Anda di halaman 1dari 7

ConsultashabitualesdelosinstaladoresParte5

PorelIng.CarlosA.Galizia
SecretariodelComitdeEstudiosCE10delaAsociacinElectrotcnicaArgentina
ConsultorenInstalacionesElctricasdeBTyMT
ConsultorenSeguridadElctricadeBTyMT
AuditorasElctricas,Proyectos
AsesoramientosyDireccindeObra
DictadodeCursosdeCapacitacin
_________________________________________________________________________________________________________

Elpersonaldemantenimientodelasplantasindustriales,igualquelosinstaladores,lostableristasylos
contratistaselctricosplanteanconmuchafrecuenciaunaseriedetemasalosquenolesencuentranrespuestas
satisfactorias
Algunosdeesostemassonqucoloresdebentenerlospulsadoresylosojosdebuey?enqusentidosedeben
operarlamanetasopalancasdelosinterruptores?
Aestostemastrataremosderesponderenestetrabajo.
Colordepulsadoresyojosdebuey
Muchasveceslosespecialistasconsultanporloscoloresquedebenemplearseenlosojosdebueyyenlos
pulsadoresqueseutilizanenlostableroselctricos,seantablerosprincipales,oseccionales,seandedistribucino
seantablerosdemquinas.
Enestetemaseobservaunagranconfusinennuestromercado,yaesaconfusinnoayudanmucho,lasgrandes
empresasyaquedeesetemaprcticamentenohablan.
Loqueseobservaengeneralaniveldeojosdebueyeselempleoincorrecto,entreotroserrores,delautilizacin
delojodebueydecolorrojoparaindicarpresenciadetensinointerruptorconectado.YESOESTMAL.

Ojosdebueydediferentes

colores,malempleados,
paraindicarPresenciade
tensin

Ojosdebueyrojos,mal

empleados,paraindicar
Presenciadetensin

LacuestinseresuelveestudiandotresnormasIEC(elReglamentodelaAEAtodavanohatocadoestetema).
LanormaquetratasobreTablerosElctricosdeBajaTensin(IEC61439).
LanormaquetratadelaSeguridaddelasmquinasEquipoelctricodelasmquinasParte1:Requisitos
generales(IEC60204)y
LaNormaquetratadePrincipiosbsicosydeseguridadparalainterfazhombremquina,elmarcadoyla
identificacin.Principiosdecodificacinparalosindicadoresylosactuadores(IEC60073)
LoprimeroqueunopuedepensaresqueestetemaesttratadoenlanormadeTableros,queeslaIEC61439.
AlinvestigarenesaNormaencontramosunasolamencinaltema,enelartculo8.5.8delaNormaIEC614391.
Yqudiceeseartculo?Dicepoco(comosetranscribeacontinuacin)yademsnosderivaaotraNormaIEC.
8.5.8(deIEC61439)Lucesdeindicacinybotonespulsadores
Salvoqueenlanormadeproductocorrespondienteseestablezcalocontrario,loscoloresdelosojosdebuey(luces
indicadoras)yloscoloresdelospulsadores(botonespulsadores)debenestardeacuerdoconlaNormaIEC60073.
AntesdeiraloindicadoenIEC60073veamosquenosdicelaNormadeSeguridadenMquinasIEC602041
(dondeseincluyenlosaspectosatenerencuentaenlosTablerosdelasMquinas).

