Anda di halaman 1dari 68

DOKUMENTI

I STRATEGJIS S ZHVILLIMIT
T ARSIMIT PARAUNIVERSITAR
2014-2020
(Draft)

Tiran, 2014

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020

Ministria e Arsimit dhe Sportit (MAS)


Adresa: Rruga e Durrsit
Nr. 23, AL 1001, Tiran
Prmbajtja e ktij dokumenti mbrohet nga ligji pr t drejtn e autorit. Ministria nxit shprndarjen e
pjesve t veanta pr prdorim t brendshm ose personal, si dhe pr qllime t tjera
jofitimprurse.

Redaktor shkencor:

Prof. Asc. Dr. Pllumb KARAMETA

Redaktor gjuhsor:

Dr. Besnik RAMA

Kopertina & Layout:

........................
Shtypur:
.................................

Faqe 2

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020

DOKUMENTI
I STRATEGJIS S ZHVILLIMIT
T ARSIMIT PARAUNIVERSITAR
2014-2020
(Draft)

Tiran, 2014

Faqe 3

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020

PRMBAJTJET
Lista e shkurtimeve t prdorura .............................................................................................................

Fjala e ministrit ........................................................................................................................................

Hyrje ........................................................................................................................................................

SEKSIONI 1. Situata aktuale n sistemin e arsimit parauniversitar ...............................................

11

Organizimi dhe funksionimi ...................................................................................................................

11

Paraqitje e prgjithshme e kontekstit t prparsive ...............................................................................

12

Kapacitetet drejtuese dhe menaxhuese ...................................................................................................

13

Cilsia e arritjeve dhe niveli i kushteve t nxnies .................................................................................

16

Sigurimi i cilsis s arritjeve ..................................................................................................................

19

Sfida e burimeve njerzore ......................................................................................................................

20

Bashkpunime dhe partneritete n arsim ................................................................................................

22

SEKSIONI 2. Vizioni, parimet dhe prparsit e politiks ...............................................................

23

Vizioni .....................................................................................................................................................

23

Parimet udhheqse .................................................................................................................................

23

Prparsit e politiks. Rezultatet e pritshme dhe veprimtarit ..............................................................

24

Prsosja e qeverisjes, e udhheqjes dhe e menaxhimit t kapaciteteve dhe burimeve ...........................

26

Nxnia cilsore dhe gjithprfshirse ......................................................................................................

31

Sigurimi i cilsis s arritjeve bazuar n standarde t krahasueshme me vendet e BE-s ......................

37

Prgatitja dhe zhvillimi profesional bashkkohor i msuesve dhe i drejtuesve ......................................

39

SEKSIONI 3. Plani pr zbatimin e strategjis. Matrica pr do prparsi .....................................

43

Prsosja e qeverisjes, e udhheqjes dhe e menaxhimit t kapaciteteve dhe burimeve ...........................

43

Nxnia cilsore dhe gjithprfshirse .....................................................................................................

46

Sigurimi i cilsis s arritjeve bazuar n standarde t krahasueshme me vendet e BE-s .....................

49

Prgatitja dhe zhvillimi profesional bashkkohor i msuesve dhe i drejtuesve .....................................

50

SEKSIONI 4. Sistemet e monitorimit dhe t rishikimit t performancs s SAPU-s...................

53

Korniza e monitorimit ............................................................................................................................

53

Korniza pr vlersimin e performancs .................................................................................................

57

SEKSIONI 5. Financimi i strategjis .................................................................................................

60

Buxheti sipas prparsive t politiks ....................................................................................................

60

Faqe 4

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020

LISTA E SHKURTIMEVE T PRDORURA


AFP
AKP
AK
AKFAL
APU
APSh
BE
DAR
FZhR
FE
IA
IShA
IZhA
IS
KK
KM
MAS
MBP
MF
ME
MMSR
MM
MPB
NjBQV
OECD
OJF
PPB
PISA
SAPU
SMIA
SMIS
SZhAPU
TIK
UNICEF
VKM
ZA
ZhP

Arsimi dhe Formimi Profesional


Agjencia Kombtare e Provimeve
Aftsi t Kufizuara
Agjencia Kombtare e Financimit t Arsimit t Lart
Arsimi Parauniversitar
Arsimi Parashkollor
Bashkimi Europian
Drejtoria Arsimore Rajonale
Fondi i Zhvillimit t Rajoneve
Fakulteti i Edukimit
Institucion Arsimor
Inspektorati Shtetror i Arsimit
Instituti i Zhvillimit Arsimit
Instituti Special
Korniza Kurrikulare
Kshilli i Ministrave
Ministria e Arsimit dhe Sportit
Menaxhimi n Baz t Performancs
Ministria e Financave
Ministria e Ekonomis
Ministria e Mirqenies Sociale dhe Rinis
Ministria e Mjedisit
Ministria e Punve t Brendshme
Njsia Baz e Qeverisjes Vendore
Organizata pr Bashkpunim Ekonomik dhe Zhvillim
Organizat Jofitimprurse
Produkti Prgjithshm Bruto
Programi Ndrkombtar pr Vlersimin e Nxnsve
Sistemi Arsimor Parauniversitar
Sistemi i Menaxhimit t Informacionit n Arsim
Sistemi i Menaxhimit t Infrastrukturs Shkollore
Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar
Teknologjit e Informacionit dhe Komunikimit
Fondi i Kombeve t Bashkuara pr Fmijt
Vendim i Kshillit t Ministrave
Zyra Arsimore
Zhvillimi Profesional

Faqe 5

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020

KONTRIBUAN:
Pr hartimin e kornizs konceptuese
Lindita

NIKOLLA

Ministr

Nora

MALAJ

Zvendsministr

Adriana

BERBERI

MAS

Pr hartimin e dokumentit t Strategjis


Pllumb

KARAMETA

MAS

Yllka

SPAHIU

IZhA

Agim

LEKA

MAS

Florian

NURE

MAS

Erjon

NDROQI

MAS

Besjona

DEDE

MAS

Rezana

VRAPI

AKP

Mirela

BIMO

MAS

Ornela

KOLEKA

MAS

Sokol

YMERI

MAS

Ermal

ELEZI

MAS

Vladimir

GJONI

MAS

Dorina

RRAPTI

IZhA

Erida

KOLECI

IZhA

Elvira

BAZE

MAS

Albana

MARKJA

IZhA

Majlinda

HALA

IZhA

Aurela

ZISI

IZhA

Mirela

GURAKUQI

IZhA

Mimoza

MILO

IZhA

Mirela

ANDONI

IZhA

Faqe 6

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020

Bashkim

MUA

IShA

Teuta

OBAJ

IShA

Ejona

ISUFAJ

IShA

Eva

HOXHA

IShA

Eniana

VELI

IShA

Mirela

KONDILI

IShA

Arjola

BYZYKA

DAR Tiran

Irini

JANI

DAR Tiran

Kristaq

GRABOCKA

DAR Kor

Nikolin

GERMENJI

DAR Kor

Taulant

RROKO

DAR Kor

Selam

HODAJ

DAR Berat

Majlinda

XHAMO

DAR Berat

Fiqiri

IFLIKU

DAR Berat

Faqe 7

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020

Fjala e ministrit
Dokumenti i Strategjis pr Zhvillimin e Arsimit Parauniversitar paraqet vizionin pr arsimin q
dshirojm pr fmijt dhe t rinjt tan dhe skicon rrugn pr prmbushjen e tij, prmes plotsimit
t prparsive strategjike q kemi caktuar pr kt sektor. Sikundr mund t konstatoni, strategjia e
trajton sistemin arsimor n mnyr gjithprfshirse dhe i adreson konkretisht kto prparsi.
Njherazi, ajo reflekton konsensusin ndrmjet komunitetit akademik, profesionistve t arsimit,
shoqris civile, grupeve t interesuara pr arsimin dhe publikut t gjer.
Pr zhvillimin e ksaj Strategjie msuam nga dobsit dhe prfituam nga arritjet. U fokusuam mbi
gabimet e s shkuars: theksi i pamjaftueshm mbi cilsin dhe rezultatet e nxnies, hartimi i
projekteve tepr komplekse q tejkaluan kapacitetet e sistemit/institucionit ose prqendrimi shum i
ngusht mbi nj nnsektor t vetm, t izoluar nga pjesa tjetr e sistemit arsimor, zgjerimi i
infrastrukturs fizike, por pa shqetsimin e duhur pr veprimtarit dhe politikat q prcaktojn
rezultatet e nxnies. Pr pasoj, rezultatet arsimore t nxnsve tan nuk jan ato q do t
dshironim t ishin.
Sot, pranojm t gjith se performanca e sektorit arsimor sht prcaktuese e rndsishme e aftsive
konkurruese dhe e rritjes ekonomike t kombit; se arsimi sht investimi q ndikon thelbsisht
zhvillimin trsor t vendit; se ai sht nj nga faktort e rndsishm pr zhdukjen e varfris.
Me kto n mendje, Strategjia shpreh prkushtimin ton pr t zgjedhur far sht m e
rndsishme pr zhvillimin e fmijve dhe t rinjve tan, duke pranuar se, n nj bot q ndryshon
shpejt, sfida q duhet t prballim sht ndrtimi i nj sistemi arsimor gjithprfshirs, q ofron
mundsi t barabarta pr t gjith, duke respektuar, njherazi, dallimet vetjake.
Dokumenti i Strategjis mban parasysh se shoqria shqiptare po evoluon dhe po prgatitet pr t
sfiduar devijimet q e pshtjelluan jo pak, duke riorganizuar themelet dhe riprcaktuar qllimet
arsimore dhe prparsit e saj strategjike n kt sektor. Kjo krkon q t zhvillojm nj vizion
imponues pr nxnien dhe arsimin, ta komunikojn me pasion dhe t mundsojn q ai t
prmbushet n t gjitha nivelet arsimore t sistemit arsimor parauniversitar.
Strategjia e re orienton politikat afatmesme dhe afatgjata sektoriale pr prsosjen e APU-s, sipas
vizionit t Qeveris. N kt kontekst, Strategjia mbshtet dhe unifikimin e sistemeve arsimore t
Shqipris dhe t Kosovs. Dokumenti, kshtu, konkretizon angazhimin profesional t specialistve
tan dhe mundson dialogun ndrmjet aktorve pr t ndrtuar nj sistem arsimor cilsor dhe t
respektuar n nivel ndrkombtar. Si i till, ai sht kyi pr projekte konkrete n arsim.
Ndrkoh, jemi t vetdijshm dhe kemi kuptuar se pr zhvillimin e sistemit nuk ka zgjidhje t lehta
dhe t shpejta. Ndryshimeve do tu qasemi hap pas hapi, duke prfshir n kt proces t gjith

Faqe 8

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020

faktort shoqror t interesuar. Ndaj, jam besimplot se, gjith sa ofrohet n kt dokument, do t
mundsoj q hapsira arsimore shqiptare t integrohet n hapsirn europiane dhe t ndaj
kualitete, vlera dhe qndrime t njjta me t.
N kt moment, falnderimet e mia t przemrta shkojn tek t gjith kontribuuesit e zhvillimit t
Strategjis. Njherazi, ftoj dhe shpresoj se t gjith t interesuarit dhe partnert tan do t
mbshtetin procesin e zbatimit t Strategjis.

LINDITA NIKOLLA
Ministr i Arsimit dhe Sportit

Tiran, m 26.01.2015

Faqe 9

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020

Hyrje
Jepu njerzve lmosh apo nj mjet pune, ata do t jetojn pak m mir.
Jepu atyre arsim, ata do t ndryshojn botn
Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020 (n vijim, SZhAPU)(1) sht nj nga
prbrsit e Planit Strategjik t Arsimit 2014-2020. Ajo ndjek Strategjin Kombtare t APU-s
2009-2013(2) dhe i shrben prsosjes s sistemit arsimor q vlersohet nj nga promotort e
zhvillimit t vendit dhe t prpjekjeve tona integruese.
Dokumenti i SZhAPU-s prcakton piketat e realizimit t ndryshimeve n APU. Ai parashtron
prparsit arsimore kombtare pr periudhn n fjal dhe prbn, kshtu, nj platform
gjithprfshirse, brenda s cils t mund t kontribuojn aktort institucional dhe grupet e
interesuara. Dokumenti sht propozim pr transformimin, pr reformimin dhe pr zhvillimin e
arsimit ton, sipas nj modeli t frytshm planifikimi, menaxhimi dhe vlersimi. Ai merr parasysh
parimet dhe praktikat m t mira, trajton gjendjen e SAPU-s dhe propozon ndrhyrjet pr seciln
prej prparsive t vlersuara si m t rndsishme, duke shmangur, njherazi, prshkrimet e
panevojshme.
Strategjia e hartuar pajtohet me prirjet kryesore t zhvillimit t arsimit n Europ dhe n bot. Si e
till, ajo synon: (i) t prmirsoj cilsin e arsimit pr t gjith; (ii) t identifikoj veprimtarit
kryesore dhe t planifikoj buxhetet e nevojshme; (iii) t ndihmoj bashkpunimin mes agjencive
qeveritare, partnerve tan dhe grupeve t tjera me interes ndaj arsimit, n drejtim t shtrirjes s
veprimtarive dhe t investimeve n arsim, n kufijt e nj kuadri t njsuar konceptimi, planifikimi
dhe financimi. Bazuar n kt dokument, zhvillohen planet operuese pr secilin vit, n t cilt
prcaktohen objektivat vjetor, veprimtarit konkrete dhe mjetet / burimet prkatse.
Puna pr hartimin e Strategjis ka filluar n Ministrin e Arsimit dhe Sportit (n vijim, Ministria),
n prillin e vitit 2014. Gjat periudhs prill-gusht 2014, u prgatit Raporti Paraprak pr Reformn
e SAPU-s. Nga diskutimi i gjetjeve dhe i propozimeve t Raportit u prftua korniza e konceptimit
t Strategjis, objektivat dhe pritshmrit sipas prparsive t prcaktuara. N periudhn shtatordhjetor, u thellua krkimi pr t njohur dhe evidencuar gjendjen n sistem, n aspektet e
veprimtaris s tij. N vitin 2014, u organizuan tre workshope, n t cilt ekspert vendas dhe t
huaj, msues, prfaqsues t organizatave t ndryshme dhe shoqria civile kan kontribuar si n
identifikimin e pikave t forta / problemeve / vshtirsive, ashtu dhe n zhvillimin e kornizs
(1) N kt strategji nuk prfshihet arsimi dhe formimi profesional, pasi strategjin e tij e ka zhvilluar
MMSR-ja. [MMSR (2014), Strategjia Kombtare pr Punsim dhe Aftsi 2014-2020]
(2) MASH (2009), Strategjia Kombtare e APU-s 2009 - 2013.

Faqe 10

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020

konceptuese. Kto veprimtari u shoqruan me ngritjen e ekipeve q shtjelluan aspektet e veanta t


Strategjis.
Pr t siguruar qndrueshmrin dhe efikasitetin e veprimtarive t parashtruara n SZhAPU, jan
respektuar krkesat thelbsore pr nj proces t till planifikues: gjithprfshirja (kontributi dhe
autorsia mbi produktin e nj numri t madh ofruesish dhe prfituesish), koherenca (ndrmjet
niveleve t arsimit parauniversitar dhe t arsimit t lart, prmes prfshirjes s ekspertve nga secili
nnsektor), ekspertiza dhe komunikimi.
SZhAPU-ja sht orientuar nga prparsit e Planit Kombtar pr Integrimin Europian 2014 2020(3). Pr hartimin e saj jan konsultuar, gjithashtu, strategjit tona t mparshme, ato t Kosovs,
Korniza Strategjike pr Bashkpunimin n Arsim dhe Trajnim - Europ 2020 dhe Strategjia
Europiane e Arsimit 2020. Dokumenti i SZhAPU-s sht dakordsuar me t gjith ekspertt e
agjencive vartse t Ministris. Ai sht br objekt diskutimi publik dhe ka prfituar nga
kontributet e mjaft t interesuarve.
Dokumenti i strategjis integron 5 seksione.
N seksionin 1, shtjellohet situata aktuale n sistemin e arsimit parauniversitar (organizimi dhe
funksionimi i tij) dhe paraqitet nj sintez e pikave t forta dhe e vshtirsive q lidhen me
kapacitetet drejtuese dhe menaxhuese t sistemit, me cilsin dhe nivelin e kushteve t nxnies, me
sigurimin e cilsis s arritjeve dhe me burimet njerzore n arsimin parauniversitar.
N seksionin 2, shpaloset vizioni, parimet q u respektuan pr hartimin e Strategjis dhe prparsit
e politiks arsimore. Pr seciln prparsi jan prcaktuar rezultatet e pritshme dhe veprimtarit
kryesore. Kto t fundit qartsohen nprmjet shtjellimit t aspekteve thelbsore q i karakterizojn.
Si prparsi t politiks, n kt Strategji prcaktohen:
A.
B.
C.
D.

Prmirsimi i qeverisjes, udhheqjes dhe kapaciteteve menaxhuese t burimeve t SAPU-s.


Nxnia cilsore dhe gjithprfshirse.
Sigurimi i cilsis s arritjeve bazuar n standarde t krahasueshme me vendet e BE-s.
Prgatitja dhe zhvillimi profesional bashkkohor i msuesve dhe i drejtuesve.(4)

(3) Fletorja Zyrtare e Republiks s Shqipris, 14 korrik 2014: Vendim i KM-s nr. 438, dat 02.07.2014
Pr miratimin e Planit Kombtar pr Integrimin Europian, 2014- 2020, kap. 26.
(4) Sipas OECD-s, pjesa m e madhe e reformave t analizuara fokusohen n: (i) mbshtetjen e fmijve t
pafavorizuar dhe kujdesin pr fmijrin e hershme; (ii) reformimin e sistemeve t arsimit profesional
dhe krijimin e lidhjeve me pundhnsit; (iii) prmirsimin e formimit dhe zhvillimit profesional t
msuesve; (iv) forcimin e vlersimit t shkolls dhe muarjen e rezultateve.
[OECD (2015), Report Launch: Education policy Outlook 2015: Making Reforms Happen]
Faqe 11

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020

N seksionin 3, nprmjet matricave prkatse, parashtrohet plani pr zbatimin e Strategjis.


Matricat paraqesin veprimtarit kryesore, produktet e pritshme, zbatuesit dhe afatet kohor.
N seksionin 4, jan paraqitur elementet e sistemit t monitorimit dhe t vlersimit dhe indikatort
pr vlersimin e progresit t Strategjis.
N seksionin 5, paraqiten tabelat e financimeve t secils prparsi, t shtjelluara sipas viteve.

Faqe 12

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020

SEKSIONI
SITUATA AKTUALE N SAPU

ORGANIZIMI DHE FUNKSIONIMI


Reforma e sistemit t arsimit parauniversitar (SAPU) n Republikn e Shqipris, e realizuar n
periudhn 2005-2012, riorganizoi nivelet e sistemit dhe rriti kohn e arsimit t detyruar nga 8 n 9
vjet. Ndrkaq, ligji i ri arsimor(5) ka prcaktuar strukturn e arsimit baz dhe t gjimnazit (6+3+3), e
cila duhet ti shtrij efektet pas vitit shkollor 2015-2016, por q reforma kurrikulare ke ka vlersuar
t paprshtatshme. Arsimi parauniversitar prfshin arsimin parashkollor, arsimin baz dhe arsimin e
mesm dhe ofrohet n institucione arsimore publike dhe private.
Arsimi parauniversitar prfshin arsimin parashkollor, arsimin baz dhe arsimin e mesm dhe
ofrohet n institucione arsimore publike dhe private.
Nj prshkrim i prmbledhur i ktij sistemi paraqitet n tabeln n vijim.
Table 1. Prshkrimi i sistemit arsimor parauniversitar shqiptar
NIVELET E ARSIMIT

Arsimi parashkollor (3 vjet):


Viti prgatitor (1 vit)
Arsimi baz (9 vjet):
Arsimi fillor (5 vjet)
Arsimi i mesm i ult (4 vjet)
Arsimi i mesm i lart (3/4 vjet):
Gjimnazi (3 vjet)
Arsimi i mesm i orientuar (3/4 vjet)
Arsimi i mesm profesional (4 vjet):
- Profesional baz (2 vjet)
- Profesional I profilizuar (2+1 vjet)
- Teknik/menaxher (2+1+1 or 2+2 or 4 vjet)

NIVELI SIPAS
KSHK

Niveli I
Niveli IV
Niveli IV
Niveli IV
Niveli II
Niveli III
Niveli IV

MOSHA

ISCED - 11

Mosha 3 6
Mosha 5-6
Mosha 6 15
Mosha 6-12
Mosha 12-15
Mosha 15 18/19
Mosha 15-18
Mosha 15-18/19
Mosha 15-19

ISCED 0
ISCED 0
ISCED 1-2
ISCED 1
ISCED 2
ISCED 3
ISCED 3A
ISCED 3A
ISCED 3A

Mosha 15-17
Mosha 15-18
Mosha 15-19

ISCED 3C
ISCED 3C
ISCED 3A

Arsimi parashkollor ofrohet n kopshte e n klasa prgatitore q frekuentohen nga fmij t


moshave 3 deri 6 vje dhe nuk sht i detyruar. Kopshtet funksionojn me tre grupe: grupi i par (34 vje); grupi i dyt (4-5 vje) dhe grupi i tret (5-6 vje). Klasat prgatitore funksionojn n
shkollat e arsimit baz dhe frekuentohen nga fmij 5 vje q nuk kan ndjekur arsimin
(5) Ligji 69/2012 Pr arsimin parauniversitar (neni72, pika 4).
Faqe 13

