Anda di halaman 1dari 129

1

~1~
Udan grimis nelesi tlatah dhusun
Sidomukti,

sawijining

dhusun

sing

mapan neng ngisor gunung Kendhil.


Warsidi katon kesusu nuntun pit onthel
tuwa sing katon kebak sayur barang
dagangane,

tumuju

neng

gubug

sakpucuking dalan desa iku. Priya sing


wis rada tuwa umure kang durung nate
ngrasakake endahing rabi iku arep
ngeyupake awake uga barang dagangane
saka tumetesing banyu saka langit rikala
subuh iku.
Alhamdulillah

maturnuwun

Gusti, sampun kersa paring rejeki enjing


punika.

Mugya

jawah

punika

ndadosaken
nyambut

barokah
damel

kangge

mangkih,

kula
amiin,

pocape kanthi optimis sinambi ngiyup


saka

udan

kairing

atise

hawa

pagunungan sing nujes nganti jroning


balung.
Mbok menawa ora ana sing
nyana. Priya sing dedeg piadege kaya
dene

werkudara,

praupane

tansah

sumunar, bagus kaya janaka uga sopan


tindak-tanduke
semono

iku

rekasane,

kudu
kanggo

ngupaya
uripe

dheweke, uripe adhi-adhi lan ibune sing


wis sepuh.
Awake Warsidi kang katutup
dening jaket ireng lusuh iku nuli
disendhekake

ing

pojokan

gubug.

Dheweke slonjor kanthi nyawang pit

tuwa kagungan almarhum bapake sing


wis suwi banget katimbalan dening
Gusti Allah. Pit iku ngibarat wis dadi
seksi lika-likuning urip kang dilakoni
Warsidi sak kulawarga. Urip dadi wong
susah paribasan mrana-mrene ora kajen.
Sanadyan mengkono, priya iku ora
prenah rumangsa cilik atine.
Mas Warsidi ten pundi ta Bu?,
kok mboten ketingal? punapa sampun
tindak?, pitakone Maya marang mak
Onah, ibune. Iya ndhuk, masmu mau
isuk-isuk wis mangkat, wangsulane
mak Onah. Maya iku adhine Warsidi
sing paling tuwa. Bocah wadon sing
manis rupane iku wis sekolah kelas 2
SMA. Dheweke banjur lunga menyang
kamare adhine sing isih turu. Jenenge

Saipul. Bocah sing lagi sekolah kelas


loro iku banjur digugah kanthi alus.
Dhik

ayo

tangi

yoooo,

pakpung terus salat?, gugahe Maya


kanthi

swara alus

marang adhine.

Mengko dhisit mbaaaaak sih atis


ki.., saure Ipul. Ayo tangi ta dhik
IpulWis awan lo, mengko mundak
telat sekolahe lan didukani bu guru.
Bocah lanang iku banjur tangi, lan
nuruti apa kandhane mbakyune. Maya
banjur ngadusi adhine ning kamar
mandi. Sawetara Maya ngadusi adhine,
mak Onah masak sega sak lawuhe apa
anane ning dhapur kanggo sarapan
putra-putrane.

Tumetesing banyu langit kang


ngendhegake lakune Warsidi wis entek.
Wah wis terang iki kayane, tak
mlaku maneh lah, selak kawanen.
Bismillah

hirrahmaan

nirrahiim.

Priya iku nuli nggenjot pit onthele


tumuju papan kang biyasa kanggo
nawakake dagangan sayure, dhusun
Lumintu.
Yurrrrsayuuuurrr!

Sayur

Bu Sayuuurr.., anggone tawa-tawa.


Ora wetara suwe ibu-ibu warga dhusun
Lumintu

padha

metu

Mangga

Bu,

badhe

lan

blanja.

ngersakaken

punapa?, Warsidi ngaturi bu Yayuk,


garwane lurah dhusun Lumintu. Aku
tuku sop-sopan, ayam setengah kilo karo
lombok telung ewu wae Di. Oh

inggih

Bu

sekedhap

kula

pendhetaken, wangsulane Sidi karo


gagenan

njupukake

apa

sing

arep

ditumbas bu Yayuk. Mangga Bu


punika

ingkang

Ibu

kersakaken

kalawau. Oh iyaaa pira kabehe


Di?, ngendikane bu Yayuk kanthi
ngetokake

duwit

ning

dhompete.

selakung ewu kemawon Bu. Oh


iyaaaiki duwite. Eh Di sesuk
Minggu sore kowe bisa mara myang
omah apa ora?, mau bapak pesen arep
nyuwun

tulung

kanggo

mbenekake

gendheng omah. Bapak kan wis sepuh,


wis

ora

wani

munggah-munggah,

pitakone bu Yayuk. Inggih Bu


insyaallah kula saged, benjing sonten
kula tak sowan bapak kaliyan ibu

wonten dalem. Yawis maturnuwun


yaa

Di,

mangga

sedaya

wassalamualaikum, bu Yayuk pamit


marang kabeh wong sing blanja ana ing
kono.
Srengenge wis jumeneng nata.
Sayur dagangane Warsidi sing maune
kebak wis kari sithik. Dheweke seneng
banget, amarga dagangane dina iki laris.
Tawaran

nyambut

gawe

srabutan

kanggo mbenekake gendheng daleme


pak lurah dhusun Lumintu uga nambah
bungahing atine. Bocah iku banjur bali
menyang omah kaya biyasane.
***
Assalamualaikum
E.

walaikumsalam

Bu.
Leee.

Piye

daganganmu? laris ta?, pitakone mak

Onah

marang

Sidi.

Bupangestunipun.

Alhamdulillah
Dagangan

kula

dinten punika telas, malah kalawau kula


didhawuhi

kaliyan

bu

Yayuk,

garwanipun pak lurah dhusun Lumintu,


wangsulane priya kuwi kanthi nada
swara

sing

bungah

banget.

Alhamdulillah. didhawuhi apa ta


Le?.

Punika

lo

Bu

ndandosi

gendheng dalemipun pak lurah dhusun.


Panjenenganipun sampun sepuh, mila
kula kadhawuhan ndandosi. Lumayan
Bu, saged kangge tambah-tambah arta
kangge sekolah adhik-adhik. Husss...
aja ngono, niate ngrewangi kuwi ora
kena

ngarepake

piwales

kaya

mengkono. Yawiskana gek ndang


adus. Warsidi nindakake apa sing

didhawuhake biyunge lan enggal-enggal


ning kali saprelu ngresiki awake.
Dina ngancik awan. Maya lan
Ipul wis bali sekolah. Adhi-adhine
Warsidi padha bali kanthi gawa kabar
sing rada nggegirisi jroning ati. Bocah
loro kuwi mau wis dijaluk mbayar SPP
ning sekolahe dhewe-dhewe. Bungah
atine Warsidi dina iku dumadakan
katutup dening mega mendhung saka
kabar iku. Uripe Warsidi sakulawarga
pancen susah banget. Kanggo mangan
saben dina wae kluwarga iku wis
kangelan. Mak Onah sing wis sepuh
mung dadi buruh umbah-umbah sing
bayarane

ora

sepira.

Warsidi

uga

mangkono. Sanadyan dheweke durung


tuwa banget, ananging dheweke ora

10

tamat SMP. Priya sing bagus rupane iku


wis ora mikir sekolah, nanging mikir
kepriye carane supaya adhi-adhine bisa
sekolah. Nadyan kaya mengkono nnging
Sidi ora tau ngangkluh, dheweke tetep
sabar lan usaha kanthi nyambut gawe
apa wae sing penting halal.
Bu kula badhe pamit kesah
rumiyin, badhe sowan pak lurah dhusun
Lumintu. Iya Le ati-ati ya? Nek wis
rampung ndang bali, welinge mak
Onah. Inggih Bu Assalamualaikum.
Warsidi

metu

saka

omahe

kanthi

numpak pit onthel. Dheweke lunga


kanthi dedunga, supaya bisa antuk
gaweyan liya sakrampunge iku, sing
bisa nambahi duwit kanggo mbayar
sekolah adhi-adhine.

11

kulanuwun Assalamualaikum
Pak, Bu... Warsidi ndhodhog daleme
pak

kepala

dhusum

Walaikumsalam

Lumintu.

eeeee,

Warsidi,

kene mlebu kene kae bapak ning


njero, bu Yayuk nyumanggakake Sidi
kanthi semanak. Sidi banjur guneman
sedhela karo pak lurah dhusun Lumintu.
Sakwise rampung guneman dheweke
banjur gagenan nglakoni apa sing dadi
tugase dina iku. Sidi kanthi sabar lan
ngati-ati

ndandani

gendeng-gendeng

iku.
Pak, Bu gandheng punika
sampun purna, kula badhe nyuwun
pamit. Sampun dipuntengga ibu ten
dalem,

ature

sakulawarga.

marang
Oh

12

Bu
iya

Yayuk
wis

maturnuwun ya Di? Iki ana rejeki sithik


minangka tandha panuwune Bapak lan
Ibu kanggo Kowe. Bu Yayuk maringi
sidi amplop putih sing isine dhuwit.
Walah
nggihpun

Bu

maturnuwun

sanget,

pamit

rumiyin,

kula

Wassalamualaikum.
Sore iku Warsidi bali menyang
omahe ning dhusun Sidomukti sing
adohe udakara limang kilometer saka
dhusun

Lumintu.

Sadalan-dalan

dheweke tansah mikir babagan dhuwit


kanggo bayaran sekolah adhi-adhine
wulan iki sing cacahe sakyuta. Lakune
dumadakan mandheg amarga dheweke
penasaran karo isine amplop putih sing
diparingi bu Yayuk mau. Amplop putih
sing ora sepira kandhele iku jebule isine

13

100

ewu.

Warsidi

Alhamdulillah

aku

mung
kudu

mesem.
golek

tambahan dhuwit 900 ewu maneh


kanggo mbayar sekolahe adhi-adhiku.
Sanadyan dheweke mesem, nanging
kahanan atine tansah sumelang. Sidi ora
kepengin adhi-adhine medhot sekolah.
Dhusun Sidomukti, papan ana
ngendi Warsidi lair, gedhe lan entuk
maneka warna pengalaman urip wis ora
adoh maneh. Lakune pit onthel tuwa iku
mandheg sanalika. Ora sengaja Sidi
weruh ana dhompet ireng ning pinggir
ratan tumuju desane. Dhompet ireng
sing rada kandel iku nuli dibukak.
Mripate Sidi dumadakan dadi melek tan
kedhep nadyan mung sepisan, weruh ing
dhompet iku isine dhuwit satus ewunan

14

sing cacahe rong puluh alias rongyuta


akehe. Kakung kang bagus iku mamang
atine.
Apa sing dadi mamange Sidi
kacaritakake ning mak Onah. Dhompet
sing wis katemokake mau dibukaki
isine. Jebul ning njero dhompet iku ana
KTP-ne sing nduwe dhompet, Arif
Wicaksono jenenge. KTP iku nyebutake
menawa sing nduwe iku daleme ana ing
dhusun Parangrusak, tangga dhusun
Sidomukti.
Bu dhompet punika isinipun
arta kalih yuta, kagunganipun mas Arif
Wicaksono ingkang dalemipun wonten
dhusun

Parangrusak

mrika,

ature

marang ibune. Dhuwite akeh ya Le?,


mak Onah sumaur kanthi swara polos.

15

Wanita tamatan SD iku durung nate


weruh dhuwit sing akehe rong yuta mau.
Apa dhuwite iki disilih sik kanggo
mbayar sekolahe adhi-adhimu ya Le?,
ngendikane mak Onah marang putrane.
Krungu

wangsulan

Warsidi

kaya-kaya

iku,

jantunge

mandheg

greg.

Dheweke pancen butuh dhuwit kanggo


mbayar sekolah adhi-adhine, ananging
priya iku sadar yen dhuwit sing ana ing
dompet iku dudu duweke lan ora
sakmesthine

dheweke

nguthik-uthik

nadyan mung serupiyah. Nuwun sewu


Bu, nyuwun pangapunten. Prayoginipun
dhompet punika mbenjing langsung
kemawon dipunwangsulaken dhateng
alamat ingkang kaserat wonten KTP
kalawau, awit dhompet punika rak nggih

16

sanes gadhahanipun kita. Dospundi


Bu?, pitakone Sidi. Mak Onah tan
kumocap sawetara. Wanita kang wis
tuwa iku nuli ngunjal ambegan lan
mesem. Yawis Le, cah bagus. Yen iku
dadi keputusanmu aku manut wae.
Kowe wis gedhe putraku, wis ngerti ndi
sing becik lan ndi sing ala. Jebule mak
Onah sarujuk dening apa sing dadi
keputusane Sidi.
Mega kang sinandhing rembulan
wis

gumanthi

dening

padhang

sumunaring surya. Adhi-adhine Warsidi


wis padha mangkat sekolah. Dheweke
mangkat dodol rada awan, merga arep
dodol ning desa Parangrusak, sekaliyan
arep nggoleki alamat lan mbalekake

17

dhompet ireng sing ditemokake ning


dalan wingi.
Jam tansaya ngancik rada awan,
Warsidi wis rampung anggone tata-tata.
Dina iku dheweke nganggo rasukan sing
rada apik, amarga sakrampunge dodol
arep nglakoni apa sing dadi wajibe
marang apa sing ditemokake. Sidi
nggoleki ibune, mak Onah saprelu pamit
lan nyuwun pangestu. Nanging, isuk
kang padhang njingglang lan isih seger
dumadakan malih dadi peteng ndhedhet,
sumpeg.