10.2(deIEC60204)Pulsadores
10.2.1Colores
Losrganosdeaccionamientodelospulsadoresdebenestarconformesconelcdigodecoloresdelatabla2(vase
tambinelapartado9.2yelanexoBdelaNormaIEC60204).
LoscoloresparalosrganosdeaccionamientoARRANQUEopuestaentensin/ONdeberanserBLANCO,GRIS,
NEGROoVERDEconpreferenciaporelBLANCO.NodebeutilizarseELROJO.
ElcolorROJOdebeutilizarseparalosrganosdeaccionamientodelaparadadeemergenciaydeladesconexinde
emergencia.
LoscoloresdelosrganosdeaccionamientoPARADAopuestafueradetensin/OFFdeberanserNEGRO,GRISo
BLANCOconpreferenciaporelNEGRO.NodebeutilizarseelVERDE.ElROJOesttambinpermitido,perose
recomiendanoutilizarelROJOcercadeundispositivodeoperacindeemergencia.
Loscolorespreferidosparalosrganosdeaccionamientodelospulsadoresqueactanalternativamentecomo
pulsadoresdeON/OFFsonelBLANCO,GRISoNEGRO.LoscoloresROJO,AMARILLO,oVERDEnodebenutilizarse
(vasetambinelapartado9.2.6,nomostradoenestetrabajo)
Loscolorespreferidosparalosrganosdeaccionamientodelospulsadoresqueproducenelfuncionamiento
mientrasestnaccionadosycesanelfuncionamientocuandoseloslibera(porejemplomandosensitivo)sonel
BLANCO,GRISoNEGRO.LoscoloresROJO,AMARILLOoVERDEnodebenutilizarse.
LospulsadoresparaelrearmedebenserdecolorAZUL,BLANCO,GRISoNEGRO.Cuandoactentambincomo
pulsadoresOFF,sonpreferiblesloscoloresBLANCO,GRISoNEGROconprincipalpreferenciaporelNEGRO.Nodebe
utilizarseelVERDE.
CuandoelmismocolorBLANCO,GRIS,oNEGROesusadoparavariasfunciones(porejemploBLANCOparalos
pulsadoresdePUESTAENMARCHA/ONyPARADAOFF)debenusarsemediosdecodificacinsuplementarios(por
ejemploforma,posicin,smbolo)paralaidentificacindelospulsadores.
Tabla2deIEC60204Cdigodecoloresparalosrganos
deaccionamientodelospulsadoresysussignificados
Color
Significado Explicacin
Ejemplosdeaplicacin
Paradadeemergencia
Actaencasode
ROJO
Emergencia condicionespeligrosasode Iniciodelafuncindeemergencia
(Vasetambinelapartado10.2.1)
emergencia
Intervencinparasuprimircondiciones
Actaencasode
anormales
AMARILLO Anomala
condicionesanormales
Intervencinpararestablecerunciclo
automticointerrumpido
Actaencasode
AZUL
Obligatorio condicionesquerequieran Funcinderearme
unaaccinobligatoria
Actaparainiciarlas
VERDE
Normal
(Vaseelapartado10.2.1)
condicionesnormales
ON/Puestaenmarcha(preferente)
BLANCO
OFF/Parada
Sin
Parauniniciogeneralde
significacin
ON/Puestaenmarcha
lasfuncionesexceptola
GRIS
especfica
OFF/Parada
paradadeemergencia
atribuida
ON/Puestaenmarcha
NEGRO
OFF/Parada(preferente)
Nota:cuandoseempleanmediossuplementariosdecodificacin(porejemploforma,posicin,
textura)paralaidentificacindelosrganosdecomandoporbotnpulsador,sepuedenemplearlos
mismoscoloresBLANCO,GRISoNEGROparavariasfuncionesdiferentes(porejemploBLANCOpara
MARCHA/ONyparaPARADA/OFF)

10.2.2Marcaciones
Ademsdelaidentificacinfuncionalcomosedescribeenelapartado16.3(nomostradoenestetrabajo),se
recomiendamarcarlospulsadores,cercaoconpreferenciadirectamentesobrelosrganosdeaccionamiento,conlos
smbolosdadosenlatabla3.
Tabla3deIEC60204Smbolosparalospulsadores
Pulsadoresqueactancomobotones
Pulsadoresqueactan
ARRANQUE/ONmientrasestn
alternativamentecomo
PARADAo
ARRANQUEopuesta
presionadosycomoPARADA/OFF
puestafuerade botonesONoOFFycomo
entensin/ON
cuandoestnliberados
botonesARRANQUEo
tensin/OFF
(porejemplomandosensitivo)
PARADA
IEC604175007

