edhe
ushtrime t tjera gjuhsore. N nj pjes t veant t librit do t jepen modele testesh nga
gjuha shqipe t cilat mund t shfrytzohen nga msuesit qoft pr hartimin e testimeve,
qoft pr zhvillimin e ushtrimeve shtes.
Gjat ksaj etape t ors mund t punohet ushtrimi 1 faqe 219, ose ky
ushtrim mund t kalohet pr tu punuar orn tjetr.
1. Nnvizoni rrethanort. Thoni lloj jan dhe me mjete
shprehen.
Provoni t lexoni gjith Komedin hyjnore, edhe vetm me nga nj
or n dit n kompjuter dhe pastaj m bni me dije. Libri pr tu
lexuar u prket atyre mrekullive t teknologjis s prjetshme, ku
bjn pjes rrota, thika, luga, ekii, kutia, biikleta. Thika u shpik
shum shpejt, biikleta shum m von. Po le t mundohen sa t duan
disenjatort, duke modifikuar ndonj pjes, thelbi i thiks mbetet
gjithnj i njjt. Ka makina q e zvendsojn ekiin, por pr disa
gjra do t lypet ngaher nevoja e dikaje q ngjason me ekiin e
par, q ssht gjetur kurr n koren e Toks. Mund t shpikni nj
sistem kambioje shum t sofistikuar, por biikleta mbetet ajo q
sht, dy rrota, nj shal dhe pedalet. Prndryshe quhet motor dhe
sht tjetr gj. Njerzimi ka shkuar prpara npr shekuj duke lexuar
dhe duke shkruar fillimisht n gur, pastaj n rrasa, pastaj n rrotulla,
por ishte nj mund i madh. Kur zbuloi se flett mund t lidheshin mes
syresh, edhe pse ende dorshkrime, lshoi nj ofsham lehtsimi. Dhe
kurr nuk mund t heq m dor nga ky mjet i mrekullueshm.
e) Minitesti:
Cila prej alternativave plotson m sakt prkufizimin pr rrethanorin e lejimit?
a) tregon vendin ku kryhet veprimi ose shfaqet nj tipar
b) tregon nj fakt, n kundrshtim me t cilin kryhet veprimi
c) tregon shkakun ose motivimin e veprimit a t gjendjes
d) shpreh nj hipotez ose kusht, nga plotsimi i t cilit varet plotsimi i veprimit
f) Prfundime. Konkluzione.
124

dhe vlersimi.
Detyr shtpie:
Detyra e shtpis konsiston n paraprgatitjen q duhet t bjn nxnsit pr t plotsuar
pyetsorin.
Orn e tret t msimit, nxnsit t ndar n grupe rastsore dhe jo me dshir do t
punojn pr t realizuar miniprojektin pr anketimin dhe n nj or t veant edhe
projektin pr bibliotekn. Nj model i nj projekti msimor lndor do t jepet m posht.
Pr t realizuar punn n grupe nxnsit ndahen n grupe me nga 4 ose 5 nxns. Brenda
grupit specifikohet puna ee secilit nxns, si p.sh.:
Grupi A
2 nxns merren me plotsimin e pyetsorit n terren. (brenda shkolls)
2 nxns merren me prpunimin e ppyetsorit
1 oose 2 nxns me hartimin e relacionit.
Grupi B ka po kt ndarje, por plotsimi i tij n terren zhvillohet me persona jasht
shkolle;
Grupi C e plotson pyetsorin n nj shkoll tjetr e kshtu me rradh mund t caktohen
kampionime qoft brenda, qoft jasht shkolls.
Puna n terren mund t realizohet n nj or msimi t veant q mund t prcaktohet
nga msuesi n planin e tij ose t merret nga ort e prpunimit (prsritjes apo
prforcimit).
Mund t shfrytzohen pr miniprojektin edhe or t lndve t tjera q mund t ken nj
pun t till t ngjashme. E rndsishme sht t orientohen nxnsit dhe t krkohet prej
tyre puna konkrete q do t paraqitet n formn e nj relacioni me jo m shum se 500
800 fjal pr rezultatet e anketimit.
MODEL MSIMOR 8 9
TEMA: Umberto Eko Ashtu si dashuria edhe libri nuk vdes kurr Njohuri gjuhsore
T shkruarit: - t shkruaj nj studim krkimor q sintetizon dhe citon t dhna, duke
prdorur informacione t marra pr t mbshtetur shkrimin e tij;
T vshtruarit: - t krijoj rubrika vlersimi pr t gjykuar efektivitetin e mesazheve
gojore.
ZHVILLIMI I MSIMIT:
Nr.
Veprimtarit
Metodat
Koha
1.
Hyrje
5 min
2.
Pun e drejtuar
Informacioni i ri Leskion i shpejt 15 min
125
3.
Pun e pavarur

Diskutim
15 min
10 min
4.
Vlersimi
b1- Dy ort n vazhdim prqendrohen tek njohurit gjuhsore dhe kan t bjn me
Informacioni i ri pr Gjymtyrt e dyta t fjalis - Rrethanort.
Pjesa e par e msimit i kushtohet informacionit t ri duke prdorur teknikn Leksion i
shpejt.
Kjo etap e ors s msimit mund t ndahet n t dy ort, ku orn e par t jepet
informacioni i ri dhe orn e dyt t punohen ushtrimet, duke u alternuar me diskutimin
dhe punn e pavarur t nxnsve e cila n orn e tret prfshin prezantimin n grup t
nxnsve.
b2 Informacioni i ri, ashtu si edhe n ort e mparshme ka n qendr njohurit
gjuhsore. Msuesi zgjedh vet teknikn e transmetimit t ktyre njohurive. Meqnse
kto nuk jan njohuri fare t panjohura, por nj prsritje dhe thellim i aatyre njohurive
q kan marr n shkolln 9 vjeare dhe n dy vitet e para t gjimnazit, nj teknik e mir
mund t jet Bashkbisedimi ose DDM (Di Dua t di Msoj).
grupuar n ifte.
Gjat ksaj veprimtarie do t punohen ushtrimet 2 faqe 219.
2. Prcaktoni gjymtyrt kryesore dhe t dyta t ksaj fjalie. Me
se jan shprehur ato?
Bni analizn fjalformuese t fjals s nnvizuar.
Kto disqe do t zvendsojn prfundimisht librat.
Kryefjala: kto disqe ( shprehur me togfjalsh emr + premr
dftor)
Kallzuesi: do t zvendsonj (shprehur me folje t thjesht,
koha e ardhme)
Kundrinori i drejt: librat (shprehur me emr, rasa kallzore,
numri shums)
Rrethanor mnyr: prfundimisht (shprehur me ndajfolje
mnyre)
c2- N kto dy or, n pjesn e fundit t msimit, ashtu si edhe n msimin e njsis s
kaluar do t punohet diskutimi i linjs T folurit dhe t dgjuarit. Orn e fundit i lihet
hapsira zhvillimit t prezantimit t puns pr projektin e anketimit.
2. Pr shkak se kompjuteri tani konsiderohet si mjet i
domosdoshm bashkkohor, shum prindr mendojn se ai u
ndihmon shum fmijve t tyre pr t br detyrat e
shtpis.
126
- Cili sht mendimi juaj n lidhje me shfrytzimin e internetit

pr t realizuar detyrat e shtpis?
- Si duhet shfrytzuar ky burim informacioni q t jet sa m i
dobishm?
- far problemesh shkakton prdorimi i tepruar dhe pa kriter i
internetit?
Ky ushtrim mund t shrbej edhe si diksutim i fillimit t ors s
msimit n formn e nj motivimi.
N pamundsi pr tu zhvilluar anketimi mund t punohen ushtrimet e dhna n faqen
224, si dhe ushtrimet e rubriks T vshtruarit
1. Hartoni me shkrim skedn e 5 librave t ndryshm q keni
n shtpi ose q keni lexuar.
2. Katalogizoni librat e mposhtm sipas Sistemit Dhjetor t
Klasifikimit duke u nisur nga titulli i tyre.
dhe vlersimi.
MODEL MSIMOR 10 PROJEKT LNDOR
FUSHA: GJUH SHQIPE DHE LETRSI
LNDA: GJUH SHQIPE DHE LETRSI
KLASA: XII
TEMA: KRKIMI N BIBLIOTEK DHE PRPUNIMI I BIBLIOGRAFIS
QLLIMI: T AFTSOJ NXNSIT N PUNN ME LIBRIN DHE KRKIMIN
N BIBLIOTEK PR T REALIZUAR NJ KRKIM T PAVARUR DHE T
ORIENTUAR T LITERATURS NDIHMSE N PROCESIN E MSIMIT
OBJEKTIVAT E PRGJITHSHME:
t diskutoj dhe bj pun t pavarur rreth ideve, analizave dhe vlersimeve pr
veprn;
t hulumtoj informacione, vlersime dhe qndrime rreth autorit dhe veprs n
trsi;
t prgatis dhe t parashtroj me goj dhe me shkrim punimet e tij/saj
prgjithsuese pr vlersimin n fund t do tematike dhe n fund t modulit;
OBJEKTIVA SPECIFIKE:
t aftsohet pr t krkuar n skedarin e biblioteks
literaturn e sugjeruar pr nj punim vetjak;
t prpunoj materialin e gjetur duke nxjerr prej tij
informacionet thelbsore n dallim nga ata jo thelbsore;
t hartoj nj shkrim vetjak studimor duke prdorur
referencat e marra nga materiali i prpunuar;
127
t paraqes para klass punimin e tij duke e mbrojtur at n

jo m shum se 5 min me goj;
VEPRIMTARIT PR REALIZIMIN E OBJEKTIVAVE:
NR VEPRIMTARIA
(OR VLERSIMI PERSONI
AFATI
.
MSIMORE)
PRGJEGJS
1. Njohuri teorike rreth
Msuesi
i
skedimit
n
lnds
bibliotek
2. Veprimtari
praktike 10%
Msuesi
i
n
Bibliotekn
e
klass
dhe
Qytetit
nxnsit
3. Paraqitja
e
Nxnsit
rezultateve
t
krkimit
VLERSIMI:
Nxnsit do t vlersohen gjat ktij projekti pr punn e kryer duke
pasur parasysh rndsin dhe vlern e saj n prputhje me objektivat
dhe qllimet e vendosura n fillim t projektit.
Pr prgatitjen e skedave dhe t mbledhjes s materialit t

rekomanduar nxnsi do t vlersohet me not me peshn 10%;
Pr prgatitjen e shkrimit studimor nxnsi do t vlersohet me

not me pesh 40%.
KRITERET E VLERSIMIT
MINIMALE: (NOTA 5 )
Prgatit materialin e krkuar me goj ose me shkrim dhe e
paraqit (dorzon at n afatet e krkuara)
MJAFTUESHM: (NOTA 6 )
Trajton temn e krkuar duke prdorur informacionin e dhn
dhe respekton kriteret e krkuara (me shkrim elektronik jo m pak se 2
faqe e shkruar dhe paraqitje me goj jo m shum se 5 minuta)
MESATAR: (NOTA 7)
Shtjellon argumentin e krkuar nga tema dhe respekton afatet
dhe kriteret e vendosura m sipr.
MIR: (NOTA 8 9)
Prdor shembuj dhe citime nga bibliografia e rekomanduar q
shrbejn pr trajtimin e tems.
Rendit qart dhe logjikisht materialin.
Prdor nj gjuh korrekte dhe pa gabime.
SHUM MIR: (NOTA 10)
128
Ka origjinalitet n trajtimin e tems.

Prdor sakt dhe me korrektsi bibliografin.
Prdor nj gjuh t qart dhe pa gabime.
SKEDA INDIVIDUALE E KRKIMIT N BIBLIOTEK

AUTORI: - (Gjej vepra t ktyre autorve n skedarin e biblioteks dhe
shno t paktn 5 prej tyre ) ( 5 pik)
Alber Kamy - Dritro Agolli Sharl Bodler
LIBRI: ( Shno vendin e skedimit n bibliotek t ktyre librave) ( 10
pik)
Ui, Alfred Parimet e estetiks e Jeronim de Rads (Probleme t
estetiks), Tiran, 1976
obani, Tonin Miti dhe antimiti fishtjan: 10 ese. Lezh, 1999
Zamputi, Injac Fishta: Koha, njeriu, vepra, Tiran, 1993
SHKRIMI PUBLICISTIK: (Recensiono t paktn nj prej artikujve t
mposhtm ose dokumentoje at) (15 pik)
Hamiti, Sabri Dramatika e Fishts Rilindja demokratike,
29.12.1996
Palsari, Aurel Ideologjia e dashuris prball ideologjis s urrejtjes
Drita, nr. 2, 12.02.1992
obani, Tonin Porosia kombtare, mesazhi i vrtet i Fishts Koha
jon, 24.05.1995
Dokumentimi i nj shkrimi vlersohet me 15 pik. Dokumentimi i nj
vepre vlersohet me 30 pik.
TEKSTI SHPJEGUES
(6 OR MSIMI MODEL)
MODEL MSIMOR 1
TEMA: Branko Merxhani Politika dhe kultura Studim teksti
T lexuarit: - t hulumtoj fjalt e shkrimit eseistik pr t pasuruar fjalorin;
T folurit: - t modifikoj nj pozicion t caktuar n diskutimet q realizohen n grupe t
vogla ose t mdha;
T dgjuarit: - t bj dallimin ndrmjet retorikave gojore bindse dhe emotive gjat
diskutimit n klas;
129
ZHVILLIMI I MSIMIT:
Nr.
Veprimtarit
Metodat
Koha
1.
Hyrje
5 min
2.
Pun e drejtuar
Parashikimi
5 min
Leximi me ndalesa
15 min
3.
Informacioni i ri
Shpjegim
5 min
4.
Pun e pavarur
T nxnt aktiv
5 min
Diskutim
10 min
5.
Vlersimi
b1- N orn e par prezantuese t tekstit shpjegues sht mir q nga msuesi t realizohet
nj prforcim i njohurive rreth tekstit shpjegues dhe dallimit mes tij dhe teksteve t tjera
dhe mbi t gjitha tekstit argumentues t cilin nxnsit sapo e kan prfunduar.
Ky prforcim shrben pr t saktsuar dhe qartsuar kto njohuri t cilat n kt vit jan
prfundimtare.
M posht po paraqesim nj material ndihms pr kuptimin e tekstit shpjegues.
Msuesi nuk sht e nvojshme q kt material tua jap nxnsve, por pr t zhvilluar
prforcimin duke zhvilluar nj bashkbisedim ose nj brainstorming rreth njohurive q
kan nxnsit pr kt tekst
Eseja shpjeguese sht nj nga llojet e modelimit t shkrimit
eseistik.
Kjo lloj eseje zhvillohet n gjasht modele t cilat jan:
Eseja e procesit
Eseja e shembullit
Eseja e krahasim-kontrastit
Eseja e klasifikimit
Eseja e prkufizimit
Eseja e shkak- pasojs
Eseja e procesit: - shrben pr t shtjelluar apo pr t prshkruar
procese t caktuara ose pr t prvijuar udhzim n lidhje me dukuri a
veprime t ndryshme.
Prshkrimi i nj procesi sht shpjegim i zakonshm dhe sipas nj rendi
kronologjik t caktuar. Qllimi sht ti tregoj lexuesit veprimet q
mund ta ndihmojn at pr t kryer nj detyr ose pr t siguaruar
informacion t sakt. Prshkrimi i nj udhzimi sht shpjegim i
detajuar hap pas hapi i realizimit t procesit.
Nisur nga qllimi q duhet t prmbush, eseja e procesit duhet t
prmbaj disa elemente, si p.sh.:
prdorimin e nj gjuhe t qart pr ta br m t leht komunikimin
dhe informacionin.
130
krijimin e nj strukture t prshtatshme, sepse do hap i procesit

