Hendrickx Wouter

Project productie en transformatietechnieken.

Campus BMI, CTL, Practicum

productie en transformatietechnieken
Mr. De Henau Antoine

Opdracht productie en
transformatietechnieken.

Lasertechnologie

Pagina 0

Hendrickx Wouter

Project productie en transformatietechnieken.

Onderwerp: De mogelijkheden van lasertechnologie

Verslaggever: Hendrickx Wouter
Datum: 19/12/2003

1. Lasersnijden.
Principe;
Tijdens het lasersnijden wordt de laserbundel op het te snijden (plaat)materiaal
gefocust, samen met een sterke gasstraal. De energie van de laser zorgt voor het
plaatselijk smelten van het materiaal. De gasstraal zorgt voor het uitdrijven van het
materiaal. Door een relatieve beweging van het plaatmateriaal t.o.v. de laser- en
gasstraal wordt een snede gegenereerd.

Figuur 1: het principe van laser- snijden.

De voordelen van dit type snijden, t.o.v. andere methodes, zijn:

- de hoge snij- snelheid
- De kleine snedebreedte (meestal breedtes van 0,8mm. Tot 2,3mm.),
- de braamvrije, gladde snede zonder oxidevorming
- En het nauwelijks ontwikkelen van warmte van het product.
Als medium wordt gebruikelijk zuurstof, stikstof, argon, CO 2 of gewoon lucht gebruikt.
Dit is afhankelijk van het te snijden materiaal en de kwaliteitseisen. Zo wordt voor
constructiestaal en roestvast staal vooral CO2 gebruikt.

Lasertechnologie

Pagina 1

Hendrickx Wouter

Project productie en transformatietechnieken.

Voorbeeld;

Speciaal tandwiel, is geproduceerd uit

1,5 mm.
Roestvast staal met een tolerantie van
0,05mm.

2. Laserboren.

Figuur 2:tandwiel

Principe;
Tijdens het laserboren wordt het materiaal tot boven de smelttemperatuur gebracht.
Het te verwijderen materiaal verdwijnt als damp en/of in de vorm van druppels uit de
vloeistof. Het boren gebeurt meestal met een gepulste laser. Men maakt onderscheid
in de volgende methodes:
- Boren met een enkele puls, waarbij de bundel stil staat t.o.v. het product,
wordt voornamelijk toegepast voor het boren van gaatjes in dunne materialen.
Gebruikelijke diameters verschillen van 20 tot 500 m met een diepte tot 40 keer
de gatdiameter.
- Percursieboren.Hierbij staat eveneens het product stil t.o.v. de bundel, maar
er worden verschillende pulsen per gat gegeven. Hier kunnen gaten van circa
0,1mm tot 1 mm geboord worden.
- Gaten snijden. Wanneer de diameter van het te boren gat veel groter is dan
de diameter van de laserstraal, dan wordt het gat geboord door het te snijden.
Het voordeel van laserboren t.o.v. gewoon boren is;
- Hoge boorsnelheid
- Zeer kleine, braamvrije gaten zonder oxidevorming
- Nauwelijks warmteontwikkeling van het product
- Ook moeilijk te bewerken materialen kunnen geboord worden.

Voorbeeld;
Turbineblad uit een turbinemotor van een vliegtuig. De gaatjes (diameter 0,5 tot 0,8
mm) zijn geboord haaks en onder een hoek met het oppervlak.

Pagina 2

Lasertechnologie
Figuur 3: het turbineblad.

Hendrickx Wouter

Project productie en transformatietechnieken.

3. Lasermeten.
Principe;
Het meten van een plat voorwerp, zoals een uitgesneden staalplaat via laser. Hierbij
wordt een voorwerp op een speciale glasplaat gelegd. Vervolgens zal een vaste
laserprojector die zich boven de plaat bevindt, de afmetingen van het voorwerp
inlezen. Dit kan gebeuren in minder dan 20 seconden en is uiterst precies (afwijking
van vijfhonderste t.o.v. n gemeten meter). De waardes worden ingelezen in een pc
en kunnen vervolgens eenvoudig naar een DXF- file omgezet worden, of
rechtstreeks worden afgeprint.
Voordelen:
- Hl snelle metingen.
- Uiterst precies
- Gemakkelijk omzetbaar
- Afwijkingen onmiddellijk zichtbaar.
Het nadeel is natuurlijk, zoals het meestal bij laser is, de hoge kost van de machine.

Pagina 3

Lasertechnologie
Figuur 4:de laser.

Hendrickx Wouter

Project productie en transformatietechnieken.

4. Laserlassen.
Principe;
Tijdens het laserlassen wordt een gefocusseerde, hoogvermogen bundel over de
naad, tussen de te lassen onderdelen bewogen. De hoge intensiteit van de
laserbundel doet beide onderdelen (zeer) lokaal smelten.
In het smeltbad vormt zich de zogenaamde keyhole, dat ervoor zorgt dat een diepe
penetratie van de laserbundel wordt verkregen. Het smeltbad stolt snel nadat de
laserbundel gepasseerd is. Een sterke verbinding met goede metallurgische
eigenschappen is het gevolg.

