5 .1 .1
MetodeKuadratTerkecil(LeastSquareLinearRegressionMethod)merupakanmetodeanalisis
harmonik pasang surut. Dengan metode ini kita bisa menentukan amplitudo (a) dan fasa ( )
konstituenpasangsurutdaridatatimeseriesy(t)(elevasimukaairlaut).Dengandiketahuinya
amplitudo dan fase untuk setiap komponen pasang surut kita bisa memprediksi pasang surut
untukjangkawaktutertentu,sertamenentukanelevasimukaairpentingmisalnyaMSL,LLWL,
MHWL,dsb.
Prinsip analisis harmonik pasang surut bertujuan untuk menghitung pasang surut yakni
amplitudodanfasekomponenkomponenpasangsurut,sehinggadarikeseluruhankonstantaini
akan dapat dibentuk grafik yang mendekati data pengukuran. Salah satu metode yang dapat
digunakan untuk analisis harmonik pasang surut adalah metode Least Square. Dalam
Perhitungan Pasut ini, metoda Least Square digunakan untuk peramalan pasang surut. Pada
bagiandibawahiniakandiuraikanmetodeLeastSquareuntukanalisisharmonitpasangsurut.
K
y i Ao Ak cos k t Bk sin k t
k 1
(1)
dimana
Ak,Bk =
koefisienyangdihitungdenganmetodeLeastSquare.
jumlahkonstituenyangdiperhitungkan.
nomorkonstituen.
kecepatansudut(frekuensi)komponenpasutk
Darimodelpasangsurutdiatasdapatdijabarkansebagaiberikut.
K
k 1
k 1
y i Ao Ak cos k t Bk sin k t
(2)
dengan
A0
hargaelevasimukaairratarata.
N
yi
i i
Ak,Bk =
hargayangdicari.
jumlahkonstituenyangdiperhitungkan.
konstituenkek.
frekuensisudutkonstituenkek.
waktu(datalapangan).
BerdasarkanmetodaLeastSquare,errordidefinisikansebagai
y data y mod el
(3)
atau
y i y i
(4)
Jikadinytakandalambentukkuadrat,maka
N
i 1
i 1
2
2 yi y i s
(5)
DenganmensubstitusikanPersamaanII.5,maka
2
K
K
s y i Ao Ak cos k t i Bk sin k t i
i 1
k 1
k 1
(6)
K
K
s y i Ao Ak cos k t i Bk sin k t i
k 1
i 1
k 1
N
(7)
Kondisi yang diperlukan agar jumlah kuadrat selisihnya minimum adalah turunan parsial
Persamaan7terhadapkomponenAkdanBkharussamadengannol.Dengandemikianmaka
s
0
Ak
(8)
N
K
K
s
(9)
s
0
Bk
(10)
N
K
K
s
(11)
dan
Duapersamaanterakhirdapatdiuraikansebagaiberikut.
N
i 1
k 1
i 1
k 1
i 1
i 1
i 1
k 1
i 1
k 1
i 1
i 1
(12)
(13)
Dalambentukmatrik
K
N
cos
t
cos k t i
k
i
k 1
i 1
K
N
sin k t i cos k t i
k 1
i 1
Ak N
A0 cos k t i y i cos k t i
i 1
i 1
k 1
i 1
N
N
N
K
sin k t t sin k t i B A0 sin k t i y i sin k t i
i 1
k 1
i 1
k i 1
cos k t i sin k t i
(13)
untuk1buahkonstituen,K=1
N
2
cos 1t i
i 1
N
sin 1t i cos 1t i
i 1
i 1
N
N
A
cos
t
y i cos 1t i
0
1
i
i 1
i 1
N
N
B A0 sin 1t i y i sin 1t i
i 1
1 i 1
cos 1t i sin 1t i A1
N
sin 2 1t i
i 1
(14)
Untuk2buahkonstituen,K=2,jikadinyatakandalampersamaanmatrik
C X D
(15)
Maka
N
2
cos 1ti
i 1
N
2 i
1 i
i 1
N
sin t cos t
2i 1i
i 1
cos t sin t
1 t
i 1
N
sin
i 1
1 i
1 i
sin t sin t
2 i
1 i
i 1
i 1
i 1
2 i
sin t cos t
cos t sin t
i 1
1 t
1ti
2 t
cos t cos t
1 i
cos
i 1
2 i
2 tt
sin t cos t
i 1
2 i
2 i
cos t sin t
1 t
2 i
i 1
cos
t
sin
2 t
2 i
i 1
sin 2 2ti
i 1
i 1
N
A1
B1
X
A2
B2
(17)
(16)
dan
N
A0 cos 1t i
i 1
N
A
sin 1t i
0 i 1
D
N
A0 cos 2 t i
i 1
sin 2 t i
A0
i 1
y i cos 1t i
i 1
N
y i sin 1t i
i 1
y i cos 2 t i
i 1
y i sin 2 t i
i 1
(18)
Untukjumlahkonstituenyanglainditentukandengancarayangsama.UkuranmatrikdenganN
buahkonstituenadalahMatrik2Nx2N.