shrben si nj paragraf.
dhnien e informacioneve, detajeve dhe sugjerimeve apo udhzimeve
pr plotsimin e procesit.
Eseja e shembullit: - Prdorimi i shembujve n ese bhet pr arsye
t ndryshme. Ato qartsojn dhe ilustrojn pikat kryesore, e bjn
shkrimin m t gjall e t paharrueshm. Prdorimi i shembujve sht
nj nga mnyrat m frytdhnse pr t ilustruar e shpjeguar ide.
Pr t shkruar sa m drejtz nj ese me shembuj duhet q shembujt e
zgjedhur t jen t frytshm pr zhvillimin e ides kryesore.
Shembujve duhet tu shtohen detaje dhe t kuptuarit t ndihmohet
prmes tyre.
Eseja e krahasim kontrastit: - Eset e krahasim-kontrastit jan
shum t zakonshme, pasi ato jan nj mnyr e t menduarit rreth
organizimit t mendimeve tuaja.
Krahasimi parakupton shpjegimin mes ngjashmrive, kurse kontrasti,
shpjegimin dhe dallimin mes dy dukurive.
Pr organizimin e nj eseje krahasim-kontrasti ekzistojn dy mnyra:
trajtimi me radh i temave
trajtimi i pikave kryesore.
Detajet dhe zhvillimi n kt lloj eseja jan shum t rndsishme. T
njjtn rndsi ka edhe nj mbyllje e mir.
b2 N pjesn e dyt t msimit, punohet fragmenti i dhn nga B. Merxhani prmes
tekniks s Leximit me ndalesa ku nxnsit do t lexojn dhe do t punojn ushtrimet 1
5 faqe 231.
1. far problemi trajtohet n kt shkrim?
2. far t prbashkta kan mes tyre kultura dhe politika?
3. Plotsoni diagramin e mposhtm me dallimet mes kulturs
dhe politiks.
4. Pse autori thot se veprat e kulturs nuk mund t
imponohen?
5. Cili sht, sipas autorit, qllimi i mendimtarit dhe filozofit?
Po i politikanit?
Informacioni i ri ka t bj me prdorimin e gjuhs n fushn politiko-shoqrore.
Nxnsit kan njohuri pr kto lloj shkrimesh, kshtu q nuk sht e rndsishme t q
prqendroheni shum. Mjafton t prmenden kto veori qoft edhe duke i paraqitur
grafikisht si m posht:
QLLIMI I GJUHS N FUSHN POLITIKE:
131
fjala shrben jo vetm pr t kumtuar, por edhe pr t ndikuar, jo vetm pr ti

informuar t tjert, por edhe pr t formuar bindjet dhe mendimet e tyre.
Forma t ligjrimit politik dhe shoqror:
- Publicistika tekste t shkruara n t cilat trajtohen shtje aktuale politikoshoqrore.
- Media (mjetet e komunikimit masiv) shytpi, radioja, televizioni.
- Format gojore publike (oratoria) duke filluar q nga diskutimet n mbledhjet
e klass
dhe deri te mitingjet.
- Mjetet e agjitacionit dhe propagands karakteri i tyre duket gjat fushatave
zgjedhore.
- Reklama ktu bn pjes reklama politike, por edhe ajo vetjake.
Veprimtaria e pavarur do t zhvillohet prmes tekniks T nxnt aktiv. N kt qasje t t
nxnit prfshihet brja e pyetjeve, hulumtimi dhe t nxnt e brendshm. Kjo veprimtari
sht e kundrta me t msuarit prmendsh. Gjat saj mund t punohet n dyshe ose n
grupe sipas kushteve dhe mundsive t klass.
Nxnsit do t punojn ushtrimet 6, 7 faqe 231 - 232.
6. Nisur nga shpjegimet q jep autori, jepni
mendimtarit (njeriut t kulturs) dhe politikanit.
TIPARET
NJERZIT E KULTURS
NJERZIT E POLITIKS
Roli i njeriut t kulturs

kufizohet n gjurmimin dhe n
prhapjen e s vrtets. Mendimtari
prpiqet t prhap mendimet e veta
dhe
ti
fut
n
vetdijen
e
bashkatdhetarve t tij. Mendimtari
ska nevoj t vr n dor fuqin
reale dhe t sundoj botn duke u
mbshtetur n bajonetn e xhandarit.
Ai ndjek rrugn e vet. Dhe e ndjek
kt rrug me guxim dhe me qetsi.
Ecn dhe duke vuajtur.
Idet e nj filozofi, virtytet

morale t nj heroi, prhapen midis
popullit me ann e fuqive trheqse
t tyre.
tiparet
Roli i nj njeriu t politiks

sht krejt i ndryshm. Politik,
d.m.th., sundim dhe asgj tjetr.
Qllimi i nj njeriu t politiks,
natyrisht kur ky sht nj njeri i urt
dhe i sinqert, sht nj qllim i lart
q ka nj kuptim historik. Politikani
prpiqet t pastroj jetn shoqrore
nga zakonet e kqija, nga veset dhe
n vendin e tyre t vendos t mirat.
Prandaj politikani e ka nevoj t
domosdoshme t vr n dor fuqin
e sundimit dhe t zotroj pa asnj
kufizim t gjitha zotsit vepruese t
nj vendi.
Nj
sundimtar
mund
t
imponohet edhe me an t dhuns.
Por nj mendimtar urrehet ose
132
simpatizohet.
7. Cili nga formulimet e mposhtme shrben si prfundim i

paragrafit (11)?
a) Mungesa e njerzve me t ardhura t mjaftueshme ndikon n
zhvillimin e kulturs.
b) Mungesa e mjeteve financiare ngadalson zhvillimin e kulturs.
c) Kultura nuk mund t zhvillohet me amator.
d) Duhet t krijohen profesione kulturore, q t zhvillohet
kultura.
d2 N fund t ors s msimit ashtu si e kemi planifikuar zhvillohet diskutimi
mbshtetur n krkesn e ushtrimit 1 faqe 232.
Kjo veprimtari mund t zhvillohet edhe n nj ast tjetr t ors s msimi, nse msuesi
e sheh t arsyeshme. N fund t ors s msimit kjo shrben edhe si veprimtari lodhse,
por edhe nxitse pr t trheqqur vmendjen dhe pr t prfshir edhe nxns t tjer q
gjat ors nuk e kan pasur mendjen ose nuk kan treguar interes. Veprimtaria ka si
qllim zhvillimin e aftsive komunikuese t t folurit dhe t dgjuarit. Megjithat, sht
msuesi q n planifikimin e tij i jep do pjese t msimit kuptimin dhe rolin q ka
mbshtetur n nivelin e nxnsve dhe ecurin e ors s msimit.
e) Minitesti:
N fushn politike dhe shoqrore fjala shrben jo vetm pr t
kumtuar, por edhe pr t ndikuar, jo vetm pr ti informuar t
tjert, por edhe pr t formuar:
a) ndjenjat dhe emocionet
b) bindjet dhe mendimet
c) gjykimet dhe perceptimet
d) besimet dhe ndjenjat
dhe vlersimi.
133
Detyr shtpie:
MODEL MSIMOR 2
TEMA: Branko Merxhani Politika dhe kultura Njohuri gjuhsore
T lexuarit: - t prdor njohurit e mparshme, prmbajtjen dhe veorit organizative e
grafike t tekstit pr t br parashikime, gjat dhe pas leximit;
T shkruarit: - t mbledh informacione nga burime t ndryshme pr qllime t caktuara;
T folurit: - t prezantoj pr nj shumllojshmri qllimesh;
ZHVILLIMI I MSIMIT:
Nr.
Veprimtarit
Metodat
Koha
1.
Hyrje
5 min
2.
Pun e drejtuar
Parashikimi
5 min
3.
Informacioni i ri
Shpjegim
10 min
4.
Pun e pavarur
T nxnt aktiv
15 min
Diskutim
10 min
5.
Vlersimi
b1- N fillim t ors s msimit pasi sht br paraqitja e shtjeve kalohet tek vlersimi
i detyrave t shtpis dhe trajtimi i problemeve q mund t ken mbetur pa trajtuar nga
ora e kaluar. N varsi t ecuris, planifikohet puna e ors s msimit n vazhdim.
Informacioni i ri ka t bj me njohurit gjuhsore Gjymtyrt e dyta t fjalis
Prcaktort.
Teknika m e zakonshme sht shpjegimi, por msuesi mund t prdor edhe teknika t
tjera q i sheh t frytshme duke u nisur nga niveli i nxnsve dhe vshtirsit q ata kan
n trajtimin e problemeve.
Ashtu si e kemi thn edhe m par, trajtimi teorik sht i nevojshm, por jo i
domosdoshm. Msuesi duhet t prqendrohet m tepr tek aftsia praktike e nxnsve
pr t gjetur kto gjymtyr, prandaj mund t kalohet tek punimi i ushtrimeve faqe 235.
Ushtrimi 2 faqe 235
134
2. N kt paragraf t shkputur nga eseja e msiprme,

nnvizoni prcaktort dhe thoni llojin e tyre.
Idet e nj filozofi, virtytet morale t nj heroi, prhapen midis popullit
me ann e fuqive trheqse t tyre. Ndikimet e njerzve t kulturs
nuk jan njlloj me ato t njerzve t politiks. Nj sundimtar mund t
imponohet edhe me an t dhuns. Por nj mendimtar urrehet ose
simpatizohet. Autoriteti q ky gzon mbi nj pjes t popullit, nuk
sht nj autoritet relativ. sht nj autoritet personal. Ska t bj me
pozitn e vet. Ka t bj vetm me personin e vet. Nj njeri q nuk
gzon nj autoritet t till mendor dhe q sht i zhveshur nga dolloj
vlere kulturore dhe morale, edhe sikur t jet i pajisur me cilsit dhe
prkrahjet m t larta, prapsprap, mbetet ai q ishte. Nj e vrtet
shkencore, nj vepr artistike, nj merit morale, nuk humbet asgj
nga vlerat e saj kur nuk mohet nga ana e zyrtarve ose edhe kur gjen
mosprfilljen e tyre. Vulat e zyrave nuk jan dokumente kulturore. Jan
vetm akte administrative dhe gjyqsore. Me kto vula vihen n litar
dhe lartsohen edhe zotrinjt e ndershm.
Veprimtaria e pavarur do t zhvillohet prmes tekniks T nxnt aktiv. N kt qasje t t
nxnit prfshihet brja e pyetjeve, hulumtimi dhe t nxnt e brendshm. Kjo veprimtari
sht e kundrta me t msuarit prmendsh. Gjat saj mund t punohet n dyshe ose n
grupe sipas kushteve dhe mundsive t klass me ushtrimin 3 faqe 235.
3. Ndrtoni fjali ku fjalt e dhna t jen prcaktor:
- nga malsia, ktyre, disa, tre, t tria, katr, afr fshatit, kundr
veseve, ndaj prindrve
Vini n dukje sht fjala e prcaktuar.
Ky ushtrim ka si qllim q nxnsi n mnyr t pavarur ose i kshilluar edhe me shokun
e bangs apo t grupit, t zbatoj praktikisht njohurit teorike t dhna n tekst.
Procedura e msimit mund t zhvillohet edhe duke filluar nga punimi i ushtrimeve dhe n
astin kur nxnsi has vshtirsi i kthehet teoris dhe konsultohet me shokun ose edhe
msuesin. Kjo veprimtari sipas tekniks Tento, rishiko dhe vepro prsri mund t prdoret
pr klasa me nivel mesatar ose t lart ku nxnsi nuk ka mangsi t dukshme n
zotrimin e njohurive.
d2 N fund t ors s msimit ashtu si e kemi planifikuar zhvillohet diskutimi
mbshtetur n krkesn e ushtrimeve 2-3 faqe 233.
2. Cili sht mendimi i autorit pr ndarjen e politiks nga
kultura? Po ju far mendimesh keni?
3. N paragrafin (4) autori shprehet:
Puna e kulturs, n parim, sht nj pun mendimi, q ecn
kryesisht drejt zbulimit t s vrtets. Politika, n parim, edhe
kjo sht nj pun mendimi, por nj pun q nuk ka si qllim
135
kryesor t gjej t vrtetn: Politika ecn drejtprdrejt pr n

fuqi dhe pr n pushtet.
- Cila sht rndsia e kulturs? Po e politiks?
Zhvilloni nj diskutim n klas duke u ndar n dy grupe.
Kjo veprimtari mund t zhvillohet edhe n nj ast tjetr t ors s msimi, nse msuesi
e sheh t arsyeshme. N fund t ors s msimit kjo shrben edhe si veprimtari lodhse,
por edhe nxitse pr t trhequr vmendjen dhe pr t prfshir edhe nxns t tjer q
gjat ors nuk e kan pasur mendjen ose nuk kan treguar interes. Veprimtaria ka si
qllim zhvillimin e aftsive komunikuese t t folurit dhe t dgjuarit. Megjithat, sht
msuesi q n planifikimin e tij i jep do pjese t msimit kuptimin dhe rolin q ka
mbshtetur n nivelin e nxnsve dhe ecurin e ors s msimit.
e) Minitesti:
N ciln prej fjalive t mposhtme sht prdorur prcaktori me
drejtim?
a) Knaqesh kur shkon n nj vend t mbajtur pastr.
b) N parkun e qytetit kishte shum fmij.
c) Me cilindo mjek t flassh, kt kshill do t t jap.
d) Ata flisnin me msues Artanin si me shokun e tyre.
dhe vlersimi.
Detyr shtpie:
Punohet ushtrimi 5 ose 6 faqe 235.
MODEL MSIMOR 3
TEMA: Branko Merxhani Politika dhe kultura Njohuri gjuhsore
T lexuarit: - t prdor informacionin e tekstit pr t nxjerr prfundime;
T shkruarit: - t mbledh informacione nga burime t ndryshme pr qllime t caktuara;
T folurit: - t prezantoj pr nj shumllojshmri qllimesh;
ZHVILLIMI I MSIMIT:
Nr.
Veprimtarit
Metodat
1.
Hyrje
2.
Pun e drejtuar
Parashikimi
3.
Pun e pavarur
T nxnt aktiv
Diskutim
4.
Vlersimi
136
Koha
5 min
10 min
15 min
15 min
b1- N orn e tret t ksaj njsie msimore i kushtohet rndsi puns s pavarur t
nxnsve dhe sidomos prgatitjes prej tyre t prezantimeve apo Intervists s prgatitur
sipas krkess s miniprojektit faqe 236.
Intervista sht nj bised me dik rreth nj teme t caktuar pr t
marr mendimin e tij ose pr t msuar pr vet t intervistuarin.
Caktoni nj tem jo t gjer pr t marr n intervist nj nxns:
p.sh.:
far mendon pr pirjen e duhanit?
Prcaktoni pyetjet, q t dal a e quan t kndshme apo t dmshme;
a pi vet cigare apo jo;
kur ka filluar (nse po) ose kur sht ndeshur me kt dukuri dhe nuk e
ka msuar;
far i thon t tjert, sidomos shokt e tij dhe prindrit;
a ka ndonj informacion mjeksor pr kt, nse po, sa ka ndikuar
njohja e ksaj dukurie;
a e respekton ligjin pr ndalimin e duhanit n vende publike;
a ka lidhje duhani me ndonj ves tjetr.
Prgatitni t paktn dy intervista t tilla (nj me shkrim pr n gazet
dhe nj me
regjistrim pr n televizion apo radio) dhe krahasojini.
- Cila do t ket m shum sukses dhe pse?
Organizoni n klas veprimtarin prmbyllse dhe jepni mendimet pr
punn e br nga shokt.
Pr t prgatitur kt pun nxnsve u duhet ln koh ose u duhet paraprir veprimtaria
n mnyr q pr orn e caktuar t jet e gatshme pr tu prezantuar. Meqens, gati n
do njsi msimore ka veprimtari t tilla, miniprojekte, sht mir q nxnsit t mos
ngarkohen dhe t mrziten me projekte t tilla shum shpesh, por t paraqiten qysh n
fillim t vitit dhe t lihet n dshirn e nxnsve se cilin prej tyre do t zhvillojn dhe si.
Ktu bjn prjashtim projektet dhe prezantimet e detyruara t cilat do t vlersohen pr
t gjith nxnsit.
Kshtu ort e msimit do t zhvillohen me shum interes dhe do t jen m produktive.
SHNIM! Njsia msimore Ali Aliu Kush sht Don Kishoti mund t zhvillohet me t
njjtn procedur si njsia e msiprme. Megjithat msuesi sht i lir t zgjedh dhe
prshtat fardolloj teknikash dhe formash pr t br orn e msimit sa m trheqse
dhe frytdhnse.
MODEL MSIMOR 4
TEMA: Sabri Hamiti Bioletra Studim teksti
T lexuarit: - t zbuloj origjinn e fjalve si nj mjet pr t kuptuar domethnien e
tekstit;
137
T shkruarit: - t prdor njohurit e gjuhs standarde pr t prmbledhur shkrimin e

dhn;
T folurit: - t vlersoj prfundimet e diskutimit duke plotsuar tabeln prkatse;
T dgjuarit: - t vlersoj prmbajtjen dhe mnyrn e prezantimit t argumenteve n
diskutim;
ZHVILLIMI I MSIMIT:
Nr.
Veprimtarit
Metodat
Koha
1.
Hyrje
5 min
2.
Pun e drejtuar
Njih Pyet Lexo
10 min
Diskutim
10 min
3.
Pun e pavarur
T nxnt aktiv
10 min
Shkrim i shpejt
10 min
4.
Vlersimi
b1- Tema e msimit ka nj ndrthurje mes njohurive gjuhsore dhe atyre letrare q kan t
bjn me teorin e letrsis. Paraqitet fragmenti i ri nga S. Hamiti s bashku me nj
informacion hyrs dhe njohs pr autorin dhe nxnsit paraprgatiten pr tre ort n
vazhdim se far do t trajtoj kjo njsi msimore.
Pr t zhvilluar sa m bukur ort e tjera mund tu krkohet nxnsve q t sjellin n klas
tablo apo fotografi pr t cilat do t punojn n grupe orn e tret.
Pas nj leximi n heshtje t fragmentit, jo m shum se 5 min nxnsve prmes tekniks
s studimit individual Njih- Pyet-Lexo-Mendo i krkohet t punohen ushtrimet: 1, 2, 3
faqe 245.
1. Cila sht shtja q trajton ky shkrim?
2. kupton autori me konceptin bioletr?
a) jetshkrimin e dikujt apo pr dik;
b) dijen pr shkrimin e nj krkimi shkencor;
c) teorin e veant pr krijimin letrar;
d) dorshkrimin e veprave t letrsis.
3. Duke u mbshtetur n konceptin e autorit pr bioletrn,
cila sht detyra parsore e letrsis:
a) t pasqyroj rrethanat sociale dhe ideologjike t kolektivit;
b) ti shrbej nj ideologjie a morali t caktuar;
c) t zbuloj vetveten dhe botn e brendshme t krijuesit;
d) ti kthehet krijimit t vlerave shpirtrore t njeriut.
Ndonse pyetjet jan me alternativa, pr prgjigjet e zgjedhura sht
mir t diskutohet dhe argumentohet mendimi duke u mbshtetur tek
teksti.
138
b2- Diskutimi i planifikuar pr kt etap t ors s msimit mund t zhvillohet edhe n