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020

parashkollor. Procesi i t nxnit n kt nivel arsimor zhvillohet n gjuhn shqipe, ndrsa, n


kopshtet q ndodhen n zonat e banuara nga pakicat kombtare (greke apo maqedonase), ai
zhvillohet n gjuhn amtare. Ky proces zhvillohet sipas nj kurrikule q konkretizon standardet e
miratuara. Numri i kopshteve private prbn 8.4% t numrit t kopshteve dhe numri i fmijve q
marrin arsimin parashkollor n kto institucione prbn rreth 6% t numrit prgjithshm.
Arsimi baz u ofrohet moshave mbi 6 vje, zgjat 9 vite dhe sht i detyruar. Nxnsit i
frekuentojn institucionet arsimore q ofrojn arsim baz deri n moshn 16 vje. Personat q
mbushin moshn 16 vje, por q nuk arrijn ta prfundojn arsimin baz, mund ta prfundojn at
n shkollat me koh t pjesshme. Rreth 92% e nxnsve q prfundojn arsimin baz vazhdojn t
marrin arsim t mesm t lart. Raporti msues nxns pr arsimin baz sht prafrsisht 1:16.
Numri i shkollave private q ofrojn arsim baz prbn 8.5% t totalit dhe ofrojn shrbimet e tyre
pr 7.2% t numrit t prgjithshm t nxnsve.
Arsimi i mesm, aktualisht, ofrohet si arsim i mesm i prgjithshm (gjimnaz), arsim profesional
dhe arsim i orientuar (artistik, sportiv etj.). Arsimi i mesm ofrohet: a) me koh t plot; b) me
koh t pjesshme; c) n distanc. Forma e arsimimit n distanc ende nuk ka gjetur zbatim.
Frekuentimi i arsimit t mesm t orientuar kufizohet nga kritere preference dhe kryesisht merite.
Arsimi i mesm me koh t plot sht i hapur pr tu frekuentuar nga t gjith nxnsit q
prfundojn arsimin baz, me mosh jo m t madhe se 18 vje. Forma alternative e arsimimit (me
koh t pjesshme), pr kt nivel arsimor, sht e hapur. N tabelat n vijim, paraqiten disa t dhna
statistikore pr vitin shkollor 2014-2015.
Tabela 2. T dhna rreth arsimi publik
APU
Nxns
Msues
Msues /
Nxns
Drejtor
Institucione

Parashkollor
GJ
F
77154 36681
4151
4151

Fillor
GJ
F
177177
83576
9389
7848

I mesm i ult
Gj
F
165567
78595
13516
8802

I mesm i lart
GJ
F
115609 54564
7138
4608

Totali
GJ
F
566557
266103
3452
25476

1:19

1:15.0

1:16.20

1:16.4

202
1751

1110
1317

381
381

1693
1693

I mesm i lart
Gj
F
13911
6959
1533
1005

Totali
Gj
F
43902
20569
3599
2752

Tabela 3. T dhna rreth arsimi privat


APU
Nxns
Msues
Msues /
Nxns
Drejtor
Institucione

Parashkollor
Gj
F
5340
2547
349
349

Fillor
Gj
F
11173
5156
730
687

I mesm i ult
Gj
F
9470
4569
1142
858

1:15

1:11.02

1: 9.07

1: 12.2

46
106

46
121

116
116

208
381

Faqe 14

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020


Tabela 4. T dhna pr shkollat dhe raportin msues/nxns n shkollat me klasa t veanta
Shkolla jo vartse
Qytet
Fshat

317
1.009

Nxns
Gj
176206
129907

F
82888
62010

Msues

Nx/M

9327
10465

19:1
12:1

Tabela 5. T dhna pr shkollat dhe raportin msues/nxns n shkollat me klasa kolektive

Qytet
Fshat

Shkolla me klasa
kolektive
12
1064

Nxns
Gj
661
35970

F
253
17020

Msues

Nx/M

54
3059

12.2:1
11.8:1

PARAQITJE E PRGJITHSHME E KONTEKSTIT T PRPARSIVE


Formalisht, organizimi, llojet dhe format e APU-s jan t krahasueshme me standardet europiane.
Problem mbeten cilsia, efienca dhe efektiviteti (i brendshm dhe i jashtm) i sistemit. Reformat e
ndrmarra n SAPU, gjat periudhs 2009-2013, edhe pse iu referuan treguesve mesatar cilsor
dhe sasior t vendeve t BE-s, nuk arritn t siguronin plotsimin e tyre.
KAPACITETET DREJTUESE DHE MENAXHUESE T BURIMEVE T SAPU-s
Organizimi dhe funksionimi i IA-ve n t gjitha nivelet arsimore dhe prgjegjsit / kompetencat e
tyre rregullohen me ligjin nr. 69/2012, dat 21.06.2012 Pr sistemin arsimor parauniversitar n
Republikn e Shqipris. Aktualisht, Ministria sht n procesin e zbatimit t akteve ligjore dhe
nnligjore t miratuara dhe po e plotson bazn ligjore me akte t tjera t nevojshme pr reformimin
e mtejshm t sistemit. Kshtu, Ministria po rivitalizon funksionimin e modelit t menaxhimit
bazuar n performancn, n t gjitha nivelet, duke qartsuar m mir detyrat, prgjegjsit dhe
detyrimet reciproke t institucionit me secilin punonjs. Pritet q kjo t rrit shkalln e
performancs s do individi t angazhuar n menaxhimin e sistemit. Ndrhyrjet e planifikuara n
Strategji marrin parasysh veprimet dhe procedurat pr t siguruar dhe pr t ruajtur nivelin minimal
t performancs, si dhe pr raportimin dhe auditimin n disa drejtime, duke rritur transparencn pr
veprimtarin e sistemit.
Disa vendimmarrje kan kaluar nga niveli qendror drejt atij vendor. Me Udhzimin Nr. 3, dat
18.10.2011, sht miratuar Rregullorja Pr funksionimin e Drejtoris Arsimore Rajonale dhe Zyrs
Arsimore. DAR/ZA-ve u sht dhn mundsia t hartojn politika arsimore rajonale n dobi t
zhvillimit t arsimit. Gjithsesi, qeverisja, disa her e centralizuar dhe e bazuar n urdhr, si pasoj e
mungess s transferimit t autoritetit t mjaftueshm vendimmarrs nga niveli qendror n nivelin
vendor/institucional t qeverisjes, ka shpn n planifikimin / zhvillimin e copzuar dhe jo me
ritmet e krkuara t vizionit arsimor n t gjitha nivelet. Gjithashtu, n mjaft raste, konstatohen

Faqe 15

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020

kapacitete planifikuese jofunksionale pr zhvillimin e IA-ve, pr prdorimin efikas t burimeve, pr


gjetjen dhe menaxhimin e fondeve shtes etj. E ilustron kt, p.sh., prania n sistem, deri n vitin
2014, e 1984 msuesve pa arsim prkats dhe e 2056 msuesve q jepnin msim jasht profilit pr
t cilin jan arsimuar.
Jan br prpjekje pr zhvillimin e sistemit t menaxhimit t informacionit n arsim, pr t
mundsuar zhvillimin dhe planifikimin e politikave arsimore bazuar n t dhna. Ka prfunduar
programi SMIP dhe modulet GIS dhe SMIA, por ata nuk jan plotsisht funksional. Pr pasoj,
prdorimi i Sistemit t Menaxhimit t Informacionit n Arsim (SMIA) nuk funksionon si baz pr
hartimin e politikave n t gjitha nivelet. Nj SMIA i besueshm dhe i qndrueshm n nivel
qendror, lokal dhe shkolle, konsiderohet i domosdoshm nga Ministria. Pr kt arsye, zhvillimi i
plot i tij duhet t jet n qendr t vmendjes.
M mir duhet t funksionoj lidhja e shkolls me komunitetin, si detyrim pr t siguruar arsim t
mir pr t gjith. Kjo konstatohet nga niveli jo i knaqshm i pjesmarrjes dhe i prgjegjsis s
aktorve. N shum raste, udhheqsit e institucioneve arsimore nuk arrijn t plotsojn krkesat e
komunitetit, t menaxhojn me efikasitet IA-n dhe personelin dhe t ofrojn shrbime
bashkkohore. Edhe marrdhniet mes bordit dhe drejtuesve t shkolls ose nuk ekzistojn, ose jan
formale. Pr pasoj, nuk funksionojn mekanizmat e prgjegjshmris dhe t transparencs. N
rastet m t mira, bordet e shkollave paraqiten si shtesa t drejtorive t shkollave dhe roli i tyre
kufizohet n sigurimin e kontributeve financiare. Edhe funksionimi i organizmave, si kshilli i
prindrve, kshillat e msuesve, komisioni i etiks dhe i sjelljes etj., nuk ka arritur t prfaqsoj sa
e si duhet zrin e aktorve n vendimmarrje dhe n llogaridhnie. Aktivizimi m i mir i ktyre
organizmave sht domosdoshmri pr zhvillimin e autonomis shkollore.
APU-ja publike financohet nga Buxheti i Shtetit, t ardhurat e njsive baz t qeverisjes vendore,
dhurimet e sponsorizimet, t ardhurat e prftuara nga institucionet arsimore si dhe t ardhura t tjera
t parashikuara me ligjin nr. 69/2012, dat 21.6.2012 Pr sistemin arsimor parauniversitar n
Republikn e Shqipris (neni 37).
N kontekstin e legjislacionit n fuqi, financimi nga Buxheti i Shtetit planifikohet me formuln pr
nxns, sipas treguesve t veant t niveleve arsimore dhe kushteve t institucioneve arsimore
publike. Njsia baz e qeverisjes vendore ka pr detyr prmirsimin e vazhdueshm t kushteve
infrastrukturore (godina, ndrtim / riaftsim, mirmbajtje, ruajtje, sigurim dhe garantim i
funksionimit t shrbimit arsimor, si uj, elektricitet etj.) pr t gjith nxnsit n IA-t publike, n
prputhje me legjislacionin n fuqi.
Ndrtimi ose rikonstruksioni i godinave t IA-ve publike financohet me fonde t Buxhetit t Shtetit
t miratuara pr Ministrin, ose me fonde nga transferta e pakushtzuar, ose me t ardhurat e veta t
NJBQV-ve. Ndrsa fondet pr mirmbajtjen dhe funksionimin e mjediseve / godinave t SAPU-s
Faqe 16

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020

jan t prfshira n burimet e veta t NjBQV-ve. do bashki dhe komun vendos nivelin e
financimit q ajo akordon pr kt funksion nga t gjitha burimet e zotruara n buxhetin e saj.
Ministria prgatit dhe nxjerr standarde kombtare t siguris dhe t shndetit, t zbatueshme pr
mjediset e APU-s.
Shpenzimet pr blerjen e mjeteve didaktike dhe shrbimet prballohen nga Buxheti i Shtetit dhe
realizohen nga njsit arsimore vendore. Pr blerjen e pajisjeve, mjeteve dhe shrbimeve t tjera
nuk ka rregull t prhershm se cili institucion sht prgjegjs pr prokurimin e tyre. Ato
prcaktohen me VKM, do vit, si rregulla t prokurimit publik, sikundr pajisja e shkollave me
mjete didaktike dhe me libra pr bibliotekat e shkollave.
Shpenzimet pr transportin e msuesve, q punojn jasht qendrave urbane, larg vendbanimit t
prhershm t tyre, n distancn mbi 5 km dhe kthehen brenda dits, si dhe shpenzimet pr
transportin e nxnsve q ndjekin arsimin baz larg vendbanimit, n distancn mbi 2 km,
prballohen nga fondet publike. Prfitojn shpenzime nga fondet publike rreth 8-10% e nxnsve t
arsimit 9-vjear dhe rreth 35% e msuesve t SAPU-s.
Jan dhn falas tekstet pr nxnsit rom, pr nxnsit e shkollave t pakicave kombtare, pr
fmijt shqiptar emigrant, pr nxnsit nga familjet me ndihm sociale dhe pr ata q kan
statusin e t verbrve. mimi i blerjes s tyre mbulohet trsisht nga buxheti i Ministris.
Bursat dhe mbshtetja financiare pr nxnsit nga shtresat sociale n nevoj apo me rezultate n
msime miratohen do vit me VKM. Nxnsit q ndjekin studimet n IA-t publike, mund t
prfitojn burs dhe prfitime t tjera t parashikuara n kt vendim; shpenzimet pr kuotn
ushqimore / bursa mbulohen nga buxheti vjetor i miratuar pr Ministrin. Bursat pr do nxns
prfitues miratohen nga kshillat e NjBQV-ve dhe nga institucionet e arsimit t lart, duke u dhn
prparsi nxnsve me aftsi t kufizuara dhe atyre nga shtresat n nevoj, si dhe administrohen nga
NjBQV-t dhe nga institucionet e arsimit t lart publik. Bursat akordohen mbshtetur n kritere
ekonomike (t ardhura t ulta t familjes) dhe n rezultatet e larta n msime. Me qllim nxitjen e
t nxnit, vijueshmris dhe prparimit t nxnsve rom dhe egjiptian, me VKM prfitojn
trajtim, bursa studimi, shlyerjen e tarifs mujore t shkollimit dhe mbulimin e kostos s teksteve
msimore nj numr i madh nxnsish e studentsh rom e egjiptian.
Rimbursimi i mimit t teksteve shkollore realizohet n mbshtetje t VKM-s nr. 107, dat
10.02.2010 Pr botimin, shtypjen, shprndarjen dhe shitjen e teksteve shkollore t sistemit t
arsimit parauniversitar.
Financimet publike n arsim jan t qndrueshme (sipas parashikimeve afatmesme 2015-2020) dhe
synojn rritjen e raportit t financimeve publike n arsim ndaj PBB-s n nivelet e vendeve t tjera
t rajonit dhe BE-s. T dhna pr buxhetet pr periudhn 2009-2013 paraqiten n tabeln 5.
Faqe 17

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020


Tabel 6. T dhna pr buxhetet faktike pr periudhn 2009-2013 dhe plani pr vitet 2014-2015
PBB
(milion
lek)

Shpenzimet
publike
(milion
lek)

Totali i
financimit
publik n
arsim (n
milion lek)

Raporti i
financimeve
n arsim me
shpenzimet
publike

Raporti i
financimeve
n arsim me
PBB

Fakt 2009
Fakti 2010
Fakti 2011
Fakt 2012
Fakt 2013

1,148,082
1,222,462
1,301,750
1,326,160
1,358,000

379,863
362,752
376,300
376,241
409,594

39,256
42,107
42,331
42,749
42,491

10.3%
11.6%
11.2%
11.3%
10.4%

3.42%
3.44%
3.25%
3.2%
3.13%

Shpenzimet
private
/individuale
/familjare pr
arsimin ndaj
GDP publike
0.8%
0.8%
0.8%
0.9%
0.9%

Plan 2014
Plan 2015

1,418,000
1,492,070

456,403
474,996

44,262
44,629

9.8%
9.5%

3.17%
3.10%

0.9%
0.9%

Shpenzime
TOTAL
ndaj PBB

4.22%
4.24%
4.05%
4.1%
4.03%
4.07%
4.0%

Vlersimi i shpenzimeve private n arsim, q nnkupton investimet e do individi n shkollim, apo


investimet private n sektorin e arsimit, sht i vshtir pr tu gjeneruar dhe pr tu matur. Banka
Botrore dhe INSTAT (nprmjet pyetsorit t matjes s Nivelit t Jetess - LSMS 2005) kan
vlersuar shpenzimet private (individ dhe familje) n arsimim n 0.7% t PBB-s.
Kujdesi i shtuar i familjes shqiptare pr arsimin n trsi dhe n prioritet pr arsimin e lart ka
shtuar shpenzimet q jan vlersuar n 0.8-0.9% t PBB-s.
Aktualisht, financimi i SAPU-s prballet me sfida, si:

Niveli jo i knaqshm i financimit t arsimit parauniversitar, kundrejt objektivave t miratuar n


programin e Qeveris, pr t realizuar funksionet e prcaktuara me ligj.
Kapacitetet e munguara pr menaxhim financiar n nivelet e njsis arsimore vendore / njsis
baz t qeverisjes vendore/institucionit arsimor.
Mos prcaktimi n aneks m vete i transferts s pakushtzuar q prfitojn NjBQV-t n ligjin
vjetor t buxhetit, q prdorimi i fondeve pr arsimin t realizohet sipas formuls fonde pr
nxns.
Kujdes i pamjaftueshm nga NjBQV pr t realizuar funksionimin dhe mirmbajtjen e
mjediseve t arsimit parauniversitar, sipas nenit 28 t ligjit nr. 69/2012.
Reagimi i ngadalt i sektorit publik pr t mbshtetur me investime shtimin e godinave dhe t
mjediseve shkollore. Migrimi nga fshati n qytet ka br q shkollat n qytete dhe n zonat
periferike urbane t punojn mbi kapacitetin e tyre.
Niveli jocilsor i hartimit t projekteve pr ndrtime dhe rikonstruksione t objekteve arsimore
(ndrtimet e reja dhe rehabilitimet jan n pronsi dhe n administrim t plot t NjBQV-ve
dhe, n disa raste, jan br edhe kur studimet parashikonin q kto shkolla t bashkohen me
shkolla t tjera).
Mos shoqrimi i investimeve t realizuara n arsim (q jan fokusuar kryesisht n ndrtimin dhe
Faqe 18

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020

rikonstruksionin e objekteve arsimore- ndrtime t reja dhe rehabilitime) edhe me mjetet


didaktike, laborator informatike etj., t nevojshme
Mungesa e autonomis ligjore reale s institucioneve arsimore pr realizimin / arktimin e t
ardhurave t siguruara nga prindrit, biznesi, si dhe donatort e ligjshm pr plotsimin e
nevojave t tyre, menaxhimin/mbartjen e fondeve, si dhe transferimin nga viti pasardhs.
Pamundsia pr eljen e llogarive bankare pr do shkoll, pr t siguruar menaxhim autonom
t buxhetit pr mallra dhe shrbime arsimore, pr prcaktimin e buxheteve shkollore sipas
formuls pr planifikimin e buxhetit shkollor, q t prputhet me sistemin e buxhetimit t MFs.
Infrastruktura e dobt e sistemit rrugor dhe e transportit q nuk mundson prqendrimin e
shkollave, duke rnduar koston e shrbimit arsimor; n disa zona rurale raporti nxns/msues
sht shum i ult, nj punonjs msimor pr 10 nxns.

N kt kontekst, financimi dhe mnyra e menaxhimit t fondeve n SAPU duhen prmirsuar


thelbsisht, n funksion t prmirsimit t cilsis dhe t efikasitetit t shrbimeve arsimore.
CILSIA E ARRITJEVE DHE NIVELI I KUSHTEVE T NXNIES
Rezultatet e nxnsve prfaqsojn treguesin kryesor t cilsis dhe t performancs s sistemit
arsimor, sidomos, kur kjo lidhet me synimin pr pajisjen e nxnsve me njohuri dhe me kompetenca
pr prballimin e krkesave t kohs. Shqipria merr pjes n vlersimin ndrkombtar PISA.
Vlersimet e viteve 2009, 2012 treguan se formimi gjuhsor, matematikor dhe shkencor i nxnsve
sht nn nivelin mesatar t formimit t nxnsve t vendeve t tjera.
Duke qen se kurrikula dhe procesi i nxnies prfaqsojn bazn e sistemit arsimor, prmirsimet
n cilsi nisin me rishikimin e kurrikuls dhe me modernizimin e procesit. Prej kohsh, kurrikula e
APU-s dhe procesi i nxnies kan qen dhe mbeten objekt prmirsimesh, por edhe kritikash t
vazhdueshme. Kshtu, p.sh., krahasuar me treguesit e ngarkess pr vendet e OECD-s, ngarkesa
msimore e nxnsve tan sht shum e lart, sikundr nuk arrihet sa e si duhet nxitja e
vetveprimit t nxnsve n procesin e t nxnit. Reforma kurrikulare e arsimit t mesm t lart, e
realizuar n vitin 2010, dhe ajo e arsimit baz, e realizuar n vitin 2013, nuk arritn t zhvillojn nj
kurrikul bashkkohore me baz kompetencat, ashtu si po zbatohet ajo aktualisht n vendet e BE-s
e m gjer.
Zhvillimet e brendshme dhe krkesat e integrimit n BE diktojn nevojn pr rritjen e fleksibilitetit
n hartimin e kurrikuls, n mnyr q shkollat dhe niveli lokal ta prshtatin at, n masn q u
lihet n dispozicion, me nevojat dhe krkesat e tyre t zhvillimit perspektiv. Gjat vitit 2014, u
miratua paketa e re kurrikulare, e konceptuar sipas qasjes q bazohet n kompetenca, por zbatimi,
vlersimi dhe prmirsimi i saj i mtejshm jan sfidat q duhen prballuar n t ardhmen.

Faqe 19

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020

Prgjegjsin e zhvillimit t kurrikuls kombtare e plotson IZhA, si institucion varts i Ministris.