BerikutadalahlangkahlangkahuntukmenyesaikanPersamaan15.
Akandihitung
1
C 1 D
C
dimana
(19)
=determinanMatrikC.
MenentukanMatrikC
Masukkandatak,ti.
TentukannilaikomponenMatrikC.
N
cos 1t i cos 1t i
i 1
N
sin 1t i cos 1t i
i 1
.
.
.
.
N
K
cos k t i cos k t i
i 1
i 1
N
K
sin t
k i cos k t i
i 1
i 1
(20)
MisaluntukK=1.
cos 1t i sin 1t i
...........
i 1
N
sin 1t i sin 1t i
...........
i 1
i 1
i 1
i 1
i 1
cos k t i cos k t i
sin k t i cos k t i
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
N
cos k t t sin k t i
i 1
i 1
sin k t i sin k t i
i 1
i 1
...........
...........
i 1
i 1
i 1
i 1
cos k t i cos k t i
sin k t i cos k t i
cos k t t sin k t i
N
K
sin k t i sin k t i
i 1
i 1
N
K
cos k t t sin k t i
i 1
i 1
N
K
sin
t
sin
t
k i k i
i 1
i 1
i 1
i 1
C11=
cos 1t i cos 1t i
i 1
(21)
C12=
cos 1t i sin 1t i
i 1
(22)
C21=
sin 1t i cos 1t i
i 1
(23)
C22=
sin 1t t sin 1t i
i 1
(24)
SehinggaMatrikC
N
2
cos 1t i
i 1
N
sin t cos t
1 i
1 i
C= i 1
i 1
sin 2 1ti
i 1
MembentukMatrikC,MatrikNxN
MenentukanMatrikX
MembentukKomponenMatrikX
KomponenMatrikXterdiridarikonstantakonstituenAkdanBk
MembentukMatrik{X},MatrikNx1
(25)
A1
B
1
A2
B2
.
.
X
.
.
.
.
AN
B
N
(26)
(27)
MenentukanMatrikD
MasukkanData
k
ti
yi
N
A0
yi
i 1
TentukannilaikomponenMatrikD.
N
A
0 cos 1t i
i 1
A0 sin 1t i
i 1
N
A0 cos k t i
i 1
A0 sin k t i
D= i 1
y i cos 1t i
i 1
y i sin 1t i
i 1
y i cos k t i
i 1
y i sin k t i
i 1
(28)
MisaluntukK=1
D11
i 1
i 1
i 1
i 1
A0 cos 1t i y i cos 1t i
(29)
D21
A0 sin 1t i y i sin 1t i
(30)
MembentukMatrikD,MatrikNx1
MenghitungKonstantaKonstituen
MatrikSasaran
Dihitung
C X D
X
1
C 1 D
C
,dimana
=determinanMatrikC
MenghitungDeterminanMatrikC.
MenghitungInversMatrikC.
MenghitungKonstantaKonstituen{X}.
SubstitusiKonstituenkedalamModelPasangSurut
MemasukkanKonstantaAo,A1,B1,A2,B2,...AN,BNkedalamModelPasangSurut
K
y i Ao Ak cos k t Bk sin k t
k 1
(31)
Analisispasangsurutselanjutnyaadalahmenentukanphasakomponenpasangsurutk(
k ,lihat
(32)
Bentukcos(t+F)dapatdijabarkansebagaiberikut.
cos(t+F)=costcosFsintsinF
Sehingga
(33)
Ecos(t+F)=EcostcosFEsintsinF
(34)
Ecos(t+F)=EcosFcost+(EsinF)sint
(34)
MakaPersamaanII.36dapatditulisdalambentuklainsebagaiberikut.
EcosFcost+(EsinF)sint=
Acost+Bsint
(35)
Daripersamaandiatas
EcosF=A
(36)
(37)
HubunganEdenganFdinyatakansebagaiberikut
A
E= cos F
(EsinF)=B
(38)
HubunganFdenganBdinyatakansebagaiberikut.
B
F=Arcsin E
B
B
sinF= E = A cosF
(40)
atau
JikakeduaruasdibagidengancosF,maka:
B
sin F
A
cos F
(II46)
atau
tanF=
B
A
(II47)
Jadi
F=arctan
B
A
(II48)
dimanaFadalahphasakomponenpasangsurut(
).
(39)