Figuur 5: principe laser- lassen.

De voordelen van laserlassen t.o.v. gewoon lassen (TIG, MIG, puntlassen), zijn:
- Sterke lasverbinding;
- Hoge las- en productiesnelheid:
- Zeer smalle lasbreedte;
- Eenvoudig te automatiseren (in combinatie met robot eventueel)
- Geen contact tussen gereedschap en materiaal.

Voorbeeld;
Laserlassen van messen die gebruikt worden in de voedingsindustrie voor het
snijden van groenten. De scherpe snijrand wordt niet benvloed door het lasprocd.

Pagina 4

Lasertechnologie
Figuur 6: de gelaste messen.

Hendrickx Wouter

Project productie en transformatietechnieken.

5. Lasergraveren.
Principe;
Laser graveren is een snelle manier om diverse materialen te graveren. Door gebruik
te maken van scanners wordt de laserbundel enorm snel over het te graveren
oppervlak bewogen. De bewegingen van de laserbundel worden verzorgd door het
verdraaien van twee spiegels rond hun as. Hierdoor kan de laser in zowel X, als Y
richting bewegen. De straal gaat vervolgens, voor het te bewerken oppervlakte
bereikt is, eerst nog door een lens. De absorptie van het laserlicht brengt een
onuitwisbare verandering aan op het oppervlak.

Figuur 7: het principe van graveert.

De voordelen van lasergraveren t.o.v. gewoon graveren, zijn;

- Snel en flexibel,
- Lage warmte inbreng.
- Onuitwisbaar.
- Diverse materialen zijn geschikt voor het graveren.
- Eenvoudig aan te passen voor het graveren van andere afbeeldingen.

Voorbeeld;

Pagina 5

Lasertechnologie
Figuur 8: de parkeermeter.

Hendrickx Wouter

Project productie en transformatietechnieken.

Het graveren van een parkeermeter.

Dit heeft een goede kwaliteit van afbeelding,
bestand tegen beschadiging.

6. Laserreinigen.
Principe;
Met een laser is het mogelijk om oppervlakten te reinigen zonder het oppervlak te
beschadigen. Deze toepassing is een hoge investering, maar de voordelen zijn groot.
Laserreinigen gaat het best met een Nd: YAG- laser. Het reinigingsproces zelf is
afhankelijk van de intensiteit van de laserstraal en van de duur van de blootstelling
aan het laserlicht. Meestal is er sprake van een puls met een hoge energie en een
korte duur. Door de thermische schokgolf raakt het vuil los. Bij een te hoge energie
kan de vuillaag verdampen of ioniseren.
De snelheid om een laag te verwijderen is niet alleen afhankelijk van de dikte ervan,
maar ook van het verschil in energie adsorptie tussen substraat en verontreiniging.
Ook het beschikbare laservermogen geeft een invloed. In de praktijk varieert de
reinigingssnelheid van enkele tienden van een vierkante meter / uur tot enkele
vierkante meter / uur bij lichte aanslag.

Voorbeeld;
Bij AUDI zal de kunststof buitenlaag van een remleiding verwijderd worden om
montage van de leidingen mogelijk te maken.

7. Laser transformatieharden.
Principe;
Dit type harden wordt voornamelijk toegepast op staal en gietijzer met een koolstof
percentage van circa 0,2 tot 1,5% en resulteert in de vorming van martensiet in het
oppervlak van het product. Martensiet heeft een hogere corrosieweerstand,
vermoeiingsweerstand en een lagere wrijvingsweerstand dan de oorspronkelijke
microstructuur van het metaal. De maximaal bereikbare hardheid hangt af van de

Lasertechnologie

Pagina 6

Hendrickx Wouter

Project productie en transformatietechnieken.

materiaaleigenschappen (koolstofgehalte, legeringsellementen, ), maar ook van de

afkoelingsnelheid. De hardingsdiepte ligt ongeveer rond 1mm.
Voordelen van dit type harden;
- Zeer lokaal harden en harden op moeilijke plaatsen.
- Warmte inbreng is goed controleerbaar.

Voorbeeld;
Laserharden van een kantpersgereedschap. De slijtageweerstand van het
gereedschap wordt hierdoor duidelijk verbeterd.