fund. Kjo prcaktohet nga ecuria e ors s msimit. Por n kt etap mund t shrbej si
nj motivues dhe nxits pr punn e pavarur n pjesn e dyt t msimit dhe si lodhje.
Gjat diskutimit do t punohet ushtrimi 1 faqe 246.
1. Gjuha sht mjeti me t cilin krijohen veprat letrare, prandaj letrsia
quhet arti i fjals. Mirpo, shum vepra t tjera, sikurse dhe letrsia,
shprehen nprmjet gjuhs.
- Cili sht dallimi i gjuhs s letrsis dhe gjuhs shkencore?
- Po dallimi ndrmjet gjuhs s prditshme dhe gjuhs s
letrsis?
Pasi t zhvilloni kt diskutim n klas, plotsoni tabeln:
M posht po japim disa nga tiparet e secilit ligjrim nga ana
stilistikore. Sigurisht q ky informacion i ri nuk do t trajtohet n
formn klasike t dhnies s tij, por duke zhvilluar bashkbisedimin n
formn e nj brainstorming- stuhi mendimesh. N rast se nxnsit
nuk arrijn ti japin t gjitha veorit ose nuk i kan t sakta, msuesi
mund t ndrhyj duke plotsuar me informacionin e sakt dhe t
plot.
c1- Veprimtaria e pavarur do t zhvillohet prmes tekniks T nxnt aktiv. N kt qasje
t t nxnit prfshihet brja e pyetjeve, hulumtimi dhe t nxnt e brendshm. Kjo
veprimtari sht e kundrta me t msuarit prmendsh. Gjat saj mund t punohet n
dyshe ose n grupe sipas kushteve dhe mundsive t klass me ushtrimin 1 faqe 246.
Gjuha
E letrsis artistike
- Letrsia sht nj
form e veant e
krijimit ose riprodhimit
krijues
t
jets
nprmjet
figurave
artistike, t mishruara
me lndn gjuhsore.
- Funskioni i veant i
gjuhs
n
letrsin
artistike sht estetik.
Gjuha
jo
vetm
mishron
nj
prmbajtje, jo vetm
kumton nj informacion
letrar, por edhe synon
t ket ndikim estetik,
t ngjall ndjenjn e s
E veprave shkencore
- Funksioni stilistik i
ligjrimit
sht
kumtues,
domethn
gjuha u nnshtrohet
krkesave q t jepet
nj prmbajtje e caktuar
sipas natyrs s ksaj
sfere.
- N qendr sht nj
informacion objektiv dhe
i vrtet, q edhe duhet
t paraqitet n mnyr
objektive.
- Thniet nuk kan
kuptime t dyta.
Thniet
marrin
karakter
t
139
E jets s prditshme
- N ligjrimin bisedor
( t jets s prditshme)
realizohet
i
plot
funksioni komunikues i
gjuhs.
- Ligjrimi bisedor sht
ai tip, n t cilin norma
zbatohet
n
mnyr
elastike,
me
disa
lkundje, pa kufizime t
ngushta n prdorimin e
stilemave.
Parimi
drejtues
i
organizimit t tekstit i
shrben komunikimit t
prditshm
me
ton
emocional
dhe
me
bukurs.
Letrsia
na
jep
modelet e gjuhs m t
lvruar, modelet m t
bukura t ligjrimit. Ajo
prbn
shfaqjen
estetike t shqipes.
- Aftsia fytyrzuese e
ligjrimit letrar, sht
vetia q ka pr t na
ngjallur shembllime t
vendeve, t njerzve, t
veprimeve etj.
- Teksti letrar ka t
paktn
dy
rrafshe
kuptimore.
- Dallimin thelbsor t
ligjrimit letrar artistik
nga t gjitha stilet e
tjera e prbn roli i
posam i organizimit
individual.
prgjithsuar, abstrakt.
- Gjuha
e veprave
shkencore
krkon
prpikrin, organizimin
logjik,
shtjellimin
pa
kontradikta.
Ka
modele
t
qndrueshme
me
standardizim
dhe
karakter
t
prgjithsuar.
- Teksti sht homogjen,
me ton t prmbajtur, t
njtrajtshm.
vlersime e qndrime
subjektive.
- N plan t par gjat
dhnies s prmbajtjes
del ana subjektive dhe
emocionale.
- Paraplqimi i trajtave
m t thjeshta, m t
shkurtra.
- Ndrtimet m pak t
ndrlikuara,
me
mbizotrim
t
bashkrenditjes e deri t
paplota.
- Sintaksa e segmentuar,
duke nxjerr n krye
pjesn
m
t
rndsishme
emocionalisht.
- Kuptimet pa ndonj
prpikri t lart.
c2- Teknika Shkrim i shpejt do t prdoret n pjesn e fundit t msimit, n t ciln

nxnsit do t punojn individualisht pr t zhvilluar ushtrimin 1 faqe 247 (Linja t
shkruarit).
1. Prmblidhni me shkrim n formn e nj paragrafi, me jo m
shum se 50 fjal, mendimin e shprehur n kt studim.
d) Minitesti:
Cila sht veoria themelore e gjuhs s letrsis artistike:
a) funksioni kumtues.
b) funksioni estetik.
c) funskioni informues.
d) funskioni transformues.
dhe vlersimi.
MODEL MSIMOR 5
TEMA: Sabri Hamiti Bioletra Objekti i letrsis
140
T lexuarit: - t prdor informacionin e tekstit pr t zbuluar domethniet dhe pr t

nxjerr prfundime;
T shkruarit: - t shkruaj nj tekst vlersues (kritik) duke iu prmbajtur kritereve t ktij
shkrimi;
T dgjuarit: - t vlersoj besueshmrin e folsit gjat diskutimit;
ZHVILLIMI I MSIMIT:
Nr.
Veprimtarit
Metodat
Koha
1.
Hyrje
5 min
2.
Pun e drejtuar Prforcimi
10 min
Informacioni i ri
5 min
3.
Pun e pavarur Pun n grupe - Shkrim i shpejt
15 min
Diskutim
10 min
4.
Vlersimi
b1- Kjo or msimi do t mbshtetet kryesisht n punn e pavarur t nxnsve t cilt
mund t organizohen t punojn n grupe. Gjat fazs s par t msimit prmes
prforcimit dhe kontrollit t njohurive t marra nga ora e kaluar apo plotsimit t
objektivave t parealizuara nga ora e kaluar rifreskohen edhe nj her njohurit dhe
konceptet e trajtuara. Duhet t rikujtojm se kjo njsi msimore ka n qendr t saj
koncepte t teoris letrare dhe mga msuesi mund t shfrytzohet pr t plotsuar,
saktsuar apo zhvilluar m tej kto dije mbshtetur n nivelin e klass dhe interesimit t
nxnsve.
Punohen s bashku ushtrimet: 4, 5, 6 faqe 246.
4. A e pranon autori, Sabri Hamiti, kufizimin e liris krijuese?
Autori nuk e pranon kufizimin e liris krijuese.
Sipas tij:
Bioletra sht nj ftes pr tu kthyer n fillim, n pafajsi, n zbulim
t vetvetes e t bots, pa njohur asfar konvence. N kt shkall
krijimi, duke u formsuar si i veant, krijon domethnien e veant t
paprsritshme e t pamatshme.
5. Si e kuptoni ju shprehjen Ars longa, vita brevis?
Vita brevis, ars longa, occasio praeceps, experimentum periculosum, iudicium
difficile kjo sht nj shprehje proverniale n gjuhn latine, domethnia e s cils sht
"jeta sht e shkurtr, arti sht i gjat, rasti sht i art, eksperimenti i rrezikshm,
gjykimi i vshtir".
Shprehja nuk i prket letrsis latine, por sht nj prkthim i nj aforizmi t Hipokratit.
N form t shkurtuar - Vita brevis, ars longa aforizmi sht cituar nga Seneka.
N thelb, mesazhi sht: n t gjitha artet, jeta e nj njeriu sht e pamjaftueshme pr t
arritur prsosmrin, q ka t bj me ushtrimin progresiv nga brezi n brez.
141
6. A mund t thuhet se nj vepr letrare sht nj krijim i

veant dhe i paprsritshm?
Pse? far e bn t till nj krijim letrar?
Po, nj vepr letrare sht nj krijim i veant dhe i paprsritshm.
Sepse ajo:
e njeh jetshkrimin si proces thelbsor e total t krijimit;
e njeh dorshkrimin, si koncept pr personalen e nivelit m t

lart dhe pranin e saj n shkrimin letrar, pr t formuar karakterin
individual t tij.
e njeh bukurshkrimin, si koncept q lidhet me krijimin e forms

letrare, q lidhet me teori pararendse t krijimit, po dhe me
universalitetin e vlers letrare.
ndeshet me shkrimin, q prmbyll nj totalitet krijues, i cili

gjakon2 ta mund kohn duke synuar prjetsin. N kt vshtrim
shkrimi dhe leximi letrar nuk jan t dhna paraprakisht, por variante
raportesh n nj proces, dhe raporti i tyre dhe kuptimi i tyre
prcaktohet n procesin krijues e identifikues.
b2- Informacioni i ri ka t bj me Objektin e letrsis si shkenc dhe disa nocione pr ta
kuptuar at si edhe kuptimin pr Shkencn pr letrsin.
Msuesi mund t thellohet edhe n njohuri t tjera rreth letrsis si shkenc, duke mos i
kuptuar si msime thjesht teorike, por si elemente t teoris s letrsis q ndihmojn n
njohjen dhe kuptimin e letrsis si shkenc.
c1- Veprimtaria e pavarur do t zhvillohet prmes puns me grupe q konsiston n
hartimin e nj teksti vlersues (kritik) pr nj nga pjest e dhna n faqen 247-248 (Bora,
Qeni dhe hija e tij, Bagti e Bujqsi). Qllimi i veprimtaris sht t aftsoj nxnsit pr
t krijuar tekste vlersuese duke shprehur mendimet e tyre n formn e nj komenti ose
kritike letrare.
Nga msuesi mund t prgatiten edhe skeda me pjes t tjera pr koment, kjo n varsi t
ecuris s puns dhe interesave t nxnsve. Gjithashtu mund t prdoren fragmentet me
lexime plotsusese nga teksti poetik si p.sh.: Kadare, Podrimja, Camaj ose leximi
plotsues nga Sabri Hamiti Qyteti dhe provinca
Organizimi i nxnsve n grupe dhe mnyra e puns sht e lir dhe secili msues e
programon sipas mundsive dhe kushteve q ofron klasa.
Kjo veprimtari i prgjigjet krkess s ushtrimit 2 faqe 247.
2. Shkenca e letrsis synon t prcaktoj karakterin dhe
natyrn e saj, ta klasifikoj dhe t shpjegoj funksionin e saj,
dhe m n fund, ta analizoj veprn letrare. Degt e saj jan:
teoria e letrsis, poetika, kritika letrare dhe historia e
letrsis. Shkruani nj shkrim vlersues t shkurtr pr nj
nga krijimet e mposhtme ose zgjidhni vet nj vepr letrare
q ju ka plqyer duke shprehur mendimin tuaj rreth saj.
c2- Pasi diskutohen ddhe vlersohen punimet e nxnsve kalohet tek diskutimi i ushtrimit
2 faqe 246, linja T folurit dhe t dgjuarit.
142
2. Gjuha e letrsis prfshin n vetvete t gjitha tipat e

ligjrimit, si edhe standardin letrar q e njohim si gjuh
letrare.
A mund ta identifikojm gjuhn letrare me gjuhn e letrsis?
Jepni mendimin tuaj duke e argumentuar me shembuj.
Prsa i prket diskutimit nuk duhet harruar q n orn e paraardhse sht folur dhe
diskutuar pr dallimin mes gjuhs s veprave t letrsis artistike dhe atyre shkencore, si
dhe mes gjuhs s zakonshme t jets s prditshme. Thelbi i diskutimit t ktij ushtrimi
qndron tek dallimi mes gjuhs s letrsis dhe gjuhs letrare. Pr saktsi po japim
konceptin e gjuhs letrare dhe m pas msuesi i orienton dhe drejton diskutimin n kt
linj.
Gjuha standarde sht nj varietet i gjuhs kombtare t nj bashksie gjuhsore, i cili
ligjrohet e ngrihet mbi varietetet e tjera. Varieteti standard i gjuhs sht ai q merret si
baz, si model pr t gjith bashksin gjuhsore. Pr afrimin sa m t shpejt dhe t
natyrshm t ktyre varieteteve dhe timbrave t gjuhs standarde prdoret
institucionalizimi, me t cilin kuptojm t gjith ata organizma q prcaktojn, prhapin
dhe imponojn rregullat shoqrore t shkmbimit gjuhsor.
T tilla insitucione jan: shkollat, arsimi, institucionet e kulturs, radioja, televizioni,
shtypi, botimet etj.
Sigurisht pr zotrimin e gjuhs standarde ojn pesh edhe puna e familjes si dhe e
organizmave t tjer.
d) Minitesti:
Objekti i letrsis sht i prbashkt pr t gjitha dijet, por letrsia ka
si synim:
a) zbulimin e s vrtets.
b) ilustrimin e s vrtets.
c) studimin e s vrtets.
d) njohjen e s vrtets.
dhe vlersimi.
MODEL MSIMOR 6
TEMA: Sabri Hamiti Bioletra Shkenca pr letrsin
T lexuarit: - t hulumtoj fjalt e shkrimit joletrar pr t pasuruar fjalorin;
T shkruarit: - t shkruaj nj tekst prshkrues-argumentues n mnyr q t bind
lexuesin;
T dgjuarit: - t vlersoj besueshmrin e folsit gjat diskutimit;
143
T vshtruarit: - t zbuloj nnkuptime q fshihen pas imazheve statike (fotografi, piktur

skulptur).
ZHVILLIMI I MSIMIT:
Nr.
Veprimtarit
Metodat
Koha
1.
Hyrje
5 min
2.
Pun e drejtuar
Prforcimi
10 min
Informacioni i ri
5 min
3.
Pun e pavarur
Pun n grupe - Shkrim i shpejt
15 min
Diskutim
10 min
4.
Vlersimi
b1- Kjo or msimi n thelb sht shum e ngjashme me orn e kaluar. N pjesn e par
mund t zhvillohen veprimtari t cilat kan si qllim prforcimin e njohurive t orve t
kaluara. Gjithashtu diskutohen dhe vlersohen detyrat e lna pr tu punuar n shtpi. Kjo
or mund t shrbej edhe si prsritje dhe saktsim i nocioneve t msuara n ort e
kaluara.
b2- Informacioni i ri ka t bj me Letrsin si arti i fjals. Gjithashtu prsriten edhe
njohurit e marra n orn e kaluar ose msuesi duke par kushtet konkrete t klass dhe
nxnsve mund tu jap atyre edhe njohuri shtes rreth koncepteve t teoris letrare. M
posht po paraqesim disa pyetje rreth koncepteve t trajtuara t cilat muns t shrbejn si
nxitse pr nj prforcim dhe prsritje.
Provoni dijet tuaja!
1- Pr arsye ka lindur domosdoshmria e shkencs s letrsis?
2- Ku qndron analogjia e historis s letrsis me historin?
3- Prse sht e vshtir t prcaktosh natyrn e kritiks letrare?
4- Cili sht ndikimi i kritikut mbi lexuesin? Sa ndikon tek ju opinioni
kritik dhe fama e shkrimtarit pr t gjykuar nj vepr letrare?
5- Pr se tri degt e shkencs s letrsis nuk mund t qndrojn dot
pa njrra-tjetrn?
Kto pyetje mund t shrbejn edhe pr ndonj minitest.
c1- Veprimtaria e pavarur do t zhvillohet e njjt si puna e ors s kaluar. sht mir t
shfrytzohen t njjtat grupe, por duke ndryshuar objektin e puns s tyre. Tashm
gjykimi i nxnsve do t jet pr fotografit e tekstit ose tablo apo foto t sjella prej tyre.
Organizimi i nxnsve n grupe dhe mnyra e puns sht e lir dhe secili msues e
programon sipas mundsive dhe kushteve q ofron klasa.
Kjo veprimtari i prgjigjet krkess s ushtrimit n faqen 271, linja T vshtruarit.
Vshtroni kt tablo t Pikasos t titulluar Guernika, 1937.
Nj vepr monumentale e frymzuar nga bombardimi i qytetit
bask Guernika n kohn e lufts civile n Spanj.
144
Prshkruani at q shihni aty dhe prpiquni t shpjegoni

