Anda di halaman 1dari 3

28/05/2015

Memriasmidiatizadas:aidentidadeculturalsemlugar|MatriaObscura

Memriasmidiatizadas:aidentidadeculturalsemlugar
Lhys

Existeumamultiplicidadedeversesparacadahistriaqueconhecemosnainfncia.Somuitasas
RapunziseasBelas,eosdestinosdeheronascomoaPequenaSereiavariamdofinalfelizesperadoa
desfechosmaiscruis1.MasdifcilimaginaroutraCinderellasenoaqueladonzelaloiracomseu
vestidoazuleratinhosengenhososelementosretiradosdofilmedeanimaolanadopelaDisneyem
1950.

Oscontosdefadassoumexemploprivilegiadoaosefalardeidentidadecultural.Osconhecidoscontos
dosirmosGrimmforamcoletadosentreashistriastransmitidasoralmentepelapopulaodaregio
quehojeconhecemoscomoaAlemanhamasque,noinciodosculo19,seorganizavaemterritrios
que,emboracompartilhassemalngua,apresentavamfragmentaopoltica.Esselivrodecontos
infantis,cujapublicaofoiiniciadaem1812,eraumesforoquevisavaformaodeumaidentidade
alem,emmeioaumprocessodeunificaoqueseestenderiapelorestodosculo.

Identidadesculturaisserelacionamcomosentimentodepertencimentoaumgrupoquecompartilha
umamemriacoletiva,umconjuntocomumdeconhecimentos.NasintenesdosirmosGrimm,a
repetiodecontosparecidosportodosaquelesestadosautnomosrepresentariaumaunidade
manifestadanosabercomumdopovoalemocomoumabaseculturalunindoosfragmentos
polticos.

Doissculosmaistarde,essescontosdefadas(emversesmaisaucaradas)agoraintegramalgicados
meiosdecomunicaodemassa.IntermediadapelosestdiosDisney,umamesmaCinderellaviajoupor
todososcontinentes,levandoseudelicadosapatinhodecristalesuasuntuosacarruagemabbora.
Dessaforma,elapassaaintegrarumamemriacompartilhadaporindivduosdistribudosaoredordo
globo.

EssaCinderellaapenasexemplificaumnovomodelodeorganizaoculturalqueseconsolidoucomo
processodemundializaoapoiadonodesenvolvimentodetecnologiasdeinformaoecomunicao.
ElapoderiaserchamadadeBeatles,deHarryPotter,deLukeSkywalkeroudeLaraCrofttodos
construeshumanasqueseinserememnossosaber,semencontrarfronteiras.

SegundoAppadurai2,nopassado,trocasculturaisentregrupossociaiseramgeralmenterestringidas,
svezesporfatoresgeogrficoseecolgicos,eoutraspelaresistnciaativaainteraescomoOutro.
Poressemotivo,aideiadeculturaestevepormuitosanosenraizadanoespao,empadresestveisde
interaoentrepessoasfazendoasmesmascoisasnosmesmoslugares3 Nasltimasdcadas,
entretanto,astrocasforamfacilitadasprincipalmenteemquestestcnicas.Osprodutosdosmeiosde
comunicaohojepodemsercompartilhadosdeformasimultnea,semlimitaesgeogrficas4.

Filmesblockbustersganhamlanamentosmundiais,levandofsasalasdecinemasdosEstadosUnidos,
BrasileJaponomesmodia.UmseriadoproduzidopelaTVbritnicadistribudoilegalmentepela
internetminutosapssuaprimeiraexibio,permitindoquefsdaAustrlia,dandiaedaAlemanha
reajamjuntosmesmahistria.Umlivroqueacabadechegarslivrariasnorteamericanasganha
versesilegaisemchinseespanholmesesantesdatraduooficial.

Essesexemplosnopodemserresumidosapenasquestodadistribuiodeprodutosmiditicos,mas

http://www.materiaobscura.com.br/0207/memoriasmidiatizadasaidentidadeculturalsemlugar/#footnote_1_675

1/3

28/05/2015

Memriasmidiatizadas:aidentidadeculturalsemlugar|MatriaObscura

afenmenosdecomportamentoglobais.Oqueseespalhouentreaustralianos,indianosealemesno
foiapenasointeresseemDoctorWho,masoprpriohbitodotorrent.Ecomoexplicarquefssem
rostosesemnomesrealizemumatraduotrabalhosacomoadeHarryPottercomaconscinciada
ilegalidadedaprticaeaausnciadeumarecompensamonetria?

Adisseminaodeprodutosculturaisnacontemporaneidadevaialmdodebatesobrehomogeneizao
daculturacomaimposiodomodelohegemnicoeasreleituraseinterpretaesmediadaspela
culturalocal.Ocompartilhamentoaceleradoeintensodessesprodutosresultaemcompartilhamentos
culturaisemnvelglobal.

Umefeitodecorrenteaformaodenovascomunidadesqueindependemdeprocessosmigratriosou
proximidadegeogrfica.Oslaosentreseusindivduosrepousamnamemriacoletiva,forjada
tecnologicamentecomosmesmosprogramasdeTV,osmesmosfilmes,asmesmasmsicas,asmesmas
piadas.

Apolarizaoentreculturaerudita(acadmica,intelectualeelitizada)eculturapopular(detradiese
saberestransmitidosatravsdasgeraes)agoradivideespaocomumaculturapop5,cujaexistnciase
deveaosmeiosdecomunicao.

