Anda di halaman 1dari 5

28/02/2016

PortaldoProfessorLiteraturanoensinomdio:embuscadoprazerdeler.

BRASIL

Acesso informao - Barra GovBr

VISUALIZARAULA

28/05/2012

Autor:KEILAVIEIRADELIMA

CURITIBAPRSECRETARIAESTADUALDEEDUCAO
Coautor(es):SuelenFernandaMachado

MODALIDADE/NVELDEENSINO

COMPONENTECURRICULAR

TEMA

EnsinoMdio
EnsinoMdio

Literatura
Literatura

Outrasexpresses:letrasdemsica,hiphop,quadrinhos,cordel
Estudosliterrios:anliseereflexo

Oqueoalunopoderaprendercomestaaula
Compreenderqueapoesiaestpresenteemdiversosaspectoscomonostextos,nasobrasdearteetc.
Possibilitaroconhecimentoda
scaractersticasdosgnerosliterriosemsuasdiversasformas,considerandoocontedotemtico,aformacomposicionaleasmarcas

lingusticas
Reconhecerocontextodeproduodaobraliterria
Percebereutilizarosaspectossemnticospossveisnaleituraeproduodostextosliterrios
Contar/narrarpoesiasutilizandosedosrecursosextralingusticos,comoentonao,expressesfacial,corporalegestual,pausasetc.
Duraodasatividades
5aulasde50minutos
Conhecimentosprviostrabalhadospeloprofessorcomoaluno
Paraqueapresenteaulaseefetivedeformaexitosanecessrioconhecimentoprviosobreosgnerosliterrios.
Estratgiaserecursosdaaula
"Oqueeupediriaescolaeraconsiderarapoesiaprimeirocomovisodiretadascoisasedepoiscomoveculodeinformaoprticaeterica,preservandoemcadaaluno
ofundomgico,ldico,intuitivoecriativoqueseidentificabasicamentecomasensibilidadepotica".
CarlosDrummonddeAndrade(19021987)

Baseandosenateoriadaestticadarecepo,nateoriadoefeitoenomtodorecepcionalpropeseumaauladeliteratura,utilizandosedalinguagempoticadaletrade
msica,trechodefilmeefragmentodelivro.
Professor,nesteprimeiromomentoimportantediscutircomosalunosoquepoesiaeondeaencontramos.importantetrazerocontextohistricodopoema,comentar
sobrealiteraturadecordel,falardessaproximidadequesetemcomarealidade,comaoralidade,entreoutrosaspectosquejulgarrelevante.
Paraleituraeinterpretaodeumapoesia,nopodemosnosrestringirapenasasuaformacomo:disposiodaspalavras,organizaoemversoseestrofeseutilizaode
rimas.necessriopartirparaumaleiturapoticadomundo,incentivandoumaapreciaodamusicalidade,dasemoessuscitada,dalinguagemutilizada,enfim,da
maneiradeveromundoapartirdaquelepoeta.
SegundoEliasJos(2003),vivemosrodeadosdepoesia,importantesalientarqueapoesiaestemdiferenteslugares,noapenasnopoemaounasletrasdemsicas,
maspodemosencontrlanafotografia,napintura,numapaisagem,nasobrasliterrias,nadanaeentreoutroselementosquenoscercameemocionam.
Inicieaaulaquestionandoosalunossobre:
Oquepoesiaparaeles?
Ondeelesveempoesia?
Nestemomento,chameatenotambmparaospoemasquepossivelmenteelesjleramououviram.Resgateahistriadelesdeleitordepoesiaperguntando:
Qualoprimeiropoemadoqualserecorda?

Professor,apsrealizarumaintroduosobreondeencontramosapoesia,utilizandoaTVouatmesmoolaboratriodeinformtica,mostreaosalunosoclipdamsica
BeijaEu,interpretadopelacantoraMarisaMonte.Emseguida,distribuaaletradamsica:
Assistaaoclip:www.youtube.com/watch?v=rJEzHWNKJoA

BeijaEu(1991)Comumaproduobemcaprichadaparaapoca,BeijaEutrazaestticadovdeonoinciodosanos90,comsuas
tonalidadescaractersticasdascoresRGBefotografiafeitacomluzdireta,almderecursossimplescomoamovimentaodacmeraeslow
motion.Ocenriodegrandeporte,figurantesefigurinosremetemsimagensdaantiguidadeclssicaedorococ,comoodeAleijadinho.
Fonte:http://musicapave.com/videoclipes/coletaneamarisamonte/

http://portaldoprofessor.mec.gov.br/fichaTecnicaAula.html?aula=40563

1/5

28/02/2016

PortaldoProfessorLiteraturanoensinomdio:embuscadoprazerdeler.

Fonte:http://musicapave.com/videoclipes/coletaneamarisamonte/

Acesseolinkabaixoparaamsica:BeijaEu.Disponvelem:<http://letras.terra.com.br/marisamonte/63/>.Acessoem:17/04/2012.