domethnien e saj, duke interpretuar simbolikn e ngjyrave
dhe formave.
c2- Pasi diskutohen dhe vlersohen punimet e nxnsve kalohet tek diskutimi i ushtrimit 3
faqe 246, linja T folurit dhe t dgjuarit.
3. Cili sht dallimi mes nj lexuesi t zakonshm dhe nj
studiuesi t letrsis n gjykimin e nj vepre letrare?
d) Minitesti:
Cili prej pohimeve t mposhtme sht i gabuar?
a) Gjuha e letrsis sht plot kuptime te figurshme me ngjyrime kuptimore t fjals.
b) Studimi i letrsis na shtyn ta kuptojm tekstin si fardo shprehje gjuhsore.
c) Letrsia quhet arti i fjals, sepse pikrisht gjuha sht lnda prej s cils ndrtohet
vepra letrare..
d) Vepra letrare, para s gjithash, sht krijim gjuhsor, si do krijim tjetr gjuhsor.
dhe vlersimi.
TEKSTI DRAMATIK
(2 OR MSIMI MODEL)
MODEL MSIMOR 1
Tema: E. Haxhiademi: Studim teksti Abeli, akti I, skena e par
T lexuarit:- t kuptoj pse jeta pr njeriun sht nj dnim;
T shkruarit: - t argumentoj trashgimin e mkatit njerzor;
T folurit: - t motivoj rolin e kryerjes s mkatit fillestar;
T dgjuarit: - t prceptoj vdekjen si dika jo t frikshme;
T vshtruarit: - t krahasoj qniet pr t argumentuar pse njeriu sht qnia m e keqe.
Zhvillimi i msimit:
Nr.
Veprimtarit
Metodat
1.
Hyrje
Bashkbisedim
2.
Pun e drejtuar
Lexim dhe pyetje
Studim teksti
3.
Informacioni i ri
Komente
4.
Pun e pavarur
145
Koha
5 min
5 min
10 min
15 min
5 min
5.
Vlersimi
5 min
b1- Bashkbisedim:
N pjesn e par t ors s msimit zhvillohet nj bised e shkurtr rreth veprimtaris
krijuese t E. Haxhiademi, me piksynimin e shprehur nga vet ai se n veprat e
krijueme do t mbshtetet nj komb/ qi ka vendos gjithnj t mbetet.
Lexojm skenn e par t aktit t par dhe diskutojm rreth mallkimit, q bie mbi
njerzit, si rrjedhoj e mkatit fillestar t Evs dh Adamit. Kt e prcjellin me fjalt
Prej nesh, dittambl.... ...njeriu do tvuj..., duke kritikuar veten, q, nga shkaku i
tyre, perndia i mallkoi njerzit, u idhnue me ta dhe i przuri. Duke qen t
ndrgjegjshm se vdekja sht dnim i madh, ata mendojn se nuk sht aq e frikshme,
nse jeta kalohet me gzim Tishte e ambl rrojtja me t vrtet.
Po far e bn jetn t zez? Pse Adami ndjell t kqia? Sigurisht nj shqetsim i madh.
Ai v re se nga t gjitha qniet, q ka krijuar perndia, asnj nuk ha brenda llojit t vet,
kurse Njeriu qi nuk e sundon dot mnin/ Ma parnga tgjitha do t haj njerin . Dhe
kt mendim e lidh me fmijt. Ajo q e shqetson sht dallimi q u bhet fmijve nga
vet ai dhe nga Eva, goja e s cils thot gjithnj Abel. Kt dashni q lindi me pa hir, /
Kaini spo e sheh me sy t mir. Si pasoj e dallimit midis fmijve lind zilia dhe
ambicja, t cilat njerzit i gnjejn aq sa dy vllezr n armiq i kthejn. Mendimet e
Adamit prcjellin nj mesazh t madh pr t gjith prindrit Fmijt duhen trajtuar
njlloj, se, n t kundrt, i bjm armiq t njri-tjetrit.
Nxnsit t punojn fundin e skens pr t kuptuar se sjellja e prindrve sht shembulli
m i mir pr fmijt.
Shkrimi lir: si e kuptoni shprehjen t hedhsh, do t pressh, duke u bazuar te kjo
sken?
d) Minitesti:
Cili sht mkati fillestar? (Prekja e pems s njohjes)
Detyr shtpie
Shkruani nj ese t shkurtr me tem: Jeta pr njeriun sht nj dnim
MODEL MSIMOR 2
Tema: E. Haxhiademi: Studim teksti Abeli, akti V, skena e tret
T lexuarit:- t kuptoj pasojn q sjell zilia dhe ambicja;
T shkruarit: - t argumentoj hipokrizin e vrassit;
146
T folurit: - t prshkruaj qndrimin e prindrve duke e krahasuar me bisedn e fillimit

t tragjedis;
T dgjuarit: - t intrpretoj fjalt e Adamit n fund t veprs;
T vshtruarit: - t krahasoj pamjet me ecurin e veprs pr t aktualizuar ngjarjet.
Zhvillimi i msimit:
Nr.
Veprimtarit
Metodat
1.
Hyrje
Diskutim
2.
Pun e drejtuar
Lexim dhe pyetje
Studim teksti
3.
Informacioni i ri
Komente
4.
Pun e pavarur
Koha
10 min
5 min
10 min
10 min
5 min
5.
Vlersimi
5 min
b1- Diskutim:
N pjesn e par t ors s msimit zhvillohet diskutimi rreth krejt veprs s
E.Haxhiademit, duke u prqndruar tek subjekti i veant q prcjell vlera dhe mesazhe
aktuale. Nxnsit do t prqndrohen kryesisht n bashkekzistencn e s mirs dhe s
keqes n shpirtine njerzve. Si paraqitet lufta- Kain dhe dashuria- Abel.
Lexojm skenn e tret t aktit t pest dhe dallojm qndrimin hipokrit t Kainit. A
sht i besueshm ai ? Pse Adami kujton fajin e Edenit? Si shprthen zemrimi i tij ndaj
Kainit? Cilat jan mallkimet e babait ndaj djalit? A i kemi trashguar ne sot? Do t
diskutojm rreth skens s tret, duke pasur parasysh ecurin e krejt veprs.
Komentet do t bazohen n mallkimin, q bie mbi njerzit, si rrjedhoj e mkatit fillestar
t Evs dh Adamit. Q nga fjalt e para t Adamit Prej nesh, dittambl.... ...njeriu do
tvuj..., e deri n mallkimet drejtuar Kainit Jo vetm ti, por edhe fmijt tuj, / mnin e
madhe pain t gjithkuj.
Duke iu referuar krijimeve n koh dhe nga autor t ndryshm, q sjellin modele t
bashkekzistencs n shpirtin e njeriut t djallit dhe krishtit njhersh dhe shembuj nga
jeta e prditshme, nxnsit do t shprehin mendimin e tyre n nj shkrimt lir, me tem
Te njeriu zotron her e mira dhe her e keqja.
d) Minitesti:
Cilt personazhe ka vepra?
Detyr shtpie
Zhvilloni me shkrim temn:
Lufta midis s mirs dhe s keqes vazhdon.
147
TEKSTI ESEISTIK
(4 OR MSIMI MODEL)
MODEL MSIMOR 1
TEMA: Petro Marko Intervist me vetveten Studim teksti
T lexuarit: - t identifikoj karakteristikat prmbajtsore t tekstit t dhn;
- t vlersoj logjikn dhe vlefshmrin e argumenteve t publikuara;
T dgjuarit: - t bj dallimin ndrmjet retorikave gojore bindse dhe emotive;
ZHVILLIMI I MSIMIT:
Nr.
Veprimtarit
Metodat
Koha
1.
Hyrje
5 min
2.
Pun e drejtuar
Lexim i drejtuar
10 min
Diskutim
10 min
3.
Pun e pavarur
Mendo Krijo dyshe Diskuto
25 min
4.
Vlersimi
b1- Kjo or msimi do t prqendrohet n objektivat e t lexuarit. Informacioni i ri dhe
veprimtarit praktike pr njohurit gjuhsore do t trajtohen n dy ort n vazhdim. Kjo
procedur mund t ndiqet n t tri tekstet eseistik duke respektuar t veantat e secilit
autor dhe tekstit prkats.
Leximi i fragmentit mund t bhet n heshtje ose edhe me z, nse
msuesi e sheh t arsyeshme pr t kontrolluar t lexuarit shprehs
dhe intonativ.
Gjat ksaj pjese t msimit punohen ushtrimet 1, 2, 3 faqe 335 (linja
T lexuarit)
1. Cilat jan disa nga tematikat q trajton autori n kt
shkrim eseistik?
Disa nga tematikat e tekstit:
- kujtimet
- jeta dhe puna
- aktualiteti (ngjarjet e vitit 1991)
- shpresa pr ndryshim.
2. kuptojm pr jetn e Petro Markos duke u mbshtetur n
ato q ai kujton n kt shkrim?
Kujtimet jan t lidhura me jetn e Petro Markos. N t vihet re
fmijria me dshirn pr t shkruar; Ustika dhe internimi; jeta e
148
kaluar n diktatur dhe viti i par i demokracis q autori nuk arriti ta

shihte t realizuar t plot.
Pr material plotsues, msuesi mund t shfrytzoj librin e autorit
Ret dhe gurt ose edhe botime t tjera t tij si: Nata e Ustiks,
Qyteti i fundit, Hasta la vista.
3. Duke kujtuar situatn e vshtir t vitit 1991, autori sjell n
mendje pamjet e eksodit t madh t shqiptarve n Itali
prmes portit t Durrsit dhe t Vlors. N kt kaos ai drejton
pyetjen: Ku vemi?
- Kujt ia drejton kt pyetje: vetes apo shoqris shqiptare?
- krkon t shpreh ai prmes saj?
Sigurisht q ia drejton shoqris shqiptare e cila e sapodal nga izolimi
nuk dinte nga t orientohej.
b2- Pjesa e dyt e msimit i kushtohet diskutimit i cili lidhet natyrshm
me pyetjen e ushtrimit 1 faqe 335, linja T folurit dhe t dgjuarit.
Ky diskutim nuk mund t shihet i shkputur nga ushtrimet e
msiprme, prkundrazi ai do t zhvillohet natyrshm pasi tematika
sht e njjt dhe nuk ka nj ndarje t ors s msimit.
1. far kujtoni ju nga ngjarjet e viteve 90?
Gjithashtu mund t zhvillohet edhe diskutimi i tems s ushtrimit 2 ose
kto diskutime t lihen pr orn e tret, pasi tu jet dhn materiali
dhe orientimi se si duhet t punojn dhe far informacionesh t
prdorin. Ktu kemi nj integrim mes gjuhs shqipe dhe letrsis dhe
historis.
N rast se do t procedohet n kt mnyr, ather gjat ksaj pjese
t msimit kalohet tek informacioni i ri gjuhsor.
c1- Veprimtaria e pavarur zhvillohet prmes tekniks Mendo Krijo Puno dyshe, pra
prmes nj veprimtarie n ift (sipas bangave ose grupime dyshe). N t punohet ushtrimi
2 faqe 335.
Kjo teknik zhvillohet duke u dhn nxnsve nj detyr konkrete (ne rastin ton punimi
i ushtrimit 2 faqe 335), secili nxns mendon ne heshtje prgjigjet ose prgatitet pr edhe
me shkrim; krahasohen prgjigjet brenda iftit (grupit dysh) dhe m pas ato komunikohen
para klass duke zhvilluar diskutimin. Gjat ksaj veprimtarie nxnsit do t vlersohen
jo vetm pr prgjigjet dhe argumentet e dhna, por edhe pr vmendjen, duke krkuar q
prej nxnsve q jan m t heshtur ose pasiv, apo edhe ata q jan t pavmendshm,
vlersojn prgjigjet apo t mbajn shnime faktet m t rndsishme duke ju dhn
mundsin t marrin pjes n msim dhe t realizojn objektivat e linjs s t dgjuarit.
d) Minitesti
Gjeni pohimin e gabuar:
Tipat e fjalive n gjuhn shqipe ndahen sipas:
a) kumtimit
b) kuptimit
c) modalitetit
149
d) strukturs
dhe vlersimi.
MODEL MSIMOR 2 3
TEMA: Petro Marko Intervist me vetveten Njohuri gjuhsore
T lexuarit: - t zbuloj se t gjitha ant tingullore t shqipes (shqiptimi letrar, theksi,
intonacioni) prdoren pr shprehsi;
T shkruarit: - t shkruaj fjali t thjeshta dhe t prbra pr t shprehur mendime t
caktuara;
T folurit: - t mbaj nj qndrim t caktuar ndaj diskutimit n klas;
T dgjuarit: - t analizoj mnyrn n t ciln stili dhe struktura e nj fjalie ose ligjrate
mbshtet a kundrshton domethnien ose qllimin e saj;
ZHVILLIMI I MSIMIT:
Nr.
Veprimtarit
Metodat
Koha
1.
Hyrje
5 min
2.
Pun e drejtuar
D.D.M. Di Dua t di Msoj
10 min
Informacioni i ri Leksion
10 min
3.
Pun e pavarur
T nxnt n bashkpunim
25 min
4.
Vlersimi
b1- Ora e dyt e msimit trajton shtjet gjuhsore t sintakss s fjalis. Gjat saj sht
mir q nxnsit t prfshihen duke i nxitur prmes tekniks DDM t flasin pr fjalin
dhe njohurit q ata kan. Nga msuesi mund t bhen pyetje t tilla si:
1- sht fjalia?
2- Si klasifikohen fjalit?
3- far lloje fjalish mbani mend? (Sillni shembuj!)
4- Cilat jan tipat e fjalive n gjuhn shqipe? etj.
Prgjigjet e nxnsve do t pranohen dhe do t krkohet prej tyre t thon se cilat jan ato
njohuri rreth fjalis t cilat i kan t paqart. N baz t ktyre njohurive do t ndrtohet
edhe ora e msimit.
Informacioni i ri mund t prqendrohet tek saktsimi dhe plotsimi i njohurive t
nxnsve ose tek informacione plotsuese t cilat msuesi i sheh t arsyeshme pr ti
prdorur.
M posht po jepet nj tabel grafike (organizues grafik) i cili mund t ndihmoj
nxnsit, por edhe msuesin t shpjegoj msimin e ri.
150
c1- Veprimtaria e pavarur zhvillohet n baz t tekniks T nxnt n bashkpunim nj
qasje e puns n grup q i bn nxnsit prgjegjs pr t nxnt e t tjerve dhe vetes.
Duke bashkpunuar ata njkohsisht ndihmojn edhe njri-tjetrin pr t kuptuar dhe
zhvilluar sa m mir detyrat.
Gjat ksaj faze do t punohen ushtrimet e linjs T shkruarit: 1, 2, 3 faqe 336 337.
Duke qen se kjo tem do t zhvillohet n dy or msimi, msuesi e planifikon pr t
zhvilluar aq ushtrime sa mund t prballohen dhe kuptohen nga nxnsit. N rast se niveli
i vshtirsis sht mesatarisht i leht, athere mund t zhvillohet orn e dyt teknika e
Prforcimit ose ushtrime t tjera plotsuese q msuesit i duken t arsyeshme.
1. Lexoni fjalit me intonacionin e duhur dhe thoni lloj jan
sipas qllimit t thnies (kumtimit).
Qllimi i ktij ushtrimi sht t arrihet nj nivel t lexuari shprehs me qllim q nxnsit
t kuptojn vlern e mjeteve shprehse n identifikimin e llojit t fjalive.
Ky ushtrim mund t zhvillohet duke aktivizuar dy nxns pr do fjali. Njri e lexon dhe
tjetri prcakton llojin e fjalis vetm prmes dgjimit.
2. Klasifikoni fjalit e paragrafit t msiprm sipas strukturs.
Plotsoni me to tabeln.
3. Fjalit e grupit t par i ktheni n fjali dykryegjymtyrshe,
kurse ato t grupit t dyt i ktheni n fjali njkryegjymtyrshe
me vet t paprcaktuar. Tregoni ndryshimet q psojn.
SHNIM!
Kujtojm se fjali me vet t paprcaktuar jan ato,
kryegjymtyra e t cilave shprehet me folje veprore t vets III
shums dhe tregon veprim t kryer nga persona t
paprcaktuar. N kto fjali, vmendja e folsit prqendrohet n
veprimin pr t cilin flitet, dhe jo te vepruesi, i cili nuk njihet
nga folsi ose folsi nuk dshiron ta thot.
dhe vlersimi.
151
MODEL MSIMOR 4
TEMA: Leo Buskalia M lini t jem vetja ime Studim teksti
T lexuarit: - t identifikoj karakteristikat prmbajtsore t tekstit t dhn;
T shkruarit: - t shkruaj pr nevoja vetjake shkrime t tilla si: aplikime pr pun, letr
motivimi, CV etj;
T dgjuarit: - t bj dallimin ndrmjet retorikave gojore bindse dhe emotive;
ZHVILLIMI I MSIMIT:
Nr.
Veprimtarit
Metodat
Koha
1.
Hyrje
5 min
2.
Pun e drejtuar
Lexim i drejtuar
10 min
Diskutim
10 min
3.
Pun e pavarur
Mendo Krijo dyshe 25 min
Diskuto
4.
Vlersimi
b1- Teksti i Leo Buskalias ka natyr psikosociale dhe ka t bj me perceptimin dhe
njohjen e vetvetes. Por ai do t analizohet si nj tekst eseistik n t cilin shprehen
mendime, ide, fakte dhe tematika me nj gjuh t thjesht, t kuptueshme dhe t hartuar
bukur nga ana letrare.
Pr t kuptuar dhe diskutuar at do t shrbejn veprimtarit e ors s par ku do t
punohen ushtrimet 1, 2, 3, 4 faqe 341.
1. Cili sht problemi q trajton Leo Buskalja n kt shkrim?
a) kuptimi i dashuris b) koncepti i liris c) njohja e vetvetesd) njohja e
bots
2. N paragrafin e dyt, autori shprehet:
Po prse? thirra. Kjo sht e gabuar.
- far sht e gabuar?
a) sjellja e djaloshit b) sjellja e nndrejtorit c) sjellja e fmijved)
sjellja e autorit
- Pr do alternativ q do t zgjidhni jepni arsyet e prgjigjes suaj.
- Po ju si do ta vlersonit qndrimin e autorit ndaj situats? Pse?
b2- Pjesa e dyt e msimit i kushtohet diskutimit i cili lidhet natyrshm
me pyetjet e ushtrimeve 3, 4, faqe 34.
3. far krkon t thot autori kur shprehet se pr t br nj
zgjedhje n jet, duhet t bni pyetjen:
A ka kjo rrug nj zemr?
- far prfaqson zemra?
4. Shpjegoni prfundimet e mposhtme q nxjerr autori:
152
Gjja m e leht n bot sht t jesh ai q jemi, t jesh vetvetja.

Gjja m e vshtir sht t jesh ajo q t tjert dshirojn q ju t
jeni.
- do t thot pr ju t njohsh vetveten ?
E rndsishme n kt diskutim nuk sht prgjigja e sakt pr
pyetjet, por hedhja e sa m shum alternativave dhe zhvillimi i
diskuimit n t cilin t dal roli dhe rndsia e njohjes s vetvetes tek
kjo mosh. Zhvillimi i msimit prkon n kt periudh me vendimet
q duhet t marrin maturantt pr shkolln e lart dhe jetn n
prgjithsi. Ata sapo kan mbushur ose do t mbushin 18 vje dhe
duhet t jen t prgjegjshm pr vendimet q marrin n jet. Njohja e
vetvetes sht parakusht i rndsishm pr t marr vendime t
drejta.
c1- E lidhur me veprimtarin e msiprme do t zhvillohet n formn e puns s pavarur
pjesa e dyt e ors ku do t krkohet nga nxnsit t flasin rreth prvojave t tyre pr
njohjen e vetvetes dhe koncepteve si Vlerat, Personaliteti etj.
N ndihm t msuesit mund t jet n kto raste edhe psikologu i shkolls ose msuesi i
cili je lndn e Kshillimit t karriers.
c2 Pjesa tjetr e rndsishme e msimit q lidhet drejtprdrejt me zhvillimin e njohurive
dhe aftsive gjuhsore t nxnsve ka t bjme procesin e shkrimi t CV dhe letrs s
motivimit.
Nse pr shkrimin e CV nxnsit kan marr njohuri edhe n vitet e mparshme, kt or
sht e nevojshme t msohen se far sht nj letr motivimi dhe si shkruhet ajo.
M posht po japim modelin e nj letre motivimi.
Udhzime pr letr motivimi
Emri dhe mbiemri
Adresa
Nr. i telefonit
Email
Data e sakt
Pundhnsi
Titulli profesional
Emri i Kompanis
Adresa
I/E nderuar ( Drejtohuni me Zotri, Zonjushe, Zonj dhe mbiemr)
Prezantoni veten shkurt n kt pjes duke treguar pse jeni t interesuar pr
kt pozicion dhe prej nga keni marr informacion pr kt pozicion.
Ktu shkruani shkurt nj prmbledhje t prvojs suaj, edukimi, prvoja e
puns, trajnimet, etj.
Keni kujdes q gjat ktij prshkrimi prvoja juaj t jet e lidhur me
interesimin pr pozicionin
Tregoni far dshironi nga pranuesi i letrs. Shpjegoni se e moni kohn dhe
kshillat e tyre t vlefshme
153
Falenderoni pranuesin
Sinqerisht,
(nnshkruani ktu me laps kimik ngjyr t kaltr ose t zez)
Emri dhe mbiemri
Bashkangjitur:psh. CV
N mbshtetje t ktij modeli zhvillohet detyra:

b) Duke pasur parasysh kshillat e msiprme, shkruani nj
letr motivimi dhe paraqiteni n klas.
Ky ushtrim mund t jepet edhe detyr shtpie ose pun praktike.
d) Minitesti
Cilin prej pohimeve t mposhtme e konsideroni t gabuar? Pse?
a) CV-ja juaj duhet prshtatur pr do pozicion pune, q ju aplikoni
b) Letra e motivimit sht nj form e reduktuar e nj CV-je.
c) Letra e motivimit sht nj mundsi pr t shtuar informacione
personale te CV-ja juaj
d) CV-ja sht nj mjet marketingu q t siguron nj intervist pr
pun.
dhe vlersimi.
Modele t detyrave me shkrim dhe ushtrime gjuhsore
Detyrat me shkrim ose detyrat e kontrollit me shkrim jan planifikuar sipas udhzimit t
MASH pr hartimin e planit msimor. Ne kemi planifikuar 6 or t detyrave me shkrim t
cilat jan menduar t zhvillohen si detyra kontrolli pas do analize t veprave n tekstin
poetik (Vallja e yjeve Lasgush Poradeci), n tekstin tregimtar ( I huaji Alber
Kamy), teksti dramatik ( Abeli Ethem Haxhiademi); dhe tri detyra kontrolli
semestrale. Ort e detyrave t kontrollit semstral me shkrim prfshijn lndn e nj
kapitulli ose m gjer dhe mund t shfrytzohen nga drejtoria apo institucionet e tjera pr
t br testime diagnostikuese apo vlersuese.
M posht do t japim disa shembuj t cilt mund t shrbejn si modele pr t ndrtuar
detyrat nga msuesit n varsi t nivelit t klasave dhe arritjeve t nxnsvo, por edhe t
qllimeve t detyrs.
MODEL DETYRE KONTROLLI 1

LASGUSH PORADECI: MBARIM VJESHTE
Fluturoj dhe shtrgi fundit, madhshtor, me shpirt t gjor
Dyke shkuar q-me-nat sipr malesh me dbor
Iku rnd e i prmallshm, dhe me sqep t ti t fort
Zotriut qi la folezn i trokiti mun n port
154
Pra, m sduket shpes i fatit prapa bujqsh dhe plorsh,

Prapa brazds s rrxuar hap-me-hap prej qe malorsh;
M sdgjohet nr ugare t krcas miu i hirt,
Vdiq neprka piklore ndaj blatisht e shkrettirt
Dheri i mardhur prej thllimit dirgjet heshtur nn brym,
Fryn veriu n pyll t that me zemrim e me frtym,
E si shtohet cinrima ja! se ku dinak dhi vorr!...
Npr gardh-e npr ferra drdllet gazmor nj orr!...
O! sa hir q kishte shtrgu, aq fisnik me shtat t gjor,
Kur bariste dal-nga-dale, - posi dhndr me kuror!...
E kur pran-i vinte krilla, q shndrij n kraharuar,
Me sy lart, me hap t matur posi vash e nusruar!...
A. PYETJE ME ALTERNATIVE: (5 pik)
1. Lirika erotike e Lasgush Poradecit prfytyrohet si nj trajektore q
shkon nga:
a) Toka n Qiellb) Toka n Ferrc) Ferri n Parajs d) Toka n Parajs
2. Cili sht vargu q shpreh domethnien dhe tonin emocional t
poezis Mbarim vjeshte?
a) O! Sa hir q kishte shtrgu, aq fisnik me shtat t gjor.b) Npr gardh-e
npr ferra drdllet gazmor nj orr
c) Fluturoj dhe shtrg i fundit, madhshtor me shpirt t gjord) Fryn veriu n
pyll t that me zemrim e me frtym
3. Lasgush Poradeci sht prfaqsues i:
a) letrsis s vjetr shqiptareb) poezis tradicionale shqiptare c) prozs
moderne shqiptared) poezis moderne shqiptare
4. Lasgush Poradeci paraplqen prdorimin e:
a) personifikimitb) metaforsc) metonimisd) simbolit
5. Poezia sht ndrtuar mbi figurn e shtrgut q simbolizon:
a) dhimbjen dhe mallinb) dashurin dhe prjetsinc) shkuarjen dhe ardhjend)
vetmohimin dhe qndresn
B. PYETJE ME SHTJELLIM DHE KOMENTE: (15 pik)
1)
Cila sht figura stilistikore themelore e strofs s par dhe far shpreh ajo? (2
pik)
2)
N kt poezi ngritja emocionale bhet n formn e piramids. (3 pik)
Si e kupton ti skemn e ngritjes piramidale t ndjenjs?
Argumento mendimin tnd nprmjet konkretizimit me shembuj nga poezia.
3)
N kt vjersh Lasgushi prdor figurat dypalshe kundrshtore si: madhshtor /me
shpirt t gjor.
Gjej dhe shkruaj t paktn tri prdorime t tjera dhe shpjego arsyen e ktij prdorimi.(3
pik)
4) far prfytyrimi ju krijon figura e shtrgut prball madhshtis dhe egrsis s
natyrs? (3 pik)
Me far mjetesh stilistikore e ka realizur kt poeti? Gjej t paktn dy prej tyre.
155
5) Cila sht domethnia e ktij teksti poetik? (Prmblidh mendimin me jo m pak se 5 fjali.)
(4 pik)
Vlersimi:
156
NOTA
PIKT
4
06
5
79
6
10 11
7
12 14
8
15 16
9
17 18
10
19 20

LASGUSH PORADECI: KNGA PLEQRISHTE
O kng pleqrishte! Ti vjersh` e Vendit tem!
Ti fjal q m dhimsesh e q m bn ujem!
Tani jam dshruar s largu t m vish:
Dgjoju, as dgjoju! moj kng pleqrish!
............................................................
N hije t kasolles q nxin atje mi mal,
J-a nis me z t shtruar j-a merr me dalnga-dal;
J-a thua m t dhemshur j-a thua m t qar,
J-a dredh e prvluar j-a zjen e ja heq zvarr;
Pastaj fillon t ngrihesh, e nis e ja thrret:
Dh`aq let-e ngreh s poshti aq fort e shpje prpjet,
Aq dyke mrmruar me z t parpalitur
Rnkimi-i zemrs sate ronitet m t ngjitur,
Sa q nga lartsira ku vate fluturoj,
Me sulm e ulrim kputet si prroj
E rrjedh pr tatpjet prej kulmit qielluar
Si breshr i thrrmuar si lot i prvluar;
Pastaj t shuhet zrie rriheshedhe vdes;
Mjerimi i vetvetes t thjevi mes-pr-mes:
S felli-e pa mshir t thjevi dhembja jote,
Dshir` e varfruar e kngs magjiplote!
::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::
O kng pleqrishte! O vjersh `e Vndit tem!
O fjal q m dhimsesh, e q m bn ujem!
O mall! O pshertim! O vaj! - O lot i zi!
O shpirt i prvluar q qan nr syt` e mi!
Si ngrihet q nga deti nj val e dshruar:
Nga fund` i zemrs sate ti ngrihesh dyke vuar;
E prap posi vala, q bje s-rish n det:
Ti bje n fellsirn e zemrs s vet .
A. PYETJE
ME ALTERNATIVE:
(5 pik)
1. Cili sht mitivi i liriks Knga pleqrishte?

a) erotikb) filozofikc) idilikd) patriotik
2. Procesi krijues, sipas Lasgush Poradecit i shprtehur tek krijimi
Knga pleqrishte, identifikohet me:
a) shpirtin e poetitb) natyrnc) dhimbjen e brendshmed) dashurin
3. N vargun: Mjerimi i vetvetes t thjevi mes-pr-mes, fjala
mjerimi sht sinonim me:
a) varfrinb) duriminc) dhimbjend) dashurin
157
4. N lirikn Knga pleqrishte del natyrshm ideja se:

a) dashuria sht fuqia themelore e jetsb) t iksh do t thot t vdessh
nga pak
c) gjuha sht shenja m e par e identitetitd) dhimbja e fisnikron njeriun
5. Lirika e Lasgush Poradecit i prket letrsis:
a) humaniste shqiptareb) klasike shqiptarec) moderne shqiptared) s vjetr
shqiptare
1. Gjeni n poezi fjalt kye t cilat krijojn efektet pamore. Shkruani t paktn 3 prej tyre.
( 2 pik)
2. Poeti i vesh kngs disa emrtime duke shfytzuar figurat e matafors dhe epitetit.( 2 pik)
Shkruaj 2 prej metaforave me t cilat prqaset knga q shprehin:
a) dhimbjen e brendshme: _______________________________
b) dshirn pr t prsosurn: ____________________________
3. N kt poezi ngritja emocionale bhet n formn e piramids.(3 pik)
Si e kupton ti skemn e ngritjes piramidale t ndjenjs?
Argumento mendimin tnd nprmjet konkretizimit me shembuj nga poezia.
4. far prfytyrimi t krijojn 4 vargjet e fundit t poezis? ( 3 pik)
Cilat jan figurat themelore t krijimtaris s Poradecit?
Si realizohet n to filozofia e procesit t krijimit sipas Lasgush Poradecit?
5. Procesi i krijimit si dhe vet jeta e poetit smund t kuptohet pa dhimbjen. (5 pik)
Komentoni vargjet e mposhtme:
Mjerimi i vetvetes t thjevi mes-pr-mes:
S felli-e pa mshir t thjevi dhembja jote,
Dshir` e varfruar e kngs magjiplote!
A mendoni se dhimbja sht nj ndjenj e lart njerzore q e fisnikron at?
Vlersimi:
158
NOTA
PIKT
4
06
5
79
6
10 11
7
12 14

LASGUSH PORADECI: KROJ I FSHATIT TON
I
Kroj i fshatit ton, uj i kulluar,
na buron nga mali dyke mrmruar.
Ven mbushin uj vashat an-e-mban,
Cipzn me hoja lidhur m-nj-an;
Cipzn e bardh, cipzn e kuqe,
Gushn si zambaku, buzt si burbuqe.
E si mbushin uj, bubu! mj-u ka hije
Ndaj kthehen prap me hap nusrie:
Ndezur yll i ballit si yll shenjtrie.
II
Kroj i fshatit ton, ngjyr rgjend-i-lyer
Q nga rrz e malit na mburon rrmbyer.
Ven pin uj trimat an-e- mban
Takijen me lule prmbi sy m-nj-an.
Takijen e dlir, takijen e nxir,
Buzn m t qeshur ... m t pshettir...
Mbrmave kur uji mrmron nga-dal.
Vjen ti thot trimi vashs nja dy fjal:
Vashzn bujare q po vij n krua
Se e prshndta, se mu turprua,
Papo ula kryet e shkova si grua.
III
Kroj i fshatit ton, tet sylynjar,
Nr tet krahina qenke kroj i par;
Qenke nj n bot, spaskrke t dyt,
na shroke plagt, na shroke syt.
Kroj i fshatit ton, n at mal me flet,
Derdhet aq i egr, derdhet aq i qet,
Posi mall i zemrs mun n gji t shkret:
Derdhet aq i egr, derdhet aq i qet,
Posi mall i vashs, q djeg m t fshet,
Posi mall i trimit, q buet prpjet,
159
8
15 16
9
17 18
10
19 20
Obobo! si malli, q nuk vdes prjet.