Essadefiniodeculturapopseamparaemdoisaspectosda(ps)modernidade.Oprimeirodiz
respeitoadmissodequeasidentidadeshojesomltiplas.Osegundoserefereaosefeitosdosmeios
decomunicaonaimaginaoenopapelqueelaexercenaorganizaocultural.

Assim,umindivduoqueseinsereemumaculturadevidoafatorescomoetnia,religioou
nacionalidadetambmpodebuscarumaidentidadenamemriaqueelenocompartilhacomosdemais
integrantesdessegrupocultural.ComoafirmaFerin6,[aidentidadedeprojeto]encontrase
intrinsecamenteligadaaosujeito,mesmoquandoeleseintegranumacoletividade,efundamentasena
capacidadedesenvolvidapelossujeitosderefletiremsobresiprpriosedeimaginaremdeformaativaa
suabiografia.

Acriaodaidentidadeapartirdaimaginaonoumaprticasocialnova,masganhounovas
caractersticascomosmeiosdecomunicaodemassa.ConformedefendeAppadurai,amdiapermite
quemaispessoasemmaispartesdomundocontemplemumjogodevidaspossveismaisamplodoque
nunca.

Mas,emboraatrocadeprodutosculturaismiditicossejadesigualosprogramastelevisivos
compartilhadosso,emsuamaioria,produzidospelaindstrianorteamericana,porexemplo,a
identidadequeseformanoadomodeloprodutor,masadosmeiosdemassa.

QuandoAppaduraiconfessasuarelaocomaculturanorteamericanasobrepondoseuinteresse
anteriorcomaculturabritnica,elenoseentendepornorteamericano,etampoucoseentendiapor
britnico.Nohailusodepertencimentoculturadeorigemdosprodutosqueeleconsumia,mash
osentimentodedeslocamentodentrodesuacomunidadehindu.Damesmaforma,osindivduos
espalhadosaoredordomundoquecopiampelainternetoepisdiomaisrecentedeAmericanIdol
nosofremdailusocoletivadepertencimentoaudincianorteamericana(denunciadaatpela
impossibilidadedeparticipardavotao),masidentificamumconjuntodecaneseexpressescomo
ponyhawkewhatsup,dawg?quecodificamnovasrefernciasemsuacomunicaoumcdigo
reconhecidopelosmembrosdessacomunidadeculturalpop.
http://www.materiaobscura.com.br/0207/memoriasmidiatizadasaidentidadeculturalsemlugar/#footnote_1_675

2/3

28/05/2015

Memriasmidiatizadas:aidentidadeculturalsemlugar|MatriaObscura

Assim,aintensificaodastrocasculturais,promovidapelodesenvolvimentotecnolgicodosmeiosde
comunicao,marcadapornovoshbitosmiditicosepelaformaodeumnovomodelodememria
coletiva.Comoconsequncia,podeocorrerareduodosentimentodeidentificaocommembrosde
suacomunidadenacionaloutnica.Mas,simultaneamente,cresceaidentificaocomindivduosque
compartilhamdessesmesmosprodutosatravsdosmesmosartifciostecnolgicos.

1. UmaperspectivainteressanteapresentadaporMarinaWernernolivroDaferaloira
(SoPaulo:CompanhiadasLetras,1999.).[

2. Appadurai,Arjun.ModernityatLarge:CulturalDimensionsofGlobalization.
Minneapolis:UniversityofMinnesotaPress,2005.[

3. Morley,David.Belongings:Place,spaceandidentityinamediatedworld.In:European
JournalofCulturalStudiesn42001.[

4. importanteressaltarqueocompartilhamentodeprodutosmiditicos,aindaquenoseja
maislimitadogeograficamente,continualimitadoporfatoresscioeconmicos(etambm
pordiferenasdeidiomas).Atumquartodapopulaomundialnopossuiacesso
energiaeltricasendo,portanto,excludadessastrocas.Noentanto,astrocasculturais
intermediadaspelasnovastecnologiasdeinformaogeramalteraesnascomunidades
contemporneas,aindaqueasalteraesnosejamdemocrticas.[

5. Adefiniodeculturapopsediferenciadaculturapopular:altimaestrelacionadaao
folklore,atradiesesaberesconstrudosaolongodahistriaaprimeirasereferelgica
miditicadeproduoedistribuiodecontedos,decartermaisinstantneoemenos
local.[

6. Cunha,IsabelFerin.Identidadeereconhecimentonosmedia.In:Matrizes.Revistado
ProgramadePsGraduaoemcinciasdaComunicaodaUniversidadedeSoPaulo,n
1,2007.[

Edio:Vol.2N7(mai/2012)
Tags:culturapopidentidade
Publicadoem21/05/2012,s14:05.
Curtir

0
Tweetar

SobreLhys
LhyslemailscompulsivamenteenoconheceosignificadodeTMI.formadaemjornalismoe
temmestradoemCinciasdaComunicao.Masnoseiludacomottulo:suaprincipalfuno
assistirTVedefenderaarteesquecidadasboybands.Devezemquando,assinacomoLuciana
Silveira.
VertodospostsdeLhys

http://www.materiaobscura.com.br/0207/memoriasmidiatizadasaidentidadeculturalsemlugar/#footnote_1_675

3/3

Anda mungkin juga menyukai