RECURSOS I

CONCEPTO DE RECURSO NATURAL E DE RESERVA

Calquera forma de materia e enerxía
que sirva para cubrir as necesidades
fisiolóxicas , económicas ou culturais
dos individuos ou das sociedades.

RECURSO

Se a fonte do recurso é algún dos

subsistemas planetarios: (biosfera,
xeosfera, atmosfera, hidrosfera, etc).

RECURSO NATURAL

Se o recurso está localizado,

a a súa explotación e
tecnicamente factible e
economicamente rendible

RESERVA
 CLASIFICACIÓN DOS RECURSOS NATURAIS
SEGUNDO A SÚA NATUREZA SEGUNDO A SÚA TAXA DE RENOVACIÓN

Se natureza o Se o home o
XEOLÓXICOS BIOLÓXICOS produce a un cosume a un Se non se
(xeosfera, ritmo sueperior ritmo superior a esgotan
hidrosfera e ao consumo, ou taxa de cunha xestión
atmosfera) RECREATIVOS racional
poden ser renovación
E CULTURAIS
reutilizados.
Agricultura
E. Solar
Gandería NON POTENCIALMENT
E maremotriz RENOVABLES RENOVABLES RENOVABLES
Pesca
E. Nuclear
R. Forestais
E. Xeotérmica
Biomasa
Auga Gandería
Hidroeléctrica
Acervo E. Solar C. Fósiles
xenético E. Eólica Agricultura
Rochas Minerais R. Forestais
Minerais E. Mareomotriz Rochas
E.Hidroeléctrica E. Biomasa
C. Fósiles Reservas E. nuclear Auga
Hidróxeno E. Xeotérmica
Paisaxe Solo
Solo Hidróxeno??

Reservas Pesca E. nuclear R. forestais E. hidroelectricas

naturais Agricultura E. biomasa
Auga Paisaxe
C. fósiles E. mareomotriz Rochas
Gandeiría E. eólica
Acervo Solo
E. hidróxeno
E. solar Minerais E. xeotémica xenético
 RECURSOS ENERXÉTICOS

Mareomotriz Eólica Hidráulica Solar Biomasa

RENOVABLES Combust. Xeotérmica Nuclear

Mareomotriz NON POTENCIALMENTE fósiles
Eólica RENOVABLES RENOVABLES
Hidráulica
Solar C. Fósiles Biomasa
Xeotérmica Nuclear

CUALIDADE MEDIA CUALIDADE BAIXA

CUALIDADE ALTA
Hidroeléctrica Mareomotriz
Nuclear
Eólica (ventos fortes) Xeotérmica
Combustibles fósiles
Biomasa Eólica (ventos suaves)
Solar (climas soleados) Solar (climas pouco soleados)
Reparto do consumo da enerxía en España
PORCENTAXES DE
ENERXÍA USADOS POLOS
CONSUMIDORES

¾Renovables (eólica, solar,

biomasa, mareomotriz...)
¾Derivados do petróleo
¾Gas natural
¾Electricidade
¾Carbón
¾Nuclear
CONSUMOS DE
ENERXÍA PRIMARIA
E DE ENERXÍA
FINAL EN ESPAÑA
(1998/20’00)

ENERXÍA PRIMARIA: enerxía tal como se

produce ou se capta.

ENERXÍA FINAL: enerxía tal como chega

ao consumidor para ser utilizada.
 UNIÓN FENOSA:
A ORIXE DA
ELECTRICIDADE
QUE USAMOS

MIX DE SUBMINISTRO
CORRESPODENTE
AO ANO 2005
EMISIÓNS DE C02 POR CADA KWh 429g
RESIDUOS RADIACTIVOS XERADOS POR CADA KWh 0,0025cm3
EMISIÓN DE CO2 CADA DOUS MESES POR FAMILIA MEDIA 500 Kg
RESIDUOS RADIOACTIVOS XERADOS EN DOUS MESES POR FAMILIA 2,5 cm3
PORCENTAXE DE CONTRIBUCIÓN DO FOGAR ÁS EMISIÓNS DE CO2 29%
REDE ELÉCTRICA ESPAÑOLA
EVOLUCIÓN DA ESTRUTURA DA XERACIÓN
CON PREDICCIÓNS ATA O 2011

?
CONCEPTO E CLASES 2.- OS COMBUSTIBLES FÓSILES
Son combustibles que se extraen da xeosfera e que proceden de transformacións de restos de seres
vivos (vexetais, plancto) que quedan soterrados e son transformados en combustibles por microbios

USO
Producen enerxía eléctrica en centrais térmicas que queiman o combustible producindo calor que se
utiliza para xerar vapor que move unha turbina. Ceiban gases da combustión (CO2, SOx, NOx e outros
gases) e vapor de auga. Tamén poden utilizarse en vehículos de transportes ou en calefaccións.

