______. Ritmos da vida : momentos efusivos da famlia real portuguesa nos trpicos. Rio
de Janeiro: Arquivo Nacional, 2008. (Prmio D. Joo VI de Pesquisa).
VILA, Affonso; GONTIJO, Joo Marcos; MACHADO, Reinaldo Guedes. Barroco mineiro:
glossrio de arquitetura e ornamentao. Belo Horizonte: Fundao Joo Pinheiro, 1996.
(CD-ROM). (Coleo Mineiriana, srie Obras de Referncia).
BELLUZZO, Ana Maria de Moraes. O Brasil dos viajantes. So Paulo: Metalivros; Salvador:
Fundao Emlio Odebrecht, 1994.
BERNARDES, Ricardo (org.). Msica no Brasil: sculos XVIII e XIX. Rio de Janeiro: Funarte,
2002.
BRILLAT-SAVARIN, Jean-Anthelme. A fisiologia do gosto. So Paulo: Companhia das Letras,
2004.
CAMPOS, Adalgisa Arantes (org.). Manuel da Costa Atade: aspectos histricos, estilsticos,
iconogrficos e tcnicos. Belo Horizonte: C/Arte, 2005.
CANDIDO, Antonio. Formao da literatura brasileira. 6. ed. Belo Horizonte: Itatiaia, 1981. 2 v.
CAVALCANTI, Nireu. O Rio de Janeiro setecentista: a vida e a construo da cidade. Da
invaso francesa at a chegada da corte. Rio de Janeiro: Jorge Zahar, 2004.
CHOAY, Franoise. A regra e o modelo. Traduo de Geraldo Gerson de Souza. So Paulo:
Perspectiva, 1980.
CHUVA, Mrcia. Fundando a nao: a representao de um Brasil barroco, moderno e
civilizado. Topoi , Revista de Histria da UFRJ, Rio de Janeiro, v. 4, n. 7, p. 313-333, jul.dez. 2003.
COLI, Jorge. Como estudar a arte brasileira do sculo XIX? So Paulo: Editora Senac, 2005.
COSTA E SILVA, Alberto da. Crise colonial e independncia. In: SCHWARZ, Lilia (dir.) Coleo Histria do Brasil Nao: 1808-2010. So Paulo: Objetiva, 2011, v. 1.
FLANDRIN, Jean Louis. A distino pelo gosto. In: ARIES, Philippe; CHARTIER, Roger (org.).
Histria da vida privada: da Renascena ao sculo das Luzes. So Paulo: Companhia das
Letras, 1991.
FRANA, Jean Marcel Carvalho. Vises do Rio de Janeiro colonial: antologia e textos (15311800). Rio de Janeiro: Eduerj; Jos Olympio, 1999.
GIRON, L. Antnio. Minoridade crtica: a pera e o teatro nos folhetins da Corte (18261861). So Paulo: Edusp; Rio de Janeiro: Ediouro, 2004.
GRAMMONT, Guiomar de. Aleijadinho e o aeroplano: o paraso barroco e a construo do
heri colonial. Rio de Janeiro: Civilizao Brasileira, 2008.
pg. 138, jul/dez 2010
HANSEN, Joo Adolfo. Barroco, neobarroco e outras runas. Teresa, Revista de Literatura
Brasileira, FFLCH-USP; Editora 34, So Paulo, v. 2, p. 10-66, 2001.
HOLANDA, Srgio Buarque de. Viso do paraso. So Paulo: Companhia Editora Nacional,
1986.
HOLLER, Marcos. Os jesutas e a msica no Brasil colonial. Campinas: Editora da Unicamp,
2010.
HUE, Sheila Moura. Primeiras cartas do Brasil (1551-1555). Rio de Janeiro: Jorge Zahar
Editor, 2006.
JANCS, Stan; KANTOR, Iris (org.). Festa: cultura e sociabilidade na Amrica portuguesa.
So Paulo: Hucitec; EDUSP; FAPESP; Imprensa Oficial, 2001. 2 v.
LEITE, Miriam Moreira. Livros de viagem, 1803-1900. Rio de Janeiro: Editora UFRJ, 1997.
LIECHTENSTEIN, Jacqueline (org.). A pintura: textos essenciais. So Paulo: Editora 34,
2005. 14 v.
LISBOA, Karen Macnow. Da expedio cientfica ficcionalizao da viagem: Martius e seu
romance indianista sobre o Brasil. Acervo , Revista do Arquivo Nacional, Rio de Janeiro,
v. 21, n. 1, p. 115-132, jan.-jun. 2008.
PADGEN, Anthony. Europeans Encounters with the New World: From Renaissance to Romanticism. New Haven; Londres: Yale University Press, 1993.
PALMA-FERREIRA, Joo. Academias literrias dos sculos XVII e XVIII. Lisboa: Biblioteca
Nacional, 1982.