Mak

Onah

katemokake

semaput dening Warsidi ning pawon


kanthi getih sing ana ning tlapak tangan
lan

tutuke.

Warsidi

enggal-enggal

nggawa ibune menyang puskesmas.


Rencana arep mbalikake dhuwit sing

18

katemokake ning dalan mau durung sida


dilakokake. Dheweke banjur nggawa
mak Onah menyang puskesmas.
***
Dokter puskesmas wis rampung
anggone mriksa mak Onah. Dospundi
kawontenanipun
pitakone

ibu

kanthi

kula,

Dok?,

mingseg-mingseg.

Ibune sampean gerah TBC Mas. Iki tak


wenehi resep, mangga ndang dijupuk
ning loket, supaya obate bisa ndang
dinjuk ibune sampean, lan bisa ndang
dhangan saka gerahe.
Wangsulane dokter puskesmas
iku gawe Warsidi tansaya sumelang
atine.

Nadyan

ragane

katon

rosa,

nanging atine Sidi susah. Kahanan iku


ndadekake dheweke kudu golek dhuwit

19

maneh kanggo mbrobatake biyunge.


Mbak... kula badhe nebus obate Ibu
kula. Oh nggih Mas... total sedaya
ingkang kedah dibayar setunggal yuta.
Ngerti yen obate biyunge nganti rega
semono, Warsidi ora sida nebus obat
kanggo ibune.
Dhuwit rong yuta sing dicekel
dheweke

disawang-sawang.

Sidi

kepepet banget, dumadakan mbutuhake


bea sing ora sithik. Dhuwit sing
ditemokake kuwi kena kanggo mbayar
sekolah

adhi-adhine,

uga

kanggo

mbayari ibune sing lagi gerah ning


puskesmas. Ananging atine tetep ing
karep awale, yaiku mbalekake dhuwit
iku marang sing nduwe.

20

Mas, dospundi kawontenanipun


ibu Mas?, Maya teka ning puskesmas
kanthi ngajak Ipul. Ibu orapapa dhik,
mau wis dipriksa karo pak dhokter kok.
Awakmu karo dhik Ipul wis maem
durung?,

pitakone

Sidi

sinambi

ngresiki luhe. Alhamdulillah adhik


sampun Mas, kalawau. Menawi kula
mangkih

gampil.

Yawissing

penting aja nganti ora maem ya Dhik?,


iki tak gawani dhuwit sithik kanggo
cekelan. Mas arep mbalekake dhuwit
sing Mas temokake winginane nalika
bali dodol. Ibu dijaga ya? Mas tak lunga
sik..Assalamualaikum,

omonge Sidi

marang

isih

seragam

Maya

sing

sekolah.

Walaikumsalam..

21

Inggih

nganggo
Mas,

Pit onthel tuwane Sidi miwiti


lakune

ngukur

dalan

tumuju

desa

Parangrusak. Manah sing kebak dening


swaraning setan kalah dening tekade
sing kuwat kanggo mbalekake dhuwit
rong yuta sing lagi digembol priya iku.
Assalamualaikum Bu nuwun
sewu,

badhe

mangertos

nyuwun

alamat

pirsa.

punika

Ibu

punapa

mboten nggih?, Warsidi takon marang


salah sawijinining ibu-ibu kang ana ing
dalan desa Parangrusak. Oh kuwi
Mas, sing omahe paling gedhe kuwi lo
Mas.

Cat

pethak

punika

Bu?,

Iya..iyaa, bener Mas. Nggihpun..


maturnuwun

nggih

Bu?

Wassalamualaikum. Lajuning onthele


Sidi saiki wis cetha. Tunggangane iku

22

nuli diarahake marang omah gedhong


sing dituduhake ibu-ibu mau.
Tekane priya gagah ing omah
gedhong iku dipapag dening pitakone
satpam sing ora kalah gagahe. Dheweke
banjur ngandharake apa prelune. Jebule
dompet

sing

ditemokake

Sidi

iku

duweke bose si satpam gagah sing


mapag sidi ana ngarepan gapura omah
mau. Sidi gumun nalika wis mlebu
gapura omah iku. Omah kok apike
kaya ngene ta ya Allah kapan isa
duwe omah apik kaya ngene.., batine.
Nuwun Sewu Bapak punika
wonten

mas-mas

saking

dhusun

Sidomukti badhe kepanggih Bapak,


sanjangipun
dompetipun

badhe
Bapak

23

nyaosaken
ingkang

dipuntemokaken ten radosan, ature


satpam marang bose, Arif Wicaksono.
Oh iyaaawingi pas aku bali
ngojek merga mobilku mogok kae
dompetku sempet ilang mbuh ning ndi
Jo, yawis kon mrene wae iku masmase!. Assalamualaikum Bapak,
anggone Sidi miwiti mertamune kanthi
mundhuk-mundhuk. Walaikumsalam
mangga pinarak mriki Mas, mangga
mangga. Priya loro kuwi banjur
ngomong-ngomong kanthi swasana sing
grapyak semanak.
Ora krasa anggone Sidi mertamu
wus sakjam suwene. Priya iku banjur
nyuwun pamit karo sing duwe omah.
Arif ujug-ujug ngetokake dhuwit teka
njero dompete. Dhuwit sing cacahe

24

sakyuta

saka

dompet

iku

arep

diparingake marang Sidi. Priya kang


lagi sumelang atine iku wiwitane sajak
isin-isin arep nampa, ananging merga
kahanan dheweke banjur nampa apa
sing diparingake Arif. Wis

Di

anggep wae iki tandha panuwunku


marang

awakmu.

Muga-muga

tali

paseduluran iki bisa tetep mlaku nganthi


sakteruse
Amin

ya,
mas

maturnuwun
Arif,

lho.

maturnuwun

sangetkula nyuwun pamit rumiyin,


pareng-pareng, Wassalamualaikum.
Pit onthel tuwa iku metu saka omah
gedhong duweke Arif.
Warsidi atine ayem sawetara
amarga

bali

gawa

dhuwit

cacahe

sakyuta sing diwenehi Arif mau. Dhuwit

25

kuwi kena kanggo mbayar sekolah adhiadhine.

Alhamdulillah

maturnuwun.

ya

Panjenengan

Allah,
sampun

kersa paring dalan kangge kula. Brarti


aku kari usaha golek dhuwit kanggo bea
berobate

ibuk,

Alhamdulillah,

batine. Mbok menawa pancen bener


kandhane ustadz-ustadz sing kulina
ceramah kae. Wong sing jujur, sing
kanthi ikhlas lila legawa manembah
marang

Gusti

Pangeran,

bakal

digampangake kabeh perkara uripe.


Kanyatane, Sidi kasil entuk dhuwit
kanggo nebus obate mak Onah nadyan
karo rekasa nyambut gawe sembarang
ndengah. Pungkasane wong sing wis
ngalirake dheweke iku bisa mari saka
larane.

26

~2~

Tika pamit marang bapak lan


ibune

saprelu

mangkat

sekolah.

Wanodya kang ayu kinyis-kinyis iku


nyepedha kaya biasane tumuju ing SMA
Giri Bangun. Praupane katon semangat
banget kanggo ngangsu kawruh lan
seserapan ana kana.
Pak lan Bu Karman, wong
tuwane

Tika

klebu

kluwarga

sing

nduweni drajad ing dhusun. Mula ora


gumun yen Tika bisa sekolah ing SMA
Giri Bangun, sekolah sing bisa dikandha
minangka sekolah favorit ing dhusun
Brajamukti. Ora saben bocah bisa

27

sekolah ing SMA Giri Bangun kejaba


yen anake wong sing nduwe.
Tika

wis

tekan

sekolah.

Piwulangan dina iku kawiwitan kanthi


ulangan matematika. Tika sing klebu
bocah pinter sajak ora gugup blas nalika
soal ulangan lan lembar jawabe dibagi
dening bu Frida, guru matematikane.
Joni, bocah lanang sing paling
mbeling

sak

sekolahan

dumadakan

mlebu kelas. Joni!!! Saka ngendi wae


kowe kok jam semene nembe teka???,
pitakone bu Frida marang bocah lanang
sing

bagus,

gedhe

dhuwur,

putih

nanging ora duwe tata lan mbelinge


naudzubillah. Aku mau nongkrong sik
Bu ngopi-ngopi sik ning warunge
mak Yem! Sorry yen mlebu kelase

28

telat, sumaure kanthi entheng. Kowe


bisa sopan sithik ora karo wong tuwa?
Wis tekane telat! Ngomong ora duwe
tata! Tobat tenan! Wis kana lungguh!.
Joni lungguh ana neng mburine Tika.
Guru-guru

ing

SMA

Giri

Bangun wis ora kaget karo kelakuane


Joni sing sakpenake dhewe. Guru-guru
ora ana sing wani maringi ukuman
marang dheweke, amarga Joni iku
putrane

Pak

Sakti,

priyayi

sing

kagungan yayasan Giri Bangun. Guruguru uga padha wedi yen arep maringi
biji elek marang Joni, kamangka bocah
iku bijine mung do-re-mi-fa-sol.
Tik!

Tika!!

Aku

nyilih

garapanmu!!, anggone Joni bisik-bisik


ngomong karo Tika sing lungguh ana

29

ngarepe. Tika sing wis ngerti kaya apa


pakulinane Joni mung meneng wae.
Celuke Joni mau kaanggep kaya dene
angin kang liwat. Tik!! Tika!! Kowe
wani

karo

aku???,

swarane

Joni

nyeluki Tika kanthi nada swara kang


rada dhuwur. Kursine Tika nganti
ditendhangi

saka

mburi,

nanging

dheweke tetep meneng ora noleh.


Joni sing pancen brandhalan dadi
serik

atine.

Dheweke

rumangsa

diremehake dening bocah wadon siji


kuwi. Titeni kowe Tik! Tak Garap
kowe!, omonge sajroning batin kanthi
niat kang ala. Ragane Joni sing wis
kelebon pil setan lan miras gawe emosi
kang ana ing atine tansaya angel
dikendhalikake.

30

Tumeka

ing

wancine

mulih

sekolah, Joni metu ndhisikan saka kelas.


Bocah kuwi banjur umpetan ana ing
samping kelas karo ngenteni Tika liwat.
Dheweke arep ngetutake Tika mulih
kanggo gawe rencana ala kanggo males
apa sing ditindakake bocah wadon iku
nalika ulangan matematika mau.
Bocah wadon ayu kang dienteni
Joni wus metu saka kelas lan enggalenggal mara ning papan kanggo parkir
pit ing SMA Giri Bangun. Joni saka
adoh isih ngawasi mobah-mosiking
bocah wadon ayu iku. Tika katututan
dening Joni awit saka sekolah nganti
tekan omahe. Kena kowe cah ayu!
Enteni wae tanggal maine! Ancur
kowe!, batine karo gumuyu kanthi

31

sinis. Joni banjur mulih lan ngomong


karo

kanca-kanca

brandhalane

sing

klebu preman-preman. Dheweke ngajak


kanca-kancane

kanggo

nindakake

rencana alane marang Tika.


***
Telung dina sakwise ulangan
matematika sing gawe atine Joni kalap
iku ana kagiyatan ing SMA Giri
Bangun.

Tika

sing

klebu

salah

sawijining pengurus OSIS neng kana


melu

nyengkuyung.

Kagiyatan

iku

ndadekake Tika kudu bali rada sore


amarga ngrewangi kanca-kancane resikresik sakwise acara rampung.
Joni sing wis ngerti kahanan iku
enggal metu saka sekolah seprelu siapsiap kanggo nglakoni rencana sing wis

32

kasusun karo kanca-kanca premane.