Recursos non renovables, esgotables no curto prazo e que crean dependencia enerxética

CARBÓN PETRÓLEO GAS NATURAL

(Antracita, hulla, lignito, turba) (Butano, gasolina, fuel, gasoil, propano) (Ciclos combinados)

Emiten CO2 favorecendo o efecto invernadoiro Emite menos CO2

Emiten gases de nitróxeno e xofre producindo chuvia ácida Non emite gases de nitróxeno e xofre.
Presentan fortes impactos na extración e transporte Máis limpo na extración e transporte)
 AS EMISIÓNS DE GASES
CONTAMINANTES NA
QUEIMA DE FÓSILES
As torres de refrixeración botan só vapor
de auga, que pode inducir pequenos
cambios microclImáticos pero que non
ten carácter contaminantes. Asemade
poden supoñer un dilapido de calor de de
auga

As chemineas ceiban grandes

cantidades de CO2, e gases de
xofre e nitróxeno responsables da
chuvia ácida, cando o
combustible e fuel o carbón; e
cantidades menores de CO2 se
son ciclos combinados
 A QUEIMADE CARBÓN E DERIVADOS DO
A CANTIDADE DE CO2 EMITIDO VARÍA SEGUNDO PETRÓLEO PRODUCEN GASES DE XOFRE E
O TIPO DE COMBUSTIBLE FÓSIL NITRÓXENO QUE PRODUCEN CHUVIA ÁCIDA
O USO DE COMBUSTIBLES FÓSILES PRESENTA FORTES
IMPACTOS NA SÚA EXTRACIÓN E TRANSPORTE
 OS COMBUSTIBLES FÓSILES SON RECURSOS NON
RENOVABLES QUE AO RITMO DE CONSUMO ACTUAL
ESGOTARANSE AXIÑA
 OS SISTEMAS ENERXÉTICOS CENTRADOS
NOS FÓSILES CREAN UNHA GRANDE
DEPENDECIA CO EXTERIOR

ESPAÑA O problema da dependencia enerxética na U.E.

O CARBÓN: ORIXE E TIPOS
ORIXE:
Acumulacións de restos de vexetais no
fondo de pantanos, lagoas ou deltas
onde son transformados pola actividade
de microorganismos anaerobios

TIPOS:

por orde de antigüidade, poder

calorífico e emisión de CO2
9A antracita
9A hulla
9O lignito
9A turba

A antracita A hulla O lignito 9A turba

 EXPLOTACIÓN

A ceo aberto ou en galerías presenta riscos para a saúde

dos mineiros (silicose), perigos de explosión (grisú), e
impactos estéticos e visuais tanto nas explotacións como
pola maquinaria e os vehículos de transporte
 OS CARBÓNS: USOS
Quéimanse en centrais térmicas
ou termoeléctricas para producir
enerxía. A meirande parte da
enerxía eléctrica que utilizamos
procede da combustión de carbón
IMPACTOS:
9Emiten dióxido de carbono,
responsable do efecto
invernadoiro
9Emiten óxidos de Xofre e
Nitróxeno, responsables da
chuvia ácida

O protocolo de Kioto está

provocar a substitución do
lignito por outros carbóns, e,
en xeral, de todos os carbóns
por gas natural nos chamados
ciclos combinados

O carbón constitúe unha fonte

enerxética de calidade, pero non
é renovable e esgotarse no
curto prazo
 O PETRÓLEO: ORIXE, EMIGRACIÓN E TRAMPAS
ORIXE

O petróleo procede da morte masiva de plancto

mariño, que no fondo do mar sofre procesos de
descomposición anaerobia ata converterse en barros
sapropélicos, el logo en petróleo

EMIGRACIÓN
O petróleo emigra a través das rochas porosas,
podendo aflorar á superficie ou quedar entrampado

TRAMPAS

As trampas petrolíferas se producen en zonas con

alternancia de rochas permeables e impermeables,
alternado con masas de auga salgada en de gas natural
 REFINADO E USOS
REFINADO
O petróleo tal como é extraído (Cru) é transportado
ata as refinerías onde é sometido a un proceso de
destilación fraccionada para dar distintos derivados

GASOSOS LÍQUIDOS SÓLIDOS

Metano Gasóleo Alcatrán

Etano Gasolina Betumes
Butano Nafta
Propano Queroseno
Fuel
USOS
Centrais térmicas
Vehículos
Calefaccións
Plásticos
Pinturas
Asfaltos,
FIibras,etc.
 O petróleo: impactos
Impacto no transporte
(mareas negras)

Impactos na extración
por vertidos desde as Emsión de CO2, NOx e
plataformas SOx (Ef. Invernadoiro e
chuvia ácida)

Emisión de CO2, NOx,

ozono, e hidrocraburos. Emisión de CO2 e SOx
(Smog fotoquímico, efecto (Smog sulfuroso,
invernadoiro) ef.invernadorio)
PETRÓLEO: RESERVAS MUNDIAIS E ORIXE DO
PETRÓLEO USADO EN ESPAÑA
ORIXE DO PETRÓLEO USADO EN ESPAÑA RESERVAS A FINAIS DO 95
 Extración
DEFINICIÓN
O GAS NATURAL
Mestura de hidroxeno, metano, butano, propano, e outros gases
procedentes da degradación anaerobia da materia orgánica con ou
sen relación coa orixe do petróleo
Nas centrais térmicas con ciclos combinados para a
USO
produción de electricidade e tamén para uso doméstico
Emite menos CO2 que calquera
IMPACTOS carbón e derivado do petróleo, e
Gasodutos non emite gases de N e S. É o máis Condución ata o
“limpo” dos combustibles fósiles lugar de uso