8. Laser legeren.
Principe;
Doel hiervan is het verbeteren van de oppervlakte eigenschappen van producten,
waarbij te denken valt aan hardheid, slijtvastheid, vermoeiingsweerstand en
corrosievastheid. Voordeel van deze aanpak is dat men de eigenschappen van het
basismateriaal (b.v. economisch beter) kan combineren met de eigenschappen van
de buitenlaag (b.v. slijtvaster). Tijdens het legeren wordt er materiaal toegevoerd dat
door de energietoevoering smelt en zich vermengt met het basismateriaal.
Het snelle stollen van het smeltbad na het passeren in de laserbundel, resulteert in
de inbedding van de harde deeltjes in de metaal matrix. Inbedding in een
basismateriaal met een relatief zachte matrix, dat zorgt voor de nodige taaiheid,
voorkomt dat de deeltjes uitbreken bij slijtage.
De stromingen in het smeltbad zorgen voor een volledige menging van het
toevoegmateriaal en het smeltbad.
De voordelen van lasergraveren t.o.v. gewoon legeren, zijn;
- De warmte inbreng is goed controleerbaar, minder thermische vervorming.
- Verkrijgen van betere lagen door deze methode.
- Zeer lokale bewerkingen op moeilijk te bewerken plaatsen mogelijk (zoals
binnenzijde buis).

Voorbeeld;
Dwarsdoorsnede van een met stikstof gelegeerde laag titaan. Het reactieproduct tin
is zeer hard en slijtvast, in tegenstelling tot het onbehandelde titaan.

Pagina 7

Lasertechnologie
Figuur 9: titaan met bovenlaag tin.

Hendrickx Wouter

Project productie en transformatietechnieken.

9. Laser - polijsten.
Principe;
De laserpolijstmachine kan een werkstuk met een oppervlakteruwheid van 2,5 m R a
in n behandeling opwaarderen tot een ruwheid van minder dan 0,1 m R a. Dat
gaat met deze machine gemiddeld zon twintig keer sneller dan met de hand.
Daarnaast kan de kwaliteit van het afgeleverde werkstuk vooringesteld worden.
De laserspot trekt vlak naast elkaar gelegen sporen over het werkstukoppervlak. Dat
gebeurt elke keer in n richting; niet heen en weer dus. Deze routing vraagt
weliswaar meer tijd, maar voorkomt ook dat op het omkeerpunt een
ongecontroleerde en ontoelaatbare opbouw van warmte optreedt. De
nauwkeurigheid waarmee de opeenvolgende banen van de laserspot op elkaar
aansluiten, is doorslaggevend voor het te behalen bewerkingsresultaat.
Op het moment van aanstralen wordt het oppervlak gedeeltelijk gesmolten en
gedeeltelijk verdampt. Door de zeer korte tijd waarin dit gebeurt, treedt geen
belangrijke verandering van materiaalstructuur of hardheid op.

Figuur 10: de laser - polijstmachine.

Lasertechnologie

Pagina 8

Hendrickx Wouter

Project productie en transformatietechnieken.

De voordelen van dit type polijsten, t.o.v. andere methodes, zijn;

- Hoge reproduceerbaarheid in combinatie met hoge snelheid.
- Mogelijkheid tot het aanbrengen van structuren.

10.

Laser cladden (oplassen).

Principe;
Dit systeem heeft vl gelijkenissen met het legeren. Deze methode wordt eveneens
toegepast om de oppervlakte - eigenschappen van metalen en machineonderdelen
plaatselijk te verbeteren. Het gaat hier vooral om het verhogen van de slijtvastheid en
de weerstand tegen corrosie. De laser fungeert als warmtebron om het toegevoegde
materiaal op het oppervlak van het basismateriaal te lassen. Door het plaatselijk
smelten van de oppervlakte ontstaat een metallische verbinding tussen cladlaag en
dragermateriaal.
Het cladlaag wordt doorgaans aangebracht in de vorm van een poeder. Maar dit kan
ook een pasta zijn. De poeders kunnen nikkelhoudende poeders, kobalt of chroom
zijn.
Het poeder kan eerst aangebracht worden, waarna men met de laser het poeder
oplast, of met kan gelijktijdig de laserstraal met het poeder naar de oppervlakte
brengen (zoals voorgesteld in figuur 11).

Figuur 11: Principe cladden.

Lasertechnologie

Pagina 9

Hendrickx Wouter

Project productie en transformatietechnieken.

De voordelen van dit type cladden zijn;

- Perfecte metallische hechting tussen cladlaag en basismateriaal.
- Ook moeilijk te bereiken plaatsen kunnen voorzien worden van cladlaag

Voorbeeld;
Lasercladden van de rand van een uitlaatklep
van een vrachtauto. Het toevoegmateriaal bestaat
voornamelijk uit kobalt, hetgeen een goede
slijtvastheid vertoont bij hoge temperaturen.

11.
Sites:
-

Bronnen.

Figuur 12:Laserkladden.

www.jetlaser.de
www.innotime.com
www.triumpf.com
www.vac-machines.be
www.zibb.nl
www.laseract.nl

folders:
- vac
- innotime
- triumpf
- mazak

Lasertechnologie

Pagina 10