IEC604175008

IEC604175010

IEC604175011

10.3Indicadoresluminososyvisualizadores(display)
10.3.1Generalidades
Losindicadoresluminososylosvisualizadoressirvenparadarlossiguientestiposdeinformacin:
Indicacin:Parallamarlaatencindeloperadoroparaindicarquedeberaejecutarunadeterminadatarea.
LoscoloresROJO,AMARILLO,AZULyVERDEseutilizannormalmenteparaestafuncin:paralosindicadores
luminososyvisualizadoresintermitentesvaseelapartado10.3.3.(nomostradoenestetrabajo).
Confirmacin:Paraconfirmaruncomando,ounacondicin,oparaconfirmarlafinalizacindeuncambioo
deunperododetransicin.LoscoloresAZULyBLANCOseutilizannormalmenteparaestafuncinyelVERDE
puedeutilizarseenciertoscasos.
Losindicadoresluminososyvisualizadoresdebenserseleccionadoseinstaladosdeformaqueseanvisiblesdesdela
posicinnormaldeloperador(vasetambinlaNormaIEC613101Seguridaddelasmquinas.Indicacin,marcado
ymaniobra.Parte1:Especificacionesparalassealesvisuales,audiblesytctiles).
Loscircuitosdeindicadoresluminososusadoscomosealesluminosasdeadvertenciadebenserequipadoscon
mediosparaverificarelfuncionamientodedichasseales.
10.3.2Colores
Aexcepcindeunacuerdoentreelproveedoryelusuario,losindicadoresluminosos(ojosdebuey)debencodificarse
concoloresenrelacinconlacondicin(estado)delamquinadeacuerdoconlatabla4.
Tabla4Coloresdelosindicadoresluminososysussignificados
conrespectoalacondicindelamquina
Color
Significado Explicacin
Accinporeloperador
ROJO
Emergencia Condicionespeligrosas
Accininmediataarealizaren
condicionespeligrosas(porejemplo
porelaccionamientodelaparadade
emergencia)
AMARILLO Anomala Condicionesanormales:
Controly/ointervencin(porejemplo
Condicionescrticasamenazantes
medianteelrestablecimientodela
funcinprevista)
AZUL
Obligatorio Indicacindeunacondicinque
Accinobligatoria
requierelaaccinporeloperador
VERDE
Normal
Condicionesnormales
Opcional
MonitoreooControl
BLANCO Neutral
Otrascondiciones;puedeutilizarse
cadavezqueexistadudasobrela
aplicacindelROJO,
AMARILLO,VERDEoAZUL

Serecomiendaquelastorresdesealizacinenlasmquinastenganloscoloresaplicablesenelsiguienteordende
arribahaciaabajo:ROJO,AMARILLO,AZUL,VERDEyBLANCO.
VeamosahoraquedicelaNormaIEC60073sobreestetemayaqueeslanormabsicaquedasustentoaestascuestionesque
sehanplanteadoenlosprrafosanteriores.
4PrincipiosdeCodificacin(deIEC60073)
4.1Generalidades
Losprincipiosdecodificacindebenserestablecidosenunaetapatempranaopreliminardeldiseodelsistemaydebernser
coherentesconlasutilizadasparaotrosequiposenlamismaplantaoproceso.Laeleccindeundeterminadocdigodepender
delastareasdelpersonalylascondicionesdeservicioasociadasenlaqueestastareassedebencumplir.
Serecomiendaaplicarunoomsdelossiguientesmediosdecodificacindeindicacin:
Cdigosvisuales:
Porelcolor;
Porlaforma;
Porlaposicin;
Cambiandolascaractersticaseneltiempo(intermitente).
Cdigosacsticos:
Portipodesonido;
Poreltonopuro;
Porelcambiodecaractersticaconeltiempo.
Cdigostctiles:
Porlaforma;..
4.2CdigosVisuales
Elcoloryelcambiodeloselementosatravsdeltiempo(intermitencia)sonlosmediosvisualesmseficacesparallamarla
atencin.Porlotanto,estoscdigossernutilizadosconsignificadoscoherentes;coloresparadarprioridadyparpadeopara
atraerlaatencin.
Cuandolaspersonascondaltonismopuedenserempleadoscomooperadores,serecomiendaqueelcolornoseaelnicomedio
decodificacin.
Cuandociertascondicionesdeservicionopermitenlaaplicacindeloscoloresenladefinicinespecificadaseproporcionarn
entoncescdigosalternativosaloscolores(ver4.2.2ylassiguientessubclusulasdelartculo4delaNormaIEC).
Cuandoelsentidodelcolorserelacionaconlaseguridaddelaspersonasodelmedioambiente(vase4.2.1.1)seproporcionarn
mediossuplementariosdecodificacin.
NOTAmediossuplementariosdecodificacinsignifica"ademsde"(porejemplo,laformaademsdelcolor)."otrocdigo
alternativo"significa"enlugarde"(porejemplo,laformaenlugardelcolor).
4.2.1Codificacinporcolores
Cadacolorespecficotieneasignadounsignificadoespecfico(verlaTabla2)yestoscoloressernfcilmenteidentificablesy
distinguiblesdelcolordefondoydecualquierotrocolorasignado.Ciertoscoloressereservarnparaaplicacionesdeseguridad.
Paramayorclaridad,serecomiendaqueelnmerodecoloresutilizadosenunaaplicacindadasemantengaenelnivelmsbajo
posible.Porotraparteyporrazonesdeclaridad,estanormatratadedispositivosindicadoresyderganosdecomandoque
tenganslolossiguientescolores:
ROJO,AMARILLO,VERDE,AZUL,NEGRO,GRIS,BLANCO..
4.2.1.1Eleccindeloscolores
Losprincipiosgeneralesparaelsignificadodeloscoloresrelacionadosconlaindicacindelainformacinsedanenlatabla2.
Tabla2de60073SignificadodeloscoloresPrincipiosgenerales
Significado
Seguridaddelas
Color
personasodelmedio
CondicindelProceso
EstadodelEquipo
ambiente
Rojo
Peligro
Emergencia
Defectuoso
Amarillo
Advertencia/Precaucin
Anormal
Anormal
Verde
Seguro
Normal
Normal
Azul
Deimportanciaobligatoria
Blanco
Gris
Sinsignificadoespecficoasignado
Negro