A. PYETJE ME ALTERNATIVE: (5 pik)
1. Cilit motiv i prket lirika Kroj i fshatit ton?
a) patriotikb) erotikc) filozofikd) shoqror
2. Konceptimi i dashuris n poezin Kroj i fshatit ton mbshtetet
mbi:
a) poezin e Rilindjesb) poezin popullorec) poezin moderned) poezin e
Antikitetit
3. N vargun ndezur yll i ballit si yll shenjtrie fjala yll
simbolizon:
a) pastrtin e ndjenjs s dashurisb) bukurin e vashavec) knaqsin
shpirtrored) shenjtrin e ndjenjs s dashuris
4. Fjala qielluar sht nj krijim poetik lasgushian q prdoret me
qllim q:
a) t ruhet rima e vargutb) t respektohet ritmi i vargut
c) t shenjtroj procesin e krijimitd) t shmangen rregullat gramatikore
5. Cili nga vargjet e mposhtme prmbledh m qart konceptin e
Lasgush Poradecit pr dashurin?
a) M zu nj mall dhe sotb) Me fshehur se fshehtsiac) T liri! Ti robri!d) Pr
dashurin, O Zot!
1. Kjo poezi ka nota t theksuara idilike. Gjeni 2 prej fjalve ky q japin atmosfern e nj
natyre t virgjr? ( 2 pik)
2. Shkruani nj fjali dykryegjymtyrshe pr seciln nga pjest q t shpreh veorin e kroit.
( 3 pik)
3. Komento shkurtimisht vargjet e mposhtme:(3 pik)
Takijen e dlir, takijen e nxir,
Buzn m t qeshur ... m t pshettir...
Prmend nj veori t stilit t Lasgush Poradecit q shfaqet n to.
4. N kt poezi autori prdor antiteza t krijuara me antonime t plot dhe antonime
kontekstuale.
Gjeni nga nj shembull pr secilin rast. (antonim kontekstual; antonim i plot).( 2 pik)
5. Cili sht funksioni i prdorimit t foljeve n strofn e dyt t pjess s tret? N far
mnyre jan ato?( 2 pik)
6. Ritmi dhe melodia e ksaj poezie ndjek ritmin e rrjedhs s kroit.
Shpjegoni si harmonizohet prmbajtja e poezis me formn e saj duke analizuar prbrsit
e metriks ( ritmi, rima, strofa, vargu etj). ( 3 pik)
Vlersimi:
160
NOTA
PIKT
4
06
5
79
6
10 11
7
12 14
8
15 16
9
17 18
10
19 20

MARTIN CAMAJ: NJ DIT E KA EDHE KORBI
Erdhi nj korb te dheu i but nn shkrepa.
Ai sdinte me ndjekun vallet e pllumbave
Pal-pal nn hijen e ullive.
E u ruente mos me lshuemun za
Mes gazullimit t prgjithshm
Pr mos prish
Ritmin e flatrave ndr valle.
Ku te e vona pllumbat kthyen n banesa,
E ndjeu veten korbi pllumb n shpirt.
1. Pyetje me alternative: (1 pik)
a. Cili sht cilsimi metaforik i ksaj poezie?
0
A) ndrrimi. B) Ndshkimi.C) Sfida.D) Tjetrsimi.
b. Frymzimi mbizotrues n poezin Nj dit e ka edhe korbi
sht:
0
A) lirik. B) epik C) tragjik D) ironik
c. far prcjell autori prmes ksaj poezie?
A) E keqja kalon nga korbi te njerzit. B) E keqja mund t mundet vetm me t
keqe.
C) Dhimbjen pr t keqen q e ka fundin m t zi se jetn. D) Shpresn e
ndryshimit prej s mirs.
2. Gjej dhe shkruaj vargjet q shrehin se Korbi sht shpend i bardh
n shpirt. (1 pik)
3. Gjej fjalt q krijojn imazhin e mirsis, bukuris dhe paqes n
antitez me korbin.
Cilat tipare t korbit nnkuptohen n kundrvnie me to?(2 pik)
4. Si realizohet kundrshtia e kuptimeve n kt poezi?
Prgjigjen argumentoje me detaje nga teksti. (3 pik)
5. Cila sht domethnia e tekstit poetik Nj dit e ka edhe korbi?
(3 pik)
Vlersimi:
161
NOTA
PIKT
4
0 2.5
5
2.6 3.7
6
3.8 5.0
7
5.1 6.2
8
6.3 7.5
9
7.6 8.8
10
8.9 - 10

KUMBULLA PRTEJ MURIT ERNEST KOLIQI
Kopshti nat mbasdite t nxht, heshte n diell. Ajo heshtje e tij po vlonte
me zne t panjehuna vese t lehta e me lvizje disi t shutituna. Lvizje
kandrrash e flturash;zne bletsh e grthash. Ndiehej si nji marrje fryme e
gjn bimsh, nji aht i thell bimuer tue u prhapun npr at heshtim ari.
Lshojshin hije hardhijat e rrfatuna n hj t tyne me gjethe strpik n gur
kali, ndrmjet t cilve lavireshin vilet e rrushit ende t bleruna e t pashjuna
e n midis pemt rrjesht e rrjesht, zerdelia, pjeshka, dardha, molla, ftoi,
kumbulla. Asaj hije i epte ngjyr t bruzit ari i diellit me feksime plot gjallmi.
Kumbullat dng me kokrra t pjekuna smungojshin aty n kopsht. Por syt e
Lecit, si t trhjekun prej nji fuqije shortare, krkuen nji kumbull prtej
murit.
Ishin dhjet vjet, e m ndoshta, qi se shifte at mur. Nji mur i vjetr jo fort i
nalt, i nxm prej kohet, me klqere gjithkund t rame. Ngjyra e atij muri bnte
Lecin me ndrrue. Skishte nji ngjyr t pransueme;n t t gjitha ngjyrat
ishin t prmbledhuna. Shiu e dielli, tue e rrah me vjet e vjet, e kishin veshun
me nji lmashk, t bruzit ashtu si hijet e gjalla t kopshtit. Na skj t tij, aty ku
prbante nji knd me nji n tjetr, shtrhej pr t e kacavarej dashunisht nji
jasemin plym me lule t bardha t eluna. Ajo lule me njoms dhe msim t
vet ngushllonte pleqsn e murit.
Prtej atij muri n nji kopsht t huej, me do deg t nalta qi zgjateshin edhe
ktej, ngrehej nji kumbull. Syt e Lecit e prshndetn me adhurim.
Arsyen e ktij adhurimi as ai qartas se kuptonte. N mjegullimet e kalthera qi
mbshtjellshin fminn e tij n mbamendje, ajo kumbull naltohej gjallnisht mbi
do gja tjetr. Psehin se dinte. As nuk prpiqej me dijt. Atij i mjaftonte ajo
andje e holl qi, tue shikue kmbulln e huej prtej murit, nga syt i rrshqiste
n shpirt, n t cilin zgjoheshin ndiesina t vjetra e shije t harrueme.
Prmbante kopshti i dajave plot kumbulla boshnjake e bodorike e gabele, me
kokrra picigjate e t rrumbullakta, por atij papritmas turrshm i flakoi n shpirt
nji dishir i falisun.
Andej murit shtrhej nji kopsht tjetr shum m i hapt se ai i dajave. E shifte at
maresht gjelbrore trhjekse nprmjet gjethve e gmbave. Jo me vullj t
mjellun me gjithduer barishtesh si ai i dajave, por t tn bar e i dndun me
land. Drita e diellit me mzi deprtonte npr deg nalt grshetue. U futshin
nat grshetim t blert rrezet diellore tue u zbut, e aty n bar timt,
qindisshin vizatime t brishta. Dukej ajo shtroje bari, qindis ashtu prej
rrezeve e prej gmbave hal prrallash shpalis nn kmbt e nji princeshe s
zhdukun.
At dit princesha e mritun n degrmija ndrre ishte Fmijnija. Kishte ik
prgjithmon a por do t kthente?
Vetm kur u gjet mbi bar, nat an, pau nprmjet trupave t landve t
shumta dritoret e nji shtpije qi eleshin kah kopshti. N mnyr t
162
pacaktueme, mjegullore, i binte n mend ai vnd. Ndoshta kmba e tij se

shkelte pr t parn her at bar timt, t but, plot lajle rrezsh e hijesh. I kujt
ishte ai kopsht?. Ai sdonte me mendue. U lshonte n rrjedh t trillit qi e
kapi. Eci kadalas si t dronte se po zgjon dik t fjetun nat paq t kulluet k
amnja e toks lumnonte ndr pm qi piqeshin n diell. Shndronte hapat me
ndrojtje, si ai vjedhsi qi i avitet tue u mat teshs lakmue kahmot. Po,
vjedhs...
E varun, nata gmba t dendun, n heshti t mystershme, ku zni m t
nalt e lshonte tufa e jeseminave me er t vet, derdh kndej nga kopshti i
dajave, pezull nat gjysmaterr tambl ku hija e drita putheshin dashunisht, si
dy motra bashkue n nji mall t dridhun, rrinte degrmija qi mrtisi dikur
fytyrn e Fmijns. At degrm zbriti me pushtue... Jo vjedhs, sishte ...
Prkundrazi, dikush qi flnte nat kopsht i kish vjedh dishka t mueshm n
shprt...
Tashti ecte mbi bar t njom me gjet at pjes t humbun t shpirtit e, pa u
kujtue, i avitej shtps.
1. Pyetje me alternative: (1 pik)
a. Ernest Koliqi njihet si themeluesi i:
A) prozs moderne shqiptareB) poezis moderne shqiptareC) romanit modern
shqiptarD) drams moderne shqiptare
b. Cili sht nnteksti i simbolit dhe antitezs q krijohet midis murit
dhe jaseminit:
A) naiviteti fminor prball kureshtjesB) vetdija e mkatit prball sfids s
instiktit C) normat q prangosin kundrejt kureshtjes seksuale D) vetdija
sociale prball kureshtjes seksuale
c. Te tregimi Kumbulla prtej murit, fjalt kopshti, muri dhe
kumbulla duhen marr n mnyr t figurshme si:
A) metafora B) paralelizm figurativ C) alegori D) simbol
2. Gjej paragrafin ku prshkruhet kopshti i nndajs. far
mbizotron n t, drita apo errsira?
Cili sht kuptimi simbolik i ktij prshkrimi? (2 pik)
3. Cila sht figura e prdorur tek fjalt:skutat ku strukeshin
kujtimet ? Skutat e kujt jan ato?
Cili sht funksioni stilistik i ksaj figure?(2 pik)
4. Pse autori thot se ngjyra e bardh e murit ssht m e till? .i
nxm prej kohet, me klqere gjithkund t rame.. (2 pik)
5. Si do ti komentoje fjalt e autorit n mbyllje t tregimit:
Plaka, tue e ndjek ndr lvizje t tija, bashkohej shpirtnisht me t. Gjithnji
n fytyrne pastr, ku lshonte drit jeta e gjat e saj kalue fisnikisht n
frym t zakoneve tonam t bukura, i lexohej po ai rrmbim malli qi pat
edhe ai.
A bie niveli artistik i tregimit nga kjo mbyllje moralizuese? Ju si
mendoni, autori nuk sht i ndrgjegjshm pr nntekstin e asaj q
ka
shkruar deri tani apo v maskn e tradits sepse do t shmang
akuzn e shkelsit t tabus?(4 pik)
163
Vlersimi:
164
NOTA
PIKT
4
0 2.5
5
2.6 3.7
6
3.8 5.0
7
5.1 6.2
8
6.3 7.5
9
7.6 8.8
10
8.9 - 10

LETR BABAIT FRANC KAFKA
Asnjher nuk e kam kuptuar mungesn e plot t ndjeshmris pr dhimbjen dhe turpin q m
kaplonte nga fjalt dhe gjykimet e tua, sikur nuk ishe i vetdijshm pr pushtetin q zotroje.
Sigurisht edhe un t kam hedhur ndonj fjal apraz, e di mire kt gj, por nuk arrija dot ta
mbaja veten e ti masja fjalt dhe pendohesha sapo i nxirrja nga goja. Ndrsa ti, me fyerjet e tua,
vrisje e prisje, mbar e prap, pa kursyer asknd; para teje njeriu e ndjente veten krejtsisht t
pambrojtur. Kshtu ishte ndrtuar sistemi yt edukativ. Them se n kt fush je me t vrtet i
talentuar; padyshim me nj tip t ngjashm me tndin edhe mund t t kish ecur, duke e edukuar
sipas mnyrs sate; do ta kish kuptuar logjikn e fjalve, nuk do ta kish vrar mendjen pr t tjera
gjra dhe qetsisht do t kish br at q duhej. Pr mua, nj cop ilimi, gjith ka urdhroje
ishte, padyshim, nj porosi qiellore; kurr se kam harruar kt dhe kjo bhej njsia matse me t
ciln gjykoja botn, sidomos ty, dhe pikrisht ktu gabove fund e krye.
.......................................................................................................................................
Meq n voglin time piqeshim m s shumti n tryez, rndom msimet e tua kishin t bnin me
sjelljen time gjat ngrnies. Duhej t haja m vinin prpara, ishte e ndaluar t shprehja gjykime
mbi cilsin e gatimeve - ndrsa ty, shpeshher, ta shpifnin, i quaje pisllqe; ajo kafsha
( kuzhinierja) e kishte katranosur. Ti, me at oreks ujku q kishe, gjith dshir pr t glltitur
kafshata t mdha q si lije gjellt as t ftoheshin, haje me babzi dhe doje q fmija t nxitonte.
.......................................................................................................................................
Baba, shpresoj t m kuptosh drejt, kto ishin voglsira t paprfillshme; pr mua bheshin
cingritse vetm kur ti, njeriu q ishe zot n syt e mi, nuk u prmbaheshe urdhrave q m kishe
diktuar. Pr rrjedhoj, bota pr mua, ndahej n tri pjes: n t parn un, skllavi, jetoja nn
trysnin e ligjeve t hartuara vetm pr mua, t cilave sua dija kuptimin dhe nuk arrija tu
prshtatesha; pastaj ekzistonte nj bot e dyt, pafundsisht e largt nga imja, n t ciln jetoje ti,
ku drejtoje, caktoje urdhrat dhe zemroheshe kur nuk zbatoheshin; dhe, s fundi, nj bot e tret,
ku njerzia jetonin t lumtur, pa marr urdhra dhe pa iu bindur kurrkujt.
1. Pyetje me alternative:
a. Motivet kryesore q trajton Kafka n kt krijim jan: (1 pik)
1
A) dilema dhe vendosmria.B) frika dhe nnshtrimi.C) harresa dhe
pendimi.D) kaprcimi dhe zgjidhja.
b. Teknika e komunikimit, e zgjedhur nga Kafka ktu sht: (1 pik)
A) dialogu.B). KonstatimiC) monologu.D). analiza
c. Arsyeja e prdorimit t fjalive t gjata n fragment sht: (1 pik)
A). t prshkruaj t plot figurn e t atit.B) t jap ngarkesn emocionale
C) t mbshtes iden e tij mbi moralin.D) ti jap ritm rrfimit
2, Shprehja: Them se n kt fush, je me t vrtet i talentuar, ka
tonalitet t veant, i cili mbart nj nntekst.
Cili sht kuptimi i nntekstit dhe me figur stilistike shprehet ai?.
(3 pik)
3, Dallo nj fakt q tregon mnyrn e sjelljes s babait dhe nj
opinion t autorit pr kt fakt.
Interpreto lidhjen midis faktit dhe opinionit.(3 pik)
165
4, Gjej gjat leximit t paragrafit t par fjaln q tregon se si

ndjehet personazhi kryesor prball veprimeve t t atit.(1 pik)
Vlersimi:
166
NOTA
PIKT
4
0 2.5
5
2.6 3.7
6
3.8 5.0
7
5.1 6.2
8
6.3 7.5
9
7.6 8.8
10
8.9 - 10
MODELE USHTRIMESH GJUHSORE