EXTRACIÓN E TRANSPORTE
Conducido por oleodutos ata os portes onde se
licúa e se transporta en buques gaseiros. No
porto de destino se regasifica para o seu traslado
por oleodutos ata o punto de uso

Transporte en buques gaseiros Regasificaciòn

Licuación
ESTRUTURA DA DISTRIBUCIÓN GASÍSTICA EN ESPAÑA
REGASIFICADORA QUE CONSTRUE REGANOSA EN MUGARDOS, PRETO
DE FERROL, PARA OS CICLOS COMBINADOS DE AS PONTES E SABÓN
GAS NATURAL: RESERVAS MUNDIAIS E ORIXE
DO GAS USADO EN ESPAÑA
PROCEDENCIA DO GAS USADO EN ESPAÑA RESERVAS A FINAIS DO 95
Os gasodutos de gas natural procedentes de Rusia deben cruzar países
non comunitarios como Ukrania e Bielorrusia incrementando a
dependencia deste combustible
 3.- A ENERXÍA NUCLEAR

O combustible
radioactivo obtense de
minerais (uranitita)
sometidos a un
proceso de
enriquecemento. Os
Consiste no bombardeo de núcleos de Uranio con neutróns residuos son
producindo a súa ruptura coa formación de núcleos máis sometidos a un
pequenos e liberando novos neutróns que rompen novos átomos proceso de
(reacción en cadea). A ruptura dos átomos libera enormes reprocesado para
cantidades de calor que é aproveitada para xerar vapor que move tentar a súa
unha turbina e produce enerxía eléctrica reutilización

Para evitar o descontrol da reacción utilízanse moderadores que absorben os

neutróns:auga pesada, grafito ou auga

Para evitar a contaminación con partículas radioactivas existen ata tres circuítos de
refirxeración: só o terciario está en contacto co exterior
CENTRAL
NUCLEAR

Circuíto de
refrixeración
terciario

Núcleo
do
reactor

Central de
coxeración
Xosé Cabrera Almonacid de Zorita
(Guadalajara)
Santa María de Garoña Santa María
de Garoña (Burgos)
Vandellos I Vandellós (Tarragona)
Vandellós II Vandellós (Tarragona)
Almaraz I y II Almaraz (Cáceres)
Ascó I y II Ascó (Tarragona)
CofrentesCofrentes (Valencia)
TrilloTrillo (Guadalajara)
ALMACÉN DE RESIDUOS RADIACTIVOS DE BAJA Y MEDIA
ACTIVIDAD DE SIERRA ALBARRANA (EL CABRIL,
Hornachuelos, Córdoba.)
Fábrica de combustibles de Uranio
Planta Elefante de fabricación de concentrados de Uranio
Instalación experimental de tratamiento de minerales de
Uranio Lobo-G
Planta Quercus de fabricación de concentrados de Uranio.
Fábrica de Concentrados de Oxido de Uranio de Andújar,
Jaén.
CIEMAT
 Avantaxas e inconvenitentes
INCOVENIENTES
¾Existe o risco de que se descontrole a reacción e
se produza a explosión da central
¾Pódense producir escapes radioactivos
perigosísimos para a saúde humana (cancros,
mutacións)
¾Os residuos das reaccións son altamente
perigosos (cancros e mutacións) e indestrutibles
polo que o sotarremanto é a única solución

AVANTAXAS
¾Non se emiten gases
contaminantes polo
que se evita a chuvia
ácida e o efecto
invernadoiro
¾Enerxía de calidade
cun combustible
inesgotable na práctica

Polos riscos das centrais e o problema dos residuos moitos países teñen
paralizada a construción de novas centrais (Moratorias)
 A ENERXÍA HIDROELÉCTRICA
AVANTAXAS Mediante encoros se eleva a auga que se
deixa caer para mover unha turbina para
¾Non se emiten gases contaminantes a produción de corrente eléctrica
¾Permite a utilización do encoro con
outras finalidades: rego, recreativas.
¾ Protección fronte as enchentes

INCONVENIENTES

¾Danos na fauna fluvial que ve

prexudicada a súa mobilidade
¾Alteración dos procesos
sedimentarios no curso e na
desembocadura
¾Alteración do microclima da zona
¾Impactos estéticos

ENCORO

XERADOR

TURBINA

Actualmente estanse a construir en Galicia unha rede

importante de minicentrais de menos de 5000 kw, que
anque teñen menos impactos afecta a máis territorio ao
estar espalladas por toda a comunidade. O actual goberno
da Xunta, tenta paralizar todas as que poida
MINICENTRAIS
 5.- ENERXÍAS RENOVABLES 1: ENERXÍA SOLAR
CONVERSIÓN TÉRMICA CONVERSIÓN FOTOVOLTAÍCA

Unha placa de vidro permite que a radiación solar
pase e non escape quentando un tubo con auga
ou unha disolución específica. Ese auga pode ser
utilizada directamente ou transmitir a calor a
auga por medio de intercambiadores
Auga
quente
Paneis con numerosas células de silicio tratado
con boro e fósforo que converten a enerxía
luminosa en enerxía eléctrica (efecto
fotovoltaico). As células pola súa baixa potencia
están conectadas en serie ou paralelo
CONVERSIÓN
FOTOVOLTAÍCA

CONVERSIÓN
Auga fría TÉRMICA

AVANTAXAS: Enerxía límpa e renovable. Carece practicamente de impactos ambientais

INCOVENIENTES: Enerxía dispersa e variable no tempo e que presenta problemas de almacenamento
 ENERXÍA SOLAR DE CONVERSIÓN TÉRMICA

SISTEMA DE BAIXA TEMPERATURA:

Quecemento dun líquido para o seu uso

doméstico como auga quente ou calefacción

SISTEMAS DE TEMPERATURA MEDIA

Colectores cilindroparabólicos orientables

que concentran os raios solares nun tubo de
vidro cun auga que acada os 300 ºC

SISTEMAS DE ALTA TEMPERATURA

Son campos de heliostatos formados por

numerosos espellos orientados. Consíguese
a tempertura necesaria para xerar vapor que
move unha turbina para a produción de
enerxía eléctrica
 As hortas solares

Ultimamente proliferan os terreos destinado a

instalación de numerosos paneis fotovoltaicos para a
producción de enerxía eléctrica
 ENERXÍA RENOVABLES : ENERXÍA EÓLICA
Aproveita a forza do vento para mover as aspas dun aeroxenerador
que transmite o movemento a unha turbina para producir
electricidade

Enerxía de grande pulo en Galicia que estase a converter nunha das

rexións europeas de maior xénese de enerxía eléctrica de orixe
eólica

AVANTAXES
¾Enerxía limpa e renovable

INCOVENIENTES
¾Dispersa e descontinua,
presenta problemas de
almacenamento
¾Impactos na súa
construción
¾Impactos polas vías de
comunicación necesarias
para o seu mantemento
O HIDRÓXENO UN XEITO DE ALMACENAMENTO DA ENERXÍA EÓLICA

Unha experiencia pioneira no parque Eólico de Sotavento

ÉNERXÍA EÓLICA: IMPACTOS AMBIENTAIS

Aínda que a enerxía eólica e

unha fonte limpa e renovable
presenta certo impacto sobre
todo polas vías de comunicación
e o tráfico implicado na súa
construción e mantemento, e
polo impacto estético, sobre todo
cando se constrúen en lugares
de interese ambiental. Hoxe en
día hai un forte debate xa que
actual Xunta de Galicia pretende
a súa implantación en espazos
protexidos
FONTES ENERXÉTICAS DE ORIXE MARIÑA
MAREOMOTRIZ

Consiste en
aproveitar as
variacións de altura
do nivel do mar entre
as mareas altas e
ENERXÍA DAS ONDAS baixas para mover o
rotor dunha turbina
para producir
electricidade
Prototipos en
experimentación para
a obtención da ENERXÍA
enerxía eléctrica a MAREMOTÉRMICA
partir das ondas.
Todos eles teñen a Existen intentos de
mesma base: aproveitar as
comprimir un fluído diferenzas térmicas
que posteriormente entre as masas de
se utilizará para aire para producir
mover unha turbina enerxía
 OUTRAS FONTES DE ENERXÍA: XEOTÉRMICA
XACEMENTOS DE ALTA TEMPERATURA

Auga quente Auga fría

Consiste en bombear auga quente do interior da Terra e utilizar o seu vapor para mover
unha turbina para xerar electricidade. A auga trala refrixeración é de novo inxectada ao
interior da terra. Existen só en lugares de forte actividade volcánica

XACEMENTOS DE BAIXA
TEMPERATURA
Cando a auga a penas sobe
dos 100ºC. Utilízase para uso
doméstico nos edificios do
contorno. Tamén para uso
medicinal
Existen estudos para
tentar producir
fracturacións artificiais
nas rochas en inxecta
auga (Técnicas de
rocha seca)
 Sistemas de calefacción xeotérmica
‰Sistema de aforro enerxético.
‰Non ten nada que ver coa enerxía
xeotérmica en sentido estrito, xa que o que
aproveita é as propiedades térmicas do
subsolo que permiten que a súa
temperatura sexa razoablemente morna e
estable tanto en verán coma en inverno.
‰Por exemplo, na nosa zona, a temperatura
do subsolo é, a 3 m de profundidade, de ao
redor de 12-15º C. Para iso é preciso
perforar o chan xunto á casa e introducir nel
os tubos do circuíto, que conectaremos á
bomba de calor que teremos dentro de casa.

¾Se queremos quentar unha casa, usaremos unha bomba de calor para elevar a
temperatura da auga (ou outro líquido) no subsolo ata uns 50º C, antes de usala
para quentar a casa ou a auga da billa. O aforro prodúcese porque o subsolo está
a temperatura aproximada de 15ºC, oi superior a que existe en superficie.

¾Nos calorosos días estivais, pola contra, podemos absorber a sufocante calor
da casa e envialo ao subsolo, e así refrescar aquela.
 Enerxías renovables : Enerxía de Biomasa
ORIXE DA BIOMASA
¾Residuos agrícolas, forestais e gandeiros
¾Materias da limpeza do monte
¾Serraduras e viruxes dos serradoiros
¾Cultivos enerxéticos
¾Aceites de frituras
¾Residuos sólidos urbanos
¾Lodos das depuradoras
OBTENCIÓN DA ENERXÍA DE BIOMASA

COMBUSTIÓN DA PRODUCIÓN DE BIOCOMBUSTIBLES

BIOMASA
DIXESTIÓN
GASIFICACIÓN TRANSESTERIFI- FERMENTACIÓN
ANAEROBIA
Queiman materia OU PIRÓLESE CACIÓN ALCOHÓLICA
orgánica para
producir calor Degradación da
que xera vapor Altas Reacción dos Transformación da materia orgánica en
para mover unha temperaturas aceites con glicosa en alcohol ausencia de osíxeno
turbina e con escaseza ou metanol para pola actividade de producida por
producir ausencia de dar biodiesel e microbios microbios
electricidade osíxeno glicerina

PRODUCIÓN DE PRODUCIÓN PRODUCIÓN DE PRODUCIÓN

PRODUCIÓN DE GASOLINAS DE BIOETANOL DE BIOGAS
ELECTRICIDADE SINTÉTICAS, GAS BIODIESEL (subst. Gasolinas)
POBRE, ETC. (subst. Diésel)
AVANTAXES E INCOVENIENTES DA ENERXIA DE BIOMASA
COMBUSTIÓN DE BIOMASA
¾A biomasa é unha fonte de enerxía
renovable
¾Soluciona o problema da eliminación de
residuos de orixe forestal, agrícola e
urbano.
¾ Revaloriza o monte ao darlle
rendibilidade evitando o abandono e fai
rendible a limpeza do monte favorecendo
a loita contras os incendios
¾Emite dióxidos de carbono, cinzas o
outros contaminantes
BIOCOMBUSTIBLES
¾É unha fontes enerxética renovable
¾Emiten menos cantidades de CO2 e case
non emiten óxidos de N e S.
¾Solucionan a xestión dos residuos dos
aceites usados
¾Emiten CO2
¾Se os obtemos de sementes, os impactos
asociados á agricultura (deforestación,
consumo de auga, exceso de abonado)
¾Impactos sobre o prezo de produtos
alimenticios
 Biocombustibles de segunda xeración
Ante os problemas ambientais e sociais que están a producir os biocombustibles,
numerosos países ou empresas están a traballar na produción dos chamados
biocombustibles de segunda xeración (2G).

¾Elabóranse a partir de mellores

procesos tecnolóxicos e con materias
primas que non se destinan á
alimentación.
¾Cultívanse en terreos non agrícolas ou
marxinais.
¾Proceden de materiais lignocelulósicos
e poden producirse a partir de fontes non
alimentarias como residuos agrícolas
(palla) e escouras de madeiras.
¾Tamén pódense obter a partir de graxas
animais (vísceras de gando ou peixe)
¾As veces son obtidos de algas
cultivadas.

A produción destes biocombustibles 2 G está en

fase experimental e aínda han de pasar algúns anos
para que se produzan de forma industrial.
 FONTES DE BIOMASA PARA A COMBUSTIÓN

Os produtos da Plantas cultivadas como os Serraduras e viruxes

limpeza do monte cardos adoitan usarse como procedente dos serradoiros
combustibles (cultivos
enerxérticos)

Residuos de podas ou As plantas icineradoras de R.S.U como a de SOGAMA,

colleitas queiman o C.D.R. (combustible de residuo)
 OBTENCIÓN DE BIOCOMBUSTIBLES
BIOETANOL BIODIÉSEL Substitúe ao gasoil
Substitúe ás
gasolinas Da transesterificación de aceites procedentes de plantas
oleaxinosas como xirasol, colza, soja, coco ou palma ou
De fermentación de da reiclaxe do aceite das frituras
plantas ricas en glícidos
como a remolacha a caña
de azúcar ou ou patacas

As lexislacións dos paises da Unión Europea tenden a poñer un mínimo

obrigatorio de biocombustibles no gasoil e gasolina á venta
 RESIDUOS E ENERXÍA DE BIOMASA

As plantas
icineradoras de R.S.U
como a de SOGAMA,
queiman o C.D.R.
(combustible de
residuo)

Nos dixestores
anaerobios das estacións
depuradoras de augas
residuais (E.D.A.R.), ou
cos residuos agrícolas e
gandeiros prodúcese
BIOGÁS
O HIDRÓXENO: A ENERXÍA DO FUTURO

A COMBUSTIÓN DO A PILA DE
HIDRÓXENO HIDRÓXENO

Sacar enerxía de
Pilas que
reacción entre o
producen
osíxeno e o
electricidade
hidróxeno para
usando hidróxeno.
formar auga
Algúns coches
funcionan con elas

A FUSIÓN FRÍA

Consiste na unión de isótopos

de hidróxeno (deuterio e tritio)
que se fusionan nun átomo de
Helio, liberando moita
enerxía. Cando se controle o
proceso teremos
posiblemente unha fonte de
enerxía limpa e inesgotable
O HIDRÓXENO UN XEITO DE ALMACENAMENTO DA ENERXÍA EÓLICA

Unha experiencia pioneira no parque Eólico de Sotavento

 O AFORRO DE ENERXÍA
MELLORA DA EFICIENCIA AFORRO NO CONSUMO
DOS SITEMAS ENERXÉTICOS

1.- A EFICIENCIA ENERXÉTICA

SISTEMA ENERXÉTICO: Serie de procesos que sofre a enerxía desde as fontes orixinais
ata a enerxía final

Extracción Transformación Transporte Consumo

ENERXÍA
ENERXÍA FINAL
PRIMARIA

Extracción Transformación Transporte Consumo

EFICIENCIA: Cociente entre a enerxía final e a primaria: cociene 1 ( eficiencia do 100%)

Actualmente, a eficiencia dos nosos sistemas enerxéticos é do 30%. Semellane é o
concepto rendemento que é aplicado a calquera máquina (cociente entradas/saídas).

CONVERTEDOR: Compoñente do sistema que permite a transformación dunha enerxía

noutra (caldeira, motor, etc.). Cantos máis convertedores haxa na cadea, menos eficiencia.
A MELLORA DA EFICIENCIA DOS SISTEMAS ENERXÉTICOS
A eficiencia do noso sistema enerxético é lixeiramente superior ao 30%: se somos quen de
mellorala ata niveis máis altos poderemos cubrir as nosas necesidades con menor gasto

¾Melloras na eficiencia da extracion e captación da enerxía primaria

¾Diminución e mellora na eficiencia dos convertedores.
¾Mellora nos condutores para evitar perdas (sobre todo no cableado eléctrico).
¾Avances tecnolóxicos para mellorar o rendemento dos aparellos e máquinas de consumo
final.
¾ Aproveitamento da enerxía calorífica dos sistemas de refrixeración.

A COXENERACIÓN nas
instalacións de uso da enerxía
tamén mellora a eficiencia dos
sistemas enerxéticos:

¾Evita as perdas nas conducións

¾Permite o aproveitamento da
calor do vapor ou dos circuítos de
refrixeración : calefaccións,
secado, etc.

¾Nas plantas de coxeneración a

eficiencia pode acadar o 90%
 AFORRO NO CONSUMO

Transporte
Fogar
Agricultura
Industria
Servizos

Reparto do gasto enerxético 1980/1997

Reparto do gasto
Enerxético por
sectores
AFORRO NO CONSUMO ENERXÉTICO NO TRANSPORTE

¾Potenciación do transporte público

¾Limitacións ao uso do vehículo privado
¾Limitacións na velocidade
¾Mellora na tecnoloxía dos automóbiles
¾Lexislación que limite a emisión dos motores
O obxectivo da U.E. É que ningún turismo novo emita no ano 2010 unha cantidade de CO2
superior a 120g/km ( 175 para camións e autobuses) mediante a instalación de filtros,
melloras na eficiencia e combinación dos carburantes clásicos con biocarburantes.
Suponse unha elevación do precio medio en torno aos 3000 euros
AFORRO DO CONSUMO ENERXÉTICO NA INDUSTRIA

¾Mellora das tecnoloxías das industrias cara a una mellor eficiencia

¾Aproveitamento da calor dos sistemas de refrixeración
¾Potenciación da reciclaxe
¾Potenciación da coxeneración
¾Políticas tarifarias axustadas
¾Estímulos fiscais para as industrias de mellor eficiencia
 AFORRO NO FOGAR

¾Arquitectura bioclimática (orientación, illamentos, materiais,

acristalamentos...)
¾Sistemas de iluminación de baixo consumo
¾Utilización de electrodomésticos de baixo consumo
¾Política tarifaria axustada
¾Apagar os aparellos se no se utilizan (non stand by)
¾Limitacións legais ao uso das calefaccións
¾Políticas educativas cara ao cidadán (escola, televisión,
prensa, carteis, etc.)

Todas estas medidas serven tamén para potenciar o aforro nos servizos
 g
nuclear
REPARTO DO GASTO hidroelectrica
DISTRUBUCION
ENERXÉTICO renovables
ACTUAL
Petroleo
(33%)
Gas
(19%)
Carbon
(23%)
 g
PORCENTAXES DE ENERXÍAS nuclear DISTRUBUCION
hidroelectrica
NUN 2060 SOSTIBLE renovables
ACTUAL

Petroleo
40 Gas (33%)
(19%) Carbón
35 (23%)
30
25
20
15
10
5
0 RENOVABLE RENOVABLE NON ID. FÓSIL NUCLEAR E
IDENTIFICADA (CARB/PET/GAS) HIDROELÉCTRICA
 RENOVABLES NON
IDENTIFICADAS