Resumiendoenformasencilla.
Loscoloresparalosrganosdeaccionamientoenlasaplicacionesmscomunesdebenser:
PULSADORdeARRANQUEopuestaentensin/ONodeCONEXINdeberanserBLANCO,GRIS,NEGROoVERDEcon
preferenciaporelBLANCO.NodebeutilizarseelROJO.
ElcolorROJOdebeutilizarseparalosrganosdeaccionamientodelaparadadeemergenciaydeladesconexindeemergencia.
PULSADORdePARADAodepuestafueradetensin/OFFodeDESCONEXINdeberaserNEGRO,GRISoBLANCOcon
preferenciaporelNEGRO.NodebeutilizarseelVERDE.ElROJOesttambinpermitido,peroserecomiendanoutilizarel
ROJOcercadeundispositivodeoperacindeemergencia.
EnlosPULSADORESqueactanalternativamentecomoON/OFF,loscoloresBLANCO,GRISoNEGROsonlosrecomendadoso
preferibles.LoscoloresROJO,AMARILLOoVERDEnodebenutilizarse.
EnlosPULSADORESqueproducenelfuncionamientomientrasestnaccionadosycesanelfuncionamientocuandoselos
liberaloscoloresBLANCO,GRISoNEGROsonloscoloresrecomendadosopreferibles.LoscoloresROJO,AMARILLOoVERDE
nodebenutilizarse.
Loscoloresparalosdispositivosdesealizacinenlasaplicacionesmscomunesdebenser:
Siseconsideraindicarquehaytensin(situacinnormal)elOJODEBUEYdeberaserVERDE.Siseindicloanterior(presencia
detensinantesdelinterruptor)ysequiereindicarqueelinterruptorestconectadoelOJODEBUEYparaestafuncin
deberaserBLANCO,aunquesepodranemplearenformainversa.Sinofueindicadalapresenciadetensinaguasarribadel
interruptorysequiereindicarqueelinterruptorestconectadosepuedeemplearelcolorverde.Paraevitarambigedadeso
confusionesseimponecolocarporarribadelosOJOSDEBUEYcartelesindicadores.
Cuandoexisteunaemergencia,ounpeligroelOJODEBUEYdebeserROJO,peroesonoindicaquesedebaemplearesecolor
parasealizarinterruptorconectadoopresenciadetensin.
Cuandoexistaunaanormalidad(porejemplounaalarmaporalgunacondicinanormaloalgunacondicincrtica
amenazante)elOJODEBUEYdebeserAMARILLO.
MontajeyAccionamientodelosinterruptores
Unadudaqueselesuelepresentaralosprofesionales(instaladores,tcnicos,ingenierosotableristas)essaberculesla
posicincorrectadeinstalacindeuninterruptoryculeselsentidodeaccionamientopermitido,siendoelsentidocadaunade
lasdosorientacionesopuestasdeunamismadireccin(direccinhorizontalodireccinvertical).
EstetemanohasidotratadoenlaReglamentacinAEA90364.
Eseproblemasesuelepresentarentablerosconinterruptoresautomticos(PIAoIA)queseempleaneninstalacionescomer
ciales,terciariaseindustriales(muypocoenlasviviendassalvoquetenganmuchoscircuitos)yaque,segnsealadisposicinde
losITMyelsentidoenelqueseaccionansusmanetas,lasituacinsehabrresueltodeacuerdoconlasnormasono.
EnlamayoradelostableroslosITMsedisponenenformavertical(rielDINhorizontal);enalgunoscasossemontanenforma
horizontal(rielDINvertical)yesmuypocofrecuenteverlosinstaladosenotrasposicionesencuyocaso,sedebeconsultarconel
fabricantequeindicarsiesainstalacinenotrasposicionesestpermitidaonoparaelproducto.
LamayorpartedelostablerosincorporanlosITMenformahorizontal,comosemuestraenlafigurasiguiente.Enestoscasos
prcticamentenohaydudassobreculessonlossentidosdeoperacinobligatorios:deabajohaciaarriba,operacindecierre
(conexin)ydearribahaciaabajo,operacindeapertura(desconexin).