1.klas i prket secila nga fjalt:
Krcnues, gjithka, i trazuar, paksimin, zbulonin, e thella, shtoj, ngarkesn, ndonjher, i
lartsive?
2.Pr seciln fjal t ushtrimit 2 shkruaj antonimin e saj.
Krcnues-_________gjithka-__________ i trazuar-__________
Paksimin-__________zbulonin-__________ e thella-___________
Shtoj-_________ ngarkesn-___________
Ndonjher-___________ i lartsive-___________
3.Shkruaj n numrin njjs, trajta e pashquar, fjalt:
Ortek-_________kreshtat-_________
Zullumet-_________ krcnimet-___________
Shpatet-_________ supet-_________
4.Shkruaj n numrin shums kto GE:
Zgjim alarmues-_____________ vit i ri-___________
Grushtim vendimtar-_____________cikl i ri-____________
5.Jep tri argumente pse themi q gjuha sht forma kryesore e komunikimit
_______________________________________________________________________
6.Rendit sipas radhs s formimit fjalt q i prkasin familjes s fjals dor (jo m pak se 8
fjal)
______________________________________________________________________
7.Shkruaj 6 shprehje frazeologjike t ndrtuara me fjaln dor. Me tri prej tyre ndrto
nga nj fjali. Njra prej fjalive t jet me bashkrenditje kundrshtore.
______________________________________________________________________
8.Fjalin Pr t lvruar dorn e njeriut nevojitet m tepr vend n tru, ktheje ne FPN
qllimore (pa ndryshuar kuptimin)
______________________________________________________________________
9.Cila sht fonema q e kan t prbashkt t gjitha fjalt e mposhtme?
Plaku, pusi, shqep, vapor, topi_________
10.Qarko PO ose JO:
Fjala
Rrokje e hapur
Rrokje e mbyllur
Toka
PO
JO
PO
JO
Xhamat PO
JO
PO
JO
Muaj
PO
JO
PO
JO
11.Zvendso grupin emror me nj premr vetor:
Nj gjutar po ecte pran nj kopshti._________________________________
12.Vendos n vend t pikave nj grup emror kundrinor t zhdrejt pa parafjal dhe n
vend t kllapavenj trajt t shkurtr:
Albana () bie shum bukur..
13.Shkruaj dy fjal t prejardhura, t formuara nga fjala baz i drejt:
i drejt --_________i drejt--_________
14.Shkruaj si duhet emrin n kllapa:
1. Djali ngriti kokn lart dhe pa (zog) _________q fluturonin t trembur.
2. Vajzs i erdhi rnd ti thoshte (baba)_________ t vrtetn.
167
15.Prdor si fjal prcaktuese t emrit nj premr dftor q t tregoj se sendi ndodhet larg
folsit:
1. (prej)____________materiali.
2.(nj) libr __________ .
16.Shkruaj shumsin e do emri, duke e shoqruar me nj mbiemr:
A) fshat _____________________
B) bisedim ____________________
C) karakter ____________________
D) vend ______________________
E) kujtim _____________________
F) zakon ______________________
17.Formo mbiemra nga fjalt:
Sy -_______________ zjarr - ________________
Akull -______________elik - ________________
Rregull -_____________pastr - ________________
Qelq -_______________shpejt - _________________
18.Rishkruaj fjalit duke zvendsuar prcaktorin me nj pjes t nnrenditur:
a.M hodhi fati n nj ishull t pabanuar.
______________________________________________________________________
b. Pr kt pun prdorja nj hu t trash.
______________________________________________________________________
19.Fjalin veprore shndrroje n joveprore dhe anasjelltas:
A.Klasa VII fitoi t gjitha garat sportive.
______________________________________________________________________
B.Ai emision sht dhn nga disa kanale televizive.
______________________________________________________________________
C.I sapoardhuri e kishte paramenduar kt atmosfer.
______________________________________________________________________
D.Ky akt mund t sqarohet vetm nga t pranishmit.
______________________________________________________________________
20. Rishkruaj fjalit duke zvendsuar rrethanorin me nj pjes t nnrenditur.
a. Nganjher m duheshin dy dit pr ti shpn n banesn time.
______________________________________________________________________
b. Pr t knaqur oreksin tim t pangopur, kam gllabruar shum desh.
______________________________________________________________________
21. Shkruaj fjalt duke vn n vend t pikave shkronjn q duhet (sh, zh, ):
trydh kmbej lodhem vleftsoj
rrnjoskrij mobilizojvesh
kuq fletoj dredh karkoj
kalitvidhosregjistroj thur.
1.
vishe xhaketn, se bn shum nxeht.
2.
Lidhe kpucn, se t sht gjidhur lidhsja
3.
Mos i ...bath kpuct, se t lagen kmbt.
4.
Problemn do ta gjidhim bashk.
5.
Ku shkove, nga mu duke?
6.
Prpara se ta bjn fije, leshin e krifin.
7.
Kashtn e ngrem me furk dhe e bjm mullar.
22.Formo folje t prejardhura, duke prdorur parashtesat sh-, zh-, -.
Fryj -__________ngjyros-___________bllokoj -____________
168
Kput -__________kujdesem -___________ vendos -____________

Qep -__________rregulloj-___________organizoj-____________
23.Qarko vetm rastin a, b ose c, ku fjala sht shkruar drejt:
1.a.dit lindje b. dit-lindjec. ditlindje
2.a.teknikoshkencor b.tekniko shkencorc.tekniko-shkencor
3.a.mesholl b. mes-holl c.mes holl
24.Ndrto G.E. (grup emror) q t prmbajn prcaktor t shprehur me emr:
a. n rasn emrore:
faqe nga romani_____________fragment______________
letr_______________________kujtime _______________
kujtime t pashlyera___________ episode prekse________
b. n rasn gjinore:
libri i leximit________________vargu_________________
rrugt ______________________ konkursi _______________
diskutimi entuziast ____________ mendimet_______________
zhurma gazmore_______________
c. n rasn kallzore:
rrugicat npr lagje________diskutim_______________
rrug _______________ agronom _______________
nj mal _______________ i dashur ________________
d. n rasn rrjedhore:
filxhan qelqirruga _______________
shkolla _____________ vend ________________
kosh _______________ lot t nxeht ______________
25.Plotso vendet bosh me zanoren q duhet:
T moshuarit e mbajn m__nd si ka q__n ky fshat.
Dh__nt n vath rrinin, /Q__nt nn hije flinin.
Pas shiut gjithka dukej si me ngjyr t argj__ndt.
Punn e sotm mos e l__r pr nesr.
Q__ndroi i prq__ndruar pr rreth 30 minuta.
Ishte nj takim i prz__mrt.
N lndin po kullosnin q__ngjat.
E lexova me __ndje romanin e ri.
Djali kishte dh__mbje koke.
26.N cilin rast fjala tek sht prdorur si parafjal:
A. Tek po bhej gati pr tu nisur, dikush trokiti n der.
B. Tek hyn dielli, nuk hyn mjeku.
C. E lan t takohen tek ura e telit.
D. E dalloi tek po nxitonte pr t arritur trenin e fundit.
27.Cila bashktingllore duhet prdorur si parashtes pr t formuar antonimin e fjals
bllokoj: A. xh- B. zh-C. sh-D. 28. Cili premr sht n rasn kallzore:
A. juve ju B. ne naC. neve naD. atyre u
29. Qarko fjaln e shkruar sakt:
A. xhveshB. shveshC. veshD. zhvesh
30. N ciln fjali fjala para sht ndajfolje:
A. Mendohu mir, para se t flassh.
B. Para nesh u shfaq nj peizazh i bukur vjeshte.
C. Nuk duhet t flas goja para menjdes.
169
D. Vshtro para, q t mos pengohesh.

31. Cila fjal sht formuar sipas tipit emr+ mbiemr:
A. mirkuptim B. Rrugdalje
C. buzqesh
D. faqebardh
32. N fjalin Do ta kishe arritur trenin, po t vije dhjet minuta m par, fjala po sht:
A. pjesz pohuese
C. lidhz nnrenditse
B. lidhz bashkrenditse kundrshtore
D. asnjra prej tyre
33. N cilin grup emeror sht shkruar gabim nyja e prparme:
A. mjediset e pallatit t sportit
C. qytetit t Elbasanit dhe t Vlors
B. libri i leximit t klass s tret D. shoqes s re t klass
34. N cilin rast fjalza t sht trajt e shkurtr:
A. faqe t shkruara
C. t shkruhen si duhet
B. t shkruani pastr
D. t shkrova nj vjersh.
35. N cilin rast kemi rrethanor qllimi:
A. Pse erdhe?
C. Prse erdhe?
B. Prse bn fjal ky libr?
D. Pse ma vonove librin?
36. N ciln fjali pyetse t pjesshme pyetja bie mbi kryefjaln:
A. Kujt i foli msuesi?
C. K takoi msuesi?
B. Cili u takua me msuesin?
D. Cilin takoi msuesi?
37. N ciln fjali sht prdorur folje gjysmndihmse:
A. A e ke lexuar librin Kur nisi fmijria jon?
B. Kur nise t shkruash poezi?
C. Nisu q tani pr n shkoll!
D. Nuk e ke nisur mir kt pun.
38. Dallo emrin e lakimit t tret:
A. ujrave
B. Trumcakve C. Shtigjeve
D. kanarinave
39. Dallo fjaln q sht shkruar gabim:
A. udhzim B. Urdhroj C. Udhzoj
D. urdhri
40. N fjalin Kjo sht shtpia ku ka jetuar Lasgush Poradeci, Po (pjesa e nnrenditur)
sht: A. Ftilluese
B. prcaktoreC. Kohore D. vendore
41. Cila nga fjalit e mposhtme sht fjali e thjesht:
A. Dgjo t thon.
B. Dgjo mir do kshill t m t rriturve.
C. Dgjo shtat a tet, bj si di vet.
D. Dgjo e dgjo dhe fol kur t japin fjaln.
42. lloj fjalie sht A e pe sa mir luajti sulmuesi i qendrs?
A. fjali e prbrme bashkrenditje shtuese
B. fjali e prbr me nnrenditje sasiore
C.fjali e thjesht
D. fjali e prbr me nnrenditje ftilluese
43. marrdhnie kohore sht shprehur n fjalin
Tek po lexonte romanin, iu kujtua filmi me t njjtin titull
A.
Paskohsie
B. Njkohsie
C. parakohsie D. asnjra
44. far shpreh rrethana e vendit n fjalin Mbi qytet shprthyen fishekzjarrt
A.Pikkalim
B. drejtim
C. Piknisje
D. pozicion
45. N cilin rast forma e pashtjelluar e foljessht prdorur n funksionin e rrethanorit t
qllimit:
A. Duke mos studiuar rregullisht, bie n msime.
170
B. Nuk kalohet koha pa punuar.

C. Artani sht regjistruar pr t ndjekur kursin e anglishtes.
D. Kamioni ecte n rrugn tr gropa, duke u lkundur sa majtas djathtas.
46. Emri shtpi formon grup emror duke u bashkuar me nj:
A. folje B. Lidhz
C. ndajfolje D. mbiemr
47. PN prcaktore lidhet me PK me:
A. lidhzn qB. fjal lidhse C. lidhza b/rD. lidhza n/r
48. N fjalin Kanatet e dritareve ishin fryr nga lagshtira kemi rrethanor:
A. vendi B. koheC.shkaku D. qllimi
49. N fjalin N rrug mezi kalohej nga makinat fjala e nnvizuar sht rrethanor:
A. vendi B. Kohe C. shkaku
D. qllimi
50. Qarko variantin ku sht prdorur drejt shkronja e madhe:
A. Gjeto Basho Muji
C. Gjeto Basho muji
B. Gjeto basho Muji
D. Gjeto basho muji
51. Qarko variantin ku sht prdorur drejt shkronja e madhe:
A. Oqeani i ngrir i Veriut C. Oqeani i Ngrir i veriut
B. Oqeani i ngrir i veriut
D. Oqeani i Ngrir i Veriut
52. Shkruaj grupet e fjalve duke vn n vend t pikave nyjn e prparme q mungon (i, e,
t, s):
Historialufts popullit shqiptar
Sipas shembullit .. motrs.
Prodhimet e fushs .. Kors, ..Vurgut, .Zadrims.
Orari i ..mrkurs
Punimet stins pranvers, vers, vjeshts, dimrit.
53. Shkruaj:
- 2 emrtime gjeografike;
- 1 titull libri dhe nj emrtim shkolle;
- 2 emra festash;
- 4 shkurtime t emrave t shteteve, partive, shoqatave etj;
- datn e sotme n tri variante (mos harroni emrin e vendit ku jemi)
54. Plotso tekstin me premrat vetor dhe trajtat e shkurtra q duhen:
At jav nusja e madhe kishte radhn e magjes, pra do t bnte, pra do t bnte bukn e gjelln pr
tgjith familjen e madhe.Por ishte e smur dhe smundej.T gjitha kunatave ___tha
t__ndrronin, por ___spranuan.Ather ___tha s vogls.
-Dije, a__ bn ___ radhn time t magjes, se jam e smur?
Dija kokulur, __ u prgjigj:
-Me gjith qejf, moj kunat, por ___e di urdhrin e babs, q ___t mos gatuaj. Ai as me goj
sm flet e as syt m___sheh e jo m t haj nga duart e mia.
-Haj, se spo ___merr vesh se kush __ka gatuar. Nans t___themi e t tjerve jo.
Dhe kshtu u b. Vjehrra pranoi, por e porositi njqind her nusen e vogl t bnt kujdes se, po t
mos ___ plqenin plakut gjellt, do t__pinte e zeza
Kuptimi pr vlersimin
do dit do ti kujtoj vetes sime q jam nj qenie njerzore dhe nuk do t

pretendoj prsosmrin nga ju, derisa edhe un t mos jem i prsosur.
Vlersimi sht procesi m i vshtir, por njkohsisht m i rndsishm n procesin e
msimdhnies.
171
Vlersimi i nxnsit ka pr qllim t jap nj informacion t vazhdueshm pr progresin e