Enerxía de correntes mariñas

PROPOSTA DE GREEN PEACE PARA UN 100% DE XERACIÓN
DE ELECTRICIDADE CON FONTES ALTERNATIVAS NO 2050
 RECURSOS MINERAIS
MINERÍA Menas de metais Fe (Fabricación de aceiros)
METÁLICA utilizados na Al (Metalurxia e industria da electricidade(
industria Mn, Cr, Ti, Pb, Zn, Ni, Mo, etc.. (aliaxes de aceiros
con distintas características)
Mg (Aliaxes, industria refractaria e fertilizantes)
Cu (Conducións eléctricas)
Ag (Electricidade e fotografía)
MINERÍA NON Fertilizantes: potásicos, fosfatados, etc..
METÁLICA Alimentación: halita
Fibras: amiantos
Pedras preciosas: rubí, diamante, esmeralda,etc.
Fundentes: calcita, seixo, etc.
Usos ópticos: micas, seixo.
Abrasivos: diamante, esmeril
ROCHAS ORNAMENTAIS Granitos, Lousas, Mármores
INDUSTRIAIS NON ORNAMENTAIS Sillería, rocalla, firmes de estradas, construción...
ARXILAS E CAOLÍNS Uso cerámico e refractario
PRODUCTOS DE Cimentos: arxila+calcarias
ROCHA Xesos e escaiolas: xeso mineral quentado, triturado e
TRABALLADA mesturado con auga.
Vidros: seixo ou feldespatos fundidos e arrefriados
rapidamente
 XACEMENTOS MINERAIS DE ORIXE INTERNA
MAGMÁTICOS
ORTOGMAGMÁTICOS NEUMATOLÍTICOS
Elementos metálicos que
Depósitos dos materiais impregnas as rocas
máis densos no fondo encaixantes arrastrados
das bolsas de magmas polos gases magmáticos
HIDROTERMAIS
Elementos metálicos que
impregnas as rocas
encaixantes arrastrados pola
auga quente magmática

METAMÓRFICOS Producidos por metamorfismo de rochas e minerais que

sofren altas presións e temperatura no interior da terra.
XACEMENTOS DE ORIXE EXTERNA (SEDIMENTARIA)

XACEMENETOS RESIDUAIS
PRACERES

XACEMENTOS EVAPORÍTICOS XACEMENTOS ESTRATIFORMES

XACEMENTOS MINERAIS: VOCABULARIO BÁSICO
XACEMENTO MINERAL GANGA

XACEMENTOS EXTERNOS XACEMENTOS ORTOMAGMÁTICOS

XACEMENTO INTERNO XACEMENTOS HIDROTERMAIS

XACEMENTOS NEUMATOLÍTICOS
CRIADEIROS

XACEMENTOS RESIUDAIS
PROVINCIA METALOXÉNETICA
PRACERES

ROCA ENCAIXANTE

XACEMENTOS EVAPORÍTICOS
MENA
XACEMENTOS ESTRATIFORMES
XESTIÓN SOSTIBLE DOS RECURSOS MINERAIS
TAXA DE RENOVACIÓN IMPACTOS

TAXA DE RENOVACIÓN:

Os recursos minerais son non renovables polo que presentan risco certo
de esgotamento. Por iso a xestión sostible pasa por:

¾Aforro na súa utilización

¾Mellora na eficiencia das técnicas de extracción e purificación
¾Potenciación da reciclaxe

IMPACTOS

As explotacións minerais adoitan ter fortísimos impactos ambientais. Por

iso a súa xestións sostible pasa por:

¾Medidas para minguar os impactos

¾Traballos de recuperación das minas e canteiras aboandoadas
IMPACTOS DA MINERÍA
 IMPACTOS:
¾Forte impacto estético
¾Destrución da cuberta vexetal
¾Contaminación sonora
¾Alteración do relevo
¾Afundimentos e subsidencias
¾Contaminación atmosférica por po
¾Alteración da circulación superficial das augas
¾Alteración dos sistemas de drenaxe e a circulación subterránea
das augas
¾Contaminación hídrica superficial
¾Contaminación dos acuíferos
MEDIDAS DE RECUPERACIÓN

¾Creación de novas redes de drenaxe

¾Restitución dos acuíferos
¾Recuperación da cuberta vexetal
¾Construción de balsas de depuración das augas
contaminadas
¾Restitución do relevo
Recuperación
das mina de As
Pontes (2012):

9Cubrir con arxilas

o fondo para evitar
a acidificación das
augas

9Asolagamento da
depresión con auga
do río Eume a
través dunha canle
de 6 km.

9O lago terá 820

Ha e unha
profundidade
máxima de 200m

9Se reforestara a
escombreira

9Illas, pontes,
praias, etc.
Permitiran o seu
uso turístico.
 2,2 km
4,7 km

9Será posible evitar a acidificación das Os técnicos de ENDESA estudaron

augas? un caso similar de recuperación na
9Como afectara aos ecosistemas do cidade alemana de Stendber. A vila
Eume? e hoxe un importante centro
9Cambiara o clima da zona? turístico
 RECURSOS ENERXÉTICOS E MINERAIS EN GALICIA

• Minerais metálicos

• Rochas ornamentais e de constrúción

¾ Granitos
¾ Lousas

• Materiais para a industria cerámica e refractaria

¾ Caolíns
¾ Arxilas cerámicas
¾ Outros minerais: Feldespatos, Minerais metamórficos e Seixo

• Fontes enerxéticas en Galicia

¾ Os lignitos galegos e as centrais térmicas
¾ As centrais hidroeléctricas
¾ As enerxías alternativas en Galicia: eólica, solar, biomasa, etc.
 HISTORIA DA MINERIA METÁLICA EN GALICIA
Procura de ouro e estaño polos fenicios
Procura de ouro e estaño polos
romanos (As médulas. Montefurado)

