UNIVERZITET U ISTONOM SARAJEVU

SAOBRAAJNI FAKULTET
DOBOJ

SISTEM LOGISTIKE PREDUZEA

Seminarski rad iz predmeta Logistika u saobraaju

Profesor: Dr. Marko Vasiljevi

Student: Armina Dizdarevi

587/13

SADRAJ

1. Uvod........................................................................................................................................3
2. Definisanje osnovnih pojmova ...............................................................................................4
2.1. Pojam sistem....................................................................................................................4
2.2. Pojam preduzee..............................................................................................................6
2.3. Pojam logistika.................................................................................................................6
3. Sistem logistike preduzea.....................................................................................................7
3.1. Logistiki sistemi..............................................................................................................7
3.2. Primjena procesnog pristupa u logistici..........................................................................7
3.3. Podjela logistikih sistema...........................................................................................10
3.4. Struktura logistikog procesnog lanca...........................................................................11
4. Zakljuak...............................................................................................................................12
5. Literatura...............................................................................................................................13

UVOD

Sama tema Sistem logistike preduzea na samom poetku daje nam zadatak da definiemo i
blie objasnimo pojmove:

Sistem

Preduzee

Logistika

Tako emo i u ovom radu ii odreenim redoslijedom od samog definisanja datih pojmova do
njihovog povezivanja i meusobnog znaaja, u cilju da to preciznije obradimo temu o kojoj je
rije.
Logistika, sama po sebi je dosta zahtjevna oblast koja mora stalno da prati dinamiku
drutvenih odnosa, a na prvom mjestu trita kao zavrne take logistikog lanca.
Tema sistem logistike preduzea nam objanjava i obrazlae naine poslovanja preduzea uz
pomo logistikih elemenata.
ta je to ime se bavi logistika i kako utie na sve elemente trinog rada?
Na ovo pitanje pronai emo odgovor kroz izlaganje ovog seminarskog rada.
Takoe emo iznijeti i neke negativne faktore i potekoe sa kojima se esto susreu logistiki
lanci ali emo takoe navesti i odreene elemente koji mogu dovesti do poboljanja poslovanja,
a samim tim i ostvarivanja veeg profita za sve interesne grupe, to je u krajnjoj liniji i cilj.

DEFINISANJE OSNOVNIH POJMOVA

2.1 Pojam sistem
Pojam sistem predstavlja opirnu cjelinu koja se moe diskutovati sa raznih aspekata u
zavisnosti od potrebe nauke ili prakse.
Sistem je najjednostavnije objasniti kao jednu cjelinu koja moe biti zatvorenog ili otvorenog
tipa.
Sistemi zatvorenog tipa su, kao takvi, ve definisani i na njihov sadraj se ne moe uticati
spoljnim faktorima, odnosno ovi sistemi ne dozvoljavaju druge informacije osim inpute koji
ve postoje u sistemu i koji na osnovu obrade daju eljene outpute.

Za razliku od zatvorenog sistema, otvoreni sistemi dozvoljavaju prijem ulaznih informcija koje
nisu dio sistema i koje mogu dovesti do odreenih poremeaja u samom funkcionisanju sistema
kao i u dobijanju eljenih izlaznih podataka ili outputa.
ematski emo predstaviti izgled zatvorenog i otvorenog sistema:

Zatvoreni
sistem

Otvoreni sistem

Slika 1. Zatvoreni i otvoreni sistem

Svaki sistem sadri odreene podsistema koji idui sa dna hijerarhijske ljestvice i ispunjavajui
svoje zadatke ostvaruju funkcionisanje sistema u cjelini. Kao to i u svim sferama ivota i
drutvenog organizovanja postoji odreeno hijerarhijesko ustrojstvo, poev od zakona prirode,
pa do dravnih elemenata i pravnih sistema, tako se i sistimi uopte i njihova nain
funkcionisanja mogu predstaviti kao u piramidalnom obliku hijerarhijskog ustrojstva:
Sistem

Glavni
sistem
sistem
Podsistem 1

Podsistem 2

Podsistem 3

Slika 2. Sistemi

Osnovna tri obiljeja koja karakteriu svaki sistem su:

1. Svaki sistem je dio nekog veeg sistema, odnosno zauzima odreeno mjesto u
sveobuhvatnoj cjelini
2. Svaki sistem radi sa ciljem da izvri svoj dio nadlenosti i zadovolji svoje potrebe, a
samim tim dolazi i do zadovoljenja potreba vieg sistema iji je on podsisteem
3. Promjene u podsistemima dovode do neminovnih promjena u ostalim dijelovimaa
sistema zbog toga to su oni povezani i kao takvi djeluju kao skladna cjelinu pa se
uticaj na bilo koji dio sistema odnosi na sistem u cjelini
S obzirom da smo definisali pojam sistema i pokuali objasniti ta on predstavlja, to e nam
biti lake da razumijemo i logistike sisteme i njohovu funkciju i ulogu.

2.2 Pojam logistika

Samo emo se ukratko podsjetiti osnovne definicije logistike.
Logistika se definie kao trino orjentisano, inegralno planiranje, oblikovanje, upravljanje i
kontrola svih tokova materijala, energije i novca sa pripadajuim informacijama i uslugama,
izmeu jednog preduzea i njegovoog dobavljaa kao i vie preduzea i njihovih komitenata.1
Jednostavnije reeno logistika predstavlja jedan sloen proces koji se sastoji od brojnih radnih
faza a iji je glavni zadatak iznalaenje optimalnih rjeenja kako bi se zadovoljile potrebe kako
preduzea tako i njegovih saradnika i obveznika-komitenata.

Logistika je djelatnost koja se bavi savladvanjem prostora i vremena uz najmanje

trokove. [3]
Logistika je proces strateskog upravljanja nabavom, kretanjem i skladitenjem materijala i
gotove robe kroz organizaciju i njezine marketinke kanale,a

na trokovno najefikasniji,

najprimjereniji i najprofitabilniji nain za organizaciju i kupca. [3]

Logistika ukljuuje sve poslovne funkcije i znanstvene discipline koje se bave koordinacijom
svih kretanja i materijala, proizvoda i robe u fizicko, informacijskom i organizacijskom
pogledu. [3]

2.3 Pojam preduzea

Preduzee je samostalna, tehnika i drutvena cjelina u vlasnitvu odreenih subjekata, koja
proizvodi dobra ili usluge za potrebe trita, koristei se odgovarajuim resursima i snosei
poslovni rizik, radi ostvarivanja dobiti i drugih ekonomskih i drutvenih ciljeva.
Drugim rijeima reeno preduzee predstavlja privredno-pravni sistem koji raspolae resursima
za obavljanje odreene djelatnosti a sve sa ciljem ostvarivanja profita i dugorone stabilnosti.
S obzirom da se mi nalazimo u podruju saobraaja moemo rei da saobraajno preduzee
proizvodi usluge prevoza tereta i ljudi i usluge prenosa informacija. Rezultat njegovog
poslovanja nije opipljiv materijalni proizviod nego usluga koja zadovoljava odreene potrebe
pojedinaca i drutva u cjelini.S obzirom da smo definisali osnovne pojmove, moemo prijei na
objanjenja vezana za sistem logistike preduzea.

Vasiljvi, M. Logistika u saobraaju skripta; Saobraajni fakultet Doboj, 2008. godine

SISTEM LOGISTIKE PREDUZEA

3.1 Logistiki sistemi
Svaki logistiki sistem ima odreene karakteristike koje utiu na njegovo ponaanje a one se
mogu analizirati kroz:
1. Sloenost i strukturu logistikog sistema broj podsistema i elemenata
2. Odreenost, uslovljenost i vjerovatnost logistikog sistema
3. Dinaminost i meusobnu povezanost podaci i informacije sa kojima raspolau
logistiki sistemi su sklone stalnim promjenama koje su uslovljene prije svega
dinamikom drutvenih odnosaa i potreba
4. Pouzdanost i sinergizam odnosi se na povezanost sa drugim dijelovima cjeline
5. Modeliranje i optimizaciju podrazumijeva stvaranje uslova za postizanje
najpovoljnijih rezultata
6. Kontrolu da bi se izbjegle odreene greke u sistemu, zbog eventualnih promjena
dijelova sistema kao posljedice dinaminosti, potrebno je vriti redovnu kontrolu
logistikih sistema kako bi se izbjegle greke a samim tim i negativno poslovanje

3.2 Primjena procesnog pristupa u logistici

Sve procese je mogue svrstati u tri grupe:
1. Osnovni tehnoloki procesi
2. Pomoni procesi
3. Menadment procesi2

Vasiljvi, M. Logistika u saobraaju skripta; Saobraajni fakultet Doboj, 2008. godine

Procesi se mogu jo podijeliti i na :

Slika 3. Procesi

Na osnovu ove podjele moemo zakljuiti da se i logistiki sistemi dijele na makro, mikro i
meta logistike sisteme.
Makrologistiki sistemi predstavljaju cjelinu koja se sastoji od niza mikrologistikih sistema
koji zajedno predstavljaju cjelinu i postiu funkcionalne ciljeve i zadatke.
Mikrologistika se odnosi na sredstva i naine na osnovu kojih se ostvaruju ciljevi preduzea.
Na osnovu toga dolazimo do direktne veze izmeu preduzea i mikrologistikih sistema jer su
svrha, ciljevi i zadaci preduzea odrednice po kojima djeluje mikrologistika datog preduzea.

Osnovni ciljevi se odnose na:

-

savlaivanje prostora i

savlaivanje vremena

Pored osnovnih imamo i specifine ciljeve koji se odnose na:

- sniavanje trokova logistikih sistema
- poboljanje kvaliteta logistikih procesa
- pruanje dodatnih usluga korisnicima
- zatita okoline posveuje joj se mnogo panje jer se danas nita ozbiljno ne moe
planirati bez uvaavanja zakona ekologije

Kada govorimo o savladavanju prostora u logistikim sistemima osnovna naela su:

skratiti puteve skladitenja, unutranjeg transporta i manipulacije

skratiti puteve izmeu strojeva u procesu proizvodnje

kod manipulaacije treba viestruku pretovar i ukrtanje puteva materijala

koritenje tree dimenzije u slaganju i manipulisanju tereta

Kada je rije o savladavanju vremenske komponente misli se na to veu iskoritenost vremena

- takozvanu vremensku svijest.
Vrijeme se ne odnosi samo na vrijeme koje je potrebno za transport nego obuhvata i vrijeme
zaliha i vrijeme manipulacije teretom.
Da bi se vrijeme to bolje savladalo potrebno je imati adekvatna prevozna sredstva kao i dobru
organizaciju prijevoza.
Bitno je napraviti odreenu granici prilikom procesa smanjenja vremena u logistici. Svakako da
smanjenje vremenskog trajanja odreene operacije dovodi do veeg profita zbog breg obrta
sredstava, ali ipak, pretjerano smanjenje vremena moe dovesti i do dodatnih trokova, na
primjer u sirovinama goriva i slino.
Metalogistiki sistemi se javljaju kao sistemi koji pruaju kooperativne usluge u smislu
povezivanja vie mikrologistikih sistema u cilju sto optimalnijeg zadovoljavanja usluga u
logistikim lancima.
Dakle skup mikrologistikih sistema predstavlja podskup metalogistikih sistema, dok skup
mikrologistikih i metalogistikih sistema formira makrologistiki sistem.

Slika 4. Povezanosti sistema

Mikro i makro logistiki sistemi se koriste u dekompoziciji logistikih sistema, dok se pod
metalogistikim sistemima u stranoj literaturi podrazumijevaju meunarodni logistiki sistemi
podrani GIS i GPS informatikim tehnologijama.

3.3

Podjela logistikih sistema

Kao i svi drugi sistemi i logistiki imaju podjelu na odreene vrste i to:
- Institucionalni mikro, makro i meta
- Funkcionalni tehnoloki
- Prema stepenu sloenosti strukture prosti i sloeni
- Prema stanovitu nastanka prirodni i vjetaki
- Prema karakteristikama elemenata
- Prema ciljevima koje ostvaruju neekonomski i ekonomski sistemi
- Po dejstvu otvoreni i zatvoreni
- Po vremenu
- Prema materijalnoj strukturi podsistemi, sklopovi, komponente
- Prema predmetima rada komadni, rasuti, opasni, otpadni i slino

Posmatranje sistema prema funkcionalnom principu je najbolji pristup.

Naime, funkcionalni pristup obuhvata uvid u sve toskove materijala poevi od nabavke, preko
proizvodnje pa do plasiranja na trite, odnosno do distribucije.
Pod prvom fazom toka materijala podrazumijeva se njegova nabavka (koja moe biti u obliku
sirovina, pomonih materijala, energenata, rezervnih dijelova i slino) pa do transporta od
dobavljaa do ulaska u skladite. Ova faza se naziva logistika nabavke.
U drugoj fazi materijali ulaze u proces proizvodnje a zatim odatle gotovi proizvodi ili proizvodi
se smjetaju u otpremno skladite.Ova faza se naziva proizvodna logistika.
Trea faza obuhvata otpremanje robe bilo direktno iz proizvodnje ili iz otpremnog skladita do
potroaa. Ova faza se naziva distributivna logistika a ranije je nosila naziv marketing
logistika.
etvrta faza je, za razliku od prve tri faze predstaavljena u povratnom smjeru a onaa obuhvata
transport otpadnog materijala na preradu, vraanje pogreno isporuenih ili oteenih robnih
derivata kao i vraanje pomonih transportnih sredstava kao to su palete i kontejneri. Ova faza
se naziva logistika otpadnih i povratnih materijalnih resursa.