YunSof, aku tak mulih ndhisik ya?
wis meh surup ki, pamite marang
kanca-kanca rakete, Yuyun lan Sofi.
Heem Tik yawis kana ndang bali
wae, mesakke nek balimu bengi-bengi,
tapi wani ta?, sumaure Yuyun. Apa
tak terke aku?, Sofi nyaut omongan.
Wani kok Yun ora usah Sof, aku tak
bali dhewe wae, maturnuwun..hehe, aku
bali sik ya? Assalamualaikum... Tika
banjur metu saka sekolahe.
Ndesayo

padha

siap-siap

ning tugase dhewe-dhewe, ki bocahe


wis mulai ngepit mrene, Joni ngabani
kanca-kanca premane. Ora wetara suwe
Tika wis katon saka kadohan. Joni lan
kanca-kancane arep nindakake rencana

33

alane iku ning dalan sadengahing kebon


tebu sing saben dina diliwati Tika.
Mbaktulung

Mbak,

kula

nembe

ditabrak tiyang ngangge sepedha motor,


tulung Mbak, dumadakan Tika weruh
ana wong lanang ning pinggiran dalan
njaluk tulung kanthi tatu-tatu ning
awake. Nalika dheweke arep nulungi,
kanca premane Joni nutup tutuke Tika
saka mburi,

lan sing loro

liyane

nggoceki tangane Tikal banjur diseret


marang tengah-tengah kebon tebu. Tika
jerit-jerit karo nangis. Joni sing dadi
dhalang saka tumindak kang ala iku
banjur metu saka wit-witan tebu karo
ngekek-ngekek.

Halo

cah

ayu

ngapa? kaget ya? kowe wis wani karo


aku, saiki rasakna! Entek kowe!.

34

Bajingan kowe Jon! Karo wong wedok


wae

maine

kroyokan

ngene!

Cuuuhhh!!!!!, Tika ngidoni raine Joni.


Setan alas! Menenga!. Joni ngeplak
pipine Tika sing alus iku karo mbentak
dheweke. Pipi sing putih iku dadi abang
merga tangane Joni.
Tika sing ora bisa obah ora
mandheg anggone mbengak-mbengok
njaluk

pitulungan.

Kanca-kanca

premane Joni banjur nguculi seragam


sekolahe Tika. Tangise Tika tansaya
kejer ngerteni kadadeyan iku. Mas
ampun Mas, ampuuun. Ayo cah
ayumenenga ta, wis ta enak kok!
Kowe ora usah wedi, ya ya ya?, saut
salah siji kanca premane Joni karo
cengengesan. Seragam putih kang mau

35

nutupi awake Tika saiki wis ganti


dening miniset putih. Awake sing
memel

kaya

dene

model

banjur

kasawang dening para bajingan kancane


Joni. Pambayun montoge bocah wadon
ayu sing apik bebudene kuwi katon
mencungul saka mburi minisete, agawe
kanca-kanca

premane

Joni

tansaya

nepsu arep ngrudapeksa Tika.


Ampun

Maaasssampuuuun,

aku ora tau urusan karo sampeansampean, ampun Massss..ampuuuun,


panjaluke Tika kanthi melas marang
prema-preman iku. Joni mung ngakakngakak ndelok kahanan iku. Rasakna
kowe!

Ben

dirudapeksa
kuwi!,

bajingan-bajingan

dening
omonge

sajroning batin karo ngguyu cekakan.

36

Tika

sing

wis

kalucutan

klambi

seragame ora mandheg anggone bengakbengok. Kahanan ning kana yen surup
pancen sepi, jarang ana wong lewat.
Nanging Gusti Allah iku mesthi bakal
paring pangayoman dening sapa wae
kang sregep ngibadah lan apik bebudene
marang sasama.
Kok kaya ana swara wong
wadon njaluk tulung kae sapa ya? ning
ndi kae? Lha iki ana pit ning pinggir
dalan ngene, Warsidi sing bali saka
dodol sayur ngendhegake pit onthele.
Dheweke banjur nututi tipak sing ngarah
sajroning

kebon

tebu.

Sidi

kaget

nyawang ana bocah wadon sing arep


dirudapeksa.

37

Woy!! Bejad banget lakune


sampean-sampean iki!! Yen wani aja
karo wong wedok!! Bajingan tengik!!!,
pambengoke Sidi sajak gethem atine.
Kowe sapa? Meh dadi pahlawan ning
kene?,

saut

Joni.

Kanca-kanca

premane Joni banjur melu panas lan


ngeculake Tika. Adu kaprigelan gelut
ora bisa kasingkirake maneh. Warsidi
dikeroyok dening Joni lan premanpreman kang nyatane nggawa gaman
landhep. Nadyan mengkono ora dadi
masalah kanggo Sidi sing mbiyen tau
sinau pencak silat. Joni sak wadya
balane kawon.
Mbakmangga
dherekaken

kondur,

ngeterke

bali

38

kula
Sidi

nawani

marang

Tika.

maturnuwun

Masmaturnuwun,

ature Tika kanthi nangis sesenggukan.


Nggih Mbak, sami-samimangga kula
dherekaken, nuwun sewu rasukanipun
dipunagem rumiyin. Wong loro iku
banjur

mlaku

kanthi

nuntun

pit

bebarengan tumuju desa Brajamukti,


omahe Tika.
Namine sinten Dhik?, pitakone
Sidi marang Tika kanggo ngedhemake
swasana.

Kula

Tika

Mas.

Emmmmsak iki wis kelas pira


dhik?, Kelas 3 Mas. Tika sajak
tatu atine amarga kadadeyan mau,
saengga apa sing dadi pitakone Sidi
mung diwangsuli kanthi cekak aos.
Assalamualaikum,
Walaikumsalam ya Allah ndhuk,

39

kenangapa kowe? Kok bali-bali kaya


ngene?, pitakone bu Karman marang
anak wedoke. Tika badhe dirudapeksa
Bu, luhe Tika mbrebes mili deres
maneh ning pangkone Ibune. Sapa sing
arep ngrudapeksa kowe anakku?!!!,
Pak Karman metu kanthi ngamukngamuk gawa clurit. Joni kaliyan
Bapak.

Sabar

prayoginipun

Bapak

kanca-kancanipun
Pak,

sabar

enggal-enggal lapor polisi kemawon,


Sidi menggak. Sapa kowe?, Mas-mas
punika kalawau ingkang nulungi kula
Pak, Bu. Aku ora trima anakku
diperlakokake kaya ngene!! durung
ngerti sapa aku kae bocah!!. Sabar
Pak..sabar, luwih becik mengko dhewe
bareng-bareng ning kantor polisi wae,

40

kandhane bu Karman nglerem atine


bojone.
Tika sakluwarga lan Sidi barengbareng menyang kantor polisi. Joni lan
kanca-kancane jebul wis dadi target sing
diincer dening polisi amarga dheweke
lan

kanca-kancane

uga

dilaporake

mbegal, dodol pil setan lan miras ing


dhusun

sebelah.

Maturnuwun

ya

Likwis kersa nulungi Tika, iki ana


tandha panuwun sithik, kandhane bu
Karman karo ngulungake duwit atus
ewonan

cacah

lima.

Mboten

Bumboten, maturnuwun. Saestu, kula


ikhas

kok,

maturnuwun.

Sapa

jenengmu cah bagus? omahmu ana


ngendi?, pitakone bu Karman kanthi
mesem manis. Kula Warsidi Bu

41

griya kula ten dhusun Sidomukti. Ora


wetara suwe pak Karman sing lagi
emosi

ngajak

bali.

Tembung

maturnuwun nganti ora kumocap saka


lambene pak Karman. Bu Karman lan
Tika mung banjur manut apa kandhane
pak Karman. Sidi sing wis katon kesel
banget

banjur

bali

ning

dhusun

Sidomukti kekancan pit onthel tuwane.


Assalamualaikum

Bu

nyuwun pangapunten radi telat dugi


griya.

Walaikumsalamiya

Le,

orapapa, saka ngendi ta? Kok yahmene


nembe tekan omah?, mak Onah katon
penasaran. Warsidi sing gobyos kringet
banjur nyritakake kanthi nrithik apa sing
njalari dheweke mulih telat sinambi
ngaso.

42

Wenih katresnan ora sengaja


sumebar ning atine Sidi. Kadadeyan
mau gawe mripate priya iku ora bisa
merem nadyan awake kesel banget. Sidi
kelingan wajah ayune Tika. Dheweke
rada gela amarga ora bisa tepungan akeh
karo wanodya kang ayu iku.
***
Bu pamit rumiyin, badhe
bidhal sadeyan. Iya Leati-ati ya??,
mengko mulih jam pira?, pitakone mak
Onah marang putrane. Mangkih kados
biyasanipun

kok

Bu,

dospundi?,

Orapapa, mengko Ibu arep rewang ning


daleme bu Tarjo, mengko adhi-adhimu
diurusi sik ya Le?. Sidi nyaguhi
dhawuhe mak Onah banjur mangkat
dodol sayur.

43

Dina iku dina Minggu, Warsidi


sing wis suwe ora bisa turu angler
amarga lam-lamen Tika sengaja dodol
ning dhusun Brajamukti. Ora kanyana,
Sidi kepethuk maneh karo Tika.
Mas Sidi!!!, EhDhik Tika
ta

jebule,

tak

Assalamualaikum??,

kira

sapa,

saut

Sidi

mangsuli pambengoke cah ayu sing nate


ditulungi iku. heheWalaikumsalam,
sehat Mas?, Tika sajak bungah banget
ketemu

maneh

karo

Warsidi.

Alhamdulillah DhikSehat, hehehe


Dhik Tika sehat? Minggu-Minggu kok
ora

dolan?

Alhamdulillah
mekaten.

pitakone
Mas,

Mboten

kula

Sidi.
inggih

Masbadhe

ngrewangi Ibu masak kok, hehehe

44

niki kula diutus Ibu tumbas bahan, eh


malah

kepanggih

sampean

Mas,

nggihpun kula tak sekaliyan tumbas ten


penjenengan mawon. Bocah loro kuwi
banjur guneman ngalor ngidul ngetan
ngulon. Mbok menawa pancen wis
rejekine Sidi, dagangane ning desa
Brajamukti entek ludhes. Sidi banjur
mulih kanthi ati sing bungah banget.
Bungah merga dagangane laris lan bisa
ketemu maneh karo sing gawe dheweke
ora bisa turu pirang-pirang dina.
***
Sidi lungguh-lungguh ing teras
omahe, ora wetara suwe mak Onah
nyusul ngancani. Mak Onah nyawang
putrane ngguya-ngguyu dhewe kayakaya wong kang nandhang kasmaran.

45

Le ana apa ta? Kok sajake kaya lagi


kasmaran ngono?. Eh Ibumboten
kok Bu, punika lo kemutan dhagelan
ketoprak

ingkang

kula

tingali

kalawingi. Dhagelan apa dhagelan?,


Mak Onah mbeda. Ibune sing wis tuwa
iku sajak wis ngerti yen apa sing
dikandhakake putrane iku mung apusapusan, nanging mak Onah mung
mesem tok.
***
Ora krasa yen Sidi karo Tika wis
sesambungan nganti pirang-pirang taun.
Tresna ing antarane priya lan wanita iku
thukul ijo royo-royo. Sidi lan Tika dadi
luwih asring ketemu, dolan lan guyon
bebarengan. Lumrahe wong sing lagi
kasmaran, donya rasane kaya duweke

46

wong loro. Dina-dinane Sidi sing kudu


dilakoni kanthi rekasa dodol sayur
kanggo uripe dheweke, ibu lan adhiadhine dadi ora krasa rekasane merga
kairing tresnane marang Tika. Menengmeneng

Warsidi

nyelengi

dhuwit

kanggo ngrabi wanodya sing dadi


pepujaning atine iku.
Tresnaning bocah loro sing wis
kaya dene mimi lan mintuna iku durung
kangerten dening pak Karman lan bu
Karman. Mak Onah uga durung ngerti
yen

putrane

sing

dadi

sakaning

kluwarga iku kaiket dening tali tresna


marang anake juragan mbako dhusun
Brajamukti.
Dhikkepriye ya yen bapak
ibumu

pirsa

marang

47

sesambungane

dhewe iki?, apa ya bakal dipangestuni?,


aku kan mung, Ssssssttt.cukup
Mas, aja dibacutake. Aku ora mandhang
sampean iku nyambut gawene apa lan
kepriye status sosiale, sing penting rak
ya iku gaweyan kang halal?. Sing
penting sampean tresna karo aku lan
saguh dadi imamku donya akherat. Aku
lila urip susah utawa seneng, sing
penting bareng-bareng karo sampean
Mas ature Tika kanthi manteb
marang pepujaning atine, Warsidi. Atine
Sidi trenyuh sakwise krungu apa sing
dikandhakake bocah wadon sing lagi
sesandhingan karo awake iku. Tangane
bocah loro iku banjur padha gegocekan
kanthi raket banget, tandha yen oyot

48

tresna kang thukul tansaya tumuncep


jeru ing ati.
Sidi mulih kanthi kebak mamang
ing atine. Priya iku tresna banget
marang putrane juragan mbako saka
dhusun Brajamukti, sing mbiyen tau
ditulungi

nalika

arep

dirudapeksa,

ananging dheweke uga ora bisa selak


yen kahanan kluwargane karo kluwarga
pepujaning atine iku kaya dene bumi
langit, adoh!.
Lajuning pit onthel tuwa sing
kanggo

riwa-riwi

dadi

seksi

sesambungan atine Sidi lan Tika sing


dilakoni kanthi sesidheman.
`

Assalamualaikum

Bu,

dheweke mlebu omah, praupane katon


rada lesu. Walaikumsalam Le teka

49

ngendi ta? Kok nembe bali?, pitakone


mak Onah. Sidi dumadakan trataban
atine. Priya iku kepengin banget matur
karo ibune menawa dheweke kepengin
ngrabi Tika, putrane Pak Karman,
juragan mbako dhusun

Brajamukti.