Ky institucion, gjithashtu, u ofron t interesuarve ekspertiz dhe kshillim, mbshtetur n rezultatet
e puns krkimore-studimore dhe n praktikn arsimore. Nisur nga spektri i gjer i detyrave dhe
objektivave q duhen plotsuar, konsiderohet i nevojshm investimi i mtejshm pr forcimin e
kapaciteteve dhe pr prmirsimin e nivelit t performancs s specialistve t IZhA-s.
sht e nevojshme t rishikohen proceset e hartimit t teksteve shkollore dhe t prshtaten modelet
e sigurimit t cilsis s tyre me gjegjsit n vendet e BE-s. Tekstet shkollore duhet t mbshtetin
metodat e nxnies q karakterizohen nga situata reale t marra nga jeta, t jen t orientuara nga
zbatimet praktike dhe t ken nxnsin n qendr. Krkohet t zbatohet nj metod e planifikuar
dhe e koordinuar pr hartimin e teksteve shkollore, veanrisht tani, kur po hartohet kurrikula e re e
APU-s. Kurrikula do t ket kompozim t ndryshm t prmbajtjeve si dhe tipa lndsh t
ndryshme, ndaj numri i teksteve shkollore dhe prmbajtja e shum prej tyre pritet t plotsohet me
elemente t reja.
Ndihet nevoja pr prmirsimin e burimeve alternative t nxnies dhe futja graduale e librave t
referencs, duke filluar n kt mnyr me krijimin e bibliotekave n klasa si dhe t mjeteve t
tjera, si: CD, materiale t shtypura etj.
Nj nga sfidat e tjera q prball cilsia e arritjeve lidhet me gjithprfshirjen e fmijve n arsimin
parashkollor dhe n klasat prgatitore, me prparsi funksionimi i klasave prgatitore si shrbim q
u ofrohet fmijve t cilt nuk kan frekuentuar asnjher kopshtin, fmijve t ardhur nga
emigrimi, fmijve me AK si dhe fmijve rom e egjiptian, t cilt kan nevoj edhe pr nj vit
ndihm n kopsht. Ndrhyrja cilsore n fmijrin e hershme ndikon fort n arsimin baz dhe m
tej, tek t gjith personat q prfitojn nga kjo ndrhyrje. Vmendje t madhe krkon prfshirja e
fmijve me aftsi t kufizuara dhe e fmijve rom n arsimin fillor. Me theks t veant duhen
trajtuar: (i) stafi pedagogjik jo i kualifikuar pr punn me fmijt me aftsi t kufizuara, (ii)
shrbimi psiko-social dhe (iii) infrastruktura e munguar sipas standardeve pr fmijt me aftsi t
kufizuara. N vend funksionojn disa institute speciale pr fmijt me aftsi t kufizuara t
shumfishta dhe me dmtime t rnda. Kto institute duhet t shtohen dhe t kthehen n qendra
burimore t cilat t ndihmojn fmijt me aftsi t kufizuara q msojn n shkolla t rregullta, si
dhe msuesit dhe prindrit e tyre(6).
sht e domosdoshme t merren masa t mtejshme jo vetm pr identifikimin e t gjith fmijve
t moshs shkollore q nuk jan t regjistruar n sistemin arsimor(7), por edhe pr sigurimin e t
drejts s nxnsve pr tu prfshir n t gjitha nivelet e arsimimit dhe t trajnimit, pa diskriminim
(6) Sot, n Kosov, p.sh., funksionojn 7 shkolla speciale, 5 prej t cilave jan kthyer n qendra burimore.
(7) Shihni Urdhrin e prbashkt Nr. 2, dat 05.01.2015 Pr miratimin e Rregullores pr zbatimin e
marrveshjes s bashkpunimit dat 02.08.2013 Pr identifikimin dhe regjistrimin n shkoll t t
gjith fmijve t moshs s detyrimit shkollor (MAS - MPB - MSh).
Faqe 20

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020

mbi bazn e gjinis, ngjyrs, origjins etnike ose fes, prmes rritjes s prqindjes s regjistrimit n
nivelin e dyt, sidomos t fmijve t zonave rurale, n veanti t vajzave. Me kt, prmbushet nj
prparsi n kuadr t Objektivave Zhvillimor t Mijvjearit t OKB-s dhe t Partneritetit
Europian.
Edhe shprndarja apo shtrirja e shrbimit psiko-social nuk sht e qart. Shrbimi ose nuk sht
ngritur, ose sht ngritur n kundrshtim me Urdhrin Nr. 344, dat 19.08.2013 t Ministrit. Nuk
mbulohen me specialist t gjitha institucionet arsimore pr shkak t vshtirsive infrastrukturore
apo t pozicionit gjeografik t shkollave.
Me gjith investimet e bra, prdorimi i TIK-ut n institucionet arsimore sht i kufizuar. Pajisjet e
ofruara me financime publike, n pjesn m t madhe, nuk shfrytzohen si duhet ose kan dal
jasht prdorimit. Nga shkollat e arsimit baz publik, raportohen 15731 PC, nga t cilt vetm
11331 jan funksional, ndrsa 4400 PC jan jofunksional. Shkollat raportojn 1631 laptop, nga
t cilt 432 jan jasht funksionit.
Nj nga shkaqet e uljes s nivelit t cilsis s arritjeve sht dhe mbipopullimi i klasave, sidomos
n zonat e periferive t qyteteve kryesore, si rezultat i migrimit t brendshm. Reagimi i ngadalt i
sektorit publik ndaj migrimit nga fshati n qytet ka br q shkollat n qytete dhe n zonat
periferike urbane t punojn mbi kapacitetin e tyre. N t kundrt, n disa zona rurale raporti
nxns/msues sht shum i ult. Ndrkaq, infrastruktura e dobt e transportit nuk mundson
prqendrimin e shkollave ndrsa ofrimi i shrbimit t transportit shpesh her nuk i plotson nevojat
e nxnsve dhe bhet faktor pr braktisjen e shkolls
N mjaft raste, gjendja e objekteve dhe e terreneve sportive (t hapura dhe t mbyllura) ka ndikuar
n dshtimin e realizmit t veprimtarive kurrikulare n shkolla.
SIGURIMI I CILSIS S ARRITJEVE
N kt dokument, termi sigurimi i cilsis s arritjeve u referohet vlersimit, inspektimit dhe
auditimit, funksione kto q realizohen prmes vetvlersimeve dhe vlersimeve t jashtme.
Vetvlersimi realizohet nga institucioni arsimor, ndrsa vlersimet e jashtme t cilsis realizohen
nga Inspektorati Shtetror i Arsimit dhe Agjencia Kombtare e Provimeve.
Vlersimi i brendshm i cilsis shpreh efektivitetin e proceseve q zhvillohen n institucion dhe
masn e prputhjes s treguesve t pranuar t cilsis me produktet dhe arritjet. Ai sht rezultat i
matjes/monitorimit t ecuris s procesit ose produktit t tij. Me prpjekjet e bra nga Ministria dhe
organizatat profesionale (si p.sh., Save the Children) jan prgatitur manualet Inspektimi i plot
i shkolls e Vetvlersimi i shkolls dhe materiale t tjera q ndihmojn procesin. Megjithat,
vetvlersimi, ende, nuk ka arritur t integrohet me sistemin e menaxhimit t prditshm t

Faqe 21

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020

institucioneve arsimore. N rastin m t mir, procesi sht veprimtari q kryhet vetm nj her n
vit, por, srish, mungojn analiza dhe vlersimi profesional i gjetjeve.
IShA sht institucion qendror, buxhetor, n varsi t ministrit t Arsimit dhe Sportit. Misioni i tij
sht prmirsimi i cilsis s arritjeve n AP dhe zbatimi i krkesave ligjore n arsimin
parauniversitar dhe t lart. Pavarsisht nga prpjekjet e bra deri tani pr reformimin e mnyrs s
inspektimit n SAPU-s dhe Arsimin e Lart si dhe nga arritjet e deritanishme, vihet re se ka vend
pr prmirsim n kt drejtim. E njjta gj mund t thuhet edhe pr inspektimin n drejtim t
vlersimit t cilsis s elementeve t prmbajtjes s nxnies, t metodave msimore apo t
procedurave administrative. Mnyra e organizimit t Inspektoratit Shtetror t Arsimit, duke e
konceptuar inspektimin vetm si funksion t nivelit qendror, nuk sht i mjaftueshm. IShA,
aktualisht, realizon 25-30 inspektime t plota n nj vit shkollor, ndaj nuk mund t ndikoj sa e si
duhet n sigurimin e cilsis s sistemit. Raporti aktual sht 27 inspektor pr rreth 4.000 IA (nga
t cilat, afro 1800 jan n arsimin parashkollor) q duhen inspektuar. Kjo ka br q inspektimi t
jet larg standardeve europiane, sipas t cilave do shkoll u nnshtrohet inspektimeve t plota t
paktn nj her n tre vite. Prgjithsisht, inspektorve dhe specialistve t njsive arsimore
vendore, q menaxhojn aspektet kurrikulare, u mungon kompetenca e certifikuar pr monitorimin,
pr vlersimin e nxnies dhe t arritjeve dhe pr ndihmn ndaj msuesve/drejtuesve.
Ndrsa AKP-ja harton dhe administron vlersimet dhe provimet kombtare, pr tu siguruar
politikbrsve, prdoruesve dhe publikut informacion pr rezultatet e nxnsve dhe pr faktort q
ndikojn n to. Ajo harton dy provime kombtare q priren t jen t standardizuara: Provimi i
Lirimit (PL) dhe Matura Shtetrore (MSh) q zhvillohen n sesionin e qershorit dhe sesionin e
vjeshts. PL-ja konsiderohet i shkalls s ult, pasi rezultatet e tij nuk kan ndonj ndikim t madh
n arsimimin e mtejshm t nxnsve. MSh-ja konsiderohet provim i shkalls s lart, pasi
rezultatet e saj kan ndikim t rndsishm n arsimimin e mtejshm apo n punsimin e
nxnsve. Vshtirsia e testeve t MSh-s, n prputhje me nivelin e vshtirsis s prcaktuar n
rregulloren e MSh-s, ka qen e natyrs mesatare.
Q aftsit e vlersimit, t analizs dhe t interpretimit t jen n prputhje me standardet
bashkkohore, krkohet prmirsimi i kompetencave profesionale t hartuesve dhe t zhvilluesve t
testeve, qoft pr provimet kombtare, vlersimet kombtare apo procese t testimit paraprak. Stafi
i AKP-s duhet t mbshtetet q t fitoj ekspertiz shum specifike, lidhur me hartimin e
instrumenteve t vlersimit, me analizn e pyetjeve dhe me interpretimin psikometrik t testeve.
Gjithashtu, mungesa e kritereve kombtare t vlersimit, t qarta dhe t sakta, ka pshtjelluar
vlersimin me not. Si pasoj, i njjti nxns, pr t njjtn sasi njohurish dhe aftsish q
demonstron, mund t marr vlersime t ndryshme nga msues t ndryshm, madje, dhe nga i njjti
msues n dit t ndryshme.
Nga ana tjetr, n vendin ton nuk njihet si duhet testimi shkencor i standardizuar dhe objektiv.
Faqe 22

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020

Prandaj, shpesh, prdoruesit e produkteve q ofron AKP-ja, e kan t vshtir ti kuptojn ato.
Analiza e testeve, e mjediseve, krahasimi i rezultateve t maturs me ato vjetore si dhe dshmit e
shumta nga praktika tregojn pr nj proces t rregullt, shpesh kaotik.
N vendin ton nuk prodhohet raporti vjetor pr cilsin e arritjeve, pr vshtirsit dhe pr sfidat
q ndesh SAPU-ja.
SFIDA E BURIMEVE NJERZORE
Sistemet e prgatitjes dhe t zhvillimit profesional t msuesve kan nevoj t reformohen, q ti
shrbejn prmirsimit t cilsis s arritjeve t nxnsve.
Prgatitja e msuesve t rinj nuk po ecn me ritmet e duhura; sfidat pr prmirsimin e programeve
t reja jan t mdha dhe nevoja pr msues t rinj t prgatitur mir sht e padiskutueshme.
Konstatohet se kurrikulat, shpesh, jan t mbingarkuara dhe nuk tregohet vmendje se programe
studimi jan t nevojshme pr msuesin e suksesshm. Nuk zhvillohen sa duhet praktika t
mbikqyrura n msim, sikundr ndryshojn shum nga nj FE n tjetrin programet e studimit.
Elementet m kritike kan t bjn me prmbajtjet disiplinore, me teorit e t nxnit, me
pedagogjin, me menaxhimin e klass etj. Aktualisht, prgatitja e msuesve n FE-t karakterizohet
nga (i) struktura t fragmentuara (programet pr prgatitjen e msuesve ofrohen nga 7 fakultetet)
dhe (ii) nivele t ndryshme t cilsis s prmbajtjes akademike dhe pedagogjike t programeve t
studimit.
N Shqipri, programet Bachelor pr msuesi i ndjekin studentt q nuk kan shum zgjedhje. Kt
e tregon numri i pikve q t lejon t regjistrohesh n FE. E njjta gj pr programet e Masterit t
msuesis n UT q prgatit msues pr shkolln e mesme. Numri i kuotave sht gjithnj m i
lart se ai i krkesave, duke i dhn mundsi t regjistrohet kujtdo q ka mbaruar nivelin Bachelor,
pavarsisht nivelit t prgatitjes shkencore t arritur n kt nivel. Vihet re nj shprndarje jo e
drejt lndore e ktyre msuesve sipas krkesave t njsive arsimore vendore. Kjo gjendje duhet t
ndryshoj prmes politikave t reja t cilat t nxitin prfshirjen n FE t nxnsve me rezultate t
larta pas prfundimit t shkolls s mesme.
Konsiderohet hap prpara prcaktimi me ligj i msuesis si profesion i rregulluar - zhvillimi i
praktikave profesionale, provimet e shtetit, financimi i praktikantve. Pr t fituar t drejtn e
ushtrimit t profesionit, do kandidat duhet t ket prfunduar studimet e ciklit t dyt n fushn e
msuesis, t ket kryer praktikn profesionale dhe t rezultoj fitues n Provimin e Shtetit. Por,
edhe pse rregullimi ligjor i ktij profesioni sht i relativisht i krahasueshm me prvojat e vendeve
t tjera, prvoja jon e deritanishme tregon se ky element prballet me sfida t ndryshme, si
pamundsia pr ti prfshir t gjith kandidatt n praktikn pedagogjike, dobsi n testimet pr
licenc, problemi i pags s praktikantve dhe mungesa e mentorve profesionist. Edhe

Faqe 23

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020

Rregullorja pr zhvillimin e praktikave t profesionit t rregulluar t msuesis duket nuk rregullon


si duhet marrdhniet mes mentorve dhe praktikantve. Ajo ngarkon me pun m t madhe
mentorin, n vend q ta motivoj at pr t realizuar detyrn.
Ndrkaq, sistemi i ZhP-s t personelit n detyr nuk mundsoi zhvillimin e formave t trajnimit n
baz shkolle dhe / ose online, prcaktuar nga ligji nr. 69/2012 Pr sistemin arsimor parauniversitar
n Republikn e Shqipris. Pavarsisht nga prpjekjet e organizuara t IA-ve vendore e
ndrkombtare, sot konstatohen probleme t shumta n fushn e nxnies dhe t ZhP-s s msuesve
dhe t drejtuesve. N shkolla ka shum msues q nuk jan prfshir n trajnime apo n seanca pr
ZhP-n; mungon baza e nevojshme e t dhnave n kt fush dhe nuk jan plotsisht funksionale
rregulloret pr akreditimin e programeve dhe t organizatave q ofrojn trajnime pr ZhP-n t
msuesve; ka vonesa ose dobsi n licencimin e msuesve. Mbeten problemet me nivelin jo t
prshtatshm t pagave t msuesve dhe me sistemin e gabuar dhe aspak motivues t kompensimit
pr punn e kryer. Prfshirja e pamjaftueshme e t gjith msuesve n programet e aftsimit,
instrumentet e munguara pr identifikimin dhe muarjen e nevojave pr ZhP-n, larmia dhe
thellsia e programeve trajnuese jan dobsi t tjera q krkojn trajtim urgjent nga ekspertt, n
kuadr t zbatimit t strategjis.
Problemet e konstatuara theksojn edhe m shum rndsin e nj procesi t nxni cilsor gjat
gjith jets, pr t pasur nj sistem efektiv ZhP-je. Pr kt arsye, tani, pas prfundimit t pakets
kurrikulare, do t zhvillohen politika, programe dhe projekte q do t zhvendosnin prparsin nga
procesi i prvetsimit t kurrikuls zyrtare, n fushn e aftsimit, t prgatitjes praktike dhe t
licencimit periodik t msuesve. Sipas legjislacionit n fuqi, format e ZhP-s s msuesve jan
trajnimi n shkolla, rrjetet profesionale, kshillimet, kurset afatshkurtra dhe ato afatgjata. N
legjislacion theksohet se msuesit dhe drejtuesit trajnohen t paktn 3 dit n vit dhe se trajnimet
zhvillohen sipas sistemit krkes - ofert, n baz t krkesave nga institucionet arsimore dhe t
ofertave nga agjencit trajnuese q mund t jen publike ose private. Ndrkaq, trupa msimore e nj
shkolle i ngjan m shum nj bashksie individsh t izoluar profesionalisht, sesa t nj organizate
profesionale q mban prgjegjsi t prbashkta dhe krkon e gjen bashkrisht rrugzgjidhje pr
arritje cilsore t nxnsve t shkolls. Asistenca profesionale ndaj msuesve, nga ana e drejtuesve
t shkollave, sht e paprfillshme. Ajo ka zvendsuar kshillimin profesional me kontrollin dhe
rezulton me efektivitet t ult.
Joefikase ka rezultuar dhe politika e zbatuar nga Ministria pr liberalizimin e tregut t shrbimeve
trajnuese. Kshtu, sot, asnj nga FE-t nuk siguron kushte pr ZhP-n e msuesve, ndrsa shum
operatorve q ofruan trajtime, u mungoi ekspertiza profesionale. Edhe programet e ofruara, n
pjesn m t madhe, nuk iu prgjigjn si duhet nevojave t prfituesve. Nga ana tjetr, punonjsit
arsimor u prfshin me vshtirsi n veprimtarit trajnuese pr munges t informimit rreth
programeve t ofruara, por edhe pse pagesat pr shrbimet e ofruara ishin t larta. Pr arsye si kto,
do t rritet niveli i financimit pr ZhP-n e msuesve n shrbim dhe do t ndryshoj mnyra e

Faqe 24

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020

financimit. Procedurat e reja t financimit do t motivojn financiarisht FE-t q t ofrojn trajnime


t tilla.
BASHKPUNIME DHE PARTNERITETE N ARSIM
N SAPU jan zhvilluar dhe vijojn t zhvillohen nj sr bashkpunime ndrkombtare n formn
e projekteve dhe t programeve. Ato kan ndikuar n reformimin e mjaft aspekteve t SAPU-s.
Bashkpunimi me partnert ndrkombtar ka hedhur baza t reja pr arsimimin cilsor, duke
nxitur gjithprfshirjen dhe duke synuar arritjen e standardeve europiane. Aktualisht,
bashkpunimet ndrkombtare n fushn e APU-s jan si vijon.

Mbshtetje rajonale pr arsimin gjithprfshirs sht projekt rajonal i prbashkt i BE-s


dhe KE-s, me kohzgjatje dyvjeare q zbatohet n Shqipri, Bosnj-Hercegovin, Mal t Zi,
Maqedoni dhe Kosov. Synimi sht t forcoj prfshirjen dhe kohezionin social n rajon,
duke promovuar arsimin dhe trajnimin gjithprfshirs. N kuadr t ktij projekti jan
ndrtuar tri platforma rajonale q komunikojn, mbshtesin dhe fuqizojn njra-tjetrn, pr t
mundsuar reflektimin pr sfidat dhe faktort q ndikojn arsimin n Europn Juglindore.

Projekti Sistem i integruar me fmijn n qendr kundr abuzimit, lnien pas dore dhe
shfrytzimit; forcimi i kapaciteteve t personelit arsimor pr mbrojtjen e fmijve n
shkolla mbshtetet nga Terre des Hommes - Albanie dhe zhvillohet prgjat periudhs
janar 2013-dhjetor 2015. Qllimi i projektit sht t shoqroj reformn e shrbimeve t
kujdesit social, t zhvilloj dhe t institucionalizoj strukturat, mekanizmat dhe aftsit e
nevojshme pr mbrojtjen e fmijve nga do form dhune apo prjashtimi n vend.

Projekti Gjithprfshirja e fmijve rom n kopshte dhe shkolla sht nj projekt i


financuar nga UNICEF-i. Projekti zhvillohet n vijim t prpjekjeve t Ministris pr
gjithprfshirjen e fmijve rom dhe egjiptian n shkollat fillore dhe 9-vjeare.

Projekti Ndrprerja e ciklit t prjashtimit t fmijve rom prmes zhvillimit t fmijris


s hershme dhe arsimimit financohet nga qeveria e Austris dhe zhvillohet prgjat
periudhs janar 2013 - dhjetor 2016 n Shqipri, Maqedoni dhe Serbi. Projekti do t trajtoj
prjashtimin dhe gjithprfshirjen e fmijve rom dhe t grupeve t margjinalizuara, duke
prmirsuar qasjen pr zhvillimin e fmijris s hershme, shndetsin dhe arsimimin.

Projekti Trajnimi i msuesve t anglishtes pr msimdhnie sa m cilsore dhe t


prditsuar me praktikat e kohs sht bashkpunim n vazhdimsi ndrmjet Ministris dhe
Kshillit Britanik. Qllimi i projektit sht promovimi i gjuhs angleze n shkolla, n veanti,
n shkollat e profilit IT. Projekti ndihmon msuesit e gjuhs angleze n shkollat profesionale
me pajisje didaktike dhe program t ri msimor pr anglishten profesionale.

Faqe 25

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020

Projekti Arsimimi gjithprfshirs i fmijve me nevoja t veanta arsimore n Shqipri, i


financuar nga Ministria Italiane pr Pun t Jashtme dhe Save the Children Italian pr
periudhn 2014 - 2017, sht pjes e programeve t edukimit t Save the Children.

Rezultat i bashkpunimit dhe i mbshtetjes s Republiks Federale t Gjermanis n lidhje me


programin e seksionit dygjuhsh shqiptaro-gjerman n disa shkolla n vend sht hapja e
seksionit dygjuhsh shqiptaro-gjerman. N Gjimnazin Sami Frashri sot funksionojn gjasht
klasa (dy pr do vit), n t cilat realizohet msimi i gjuhs gjermane. Lndt Matematik
dhe Gjeografi zhvillohen n gjuhn gjermane. Seksioni dygjuhsh nisi n vitin shkollor
2008-2009 dhe sht shtrir n vitet e shkolls s mesme.

Po kshtu, n qytetin e Kors, si rezultat i bashkpunimit t ambasadave franceze dhe


italiane, kemi dy seksione dy-gjuhshe. N shkolln Raqi Qirinxhi seksionin shqip frngjisht dhe n shkolln Themistokli Grmenji at shqip - italisht. N fund t studimeve
nxnsit pajisen me nj speciment t gjuhve respektive, gj q lejon regjistrimin n
universitet frankofone apo italiane, njlloj si nxnsit italian apo francez q mbarojn licet.

Memorandumi i mirkuptimit Itali-Shqipri pr programin Iliria ka br t mundur msimin


e gjuhs italiane si gjuh e huaj e par n SAPU.