cerrado

abierto

RielDINhorizontal

ElmayorproblemaseplanteacuandolosPIAsemontanhorizontalessobreunrielDINverticalcomosemuestraenlafigura
siguiente.

cerrado

abierto

cerrado

RielDINvertical

abierto

Enestoscasosmuchosinstaladores/tableristasdesconocenculeselsentidodeoperacinobligatoriodelaspalancaso
manetas.
EnestoscasoslaNormaIEC60447establecequelamanetadebeaccionarse,paracerrarelITM,movindoladeizquierda
(posicindeabierto)aladerecha(posicincerrado).
Sielinterruptordelcircuitoesrotativo,laNormaestableceque,paracerrarlo,elaccionamientodebegirarensentidohorario.

cerrado

abierto

QudicenlasNormasIECsobreestetema?
SiestudiamoslaNormaIEC614391deTableros,ensuprrafo8.5.7dice
8.5.7Sentidodemaniobraeindicacindelasposicionesdemando
Lasposicionesdemaniobradeloscomponentesydispositivosdebenestarclaramenteidentificadas.Cuandoelsentidode
maniobranoestdeacuerdoconlaNormaIEC60447,entoncesladireccindemaniobradebeidentificarseclaramente.
YdequetratalaNormaIEC60447?
TratadePrincipiosfundamentalesydeseguridadparalainterfazhombremquina,lamarcacinylaidentificacin
Principiosdeaccionamiento(eninglsBasicandsafetyprinciplesformanmachineinterface,markingandidentification
Actuatingprinciples.
EstaNormaIEC60447establecelosprincipiosgeneralesdemaniobradelosrganosdecomandoparaaccionamientosmanuales
queformanpartedelainterfazhombremquinaasociadaconelequipoelctrico,conelfinde:
aumentarlaseguridad(porejemplo,delaspersonas,lapropiedad,elmedioambiente)atravsdelaoperacinseguradelos
equipos;
facilitarelfuncionamientoracionalyoportunodelosrganosdecomando
Estosprincipiosseaplican,nosloparaelfuncionamientodelosequiposelctricos,omquinas,oplantascompletasen
condicionesnormales,sinotambinencasodefallaodeemergencia.

Estanormaesdeaplicacingeneral,desdeloscasosmssimples,talescomorganosdecomandoindividuales(porejemplo,
pulsadores)avariosrganosdecomando,formandopartedeunconjuntoimportantedeequiposelctricosynoelctricos,o
formandopartedeunaestacincentraldecontroldeproceso.
Estanormaestablececorrelacionesentrelafuncindeunrganodecomandoysudireccindemaniobraodesuubicacinen
relacinconotrosrganosdecomando.
Afaltadenormasespeciales,estanormatambinpuedeseraplicadaalosrganosdecomandooperadosporunapartedel
cuerpohumanoquenosealamano(porejemplo,paradispositivosdepedal).

Anda mungkin juga menyukai