Ndelalah, dhuwit kanggo ngrabi sing


diklumpukake suwe kanggo rabi wis
cukup yen mung kanggo syukuran cilikcilikan. Nanging Sidi rumangsa yen
durung wancine kanggo mak Onah pirsa
babagan iku. Wusanane, dheweke mung
banjur ngempet ature.
***
Ngancik sawijining dina nalika
atine Sidi wis ora bisa ngempet apa
kang dadi kodrate minangka priya
normal. Mak Onah sing lagi nglempiti

50

klambine adhi-adhine banjur dicedhaki


saprelu diajak rembugan. Sidi arep
matur apa sing dadi karepe. Ya.
ngrabi Tika, putrane Pak Karman,
juragan mbako dhusun

Brajamukti.

Bu kula badhe matur. Arep matur


apa ta Le?, pitakone mak Onah karo
mesem. emmmmmenawi kula badhe
rabi kepareng punapa mboten?. Mak
Onah kaget sakwise krungu pitakone
putrane.

Tangane

sing

mau

sibuk

nglempiti kumbahan dindhegake. Ya


pareng wae ta cah bagus. Memange arep
rabi karo sapa?. Ibu taksih kemutan
rikala kula nulungi tiyang estri ingkang
badhe

dirudapeksa?.

Yanjur?,

wangsulane mak Onah. Jantunge Sidi


dheg-dhegan arep mbacutake ature.

51

Kula badhe ngrabi piyambakipun Bu.


Naminipun Tika, larenipun ayu sanget,
pinter

ugi

sae

tindak

tanduk

bebudenipun. Wahapik ta Le?. La


nggih Bu mila punika kula kepengin
sanget

rabi

kaliyan

piyambakipun.

Ananging, Sidi mandheg le matur


banjur tumungkul. Ananging apa Le?
Kok ana nanginge barang ta?. Mak
Onah sajak bingung, lan ngerti yen ana
masalah ing sesambungan putrane lan
cah wedok sing kacritakake mau.
Sidi sing tumungkul ngunjal
ambegan

banjur

mbacutake

ature.

Dheweke matur karo mak Onah yen


Tika iku putrane juragan mbako sing
sugih banda donya. Mak Onah ngandani
perkara gayute tresna lan banda donya.

52

Ibune Sidi iku pancen pangerten banget.


Niyat apike Sidi kanggo merjuwangake
tresnane wis dipangestuni. Ngerti yen
mak Onah mangestuni apa sing dadi
karepe gawe luhe bocah lanang iku
tumetes. Atine lega banget lan tansaya
semangat kanggo nemoni pak Karman
lan bu Karman ing desa Brajamukti
saprelu nyuwun pangestu arep ngrabi
Tika.
***
Rembuge Sidi lan mak Onah
wingi

langsung

tumindak

dibacutake

kaya

diwelingake

dene

dening

kanthi

apa

sing

para

ustadz

ustadzah, yen niyatan apik iku kudu


enggal-enggal
anggone

dodol

dilakoni.
sayur

53

Sidi
lan

prei

dandan

nganggo klambi sing paling apik. Mak


Onah ibune ora gelem ketinggalan.
Dheweke uga dandan ayu ora kaya
biasane

yen

arep

nyambut

gawe.

Sampun siap kepanggih calon mantu


Bu?, pitakone Sidi karo nggoda ibune.
Ya wis ta Le ora weruh pa piye wis
dandan

ayune

kaya

ngene?,

wangsulane karo gegojegan. Wong loro


iku banjur boncengan tumuju omahe
Tika ing dhusun Brajamukti numpak pit
onthel sing biyasa kanggo dodol sayur.
Menawa pancen dudu rejekine
Sidi. Isuk iku Tika disidang dening pak
Karman. Jebule dheweke didhawuhi
dening pak Karman supaya rabi karo
pengusaha mebel sing sugih tur isih
nom. Pak! Kula mboten purun rabi

54

kaliyan tiyang kakung punika Pak!.


Sampun wonten tiyang kakung sanes
ingkang kula tresnani Pak, Tika matur
karo pak Karman karo mata sing wiwit
ngecembeng dening luh. Sapa he?
Sapa?. Mas Warsidi!, wangsulane
kanthi cekak aos nanging manteb. Luhe
bocah wadon iku mbrebes mili nelesi
swasana isuk sing dumadakan dadi
mendhung. Apa? Kowe meh rabi karo
bakul sayur kuwi? Wis tuwa, kere sisan!
E jabang bayiiii kowe rak mikir apa
piye ta ndhuk?!!!. Pak Karman sajak
emosi krungu apa sing diaturake Tika.
Mbok ngajeni bapakmu iki sithik ta!
Bapakmu iki juragan! Mosok juragan
duwe mantu bakul sayur ecek-ecek
ngono?!!! Tuwa sisan! Isin aku!! Isin!!

55

Ngerti

kowe?!!.

Tapi

Pak??,bu

Karman arep matur karo bojone nanging


dipenggak.

Wis!!!

menenga!!!

Ora

Cukup

usah

Bu

melu-melu!!

Pokoke kowe Tika, kowe kudu rabi karo


wong lanang piliyanku mau!!!. Tika
lan ibune tangis-tangisan.
Swara rembuge pak Karman, bu
Karman lan Tika mau jebulr keprungu
nganti njaba omah. Kamangka, Sidi
karo ibune wis ana ngarepan nalika ana
rembug mau. Warsidi sing krungu bab
iku dadi campur aduk rasaning atine.
Dheweke
minangka

rumangsa
wong

diremehake

lanang,

nanging

dheweke uga sadhar yen kluwargane iku


pancen ora nduwe. Likterus piye?
Ayo nek emang arep mertamu ya gek

56

ndang mlebu wae. Sing mau ethokethoke

wae

dhewe

ora

krungu,

ngendikane mak Onah nglipur lan


nyemangati atine Sidi sing wis remuk.
Mboten sah mawon Bu, kula mboten
lila

menawi

mangkih

Ibu

nggih

dipunasoraken kaliyan pak Karman.


Mpun cekap kula mawon. Nadyan kula
dereng matur, ning kula sampun ngertos
punapa wangsulanipun kok menawi kula
matur. Mangga Bu, kula dherekaken
wangsul kemawon.
Mak Onah ngerti yen atine Sidi
ajur mumur awit saka omongane pak
Karman iku. Sakdalan-dalan mulih saka
dhusun Brajamukti, pandhenge Sidi
kosong.

Semangat

makantar-kantar

sing

dumadakan

57

maune
sirna

sanalika. Wiwit kadadeyan iku dinadinane

Sidi

tansah

katutup

mega

mendhung. Dheweke dadi luwih asring


lungguh ijen, ngambara ing awangawang nyawang impene sing wis mabur
mbuh nengndi. Wiwit saka kadadeyan
iku uga Sidi lan Tika bajur ora tau
ketemu maneh.
Sidi sing bebasan wis ora duwe
daya

nuli

nggawe

layang

kanggo

pepujaning atine. Lumantar layang iku


dheweke mijilake isen-isening atine.

Assalamualaikum

Dhik,

piye

kabarmu? Muga-muga kabarmu tansah


bergas waras, amiin. Ngapurane ya
dhik?, aku pirang-pirang dina iki ora
bisa dolan nemoni awakmu.

58

Winginane aku karo ibuku wis


arep mlebu ning daleme bapakmu, arep
sowan bapak lan ibumu. Nanging,
pranyata ana sawijining barang kang
ora dakgawa sowan, amarga aku ora
duwe apa sing dadi sejatine barang iku.
Dhik, aku tresna banget marang
sliramu. Ning yen pancen Gusti ora
maringi jodho sliramu marang awakku,
aku lila dhik. Mbok menawa aku sing
wong ora nduwe iki pancen ora mathuk
yen dadi mantune wong gedhongan
kaya sliramu.
Dhik,

sepisan

maneh

aku

nyuwun ngapuramu. Aku tresna marang


sliramu, aku lila diasorake dening wong
tuwamu, nanging aku ora lila yen wong
tuwaku uga diasorake.

59

Muga

rahmat

saha

Gusti

tansah

pangayomaning

pinaringan kanggo sliramu ya Dhik,


wassalamualaikum.

Sing tansah tresna sliramu

Warsidi

Mengkono isine layang kang


digawe Sidi kanggo Tika. Luhe Sidi
nelesi kertas kanggo nulis layang iku.
Semono uga Tika. Dheweke maca
layang

iku

kanthi

mbrebes

mili

sesenggukan. Tangise ora kalah derese


karo Sidi. Tika

lan Sidi mung bisa

60

pasrah nampa kahanan sing abot banget


kaya mengkono.
Tika sing gelem ora gelem
kepeksa kudu nurut bapake kaya dene
wayang. Pengusaha mebel sing isih nom
tur sugih saka Jakarta iku ngentukake
ragane bocah wadon ayu sing atine wus
ambyar

merga

tresnane

kelakon.

*****

61

ora

bisa

~3~

Maya lan Ipul wis ngancik


diwasa. Maya sing saiki wis lulus SMA
wis duwe pamikiran sing rada lumayan.
Dheweke nduweni kekarepan ngrewangi
mikul ekonomi kluwargane. Bocah iku
melas nyawang ibu lan kangmase sing
mbiyen

kanthi

rekasa

nyekolahake

dheweke lan adhine. Ibune tansaya


sepuh,

tansaya

lara-laranen

awake.

Maya ora tegel nyawang kahanan ibune


kang kaya mengkono.
Bu... Mas, kula badhe matur..
celathune nalika padha kumpul neng
teras. Arep matur apa ta nok, cah ayu.
Kok kayane penting banget?, mak

62

Onah mangsuli kanthi mesem manis.


Kula kalawingi kepanggih kaliyan
mbak Surti Bu. Mbak Surti nawari kula
nyambut damel ten Jakarta, dados
rewang Bu. Swasana sing maune
grapyak dumadakan owah dadi sepi
sawetara wektu. La karepmu kepriye
Dhik?, Sidi

sing

genti

mangsuli.

Kajeng kula nggih kula ndherek mbak


Surti

Mas,

menawi

Ibu

nanging

punika

kaliyan

Mas

nggih
Sidi

ngeparengaken, menawi mboten nggih


mboten punapa. Mak Onah nyawang
anak wedoke sing saiki wis gedhe.
Kenangapa ta Nok, kok kowe kepengin
nyambut

gawe?.

Kula

kepengin

mbiyantu Ibu kaliyan mas Sidi, damel


dhapur kluwarga kita ngebul Bu. Ibu

63

kan sampun sepuh, badanipun nggih


sampun mboten rosa kados rumiyin
nalika taksih timur. Pepenginan kula
punika namung minangka tandha bekti
kula Bu. Pandhenge Maya marang
ibune

Jeru,

kebak

pangarep-arep.

Nduk... yen pancen kuwi wis dadi


keputusanmu, lan atimu wis manteb, Ibu
mung

bisa

mangestoni

lan

ndongakake., Tapi Bu?!! Maya punika


rak nggih taksih alit ta Bu? Wong
nembe kemawon lulus SMA., Sidi
nyaut ngendikane Ibune. Swasana dadi
rada kenceng. Apa sing dadi karepe
Maya dipangestoni dening biyunge,
nanging ora dening Warsidi, kangmase.
Kembang kang nembe mekrok
iku

sida budhal

menyang Jakarta.

64

Dheweke melu mbak Surti nadyan


kangmas saktemene ora lila. Nanging
gandheng atine wis manteb, lan ibune
wis mangestoni, bocah iku njangkahake
sikile saprelu golek kamukten kang
dikarapake. Bu... kula badhe nyuwun
pamit kesah dhateng Jakarta, nyuwun
pangestunipun
marang

nggih

Bu?,

pamite

Iya

nduk,

mugya

Ibune.

rahayu, kalis rubeda lancar sakabehe,


dongane

Ibu

ora

bakal

kendhat.

Kekarone padha tangisan, mung Sidi


sing ora nangis nadyan batine ora lila
ngeculake adhi wedok siji-sijine kang
banget ditresnani. Mas... aku nyuwun
pamit, Maya salaman karo kangmase.
Ora ana tetembungan kang kumocap
saka lambene Sidi.