PEREIRA, Leonardo Affonso M. O carnaval das letras: literatura e folia no Rio de Janeiro
do sculo XIX. 2. ed. Campinas: Editora da Unicamp, 2004.
PEREIRA, Sonia Gomes. Arte brasileira no sculo XIX. Belo Horizonte: Com Arte, 2008.
PRADO, Dcio de Almeida. Histria concisa do teatro brasileiro. So Paulo: Edusp, 2003.
RAMOS, Alcides Freire; MATOS, Maria Izilda Santos de; PATRIOTA, Rosangela. Olhares sobre
SOARES, Jos Paulo Monteiro; FERRO, Cristina (orgs.). Viagem ao Brasil de Alexandre
C APA
Projeto de chafariz atribudo a Antnio Francisco Lisboa, o Aleijadinho. Vila Rica, 27 de abril
de 1753. Arquivo Nacional. MAP 1.G3.p20m.
A CONSTRUO
E XVIII
DO
BRASIL
XVI, XVII
van Homburg in Hessen, na Brazil, gedaan anno 1547 en 1549: bevattende des selven
Wonderbaarlijke en gevaarlijke bejegeningen, gevankenis onder de Manscheneeters, seldsame Gevaflen, nette Beschrijving van Brazil, soo des Lands, alfs der Menchen, Dieren...
Te leyden: Pieter Vander Aa, Boekverkoper, 1706. 12, 106, 7p.; 18 cm n. 8o. Arquivo
Nacional. OR 2094.
Detalhe da folha de rosto. ALPOIM, Jos Fernandes Pinto. Exame de artilheiros que com-
Relation abregee dun voyage fait dans linterieur de lAmerique Meridionale: depuis la
cote de la Mer du Sul, jusquaux cotes du Bresil & de la Guiane, en descendant la reiviere
des Amazones... Paris: Chez la Veuve Pessot, Quay de Conti, a la Croix dOr, 1745. xvi,
216p.: mapa dobrado; 20cm. Arquivo Nacional. OR 1971
TABERNAS
E BOTEQUINS :
COTIDIANO E SOCIABILIDADES NO
RIO
DE
J ANEIRO (1808-1821)
Notes on Rio de Janeiro and the southern parts of Brazil: taken during a residence of ten
years in that country, from 1808 to 1818. Londres: Printed for Samuel Leigh, 1820. Arquivo Nacional. OR 1457.
Receita e despesa da Intendncia Geral da Polcia. Polcia da Corte. BR AN,RIO. Cd. 352,
vol. I, fl. 10v.
Ofcios da polcia ao comandante da guarda real. Polcia da Corte, Rio de Janeiro, 9 de
outubro de 1816. BR AN,RIO. Cd. 327, vol. 1, fl. 70.
IMAGENS
AMRICA PORTUGUESA
RODRIGUES F ERREIRA
DA URBANIZAO DA
SFICA DE
ALEXANDRE
NO LEGADO DA
VIAGEM
FILO -
BOIS
DESENHOS SEISCENTISTAS
Kegierund seiner fursttichen gnaden Lern Johann Moritz, Fursten zu Nassau rc. Cleve:
Gedruckt ben Tobias Silberling, 1659. Arquivo Nacional. OR 1994.
Maurcia, Recife e cercania. BAERLE, Kaspar van. Brasilianische geschichte bey auchtiakri-
ger in selbigen Landen gefuhreter Kegierund seiner fursttichen gnaden Lern Johann
Moritz, Fursten zu Nassau rc . Cleve: Gedruckt ben Tobias Silberling, 1659. Arquivo
Nacional. OR 1994
MODELOS DE EDIFCIOS TEATRAIS PORTUGUESES IMPLEMENTADOS NO
DA
B RASIL
ANTES
INDEPENDNCIA
sonn des sciences, des arts et mtiers, par une socit de gens de lettres. Paris: Briasson,
1751-1780. 35v.,/3111/f.de lams. v. 10 pranchas. Arquivo Nacional. OR 1896.
SO P AULO
NO SC .
XVIII:
A PESQUISA
ARQUIVO NACIONAL
que, que teve, e jurou o pio rei Dom Afonso Henriques com os trs estados em cortes:
com que se d satisfao ao que sobre a mesma viso se pede per Castela em o livro,
que se imprimiu em Anversan 1639 intitulado Philuppus Prudens demonstratus, autor
o doutor Joo Caramuel. Lisboa: Manoel Sylva Pereira, 1649. 1/f.,32,296p.1/f. Arquivo
Nacional. OR 0979.
O rgo da Capela de Nossa Sra. do Rosrio, no Embu. Fonte: foto do autor.
P INTURA
Abrao e Sara em Geara, pintado por Atade para a Igreja So Francisco de Assis, em
Ouro Preto. LEVY, Hannah. Modelos europeus na pintura colonial. Revista do Servio
OS
XVII
XVIII: