Anda di halaman 1dari 17

Mtaphysiquedestubes

1......2......3
Aucommencementiln'yavaitrien.Etcerienn'taitnividenivague:iln'appelaitriend'autre
queluimme.EtDieuvitquecelataitbon.Pourrienaumondeiln'etcrquoiqueceft.Le
rienfaisaitmieuxqueluiconvenir:illecomblait.
Dieuavaitlesyeuxperptuellementouvertsetfixes.S'ilsavaienttferms,celan'etrien
chang.Iln'yavaitrienvoiretDieuneregardaitrien.Iltaitpleinetdensecommeunoeuf
dur,dontilavaitaussilarondeuretl'immobilit.
Dieutaitl'absoluesatisfaction.Ilnevou
l aitrien,n'attendaitrien,nepercevaitrien,nerefusait
rienetnes'intressaitrien.Lavietaitcepointplnitudequ'ellen'taitpaslavie.Dieune
vivaitpas,ilexistait.
Sonexistencen'avaitpaseupourluidedbutperceptible.Certainsgrandslivresontdes
premiresphrasessipeutapageusesqu'onlesoublieaussittetqu'onal'impres
siond'tre
installdanscettelecturedepuisl'aubedestemps.Semblablement,iltaitimpossiblede
remarquerlemomentoDieuavaitcommencexister.C'taitcommes'ilavaitexistdepuis
toujours.
Dieun'avaitpasdelangageetiln'avaitdoncpasdepense.Iltaitsatitetter
nit.Ettout
ceciprouvaitauplushautpointqueDieutaitDieu.Etcettevidencen'avaitaucuneimportance,
carDieusefichaitperdumentd'treDieu.
Lesyeuxdestresvivantspossdentlaplustonnantedesproprits:leregard.Iln'yapas
plussingulier.Onneditpasdesoreillesdescraturesqu'ellesontuncoutard,nideleurs
narinesqu'ellesontunsentardouunreniflard.
Qu'estcequeleregard?C'estinexpri
mable.Aucunmotnepeutapprochersonessencetrange.
Etpourtant,leregardexiste.Ilyammepeuderalitsquiexistentcepoint.
Quelleestladiffrenceentrelesyeuxquiontunregardetlesyeuxquin'enontpas?Cette
diffrenceaunnom:c'estlavie.Laviecommencelocommenceleregard.
Dieun'avaitpasderegard.LesseulesoccupationsdeDieutaientladglutition,ladigestionet,
consquencedirecte,l'excrtion.CesactivitsvgtativespassaientparlecorpsdeDieusans
qu'ils'enaperoive.Lanourriture,toujourslamme,n'taitpasassezexcitantepourqu'illa
remarque.Lestatutdelaboissonn'taitpasdiffrent.Dieuouvraittouslesorificesncessaires
pourquelesalimentssolidesetliquidesletraversent.
C'estpourquoi,cestadedesondvelop
pement,nousappelleronsDieuletube.
Ilyaunemtaphysiquedestubes.SlawomirMrozekacritsurlestuyauxdespro
posdonton
nesaits'ilssontconfondantsdeprofondeurousuperbementdsopilants.Peuttresontilstout
celalafois:lestubessontdesinguliersmlangesdepleinetdevide,delamatirecreuse,
unemem
braned'existenceprotgeantunfaisceaud'inexistence.Letuyauestlaversionflexible
dutube:cettemollessenelerendpasmoinsnigmatique.
Dieuavaitlasouplessedutuyaumaisdemeuraitrigideetinerte,confirmantainsisanaturede
tube.Ilconnaissaitlasrnitabsolueducylindre.Ilfiltraitl'universetneretenaitrien.
Lesparentsdutubetaientinquiets.Ilsconvoqurentdesmdecinspourqu'ilssepenchentsur
lecasdecesegmentdematirequinesemblaitpasvivre.

Lesdocteurslemanipulrent,luidon
nrentdestapessurcertainesarticulationspourvoirs'il
avaitdesmcanismesrflexesetconstatrentqu'iln'enavaitpas.Lesyeuxdutubenecillrent
pasquandlespraticienslesexaminrentavecunelampe.
Cetenfantnepleurejamais,nebougejamais.Aucunsonnesortdesabouche,direntles
parents.
Lesmdecinsdiagnostiqurentuneapathiepathologique,sansserendrecomptequ'ilyavait
lunecontradictiondanslestermes:
Votreenfantestunlgume.C'esttrsproccupant.
Lesparentsfurentsoulagsparcequ'ilsprirentpourunebonnenouvelle.Unlgume,c'taitde
lavie.
Ilfautl'hospitaliser,dcrtrentlesdocteurs.
Lesparentsignorrentcetteinjonction.Ilsavaientdjdeuxenfantsquiapparte
naientlarace
humaine:ilsnetrouvaientpasinacceptabled'avoir,ensurplus,delaprogniturevgtale.Ilsen
taientmmepresqueattendris.
Ilsl'appelrentgentimentlaPlante.
Enquoitoussetrompaient.Carlesplantes,lgumescompris,pouravoirunevieimperceptible
l'ilhumain,n'enontpasmoinsunevie.Ellesfrmissentl'approchedel'orage,pleurent
d'allgresseauleverdujour,seblindentdemprislorsqu'onlesagresseetselivrentladanse
desseptvoilesquandlasaisonestauxpol
l ens.Ellesontunregard,c'esthorsdedoute,mmesi
personnenesaitosontleurspupilles.
Letube,lui,taitpassivitpureetsimple.Riennel'affectait,nileschangementsduclimat,nila
tombedelanuit,nilescentpetitesmeutesduquotidien,nilesgrandsmystresindiciblesdu
silence.
Lestremblementsdeterrehebdoma
dairesduKansai,quifaisaientpleurerd'angoissesesdeux
ans,n'avaientaucuneemprisesurlui.L'chelledeRichter,c'taitbonpourlesautres.Unsoir,
unsismede5,6branlalamontagneotrnaitlamai
sondesplaquesdeplafond
s'effondrrentsurleberceaudutube.Quandonledga
gea,iltaitl'indiffrencemme:ses
yeuxfixaientsanslesvoircesmanantsvenusledrangersouslesdcombresoiltaitbienau
chaud.
Lesparentss'amusaientduflegmedeleurPlanteetdcidrentdelamettrel'preuve.Ils
cesseraientdeluidonnerboireetmangerjusqu'cequ'ellerclame:ainsi,ellefiniraitbien
partrefor
cederagir.
Telsfurentprisquicrurentprendre:letubeacceptal'inanitioncommeilacceptaittout,sans
l'ombred'unedsapprobationoud'unassentiment.Mangerounepasman
ger,boireounepas
boire,celaluitaitgal:treounepastre,tellen'taitpassaquestion.
Autermedutroisimejour,lesparentseffarsl'examinrent:ilavaitunpeumai
grietses
lvresentrouvertestaientdess
ches,maisiln'avaitpasl'airdeseporterplusmal.Ilslui
administrrentunbiberond'eausucrequ'ilengloutitsanspassion.
Cetenfantseseraitlaissmourirsansseplaindre,ditlamrehorrifie.
N'enparlonspasauxmdecins,ditlepre.Ilsnoustrouveraientsadiques.
Defait,lesparentsn'taientpassadiques:simplementpouvantsdeconstaterqueleurrejeton
taitdpourvud'instinctdesurvie.Leseffleural'idequeleurbbn'taitpasuneplantemais
untube:ilsrejetrentaussittcettepenseinsoutenable.
Iltaitdanslanaturedesparentsd'treinsouciantsetilsoublirentl'pisodedujene.Ils

avaienttroisenfants:ungaron,unefilleetunlgume.Cettediversitleurplaisaitd'autantplus
quelesdeuxansnecessaientdecourir,desauter,decrier,desedisputeretd'inventerde
nouvellesbtises:ilfallaittoujourstrederrireeuxpourlessurveiller.
Avecleurdernier,aumoins,ilsn'avaientpascegenredesouci.Onpouvaitlelaisserdes
journesentiressansbabysitter:onleretrouvaitlesoirdansunepositioniden
tiqueaumatin.
Onchangeaitsonlange,onlenourrissait,c'taitfini.Unpoissonrougedansunaquariumleur
etdonnplusdetracas.
Enoutre,n'taitsonabsencederegard,letubetaitd'apparencenormale:c'taitunbeaubb
calmequ'onpouvaitmontrerauxinvitssansrougir.Lesautresparentstaientmmejaloux.
Envrit,Dieutaitl'incarnationdelaforced'inertielaplusfortedesforces.Laplus
paradoxaledesforces,aussi:quoideplusbizarrequecetimplacablepouvoirquimanedece
quinebougepas?Laforced'inertie,c'estlapuissancedularvaire.Quandunpeuplerefuseun
progrsfacilemettreenuvre,quandunvhiculepousspardixhommesrestesurplace,
quandunenfants'avachitdevantlatlvisionpen
dantdesheures,quanduneidedontona
prouvl'inanitcontinuenuire,ondcouvre,mdus,l'effroyableemprisedel'immobile.Tel
taitlepouvoirdutube.
Ilnepleuraitjamais.Mmeaumomentdesanaissance,iln'avaitmisaucuneplainteniaucun
son.Sansdoutenetrou
vaitillemondenibouleversantnitou
chant.
Aucommencement,lamreavaitessaydeluidonnerlesein.Aucunelueurnes'taitveille
dansl'ildubblavuedelamamellenourricire:ilrestaneznezaveccettederniresans
enrienfaire.Vexe,lamreluiglissalettondanslabouche.CefutpeinesiDieulesua.La
mredcidaalorsdenepasl'allaiter.
Elleavaitraison:lebiberoncorrespon
daitmieuxsanaturedetube,quiserecon
naissaitdans
cercipientcylindrique,quandlarotonditmammaireneluiinspi
r aitaucunliendeparent.
Ainsi,lamrelebiberonnaitplusieursfoisparjour,sanssavoirqu'elleassuraitdelasortela
connexionentredeuxtubes.L'ali
mentationdivinerelevaitdelaplomberie.
Toutcoule,toutestmouvance,onnesebaignejamaisdeuxfoisdanslemmefleuve,
etc.LepauvreHeracliteseftsuicids'ilavaitrencontrDieu,quitaitlangationdesavision
fluidedel'uni
vers.Siletubeavaitpossduneformedelangage,iletrtorquaupenseur
d'Ephse:Toutsefige,toutestiner
tie,onsebaignetoujoursdanslemmemarcage,
etc.
Heureusement,aucuneformedelangagen'estpossiblesansl'idedumouvement,quienestl'un
desmoteursinitiaux.Etaucuneespcedepensen'estpossiblesanslangage.Lesconcepts
philosophiquesdeDieun'taientdoncnipensablesnicommunicables:ilsnepouvaientpar
consquentnuirepersonneetcelataitbon,cardetelsprincipeseussentsaplemoralde
l'humanitpourlongtemps.
Lesparentsdutubetaientdenationalitbelge.Parconsquent,Dieutaitbelge,cequi
expliquaitpasmaldedsastresdepuisl'aubedestemps.Iln'yalriend'tonnant:AdametEve
parlaientflamand,commeleprouvascientifiquementunprtreduplatpays,ilyaquelques
sicles.
Letubeavaittrouvunesolutioning
nieuseauxquerelleslinguistiquesnatio
nales:ilneparlait
pas,iln'avaitjamaisriendit,iln'avaitmmejamaisproduitlemoindreson.
Cen'taitpastantsonmutismequiinquitaitsesparentsquesonimmobilit.Ilatteignitl'ge
d'unansansavoiresquisssonpremiermouvement.Lesautresbbsfaisaientleurspremiers
pas,leurspremierssourires,leurspremiersquelquechose.Dieu,lui,necessaitd'effectuerson
premierriendutout.
C'taitd'autantplustrangequ'ilgrandis
sait.Sacroissancetaitd'unenormalitabsolue.C'tait
lecerveauquinesuivaitpas.Lesparentsleconsidraientavecper
plexit:ilyavaitdansleur

maisonunnantquiprenaitdeplusenplusdeplace.
Bientt,leberceaudevinttroppetit.Ilfalluttransplanterletubedanslelitcagequiavaitdj
serviaufrreetlasur.
Cechangementvapeuttrel'veiller,espralamre.
Cechangementnechangearien.
Depuislecommencementdel'univers,Dieudormaitdanslachambredesesparents.Ilneles
gnaitpas,c'taitlemoinsqu'onptdire.Uneplanteverteettplusbruyante.Ilneles
regardaitmmepas.
Letempsestuneinventiondumouve
ment.Celuiquinebougepasnevoitpasletempspasser.
Letuben'avaitaucuneconsciencedeladure.Ilatteignitl'gededeuxanscommeiletatteint
celuidedeuxjoursoudedeuxsicles.Iln'avaittoujourspaschangdepositionnimmetent
d'enchanger:ildemeuraitcouchsurledos,lesbraslelongducorps,commeungisant
minuscule.
Lamrelepritalorsparlesaissellespourlemettredeboutlepreplaalespetitesmainssur
lesbarreauxdulitcagepourqu'ilaitl'idedes'ytenir.Ilslchrentl'dificeainsiobtenu:Dieu
retombaenarrireet,nullementaffect,continuasamditation.
Illuifautdelamusique,ditlamre.Lesenfantsaimentlamusique.
Mozart,Chopin,lesdisquesdes101Dal
matiens,lesBeatlesetleshakuhachipro
duisirentsursa
sensibilituneidentiqueabsencederaction.
Lesparentsrenoncrentfairedeluiunmusicien.Ilsrenoncrentd'ailleursenfaireuntre
humain.
Leregardestunchoix.Celuiquiregardedcidedesefixersurtellechoseetdoncfor
cment
d'excluredesonattentionlerestedesonchampdevision.C'estenquoileregard,quiest
l'essencedelavie,estd'abordunrefus.
Vivresignifierefuser.Celuiquiacceptetoutnevitpasplusquel'orificedulavabo.Pourvivre,il
fauttrecapabledeneplusmettresurlemmeplan,audessusdesoi,lamamanetleplafond.
Ilfautrefuserl'undesdeuxpourchoisirdes'intressersoitlamamansoitauplafondLeseul
mauvaischoixestl'absencedechoix.
Dieun'avaitrienrefusparcequ'iln'avaitrienchoisi.C'estpourquoiilnevivaitpas.
Lesbbs,aumomentdeleurnaissance,crient.Cehurlementdedouleurestdjunervolte,
cettervoltedjunrefus.C'estpourquoilaviecommenceaujourdelanaissance,etnon
avant,quoiqu'endisentcertains.
Letuben'avaitpasmislemoindredci
bellorsdel'accouchement.
Lesmdecinsavaientpourtantdterminqu'iln'taitnisourd,nimuet,niaveugle.C'tait
seulementunlavaboauquelmanquaitlebouchon.S'ilavaitpuparler,iletrptsanstrvece
motunique:oui.
Lesgensvouentuncultelargularit.Ilsaimentcroirequervolutionrsulted'unprocessus
normaletnaturell'espcehumaineseraitrgieparunesortedefatalitbiologiqueintrieure
quil'aconduitecesserdemarcherquatrepattesversl'ged'unanoufairesespremiers
pasaprsquelquesmillnaires.
Personneneveutcroireauxaccidents.Cesderniers,expressionsoitd'unefatalitextrieure,ce
quiestdjfcheux,soitduhasard,cequiestpire,sontbannisdel'ima
ginairehumain.Si
quelqu'unosaitdire:C'estparaccidentque,versl'ged'unan,j'aifaitmespremierspasou:

C'estparaccidentqu'unjour,l'hommeajouaubipde,ilseraitaussittconsidrcomme
fou.
Lathoriedesaccidentsestinacceptablecarellelaissesupposerqueleschosesauraientpuse
passerautrement.Lesgensn'admettentpasl'idequ'unenfantd'unann'aitpasl'idede
marchercelareviendraitadmettrequel'hommeauraitpunepasavoirl'idedemarchersur
deuxpattes.Etquipourraitcroirequ'uneespceaussibrillanteauraitpun'ypassonger?
Letube,deuxans,n'avaitmmepasessaylequadrupdisme,nid'ailleurslemouvement.Il
n'avaitjamaisessaylesonnonplus.Lesadultesendduisaientqu'ilyavaitunblocagedans
sonvolution.Jamaisilsn'auraientpuendduirequelebbn'avaitpasencoreconnu
d'accidentcarquipourraitcroireque,sansaccident,l'hommeresteraitparfaitementinerte?
Ilyalesaccidentsphysiquesetlesacci
dentsmentaux.Lesgensnientcarrmentl'existencede
cesderniers:onn'enparlejamaiscommemoteurdel'volution.
Or,iln'yariend'aussifondamentaldansledevenirhumainquelesaccidentsmen
taux.
L'accidentmentalestunepoussireentreparhasarddansl'hutreducerveau,malgrla
protectiondescoquillesclosesdelabotecrnienne.Soudain,lamatiretendrequivitaucur
ducrneestpertur
be,affole,menaceparcettechosetran
grequis'yestglissel'hutre
quivgtaitenpaixdclenchel'alarmeetchercheuneparade.Elleinventeunesubstance
merveilleuse,lanacre,enenrobel'intrusepar
ticulepoursel'incorporeretcreainsilaperle.
Ilpeutaussiarriverquel'accidentmen
talsoitscrtparlecerveauluimme:cesontles
accidentslesplusmystrieuxetlesplusgraves.Unecirconvolutiondematiregrise,sansmotif,
donnenaissanceuneideterrible,unepenseeffaranteetenuneseconde,c'enestfini
pourtoujoursdelatranquillitdel'esprit.Levirusopre.Impossibledel'enrayer.
Alors,contraintetforc,l'tresortdesatorpeur.Alaquestionaffreuseetinformulablequil'a
assailli,ilchercheettrouvemillerponsesinadquates.Ilsemetmar
cher,parler,adopter
centattitudesinutilesparlesquellesilespres'ensortir.
Nonseulementilnes'ensortpas,maisilempiresoncas.Plusilparle,moinsilcom
prend,et
plusilmarche,plusilfaitdusur
place.Trsvite,ilregretterasavielarvaire,sansoserse
l'avouer.
Ilexistepourtantdestresquinesubissentpaslaloidel'volution,quinerencontrentpas
d'accidentfatal.Cesontleslgumescliniques.Lesmdecinssepenchentsurleurcas.Envrit,
ilssontcequenousvoudrionstre.C'estlaviequidevraittretenuepourunmauvaisfonc

tionnement.
C'taitunjourordinaire.Ilnes'taitrienpassdespcial.Lesparentsexeraientleurmtierde
parents,lesenfantsexcutaientleurmissiond'enfants,letubeseconcen
traitsursavocation
cylindrique.
Cefutpourtantlejourleplusimportantdesonhistoire.Commetel,onn'enagardaucune
trace.Semblablement,onn'aconservaucunearchivedujourounhommes'estmisdebout
pourlapremirefois,nidujourounhommeaenfincom
prislamort.Lesvnementslesplus
fon
damentauxdel'humanitsontpassspresqueinaperus.
Soudain,lamaisonsemitretentirdehurlements.Lamreetlagouvernante,d'abord
ptrifies,cherchrentl'originedecescris.Unsinges'taitilintroduitdanslademeure?Unfou
s'taitilchappd'unasile?
Endsespoirdecause,lamreallaregar
derdanssachambre.Cequ'elleyvitlastupfia:Dieu
taitassisdanssonlitcageethurlaitautantqu'unbbdedeuxanspeuthurler.
Lamres'approchadelascnemytholo
gique:ellenereconnaissaitpluscequipen
dantdeux
annesavaitconstituunspec
taclesiapaisant.Ilavaittoujourseusesyeuxgrandsouvertset
fixes,desortequelacouleurgrisvertenavaittfacileidenti
f ierprsent,sespupilles

taiententire
mentnoires,d'unnoirdepaysageincendi.
Qu'avaitilpuyavoird'assezfortpourbrlercesyeuxplesetlesrendrenoirscommedu
charbon?Qu'avaitilpusepas
serd'assezterriblepourlerveillerd'unsilongsommeiletle
transformerencettemachinecrier?
Laseulevidence,c'taitquel'enfanttaitfurieux.Unecolrefabuleusel'avaittirdesa
torpeur,etsipersonnen'enconnaissaitl'origine,lemotifdevaitentretrsgrave,auvudeson
ampleur.
Lamre,fascine,vintprendresonreje
tondanssesbras.Elledutaussittledpo
serdansle
litcagecarilgesticulaitdetoussesmembresetlacognait.
Ellecourutdanslamaisonenclamant:LaPlanten'estplusuneplante!Elleappelaleprepour
qu'ilviennesurleslieuxduphnomne.Sonfrreetsasurfurentinvitss'extasierdevant
lasaintecolredeDieu.
Aprsquelquesheures,ilcessadehurler,maissesyeuxrestrentnoirsderage.Ileutun
regardtrsfchpourl'humanitquil'entourait.Puis,puispartantdemau
vaisehumeur,il
s'allongeaets'endormit.
Lafamilleapplaudit.Cefutconsidrcommeuneexcellentenouvelle.L'enfanttaitenfinvivant.
Commentexpliquercettenaissancepos
trieurededeuxansl'accouchement?
Aucunmdecinnetrouvalacldumys
tre.C'taitcommes'ilavaiteubesoindedeuxannes
degrossesseextrautrinesup
plmentairespourdeveniroprationnel.
Oui,maispourquoicettecolre?Laseulecausequel'onpuissesupposertaitl'acci
dentmental,
Quelquechosetaitapparudanssoncerveauquiluiavaitsemblinsou
tenable.Etenune
seconde,lamatiregrises'taitmiseenbranle.Desinfluxnerveuxavaientcirculencettechair
inerte.Soncorpsavaitcommencbouger.
Ainsi,lesplusgrandsEmpirespeuvents'effondrerpourdesmotifsparfaitementinconnaissables.
D'admirablesenfanonsimmobilescommedesstatuespeuvent,enunechiquenaude,semueren
btesbraillardes.Leplustonnantestquecelaenchanteleurfamille.Sictransittubigloria.

Lepretaitaussiexcitquesiunqua
trimeenfantluitaitn.
IltlphonasamrequidemeuraitBruxelles.
LaPlantes'estrveille!Prendsunavionetviens!
Lagrandmreditqu'elleallaitsefairecouperquelquesnouveauxtailleursavantdevenir:
c'taitunefemmetrslgante.Celaajournaitsavisitedeplusieursmois.
Entretemps,lesparentscommenaientregretterlelgumed'antan.Dieunedco
l raitpas.Il
fallaitpresqueluijetersonbiberon,depeurderecevoiruncoup.Ilpouvaitsecalmerpendant
quelquesheures,maisonnesavaitjamaiscequecelaprsa
geait.
Lescnarionouveautaitceluici:onprofitaitd'unmomentoiltaittranquillepourprendrele
bbetlemettredanssonparc.Ilrestaitd'abordhbtcontemplerlesjouetsqui
l'entouraient.
Peupeu,unvifdsagrments'emparaitdelui.Ils'apercevaitquecesobjetsexis
taienten
dehorsdelui,sansavoirbesoindesonrgne.Celaluidplaisaitetilcriait.
D'autrepart,ilavaitobservquelesparentsetleurssatellitesproduisaientavecleurbouchedes
sonsarticulsbienprcis:ceprocdsemblaitleurpermettredecontrlerleschoses,deseles

annexer.
Iletvoulufairedemme.N'taitcepasl'unedesprincipalesprrogativesdivinesquede
nommerl'univers?Ildsignaitalorsdudoigtunjouetetouvraitlabouchepourluidonner
l'existence:maislessonsqu'ilproduisaitneformaientpasdessuitescoh
r entes.Ilentaitle
premiersurpris,carilsesentaittoutfaitcapabledeparler.L'tonnementpass,iltrouvait
cettesitua
tionhumilianteetintolrable.Lacolres'emparaitdeluietilsemettaithurlersa
rage.
Teltaitlesensdesescris:
Vousbougezvoslvresetilensortdulangage!Jebougelesmiennesetiln'ensortquedu
bruit!Cetteinjusticeestinsuppor
table!Jegueuleraijusqu'cequeasetransformeenmots!
Telletaitl'interprtationdelamre:
Etreencoreunbbdeuxans,cen'estpasnormal.Ilserendcomptedesonretardeta
l'nerv.
Faux:Dieunesetrouvaitabsolumentpasenretard.Quiditretardditcomparai
son.Dieunese
comparaitpas.Ilsentaitenluiunpouvoirgigantesqueets'offusquaitdesedcouvririncapable
del'exercer.Saboucheletrahissait.Ilnedoutaitpasuninstantdesadivinitets'indignaitque
sespropreslvresn'aientpasl'airaucourant.
Lamres'approchaitdeluietprononaitdesmotssimplesenarticulanttrsfort:
Papa!Maman!
IItaitfurieuxqu'elleluiproposed'aussisottesimitations:nesavaitelledoncpasquielle
avaitaffaire?Lematredulangage,c'taitlui.Jamaisilnes'abaisseraitrp
terMamanet
Papa.Atitrederepr
sailles,ilhurlaitdeplusbelleetdepluslaide.
Peupeu,lesparentscommencrentvoquerleurancienenfant.Avaientilsgagnau
change?Ilsavaientunrejetonmystrieuxetcalmeetseretrouvaientavecunchiotdoberman.
Tutesouvienscommeelletaitjolie,laPlante,avecsesgrandsyeuxsereins?
Etlesbonnesnuitsqu'onpassait!
C'entaitfinideleursommeil:Dieutaitl'insomniepersonnifie.C'taitpeines'ildormait
deuxheuresparnuit.Etdsqu'ilnedormaitpas,ilmanifestaitsacolrepardescris.
ava!letanaitlepre.Onlesait,quetuviensdepasserdeuxannesrou
piller.Cen'est
pasuneraisonpournepluspermettrepersonnededormir.
DieuseconduisaitcommeLouisXIV:ilnetolraitpasqu'ondormes'ilnedormaitpas,qu'on
manges'ilnemangeaitpas,qu'onmarches'ilnemarchaitpasetqu'onparles'ilneparlaitpas.
Cedernierpoint,surtout,lerendaitfou.
Lesmdecinsnecomprirentpasdavan
tagecenouveltatqueleprcdent:l'apathie
pathologiques'taitmueenirritabilitpathologiquesansqu'aucuneanalysen'expliquele
diagnostic.Ilsprf
r rentrecourirunesortedebonsenspopulaire:
C'estpourcompenserlesdeuxannesprcdentes.Votreenfantfinirabienparsecalmer.
Sijenel'aipasjetparlafentreaupa
r avant,pensaitlamreexaspre.
Lestailleursdelagrandmrefurentprts.Ellelesmitdansunevalise,passachezlecoiffeuret
pritl'avionBruxellesOsakaqui,en1970,effectuaitletrajetenquelquevingtheures.
Lesparentsl'attendaientl'aroport.Ilsnes'taientpasvusdepuis1967:lefilsfutenlac,la

bellefilleftcongratuleetleJaponadmir.
Encheminverslamontagne,onparladesenfants:lesdeuxanstaientmerveilleux,le
troisimetaitunproblme.Onn'enveutplus!Lagrandmreassuraquetoutallait
s'arranger.
Labeautdelamaisonl'enchanta.Quec'estjaponais!s'exclamatelleenregar
dantlasalle
detatamietlejardinqui,encemoisdefvrier,blanchissaitdjsouslespruniersenfleur.
Ellen'avaitplusvulefrreetlasurdepuistroisannes.Elles'extasiadesseptansdugaron
etdescinqansdelafille.Elledemandaalorstreprsenteautroi
simeenfant,qu'elle
n'avaitencorejamaisrencontr.
Onnevoulutpasl'accompagnerdansl'antredumonstre:C'estlapremiregauche,tune
peuxpastetromper.Deloin,onentendaitdeshurlementsrauques.Lagrandmrepritquelque
chosedanssonsacdevoyageetmarchacourageusementversl'arne.
Deuxansetdemi.Cris,rage,haine.LemondeestinaccessibleauxmainsetlavoixdeDieu.
Autourdelui,lesbarreauxdulitcage.Dieuestenferm.Ilvoudraitnuireetn'yparvientpas.Il
sevengesurlesdrapsetlacouverturequ'ilmartledecoupsdepied.
Audessusdelui,leplafondetsesfissuresqu'ilconnatparcur.Cesontsesseuls
interlocuteurs,c'estdonceuxqu'ilhurlesonmpris.Visiblement,leplafonds'enfout.Dieuen
estcontrari.
Soudain,lechampdevisionseremplitd'unvisageinconnuetinidentifiable.Qu'estcequec'est?
C'estunhumainadulte,dummesexequelamre,sembletil.Lapremiresurprisepasse,
Dieumanifestesonmcontentementparunlongrle.
Levisagesourit.Dieuconnata:onessaiedel'amadouer.aneprendpas.Ilmontrelesdents.
Levisagelaissetomberdesmotsavecsabouche.Dieuboxelesparolesauvol.Sespoings
fermsrossentlessonsetlesmettentK.O.
Dieusaitqu'aprs,levisageessaieradetendrelamainverslui.Ilal'habitude:lesadultes
approchenttoujoursleursdoigtsdesafigure.Ildcidequ'ilmordral'indexdel'inconnue.Ilse
prpare.
Eneffet,unemainapparatdanssonchampdevisionmaisstupeur!ilyaentresesdoigtsun
btonblanchtre.Dieun'ajamaisvuaetenoubliedecrier.
C'estduchocolatblancdeBelgique,ditlagrandmrel'enfantqu'elledcouvre.
Decesmots,Dieunecomprendqueblanc:ilconnat,ilavuasurlelaitetlesmurs.Les
autresvocablessontobscurs:chocolatetsurtoutBelgique.Entretemps,lebtonestprs
desabouche.
C'estpourmanger,ditlavoix.
Manger:Dieuconnat.C'estunechosequ'ilfaitsouvent.Manger,c'estlebiberon,lapureavec
desmorceauxdeviande,labananecraseaveclapommerpeetlejusd'orange.
Manger,asent.CebtonblanchtreauneodeurqueDieuneconnatpas.asentmeilleurque
lesavonetlapommade.Dieuapeuretenvieenmmetemps,ilgrimacededgotetsalivede
dsir.
Enunsoubresautdecourage,ilattrapelanouveautavecsesdents,lamchemaiscen'estpas
ncessaire,afondsurlalangue,atapisselepalais,ilenapleinlaboucheetlemiraclea
lieu.
Lavoluptluimontelatte,luidchirelecerveauetyfaitretentirunevoixqu'iln'avait
jamaisentendue:

Cestmoi!C'estmoiquivis!C'estmoiquiparle!Jenesuispasilnilui,jesuismoi!Tune
devrasplusdireilpourparlerdetoi,tudevrasdireje.Etjesuistonmeilleurami:c'estmoi
quitedonneleplaisir.
Cefutalorsquejenaquis,l'gededeuxansetdemi,enfvrier1970,danslesmon
tagnesdu
Kansai,auvillagedeShukugawa,souslesyeuxdemagrandmrepaternelle,parlagrcedu
chocolatblanc.
Lavoix,quidepuisnes'estjamaistue,continuaparlerdansmatte:
C'estbon,c'estsucr,c'estonctueux,j'enveuxencore!Jeremordisdanslebtonenrugissant.
Leplaisirestunemerveille,quim'apprendquejesuismoi.Moi,c'estlesigeduplaisir.Le
plaisir,c'estmoi:chaquefoisqu'ilyauraduplaisir,ilyauramoi.Pasdeplaisirsansmoi,pas
demoisansplaisir!
Lebtondisparaissaitenmoi,boucheparbouche.Lavoixhurlaitdeplusenplusfortdansma
tte:
Vivemoi!Jesuisformidablecommelavoluptquejeressensetquej'aiinven
te!Sansmoi,
cechocolatestunblocderien.Maisonlemetdansmaboucheetildevientleplaisir.Ilabesoin
demoi.
Cettepensesetraduisaitpardesructa
tionssonoresdeplusenplusenthousiastes.J'ouvrais
desyeuxnormes,jesecouaislesjambesdejoie.Jesentaisqueleschosess'imprimaientdans
unepartiemolledemoncerveauquigardaittracedetout.
Morceauparmorceau,lechocolattaitentrenmoi.Jem'aperusalorsqu'auboutdela
friandisedfunteilyavaitunemainetqu'auboutdecettemainilyavaituncorpssurmont
d'unvisagebienveillant.Enmoi,lavoixdit:
Jenesaispasquituesmaisvucequetum'asapportmanger,tuesquelqu'undebien.
Lesdeuxmainssoulevrentmoncorpsdulitcageetjefusdansdesbrasinconnus.
Mesparentsstupfaitsvirentarriverlagrandmresouriantequiportaituneenfantsageet
contente.
Jevousprsentemagrandeamie,ditelle,triomphante.
Jemelaissaitransbahuterdebrasenbrasavecbont.Monpreetmamren'enreve
naientpas
delamtamorphose:ilstaientheureuxetvexs.Ilsquestionnrentlagrandmre.
Cellecisegardabiendervlerlanaturedel'armesecrtelaquelleelleavaitrecouru.Elle
prfralaisserplanerunmys
tre.Onluisupposadesdonsdedmonologie.Personnen'avait
prvuquelabteserappelleraitsonexorcisme.
Lesabeillessavent,elles,queseullemieldonneauxlarveslegotdelavie.Ellesnemettraient
pasaumonded'aussiardentesbutineusesenlesnourrissantdepureavecdespetitscarrsde
viande.Mamreavaitdesthoriessurlesucre,qu'ellerendaitresponsabledetouslesmauxde
l'humanit.C'estpourtantaupoisonblanc(ainsilenommaitelle)qu'elledoitd'avoirun
troisimeenfantquisoitd'unehumeuraccep
table.
Jemecomprends.Al'gededeuxans,j'taissortiedematorpeur,pourdcouvrirquelavie
taitunevalledelarmesol'onmangeaitdescarottesbouilliesavecdujambon.J'avaisd
avoirlesentimentdem'trefaitavoir.Aquoibonsetuernatresicen'estpourconnatrele
plaisir?Lesadultesontaccsmillesortesdevolupts,maispourlesenfanons,iln'yaquela
gourmandisequipuisseouvrirlesportesdeladlectation.
Lagrandmrem'avaitremplilabouchedesucre:soudain,l'animalfurieuxavaitapprisqu'ily
avaitunejustificationtantd'ennui,quelecorpsetl'espritservaientexulteretqu'ilnefallait

doncpasenvou
l oirnil'universentiernisoimmed'trel.Leplaisirprofitadel'occasion
pournommersoninstrument:ill'appelamoietc'estunnomquej'aiconserv.
Ilexistedepuistrslongtempsuneimmensesected'imbcilesquiopposentsensualitet
intelligence.C'estuncerclevicieux:ilssepriventdevoluptpourexalterleurscapacits
intellectuelles,cequiapourrsultatdelesappauvrir.Ilsdeviennentdeplusenplusstupides,ce
quilesconfortedansleurconvictiond'trebrillantscaronn'arieninventdemieuxquela
btisepoursecroireintelligent.
Ladlectationrendhumbleetadmiratifenverscequilarenduepossible,leplaisirveille
l'espritetlepoussetantlavirtuo
sitqu'laprofondeur.C'estunesipuis
santemagiequ'
dfautdevolupt,l'idedevoluptsuffit.Dumomentqu'existcettenotion,l'treestsauv.
Maislafrigidittriomphantesecondamnelaclbrationdesonproprenant.
Onrencontredanslessalonsdesgensquisevantenthautetfortdes'treprivsdeteloutel
dlicependantvingtcinqans.Onrencontreaussidesuperbesidiotsquiseglorifientdene
jamaiscouterdemusique,denejamaisouvrirunlivreoudenejamaisalleraucinma.Ilya
aussiceuxquiesprentsusciterl'admirationparleurchastetabsolue.Ilfautbienqu'ilsen
tirentvanit:c'estleseulcontentementqu'ilsaurontdansleurvie.
Enmedonnantuneidentit,lechocolatblancm'avaitaussifourniunemmoire:depuisfvrier
1970,jemesouviensdetout.Aquoibonserappelercequin'estpasliauplaisir?Lesouvenir
estl'undesallislesplusindispensablesdelavolupt.
Uneaffirmationaussinormejemesouviensdetoutn'aaucunechanced'trecruepar
quiconque.Celan'apasd'importance.S'agissantd'unnoncaussiinvrifiable,jevoismoinsque
jamaisl'int
r td'trecrdible.
Certes,jenemerappellepaslessoucisdemesparents,leursconversationsavecleursamis,
etc.Maisjen'airienoublidecequienvalaitlapeine:levertdulacoj'aiapprisnager,
l'odeurdujardin,legotdel'alcooldeprunetestencachetteetautresdcouvertes
intellectuelles.
Avantlechocolatblanc,jenemesouviensderien:jedoismefierautmoignagede
mesproches,rinterprtparmessoins.
Aprs,mesinformationssontdepremiremain:lamainmmequicrit.
Jedevinslegenred'enfantdontrventlesparents:lafoissageetveille,silen
cieuseet
prsente,drleetrflchie,enthousiasteetmtaphysique,obissanteetautonome.
Pourtant,magrandmreetsessucreriesnerestrentauJaponqu'unmois:maiscefut
suffisant.Lanotiondeplaisirm'avaitrendueoprationnelle.Monpreetmamretaient
soulags:aprsavoireuunlgumependantdeuxannespuisunebteenragependantsix
mois,usavaientenfinquelquechosedeplusoumoinsnormal.Oncommenam'appelerparun
prnom.
Ilfallut,pourrecourirl'expressionconsacre,rattraperletempsperdu(jenepensaispas
l'avoirperdu):deuxansetdemi,unhumainsedoitdemarcheretdeparler.Jecommenai
parmarcher,confor
mmentl'usage.Cen'taitpassorcier:semettredebout,selaisser
tomberversl'avant,sereteniravecunpied,puisrepro
duirelepasdedanseavecl'autrepied.
Marchertaitd'uneutilitindniable.Celapermettaitd'avancerenvoyantlepay
sagemieuxqu'
quatrepattes.Etquiditmarcherditcourir:courirtaitcettetrouvaillefabuleusequirendait
possiblestouteslesvasions.Onpouvaits'emparerd'unobjetinterditets'enfuirenl'emportant
sanstrevuedepersonne.Courirassuraitl'impunitdesactionslesplusrprhensibles.C'tait
leverbedesbanditsdegrandcheminetdeshrosengnral.
Parlerposaitunproblmed'tiquette:quelmotchoisirenpremier?J'auraisbienluunvocable
aussincessairequemar
r onglacoupipi,oualorsaussibeauquepneuouscotch,

maisjesentaisquecelaetfroissdessensibilits.Lesparentssontuneespcesusceptible:il
fautleurservirlesgrandsclassiquesquileurdonnentlesentimentdeleurimportance.Jene
cherchaispasmefaireremarquer.
Jeprisdoncunairbatetsolennelet,pourlapremirefois,jevoisailessonsquej'avaisen
tte:
Maman!Extasedelamre.
Etcommeilnefallaitvexerpersonne,jemehtaid'ajouter:
Papa!
Attendrissementdupre.Lesparentssejetrentsurmoietmecouvrirentdebaisers.Jepensai
qu'ilsn'taientpasdifficiles.Ilseussenttmoinsravisetadmiratifssij'avaiscommenc
parlerendisant:Pourquisontcesserpentsquisifflentsurvosttes?ou:E=me2.Acroire
qu'ilsavaientundoutesurleurpropreidentit:n'taientilsdoncpassrsdes'appelerPapaet
Maman?Ilssemblaientavoireutantbesoinquejeleleurconfirme.
Jemeflicitaidemonchoix:pourquoifairecompliququandonpeutfairesimple?Aucun
premiermotn'etpuautantcomblermesgniteurs.Aprsentquej'avaisaccomplimondevoir
depoli
tesse,jepouvaismeconsacrerl'artetlaphilosophie:laquestiondutroisimemot
taitautrementexcitante,puisquejen'avaistenircomptequedecritresqualitatifs.Cette
liberttaitsigrisantequ'ellem'embarrassait:jemisuntempsfoupro
noncermontroisime
mot.Mesparentsn'enfurentqueplusflatts:Ellen'avaitbesoinquedenousnommer.C'tait
saseuleurgence.
Ilsnesavaientpasque,dansmatte,jeparlaisdepuislongtemps.Maisilestvraiquedireles
choseshautevoixestdiff
r ent:celaconfreaumotprononcunevaleurexceptionnelle.On
sentquelemotestmu,qu'illevitcommeunsignedereconnaissance,qu'onluipaiesadette
ouqu'onleclbre.Voiserlevocablebanane,c'estrendrehommageauxbananestravers
lessicles.
Raisondepluspourrflchir.Jemelanaidansunephased'explorationintellec
tuellequidura
dessemaines.Lesphotosdel'poquememontrentavecunvisagesisrieuxquec'enest
comique.C'estquemondiscoursintrieurtaitexistentiel:Chaussure?Non,cen'estpasleplus
importantonpeutmarchersans.Papier?Qui,maisc'estaussincessairequecrayon.Iln'ya
pasmoyendechoisirentrepapieretcrayon.Chocolat?Non,c'estmonsecret.Otarie?Otarie,
c'estsublime,apoussedescrisadmirables,maisestcevraimentmieuxquetoupie?Toupie,
c'esttropbeau.Seulement,l'otarieestvivante.Qu'estcequiestmieux,unetoupiequitourneou
uneotariequivit?Dansledoute,jem'abstiens.Harmonica?asonnebien,maisestce
vraimentindispensable?Lunette?Non,c'estrigolo,maisanesertrien.Xylo
phone?...
Unjour,mamrearrivadanslesalonavecunanimallongcoudontlaqueueminceetlongue
terminaitdansuneprisedecourant.Ellepoussaunboutonetlabteamorauneplainte
rgulireetininterrom
pue.Lattesemitbougersurlesolenunmouvementdevaetvient
quientranaitlebrasdeMamanderrireelle.Parfois,lecorpsavanaitsursespattesquitaient
desroulettes.
Cen'taitpaslapremirefoisquejevoyaisunaspirateurmaisjen'avaispasencorerflchi
sacondition.Jem'appro
chaideluiquatrepattespourtresahauteurjesavaisqu'ilfallait
toujourstrelahauteurdecequ'onexaminait.Jesui
vissatteetposaimajouesurletapis
pourobservercequisepassait.Ilyavaitunmiracle:l'appareilavalaitlesralitsmat
r ielles
qu'ilrencontraitetillestransformaiteninexistence.
Ilremplaaitlequelquechoseparlerien:cettesubstitutionnepouvaittrequ'uvredivine.
J'avaislesouvenirvagued'avoirtDieu,iln'yavaitpassilongtemps.J'entendaisparfoisdans
matteunegrandevoixquimeplongeaitend'incalculablestnbresetquimedisait:
Rappelletoi!C'estmoiquivisentoi!Rappelletoi!Jenesavaispastropcequej'enpensais,
maismadivinitmeparaissaitdesplusprobablesetdesplusagrables.

Soudain,jerencontraisunfrre:l'aspi
r ateur.Quepouvaitilyavoirdeplusdivinquecet
anantissementpuretsimple?J'avaisbeautrouverqu'unDieun'arienprouver,j'auraisvoulu
trecapabled'accompliruntelprodige,unetcheaussimtaphysique.
Anch'iosonopittore!s'exclamaleCorrgedcouvrantlestableauxdeRaphal.
Enunenthousiasmesemblable,j'taissulepointdem'crier:Moiaussi,jesuisunaspirateur!
Aladernireseconde,jemesouvinsqu'fallaitmnagermeseffets:j'taiscenspossderdeux
motsmonactif,jen'allaipasmedcrdibiliserensortantdephrases.Maismontroisime
mot,jel'avais.
Sansplusattendre,j'ouvrislaboucheetjescandailesquatresyllabes:Aspirateur!
Uninstantinterdite,mamrelchalecoudutuyauetcouruttlphonermonpre:
Elleaditsontroisimemot!
C'estquoi?
Aspirateur!
Bien.Nousenferonsunemnagreaccomplie.
Ildevaittreunpeudu.
J'avaisfaittrsfortpourletroisimemotjepouvaisdslorsmepermettred'tremoins
existentiellepourlequatrime.Estimantquemasur,dedeuxansetdemimonane,tait
unebonnepersonne,j'lissonprnom:
Juliette!clamaijeenlaregardantdanslesyeux.
Lelangageadespouvoirsimmenses:peineavaisjeprononchautevoixcenom,prised'une
follepassion,masurmesaisitentresesbrasetmeserra.Tellephiltred'amourdeTristanet
Iseut,lemotnousavaituniespourtoujours.
Iltaithorsdequestionquejechoisissepourcinquimevocableleprnomdemonfrre,de
quatreansmonan:cemauvaissujetavaitpassunaprsmidiassissurmattelire
unTntin.Iladoraitmeperscu
ter.Pourlepunir,jenelenommeraispas.Ainsi,iln'existerait
pastellement.
VivaitavecnousNishiosan,magouver
nantejaponaise.Elletaitlabontmmeetmedorlotait
pendantdesheures.Elleneparlaitaucuneautrelanguequelasienne.Jecomprenaistoutce
qu'elledisait.Moncinquimemotfutdoncnippon,puisquejelanommai.
J'avaisdjdonnleurnomquatreper
sonneschaquefois,celalesrendaitsiheureusesque
jenedoutaisplusdel'impor
tancedelaparole:elleprouvaitauxindivi
dusqu'ilstaientl.J'en
conclusqu'ilsn'entaientpassrs.Ilsavaientbesoindemoipourlesavoir.
Parlerservaitildoncdonnerlavie?Cen'taitpascertain.Autourdemoi,lesgensparlaientdu
matinausoir,sansquecelaaitdesconsquencesaussimiraculeuses.Pourmesparents,par
exemple,parlerquivalaitformulerceci:
J'aiinvitlesTrucpourle26.
QuisontlesTruc?
Voyons,Danile,tuneconnaisqu'eux.Nousavonsdjdnvingtfoisencompa
gniedesTruc.
Jenemerappellepas.QuisontlesTruc?

Tuverrasbien.
Jen'avaispasl'impressionquelesTrucexistaientdavantageaprscegenredepro
pos.Au
contraire.
Pourmonfrreetmasur,parlerreve
naitcela:
OestmabotedeLego?
J'ensaisrien.
Menteuse!C'esttoiquil'asprise!
C'estpasvrai.
Tuvasmedireoelleest?
Etpuisilssetapaientdessus.Parlertaitunprludeaucombat.
QuandladouceNishiosanmeparlait,c'taitleplussouventpourmeraconter,aveclerire
nipponrservl'horreur,com
mentsasuravaittcraseparletrainKobNishinomiya
lorsqu'elletaitenfant.Achaqueoccurrencedecercit,sansfaillir,lesmotsdemagouvernante
tuaientlapetitefille.Parlerpouvaitdoncserviraussiassassiner.
L'examendel'difiantlangaged'autruim'amenacetteconclusion:parlertaitunacteaussi
crateurquedestructeur.Ilvalaitmieuxfairetrsattentionaveccetteinvention.Parailleurs,
j'avaisremarququ'ilexistaitgalementunemploiinoffensifdelaparole.Beautemps,n'estce
pas?ouMachre,jevoustrouvetrsenforme!taientdesphrasesquineproduisaient
aucuneffetmtaphysique.Onpouvaitlesdiresansaucunecrainte.Onpouvaitmmenepasles
dire.Sionlesdisait,c'taitsansdoutepouravertirlesgensqu'onn'allaitpaslestuer.C'tait
commelepistoleteaudemonfrrequandilmetiraitdessusenm'annonant:Pan!tues
morte!,jenemouraispas,j'taisseulementarrose.Onrecouraitcegenredepropospour
mon
trerquesonarmetaitchargeblanc.AtitredeC.Q.F.D.,lesiximemotfutmort.

Ilrgnaitdanslamaisonunsilenceanor
mal.Jevoulusallerauxrenseignementsetdescendisle
grandescalier.Ausalon,monprepleurait:spectacleimpensableetquejen'aijamaisrevu.Ma
mreletenaitdanssesbrascommeunbbgant.
Ellemedittrsdoucement:
Tonpapaaperdusamaman.Tagrandmreestmorte.
Jeprisunairterrible.
Evidemment,poursuivitelle,tunesaispascequeaveutdire,lamort.Tun'asquedeuxans
etdemi.
Mort!affirmaijesurletond'uneassertionsansrplique,avantdetournerlestalons.
Mort!Commesijenesavaispas!Commesimesdeuxansetdemim'enloi
gnaient,alorsqu'ils
m'enrapprochaient!Mort!Quimieuxquemoisavait?Lesensdecemot,jevenaispeinedele
quitter!Jeleconnaissaisencoremieuxquelesautresenfants,moiquil'avaisprolongaudel
deslimiteshumaines.N'avaisjepasvcudeuxannesdecoma,pourautantquel'onpuisse
vivrelecoma?Qu'avaientilsdoncpensquejefaisais,dansmonberceau,pendantsi
longtemps,sinonmourirmavie,mourirletemps,mourirlapeur,mourirlenant,mourirla
torpeur?
Lamort,j'avaisexaminlaquestiondeprs:lamort,c'taitleplafond.Quandonconnatle

plafondmieuxquesoimme,celas'appellelamort.Leplafondestcequiempchelesyeuxde
monteretlapensedes'lever.Quiditplafondditcaveau:lepla
f ondestlecouvercledu
cerveau.Quandvientlamort,uncouverclegantseposesurvotrecasserolecrnienne.Il
m'taitarrivunechosepeucommune:j'avaisvcuadansl'autresens,ungeoma
mmoirepouvaitsinons'ensouvenir,aumoinsenconserverunevagueimpression.Quandle
mtrosortdeterre,quandlesrideauxnoirss'ouvrent,quandl'asphyxieestfinie,quandlesseuls
yeuxncessairesnousregardentnouveau,c'estlecouvercledelamortquisesoulve,c'est
notrecaveaucrnienquidevientuncerveaucielouvert.Ceuxqui,d'unemanireoud'une
autre,ontconnulamortdetropprsetensontrevenuscontiennentleurpropreEurydice:ils
saventqu'ilyaeneuxquelquechosequiserappelletropbienlamortetqu'ilvautmieuxnepas
laregarderenface.C'estquelamort,commeunterrier,commeunechambreauxrideaux
ferms,commelasolitude,estlafoishorribleettentante:onsentqu'onpourraitytrebien.
Ilsuffi
r aitqu'onselaisseallerpourrejoindrecettehibernationintrieure.Eurydiceestsi
sduisantequ'onatendanceoublierpour
quoiilfautluirsister.
Illefaut,pourcetteuniqueraisonqueletrajetestleplussouventunallersimple.Sinon,ilnele
faudraitpas.
Jem'assissurl'escalierenpensantlagrandmreauchocolatblanc.Elleavaitcontribume
librerdelamort,etsipeudetempsaprs,c'taitsontour.C'taitcommes'ilyavaiteuun
marchandage.Elleavaitpaymaviedelasienne.L'avaitellesu?
Aumoinsmonsouvenirluiconservetill'existence.Magrandmreavaitessuylespltresde
mammoire.Justeretourdeschoses:elleyestencorebienvivante,pr
cdedesonbtonde
chocolatcommed'unsceptre.C'estmafaondeluirendrecequ'ellem'adonn.
Jenepleuraipas.Jeremontaidanslachambrepourjouerauplusbeaujeudumonde:latoupie.
J'avaisunetoupieenplastiquequivalaittouteslesmerveillesdel'univers.Jelafaisaistourner
etlaregardaisfixementpendantdesheures.Cetterotationperptuellemedonnaitl'airgrave.
Lamort,jesavaiscequec'tait.Celariemesuffisaitpaslacomprendre.J'avaisdestasde
questionsposer.Leproblmetaitqu'officiellementjedisposaisdesixmots,dontzroverbe,
zroconjonction,zroadverbe:difficiledecomposerdesinterro
gationsaveca.Certes,en
ralit,dansmatte,j'avaislevocabulairencessairemaiscommentpasser,enuncoup,de
sixmillemots,sansrvlermonimposture?
Heureusement,ilyavaitunesolution:Nishiosan.Elleneparlaitquejaponais,cequilimitaitses
conversationsavecmamre.Jepouvaisluiparlerencachette,camouflederriresalangue.
Nishiosan,pourquoionmeurt?
Tuparles,toi?
Oui,maisneledispersonne.C'estunsecret
Tesparentsseraientheureuxs'ilssavaientquetuparlais.
C'estpourleurfairelasurprise.Pour
quoionmeurt?
ParcequeDieuleveut.
Tucroisvraiment?
Jenesaispas.J'aivutantdegensmourir:masurcraseparletrain,mesparentstuspar
desbombardementspen
dantlaguerre.JenesaispassiDieuavoulua.
Alorspourquoionmeurt?
Tuparlesdetagrandmre?C'estnor
maldemourirquandonestvieux.
Pourquoi?

Quandonabeaucoupvcu,onestfatigu.Mourir,pourunvieux,c'estcommeallerse
coucher.C'estbien.
Etmourirquandonn'estpasvieux?
a,jenesaispaspourquoic'estpos
sible.Tucomprendstoutcequejeteraconte?
Oui.
Alorstuparlesjaponaisavantdepar
l erfranais?
Non.C'estlammechose.
Pourmoi,iln'yavaitpasdeslangues,maisuneseuleetgrandelanguedontonpouvaitchoisir
lesvariantesjaponaisesoufranaises,augrdesafantaisie.Jen'avaisencorejamaisentendu
unelanguequejenecomprenaispas.
Sic'estlammechose,commentexpliquestuquejeneparlepaslefranais?
Jenesaispas.Racontemoilesbom
bardements.
Tuessrequetuveuxentendrea?
Oui.
Elleselanadansunrcitdecauchemar.En1945,elleavaitseptans.Unmatin,lesbombes
avaientcommencpleuvoir.AKob,cen'taitpaslapremirefoisqu'onlesentendait,loin
s'enfallait.Maiscematinl,Nishiosanavaitsentiqueceseraitpourlessiensetellen'avait
paseutort.Elletaitresteallongesurletatami,esprantquelamortlatrouveraitendormie.
Soudain,ilyavaiteu,justectd'elle,uneexplosionsiextraordinairequelapetites'taitcrue
d'aborddchiqueteenmillemorceaux.Justeaprs,tonned'avoirsurvcu,elleavaitvoulu
s'assurerquesesmembrestaienttoujoursrelissoncorps,maisquelquechosel'enemp

chait:elleavaitmisuncertaintempscomprendrequ'elletaitenterre.
Alorselleavaitcommenccreuseravecsesmains,enesprantqu'ellesedirigeaitversle
haut,cedontellen'taitpassre.Aunmoment,danslaterre,elleavaittouchunbras:ellene
savaitpasquiiltait,ellenesavaitmmepassicebrastaittoujoursaccrochuncorps
saseulecertitudetaitquecebrastaitmort,dfautdesonpropritaire.
Elles'taittrompedecap.Elles'taitarrtedecreuserpourcouter:Jedoisallerversle
bruit:c'estlqu'ilyalavie.Elleavaitentendudescrisetavaittchdecreuserdanscette
direction.Elleavaitrecommencsontravaildetaupe.
Commentturespirais?demandaije.
Jenesaispas.Ilyavaitmoyen.Aprstout,ilyadesanimauxquiviventldessous,etqui
respirent.L'airvenaitdiffi
cilement,maisilvenait.Tuveuxlasuite?
Jelarclamaiavecenthousiasme.
Finalement,Nishiosantaitarrivelasurface.C'estlqu'ilyalavie,luiavaitditson
instinct.Ill'avaittrompe:c'taitlqu'ilyavaitlamort.Parmilesmaisonsdtruites,ilyavait
desmorceauxd'treshumains.Lapetiteavaiteuletempsdereconnatrelattedesonpre
avantqu'unenimebombeexploseetl'enfouissetrsprofondsouslesdcombres.
Al'abridesonlinceuldeterre,elles'taitd'aborddemandsiellen'allaitpasresterl:C'est
encoreiciquejesuisleplusenscuritetqu'ilyalemoinsd'horreursvoir.Peupeu,elle
s'taitmisesuffo
quer.Elleavaitcreusverslebruit,effarel'idedecequ'elleallait
dcouvrircettefois.Elleavaiteutortdes'inquiter:elleneputrienvoir,carpeineavaitelle
mergqu'elleseretrouvaitquatremtresplusbas.

Jenesaispascombiend'heurescelaadur.Jecreusais,jecreusais,etchaquefoisquejeme
retrouvaislasurface,j'taisnouveauenterreparuneexplosion.Jenesavaispluspourquoi
jeremontaisetjeremontaisquandmme,parcequec'taitplusfortquemoi.Jesavaisdjque
monpretaitmortetquejen'avaisplusdemai
son:j'ignoraisencorelesortdemamreetde
mesfrres.Quandlapluiedebombesacess,j'taisstupfaited'treencoreenvie.En
dblayant,onesttomb,peupeu,surlescadavres,entiersouenpices,deceuxqui
manquaient,dontmamreetmesfrres.J'taisjalousedemasurqui,cra
separletrain
deuxansplustt,avaitchappcespectacle.
Nishiosanavaitvraimentdebelleshis
toiresraconter:lescorpsyfinissaienttou
joursen
morceaux.
Commej'accaparaismagouvernantedeplusenplus,mesparentsdcidrentd'engagerune
deuximeJaponaisepourlesaider.IlspassrentuneannonceauvillagedeShukugawa.
Ilsn'eurentpaslembarrasduchoix:uneseuledameseprsenta.
Kashimasandevintdoncladeuximegouvernante.Elletaitlecontrairedelapremire.Nishio
santaitjeune,douceetgentilleellen'taitpasjolieetvenaitd'unmilieupauvreetpopulaire.
Kashimasanavaitunecinquantained'annesettaitd'unebeautaussiaristocratiquequeses
origines:sonmagnifiquevisagenousregar
daitavecmpris.Elleappartenaitcettevieille
noblessenipponequelesAmricainsavaientabolieen1945.Elleavaittuneprincessependant
prsdetrenteanset,dujouraulendemain,elles'taitretrouvesanstitreetsansargent.
Depuis,ellevivaitdebesognesancillaires,commecellequenousluiavionspropose.Elle
rendaittouslesBlancsresponsablesdesadestitutionetnoushassaitenbloc.Sestraitsd'une
finesseparfaiteetsamaigreurhautaineinspiraientlerespect.Mesparentsluiparlaientavecles
gardsdusunetrsgrandedameelleneleurparlaitpasettra
vaillaitlemoinspossible.
Quandmamreluidemandaitdel'aiderpourtelleoutelletche,Kashimasansoupiraitetlui
jetaitunregardquisignifiait:Pourquivousprenezvous?
Ladeuximegouvernantetraitaitlapre
mirecommeunchien,nonseulementcausedeses
originesmodestes,maisaussiparcequ'ellelaconsidraitcommeunetra
tressequipactisait
avecl'ennemi.Ellelais
saitfairetoutletravailparNishiosan,quiavaitunmalencontreux
instinctd'obissanceenverssasuzeraine.Ellel'invectivaitlamoindreoccasion:
Tuasvucommetuleurparles?
Jeleurparlecommeilsmeparlent.
Tun'asaucunsensdel'honneur.anetesuffitdoncpas,qu'ilsnousaienthumilisen1945?
Cen'taientpaseux.
C'estlammechose.CesgenstaientlesallisdesAmricains.

Pendantlaguerre,ilstaientdespetitsenfants,commemoi.
Etalors?Leursparentstaientnosennemis.Leschatsnefontpasdeschiens.Jelesmprise,
moi.
Tunedevraispasdireadevantlagosse,ditNishiosanenmemontrantdumenton.
Cebb?
Ellecomprendcequetudis.
Tantmieux.
Moi,jel'aime,cettepetite.

Elledisaitvrai:ellem'aimaitautantquesesdeuxfilles,desjumellesgesdedixansqu'elle
n'appelaitjamaisparleursprnomspuisqu'ellenelesdissociaitpasl'unedel'autre.Elleles
nommaittoujoursfutagoetj'ailongtempscruquecemotdueltaitleprnomd'unseulenfant,
lesmarquesduplurieltantsouventvaguesenlanguenippone.Unjour,lesfillettesvinrentla
maisonetNishiosanleshladeloin:Futago!Ellesaccoururentcommedessiamoises,me
rvlantparlefaitmmelesensdecemot.LagmellitdoittreauJaponunproblmeplus
gravequ'ailleurs.

Anda mungkin juga menyukai