65

Ayo nok, ndang gage mangkat,


selak ketinggalan bis!, pangajake mbak
Surti. Inggih... . Mak Onah lan Sidi
mung bisa nyawang lungane Maya.
Luhe mak Onah isih mbrebes mili nelesi
pipine kang wus kriputen. Sidi sing ora
ngomong

apa-apa

nyawang

kahanan

meneng-meneng

nggrantes
iku,
melu

atine

dheweke
dedunga

sajroning batin kanggo rahayune Maya


ning Jakarta kana.
***
Azan subuh wis keprungu ning
kuping.

Wong-wong

kang

ngrasuk

agama Islam wis padha nglempiti


kemule. Semono uga Maya lan mbak
Surti. Bis sing nggawa Maya lan mbak
Surti wis tekan Jakarta. Kekarone banjur

66

subuhan ana ing langgar terminal nggon


bise mandheg.
Maya lan mbak Surti nerusake
lakune tumuju ing sawijining omah
gedhe duweke priyayi sing jenenge Arif
Wicaksono. Ya... Arif Wicaksono, wong
kang dompete nate dibalekake dening
Sidi

pirang-pirang

taun

kepungkur

nalika dheweke isih manggon ing


dhusun Parangrusak.
Nuwun

sewu

Bapak,

Ibu...

punika lare ingkang badhe rewangrewang ten mriki. Mbak Surti banjur
nepungake Maya marang ndarane. Maya
sing isih lugu katon gumun nyawang
omahe ndarane sing gedhe tur apik
banget. Dheweke rumangsa kaya ngimpi
bisa mlebu ning njero omah sing biasane

67

mung bisa kasawang ning tipi sajroning


film-film. Ayo nok... barang-barangmu
diselehna ning kamar sik., mbak Surti
ngajak Maya menyang kamar pembantu
sing ana ing mburi cedhak pawon.
Maya
rewang.

Sore

miwiti
sakwise

tugase

dadi

tangi

turu,

dheweke nyapu lan ngepel omahe


ndarane sing amba. Mbak Surti sing
bagiyan umbah-umbah, nyetrika lan
masak.
Mbak... mengko yen wis bar
nyapu lan ngepel jogan, tandurane
disirami ya?, dhawuh garwane pak
Arif. Maya sing isih isin-isin karo
ndarane mung mesem karo manthuk,
tandha yen dheweke bakal nindakake
dhawuh.

68

Tanduran kang ana ing taman


katon endah banget. Maya nyirami
tanduran-tanduran iku kanthi bungah
atine merga nyawang kaedahan iku.
Dheweke nyirami tanduran sinambi
gumrengeng nembang.
***
Tan

krasa

anggone

Maya

nyambut gawe aneng daleme juragan


Arif wis setaun suwene. Saben wulan
dheweke mesthi ora lali ngirim dhuwit
ning mak Onah lan kangmase ing desa
kana. Lik... iki ana kiriman maneh saka
adhimu ning Jakarta kana, iki ana
layange uga. Mak Onah lan Warsidi
nuli maca layang iku bebarengan.
Layang iku nuduhake kahanane Maya
ning Jakarta sehat, ora kurang sandhang

69

lan pangan. Ati lan batine wong loro iku


krasa ayem sakwise maca layang iku.
Mangka Maya mung anak wedok sijisijine. Sekolahe bocah iku ya ora
dhuwur, mung tamat SMA. Kekarone
wedi yen Maya mung dadi sasaran apusapusan wong liya ning kana. Warsidi
sing wiwit mula ora lila yen adhine
lunga nyambut gawe ning Jakarta tansah
sumelang atine nadyan wis ana warta
sing katampa. Warsidi tansah wedi yen
wengise kutha Jakarta nguntal adhi
wedoke. Nanging dheweke ora gelem
gawe duka penggalihe mak Onah sing
wis katon bungah. Pancen, ekonomi
kluwargane mak Onah saiki wis rada
apik wiwit Maya kerja ning kana.
Omahe sing mbiyen bebasan ora kena

70

kanggo kandhang wedhus saiki sithik


mbaka sithik wis didandani dadi tansaya
pantes diarani omah.
Maya sing mbiyen langsing,
wiwit nyambut gawe ning daleme
juragan Arif malih dadi weweg lan
tambah ayu kinyis-kinyis. Nadyan mung
babu ning kana, nanging dheweke
kondhang minangka babu paling ayu
ning tlatah kana, kang gawe sapa wae
wong lanang sing nyawang bakal
kesengsem. Malah ana sing ngarani
menawa garwane juragan Arif dhewe
kalah ayu dening Maya sing saiki wis
ngerti piye carane nata awake supaya
katon seger. Urip ning kutha pancen
bisa gawe wong nduweni adat kang rada
beda karo wong sing urip ning ndesa.

71

Jon... ana iwak gurameh ora?,


pitakone marang Jono, bakul blanjan
langganane. Wah... ya ora ana ta, iwak
gurameh rak ya larang? Mengko yen
aku nggawa iwak gurameh njur ora
payu, rak ya malah aku sing rugi?,
sumaure. hahaha... ya mbok menawa
ana, yawis aku pesen iwak gurameh
sekilo,

sesuk

gawa

ya?,

ndaraku

ngersakake iku soale. Celathune Maya


sinambi milih-milih sayur dagangane
Jono. Oh siap beb!, Maya mandheg
milihi sayur krungu saurane Jono.
Bab..Beb..Bab..Beb,

Bebek?

karo

nyabetake sawi sak iket ning raine Jono.


Jono mung guya guyu. May... kowe ki
kok ayu-ayu gelem dadi rewang ngono
ta?. Maya mung mesem. Joooon...Jon,

72

kowe ki ya lucu. Aku nyambut gawe iki


rak ya supaya aku bisa urip, supaya
kluwargaku

ning

ndesa

kana

bisa

kacukupan. Perkara aku ayu apa ora, ya


kuwi wis peparinge Gusti. Rak ya
ngono?
wicaksana.

Maya

mangsuli

Iya...

bener

kanthi

kandhamu

May, nanging yen kowe gelem ki kowe


bisa lho dadi mulya tanpa kudu dadi
rewang. Maya dadi bingung lan kebak
pitakon bab apa sing dikarepake Jono.
he? maksudmu

piye Jon?, kowe

kuwi rak ya ayu ta May. Aku wani


totohan, ora ana wong lanang sing bisa
selak menawa kowe gelem mbukak
atimu sithik wae. Maya malah gantian
gumuyu krungu omongane Jono iku.
Ahh.. kowe ki Jon, kuwi rak ya

73

gombalmu? Wis wis... pira iki kabehe?


Ndang gage diitung, selak didukani
ndaraku. Mengko dikira aku ngrumpi
karo kowe. Maya bali kanthi guyaguyu dhewe merga isih geli dhewe karo
omongane Jono. Sakwise tekan omah,
Maya masak apa sing dituku mau.
Setaun nyambut gawe ning kana Maya
saiki wis bisa sembarang ndengah.
Dheweke wis diajari macem-macem
kaprigelan nyambut gawe karo mbak
Surti,

dadi

saiki

gaweyane

bisa

gentenan. Apa sing durung dilakoni


mbak Surti ya ditandhangi dheweke.
Dina iku kebeneran Maya lagi kepengin
masak kanggo dhahar juragan Arif lan
garwane mengko bengi.
***

74

Ora krasa wis ngancik dina liya.


Srengenge sajak wis anguk-anguk arep
njedhul. Subuh iku Maya ora lali
subuhan lan resik-resik omahe juragan
Arif. Nalika resik-resik iku dheweke
krungu yen garwane juragan Arif arep
ana acara karo ibu-ibu arisan piknik
ning Bali seminggu. Maya sing durung
nate lunga menyang Bali dadi kelingan
susah uripe mbiyen.

Nalika SMA

dheweke ora bisa melu study tour


menyang
kulawargane

Bali

merga

sing

nalika

kahanan
semana

bebasan kanggo tuku beras wae angel.


Nanging crita jaman mbiyen iku enggal
bisa dilalekake dening bocah iku. Maya
nerusake gaweyane.

75

Ndhuk... tandurane wis mbok


sirami durung? mbak Surti ndangu
Maya sing lagi resik-resik. Dereng
Mbak..., Oh yawis, mbak tak umbahumbah lan masak ning dhapur ya.
mbak Surti ngandhani dheweke sinambi
mlaku menyang mburi. Inggih Mbak,
mangkih

saksampunipun

resik-resik

kula tak ngupakara tandurane.


Garwane juragan Arif tindak
ning Bali sore iki. Maya sing nembe
rampung nyirami tanduran didhawuhi
ngewangi

nyepakake

ageman

kang

bakal diasta ndarane.


Wis rong dina garwane juragan
Arif tindak menyang Bali. Omah sing
gedhe kaya kraton iku dadi suwung.
Mbak Surti sing mau ning njaba

76

dumadakan mlebu kanthi rupa kang


sumelang lan kaya meh nangis. Mbak,
panjenengan kenapa? pitakone Maya.
Iki May, aku nembe wae nampa layang
yen bapakku gerah ning rumah sakit,
saiki kahanane isih kritis. Aku kudu
mulih. dumadakan luhe Surti mbrebes
mili nelesi pipine. Ya Allah Gusti...
yawis mbak, enggal matur wae ning
ndara Arif, matur yen penjenengan
nyuwun ijin pirang-pirang dina kanggo
ngancani bapak. Mengko gaweyane tak
rantasi aku orapapa, Iya May... matur
nuwun ya? Aku tak matur ning pak Arif
ndhisik. mbak Surti banjur enggalenggal menyang ngarep saprelu nyuwun
ijin arep bali ning ndesa.

77

Omah

iku

tansaya

suwung.

Mung ana juragan Arif karo Maya.


Juragan Arif lan garwane wis pirangpirang

taun

rabi,

ananging

nganti

seprene durung diparingi putra karo


Gusti kang Maha Agung. Ditinggal
garwane

pirang-pirang

dina

gawe

juragan Arif ngrasa sepi. Biyasane turu


wong loro nanging pirang-pirang dina
iki mung ijen. Sore iku sakwise tangi
turu juragan Arif anguk-anguk ana ing
teras kamare ning ndhuwur. Katon ana
Maya ning ngisor kang lagi nyirami
tanduran. Pikirane juragan Arif sing lagi
suwung

merga

ditinggal

garwane

menyang Bali dumadakan dadi reged.


Dheweke nyawang Maya sing weweg,
putih, ayu lan isih kinyis-kinyis saka

78

ndhuwur. Pikire Arif tekan ngendingendi, nganti ora sadhar kathok cekake
tansaya cekak. Maya sing lagi enakenak

nyirami

tanduran

mlinguk

mendhuwur. Dheweke ora ngerti yen


awit mau juragane ning kana. Maya
mung manthuk karo mesem banjur
mlebu omah merga gaweyane nyirami
tanduran wis rampung. Arif sing uga
isih kepenak ngambara ning pikiran
regede sajak gela. Priya iku banjur melu
mlebu ning kamar.
Rina wis ngancik wengi, wus
wancine

mangan.

Maya...arep

menyang ngendi? Yen aku dikancani


maem piye? panjaluke Arif marang
bocah

sing

nembe

wae

rampung

nyaosake dhaharan ning meja. Inggih

79

Pak... sumaure Maya cekak. Ayo


dimaem bareng-bareng, aja ngundang
pak ngono ah. Kayane kok aku wis tuwa
banget? omongane Arif wiwit rada
mbeling. Maya sing isih polos mung
biasa wae karo mesem manis. Dheweke
ora

paham

yen

juragane

nduweni

pikiran kang reged. Adicara mangan


bengi bebarengan iku gawe Arif tansaya
reged pikire. Kosok balene kanggo
Maya sing isih mambu kencur. Sakwise
mangan bebarengan dheweke pamit
menyang dhapur saprelu ngresiki piring,
gelas lan liya-liyane. Bocah sing kesel
merga nyambut gawe dhewe sedina iku
banjur turu. Saking kesele dheweke
nganti lali ora ngunci kamare saka njero.
Mangka

dheweke

80

mung

nganggo

rasukan sing mesthi bakal gawe priya


ngendi wae ora kedhep yen nyawang.
Arif sing wiwit mau sajak
dikuwasani dening nepsu setan merga
pirang-pirang dina ditinggal bojone ora
bisa turu. Jroning pikir mung tansah
lam-lamen endah ragane bocah wadon
kang mau ngancani dheweke mangan.
Arif banjur menyat saka kasure, lan
kanthi

alon-alon

menyang

kamare

Maya. dhik...dhik Maya..., Arif wis


ana ngarep lawang kamare Maya, lan
ngundang

karo

ndhodhog

lawang

kamare kanthi lirih. dhik... (tok tok


tok). Maya sing lagi turu merga
kekeselen ora krungu

yen lawang

kamare digedhog-gedhog ndarane, mula


lawang kamare ora dibukakake.

81

Arif sing wis kalimputan dening


nepsu setan mau banjur alon-alon nyoba
mbukak

lawang

kamare

Maya.

Dheweke wis ora mikir sapa dheweke


lan sapa Maya iku. Pikirane priya iku
mung kepriye carane dheweke bisa
nglampiasake rasa suwunge.
Lawang sing maune katutup
rapet saiki wis kabukak. Arif mung
mlongo,

ngowoh

amarga

nyawang

kaendahan kang ana ing ngarep mripate.


Kathok cekake dadi tansaya cekak kaya
ndhek

mau

nalika

dheweke

ning

ndhuwur teras kamare. Awake Maya


kang weweg tur putih dadi suguhan
kang luwih sedhep timbang panganan
sing

mau

bengi

dipangan

Arif

bebarengan. Kanthi alon priya iku

82

nyedhaki bocah wadon kang lagi turu


iku. Setan-setan tansaya akeh sing
nggondheli Arif. Kadadeyan iku banjur
ora bisa diselaki. Maya dirudapeksa
dening ndarane. Kringete Maya lan Arif
ambyur dadi siji ning paturon.
Maya

mung

nangis

karo

ngrukupi awake kang wus tanpa busana


nganggo urung kasure. Bocah kang lagi
enak-enak turu iku kedarung nandang
cidra ing ati lan ragane merga saka
tumindak bejat priya. Pak... tegane
sampean nglakoni iki marang aku!
Bajingan

sampean!

Bajingan!

pamisuhe Maya marang ndarane kanthi


dleweran luh. sssttt... wis ta, wiss...
mengko gajimu tak undhakake, kowe
aja kuwatir cah ayu, celathune Arif

83

karo guyon sinambi nganggo busanane.


Awas sampean! dak laporake pulisi!
Bajingan!.

Plakk!

swara

tlapak

tangane Arif gawe tatu pipi kiwane


Maya kang putih mulus. Titenana! Yen
perkara iki nganti kengerten bojoku, apa
maneh kok pulisi, dak pesthekake kowe
lan kluwargamu bakal sengsara! Aja
wani-wani kowe!. Krungu ukara iku
Maya

tansaya

sesenggukan

nangis.

Dheweke bingung kudu kepriye. Yen


dheweke matur bab perkara iku marang
bojone Arif, dheweke mesthi bakal
kelangan gaweyan. Mangka, dheweke
isih butuh dhuwit kanggo uripe lan
kluwargane ning desa kana. Nanging
yen ora matur sapa-sapa, dheweke

84

rumangsa

abot

yen

kudu

mikul

kadadeyan iku dhewe.


Setengah wengi iku diliwati
kanthi mikir, mikir lan mikir bab apa
sing kudu ditindakake uga apa kang
bakal kadadeyan sakbanjure. Luhe tan
kendhat nelesi pipine bocah wadon iku.
Dheweke kaya wong kang linglung.
Sedina, rong dina, telung dina dheweke
mung meneng wae. Maya, bocah wingi
sore kang wus dadi kurban wengise
kutha Jakarta banjur milih yen dheweke
kudu tatag, njaga apa sing dadi aibe iku
dhewe.
Kanyantane, Arif netepi apa
kang dadi janjine nalika semana sakwise
dheweke

ngrudapeksa,

ngundhakake

gajine

85

yaiku

arep

Maya. Perkara

dhuwit

pancen

ora

angel

kanggo

pengusaha mebel iku. Perkara gajine


sing diundhakake ora dingerteni dening
bojone. Nanging, kanyatane uga pait
kanggo Maya. Saben bojone Arif lunga,
Maya sing kudu dadi sasaran kanggo
nglampiasake nepsu bejade Arif. Iya...
Maya sing mbiyen ngajeni marang
juragane saiki babar pisan ora. Wong
siji iku paribasan wis kaanggep iblis
kang wengis. Maya rumangsa dadi
gembrik. Rumangsa kaya dene gombal
amoh. Maya ora bisa nyelaki nasibe
sanadyan mung kepeksa nuruti nepsu
bejad

ndarane

kanggo

kluwargane.
*****

86

uripe

lan

~4~

Mak

Onah

bungah

banget

amarga wis pirang-pirang wulan iki


dheweke nampa kiriman dhuwit saka
anak wedoke sing cacahe rada akeh.
Dheweke rumangsa yen anak wedok
sing nyambut gawe ing Jakarta iku wis
wiwit sukses. Layang sing ngiringi uga
isine ngandhakake yen kahanane Maya
apik-apik wae. Nanging ora mengkono
kanggo Warsidi. Atine Warsidi kaya
ngrasa ana sawijineng bab sing ora
beres. Nang... iki aku nampa kiriman
layang lan dhuwit saka adhimu, Maya.
Waaah...sajak

wis

87

wiwit

sukses

dheweke neng kana, alhamdulillah.


Mak Onah katon sumringah. Inggih
Bu... mbok menawi nggih ngaten,
alhamdulillah.. . Warsidi ora tegel arep
matur marang Ibune babagan atine
dheweke sing ngrasa sumelang.
Wis wolung sasi kliwat sakwuse
tragedi iku kadadeyan. Maya sing kalakala isih kepeksa dadi gembrik kanggo
Arif nalika bojone ora neng omah
pranyata ngandhut. Dheweke wis telat
rong sasi. Dina iku Maya mual-mual,
muntah lan mriang kaya lumrahe wong
kang lagi ngandhut. Mbak, sampean
kenapa?

lara?

Mboten

kok

pitakone
Bu,

mbok

bu

Arif.

menawi

namung masuk angin. Kalawau dalu


kula kesupen dereng nedha, sumaure

88

Maya kanggo nutupi apa sing dadi


sejatine. Maya wis krasa yen dheweke
ngandhut. Yawis kana Mbak kanggo
ngaso wae, ora sah nyambut gawe sik,
wis kareben ditandhangi mbak Surti,
Inggih Bu... maturnuwun.
Bocah
atine.

wadon

Dheweke

iku

keweden

sumelang
amarga

wetenge bakal tansaya gedhe. Gelem ora


gelem mesthi bakal konangan yen
dheweke wis ngandhut. Menawa bu
Arif nganti ngerti yen aku ngandhut, aku
mesthi bakal ditakoni, kepriye larahlarahae kok aku bisa ngandhut?. Dhuh
Gusti... pacoban punapa malih ingkang
panjenengan paringaken kula. Maya
nangis sesenggukan. Kelingan wolung

89

sasi

kepungkur

nalika

dheweke

dirudapeksa ndarane dhewe.


Mbuh pancen wis dadi rejekine.
Omahe pak lan bu Arif bakal rame
deneng tangise jabang bayi. Bu Arif uga
ngalami kahanan sing padha kaya dene
Maya. Dheweke uga ngandhut. Pak...
Pak..., bu Arif sajak gupuh lan bungah
marani Arif. Ana apa ta Bu? Kok kaya
wong kemalingan wae!. Kemalingan
piye ta Pak?, coba iki dipirsani. Pak
Arif sing lagi lungguh santai neng ruang
tengah nyelehake ariwarti kang lagi
diwaca. Sliramu positif ngandhut Bu?,
Iya Pak... . Kekarone banjur sikepan
kanthi keket raket saking bungahe. Pak
Arif durung ngerti yen Maya uga
ngandhut wenihe dheweke sing wis

90

katandur wolung sasi kepungkur. Maya


sing kahanan awake wis rada lumayan
ngerti bab iku. Dheweke ajur atine.
Banjur nasib jabang bayi sing ana ing
jero wetengku iki piye?, batine. Awake
lemes, ora duwe daya sawise krungu
kabar iku. Neng dikepriyea wae jabang
bayi iki ora bakal mulya, aku dudu
garwane Arif. Aku bisa apa?.
Maya netepake yen dheweke
arep mandheg nyambut gawe, lan
dheweke bakal bali menyang desane
kanthi nanggung apa sing wis dadi aibe.
Atine wis manteb. Apa sing bakal dadi
omongan warga desane mengko merga
kahanane dheweke sing bakal ngalairake
jabang bayi tanpa bojo wis siap ditampa
kanthi legawa lan sareh.

91

***
Pak.. Bu.. kula badhe matur.
Maya nyedhaki ndarane sing dina iku
lagi sesrawungan ana ing ruang tengah.
Arep matur apa Mbak? pitakone bu
Arif. Pak Arif sing wis nglakoni
tumindak nistha marang Maya mung
mandhengi bocah wadon iku kanthi
sinis. Kula badhe wangsul dhateng
kampung, mbok menawi mboten badhe
mriki malih. Bu Arif kaget krungu apa
sing diaturake Maya. Lo lo lo... kenapa
Mbak? Gaji sing Bapak Ibu paringake
kurang apa?, Bapak lan Ibu bakal
kagungan putra Lo. Mbok ya wis neng
kene wae, mengko kareben mbak Surti
ora kangelan ngrumat omah lan putrane
Bapak Ibu. Maya sing manteb tekade

92

mung

ndhingkluk

nyawang

wae,

ora

mripate

Maturnuwun

Bu

wani

ndarane.
sakderengipun,

nanging nyuwun pangapunten, kula


mboten

sagah.

kadhawuhan
mboten

Kalawingi

supados

wangsul

dipunkeparengaken

kula
lan
malih

nyambut damel, nyuwun pangapunten


nggih Bu, Pak?, Maya dadi ngapusi
ndarane. Arif sing wis krasa ana
sawijineng bab sing ora beres mung
ngentha-entha. Dheweke ora mikiri apa
sing dadi perkarane Maya.
***
Maya nenggalake omahe Arif
lan mulih menyang desane. Sakdurunge
sikile
dheweke

dijangkahake

luwih

adoh,

mandhengi

omah

gedhe

93

magrong-magrong

kadya

sawijineng

kraton. Luhe tumetes, amarga ing omah


iku dadi seksi bisune kadadeyan nalika
iku. Maya sajak wis katog anggone
nyawang omah iku banjur nerusake
jumangkahing sikile kanthi numpak
angkot tumuju ing terminal.
Maya

tansah

lam-lamen

tumidake Arif. Nganti seprene atine isih


campur bawur rasane. Dheweke kudu
ngamuk, kudu mbengok, kudu nangis
lan liya-liyane. Kabeh rasa nelangsa iku
nyawiji agawe bocah sing isih mambu
kencur iku dadi kosong pandhengane.
Mata kang kosong pandhenge iku banjur
diparingi ngaso deneng Gusti. Maya
turu ing bis sing ditumpaki tumuju ing
desane kanthi kebak cidra ing atine.

94

Mbak... Mbak... Tangi Mbak,


wis tekan, bise arep tak resiki gugahe
kenek

bis

Dheweke

sing
sing

ditumpaki
pirang-pirang

Maya.
jam

kepungkur turu kanthi kepenak banjur


njenggirat melek. Maya kaget amarga
bise wis tekan terminal kamandaka. Oh
nggih Mas... maturnuwun. Sanalika iku
thukul rasa bungah neng atine, amarga
rasa kangene marang desane. Nanging
iku mung sawetara, dheweke banjur
kelingan maneh karo apa kang njalari
dheweke kudu mulih.
Assalamualaikum, Bu... Maya
ngucapake salam sinambi mlebu omahe
kanthi pasuryan sing katon kesel banget.
Walaikumsalam... Ya Allah, jebule
kowe ta ndhuuuk. Kangen aku... mak

95

Onak grapyak banjur nyikep anak


wadone sing mulih tanpa ngabari iku.
Kowe bali kok ora ngabari ndhisik ta
Dhik? pitakone Warsidi sing metu saka
njero omah. Anu
surprise

kok,

Mas... supados

hehehe,

wangsulane

kanthi santai. Apa kuwi surprise? Aku


kok

ora

Jakartanan

mudheng
pa?.

basamu?

waaah...

Basa
mboten

Maaaas, niku bahasa Inggris, artine niku


kejutan.

Oalaaah...

hahaha,

ya

maklum ta Dhik, masmu iki kan wong


bodho, hehehe. Swasana omah sing
maune sepi dadi rame, amarga guyonan
iku.

Mbak

Mayaaaa...

Saipul

dumadakan mlebu ngomah, dheweke


nembe rampung dolanan bal-balan karo
kanca-kancane. Eeeehh..Adhikku wis

96

gedhene semene, kene kene tak sun sik.


Mbak kangene rak karuan.... Mbak
oleh-oleh

kangge

adhik

pundi?

Heeee.... Maya mung mesem karo


ngetokake barang saka tase. Adhine
digawakake dolanan anyar sing dituku
neng

Jakarta

sakdurunge

dheweke

mulih. Ya wis... kana ndang adus sik


Ndhuk, terus maem. Kae Ibu ndelalah
masak lawuh senenganmu. Waaah...
maturnuwun Bu, nggihpun kula tak
resik-resik rumiyin nggih Bu, mpun
kecut sedaya niki.
Maya banjur mlebu neng kamare
saprelu

nyelehake

barang-barange.