10

3.4 Struktura logistikog procesnog lanca

Proces rada tehnolokog sistema naziva se tehnoloki proces.3
Proces se definie kao skup uzastopnih operacija ijim se izvrenjem vri transfer ili
transformacija resursa u vremenskim i prostorno sjedinjenim elementima. Svaki logistiki
sistem se sastoji od jednog ili vie tehnolokih procesa koji se sastoje od podprocesa, a
podprocesi obuhvataju skupove aktivnosti. Svaka aktivnost je sastavljena od vie
podoperaacija.
Kada se analiziraju logistiki procesi prvo se definie sistem za analizu a zatim se odreuju
osnovni i pomoni procesi ili podprocesi.
Govorei o tehnolokom procesu moramo pomenuti i uslove koji dovode do oteanog rada a
oni se najjednostavnije odnose na spoljne uticaje vezane za trite roba i usluga koji mogu biti
veoma dinamini a ta dinamika se u najeem sluaju rapidno i nenajavljeno mijenja a to
oteava funkcionisanje ionako sloene strukture logistikog lanca.
Zbog toga se analiza logistikog procesa mora usmjerit na sve aspekte od nabavke materijala
kao poetne take do trita kao take odredita. Na ovaj nain dolazimo do transportnog lanca.
Transportni lanac predstavlja niz tehnikih i organizaciono povezanih procesa i operacija, kod
kojih se roba, vozila i osoblje kreu od izvora do cilja, odnosno, transportni lanac predstavlja
prostorno-vremensku vezu poiljaoca i primaoca robe koje povezuje jedno ili vie transportnih
sredstava, procesi pakovanja, transporta, pretovara zajedno sa odgovarajuim informacionim
procesom.4
Dakle, transportni lanac se nalazi kao poveznica izmeu proizvodnje i potronje.
Obuhvatnost sa kojom raspolae transportni lanac je u saradnji sa logistikim lancem

3
4

Vasiljvi, M. Logistika u saobraaju skripta; Saobraajni fakultet Doboj, 2008. godine

Vasiljvi, M. Logistika u saobraaju skripta; Saobraajni fakultet Doboj, 2008. godine

11

ZAKLJUAK

Logistika kao disciplina sadanjosti i budunosti je veoma izdiferencirana i zalazi u mnoge

oblasti drutvene i poslovne stvarnosti kako bi postigla svoj cilj.
Mogli bismo rei vezano za sistem logistike preduzea, da je njen cilj da obezbijedi optimalna
rjeenja poslovanja preduzea, uz minimalan utroak vremena i sredstava a maksimalno
ostvariv profit.
Logistika, dakle predstavlja element koji ima svoje mjesto i zadatak od samog nabavka
sirovina, njihovog transformisanja u poluproizvod ili gotov proizvod da njihovog skladitenja
ili direktne distribucije na trite.
Vidi se vieslonost operacija koje spadaju u zadatak logistike koji svakako nije lak i
jednostavn, nego je tavie veoma sloen i diskutabilan.
Glavni elemenat koji treba uvaavati, pored svih ostalih operacija koje se nalaze u zadatku
logistikih sistema, je praenje potreba drutva, odnosno trita kao glavnog potroaa dobara i
usluga.
Zato i mi kao budui inenjeri treba da pratimo sve tokove dinamike drutvenih zbivanja kako
bismo bili u stanju da na adekvatan nain obavljamo svoj posao, u skladu sa drutvenim
potrebama.

12

LITERATURA

[1] Vasiljvi, M. Logistika u saobraaju skripta; Saobraajni fakultet Doboj, 2008. godine
[2] Vujovi, S. Informacioni sistemi u poslovanju i menadmentu; Slobomir P Univerzitet,
2005. godine
[3] http://bestlogistika.blogspot.com/2008/07/definicije-logistike.html

13