Memorandumi i mirkuptimit me Korpusin t Paqes ka n fokus hartimin, promovimin,


zbatimin, vlersimin dhe mbshtetjen e vazhdueshme ndaj aktiviteteve n kuadrin e
msimdhnies s gjuhs angleze, zhvillimit rinor dhe aktiviteteve t ndryshme.

Memorandumi i mirkuptimi me World Vision synon rritjen e rezultateve t t nxnit pr


fmijt e moshs 3-16 vje, me fokus t veant gjithprfshirjen n arsim t fmijve me AK
dhe mbshtetjen e strukturave t shkollave n punn pr promovimin e qytetaris aktive, duke
prforcuar zhdrvjelltsin dhe shprehit thelbsore t fmijve pr jetn.

Faqe 26

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020

SEKSIONI
VIZIONI, PARIMET DHE PRPARSIT E POLITIKS

VIZIONI
Sistem arsimor q ka n qendr nevojat dhe interesat e nxnsve, sistem ku dijet e fushave t
nxnies dhe kompetencat e ndrtuara nga nxnsi prodhojn zgjidhje pr problemet jetsore dhe
sjellin prfitime pr at dhe pr shoqrin, sistem q vlerson forcn e diversitetit kulturor e
gjuhsor dhe t teknologjive t kohs, pr ti prgatitur nxnsit t prballen me vetbesim me
sfidat e mjedisit global, sistem ku t gjith aftsohen t nxn gjat gjith jets.
Jetsimi progresiv i ktij vizioni do t krijoj kushte dhe mundsi q nxnsit:

t kultivojn identitetin vetjak e kombtar dhe prkatsin kulturore;


t prvetsojn vlera t dobishme kulturore dhe qytetare;
t zhvillohen n aspektet intelektuale, etike, fizike, sociale dhe estetike;
t zhvillojn prgjegjsi ndaj vetes, ndaj t tjerve, ndaj shoqris dhe ndaj mjedisit;
t aftsohen pr jet dhe pr pun n kontekste t ndryshme shoqrore e kulturore;
t aftsohen pr t nxn gjat gjith jets;
t zhvillojn shpirtin e siprmarrjes;
t prdorin teknologjit e reja.

PARIMET UDHHEQSE

Arsim cilsor dhe gjithprfshirs: Reforma u siguron nxnsve plotsimin e t drejts pr


arsim cilsor, mundsi t barabarta pr tu arsimuar dhe t drejtn pr t qen t ndryshm.

Sistem arsimor i njsuar: Reforma arsimore prafron, sa m mir t jet e mundur, kushtet e
t nxnit n institucionet arsimore, duke synuar nj sistem arsimor t njsuar, t krahasueshm
me sistemet arsimore rajonale dhe ato europiane.

Arsim pr jetn: Reforma arsimore krijon kushtet q nxnsit t ndrtojn njohuri t reja e
kompetenca dhe t aftsohen pr tiu prgjigjur zhvillimit t vendit dhe ndryshimeve n tregun e

Faqe 27

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020

puns.

Sigurim i cilsis s arritjeve sipas standardeve: APU-ja ofrohet dhe vlersohet mbi bazn e
standardeve arsimore. Vlersimi sht i brendshm dhe i jashtm.

Decentralizim: Reforma arsimore krijon kushte pr administrimin e centralizuar t nj sistemi


arsimor t decentralizuar, duke prsosur m tej autonomin e institucioneve arsimore.

Llogaridhnie dhe transparenc: Reforma arsimore prmirson kuadrin ligjor, mekanizmat


dhe procedurat e nevojshme pr prgjegjshmri, transparenc dhe llogaridhnie.

Mbshtetje komunitare: APU-ja, si e mir publike dhe vetjake, duhet t sigurohet prmes
mbshtetjes financiare nga t gjitha burimet e mundshme t shoqris.

PRPARSIT E POLITIKS, REZULTATET DHE VEPRIMTARIT


Prparsi t politiks arsimore, pr vitet e ardhshme, prcaktohen:
A. Prsosja e qeverisjes, udhheqjes dhe menaxhimit t kapaciteteve dhe burimeve t SAPU-s.
B. Nxnia cilsore dhe gjithprfshirse.
C. Sigurimi i cilsis i bazuar n standarde t krahasueshme me vendet e BE-s.
D. Prgatitja dhe zhvillimi profesional bashkkohor i msuesve dhe i drejtuesve.
Pr seciln prparsi jan prcaktuar rezultatet e pritshme dhe veprimtarit kryesore q do t
ndrmerren pr arritjen e tyre. Shum prej veprimtarive jan projekte m vete q do t prpunohen
n vazhdim. Pr do veprimtari kryesore jan shtjelluar aspekte thelbsore q qartsojn kuptimin
rreth saj. Pr t vn n jet propozimet e paraqitura, Ministria do t hartoj nj plan zbatimi n
konsultim me t gjith aktort dhe t interesuarit, i cili do t prmbaj politikn dhe mekanizmat e
mbshtetjes e t realizimit t ksaj strategjie, si dhe do t ngrej strukturat e nevojshme.
N kt dokument strategjik jan parashikuar shum veprimtari, t cilat do t konkretizohen
nprmjet projekteve, n funksion t transformimit t nevojshm nga gjendja aktuale, deri te
jetsimi i vizionit pr sistemin arsimor, prcaktuar nga t gjith pjesmarrsit n proces.

Faqe 28

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020

A.

PRSOSJA E QEVERISJES, E
KAPACITETEVE DHE BURIMEVE

UDHHEQJES

DHE

MENAXHIMIT T

Ktu, qeverisja kuptohet si ushtrim i autoritetit politik dhe shfrytzim i burimeve pr t menaxhuar
performancn dhe problemet. Udhheqja sht pjes e qeverisjes, por, ndryshe nga qeverisja q
merr vendime strategjike, udhheqja merr vendime operative. Ndrkaq, menaxhimi sht i
pranishm n qeverisje dhe n udhheqje dhe, n prgjithsi, shprehet prmes planifikimit,
organizimit, drejtimit, koordinimit dhe kontrollit. Qeverisja, udhheqja dhe menaxhimi cilsor jan
t domosdoshm, q sistemi t kryej efektivisht funksionet e tij.
REZULTATET E PRITSHME
Duke filluar:
1. Nga viti 2014, mbarten kompetenca pr menaxhimin e burimeve njerzore dhe materiale drejt
shkollave (decentralizimi).
2. Nga viti 2015, prgatiten raporte periodike vetvlersimi dhe vlersimi t performancs
institucionale dhe personale, t standardizuara, n t gjitha nivelet e arsimit.
3. Nga viti 2015, zbatohen plane zhvillimi efikase n IA-t e t gjitha niveleve.
4. Nga viti 2016, ekziston legjislacioni i nevojshm arsimor, i krahasueshm me at t vendeve
t BE-s.
5. Nga viti 2016, ndrtohen kapacitete t reja pr prgatitjen e drejtuesve dhe t menaxherve.
6. Nga viti 2016, sigurohet pjesmarrja dhe transparenca n procesin e marrjes s vendimeve.
7. Nga viti 2016, vendosen dhe zbatohen kriteret dhe rregulloret pr financim q ndihmojn me
prparsi gjithprfshirjen dhe barazin n arsim.
8. Nga viti 2016, funksionon modeli efektiv i financimit "pr nxns".
9. Nga viti 2016, prjashtohen nga taksat investimet n arsim.
10. Nga viti 2017, n t gjitha nivelet e sistemit arsimor funksionon SMIA dhe vendimmarrjet
bazohen n t dhna.
11. Nga viti 2017, zbatohet legjislacioni i ri ose i prditsuar n IA.
12. Nga viti 2017, vendoset sistemi i koordinimit dhe i ndrveprimit mes niveleve t ndryshme t
drejtimit t arsimit dhe sektorve t tjer.
13. Nga viti 2017, jan ndrtuar dhe funksionojn mekanizmat pr menaxhimin e decentralizuar
t mjeteve financiare.
14. Nga viti 2017, zbatohen mekanizmat pr mbulimin e kostos pr tekstet.
15. Nga viti 2017, prqindja e PPB pr SAPU-n arrin masn 3%.
16. Nga viti 2018, funksionon sistemi i transparencs s financimit dhe i politikave pr nxitjen dhe
trheqjen e fondeve nga sektori privat.
17. Nga viti 2020, shpenzimet publike pr nxns jan n nivelin e mesatares s vendeve t BEs.
Faqe 29

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020

Veprimtari kryesore
Veprimtaria A.1. Rishikohet dhe prshtatet kuadri ligjor

Rishikohet dhe harmonizohet kuadri ligjor, pr tu pajtuar me dokumentet dhe rrjedhat


arsimore n Europ. Ministria angazhon nj grup ekspertsh q bjn rishikimin e legjislacionit
pr identifikimin e fushave, pr mbartjen e kompetencave dhe pr rritjen e efikasitetit t sistemit
e t qeverisjes n arsim.
Kryhet analiza e prputhjes s kostove financiare t ligjeve ekzistuese dhe t ligjeve t reja.
Prshkruhen qart detyrat dhe prgjegjsit e sektorve t ndryshm t Ministris, DAR-ve,
IZhA-s, IShA-s, AKP-s dhe t institucioneve t tjera arsimore.
Ndrmerren masat e duhura nga Ministria pr zgjerimin e autonomis s shkolls.
Themelohet dhe funksionon Kshilli Kombtar i APU-s dhe Kshillat Vendore t APU-s.

Veprimtaria A.2. Zbatohet legjislacioni i ri ose i prditsuar

Zhvillohen strategjit dhe planet pr zbatimin e legjislacionit n arsim.


Bhet monitorimi dhe vlersimi i zbatimit t ligjeve, n t gjitha nivelet dhe n institucionet
arsimore dhe nxirren rekomandime prkatse.
Transferohen prgjegjsit dhe kompetencat n nivelin e institucioneve arsimore.
Zhvillohen udhzime, doracak dhe kritere pr udhheqjen, drejtimin dhe menaxhimin e
institucionit arsimor.

Veprimtaria A.3. Ndrtohen kapacitete t reja pr qeverisje, pr udhheqje dhe pr


menaxhim

Prfundon analiza e nevojave pr zhvillimin profesional t burimeve njerzore.


Vendosen mekanizma trajnuese dhe zhvillohen programe pr prgatitjen e drejtuesve dhe t
menaxherve n arsim (shkolla e drejtuesve etj.), pr t prmirsuar performancn e IA-s.
Ndrtohen kapacitete pr planifikimin dhe menaxhimin financiar n nivel institucioni.

Veprimtaria A.4. Ndrtohet infrastruktura digjitale pr prpunimin e t dhnave n arsim

Zhvillohet softueri pr prpunimin e t dhnave.


Instalohet infrastruktura fizike pr SMIA-n n nivel shkolle, bashkie, rajoni dhe Ministria.
Zbatohet plotsisht Sistemi i Menaxhimit t Infrastrukturs s Shkollave (SMIS).
Trajnohen ekipet prgjegjse pr mirmbajtjen, prpunimin dhe analizn e t dhnave.
Publikohen t dhnat, s paku nj her n vit, pr t rritur llogaridhnien dhe transparencn.
Bhet analiza dhe krahasimi i informacioneve, t siguruara prmes SMIA-s, pr ngritjen e

Faqe 30

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020

efikasitetit dhe t efektivitetit t sistemit, n harmoni me standardet e vendeve europiane.


Veprimtaria A.5. Prcaktohen procedura dhe prdoren standarde t performancs pr
vlersimin dhe pr vetvlersimin e drejtuesve arsimor

Hartohen mekanizmat pr vlersimin e drejtimit dhe t menaxhimit t institucioneve.


Vlersohen profesionalisht drejtuesit n baz t prgatitjes akademike dhe t performancs.
Prditsohet metodologjia pr vetvlersimin dhe pr vlersimin e udhheqjes arsimore.
Kmbehen prvojat ndrmjet institucioneve arsimore n fushn e vetvlersimi.

Veprimtaria A.6. Sigurohet pjesmarrja dhe transparenca n procesin e marrjes s


vendimeve

MAS, DAR, IZhA, IShA dhe institucionet arsimore do t sigurojn:


Pjesmarrjen e gjer t palve t interesuara n procesin e vendimmarrjes, prmes
funksionimit t organeve qeverisse ose kshilluese t shkolls.
Transparenc procesin e vendimmarrjes prmes organizimit t veprimtarive t ndryshme.
Bashkpunohet me komunitetin dhe me shoqrin civile, pr shtjet e shkolls.
Fuqizohen ekipet lndore, duke u dhn prgjegjsi t shtuara udhheqsve t ekipeve.
Mbshtetje pr formimin dhe aktivizimin e shoqatave t msuesve (p.sh., shoqata e
msuesve t gjuhs shqipe etj.).

Veprimtaria A.7. Prmirsohen mekanizmat pr hartimin dhe zbatimin e planeve t zhvillimit


pr institucionet arsimore
T gjitha institucionet e arsimit parauniversitar do t funksionojn n baz t planeve q
hartohen nga vet institucioni, n bashkpunim me komunitetin dhe me institucionet lokale. Pr
kt qllim, do t prcaktohen procedura t qarta pr hartimin e planeve q sigurojn
pjesmarrje t gjer n procesin e hartimit dhe q ofrojn mundsi pr monitorimin e realizmit
t tyre. Vet plani do t shrbej si baz pr planifikimin afatmesm t shpenzimeve n arsim, si
n nivelin lokal, ashtu edhe n at qendror.
Kujdes t veant do ti kushtohet ndrtimit dhe zhvillimit t kapacitetit pr planifikim, si n
nivelin e shkolls, ashtu edhe n nivelin e qeverisjes arsimore vendore. Kjo do t realizohet
prmes prmirsimit t doracakve pr planifikimin dhe prmes trajnimeve dhe formave t tjera
t ndihms profesionale pr subjektet e prfshira n kt proces. Gjithashtu, do t forcohen
kapacitetet mbikqyrse n nivelin e mesm t administrimit t sistemit.
Veprimtaria A.8. Mbarten prgjegjsit nga niveli qendror n nivelin bashkiak dhe nga
bashkit te shkollat (decentralizimi)

Faqe 31

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020

Ndrtohet kapaciteti pr menaxhim financiar n nivel bashkie/institucioni arsimor prmes


organizimit t trajnimeve dhe zhvillimit t sistemit q lehtson plotsimin e funksionit.
Hapen llogari bankare pr do shkoll, pr t siguruar menaxhim autonom t buxhetit pr mallra
dhe shrbime.
Zhvillohet dhe mirmbahet nga MAS nj sistem i teknologjis informative pr prcaktimin e
buxheteve shkollore sipas formuls pr planifikimin e buxhetit shkollor, q t prputhet me
sistemin e buxhetimit t MF-s.
Sigurohet autonomi pr mbartjen e fondeve nga nj fush n tjetrn, pr plotsimin e nevojave.

Veprimtaria A.9. Koordinohen veprimtarit ndrmjet udhheqjeve arsimore t niveleve t


ndryshme dhe sektorve t tjer

Koordinohen punt n kuadr t Qeveris, Ministris, DAR-it, IZhA-s, IShA-s.


Insistohet fort nga Ministria dhe institucionet e varsis pr zbatimit e ligjshmris.
Organizohen shrbime profesionale t kshillimit dhe t orientimi n karrier.
Bashkrendohen dhe koordinohen veprimtari me komitetet e prindrve dhe me shoqatat e tjera.
Nxiten nga Ministria institucionet pr bashkpunim ndrkombtar me institucione dhe
organizma simotra n rajon, Europ dhe m gjer (p.sh., me UNICEF-in dhe me shoqata t tjera
t msuesve, si: shoqata e historianve, e matematikanve etj.).

Veprimtaria A.10. Rriten fondet pr arsim

Shtohen fondet pr arsim nga buxheti nga institucionet e Republiks s Shqipris, sa t arrihet
prqindja e shpenzimeve mesatare pr nxns n nivelin mesatar t vendeve t BE-s.
Propozohen nga Ministria zbatimi i taksave t veanta pr arsimin (mallra etj.)
Rritet prqindja e shpenzimeve pr arsimin n buxhetet e NjBQV-ve mes fondeve t siguruara
nga t ardhurat vendore dhe parashikohen stimulime prkatse nga institucionet qendrore.
I propozohet MF-s nga MAS-i q transferta buxhetore pr njsit baz t qeverisjes vendore t
jet e kushtzuar (t ndahet m vete pjesa pr arsimin).
Bashkrenditen nga institucionet veprimtarit n fushn e investimeve n sektorin e arsimit.
Identifikohen dhe shfrytzohen burime t tjera pr financim n nivel qendror dhe n at lokal, si
pr shembull, ndihma dhe kontributet e ndryshme t prindrve dhe t komunitetit.
Merren kredi me interes t ult n institucionet prkatse financiare ndrkombtare.
Mundsohet gjenerimi i burimeve dhe i mjeteve financiare mes decentralizimit.
Vihen n funksion mekanizmat pr gjenerimin e burimeve mes bashkpunimit me komunitetin.
Vlersimi i diferencuar me pag i punonjsve msimor me grada e tituj shkencor n APU.

Veprimtaria A.12. Lehtsohen institucionet e arsimit parauniversitar nga barra e taksave

Faqe 32

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020

Krkohet dhe argumentohet nga MAS-i lirimi i plot ose i pjesshm i institucioneve dhe i
shrbimeve arsimore nga taksat dhe detyrimet e ndryshme, si: dogana, akciza, tatimi mbi vlern
e shtuar, tatimi pr fitimin etj.

Veprimtaria A.13. Rishqyrtohen dhe prmirsohen kriteret pr financim

Iniciohet nga Ministria formimi i grupit ndrministror t ekspertve (MAS + MMSR + MPB +
MM + MF + ME) pr shqyrtimin e formuls s granteve pr financimin e arsimit
parauniversitar.
Ministria, n bashkpunim me MF-n dhe MMSR-n, bn prcaktimin e kritereve t merits pr
pag dhe at t peshs q kan kto kritere n pag, si p.sh.: vendi i puns, kualifikimi, prvoja
e puns, prvoja profesionale, angazhimet e tjera jasht msimdhnies, puna mbi norm,
largsia nga vendbanimi, trajnimet.
Prmirsohen kriteret pr rritjen e buxhetit pr mallra e shrbime n shrbim t procesit
msimor-edukativ.
Rriten fondet pr investime kapitale n prputhje me krkesat pr ndrtime t reja, zgjerime,
rikonstruksione dhe infrastruktur shoqruese.

Veprimtaria A.14. Decentralizohet m tej menaxhimi i mjeteve financiare

Krijohen mekanizma pr decentralizim, me qllim ofrimin e shrbimeve sa m efikase, nga


niveli qendror deri n nivelin lokal dhe n at t shkolls. Me kt do t krijohen mundsi q
njsit baz t qeverisjes vendore dhe shkollat t menaxhojn m shpejt dhe n mnyr
transparente mjetet dhe burimet financiare.
Krijohen mekanizma monitorimi dhe udhzime prkatse. Krijohen mekanizmat e monitorimit
dhe t inspektimit n nivel qendror dhe n nivel lokal.
Sigurimi sistematik i informacionit, nga auditimi, mbi prdorimin e burimeve financiare dhe
ndihma e tij n efektivitetin dhe eficiencn e ktyre burimeve.

Faqe 33

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020

B. NXNIA CILSORE DHE GJITHPRFSHIRSE


Prfshirja e qytetarve n sistemet arsimore sht nj ndr treguesit e zhvillimit t shoqris.
Barazia nnkupton mundsi t njjta pr nj trajtim t barabart, pa diskriminim, pa barriera dhe pa
paragjykim. Kjo krkon q tu jepen t drejta t njjta, sipas statusit t tyre, t gjith personave dhe
institucioneve t prfshira n arsim (personelit msimor dhe administrativ, nxnsve, prindrve,
komunitetit, grupeve t pafavorizuara etj.) si dhe t trajtohen ata si t barabart pr tu zhvilluar
normalisht dhe pr t prmbushur me sukses prgjegjsit. Respektimi i barazis pranohet si
standard minimal i kulturs s sotme morale dhe si parakusht pr sigurimin e pjesmarrjes aktive t
qytetarve n jetn shoqrore.
REZULTATET E PRITSHME
Duke filluar:
1. Nga viti 2015 e n vijim, sigurohen tekstet shkollore t reja dhe t njsuara, sipas qasjes s re
kurrikulare, pr t gjitha nivelet arsimore.
2. Nga viti 2015, tekstet shkollore pr pakicat kombtare plotsojn standardet europiane.
3. Nga viti 2016, zgjerohet rrjeti i shkollave miqsore q ofrojn modele pozitive t sjelljes dhe u
mundsojn fmijve t kultivojn vlerat demokratike.
4. Nga viti 2016, funksionojn shoqatat e sportit dhe federata kombtare e sportit.
5. Nga viti 2017, t gjitha shkollat kan shrbime psiko-sociale.
6. Nga viti 2018, t gjith fmijt e grup-moshs 5-6 vje prfshihen n klasat prgatitore,
ndrkaq 95% t grup-moshs 3-5 vje prfshihen n forma t ndryshme t edukimit
parashkollor q funksionojn bazuar n kurrikulat prkatse.
7. Nga viti 2018, funksionon harta digjitale e shkollave dhe optimizohet rrjeti i shkollave t
mesme.
8. Nga viti 2018, shkollat e mesme jan t pajisura me infrastrukturn e sigurt dhe funksionale q
ofron mundsi pr prdorimin e prmbajtjeve digjitale n procesin msimor.
9. Nga viti 2019, funksionon sistemi q mundson gjithprfshirjen e nxnsve n arsimin e
detyrueshm, i ndjeshm ndaj nxnsve nga familje t shtresave n nevoj dhe t
disavantazhuara(8).
10. Nga viti 2019, zbatohet kurrikula e re q bazohet n kompetenca, n t gjitha nivelet e APUs, e shoqruar me prmirsimet e nevojshme n metodologjit e t nxnit dhe t vlersimit.

(8) Vendet e BE-s synojn q, pas vitit 2020, t prfshihen n APSh, t paktn 95% e fmijve (mosha 4
vje e sipr); t jen t pakualifikuar n lexim, matematik dhe shkenc, m pak se 15% e nxnsve 15vjear dhe shkollat t braktisen nga m pak se 10% e t rinjve.
[Official Journal of the European Union (2009), Council conclusions of 12 May 2009 on a strategic
framework for European cooperation in education and training (ET 2020)]
Faqe 34

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020

11. Nga viti 2020, ka shrbime riaftsuese pr fmijt me AK, n institucion arsimor dhe do
bashki.

Veprimtari kryesore
Veprimtaria B.1. Hartohet, pilotohet dhe zbatohet paketa e re kurrikulare, e krahasueshme
me kurrikulat e vendeve t BE-s

Mbshtetet reforma e njsimit t kurrikuls s Shqipris me at t Kosovs, si nj nga synimet


e politiks arsimore qeveritare. Ofrohen zgjidhje pr Kurrikuln e re, me fokus zhvillimin e
kompetencave kye pr t nxnit gjat gjith jets, q mbajn parasysh nevojat vetjake, stilet e
t nxnit dhe prvojat paraprake t nxnsve, si kusht pr prmirsimin e nivelit t arritjeve.
Mbshtetet kurrikula e re zyrtare me vizionin pr krijimin e shkollave moderne, qw
materializohet n nj seri dokumentesh, si: korniza kurrikulare, kurrikulat brtham, programet
e studimit dhe standardet e teksteve shkollore.
Hartohen doracak, udhzues dhe materiale t ndryshme pr zbatimin e pakets s re.
Pilotohet paketa kurrikulare n fokus grupe, prpara se t zbatohet n nivelet e SAPU-s.
Ngrihet sistemi kaskad i trajnuesve pr kualifikimin e msuesve dhe t drejtuesve t do niveli,
pr zbatimin e kurrikuls q bazohet n kompetenca
Qartsohen nxnsit dhe prindrit nprmjet Kurrikuls s re pr drejtimin, nivelin dhe
pikmbrritjet e t nxnit n shkall kurrikulare dhe n nivele t ndryshme arsimore, t cilat jan
baz pr shkallt dhe nivelet pasardhse.

Veprimtaria B.2. Hartohen dhe sigurohen tekstet shkollore dhe mjete msimore cilsore pr
t gjitha nivelet

Rishikohet kuadri ligjor pr botimin e teksteve shkollore.


Hartohen dhe miratohen standardet e teksteve shkollore.
Forcohen kapacitete pr shkmbimin e prvojave dhe pr diskutime publike lidhur me
prmirsimin e cilsis s teksteve dhe t mjeteve t tjera msimore.
Zbatohet prshtatja e teksteve shkollore nga gjuht e huaja n gjuhn shqipe.
Fillon zbatimi i standardit pr prdorimin e disa teksteve t prbashkta me Kosovn.
Pajisen t gjitha shkollat me programe pr prdorimin e TI-s n procesin msimor.
Futen tabletat, tabelat inteligjente si dhe t nxnit online n procesin msimor.
Prmirsohen burimet alternative t nxnies dhe krijohen biblioteka me lidhje interneti, CD,
materiale t shtypura etj.
Hartohen udhzime pr shfrytzimin efektiv t pajisjeve dhe t mjeteve msimore.

Veprimtaria B.3. Prfshihen fmijt n APSh dhe n klasat prgatitore

Faqe 35

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020

Plotsohet dhe zbatohet kuadri ligjor dhe profesional.


Hartohen dhe zhvillohen nga MAS politika q mundsojn gjithprfshirjen e fmijve n
klasat prgatitore dhe mbshtet krijimin e mjediseve miqsore t nxnies q shpalosin barazi
gjinore, larmi kulturore, etnike, gjuhsore, racore etj.
Ngrihen shoqatat profesionale (pedagog, psikolog, sociolog, ekspert i fushave t zhvillimit etj.)
pr kshillimin dhe vlersimin e procesit edukativ n nivel bashkie, koordinuar nga DAR-ja.
Organizohen veprimtari pr ndrgjegjsimin e prindrve dhe t komuniteteve pr vlerat e
arsimimit n mosh t hershme.
Organizohen forma t ndryshme pr prfshirjen e fmijve n APSh.

Veprimtaria B.4. Ndrtohet sistemi q mundson gjithprfshirjen e nxnsve n arsimin


baz t detyrueshm, i ndjeshm ndaj nevojave t nxnsve t shtresave n
nevoj dhe t disavantazhuara

Ulet braktisja shkollore prmes studimit t shkaqeve dhe zbatimit t strategjive pr trajtimin e
problemit.
Sigurohet transporti i nxnsve n zonat rurale prmes prfshirjes s autoriteteve vendore.
Prshtaten programe pr integrimin e nxnsve q nuk kan qen t regjistruar n shkoll, apo
q kan braktisur shkolln.
Sigurohet prqendrimi i shkollave ku numri i nxnsve sht i vogl.
Krijohen struktura funksionale n bashkpunim me NjBQV pr menaxhimin e rasteve t
braktisjes shkollore.
Hapen konvikte t reja pr nxnsit, atje ku ka mundsi.
Sigurohet ndihmes pr prfshirjen e fmijve t diaspors n msimet plotsuese.
Ndrmerren masa pr t parandaluar sjelljet agresive dhe fyerjet ndaj nxnsve q vijn nga
shtresat n nevoj dhe t disavantazhuara.

Veprimtaria B.5. Investohet pr jetsimin e filozofis s gjithprfshirjes n IA

Krijohen komunitete gjithprfshirse n IA, ku stafi dhe nxnsit bashkpunojn dhe


ndihmojn njri-tjetrin pr arritjen e rezultateve.
Zhvillohen vlera gjithprfshirse n kulturn e IA-s, n t cilat, stafet, drejtuesit, nxnsit dhe
prindrit ndrtojn s bashku filozofin e gjithprfshirjes.
Punohet pr promovimin e politikave gjithprfshirse dhe prshtatjen e mjediseve shkollore
pr tu br t pranueshme pr t gjith nxnsit.
Zhvillohet kurrikula funksionale gjithprfshirse n institucionet shkollore n mbshtetje t
diversitetit t nxnsve pr reduktuar barrierat n t nxn dhe pr t rritur pjesmarrjen e tyre.
Zhvillohen praktika msimore gjithprfshirse n t cilat t nxnit planifikohet duke pasur n
mendje do nxns.

Faqe 36

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020

Veprimtaria B.6. Fuqizohet dhe zgjerohet rrjeti i shkollave qendra komunitare

Prfundon strategjia pr shkollat si qendra komunitare dhe prgatitet dokumentacioni ky


(standardet e shkollave qendra komunitare, udhzues etj.)
Fillon zbatimi i strategjis dhe ndrtimi i rrjetit.
Zgjerohet sistematikisht rrjeti i ktyre shkollave, si vatra t zhvillimit rajonal dhe si pika t
rndsishme pr zhvillimin komunitar dhe pr formimin e qytetarve t Shqipris demokratike.
Krijohet nj fond n ndihm t pajisjeve t nevojshme pr infrastrukturn e rrjetit t shkollave
qendra komunitare.

Veprimtaria B.7. Sigurohen shrbime riaftsuese dhe kushte t prshtatshme pr fmijt me


AK

Krijohen kushteve, nga MAS bashk me institucionet e tjera, pr t ndihmuar veanrisht


fmijt me AK, n t gjitha nivelet e arsimit.
Kualifikimi dhe rikualifikimi i msuesve pr arsimin gjithprfshirs.
Shndrrohen n qendra burimore institutet speciale pr t ndihmuar proceset prfshirse n
shkollat e rregullta.
Realizohet kshillimi psiko-pedagogjik n shkolla pr t ndihmuar gjithprfshirjen.
Prfshihen msuesit ndihms n edukimin special t fmijve me AK.
Ngrihen ekipe multidisiplinare pr vlersimin dhe monitorimin e fmijve me AK n nivel
DAR-ri dhe pr diagnostikim e vlersim arsimor sistematik.
Bashkpunohet mes sektorve t arsimit, t shndetsis dhe t mirqenies sociale (shrbime t
kontrollit dhe t hartimit t programeve pr msimin special) pr t shpn prpara shrbimet n
sistemin arsimor.
Hartohen standarde profesionale dhe t cilsis pr specialistt n fushn e riaftsimit.
Jepen shrbime riaftsuese n nivelin e bashkive.
Jepen kshillime pr ngritjen e vetdijes s nxnsve dhe t msuesve pr shumllojshmrin,
mos diskriminimin dhe respektin.
Prmirsohen kushtet fizike t institucioneve arsimore pr t lehtsuar frekuentimin e tyre nga
fmij me AK.

Veprimtaria B.8. Krijohen mjedise shkollore miqsore pr fmijt, pa dhun, mjedise q


ndihmojn, kujdesen dhe kultivojn vlerat demokratike dhe ofrojn modele
pozitive

Aftsohen msuesit pr identifikimin dhe pr trajtimin e sjelljeve q tregojn dhun dhe shenja
t abuzimit kundr fmijve.

Faqe 37

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020

Ngrihen mjedise brenda shkollave t sigurta, pa dhun dhe t shndetshme.


Shtohet vetdija e institucioneve dhe e publikut t gjer pr krijimin e mjediseve t sigurta dhe
t shndetshme.
Trajnohen msuesit pr ndrhyrjen n rastet e krizave dhe t menaxhimit t situatave t vshtira.
Krijohen rrjetet mbrojtse dhe sistemet pr lajmrim dhe referim pr rastet e identifikuara t
viktimave t dhuns n shkolla.

Veprimtaria B.9. Koordinohen shrbimet kshilluese n nivel qendror dhe n nivel bashkie
dhe ofrohen shrbime profesionale

Plotsohet nevoja pr shrbime kshilluese dhe orientuese.


Ofrohen kapacitete pr kto shrbime n nivel qendror, vendor dhe shkollor.
Sigurohen materiale kualifikuese pr kshillimin dhe orientimin.

Veprimtaria B.10. Zbatohen plane pr digjitalizimin e harts s shkollave dhe optimizohet


rrjeti i shkollave

Prfundojn planet pr skicimin dhe digjitalizimin e harts s shkollave dhe baza e t dhnave.
Realizohen konsultime me palt pr nevojat pr profile t ndryshme n shkolln e mesme.
Prfundon rajonizimi i shkollave.
Identifikohen nevojat pr profile t ndryshme pr periudhn 2015-2020.
Prcaktohet dhe zbatohet rrjeti i shkollave t mesme, n bashkpunim me bashkit.
Pajisen institucionet arsimore publike me mjete didaktike dhe pajisje digjitale sipas standardeve
europiane.
Hartohen modalitetet pr rastet e lvizjes s nxnsve nga njra bashki /shkoll n tjetrn.

Veprimtaria B.11. Prmirsohet digjitalizimi i procesit t nxnies


Infrastruktura
Pajisen institucionet me infrastruktur pr shfrytzimin e informacionit (kompjuter, laptop,
tabela inteligjente, tableta).
Garantohet internet me shpejtsi t lart dhe akses online n mjedise brenda shkollave, jo
vetm n laborator.
Jepet mbshtetje teknike q siguron efikasitet t prdorimit t infrastrukturs.
Krijohen mundsi aksesi n portale t nxnies n prputhje me kurrikuln e planifikuar si dhe
n portale q mundsojn monitorimin e rezultateve t nxnsve nga msuesit dhe prindrit.
Specifikohet kuadri ligjor dhe infrastrukturor pr shkmbimin online t informacionit,
ndrmjet strukturave arsimore. Shkmbehet informacion nprmjet DAR-ve n periudha
kohore t caktuara, prmes blogjeve, file sharing, social networking, videoconferencing.
Faqe 38

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020

Burimet pr nxnie
Krijohen prmbajtje digjitale me cilsi t lart n gjuhn shqipe, n prputhje me kurrikuln
kombtare dhe me kartn ndrkombtare t kompetencave kye.
Prdoren rrjetet e sigurta pr nxnsit dhe ndrgjegjsimin e tyre pr mbrojtjen n internet.
Krijohet modeli kombtar pr ofruesit e prmbajtjeve digjitale n prputhje me kuadrin ligjor
dhe infrastrukturor t shkmbimit t informacionit midis ofruesve, organizatave kulturore,
strukturave arsimore, q lehtson dhe njson shkmbimin e informacionit.
Realizohet ndrgjegjsimi pr t respektuar t drejtn e autorit dhe pronsin intelektuale.

Kompetencat profesionale t msuesve


Nxiten modelet e nxnies q shfrytzojn prmbajtje digjitale pr ngritjen e cilsis (or
model, veprimtari demonstruese n klasa virtuale etj.).
Vendosen standarde ndrkombtare, si p.sh. ECDL, n lidhje me vlersimin e kompetencave
t msuesve pr prdorimin e TIK-ut dhe pr trajnimin e tyre.
Shkmbehen prvoja dhe praktika t mira ndrmjet shkollave dhe msuesve.
Ngrihen rrjete profesionale lokale dhe qendrore.

Veprimtaria B.12. Institucionalizohen veprimtarit sportive n institucionet e APU-s

Krijohen dhe fuqizohen organizatat sportive n institucionet arsimore, me qllim zhvillimin dhe
realizimin e veprimtarive sportive gjithvjetore n shkoll, evidentimin e talenteve sportive, si
dhe prfaqsimin e shkolls n veprimtarit sportive ndrshkollore.
Krijohen shoqatat rajonale t sportit shkollor, me qllim koordinimin dhe realizimin e
veprimtarive sportive me prfaqsues t shoqatave t sportit t shkollave.
Krijohet Federata e Sportit Shkollor, q do t koordinoj veprimtarin e shoqatave rajonale t
sportit shkollor, do t jet prgjegjse pr organizimin dhe realizimin e aktivitete sportive
shkollore n nivel kombtar, si dhe do t jet prfaqsuesja e sportit shkollor n organizata
sportive ndrkombtare.
Realizohet veprimtaria sportive garuese n nivel rajonal dhe kombtar.

Faqe 39

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020

C.

SIGURIMI I CILSIS S ARRITJEVE


KRAHASUESHME ME VENDET E BE-S

BAZUAR

STANDARDE

Edhe pse nuk ka nj koncept t finalizuar mbi cilsin n arsim, jan identifikuar veprimtarit q
ndihmojn prodhimin dhe sigurimin e cilsis s lart. Ato prfshijn aspektet q ndikojn
strukturn dhe organizimin e IA-ve, cilsin e proceseve n kto institucione dhe arritjet e tyre.
Sistemi i sigurimit t cilsis s arritjeve prcakton prgjegjsin e aktorve ky, prfshir
institucionet arsimore dhe vet msuesit dhe krkon llogari nga specialistt, nga msuesit dhe nga
institucionet arsimore pr performancn, duke ndihmuar arritjen e standardeve t larta.
sht e pamundur t veohet sigurimi i cilsis nga funksionet e tjera t sistemit arsimor (p.sh.,
qeverisja dhe udhheqja, trajnimi i msuesve etj.), por, fakti prse n kt dokument po i kushtohet
rndsi e veant prmirsimit rrnjsor t tij, flet pr aspiratn ton pr nj sistem arsimor q ofron
dhe siguron formimin cilsor t do personi.
REZULTATET E PRITSHME
Duke filluar:
1. Nga viti 2015, ekzistojn baza ligjore dhe standardet pr sigurimin e cilsis.
2. Nga viti 2015, ekzistojn mekanizma efikas pr akreditimin dhe licencimin e institucioneve
dhe t programeve.
3. Nga viti 2015, zbatohet karta e performancs s shkolls.
4. Nga viti 2015, ministria prodhon raportin vjetor t performancs s SAPU-s.
5. Nga viti 2016, funksionojn mekanizmat pr monitorimin, inspektimin, vlersimin.
6. Nga viti 2016, ekzistojn mekanizma efikas pr vlersimin e kompetencave dhe pr prdorimin
e metodave dhe t teknikave bashkkohore t vlersimit.
7. Nga viti 2016, isha organizohet dhe vepron n nivelin qendror dhe rajonal.
8. Nga viti 2016, matura shtetrore realizohet si provim dals.
9. Nga viti 2018, sistemi monitorohet prmes treguesve ndrkombtar.

Veprimtari kryesore
Veprimtaria C.1. Krijohet dhe zbatohet baza e re ligjore pr sigurimin e cilsis n arsim,
sipas filozofis s kurrikuls s re

Zhvillohet infrastruktura ligjore prmes rishikimit dhe hartimit t ligjeve dhe t akteve t reja
nnligjore (udhzime administrative, rregullore) q ndihmojn sigurimin e cilsis n arsim.
Prmirsohen mekanizmat dhe instrumentet q e garantojn cilsin.

Faqe 40

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020

Inspektohen rregullisht shkollat pr ngritjen e vetdijes pr domosdoshmrin e zbatimit t


kuadrit ligjor pr funksionimin e rregullt t procesit msimor. Kryhen edhe inspektime specifike
sipas krkesave dhe nevojave t institucioneve.

Veprimtaria C.2. Ristrukturohen dhe fuqizohen institucionet pr inspektim, pr vlersim, pr


auditim dhe pr certifikim

Krijohet Kshilli Kombtar i Arsimit Parauniversitar.


Riorganizohen IShA dhe AKP-ja dhe u nnshtrohen vlersimit ciklik dhe akreditimit.
Riorganizohet Komisioni i Akreditimit t programeve kualifikuese dhe t agjencive trajnuese i
cili do t jet prgjegjs pr sigurimin e cilsis s tyre.

Veprimtaria C.3. Fuqizohen kapacitetet institucionale pr hartimin dhe prdorimin e


instrumenteve t vlersimit t kompetencave t nxnsve dhe pr
prdorimin e metodave dhe teknikave bashkkohore t vlersimit

Miratohet kuadri i treguesve t cilsis n arsim q, nga viti n vit, prparimi t bhet i matshm
dhe i krahasueshm me vendet e rajonit e m tej.
Aftsohen msuesit/specialistt e agjencive vlersuese pr hartimin e instrumenteve t
vlersimit t kompetencave dhe pr prdorimin n klas t metodave dhe t teknikave
bashkkohore t vlersimit.
Hartohet dhe vihet n prdorim Karta e performancs.
Rikonceptohet provimi i Maturs Shtetrore q t shrbej si provim dals q e pajis nxnsin
me diplomn e prfundimit t shkolls s mesme.
Prdoren vlersimet kombtare pr t siguruar informacion n shkall vendi pr rezultatet e t
nxnit sipas standardeve kombtare, pr t identifikuar zonat ku t prqendrohet vmendja e t
gjith aktorve t arsimit, pr t ndrgjegjsuar publikun pr shtjet e arsimit si dhe pr t rritur
shkalln e prgjegjsis dhe t llogaridhnies s institucioneve pr arritjet e tyre.
Zhvillohen vlersime kombtare periodike n prfundim t shkallve kurrikulare.
Prmirsohen bashkpunimet ndrinstitucionale dhe vlersohen si faktor ky pr prgatitjen e
raportit vjetor pr performancn e SAPU-s.

Veprimtaria C.4. Sigurohet pjesmarrja n projekte bashkpunimi rajonal / ndrkombtar

Organizohen aktivitete n funksion t shkmbimit t prvojave t ndryshme pr realizimin e


veprimtarive q i kontribuojn ngritjes s cilsis s arsimit.
Grumbullohen, prmes bashkpunimit, prvoja dhe fonde pr t realizuar veprimtari t
ndryshme q shkojn n t mir t puns n institucionin arsimor.
Merret pjes n PISA.

Faqe 41

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020

D. PRGATITJA DHE ZHVILLIMI PROFESIONAL BASHKKOHOR I MSUESVE DHE I


DREJTUESVE
Nj nga politikat e rekomanduara edhe nga KE-ja, kushtuar forcimit t profilit profesional t
msuesve, t udhheqsve t shkollave dhe t pedagogve, lidhet me rishikimin e efektivitetit, me
cilsin e formimit fillestar akademik dhe pedagogjik t msuesit, si dhe me ngritjen e sistemeve
koherente dhe t pajisura me burimet e duhura pr rekrutimin, przgjedhjen, stazhin dhe zhvillimin
profesional t stafit msimor, bazuar n kompetenca t prcaktuara qart, t nevojshme n do faz
t karriers si dhe prmirsimi i kompetencs dixhitale(9). Zhvillimi i kapaciteteve pr aftsimin e
msuesve (n aspektet shkencore dhe profesionale) dhe t drejtuesve (pr udhheqje dhe
menaxhim) konsiderohet sfida m e madhe pr arsimin n vitet q vijn.
N kt aspekt, sfid e madhe mbetet ndrtimi i kapaciteteve pr ZhP-n dhe ofrimi i shrbimeve.
Aktualisht, krkohet q secili msues t ndjek 18 or trajnim n vit(10). Procesi i zhvillimit t
kurrikulave t reja, i cili filloi n shtator 2014, krkon prvetsimin e kuptimeve dhe t metodave t
reja pr ndrtimin e njohurive dhe t kompetencave. Nevojitet, s paku, dyfishimi i kapaciteteve,
nse krkohet plotsimi i nevojave pr ZhP-n. Msuesit, gjithashtu, duhet t ken mundsi t
prditsojn rregullisht kompetencat n fushn e risive teknologjike. Ata duhet t njohin praktikat e
klasave miqsore pr fmijt dhe t marrin pjes n programet aftsuese pr kuptimin e thell t
dallimeve individuale, t mosdiskriminimit dhe t tolerancs, si mjete pr t parandaluar sjelljet e
dhunshme n shkolla etj. N kt kontekst, n fokus t ksaj prparsie strategjike jan:

aftsimi i msuesve t rinj;

hartimi dhe zbatimi i kurrikulave cilsore pr ZhP-n;

krijimi i mekanizmave pr ti ndihmuar msuesit t arrijn standardet profesionale dhe t


zbatojn kurrikuln e re;

licencimi i msuesve t rinj dhe licencimi periodik i t gjith msuesve n shrbim.

REZULTATET E PRITSHME
Duke filluar:
1. Nga viti 2015, funksionojn kapacitetet pr vlersimin e nevojave pr ZHP-n.
2. Nga viti 2017, ka prfunduar licencimi i t gjith msuesve n sistem dhe 5% e tyre zotrojn
m shum se nj licenc.
3. Nga viti 2016, akreditohen t paktn 50 programe pr ZHP-n, bazuar n nevojat.
(9) KE (2012), Rethinking Education: Investing in skills for better socio-economic outcomes.
(10) Udhzimi Nr. 26, dat 15. 08. 2014, neni 6, prcakton q nj dit trajnimi prbhet nga 6 or, 3 or zhvillohen nga
trajneri dhe 3 or pun individuale.
Faqe 42

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020

4. Nga viti 2015, funksionojn mekanizmat pr monitorimin dhe vlersimin e programeve t


ZHP-s dhe t ndikimit t tyre.
5. Nga viti 2016, udhzimet administrative pr ZHP-n jan harmonizuar me kuadrin ligjor n
fuqi dhe jan duke u zbatuar.
6. Nga viti 2016, specialistt e Ministris, t njsive arsimore vendore dhe drejtort e shkollave
jan trajnuar me programe t akredituara pr udhheqje dhe menaxhim.
7. Nga viti 2016, Ministria, n bashkpunim me IZHA-n dhe AKP-n, certifikon trajnert e
programeve pr ZHP-n.
8. Nga viti 2017, funksionojn mekanizma t qndrueshm pr ZHP n shkoll.
9. Nga viti 2016, funksionon sistemi pr administrimin e t dhnave pr ZHP-n.
10. Nga viti 2016, programet e FE-ve jan t harmonizuara me politikat arsimore t Ministris dhe
me standardet ndrkombtare dhe i gjith personeli i FE-ve sht aftsuar prmes programeve t
ZHP-s.
11. Nga viti 2017, prdoren instrumente pr bashkpunim n nivel kombtar dhe ndrkombtar t
institucioneve tona arsimore t do niveli.

Veprimtari kryesore
Veprimtaria D.1. Harmonizohen udhzimet administrative pr ZhP-n me kuadrin ligjor

Kompletohet dhe prputhen dispozitat ligjore pr ZhP-n me kuadrin ligjor n fuqi.


Prsosen mekanizmat dhe procedurat pr realizimin e procesit t licencimit.
Prsosen mekanizmat/procedurat pr zbatimin e udhzimeve t Ministris pr ZhP-n.
Vihen n funksion mekanizma dhe procedura pr procesin e licencimit.
Zbatohen udhzimet administrative pr ZhP-n.
Funksionojn mekanizma dhe procedura pr financimin e ZhP-s s msuesve.

Veprimtaria D.2. Trajnohen me programe t akredituara specialistt e institucioneve


qendrore, t njsive arsimore vendore dhe drejtuesit e shkollave

Akreditohet programit pr udhheqje dhe menaxhim institucional.


Hartohen materiale kualifikuese pr udhheqjen dhe drejtimin n arsim.
Sigurohen kontakte ndrmjet Ministris, DAR-ve, shkollave dhe komunitetit.
Funksionon sistemi i mentorimit t msuesve t rinj.

Veprimtaria D.3. Zhvillohen kapacitetet pr vlersimin e nevojave pr ZhP-n

Funksionon sistemi pr vlersimin e nevojave pr ZhP-n e msuesve dhe t drejtuesve.


Vlersohen profesionalisht nevojat pr t gjitha institucionet arsimore.

Faqe 43

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020

Veprimtaria D.4. Akreditohen programet e ZhP-s

Prditsohet sistematikisht katalogu i programeve trajnuese.


Prditsohen sistematikisht programet trajnuese pr zbatimin e kurrikuls s re.
Akreditohen programet e reja.

Veprimtaria D.5. Certifikohen periodikisht trajnert

Prgatiten programet pr kualifikimin e tyre.


Funksionon rrjeti i trajnerve pr zhvillimin e programeve t reja.
Certifikohen trajnert.

Veprimtaria D.6. Certifikohen dhe licencohen periodikisht msuesit

Prgatitet baza qendrore e t dhnave pr msuesit e licencuar.


Vihen n pun mekanizmat pr licencimin e msuesve.
Funksionon sistemi pr vlersimin e performancs s msuesve.
Licencohen periodikisht msuesit.
Ndihmohet zhvillimi n karrier i msuesve prmes sistemit t pagave.

Veprimtaria D.7. Ndrtohet sistemi informatik pr administrimin e t dhnave pr ZhP-n

Hartohet programi kompjuterik pr programet e ZhP-s pr msuesit/drejtuesit q trajnohen.


Krijohen procedurat pr futjen e t dhnave t msuesve/drejtuesve t trajnuar.
Kualifikohen specialistt pr regjistrimin e t dhnave n bazn e t dhnave.

Veprimtaria D.8. Fuqizohen mekanizmat pr qndrueshmrin e ZhP-s n IA

Fuqizohen komisionet lndore n IA.


Funksionojn komisioni pr ZhP-n n IA.
Hartohen dhe zbatohen plane individuale pr ZhP-n.
Krijohen/identifikohen burime informacioni pr ZhP-n n IA.

Veprimtaria D.9. Monitorohen dhe vlersohen trajnimet

Prcaktohen prgjegjsit pr monitorim e ZhP-s n nivel Ministrie, DAR-je dhe IA.


Hartohen dhe funksionojn mekanizmat pr monitorimin / vlersimin e programeve pr ZhP-n.
Prgatiten plani dhe instrumentet pr monitorim dhe vlersim.
Realizohen monitorimi dhe vlersimi sistematik i programeve pr ZhP-n.

Faqe 44

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020

Prgatitet raporti pr vlersim, bashk me rekomandime.


Ngrihen ekipet t specializuara pr t mbikqyrur, mentoruar dhe kshilluar msuesit pas
ndjekjes s programeve kualifikuese.

Veprimtaria D.10. Bashkpunohet pr ZhP-n n nivelet kombtare dhe ndrkombtare

Prgatiten projekte t prbashkta rajonale dhe ndrkombtare (trajnime, konferenca etj.).


Realizohen vizita dhe veprimtari t prbashkta n funksion t ZhP-s.

Veprimtaria D.11. Harmonizohen programet e studimit t FE-ve me politikat arsimore t


Ministris dhe me standardet ndrkombtare

Prputhen kurrikulat e FE-ve me Udhzimin dhe me standardet ndrkombtare pr prgatiten e


msuesve t rinj.
Pasurohen programet e studimit me metodologjit e krkimit, q msuesit t zbatojn krkimin
n praktikn shkollore.
Reflektohen nga programet e reja risit e kurrikuls s APU-s dhe me teknikat e hartimit t
testeve pr vlersimin e nivelit t zhvillimit t kompetencave.
Sigurohet njohja e studentve me shkolln dhe me nxnsit, q n fillimin e studimeve.

Veprimtaria D.12. Zhvillohen projekte nga departamentet e FE-s pr hulumtime n arsim

Planifikohen projekte pr hulumtime nga grupi i FE-ve dhe nga departamentet e FE-ve dhe pr
fonde t BE-s pr shtimin e kapaciteteve pr hulumtime etj.)
Projekte hulumtuese nga stafet e FE-ve, vizita studimore, programe pr ZhP-n
Plane veprimi pr hulumtimet n arsim n nivel universiteti (grupi i FE-ve)

Veprimtaria D.13. Nxiten student cilsor q t ndjekin FE-t

Jepen bursa studimi pr studentt q ndjekin programe studimi n fushn e edukimit,


mbshtetur n nevojat dhe prparsit e MAS-it.
Financohen pjesrisht ose plotsisht studime n programet e edukimit q kan prparsi, duke
lidhur kontrata punsimi me studentt, sipas nevojave t MAS-it.
Mbshteten financiarisht dhe trajtohen me prparsi studentt e msuesis q pranojn t
punojn pr disa vjet (deri 5 vjet), n zona t thella, t largta ose t vshtira.

Faqe 45

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020

SEKSIONI
PLANI PR ZBATIMIN E STRATEGJIS

Matrica pr do prparsi t politiks


A. Prsosja e qeverisjes, udhheqjes dhe menaxhimit t kapaciteteve t SAPU-s

Veprimtaria
A.5

Veprimtaria
A.4

Veprimtaria
A.3

Veprimtaria
A.2

Veprimtaria
A.1

Veprimtari kryesore

Produkte
Akte ligjore dhe nnligjore t reja

Rishikohet baza
ligjore dhe hartohet
legjislacioni i ri

Zbatohet legjislacion
i ri ose i prditsuar

Ndrtohen kapacitetet
e reja njerzore pr
qeverisjen,
udhheqjen e
menaxhimin

Ndrtohet
infrastruktura pr
prpunimin e t
dhnave n arsim

Prcaktohen dhe
zbatohen procedurat
pr vlersimin dhe
pr vetvlersimin e
udhheqjes dhe t
qeverisjes

Udhzime dhe direktiva pr drejtimin e


institucioneve
Plane pr zbatimin e dispozitave ligjore
Mbshtetje e qndrueshme financiare
Dispozita ligjore q ndihmojn
monitorimin / vlersimin
Nevoja t plotsuara t shkollave pr
msues sipas profilit
Grupi pr hartimin dhe zbatimin e
politikave t Ministris pr udhheqjen n
arsim
Programe pr hartimin e planeve dhe
menaxhimin e institucioneve arsimore
Shkolla pr drejtuesit arsimor
Programi kompjuterik dhe infrastruktura
pr SMIA
Analiza dhe krahasimi i t dhnave
Raporte q publikohen sistematikisht pr
do audienc
Rregullore pr vetvlersim, mbikqyrjen
dhe vlersimin e udhheqjes arsimore
Raporte bazuar n rregulloret pr
vetvlersim, mbikqyrje dhe vlersim t
udhheqjes arsimore
Mbshtetje me mjete materiale dhe morale
pr drejtuesit e suksesshm

Faqe 46

Prgjegjs
MAS
Qeveria
Kuvendi
MAS
Org. e pavarur
MAS
Qeveria
MAS
IShA

Afati kohor
2014-2015
20152016
2014-2016
2014-2017
2014-2020

MAS
DAR/ZA
MAS

2014-2015

MAS

2014-2015

MAS
MAS
DAR
MAS
DAR
Shkollat
MAS

2015-2017
2014-2015

MAS
IShA

2014-2015

MAS

2015-2020

MAS
DAR

2015-2020

2014-2015

2015-2016

2016-2020

Veprimtaria
A.6

Prmirsohen
mekanizmat pr
hartimin dhe zbatimin
e planeve t
zhvillimit pr
institucionet arsimore

Veprimtaria
A.10

Veprimtaria
A.9

Veprimtaria
A.8

Sigurohen
pjesmarrja dhe
transparenca e plot
n procesin e marrjes
s vendimeve

Veprimtaria
A.7

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020

Mbarten kompetenca
nga niveli qendror n
nivelin bashkiak dhe
nga bashkit te
shkollat
(decentralizimi)

Koordinohen
veprimtarit mes
udhheqjeve arsimore
dhe sektorve t tjer

Rriten fondet pr
arsim

Bordet e shkollave, qeveria e nxnsve dhe


kshillat e prindrve n nivelet
institucional, rajonal dhe kombtar
Msues t organizuar sipas lndve dhe
niveleve arsimore si n nivel kombtar dhe
rajonal
Planet institucionale afatmesme dhe
vjetore
Mbshtetje financiare pr zbatimin e
planeve t zhvillimit
Kapacitete monitoruese n do nivel
Raporte vjetore nga do institucion
Kapaciteti pr menaxhim financiar n nivel
bashkie dhe shkolle prmes organizimit t
trajnimeve dhe zhvillimit t sistemit q
lehtson plotsimin e ktyre funksioneve
Llogari bankare e veant pr do shkoll
pr t siguruar menaxhim autonom t
buxhetit pr mallra dhe shrbime
Sistemi i teknologjis informative pr
prcaktimin e buxheteve shkollore sipas
formuls dhe pr planifikimin e buxhetit
shkollor q t jet n prputhje me
sistemin e buxhetimit t MF-s
Kompetencat n bashki pr autonomi n
mbartjen e fondeve nga nj fush n
tjetrn, pr plotsimin e nevojave
Politika pr bashkpunim dhe
bashkrendim n nivele t ndryshme
Komiteti Kombtar i Prindrve dhe
Kshilli Kombtar i Arsimit
Fonde shtes pr arsim nga buxheti
Taksa t veanta pr arsimin (mallra etj.)
Transferta buxhetore pr njsit e
qeverisjes vendore e kushtzuar (t ndahet
m vete pjesa pr arsimin)
Fonde shtes pr arsim nga buxheti
Taksa t veanta pr arsimin (mallra etj.)

Faqe 47

MAS
DAR
Shkollat
MAS
Donatort
MAS
IShA
DAR
Qeveria
MAS
Donator
MAS
DAR
Shkollat
MAS
Bashkit
Shkollat

2014-2015

2014-2015

2015-2020

2015-2020

2015-2020

2014-2016

MAS
MF
Shkollat

2015

MAS
MF
Shkollat

2016

MAS
MF

2016

MAS

2014-2015

MAS
DAR
MAS- MF

2015-2017

MAS- MF

2017

MAS - MF

2016

MAS - MF

2015-2020

MAS -MF
NjBQV

2016

2016-2020

Veprimtaria
A.13

Veprimtaria
A.12

Veprimtaria
A.11

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020


Lehtsohen
institucionet e arsimit
parauniversitar nga
barra e taksave

Rishqyrtohen dhe
prmirsohen kriteret
pr financim

Decentralizohet
menaxhimi i mjeteve
financiare

Lirimi i plot ose i pjesshm i


institucioneve dhe shrbimeve arsimore
nga taksat dhe detyrimet e ndryshme, si:
dogana, akciza, tatimi mbi vlern e shtuar,
tatimi pr fitimin etj.
Formul e re e granteve pr financimin e
arsimit parauniversitar.
Kritere t reja t merits pr pagn dhe pr
at t peshs q kan kto kritere n pag,
si p.sh.: vendi i puns, kualifikimi, prvoja
e puns, prvoja profesionale, angazhimet
e tjera jasht msimit, puna mbi norm,
largsia nga vendbanimi, trajnimet
Buxhet i shtuar pr mallra e shrbime n
shrbim t procesit msimor-edukativ
Krijim i mekanizmave pr decentralizimin
e menaxhimit t mjeteve financiare nga
niveli qendror, deri n nivelin lokal dhe t
shkolls
Krijim i mekanizmave t monitorimit dhe
t inspektimit n nivel qendror dhe n
nivel lokal
Raporte sistematike auditimi

Faqe 48

MAS-MF

2016

MAS-MF

2016-2017

MAS-MF

2015-2016

MAS-MF

2016

MAS-MF

2016-2017

MAS

2015

MAS

2015-2020

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020


B. Nxnie cilsore dhe gjithprfshirse

Veprimtaria
B.3

Veprimtaria
B.2

Veprimtaria
B.1

Veprimtari kryesore

Hartohet, pilotohet
dhe zbatohet paketa e
re kurrikulare, e
krahasueshme me
vendet e BE-s

Hartohen dhe
sigurohen tekstet e
reja shkollore dhe
mjetet msimore
cilsore

Prfshihen fmijt n
APSh dhe n klasa
prgatitore

Produkte
Kurrikula e re zyrtare
Materiale ndihmse pr msuesit dhe
drejtuesit e shkollave
Stafe t kualifikuara t shkollave pilot
Kurrikula e pilotuar
T interesuar t ndrgjegjsuar pr
kurrikuln
Korniza ligjore pr botimin e teksteve
shkollore
Kapacitete (autor, recensent, botues dhe
msues) t aftsuara
Standardet e teksteve t miratuara

Prgjegjs
MAS
IZhA
IZhA
IZhA
DAR
IZhA / DAR
Shkollat
MAS / IZhA

Afati kohor
2014
2014-2015

2014-2018
2014- 2018
2014- 2018

MAS

2014

MAS

2014-2015

MAS

2014

Tekste t prbashkta me Kosovn

MAS

2015-2019

Tekste shkollore pr pakicat kombtare,


sipas standardeve europiane
Programe IT pr t gjitha shkollat

MAS

2015-2020

MAS / IZhA

2015-2019

Burime alternative t nxnies

MAS / IZhA

2015-2019

Strategjia e Zhvillimit n Fmijrin e


Hershme
Grupe profesionale (pedagog, psikolog,
sociolog, ekspert i fushave t zhvillimit
etj.) pr kshillimin dhe vlersimin e
procesit edukativ n nivel bashkie,
koordinuar nga DAR-ja
Forma t ndryshme pr prfshirjen e
fmijve n APSh
Fmijt me aftsi t kufizuara prfshihen
n APSh
Standardet e t Nxnit dhe t Nxnies n
Fmijrin e Hershme pr moshn 3-6
vje
Kurrikula e re pr grup-moshn 3-6 vje
Zhvillohet licencimi i msuesve n APSh
Instrumente kombtare pr prcaktimin e
cilsis s APSh-s dhe pr gatishmrin
e fmijve pr shkoll

MAS / Org.
profesionale

2014

IZhA
DAR

2014-2016

MAS
DAR
DAR Bashkia

2014-2018

MAS
IZhA

2014-2015

MAS / IZhA
MAS / IZhA
MAS
IZhA
IShA

2015-2016
2015-2016

MAS

2015-2017

Qasje m elastike n financimin e arsimit


parashkollor nga Qeveria

Faqe 49

2014-2018

2015-2016

Veprimtaria
B.6

Veprimtaria
B.5

Veprimtaria
B.4

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020

Sigurohet
gjithprfshirja e
fmijve n arsimin
baz

Ndrtohet nj filozofi
e re e
gjithprfshirjes n
institucionet arsimore

Fuqizohet dhe
zgjerohet rrjeti i
shkollave qendra
komunitare

Strategjia pr trajtimin e braktisjes


shkollore
Sigurimi i transportit t nxnsve n zonat
rurale

MAS / IZhA
DAR
Bashkit
DAR

2014-2015

Prfundimi dhe zbatimi i strategjis pr


shkollat si qendra komunitare
Msime plotsuese pr fmijt e diaspors

MAS / DAR
Shkollat
MAS / IZhA

2014-2020

Integrimi n procesin msimor i fmijve


q kthehen nga emigracioni
Programe pr arsimimin e grupeve t
pafavorizuara
Programe kushtuar nxnies s shkrimleximit dhe shkathtsive elementare pr
uljen e analfabetizmit
Krijohen komunitete gjithprfshirse n
IA, ku stafi dhe nxnsit bashkpunojn
dhe ndihmojn njri-tjetrin pr arritjen e
rezultateve
Zhvillohen vlera gjithprfshirse n
kulturn e IA-s, n t cilat, stafet,
drejtuesit, nxnsit dhe prindrit ndrtojn
s bashku filozofin e gjithprfshirjes
Punohet pr promovimin e politikave
gjithprfshirse dhe prshtatjen e IA-ve
pr tu br t pranueshme pr t gjith
nxnsit
Zhvillohet kurrikula gjithprfshirse n
IA n mbshtetje t diversitetit t
nxnsve pr reduktuar barrierat n t
nxn dhe pr t rritur pjesmarrjen e tyre
Zhvillohen praktika msimore
gjithprfshirse ku t nxnit planifikohet
duke pasur n mendje nxnsin
Strategjia pr shkollat si qendra
komunitare dhe dokumentacioni ky
(standardet e shkollave qendra
komunitare, udhzuesi)

MAS
DAR
MAS / IZhA
Komuniteti
MAS
IZhA
Shkolla
IZhA
DAR
Shkolla

Zbatimi i strategjis dhe ndrtimi i rrjetit


Rrjeti i shkollave komunitare, si vatra t
zhvillimit rajonal dhe si pika t
rndsishme pr zhvillimin komunitar dhe
pr formimin e qytetarve t Shqipris
demokratike

Faqe 50

2014-2020

2014-2020
2014-2020
2014-2020

2014-2018

2014-2016

IZhA
DAR
Shkolla

2015-2020

IZhA
DAR
Shkolla

2015-2020

IZhA
DAR
Shkolla

2015-2020

IZhA
DAR
Shkolla
MAS
DAR
Donatort
MAS / DAR
Shkolla
Donatort
MAS / IZhA
DAR
Shkolla
Donatort

2015-2020

2014-2015

2015-2017

2017-2020

Veprimtaria
B.10

Veprimtaria
B.8

Veprimtaria
B.8

Veprimtaria
B.7

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020

Sigurohen shrbime
riaftsuese t
prshtatshme pr
fmijt me AK

Krijohen mjedise
miqsore n shkolla

Koordinohen
shrbimet kshilluese
n nivel qendror dhe
n nivel bashkie dhe
ofrohen shrbime
profesionale

Prfundon harta e
shkollave dhe
plotsohet rrjeti me
shkolla t
rikonstruktuara ose t
reja

Institutet speciale si qendra burimore pr


t ndihmuar proceset integruese n
shkollat e rregullta
Kshillimi psiko-pedagogjik n shkolla
Zbatimi i planit individual arsimor pr
fmijt me AK
Ekipe vlersuese pr fmijt me AK
Msues ndihms pr fmijt me AK
Kushte fizike t institucioneve arsimore
q lehtsojn frekuentimin e fmijve me
AK
Ekipe multidisiplinare pr vlersimin dhe
monitorimin e fmijve me AK n nivel
DAR-je
Msues t aftsuar pr arsimin
gjithprfshirs
Institucione dhe publiku i ndrgjegjsuar
pr mjedise t sigurta dhe t shndetshme
Rrjetet mbrojtse dhe sistemet pr
lajmrim / referim
Msues t aftsuar pr parandalimin e
sjelljeve q tregojn dhun dhe shenja t
abuzimit me fmijt
Materiale pr kshillimin dhe orientimin
Kapacitete q ofrojn shrbime n nivel
qendror, vendor dhe shkollor
Qendra kshillimore pr karriern n
shkollat e mesme, programi i mentorve
dhe kurset pa pages pas msimit
Shrbim psiko-social n shkolla dhe
pajisja e do shkolle publike me
punonjsit prkats
Konsultime me palt e interesuara pr
profile t ndryshme n shkollimin e
mesm t lart
Shkolla t reja sipas standardeve
europiane
Konvikte t reja sipas standardeve
europiane
Pajisja e institucioneve arsimore publike
me mjete didaktike dhe pajisje digjitale
sipas standardeve europiane
Rajonizimi i shkollave n prputhje me
prirjet e zhvillimeve demografike

Faqe 51

MAS
Bashkia
IS
MAS / FA
MAS
Bashkia
MAS
MAS
MAS

2014-2017
2014-2015
2014-2018
2014-2018
2014-2018
2014-2018

MAS

2014-2018

MAS
FE
MAS
Bashkia
Shkollat
MAS
Bashkia
MAS / IZhA
Shkolla

2014-2017

IZhA / Shkolla

2015-2017

MAS
MMSR

2017

MAS

2017

MAS

2017

MAS
Bashkia

2015-2016

MAS
Bashkia
MAS
Bashkia
MAS

2015-2016

MAS

2014-2017

2014-2017

2014-2016

2014-2018

Veprimtaria
B.12

Veprimtaria
B.11

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020

Prmirsohet dhe
funksionon
digjitalizimi i
procesit t nxnies

Institucionalizohen
veprimtarit sportive
n shkolla

Infrastruktur funksionale, internet,


mbshtetje teknike, kuadr ligjor,
komunikime institucionale t
digjitalizuara
Prmbajtje digjitale cilsore; rrjete t
sigurta; modeli kombtar i kmbimeve
digjitale t informacionit; e drejta e
autorit etj.
Msues me kompetenca profesionale q
shfrytzojn prmbajtje digjitale, sipas
standardeve ndrkombtare
Organizata sportive funksionale n
institucionet arsimore
Shoqata rajonale t sportit shkollor
Federata e Sportit Shkollor

Faqe 52

MAS
DAR
Shkolla

2014-2017

MAS
DAR
Shkolla

2014-2018

MAS
DAR
Shkolla
DAR / Shkolla

2014-2016
2014-2015

DAR / Shkolla

2014-2016

DAR / Shkolla

2015-2016

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020

Veprimtaria
C.5

Veprimtaria
C.3

Veprimtaria
C.2

Veprimtaria
C.1

C. Sigurimi i cilsis bazuar n standarde t krahasueshme me vendet e BE-s


Veprimtari kryesore
Krijohet dhe zbatohet
baza ligjore pr
sigurimin e cilsis s
arritjeve sipas
kurrikuls s re
Ristrukturohen dhe
fuqizohen
institucionet pr
inspektim, pr
vlersim dhe pr
licencim

Fuqizohen kapacitetet
pr hartimin dhe
prdorimin e mjeteve
t vlersimit t
kompetencave dhe pr
prdorimin n msim
t metodave dhe
teknikave
bashkkohore t
vlersimit

Sigurohet pjesmarrja
aktive n projekte t
bashkpunimit
kombtar dhe
ndrkombtar

Produkte

Prgjegjs

Afati kohor

Urdhra, udhzime, rregullore q garantojn


cilsin n arsim, t harmonizuar me
kuadrin e BE-s

MAS
IShA
AKP

2015

Kshilli Kombtar i Arsimit


Parauniversitar

MAS
Qeveria

2015

IShA e riorganizuar n dy nivele,


inspektor t trajnuar dhe t certifikuar
IShA dhe AKP-ja t vlersuara dhe t
akredituara
Komisioni pr vlersimin dhe akreditimin
e programeve trajnuese

MAS / IShA
Qeveria
MAS / IShA
AKP
MAS / IShA
AKP

2015-2016

Kuadri i treguesve t cilsis


Mekanizma dhe instrumente q garantojn
cilsin (vlersimi n fundin e shkallve
kurrikulare)
Ekspert t vlersimit t trajnuar pr
testimin e kompetencave t kurrikuls s re
Msues t certifikuar pr prdorimin n
klas t metodave dhe teknikave moderne
t vlersimit
Provimi i MSh-s si provim q i pajis
nxnsit me diplom t prfundimit t
shkolls s mesme
Karta e performancs s shkolls

MAS
MAS
IShA
AKP
AKP

2015

2015-2016

MAS
AKP

2015-2020

MAS
AKP

2015-2016

Vlersime kombtare pr t siguruar


informacion n shkall vendi, n lidhje me
rezultatet e t nxnit sipas standardeve
kombtare dhe pr t identifikuar zonat ku
t prqendrohet vmendja e aktorve
Zhvillimi i vlersimeve kombtare
periodike n disa lnd
Raporti vjetor pr performancn e SAPUs
Aktivitete n funksion t shkmbimit t
prvojave pr realizimin e veprimtarive t
cilat i kontribuojn ngritjes s cilsis s
arsimit
Shqipria merr pjes n edicionet e PISAs, n vitet 2015 dhe 2018

Faqe 53

MAS
Shkollat
MAS / IShA
AKP
DAR
Shkolla

2017
2015

2015

2014

2015-2020

MAS
AKP
MAS / IShA
AKP / IZhA
MAS
IShA
AKP

2015-2020

MAS
AKP

2015-2018

2015-2020

2015-2020

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020


D. Prgatitja dhe zhvillimi profesional bashkkohor i msuesve dhe i drejtuesve

Veprimtaria
D.1

Trajnohen specialistt
e institucioneve
qendrore dhe t njsive
arsimore vendore dhe
drejtuesit e shkollave

Veprimtaria
D.6

Veprimtaria
D.5

Veprimtaria
D.4

Veprimtaria
D.3

Harmonizohen
udhzimet
administrative pr
ZhP-n me kuadrin
ligjor

Veprimtaria
D.2

Veprimtari kryesore

Zhvillohen kapacitetet
pr vlersimin e
nevojave pr ZhP-n

Akreditohen programet
bazuar n nevoja

Certifikohen
periodikisht trajnert

Certifikohen dhe
licencohen periodikisht
msuesit

Produkte
Baza ligjore pr ZhP-n, e prditsuar dhe
e prputhur me kuadrin n fuqi
Mekanizma dhe procedura pr realizimin e
proceseve t certifikimeve dhe licencimit

Prgjegjs
MAS

Afati kohor
2014-2015

MAS
AKP

2014-2015

Udhzime administrative pr financimin e


ZhP-s
Takime t rregullta n mes t Ministris,
DAR-ve, shkollave dhe komunitetit
Program i akredituar pr udhheqje dhe
menaxhim
Trajnime pr udhheqje dhe menaxhim pr
stafin e Ministris, DAR-ve dhe pr
drejtort e shkollave
Procedura dhe kritere pr vlersimin e
nevojave pr ZhP-n

IZhA
DAR
MAS / DAR
IZhA
MAS / DAR
IZhA
MAS
IZhA

2015-2016

MAS
IZhA

2015

Kapacitete pr vlersim dhe vlersim i


nevojave nga agjenci e pavarur
Programe trajnuese pr kurrikuln e re, pr
metodologji, pr arsimin gjithprfshirs,
pr TIK-un etj.
Programe pr ZhP-n pr msuesit n pun
Programe t reja trajnimi

2015-2016
2015-2016
2016-2020

MAS
2015-2020
IZhA FE
Agjenci

2015-2016

MAS
FE

2015-2016
2015-2016

Programe t akredituara
Katalogu i trajnimeve
Programe pr trajnimin e trajnerve

MAS
MAS / IZhA
MAS / IZhA

2015-2016
2016-2020
2014-2015

Rrjeti kombtar i trajnerve


Trajnime pr trajner pr programe t
ndryshme
Licencimi periodik i trajnerve
Mekanizmat pr licencimin e msuesve
Msues t certifikuar dhe t licencuar
mbshtetur n prgatitjen akademike, n
kompetencat dhe n performancn e tyre
Baza qendrore e t dhnave pr msuesit e
licencuar
Ndrtimi i sistemit pr vlersimin e
performancs s msuesve
Licencimi periodik sipas standardeve i
msuesve
Sistemi pr zhvillimin profesional t
msuesve n karrier

MAS / IZhA
IZhA

2014-2015
2015-2016

MAS / AKP
MAS AKP
MAS
AKP
IZhA
MAS
AKP
MAS
AKP
MAS
AKP
MAS
IZhA

2015-2020
2014-2015

Faqe 54

2014-2015
2015
2014-2015
2014-2015
2015-2016

Veprimtaria
D.11

Veprimtaria
D.10

Veprimtaria
D.9

Veprimtaria
D.8

Veprimtaria
D.7

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020

Ndrtohet sistemi pr
administrimin e t
dhnave pr ZhP-n

Fuqizohen
mekanizmat pr
qndrueshmrin e
ZhP-n n shkoll

Monitorohen dhe
vlersohen trajnimet

Bashkpunohet n
nivel kombtar dhe
ndrkombtar

Harmonizohen
programet e studimit t
FE-ve me politikat
arsimore t Ministris
dhe me standardet
ndrkombtare

Programi kompjuterik pr programet e


akredituara dhe pr msuesit e trajnuar
Procedurat e miratuara pr futjen e t
dhnave pr trajnime
Aftsimi i personave prgjegjs pr futjen
e t dhnave
Komisione lndore funksionale n
shkolla/zona
Grupet pr ZhP-n brenda shkolls
Plane individuale pr ZhP-n nga msuesit
Planet pr ZhP-n e msuesve si pjes e
planeve t zhvillimit t shkolls
Pajisja e shkollave me literatur pr ZhPn
Vendosja e standardeve n lidhje me
vlersimin e kompetencave t msuesve
Sistemi i reformuar i trajnimit dhe
certifikimit t punonjsve arsimor, i
konceptuar, i planifikuar dhe i administruar
mbi bazn e dokumenteve politike
arsimore kombtare, vendore dhe
institucionale pr trajnim
Shkallt e karriers s punonjsve arsimor
t ristrukturuara, role profesionale, kreditet
dhe paketa profesionale e punonjsit
Programe trajnimi pr punonjsit arsimor
ofruar nga Ministria dhe marrveshjet e
duhura me institucionet prkatse
Veprimtari t prbashkta rajonale dhe
ndrkombtare (trajnime, konferenca etj.)
Projekte rajonale dhe ndrkombtare
Programet e reja, pr t gjitha kategorit e
msuesve, q reflektojn risit e kurrikuls s
APU-s, t pasuruara me lndn e TIK-ut dhe
me teknikat e hartimit t testeve pr
vlersimin e nivelit t zhvillimit t
kompetencave
Plane t zhvillimit t FE-ve
Trajnime pr ZhP t stafit t FE-ve (metoda t
reja, arsim gjithprfshirs, IT etj.)
Trajnime pr stafin e FE-ve pr zhvillimin e
programeve pr ZhP.

Faqe 55

MAS
IZhA
MAS
IZhA
MAS
IZhA
IZhA
DAR
DAR
Shkolla
DAR
Shkolla
DAR
Shkolla
MAS
IZhA

2015-2016

MAS

2015

MAS
IZhA
DAR

2015-2020

MAS

2015-2016

MAS
Organizata t
pavarura
MAS
Institucionet
arsimore
MAS / FE
IZhA

2015-2016
2015-2016
2015-2016
2015-2016
2015-2016
2015-2016
2015-2020

2015-2020

2015-2020
2015-2020

MAS
FE

2015-2017

MAS / FE
FE

2015-2017
2015-2017

MAS
FE

2015-2017

Veprimtaria
D.13

Veprimtaria
D.12

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020

Zhvillohen projekte
nga departamentet e
FA-s pr hulumtime
n arsim

Nxiten nxnsit cilsor


t ndjekin studimet e
larta pr msuesi.

Rregullorja pr praktikn e msimdhnies n


FE
FE-t zbatojn praktikat e msimdhnies n
shkolla
FE-t ofrojn mundsi studimi pr studentt
me AK dhe grupet e margjinalizuara
Tituj t prbashkt, tituj t njkohshm,
shkmbim i stafit dhe programeve, transferim
t ECTS mes FE-ve
Programe t prgatitjes s msuesve t
vlersuara dhe t akredituara
Qendra t ekselencs n FE
Plane veprimi pr hulumtime nga grupi i FEve
Projekte nga departamentet e FE-ve pr
hulumtime n arsim (projekte pr hulumtime,
aplikim n fonde t BE-s pr shtimin e
kapaciteteve pr hulumtime n FE etj.)
Publikimi i rezultateve t hulumtimeve
Projekte hulumtuese nga stafet e FE-ve, vizita
studimore, programe pr ZhP-n
Plane veprimi pr hulumtimet n arsim n
nivel universiteti (grupi i FE-ve)
Jepen bursa studimi pr studentt q ndjekin
programe studimi n fushn e edukimit
Financohen pjesrisht ose plotsisht studime
n programet e edukimit q kan prparsi
Mbshteten financiarisht dhe trajtohen me
prparsi studentt e msuesis q pranojn t
punojn pr disa vjet (deri 5 vjet)

Faqe 56

MAS
FE
MAS
FE
MAS
FE
MAS
Universiteti
FE
Universiteti
FE
Univers. / FE
Grupi i FE

2015-2015
2015-2017
2015-2017

2015-2017
2015-2016
2015-2017
2015-2017

FE

2015-2018

FE

2015-2020

FE
Universitet
FE
MAS
AKFAL
MAS
AKFAL
MAS

2015-2020
2015-2020
2015-2020
2015-2020
2015-2020

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020

SEKSIONI
SISTEMET E MONITORIMIT DHE T RISHIKIMIT
T PERFORMANCS

Matja e ndikimit t politiks arsimore me m shum rigorozitet dhe vazhdimisht, do t prodhoj


kosto m efektive pr nj koh m t gjat. Ndaj, n dokument i kushtohet vmendje e posame
fuqizimit t monitorimit dhe t vlersimit. Kjo, me qllim q:

t mblidhen t dhna pr t raportuar, pr t publikuar dhe pr t komunikuar n koh rezultatet


dhe nismat, si dhe pr ti analizuar dhe pr ti shfrytzuar ato n hartimin e politikave dhe n
vendimmarrje;
t mohet prparimi i sistemit arsimor.

Ministria po punon pr t prmirsuar kapacitetin pr menaxhimin e informacionit t performancs


(sidomos t SMIA-s) dhe pr t ndrtuar kapacitetin pr raportimin e performancs s SAPU-s,
sidomos t performancs financiare n nivelin e mesm. Prandaj, fuqizimi i SMIA-s, bazuar n
TIK, do t jet prparsi, sidomos n kt nivel.
Zbatimi i SZhAPU-s filloi n vitin 2014.
Ministria do t hartoj planin paraprak t zbatimit, ose nj udhrrfyes, me afatet kohore dhe me
veprimet prkatse, q t realizohen si duhet prgatitjet pr zbatimin e strategjis.
Planifikimi i hershm sht vendimtar pr bashkrenditjen e nevojshme t prpjekjeve me partnert,
pr t siguruar kshtu mbshtetjen e duhur.

Korniza e monitorimit
Monitorimi sistematik i zbatimit t SZhAPU-s bazohet n sistemin e treguesve, t ngjashm me
sistemet e treguesve europian dhe n objektivat e planeve institucionale t zhvillimit. Monitorimi
sistematik lejon gjenerimin e informacionit dhe reflektimin.
N funksion t ktij procesi vihen sistemet informatike q monitorojn n koh reale ecurin e
sistemit t treguesve dhe ndihmojn, kshtu, hartimin e politikave dhe vendimmarrjet.
Pr kt, hartimi i Kornizs s monitorimit sht pjes thelbsore dhe integrale e zbatimit t
Faqe 57

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020

Strategjis.
Sistemi i monitorimit i propozuar bazohet n elementet kryesore, si n vijim:
Korniza e monitorimit: Do t prcaktohet nj Korniz m e detajuar e monitorimit pr seciln
prparsi t politiks, menjher pas fazs fillestare t zbatimit.
Plani vjetor i zbatimit: Matricat pr do prparsi t politiks ofrojm udhzimet e duhura pr
prgatitjen e planeve vjetore. sht e domosdoshme t prshtaten vlersimet fillestare t
planeve, n prputhje me efektivitetin e procesit t ndrtimit t kapaciteteve t Ministris dhe
me fondet n dispozicion.
Prcaktimi i t dhnave fillestare: sht e domosdoshme t mblidhen t dhna pr vitin 2014.
Ato do t prdoren si pika fillestare pr matjen e prparimit n t ardhmen dhe pr t shrbyer si
bashksia e t dhnave pr monitorimin e performancs s SAPU-s.
Monitorimi do t realizohet nga Ministria dhe palt e prfshira, prgjat periudhs 2014-2020.
Treguesit kryesor paraqiten n tabeln 7. Gjithashtu, nj grup m i zgjeruar treguesish do t
gjenerohen dhe monitorohen prmes SMIA-s dhe SMIS-s.
Tabela 7. Treguesit kryesor pr vlersimin e progresit t Strategjis
KODI

QUKM1
QUKM 2
QUKM 3
QUKM 4
QUKM 5
QUKM 6
QUKM 7
QUKM 8
QUKM 9
QUKM 10

TREGUESI I VERIFIKUESHM

GJENDJA
N VITIN
2014

REZULTATI
VJETOR I
PLANIFIKUAR
(RVP)

ARRITJA
VJETORE
KUNDREJT
RVP

SISTEMI I
GJENERIMIT
DHE I
MONITORIMIT

QEVERISJA, UDHHEQJA DHE KAPACITETET MENAXHUESE T BURIMEVE


Akte ligjore dhe nnligjore t miratuara
Raporte
dhe t zbatuara
periodike
Funksionimi i SMIA-s n nivelin
SMIA
qendror
Funksionimi i SMIA-s n nivelin e
SMIA
mesm
Funksionimi i SMIA-s n nivelin e
SMIA
institucionit arsimor
Prdorimi i programit SMIS pr rrjetin
Raporte
kombtar t shkollave
periodike
Institucione q prdorin standardet e
Raporte
performancs pr vlersim
periodike
Numri i raporteve q dshmojn
Raporte
transparencn, sipas niveleve
periodike
Numri i institucioneve q punojn me
Raporte
plane zhvillimi afatmesme
periodike
Numri i vendimmarrjeve q i delegohen
Raporte
shkolls
periodike
Numri i msuesve q rekrutohen sipas
Raporte
kritereve t reja t Ministris
periodike

Faqe 58

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020


QUKM 11

QUKM 20

Numri i shkollave me llogari bankare


aktive
Numri i nxnsve n arsimin e detyruar
(sipas gjuhve t huaja)
Numri i nxnsve n arsimin e mesm
(sipas gjuhve t huaja)
Numri i raporteve t prgatitura n
bashkpunim nga institucionet qendrore
Paga mesatare pr msues sipas niveleve
arsimore
Buxheti i arsimit n raport me PBB-n
(n prqindje)
Buxheti i arsimit n raport me
shpenzimet publike
Buxheti i arsimit parauniversitar ndaj
PBB-s
Buxheti i arsimit parauniversitar ndaj
shpenzimeve publike (n prqindje)
Shpenzimet pr nxns n mij lek

NCGj1

NXNIE CILSORE DHE GJITHPRFSHIRSE


Numri i teksteve pr do nivel arsimor

QUKM12
QUKM13
QUKM14
QUKM 15
QUKM 16
QUKM 17
QUKM 18
QUKM 19

NCGJ2
NCGJ3
NCGJ4
NCGJ5
NCGJ6
NCGJ7
NCGJ8
NCGJ9
NCGJ10
NCGJ11
NCGJ12
NCGJ13
NCGJ14
NCGJ15
NCGJ16
NCGJ17
NCGJ18
NCGJ19

Raporte
periodike
SMIA
SMIA
Raporte
periodike
Raporte
periodike
Raporte
periodike
Raporte
periodike
Raporte
periodike
Raporte
periodike
Raporte
periodike

Numri i teksteve t prbashkta me


Kosovn
Numri i teksteve q shprndahen pr
diasporn
Numri i fmijve q prfshihen n APSh
Numri i fmijve q prfshihen n klasa
prgatitore
Raporti fmij pr nj edukatore
Raporti i edukatoreve qytet / fshat
Numri i kopshteve qytet / fshat
Numri i shkollave me nj turn
Numri i nxnsve n arsimin e detyruar
(sipas gjinis)
Numri i nxnsve n arsimin e mesm
(sipas gjinis)
Numri i shkollave 9 vjeare / t mesme
(sipas gjinis)
Numri i nxnsve n shkolla
publike/private 9-vjeare (sipas gjinis)
Numri i nxnsve n shkolla
publike/private mesme (sipas gjinis)
Raporti i nxnsve pr klas (9-vjeare /
e mesme) (sipas gjinis)
Raporti nxns pr msues (9-vjeare/e
mesme)
Numri i nxnsve q braktisin shkolln
(sipas gjinis)
Numri i nxnsve me AK (sipas gjinis)
Numri i nxnsve rom dhe egjiptian
(sipas gjinis)

Raporte
periodike
Raporte
periodike
Raporte
periodike
SMIA
SMIA
SMIA
SMIA
SMIA
SMIA
SMIA
SMIA
SMIA
SMIA
SMIA
SMIA
SMIA
SMIA
SMIA
SMIA

Faqe 59

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020


NCGJ20
NCGJ21
NCGJ22
NCGJ23
NCGJ24
NCGJ25
NCGJ26
NCGJ27
NCGJ28
NCGJ29
NCGJ30
NCGJ31

Shrbime riaftsuese pr fmijt me AK


(sipas gjinis)
Numri i shkollave miqsore
Numri i shkollave qendra komunitare
sipas bashkive
Numri i shkollave me shrbime
profesionale kshillimi
Numri i njsive t shrbimit psiko-social
Numri i punonjsve n shrbimin psikosocial (sipas gjinis)
Numri i bibliotekave shkollore
Numri i bibliotekave shkollore t lidhura
me internet
Numri i konvikteve t reja
Shkolla q institucionalizojn
veprimtarit sportive
Numri i kompjuterve pr secilin nivel
arsimor
Numri i shkollave me faqe interneti