nxnsve, si prgjat viteve t shkolls, ashtu edhe n prfundim t nj viti shkollor.
Qllimi i tij sht t ndihmoj procesin e t nxnit dhe t msimdhnies. Nse vlersimin e shohim
si nj mekanizm ndihms t puns msimore n orn e msimit, ather d t shmangim shum
situata dhe probleme q krijojn ngrin e marrdhnieve msues-nxns.
Vlersimi nuk duhet kuptuar vetm me notn. Ajo sht treguesi i dijeve t nxnsve dhe shrben
pr t matur nivelin e arritjeve t tyre. Me vlersim duhet t kuptojm gjith sjelljen dhe qndrimin
ton, duke nisur q nga fjalt motivuese, lavdrimet apo sugjerimet dhe deri tek vnie n dukje
dhe njohja me tiparet dalluese t do nxnsi q e bjn at t ndryshm nga t tjert.
Ne nuk mund t presim q t gjith nxnsit t arrijn t njjtat rezultate, por duhet t punojm q
tek secili t vm n dukje at q e bn t ndryshm nga t tjert, at q e bn t jet vetvetja.
sht e vrtet q puna n klasa me shum nxns mund t vshtirsoj punn ton pr njohjen e
t gjith nxnsve, por n detyra t vaanta, n or msimi, diskutime apo gjat procesit msimor,
ne duhet t vlersojm nxnsit nga ajo q ai ka msuar apo ka arritur. Praktika e puns shpesh na
bn t jemi t rrept ose t pavmendshm ndaj puns s nxnsve. T gjith ne e kemi prjetuar
vet se sa e rndsishme sht kur dikush vlerson punn ton, qoft edhe duke treguar interes, pra
duke na dgjuar. Kshtu funksionon edhe tek nxnsit vlersimi, vmendja apo kujdesi yn. Nj
nxns ndihet keq kur ne nga pakujdesia jon, nuk i kushtojm kohn e duhur, vmendjen apo nuk
i japim mundsin t shpreh at q di. Nxnsit nuk duhen paragjykuar pr punn e tyre. Duhet t
jemi ne ata q duhet tu tregojm atyre far presim t marrim dhe far ata duhet t arrijn. Vetm
kshtu, nxnsi do t ndihet i motivuar dhe do ti shtohet interesi pr msimin.
Kjo sht arsyeja q n do or msimi nxnsve u duhet thn far duhet t bjn ose far
duhet t arrijn.
Kur t kemi arritur kt stad bashkpunimi, ather n fund t ors s msimit nuk do ta kemi
vshtir t vlersojm punn e secilit, domethn t vendosim notn, si tregues t arritjeve t
nxnsve.
Pr t qen sa m objektiv dhe pr t shmangur fiktivitetin duhet t kemi parasysh disa kritere pr
vlersimin.
1. T bjm nj vlersim t efektshm, prmes t cilit tu bjm t qart nxnsve se far din
dhe jan t aft t bjn. Nse nxnsit nga rezultatet e vlersimit kuptojn q po prparojn,
ather rritet edhe motivimi dhe besimi tek vetja.
2. T prfshijm n vlersim edhe nxnsit. Pjesmarrja n procesin e vlersimit, t diskutimit t
rezultateve i bn ata m t prgjegjshm, shton aftsin e vetvlersimit.
sht mir q n detyra t ndryshme tu krkohet mendimi nxnsve se si sht zhvilluar kjo
detyr, duke dhn q n fillim kriteret prse d t vlersohet.
Kjo teknik vlersimi prdoret shum mir n prezantimet individuale me goj. Nxnsit
diskutojn rreth prezantimit t shokve t tyre, por duke u dhn m par se cilat do t jen kriteret
pr t cilat do t vlersohen.
Teksti prmes linjave T folurit dhe t dgjuarit, krkon mendimet e nxnsve pr probleme t
ndryshme. Ktu, si prfundim i diskutimit mund t krkohet t jepen konkluzionet dhe m pas
vlersimet pr nxnsit nga vet nxnsit, sigurisht cenuar t drejtn e tij pr t vlersuar me not.
Nuk duhet t kemi frik nga mendimi i nxnsve.
3. T bjm nj vlersim t planifikuar dhe t hapur. Nxnsit i duhet thn q n fillim t
shkolls se si dhe pr far do t vlersohen. Madje n kt proces sht mir t vihen n dijeni
edhe prindrit. Ata duhet ta din se n lndn e Gjuhs shqipe dhe letrsis do t vlersohen sipas
linjave (t lexuarit, t folurit, t dgjuarit, t shkruarit dhe t vshtruarit). Nxnsit duhet t din se
far duhet t arrijn dhe m far mnyrash. U duhet br i qart lloji i vlersimit (detyr shtpie,
172
pun me projekt, diskutim, shnime, materiale t sjella n klas; vlersim me goj apo me shkrim;
testime apo miniteste etj.)
Pr punt e tyre u duhet prcaktuar nj afat, u duhet ln nj koh e arsyeshme dhe u duhen br t
qarta kriteret e vlersimit.
Pr shembull, n nj prezantim inddividual me shkrim, pr nj tem t caktuar msimore, sht
mir q fillimisht t krkohet prej nxnsve se far dshirojn t trajtojn. Ndihmse n kt
proces sht teksti i cili sugjeron shum tema diskutimi dhe debati. Detyra dhe ushtrime t tekstit
mund t shrbejn shum mir pr tema prezantimesh individuale me shkrim ose me goj.
Pasi prcaktojm temn vendosim s bashku me nxnsit disa kritere me ann e t cilave i
msojm ata si t punojn dhe i msojm si t shkruajn pr qllime dhe mnyra t ndryshme.
Pr shembull:
- shkruani prezantimin me shkrim n kompjuter, pra n form elektronike, me rreth 500 fjal;
- formatoni shkrimin nprmjet mundsive q krijon programi i shkrimit WORD, pr t shprehur
m mir idet dhe mendimet tuaja. (shkrimi me shkronja t theksuara- Bold; me t pjerrta
Italic; me nnvizime Underline)etj.
- respektoni shkrimin e shkronjave dhe t gjuhs shqipe.
Prve tyre, msuesi mund t vendos kritere t tjera shtes duke pasur parasysh qllimin e
shkrimit. T gjitha kto mund t prmblidhen n nj tabel e cila u bhet e ditur nxnsve.
TABELA E VLERSIMIT
TRAJTI
MI
I
TEMS
3 pik
KRITERI I
FJALVE
PASURIA
GJUHSORE
ORGANIZIMI
SINTAKSOR
1 pik
2 pik
2 pik
KRITER
I
GRAFIK
1 pik
DREJTSHKRIMI
1 pik
N kt mnyr, nxnsi e di pr far do t vlersohet dhe far do t arrij. Kjo skem mund t
prdoret edhe n vlersimin e eseve. Prcaktimi i kritereve t vlersimit do t vendoset nga secili
msues duke pasur parasysh gjendjen konkrete t klass, nivelin e saj dhe sigurisht synimin q ka
pr t arritur.
4. T mos bjm vlersime vetm pr t vendosur nota. Prball nevojs dhe detyrimit ligjor
pr t plotsuar nxnsit me nota, shpesh ndodh q ngutemi t vlersojm nxnsit duke prdorur
teste apo miniteste si dhe forma t tjera vlersimi t cilat nuk bhen me qllimin pr t matur
arritjet, por pr t realizuar planin ton me nota. Nse vlersimi do t konceptohet n kt
mnyr, ather ai do t kthehet n nj stres dhe nuk do t na tregoj arritjet reale t nxnsve tan.
5. T zgjedhim metodat dhe teknikat e vlersimit, n varsi t qllimit q ne kemi. Prsa i
prket vlersimit n lndn e Gjuhs shqipe dhe Letrsis, duhet thn se ndryshimi i kurrikuls
lejon prdorimin e nj larmie metodash dhe teknikash pr vlersimin. Vlersimi me prqindje, i
cili pr her t par po zbatohet n sistemin e arsimit t mesm t lart (AML), ka shum prparsi
dhe i shrben motivimit t nxnsve. Ai krijon mundsin q nxnsi t vlersohet n nj larmi
veprimtarish. Gjat ors s msimit nxnsi ndihet i lir. Ai nuk sht nn presionin e nots, sepse
e di q do t vlersohet do dit (ose gati do dit) dhe vazhdimisht. sht e kshillueshme q n
orn e msimit t shmanget pyetja stereotipe kush do t ngrihet n msim, pasi msimi nuk
zhvillohet ose nuk duhet t zhvillohet nga msuesi, por nga nxnsi. Msuesi sht ai q
koordinon veprimtarit, i orienton nxnsit, i ndihmon dhe u tregon atyre detyrat q duhet t
realizojn. Kshtu n fund t ors s msimit ai mund t jap prfundime pr t gjith klasn, por
edhe pr nxns t veant. Pr shembull, gjat nj ore msimi kur, sapo jan paraqitur shtjet q
do t trajtohen, me dshirn e nxnsve mund t lexohen detyrat e shtpis, t bhet nj prezantin
173
individual, t jepen orientimet pr zhvillimin e nj detyre n klas, n grup aapo individuale, t

zhvillohet diskutimi etj. dhe kshtu t bhet vlersimi pr do etap t ors s msimit duke
vendosur edhe vlersime.
T gjith e dim se nj vlersim i nj detyre shtpie nuk mund t jet e njjt me nj vlersim n
testim. Pr kt arsye, vlera e nots mesatare me prqindje sht m e madhe. Kjo krijon
mundsin q edhe ne t mos ngurojm t vlersojm nxnsit sa her q ata tregojn punn e tyre
apo arritjet e tyre. Vetm kshtu rritet besimi dhe fitohet pjesmarrja e tyre n msim.
Kujdes duhet treguar n prcaktimin e prqindjeve q duhet tu japim detyrave t ndryshme. Sipas
orientimeve t kurrikuls s re t gjimnazit, pr lndn e Gjuhs shqipe dhe Letrsis mund t
kemi disa lloj vlersimesh si m posht:
a- Vlersimi ditor me vlern e 40% t nots vjetore
N t prfshihen detyrat e shtpis, puna n klas, prgjigjet dhe pjesmarrja n diskutime, si dhe
eset q zhvillohen si proces dhe si produkt.
b- Vlersimi i punve ose projekteve me vlern e 10% t nots vjetore.
c) Vlersimi i testimeve semestrale ose provimeve semestrale me vlern 50% t nots vjetore.
Ktu sht e nevojshme t thuhet sht e domosdoshme t vlersohen nxnsit me an t testimeve
t tilla, ku si modele mund t shrbejn tezat e ptovimeve t Maturs Shtetrore. Kjo jo vetm q i
aftson nxnsit t njohin m nga afr provimin e maturs, por edhe shrben pr t na dhn nj
pamje m t qart t prvetsimit t njohurive dhe arritjeve t nxnsve. Ktu sht me vend t
kihet parasysh fakti se teza duhet hartuar me shum kujdes. Ajo duhet t prmbaj objektivat
minimale t arritjeve dhe standardet e krkuara. Qllimi nuk duhet t jet pr t kapur nxnsit n
gabime, por pr t vlersuar arritjet e tyre. E rndsishme sht edhe mnyra e zhvillimit e cila
duhet t jet shum korrekte duke shmangur do lloj mundsie pr t kopjuar apo ndikuar n
rezutatin e nxnsit.
d) Vlersimi me an t provimit vjetor me vlern 50% t nots vjetore. Ky provim nuk sht i
detyruar, por mund t prdoret edhe pr t nxitur nxnsit q n fund t vitit dshirojn t
prmirsojn rezultatet e tyre.
Kto forma vlersimi, duke qen shum transparente dhe t hapura, motivojn nxnsit dhe
shmangin fiktivitetin. Ato nxisin nxnsit t prpiqen gjat gjith vitit pr t arritur rezultate dhe
mbajn t gjall tek ta interesin pr msimin.
Pr t pasqyruar kt pun nga msuesit mund t prdoren flet vlersime apo fletore t veanta n
t cilat t shnohen kto nota dhe pr t pasur m t leht llogaritjet prfundimtare. M posht po
jap modelin e nj flete vlersimi pr lndn e Gjuhs shqipe dhe Letrsis.
G vlersimi me goj
Sh vlersimi me shkrim
Dsh vlersimi i detyrave t shtpis
Gr. vlersimi i punve n grup.
Nj vend t rndsishm n punn me nxnsit n lndn e Gjuhs shqipe dhe Letrsis, z edhe
vlersimi i punve apo projekteve n grup.
Shpesh sht e vshtir t vlersohet nj pun grupi, pasi n t del produkti i t gjith nxnsve q
marrin pjes. Pr t qen sa m realist dhe pr t mos i msuar nxnsit q t prfitojn nga puna
e t tjetrve, por mbi t gjitha pr ti nxitur ata t msojn si t sillen dhe si t punojn n grup,
sht mir t prcaktojm disa kritere mbi t cilat do t vlersohet nj projekt apo pun n grup.
M posht po paraqes nj skem vlersimi e cila, mendoj mund t shrbej si model pr t
vlersuar kto punime.
174
Nr
Emri mbiemri
Vlersimi ditor (40%)

Goj
Shkrim
D.sht
pie
Vlersimi
me
projekte (10%)
Sh
Gr.
Testimet
dhe
provimi (50%)
1
2
3
Nota
vjetore
1
2
3
4
NR.
1.
2.
3.
4.
5.
ELEMENTT E VLERSIMIT
PIKT
Tema e projektit:
MATERIALI
a) Prfshirja e t gjitha shtjeve
b) Maretiali i prbashkt i t gjitha grupeve
c) Materiali i origjinal i grupit
d) Material i veant (special, dokumente, krijime, foto etj, )
100 PIK
35 PIK
(10 pik)
(5 pik)
(10 pik)
(5 pik)
e) Pasqyrimi i sakt dhe korrekt i bibliografis

PUNA ME MATERIALIN
a) Prpunimi i materialeve t mbledhura
b) Puna individuale e do nxnsi
c) Ese vlersuese, krijime dhe aplikime t tjera
d) Redaktimi letrar
e) Redaktimi gjuhsor
ORIENTIMI SIPAS TEMS
a) Proporcioni i materialeve sipas shtjeve
b) Vlersimi i shtjeve
PARAQITJA GRAFIKE
a) Dokumentimi
b) Dizenjimi
c) Montimi
PUNA N GRUP
a) Pasqyrimi i detajuar i puns s grupit
b) Ndarja e puns n grupe
c) Gjithprfshirja
(5 pik)
25 PIK
(7 pik)
(6 pik)
(6 pik)
(4 pik)
(2 pik)
20 PIK
(5 pik)
(15 pik)
10 PIK
(5 pik)
(3 pik)
(2 pik)
10 PIK
(5 pik)
(3 pik)
(2 pik)
BIBLIOGRAFIA
1. Buscaglia, Leo T jetosh, t dashurosh, t kuptosh abej, 2007, Tiran
2. Gjokutaj, Mimoza; Mrkuri, Nexhip Modele t suksesshme msimdhnieje- Libr msuesi
Europrint Tiran
3. Llambiri, Stavri Objektivat minimale t domosdoshme t t nxnit Tiran, Tetov Albas
2004
175
4. Instituti i Kurrikuls dhe Trajnimit Prvoja t vendeve t tjera pr planifikimin e ors s

msimit Tiran, 2008
5. Xhafka, N;Zheji, Gj Teknikat e komunikimit, Tiran 2001
6. Musai, Bardhyl - CDE Si t shkruajm ese Tiran, 2007
7. Lloshi, Xhevat - Stilistika dhe Pragmatika Tiran, 1999
8. Shkurtaj, Gjovalin Sociolinguistika e shqipes Tiran, 2009
9. AVA Vlersimi i arritjeve t nxnsve Tiran, 2007
10. QTKA Msimdhnia me n qendr nxnsin Tiran, 2005
11. CDE Strategji t msimdhnies dhe t t nxnit pr klasat mendimtare Tiran, 2006
12. CDE Si t shkruajm shqip Thomas S. Kane, Tiran, 2010
KOPERTINA
Un nuk besoj q dikush do ti ket msuar ndonjher dika dikujt
tjetr. Dyshoj n vlern e msimdhnies. E vetmja gj q di, sht se
kush do t msoj, mson. Nj msues i mir, t shumtn, mund t
jet dikush q ti bn m t lehta gjrat, sht ai q e mbush tavolinn
dhe u provon t tjerve se sht trheqse, nxitse, e mrekullueshme;
dhe i fton t han.
Karl Roxhers
176

Liber Mesuesi Gjuha 12

Diunggah oleh

Informasi Dokumen

Hak Cipta

Format Tersedia

Bagikan dokumen Ini

Bagikan atau Tanam Dokumen

Opsi Berbagi

Apakah menurut Anda dokumen ini bermanfaat?

Apakah konten ini tidak pantas?

Hak Cipta:

Format Tersedia

Liber Mesuesi Gjuha 12

Diunggah oleh

Hak Cipta:

Format Tersedia

Liljana Jahollari

Shtypur n shtypshkronjn MORAVA

kohn e sotme kur konkurenca e tregut ka nxitur

30 vjet prvoj n kt lnd dhe t nxnsit t saj q

Kurrikula e re e gjimnazit dhe parimet e ndrtimit t saj

Ne mendojm shum m pak sesa dim. Dim shum m pak sesa

konceptimin dhe organizimin e procesit msimor duke u mbshtetur n disa parime t

T gjitha kto prparsi i shrbejn rolit themelor q duhet t ket nj

Programi i gjuhs shqipe dhe letrsis dhe zbrthimi i tij

Mesazhet q i projn fmijs mosbesimin te vetja, e shtyjn at t

Kto synime jan shprehje e zbatimit t kurrikuls konjitive,

N rast se themi se prmes t lexuarit i krkohet nxnsit t lexoj pr t marr

t interpretoj kuptimet e dyta t fjalve si pasuri gjuhsore e shqipes

t prdor parafrazimin dhe aftsit organizuese pr t prmbledhur

t zbuloj tipare t prbashkta dhe dalluese midis nj teksti t

t krahasoj dy vepra, q jan t s njjts gjini, q kan t njjtn

t shkruaj tekste t tilla, si: prshkruese, bindse (argumentuese),

t interpretoj efektin e prgjithshm t veprs tek lexuesi

t marr role drejtuese n diskutime, projekte dhe forume

Linja: Prezantimi me goj

t analizoj mnyrn n t ciln stili dhe struktura e nj fjalie ose

t vlersoj besueshmrin e prmbajtjes s mesazheve t ndryshme

Plani msimor dhe strukturimi i tij.

Qllimi kryesor i arsimimit sht t krijoj njerz q jan t aft t

Msuesi q ka n dor nj program, q ka kuptuar dhe zbrthyer at sipas linjave dhe

eseistik, t cilat mendoj se mund tu shrbejn nxnsve shum mir pr t realizuar

me goj ose me shkrim, krkesa kto t programit t ri pr t aftsuar nxnsit me

Testimin vjetor (jo i detyruar)

Tabela e planit sintetik

Plani msimor analitik

Simbolizmi integrim lndor

poetik 20 or + 3 or teksti kulturologjik

Teksti kulturologjik Pylli i simboleve

Ismail Kadare - Poetika e Kadares

Prshkrimi subjektiv dhe prshkrimi objektiv

Teksti prshkrues 12or

Detyr kontrolli me shkrim 1

Integrim i njohurive Ecuria letrare e shekullit

F. Dostojevski Studim teksti Arti i Dostojevksit

Teksti shpjegues argumentues 12 or

Detyr kontrolli me shkrim 2

Teksti dramatik 20 or + 3 or teskti

Integrimi i njohurive Dramaturgjia botrore e

B. Breht Analiz e drams Arturo Ui

teksti Akti I, skena e

Informacioni dhe gazetaria

Prgatitje pr Teksti informativ6

Detyr kontrolli me shkrim (vjetore)

Literatura e rekomanduar pr tu lexuar nga nxnsit:

Objektivat msimore dhe hartimi i tyre.

M trego dika dhe kam pr ta harruar, m shpjego dika dhe kam pr

TEMA: Simbolizmi Integrim lndor

T vshtruarit: - t shpjegoj mnyrn se si fjalt, tingujt dhe imazhet prcjellin nj

Antikiteti Mesjeta Rilindja Klasicizmi Romantizmi Realizmi Simbolizmi etj.

T shkruarit: - t analizoj karakteristikat, strukturn, dhe veorit e gjuhs s tekstit t

kngs s zogut), t cilit i kundrvinte punn e vetdijshme dhe kmbngulse krijuese.

T shkruarit: - t shkruaj nj; tekst vlersues (kritik) rreth nj poezie simboliste t

Kambanat delikate befas i kap tmerri

Objektivat: N fund t ors s msimit nxnsi t jet i aft t:

N tabel paraqet informacioni dhe bhet lidhja

Krahasojm grafikisht strukturat e dy vllimeve poetike:

Vallja e yjeve t prbashktat Ylli i zemrs

T shkruarit:- t shpjegoj karakteristikat, strukturn, dhe veorit e gjuhs s tekstit t

o Ndrtoni nj hart fjalsh q kan lidhje kuptimore, emocionale dhe