Sawise

nyelehake

barang-barange

dheweke

nindakake

apa

sing

didhawuhake mak Onah, yaiku adus lan

97

turu. Sakdurunge Maya turu, dheweke


mikir, kepriye carane mangsuli yen
mengko

ibu

lan

kangmase

takon

kenangapa kok dheweke dumadakan


mulih. Dheweke uga mikir piye carane
ndhelikake jabang bayi sing ana ing
njero wetenge. Dhuh... aku kudu matur
piye ya? Apa aku kudu matur apa anane
bab kadadeyan apa sing wis dakalami?
Ya Allah... paringana sabar, paringana
dalan ya Allah.
***
Wis teka wancine mangan bengi.
Mak Onah, Warsidi lan Saipul wis
kumpul ana ing ruwang tengah. Iya,
ruwang tengah sing mbiyen ciyut,
jogane mung lemah, saiki wis amba, wis
dadi apik amarga dhuwit asil saka

98

kerjane maya neng Jakarta sing asring


dikirimake marang mak Onah. Pul... La
Mbakmu nengndi? Kok durung ketok
dhewe?, Sekdhap Bu, kula purugi
mrika nggih. Bocah kang wis rada
gedhe iku banjur menyang kamare
Maya. Mbaaaak...Mbak Maaayaaa, ayo
mbak

dhahar

bareng-bareng.

Iya

Dhik.. sik sedhela, mengko Mbak


nyusul. Maya banjur metu lan mangan
bebarengan karo kluwargane.
Wah Bu... kula kangen kalih
masakane Ibu. Maya ngandhakake rasa
kangene marang mak Onah. Lha iya
kudune kangen ta, nek ora kangen
mengko Ibu ya susah, ateges anake Ibu
sing ayu dhewe wis lali karo Ibu. Mak
Onah mbeda putrane. Nggih mboten ta

99

Bu... kula mboten badhe lali kalih tiyang


ingkang

sampun

nglairaken

kula,

sampun ngrumat kula ngantos saged


kados sakniki. Mak Onah lan liyane
padha

gumuyu

krungu

wangsulane

Maya.
Swasana grapyak neng ruang
makan beda banget karo swasana atine
Maya sing tansah sumelang merga
dheg-dhegan. Dheweke kuwatir yen ibu
utawa kangmase takon bab kenangapa
dheweke mulih. Nanging kanyatane,
swasana grapyak iku tetep ngrungkepi
nganti wong-wong iku padha bali
menyang paturone dhewe-dhewe. Maya
sawetara rada lega atine. Wengi iku rasa
sumelang isih ora gelem sirna saka
atine. Apa maneh bakale si jabang bayi

100

sing ana wetenge bakal tambah gedhe,


lan mesthi wae bakal ketok mata. Mung
iku sing dadi pikire wiwit arep mulih
nganti tekan omah.
***
Nduuuk,

Maya...

wis

salat

subuh durung?, mak Onah nggugahi


putrane kanggo salat subuh. nggih Bu...
sekedhap Maya mangsuli saka njero
kamar. Bocah iku banjur metu lan
menyang

njupuk

wudlu

saprelu

nindakake salat subuh. Warsidi sing


saiki wis entuk gaweyan sing rada
lumayan katon

wis

siap mangkat.

Dheweke wis nganggo klambi dhinese


minangka cleaneng service neng rumah
sakit

neng

kutha.

Nadyan

mung

cleaneng service, dheweke nglakoni

101

gaweyan iku kanthi tulus lan ora tau


ngeluh. Kabeh ditampa kanthi seneng
atine. Nyawang kahanan iku atine Maya
seneng ananging nggrantes. Dheweke
mung mbatin La ya... Kangmasku sing
baguse kaya ngono kok mung dadi
cleaneng service ya? Aku bisa tamat
sekolah ya jalaran saka jungkir walike
mas Sidi nalika semana. Sajroneng
batin dheweke rumangsa luput banget,
apa

maneh

yen

mengko

ibu

lan

kangmase ngerti bab jabang bayi sing


lagi kaandhut jalaran saka tumindak
bejade Arif. Mesthi wae atine ibu lan
kangmase bakal luwih ajur mumur.
Bu....

Kula

bidhal

rumiyin

nggih? Warsidi pamit marang mak


Onah, Iya Le... sing ngati-ati ya? Kerja

102

sing jujur, ora usah neka-neka. Rejeki


kuwi wis ana sing ngatur, dhewe kari
ngupaya kanthi cara sing mbener.
nggih Bu...pangestunipun nggih Bu?.
Ayo Dhik... Mas tak budhal sik ya?.
Nggih Mas...mangga ndherekaken,
Maya mangsuli Warsidi banjur salaman
lan ngambung tangane kangmase iku.
Kaya
sakwise

pakulinane

Warsidi

mangkat

ndhisik,
nyambut

gawe, dheweke ngrewangi mak Onah


resik-resik omah. Omah sing maune ora
ana prabot apa-apane saiki wis malih.
Prabotan-prabotan sing rada lumayan
katon ngebaki omah iku. Gaweyane mak
Onah sing maune ditindakake dheweke
nalika

Maya

nyambut

gawe

neng

Jakarta saiki wis ana sing ngrewangi.

103

Bocah iku kanthi cak-cek nindakake apa


wae gaweyan sing bisa ditindakake.
Pakulinane nyambut gawe neng Jakarta
isih dadi settingane bocah iku.
***
Wulan wis ganti wulan. Wetenge
Maya

sing

maune

durung

ketok

ngandhut saiki wis rada gedhe. Warsidi


sing

nggatekake

adhi-adhine

wiwit

ngrasa ana sing ora beres karo Maya.


Dheweke nyawang adhine saya suwe
wetenge saya gedhe. Pambayune Maya
uga katon saya gedhe, kaya dene wong
sing lagi ngandhut sing sacara ilmiah
bakal ana owah-owahan neng bagiyan
iku amarga ngasilake ASI kanggo
jabang bayine. Warsidi mung meneng,

104

karo tetep nggatekake kanthi kebak


pitakon.
Nuju ing sawijineng dina, Maya
lagi leyeh-leyeh ana ing teras omah.
Warsidi

nyedhaki

mancing

adhine

adhine
supaya

saprelu

pitakonan-

pitakonan sing ana ing utege bisa enggal


dadi tentreming ati. Dhik... lagi apa?
pitakone kanggo miwiti guneman karo
adhine. Niki lo mas, nembe maos
majalah, hehehe. Oalah... majalah
apa?,

kok

sajake

serius

nemen?.

Majalah niki lo Mas, karo nuduhake


majalah apa sing diwaca. Dhik... kowe
sakwise bali saka Jakarta katon tambah
makmur ya? Hahaha. Alah... Mosok
ta Mas? Mboten ahh.... Iya wis...
temenan, aku ora ngapusi. Maya mung

105

gumuyu krungu kangmase ngomong


mengkono.
Dhik... saktemene kowe kok
ujug-ujug tanpa ana kabar bali menyang
omah kenapa?, Warsidi wiwit menehi
pitakonan sing rada jeru. Maya sing
ditakoni bab iku kaya-kaya jantunge
mandheg. Dheweke langsung mandheg
anggone maca. Maya nyoba piye carane
supaya dheweke tetep tenang. Lo... nek
kula

dumadakan

kangen

kaliyan

panjenengan, kaliyan ibu kaliyan dhik


Ipul napa mboten pareng ta Mas?. Ya
ora

mengkono

maksudku

Dhik.

Swasana dadi malih rada kenceng.


Kula kan mpun matur ta Mas, kersane
surprise. Maya malah ngajak guyon
Warsidi. Dheweke banjur mlebu omah

106

kanthi alesan arep neng kamar mandi.


Warsidi dadi tansaya sumelang atine.
Mas Warsidi wis sajak ngerti
iki. Nanging aku kudu tetep nutupi iki!,
Mengkono
nyoba

batine

tetep

Maya.

kuwat

Dheweke

kanggo

nutupi

perkarane iku, sanadyan mengko ing


tembe mburi ya mesthi bakal konangan.
***
Sore iku langit netesake luhe.
Hawa

adhem

sing

nujes

nganti

sajroneng balung gawe sapa wae ngrasa


kadhemen. Maya ora luput ngrasa
kadhemen uga. Hawa adhem iku gawe
dheweke bola-bali turas neng paturasan.
Kahanan iku uga disababake gawan
saka jabang bayine sing wus gedhe.

107

Maya sing wis ping 4 menyang


paturasan krasa arep turas maneh.
Dheweke banjur kanthi rikat menyang
paturasan. Jalaran saka ora ati-ati, Maya
banjur kepleset ana paturasan. Dheweke
banjur semaput lan getih mbrebes mili
nelesi wentise sing putih.
Ibu...Mas...

kula

ten

pundi

niki? Maya sing nembe sadhar saka


semapute sajak ngrasa bingung. Kowe
ana neng puskesmas Ndhuk, untung
jabang

bayi

lan

awakku

dhewe

orapapa. Mripate mak Onah mbrebes


mili netesake eluhe. Warsidi sing wiwit
mula ngrasa ana sing ora beres mung
meneng wae. Pasuryane sajak duka
amarga ngerti yen Maya ngandhut.
Bu... Mas... kula nyuwun pangapunten.

108

Kula sampun damel duka penggalih Ibu


kaliyan

Mas

Sidi.

Nyuwun

pangapunten.... Ruwangan puskesmas


papan kanggo ngrumat Maya dadi banjir
luh. Sidi uga ora bisa ngempet luhe,
nadyan anggon luhe mbrebes mili ora
padha derese karo ibu lan adhine.
Saestu

Bu...

kula

mboten

nglampahi tumindak ingkang awon,


kula kepeksa. Wis...wis, Ibu precaya
kok ndhuk, sing penting saiki kowe
ndang maria ya? Mesakke jabang bayi
sing ana neng wetengmu. Mak Onah
nyoba kanggo nglipur atine Maya.
***
Maya... saiki ngomonga, sapa
sing dadi bapak saka jabang bayi sing
ana ing njero wetengmu iku?!, Warsidi

109

nakoni Maya sing dilungguhake ing


ruwang tengah. Mak Onah uga melu
lungguh

neng

kana,

kejaba

Ipul.

Dheweke isih durung pantes ngerteni


bab kuwi, banjur sakdurunge nyidang
Maya, Ipul didhawuhi dolan karo Sidi
kanthi diwenehi dhuwit kanggo jajan.
Juragan

kula

nindakaken

sedaya

dirudapeksa

nalika

Kadadeyan

Mas

ingkang

punika.

Kula

kula

tilem.

punika

lajeng

dipunbacutaken ngantos kula ngandhut.


Saestu Mas, kula mboten neka-neka.
Maya njlentrehake apa sing dialami
nalika nyambut gawe neng kana.
Pokoke gelem ora gelem wong
iku kudu tanggung jawab!. Sampun
Mas,

sampun...

sampun

110

ngantos

ngginakaken

emosi.

Dikepripun

kemawon, piyambakipun tetep bapak


saking

jabang

bayi

ingkang

kula

andhut. Wis! Cukup! Kowe meneng


wae. Prekara iki kudu daktataki. Kowe
kuwi adhiku, meh piye piye kowe tetep
tanggung jawabku! Ngerti?!. Maya
mung nangis. Mak Onah sing ana ning
sandhinge nyikep anak wedoke iku.
Wis Di... Wis, istigfar... Aja kaya wong
kesetanen ngono. Mesakke adhimu iki
lo. Mak Onah nyoba ngeleremake atine
Sidi sing lagi kobongan gedhe. Mpun
Bu... pokokipun perkawis punika kula
kedah cawe-cawe!. Warsidi banjur
metu saka ngomah ninggalake ibu lan
adhine wedok sing lagi tangisan ning

111

ruwang tengah. Warsidi durung tau


ngamuk nganti kaya mengkono.
*****

112

~5~
Sidi dadi malih sipate wiwit
dheweke ngerti yen adhine wedok sing
digadhang-gadhang

kudu

nandhang

nasib kaya mengkono. Sidi dadi luwih


meneng karo ibu lan adhi-adhine. Sak
umur-umur

uripe,

kadadeyan

iku

minangka kadadeyan sing kapindo sing


banget nglarani atine.
Di... wis maem apa durung?,
mak Onah nakoni Sidi sing lagi wae bali
dodol. sampun Bu.... Mung iku sing
diucapake banjur bablas mlebu kamare.
Mak Onah mung ngelus dada. Dheweke
ora maido yen Sidi nganti kuciwa kaya
mengkono jalaran Sidi uga wis melu
ngupakara adhi-adhine. Nalika semana,

113

Sidi lila medhot sekolahe lan banjur


dodol mung supaya pawone bisa tetep
ngebul

lan

adhi-adhine

bisa

tetep

sekolah. Nanging kanyatane, sakwise


urip

kluwargane bisa

rada mulya,

kadadeyan iku malah teka lan ngrusak


kabehane.
Bu... ujug-ujug Maya teka
karo dleweran luhe. Dheweke ngerti
tingkah polahe Sidi sing kaya mengkono
mau. Mak Onah banjur ngrengkuh Maya
lan uga melu nangis. Sing sabar ya
ndhuk... iki kabeh mesthi ana dalane....
Inggih Bu, mung kula rumaos lepat.
Kula sampun damel cuwaning penggalih
mas Sidi. Nalika semanten kula nekat
kesah nyambut damel. Maya kanthi
getun ning atine nyritakake kadadeyan

114

mbiyen nalika dheweke arep mangkat


ning Jakarta. Wis ndhuk... wis, sing
wis kelakon ya wis, raksah dipikir. Apa
sing kadadeyan saiki wae sing kudu
dipikir kanthi sabar lan digoleki carane
ngrampungi. Wis...wis..ora usah nangis,
mesakke jabang bayi sing ana ning
wetengmu.
Aku kudu menyang Jakarta,
aku kepengin ngerti kaya apa ta rupane
wong

sing

wani

misuda

adhiku!