NCGJ32

Raporti nxns pr kompjuter n nivel


shkolle

NCGJ33

Shpejtsia e ofrimit t internetit n


shkolla
Numri i shkollave prfituese t shrbimit
t internetit
Numri i prdoruesve t portalit online t
edukimit
Numri i msuesve t trajnuar pr
prmbajtjen digjitale
Numri i nxnsve t pajisur me tableta

NCGJ34
NCGJ35
NCGJ36
NCGJ37
NCGJ38

SCBS1
SCBS2
SCBS3
SCBS4
SCBS5
SCBS6

ZhP1

Raporte
periodike
SMIA
Raporte
periodike
Raporte
periodike
Raporte
periodike
SMIA

Numri i shkollave t pajisura me


laborator TIK
SIGURIMI I CILSIS S ARRITJEVE BAZUAR N STANDARDE
Rregullore / udhzime pr sigurimin e
cilsis
Institucione t inspektuara
Numri i shkollave t inspektuara me
performanca t ulta
Numri i shkollave t inspektuara me
performanca t mira
Rezultatet / dinamika nga pjesmarrja n
PISA
Institucione q kan bashkpunime
ndrkombtare
PRGATITJA DHE ZHVILLIMI PROFESIONAL
Akte nnligjore pr ZhP-n t zbatuara

Faqe 60

SMIA
Raporte
periodike
Raporte
periodike
Raporte
periodike
Raporte
periodike
Raporte
periodike
SMIA /
Raporte
periodike
Raporte
periodike
Raporte
periodike
Portali eLearning
Raporte
periodike
Raporte
periodike
Raporte
periodike
Raporte
periodike
Raporte
periodike
Raporte
periodike
Raporte
periodike
Raporte
periodike
Raporte
periodike
Raporte
periodike

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020


ZhP2

Masa e financimit pr ZhP-n e APU-s

ZhP3

Numri i programeve pr ZhP-n t


akredituara
Trajner t certifikuar

ZhP5
ZhP6

ZhP8

Msues t certifikuar brenda vitit n


programe t ZhP-s
Msues t certifikuar brenda vitit pr
prdorimin e TIK-ut
Msues q prtrijn licencn

ZhP9

Msues q nuk prtrijn licencn

ZhP10

Msues t rinj q licencohen

ZhP11

Numri i trajnimeve t futura n bazn e


t dhnave
Zyrtar, inspektor, drejtor q
aftsohen pr menaxhim
Msues n programe rajonale /
ndrkombtare t ZhP-s
Shkollave me programe funksionale t
ZhP-s

ZhP7

ZhP12
ZhP13
ZhP14

Raporte
periodike
Raporte
periodike
Raporte
periodike
Raporte
periodike
Raporte
periodike
SMIA/
Raporte
periodike
SMIA/
Raporte
periodike
SMIA/
Raporte
periodike
Raporte
periodike
Raporte
periodike
Raporte
periodike
Raporte
periodike

Treguesit e paraqitur m sipr do t ndiqen rregullisht, duke marr masat e duhura, q t sigurohen
t dhna t besueshme pr palt e prfshira, n nivelin qendror dhe n at t mesm.
Pr t siguruar reagim t shpejt ndaj tendencave t vrejtura nga t dhnat e mbledhura, do t
ndrmerret do veprim i domosdoshm politik. Udhheqja e Ministris prgjigjet pr reagimin n
kohn e duhur.
sht me rndsi q, qysh n fazn e hershme t jetsimit t SZhAPU-s, t rishikohet dhe, sipas
nevojs, t zvoglohet numri dhe / ose shtrirja e treguesve, q ata t jen m t prdorshm.

Korniza pr vlersimin e performancs (KVP)


Ministria do t krijoj KVP-n e SAPU-s, t ndrlidhur me sistem t prmirsuar t SMIA-s.
KVP-ja do tu shrbej palve t prfshira pr matjen e prparimit gjat zbatimit t Strategjis.
Thelbi i KVP-s qndron n prkufizimin e kritereve t vlersimit pr rezultatet e pritshme sipas
prparsive t politiks, si dhe pr rezultatet n nivelin e Strategjis.
Treguesit e performancs do t prdoren nga Ministria, nga partnert dhe nga palt e prfshira si

Faqe 61

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020

mjet matjeje pr ndikimin dhe rezultatet, krahasuar me burimet e prdorura gjat vlersimit t
performancs s SAPU-s. Secili program i prparsive t politiks prmban rezultatet q pritet t
realizohen deri n vitin 2020.
Duhen vlersuar si proceset, ashtu edhe tendencat e rezultateve. Matja e realizimit t rezultateve
arsimore dhe e performancs s SAPU-s krkon zhvillimin e treguesve (indikatorve) kryesor pr
vlersimin periodik t prparimit n drejtim t rezultateve t pritshme t secils prparsi.
Monitorimi i SAPU-s shtrihet mbi disa komponent:
1. Tendencat kryesore sipas prparsive dhe vshtirsit.
2. Tendencat n standardet e t nxnit dhe vshtirsit.
3. Arritjet dhe vshtirsit n zbatimin e politikave.
4. Financimi i sektorit dhe vshtirsit.
Komponentt 1 dhe 2 jan tregues ky t strategjis dhe trajtohen nga treguesit kryesor t paraqitur
n tabeln 7. Komponentt 3 dhe 4 jan shtje t politikave e t proceseve. Matrica e monitorimit
t efikasitetit t zbatimit t politikave sht dhn n tabeln 8.
Ministria do t hartoj nj doracak pr zbatimin e Strategjis, i cili do tu nnshtrohet rishikimit,
plotsimit dhe prmirsimit, sa her q t lind nevoja.
N nivelin e SAPU-s, Ministria do t jet prgjegjs pr koordinimin e procesit t rishikimit t
performancs s sistemit, raportimin pr palt me interes n nivel t lart (ministrive dhe
partnerve) dhe procesin e negociatave e t rishikimit strategjik me palt e interesuara.
Njsit arsimore vendore do t menaxhojn aspektet teknike t monitorimit t performancs, duke
hartuar raportet e ndikimit dhe ato t ecuris s programeve e t projekteve t ndryshme
mbshtetse dhe t burimeve t tjera t informimit.
Ve monitorimit t prparsive, do t parashikohen dhe udhzime pr shtje t caktuara, pr t
cilat mund t krkohet monitorim i veant. Kjo thekson nevojn pr nj numr treguesish
themelor, pr ndjekje t vazhdueshme dhe pr raportim, ka do t siguronte kapjen n koh t
shfaqjes s rrethanave t papritura.

Kur t paraqitet nevoja pr ndrhyrje specifike n prparsit e politiks (veprimtari shtes, por
plotsuese), disa tregues mund t prshtaten, pr t ruajtur llogaridhnien e sistemit.

Faqe 62

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020


Tabela 8. Korniza pr monitorimin e efikasitetit t politikave

ASPEKTET

PYETJE ORIENTUESE

Rezultatet e
SZhAPU-s

Proceset e
SZhAPU-s

Si funksionon SAPU-ja n kuptimin e prparsive politike t SZhAPU-s?


A sht SZhAPU-ja n rrug t mir pr t arritur rezultatet e pritshme?
Cilat kan qen arritjet m t mdha gjat periudhs njvjeare pr seciln prej
prparsive?
Cilat jan rezultatet kryesore t arrira nga SZhAPU-ja gjat vitit prkats (bazuar n planin
vjetor)?
far rishikimesh, studimesh dhe vlersimesh jan kryer dhe far rezultatesh kan dhn
ato?
A ka nevoj t ndryshohen prparsit e SZhAPU-s?

Cila sht prmasa e financimit nga qeveria dhe nga partnert q, drejtprdrejt ose
trthorazi, lidhen me prparsit e politiks?
Sa sht e fuqishme pronsia mbi SZhAPU-n nga pal t ndryshme t prfshira?
Deri n far mase i prdorin partnert sistemet qeveritare t buxhetit, shpenzimeve,
kontabilitetit dhe raportimit? Cili ka qen ndikimi?
Sa i prshtatet ndarja e tanishme e buxhetit mes prparsive t projektuara?
Cilat jan tendencat e shpenzimit n administrat, npr zonat e prparsive, shpenzimet
jasht pagave n nivel shkolle dhe asistenca teknike si prqindje e shpenzimeve t
prgjithshme dhe cilat jan pasojat e ksaj?
Deri n far mase e ka zvogluar koordinimi i donatorve barrn e menaxhimit t
donatorve nga Ministria?
far prparimi sht br kundrejt parimeve t strategjis pr barazin gjinore, pr
arsimin gjithprfshirs dhe arsimimin e t varfrve?

Faqe 63

SEKSIONI
PRMBLEDHJET FINANCIARE PR DO PRPARSI STRATEGJ

Tabela 9. Financimi pr prparsin A - Prmirsimi i qeverisjes, i udhheqjes dhe i kapaciteteve menaxhuese t burimeve (n 000 lek)
Nr.

Veprimtari kryesore

Viti 2014

Viti 2015

Viti 2016

Viti 2017

Viti 2018

Viti 2019

Viti 2020

Rishikohet baza ligjore dhe hartohet legjislacioni i ri (MAS)

145,000

148,200

150,600

153,612

156,684

159,818

163,014

Zbatohet legjislacion i ri ose i prditsuar (DAR/ZA)

458,500

418,260

474,852

490,400

500,700

514,000

532,100

Ndrtohen kapacitetet e reja njerzore pr qeverisjen,


udhheqjen e menaxhimin (MAS/DAR/ZA)
Ndrtohet infrastruktura pr prpunimin e t dhnave n
arsim (MAS/DAR/ZA)
Prcaktohen dhe zbatohen procedurat pr vlersimin /
vetvlersimin e qeverisjes s IA-ve (Auditim / Inspektim)
Sigurohen pjesmarrja dhe transparenca e plot n procesin
e marrjes s vendimeve (IT)
Prmirsohen mekanizmat pr hartimin / zbatimin e planeve
t zhvillimit t IA-ve
Mbarten kompetencat nga niveli qendror n nivelin bashkiak
dhe nga bashkit te shkolla (Trajnim drejtorve t shkollave)
Koordinohen veprimtarit mes udhheqjeve arsimore dhe
sektorve t tjer, pr financimin e shrbimeve arsimore (Min.
e linjs dhe NjBQV-t)
Gjithsej:

15,000

16,000

18,000

19,600

19,992

20,392

20,800

49,500

108,000

60,000

100,000

103,000

106,000

109,000

52,000

50,470

60,780

65,300

66,606

67,938

69,297

1,500

1,800

2,100

2,400

2,448

2,497

2,547

60,000

55,500

70,000

70,000

71,400

72,828

74,285

6,200

7,500

8,250

9,000

9,180

9,364

9,551

1,867,121

1,949,030

3,644,635

5,576,488

7,083,725

9,927,490

12,006,847

2,654,821

2,754,760

4,489,217

6,486,800

8,013,735

10,880,326

12,987,440

4
5
6
7
8
9

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020

Tabela 10. Financimi pr prparsin B - Nxnia cilsore dhe gjithprfshirse


Nr.

Veprimtari kryesore

Hartohet, pilotohet dhe zbatohet paketa e re kurrikulare, e


krahasueshme me vendet e BE-s
Hartohen dhe sigurohen tekstet e reja shkollore dhe mjetet
msimore cilsore
Prfshihen fmijt n APSh dhe n klasa prgatitore

Sigurohet gjithprfshirja e fmijve n arsimin baz

Fuqizohet dhe zgjerohet rrjeti i shkollave qendra


komunitare
Sigurohen shrbime riaftsuese t prshtatshme pr
fmijt me AK
Krijohen mjedise miqsore n shkolla, nxnsit dhe
msuesit prfitojn transport (Nxnsit q udhtojn mbi 2
km nga vendbanimi n shkoll si dhe msuesit q
udhtojn mbi 5 km nga vendbanimi n shkoll prfitojn
transport falas)
Koordinohen shrbimet kshilluese n nivel qendror dhe
n nivel bashkie dhe ofrohen shrbime profesionale
Prfundon harta e shkollave dhe plotsohet rrjeti me
shkolla t reja, ristrukturohen dhe ndrtohen mjediset
shkollore, plotsohen me pajisje mobilierie, laboratort KB-F si dhe biblioteka shkollore
Prmirsohet dhe funksionon digjitalizimi i procesit t
nxnies
Institucionalizohen veprimtarit sportive n shkolla - mjete
didaktike e investime n mjedise sportive

6
7

8
9

10
11

Gjithsej:

Viti 2014

Viti 2015

Viti 2016

Viti 2017

Viti 2018

Viti 2019

Viti 2020

37,416

43,100

46,640

51,800

53,354

54,955

56,603

246,000

252,000

256,000

270,000

278,100

286,443

295,036

3,100,960

3,141,520

3,225,140

3,473,804

3,578,018

3,685,359

3,795,919

20,057,711

20,262,200

20,456,548

21,056,020

21,687,701

22,338,332

23,008,482

4,800

6,000

7,000

8,000

8,240

8,487

8,742

113,113

119,400

125,760

133,400

137,402

141,524

145,770

540,000

580,000

600,000

640,000

659,200

678,976

699,345

28,000

28,700

30,900

33,500

34,505

35,540

36,606

4,300,000

4,330,000

4,800,000

5,668,000

6,155,000

6,470,000

6,817,000

22,500

25,000

30,000

50,000

51,500

53,045

54,636

450,000

495,000

544,500

598,950

658,845

724,730

797,202

28,900,500

29,282,920

30,122,488

31,983,474

33,301,865

34,477,390

35,715,343

Faqe 65

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020


Tabela 11. Financimi prparsin C - Sigurimi i cilsis s arritjeve
Nr.

Veprimtari kryesore

Viti 2014

Viti 2015

Viti 2016

Viti 2017

Viti 2018

Viti 2019

Viti 2020

Krijohet dhe zbatohet baza ligjore pr realizimin e shrbimit


arsimor, prmirsimin e kapacitete dhe sigurimin e cilsis,
sipas kurrikuls s re
Ristrukturohen, pajisjen dhe fuqizohen institucionet arsimore
pr realizimin e shrbimit arsimor pr inspektim, pr vlersim
dhe pr licencim
Fuqizohen kapacitetet pr hartimin dhe prdorimin e mjeteve
t vlersimit t kompetencave dhe pr prdorimin n msim t
metodave dhe teknikave bashkkohore t vlersimit
Sigurohet pjesmarrja aktive n projekte t bashkpunimit
kombtar dhe ndrkombtar

5,236,552

5,302,441

5,577,920

5,688,944

5,802,723

5,918,777

6,037,153

1,571,738

1,537,000

1,800,000

2,190,000

1,344,000

1,513,000

1,790,000

99,398

121,300

128,400

150,800

155,324

159,984

164,783

6,000

206,000

306,500

356,500

357,000

357,000

357,500

Gjithsej

6,913,688

7,166,741

7,812,820

8,386,244

7,659,047

7,948,761

8,349,436

Viti 2015

Viti 2016

Viti 2017

Viti 2018

Viti 2019

Viti 2020

7,500

8,250

9,075

9,983

10,981

12,079

13,287

1,500

1,650

1,815

1,997

2,196

2,416

2,657

1,500

1,650

1,815

1,997

2,196

2,416

2,657

50,000

55,000

60,500

66,550

73,205

80,526

88,578

1,500

1,650

1,815

1,997

2,196

2,416

2,657

62,000

68,200

75,020

82,522

90,774

99,852

109,837

2
3
4

Tabela 12. Financimi prparsin D - Formimi dhe zhvillimi profesional bashkkohor


Nr.

Veprimtari kryesore

Harmonizohen udhzimet administrative pr ZhP-n me


kuadrin ligjor
Trajnohen specialistt e institucioneve qendrore dhe t njsive
arsimore vendore dhe drejtuesit e shkollave ( do vit 400-500
punonjs dhe specialist t DAR-ve , drejtor t IA-ve)
Zhvillohen kapacitetet pr vlersimin e nevojave pr ZhP-n

2
3
4
5
6
7
8

Akreditohen programet bazuar n nevoja


Trajnohen, certifikohen dhe licencohen periodikisht trajnert
(do vit 80-100 punonjs, specialist, trajner)
Trajnohen, certifikohen dhe licencohen periodikisht msuesit
(do vit 4000-5000 punonjs me 3 deri n 5 dit)
Krijohet sistemi pr administrimin, pr hedhjen dhe prpunimin
e t dhnave pr ZhP-n (do vit 80-100 punonjs,
specialist)
Fuqizohen mekanizmat pr qndrueshmrin e ZhP-s n
shkoll
Gjithsej

Viti 2014
0

Faqe 66

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020


Tabela 13. Fondet pr APU-n, pr periudhn 2011-2020 dhe treguesit e financimit t APU-s pr periudhn 2011-2020 (n 000 lek)
Artikujt
Periudha 2011-2020
Paga
Korrente t tjera
Kapitale t brendshme

Realizimi

Realizimi

Realizimi

2011
26,801,256
1,177,055
1,487,157

2012
27,808,947
1,343,144
1,650,790

2013
28,482,906
1,455,666
1,862,713

Buxheti i
miratuar
2014
29,613,426
2,182,223
4,015,360

Buxheti i
miratuar
**2015
29,058,955
1,394,166
1,999,500

Buxheti sipas ligjit nr. 160


/2014 pr buxhetin 2016-2017
2016
2017
29,349,545
29,643,040
1,400,000
1,400,000
2,880,000
4,026,000

Parashikim PBA 2018-2020


2018
30,235,901
1,428,000
4,106,520

2019
30,840,619
1,456,560
4,188,650

2020
31,457,431
1,485,691
4,272,423

Kapitale t huaja

1,206,782

1,477,272

224,685

100,000

200,000

1,250,000

1,250,000

1,275,000

1,300,500

1,326,510

Totali

30,672,250

32,280,153

32,025,970

35,911,009

32,652,621

34,879,545

36,319,040

37,045,421

37,786,329

38,542,056

2.36%

2.43%

2.36%

2.53%

2.19%

2.19%

2.11%

2.07%

2.03%

1.99%

60,447

32,146

17,156

20,000

20,000

20,000

20,000

20,000

20,000

20,000

30,732,697

32,312,299

32,043,126

35,931,009

32,672,621

34,899,545

36,339,040

37,065,421

37,806,329

38,562,056

2,600,000

6,600,000

7,600,000

10,600,000

12,000,000

15,600,000

18,600,000

30,732,697

32,312,299

32,043,126

38,531,009

39,272,621

42,499,545

46,939,040

49,065,421

53,406,329

57,162,056

2.36%

2.44%

2.36%

2.72%

2.63%

2.66%

2.73%

2.75%

2.87%

2.96%

42,233,069

45,529,594

46,203,837

48,261,880

50,983,418

54,463,400

57,259,592

57,259,593

57,259,594

57,259,595

3.24%

3.43%

3.40%

3.40%

3.42%

3.41%

3.33%

3.20%

3.08%

2.96%

2,600,000

10,600,000

17,600,000

27,600,000

31,600,000

35,600,000

38,600,000

3.2%

3.4%

3.4%

3.6%

4.1%

4.5%

4.9%

5.0%

5.0%

5.0%

1,301,750,000

1,326,169,000

1,358,000,000

1,418,000,231

1,492,070,000

1,596,037,000

1,718,079,000

1,786,802,160

1,858,274,246

1,932,605,216

376,300,000

376,241,000

409,594,000

456,403,857

474,996,612

487,945,000

497,572,000

517,474,880

538,173,875

559,700,830

8.15%

8.58%

7.82%

7.87%

6.87%

7.15%

7.30%

7.16%

7.02%

6.89%

8.17%

8.59%

7.82%

8.44%

8.27%

8.71%

9.43%

9.48%

9.92%

10.21%

11.22%

12.10%

11.28%

10.57%

10.73%

11.16%

11.51%

11.07%

10.64%

10.23%

Buxheti i MAS n % ndaj


PPB-s
Jobuxhetore
TOTALI
Krkesa shtes pr
synimet "Fondet pr APUn n 3% t PBB"
Fondet pr APU-n +
krkesat shtes
Fondet pr APU-n n %
ndaj GDP
Sektori i arsimit + t
ardhurat IAL
Buxheti n % ndaj PPB
Krkesa shtes pr t
arritur synime "Fondet pr
arsimin n 5 % t PBB"
Fondet pr arsimin bashk
me krkesat shtese pr
synim 5 %
PPB, VKM 433, dt.
2.7.2014 dhe ligji 160/2014
Shpenzime publike,
VKM 433, dt. 2.7.2014
Buxheti i MAS ndaj
shpenzimeve publike
Buxheti i MAS +T ardhura
ndaj shpenzimeve publike
Buxheti i sektorit t arsimit
+ T ardhurat ndaj Sh.
publike

Faqe 67

Strategjia e Zhvillimit t Arsimit Parauniversitar 2014-2020

DISKUTIMI PUBLIK
Drafti i dokumentit t SZhAPU-s do t paraqitet pr diskutim publik, duke filluar nga data 8 janar 2015. Ftohen t gjith t interesuarit
t bjn komentet e tyre.
Pr t mundsuar dhe pr t br t efektshm diskutimin:

do t publikohet n webin http://www.arsimi.gov.al/ drafti i dokumentit t strategjis;


do t zhvillohen disa emisione televizive dhe radiofonike;
do t organizohen tryeza t rrumbullakta me t interesuar t ndryshm.

Komentet rreth saj mund t jen konfidenciale ose publike.


Komentet duhet t drgohen n adresn:
Ministria e Arsimit dhe Sportit (MAS)
Drejtoria e Arsimit Parauniversitar
Nr. 23, AL 1001, Tiran
Komentet tuaja mund t drgohen edhe n e-mail-et:

pkarameta@gmail.com
zamira_gjini@yahoo.com

Mbas diskutimit publik, dokumenti i Strategjis do t rishikohet dhe, m pas, do t paraqitet pr miratim n Qeveri.

Faqe 68

Anda mungkin juga menyukai