Ferreirías, na idade media

Primeira siderurxia en
Sargadelos (século XIX)

Minería do cobre e do Wolfram no século XX

Minería de titano, chumbo, zinc, magnesita e cobre a finais do XX, hoxe
pechadas por falta de rendebilidade

Grandes reservas para o futuro: Terras Raras

ROCHAS ORNAMENTAIS EN GALICIA

GRANITOS:

As canteiras de granito
de Galicia son
importantísimas
destacando a variedade
Rosa Porriño e os Grises
de Gondomar, Mondariz,
ou Rosavel

AS LOUSAS:

A zona de Casaio, en
Valdeorras constitúe
unha das principais
zonas de produción
de Lousa do mundo
 Minerais para a industria cerámica e refractaria

CAOLÍNS ARXILAS CERÁMICAS OUTROS MINERAIS

De utilidade para porcelanas. De menor calidade, Como os feldespatos, a

Gres, louza, papel e industria
refractaria.
En Galicia están as reservas máis
importantes de España en Burela
e as Depresións terciarias
utilizadas na construción. cianita, a andalucita, a
Nas depresións terciarias: sillimanita e o seixo. De
Monterrei, A limia, As diversas utilidades
Pontes, Maceda
 A ENERXÍA EN GALICIA: AS CENTRAIS TÉRMICAS
As centrais termoeléctricas As actuais esixencias de Kioto
galegas está asociadas aos SABÓN obrigan a introducidón dos
xacementos de lignito ciclos combinados ou, polo
pardo formado nas
menos, a substituciòn do
depresións terciarias
antiguamente ocupadas por
lignito pardo por outros
lagoas carbóns menos contaminantes
AS PONTES
MACEDA

MEIRAMA
A LIMIA
 AS CENTRAIS HIDROELÉCTRICAS
EMBALSE DE BELESAR
Galicia é , con Castela e León a primeria
produtora de enerxía de orixe hidroeléctrica

PRINCIPAIS ENCOROS GALEGOS

NOME Hm3
BELESAR 646
AS PORTAS 536
POROTODEMOUROS 297
BAO 238
OS PEARES 182
EUME 123
PARADA 122
FERVENZA 104

EMBALSE DE PEARES
 A ENERXÍA EÓLICA EN GALICIA
A política actual indica unha certa
paralización na construción destes
parques eólicos espallados por
todo o territorio Galego

No ano 2006 Galicia tiña instalada unha potencia

eólica de 2500 Mw

Só cinco países no mundo teñen un potencial eólico

superior ao Galego: Alemania, Estados Unidos, A
India e Dinamarca

Países como Italia, Reino Unido, Xapón ou Holanda

teñén un poencial eólico menor que Galicia

Galicia era ata o ano 2008 a primeira comunidade

autónoma en produción de enerxía eólica en toda
España, producindo o 25% de toda a enerxía eólica
española. Recentemente foi superada por La Mancha

Grazas á produción Galega, España é a segunda

potencial mundial eólica
 OUTRAS RENOVABLES
MINIHIDRAÚLICAS
Galicia dispón de 369 MW minihidraúlicos (oa cuarta parte de España) e o anterior
Goberno do PP, tiña un plan de 500 MW máis actualmente paralizado

BIOMASA
¾Aproveitamento por combustión dos residuos da actividade forestal (podas,
entresacas, residuos de corta e descortizado, achas e serraduras de aserradeiros,
etc).= 37 MW na planta de Ence e de Allariz
¾Aproveitamento da calor producida na combustión nas incineradoras de residuos
sólidos(SOGAMA) = 68 MW
¾Experimentación e postas en marcha de plantas de gasificación, fermentacion e de
dixestión anaerobia con produción de carbón vexetal, bioalcohol e biogas.
¾Aproveitamento enerxético “in situ” do biogas das depuradoras
¾Aproveitamento enerxético “in situ” dos residuos de explotacións gandeiras

A ENERXÍA SOLAR
Utilización doméstica a pequena escala ou o desenvolvemento do que temos chamado
arquitectura pasiva. Exisen proxectos para plantas fotovoltaícas de xeración eléctrica

ENERXÍA XEOTÉRMICA
Ourense, co foco das Burgas, o que presenta máis posibilidades, cun caudal de 5 l/s e
unha temperatura de 70ºC Tamén os de Caldas de Reis (Pontevedra) cunha
temperatura de 42ºC e o de Cuntis (Pontevedra) máis quente (60ºC)
PLANTA DE
BIOETANOL GALICIA
EN ABENGOA-CURTIS

Nos últimos anos, Abengoa afianzou a

súa posición no mercado de
biocombustible. As súas dúas plantas
operativas, en Cartaxena e A Coruña, e
unha terceira, actualmente en construción
en Salamanca, unidas ás tres plantas que
ten en Estados Unidos converten a esta
sociedade andaluza no primeiro
productor europeo e quinto
estadounidense deste biocombustible

Tralas tres termoeléctricas e a planta de

cimentos Cosmos e a que consume mais
cota de emisión de CO2