Kakeane tenan!, batine Warsidi. Dina


esuke

dheweke

banjur

mangkat

menyang Jakarta tanpa pamit karo ibu


lan adhi-adhine.
***
Warsidi sing atine kebak emosi
wis tekan ing Jakarta. Dheweke nelpun

115

mbak Surti, tanggane sing mbiyen


nggawa adhine nyambut gawe ning
omah sing kanyatane ngrusak uripe adhi
lan kluwargane. Halo Dhik Surti?,
Nggih..sinten nggih?, Surti mangsuli
sajak bingung amarga nomere sing
kanggo nelpun during tau disimpen. Iki
aku Dhik, Warsidi, Oalaaahmas
Warsidi ta, dospundi Mas?. Ngene
Dhik, iki aku ana prelu karo juraganmu,
aku wis ning Jakarta. Nah aku meh
takon alamat daleme juraganmu ning
ndi ya?. Guneman liwat telpon iku ing
tembe kasil menehi Warsidi alamat
omahe Arif.
Alamat omah sing diwenehi
dening mbak Surti marang dheweke
banjur

enggal

digoleki

116

dununge.

Dheweke takon mrana-mrene nganti


omah iku kasil katemokake.
Ooohh dadi iki ta omahe
bajingan tengik sing wis gawe ajur uripe
adhiku

lan

Entenanabakl

ngrusak

kluwargaku.

tak

obrak-abrik

kluwargamu!, Warsidi mbatin kaya


mengkono. Tangane nggegem rapet
merga gregeten banget atine.
Wengi iku dheweke nyepakake
strategi kanggo sesidheman mlebu ana
njero omahe Arif. Warsidi ngrancang
kabehane kanthi remit, amarga dheweke
uga sadhar yen omah iku dijaga karo
satpam-satpam.

Omah

iku

uga

dikupengi dening tembok kang pucuke


diwenehi pecahan beling.

117

Rancangan

strategi

kanggo

mlebu omahe Arif wis dimantebake.


Warsidi enggal cepak-cepak saprelu
mlebu omah iku kanthi sesidheman.
Wengi tansaya wengi, hawa
adhem gawe satpam-satpam sing jaga
wiwit ngantuk, nganti ora sengaja
satpam-satpam iku akhire padha turu.
Warsidi sing wis ana ngarep omah mung
mesem. Hahaha satpam kok padha
gemblung-gemblung. Ngene iki dadi
gampang banget ta nggonku mlebu.
Satpam-satpam sing keturon iku banjur
dikepruk

dening

Warsidi

saengga

kekarone saiki ora mung turu, nanging


semaput ana njero pos.
Ora wetara suwe Warsidi wis
kasil mlebu ana ngomah kanthi gancar.

118

Dheweke banjur kanthi alon-alon goleki


ana ngendi wong sing wis gawe atine
muntab iku turu.
Warsidi kasil nemokake kamare
Arif. Nalika mlebu kamar iku dheweke
kaget. Warsidi kaget amarga weruh
wanita sing dadi gulinge pawongan sing
wis ngrudapeksa adhine iku jebule Tika,
wong ayu sing mbiyen dadi pepujaning
atine.

Atine

Warsidi

tansaya

ajur

mumur, merga tekan seprene dheweke


isih tresna marang Tika.
Mbok menawa setan-setan sing
maune wis akeh dadi tansaya akeh
ngebaki utege Sidi. Warsidi dadi kalap.
Arif sing lagi enak-enak turu kelon karo
Tika banjur ditarik saka kasur banjur
digitik nganggo gebugan sing wis

119

dicepakake

dheweke.

Arif

banjur

sempoyongan.
Tika sing dadi gulinge Arif
njenggirat lan banjur bengok-bengok
njaluk tulung. Bengoke Tika iku ora
keprungu dening mbak Surti sing lagi
turu, apa maneh dening satpam-satpam
sing lagi semaput, jalaran saka gedhene
omahe Sidi lan uga kamar iku rada
kedhap swara.
Tika sing kesel bengak-bengok
wusanane mung meneng karo nangis.
Mas Sidi! Kenangapa kowe tega
nglakoni iki?!!!. Warsidi mung meneng
karo mbanda tangan lan sikile Arif.
Lambene Arif uga ditutup nganggo
lakban.

120

Ngertia ya Tik! Bojomu iki wis


ngrudapeksa adhiku!. Dheweke uga wis
gawe remuk atiku. Uripku ajur gara-gara
dheweke iku ana ing donya iki!. Tika
kaget krungu kandhane Sidi. Hah?! Aja
mung waton ngomong kowe Mas!.
Kowe

ngerti

kenangapa

Maya

dumadakan mandheg nyambut gawe ana


kene?! Ha?! Ngerti ora?! Ya kuwi
merga dheweke meteng! Meteng anake
bajingan siji iki!. Warsidi ngomong
kaya

mengkono

kanthi

ndunding-

nduding Arif. Lakban sing nutupi


lambene Arif banjur dibukak.
Heh

bajingan!

Ngomonga

marang bojomu iki! Critakna kadadeyan


sing saktenane! Cepet!, Warsidi meksa
Arif kanggo crita kanthi ngeplaki pipi

121

kiwa tengene. Dhik Tika, aku nyuwun


ngapura.

Apa

sing

dikandhakake

Warsidi bener. Aku wis ngrudapeksa


Maya. Ning perkara dheweke banjur
meteng aku ora ngerti! Sumpah! Mula
aku nyuwun ngapuramu ya Dhik, uga
karo sampean Mas Sidi. Aku nyuwun
ngapura, aku khilaf. Persetan! Wis
telat anggonmu njaluk ngapura marang
aku! Saiki seksenana!. Warsidi banjur
cucul-cucul klambi lan kanthoke nganti
wusanane Sidi mung wuda blejit. Sidi
sing wis wuda blejit iku banjur mlumpat
ana ndhuwur kasur. Tika sing ana
ndhuwur kasur banjur dikekep, dheweke
bengak-bengok njaluk tulung, nanging
ora ana sing nulungi kaya mbiyen rikala

122

dheweke

arep

dirudapeksa

dening

preman-preman kancane Joni.


Klambi turune Tika banjur padha
diloroti dening Warsidi nganti kahanane
Tika wis ora ana bedane karo kahanane
Sidi sing kaya wong kesetanen. Awake
Tika sing lagi ngandhut gawe Sidi
tansaya semangat ngrudapeksa Tika.
Wengi iku Warsidi wis ora ana bedane
karo Joni lan kanca-kanca premane
mbiyen. Kepara Warsidi malah luwih
parah nglakoni tumindak nistha iku
tinimbang

Joni

lan

kanca-kancane

mbiyen. Kringete Sidi lan Tika nyawiji


ing ndhuwur kasur iku lan ana ngarepe
Arif.

Arif

mung

nangis

nyawang

kahanan iku. Tika uga melu nangis,

123

nanging dheweke uga ora bisa nyelaki


kepenake nglakoni tumindak iku.
Sakwise

rampung

anggone

ngrudapeksa Tika, Warsidi mudhun


saka ndhuwur kasur. Klambine sing mau
dicopoti banjur dienggo. Tika isih
keweden.

Dheweke

mung

lungguh

njigruk neng pojokan kasur kanthi


nangis sesenggukan lan nutupi awake
nganggo kemul sing maune kanggo
kemulan dheweke lan Arif nalika turu
mau. hahaha piye rasane atimu Rif
ndelok bojomu tak rudapeksa? Ngertia
ya, bojomu nadyan wis tau koktumpaki
nyatane ya isih penak ya? Manteb!
Hahaha. Lakban sing nutupi lambene
Arif

dibukak

meneh

dening

Sidi.

cuhhh!!! Keparat!!! Banci kowe!!!,

124

Arif ngidoni raine Sidi. Apa sing


ditindakake Arif gawe emosine Sidi
tansaya ndadi. Warsidi banjur njupuk
peso sing uga wis dicepakake ana
kanthonge, Mati kowe!!!.
Tika ora bisa kedhep mripate
ndelok kadadeyan iku. Dhadha kiwane
Arif ditujes nganggo

peso

dening

Warsidi. Arif sing wis gubras getih mati


sanalika uga amarga sing ditujes pas
kena

jantunge.

Mas

Ariiiiiiffff!!!

bengoke Tika banter banget. Dheweke


banjur mudhun saka kasur ngekep
jisime Arif sing gubras getih. Tega ya
kowe Mas! Aku ora nyana yen kowe
jebule wengise kaya ngene! Bajingan!
Tika nyedhaki Warsidi lan nggebuki

125

priya iku. Sidi mung meneng, nglilakake


awake digebugi Tika.
Satpam-satpam lan mbak Surti
sing maune semaput lan lagi turu banjur
padha teka. Wong-wong kuwi uga
padha kaget ngerti kahanan iku. Satpamsatpam omahe Arif banjur enggal nyekel
Warsidi lan nggawa priya iku ning
kantor pulisi. Warsidi mung manut wae.
Tika sakdurunge aku lunga, aku arep
ngomong. Satemene aku isih tresna
banget karo sliramu. Tresnaku ora suda
nadyan mung sethithik. Wisayo,
raksah

kakean

satpam-satpam

omong!
iku

Bajingan!,

banjur

Warsidi menyang kantor pulisi.


***

126

nggawa

Assalamualaikum

Buuu,

Yaaa Mayaaa, mbak Surti teka lan


mlebu

omah

kanthi

gupuh.

Walaikumsalam ana apa ta Mbak?,


pitakone Maya. Anu May Mas Sidi.
Mas Sidi? Mas Sidi kenapa Mbak?,
pitakone Maya sing sajak kuwatir.
Anu Mas Sidi ditahan ning kantor
pulisi, ning Jakarta kana. Loh? Kok
isa Mbak?, Ana apa ta iki?, Mak
Onah dumadakan teka. Mas Sidi Bu
Mas Sidi dicepeng pulisi. Ya Allah
Lee

kok

isa?,

Anu

Bu

prayoginipun

enggal

tindak

mrika

kersane

pulisi

kemawon,

mangkih

ingkang ngaturi pirsa kadadosanipun.


Mak Onah lan Maya banjur mangkat

127

ning Jakarta lan nemoni Sidi ning kantor


pulisi.
Wong loro iku kaget sakwise
krungu kandhane pulisi bab kadadeyan
sing gawe Sidi dikunjara. Maya lan Mak
Onah lemes. Kekarone tangis-tangisan
merga ora precaya yen Sidi nglakoni
tumindak kang wengis kaya mengkono.
Pak apa kami bisa bertemu
dengan Kakak saya?, mengkono ature
Maya

marang

pulisi

sing

nemoni

dheweke lan ibune. Oh bisa mari


saya antar.
Maya lan Mak Onah banjur
mlaku ngliwati lorong-lorong kunjara
diterke dening pak pulisi. Kunjarane
Warsidi ana ing paling mburi, lan

128

ndelalah dheweke mung ning kana


dhewekan.
Astagfirullah haladzim, pak
pulisi kaget amarga ning kana Warsidi
wis ilang nyawane kanthi nggantung ing
jero kunjara. Mak Onah semaput weruh
kahanan iku, Maya sing uga kaget lan
lemes weruh kahanan iku uga arep melu
semaput, nanging nalika ngerti ibune
semaput ndhisikan dheweke ora sida
semapur lan banjur nulungi Ibune kanthi
dleweran luh lan swasana ati sing susah
merga wanita sing lagi ngandhut iku
kelangan kangmase.
*****

129

Anda mungkin juga menyukai