Professor,apsmostraraoclipedistribuiraletradamsica,organizeasalaemduplaspararealizaremaleituradotexto.Direcioneparaquealeiturasejarealizadade
maneiraquepercebamasformasdeexpressodotexto,portantoaatenodeveestarvoltadaapontuao,ritmoeentonaoqueauxiliamnoentendimentodopoemae
tambmpossibilitamperceberossentimentosesensaespresentesnaspalavras.
Aleituraemvozaltaeainterpretaodapoesiaemduplaspodesermuitointeressante,poispermiteatrocadeentendimentoesensaesporpartedecadaaluno.
Primeiramente,possibilitequeosalunosfaamleituradapoesiaemduplaeemvozalta(letradamsica)eemseguidalanceasquestesinterpretativas.Incentivepara
queasduplasconversemsobreotextoesistematizemasrespostasdasquestescomointuitodediscutiremcomorestantedaturma.
Questessobrealetradamsica:
1)Vocsjhaviamouvidoessamsica?Oqueacharamdela?Justifique.
2)QuaisasleituraspossveisdamsicaBeijaEu?
3)Perceberamotipodelinguagemutilizadanamsica?umalinguagemsimplesetemfortestraosdecoloquialidade.Retiredotextotrechosque
comprovemessaafirmativa.
4)Vocsperceberamapoesiapresentenestaletrademsica?Quaiselementoscontriburamparaisso?
5)Observaramquehumagranderepetiodepalavras,quaissoaspalavrasquemaisserepetem?Qualafinalidadedestasrepeties?(Professor,faa
umbrevecomentriosobrealicenapotica).
6)Observemnaletradamsicaousopredominantedosverbosnoimperativo,qualafinalidadedousodessafunoconativa?Substituamaspalavrasseja,
deixa,aceita,poroutrasformasverbaiseobservesecausamomesmoefeitodesentido.

Professor,ressaltequeoleitorcoautornaleitura,elequemconstriosentidodotexto.Maslembrese:otextoliterriopermitediferentesinterpretaesenarecepoque
elesignifica,masnoestabertoaqualquerentendimento.Otextotrazpistas,asquaisdirecionamoleitorparaumaleituracoerente.Discutatambmcomaturmaa
importnciadaliteraturaparaocidado.Combasenasfunesdaliteraturaeconsiderandoaletradamsicaqueacabaramdeconhecer,expliqueaosalunosa
importnciadaliteratura.Acesseolinkabaixopararelembrarasfunesdaliteratura,segundoAntnioCndido.Disponvelem:
<http://www.sitedaescola.com/aulas_inovadoras/keila/funcoes_literatura.pdf>.

Curiosidade
Jqueestamosfalandoembeijo,vocsselembramdealgumaobraliterriaoupoemaquetenhaumacenadebeijoquechamouateno?
Afotoabaixofoitiradaem1945,quandoosmarinheirosamericanosdesembarcaramvoltandodavitriacontraosJaponeses
naSegundaGuerraMundial.Afestapelasruasfoitograndequeeleencontrouumaenfermeiraeabeijouparafestejarofim
daguerra.
OBeijodaTimesSquare,NovaYork,EUA(1945)

Fonte:ColeoFolhadeSoPaulo:GrandesFotgrafosMetrpolesFotgrafo:AlfredEisenstaedt.

Professor,paraaprximaatividadevamosassistiraotrechodaminissrieCapitu,cenaOlhosderessaca.Ressalteoselementosutilizadosnotrechodaminissrieea
linguagemqueproporcionaumariquezadedetalhescombasenolivro.Naminissriechameatenoparaailuminaoutilizada,paraosfigurinos,paraamusicalidade,
entreoutrosaspectosqueconstruramoclimaromnticoeenvolventedacenadoprimeirobeijo.ObservetambmosdetalhesqueBentinhonarrouduranteacenaeo
quantoolivrodescrevetalcena.

http://portaldoprofessor.mec.gov.br/fichaTecnicaAula.html?aula=40563

2/5

28/02/2016

PortaldoProfessorLiteraturanoensinomdio:embuscadoprazerdeler.

Disponvelem:http://www.youtube.com/watch?v=3tZsb41EWsM
Considerandoovdeo,peaasduplaspararegistremasrespostasdasquestesabaixoparadiscutiremcomasdemaisduplas:
1)Vocsgostaramdovdeo?Porqu?
2)Quaiselementosmaischamaramsuaatenonacena?Justifiquemexemplificando.
3)Jleramumahistriaparecidacomessa?Narremaoralmente.
4)Escolhamcombasenafaladospersonagenseregistremdoisexemplosdefrasesqueutilizamfigurasdelinguagem,reescrevamotrechoutilizandoalinguagem
denotativa.Alinguagempoticapermaneceu?
5)Vamoslertrechosdeumlivrobemconhecidoeobservarsehalgumasemelhanacomovdeoassistido.
Professor,emseguidarealizealeituradocaptuloXXXIIOlhosdeRessacacomosalunos.ParaaleituradoscaptulosXXXIIIeXXXIVPenteadoeSouHomemutilize
osudiosabaixoparaqueosalunosacompanhem.
udio:CaptuloXXXIIIPenteado

Temasrecorrentesnaliteratura:oprimeirobeijo:parte2[CategoriasLiterrias]

udio:CaptuloXXXVISouhomem

Temasrecorrentesnaliteratura:oprimeirobeijo:parte3[CategoriasLiterrias]

PeaqueacessemolinkparabaixaroscaptulosXXXII,XXXIIIeXXXVI.Disponvelem:<http://www.sitedaescola.com/aulas_inovadoras/keila/capitulos_dom_casmurro.pdf>.
Fonte:<http://www.dominiopublico.gov.br/>Acessoem25/2/2009.
1)Apsaleitura,traceumparaleloentreassemelhanasediferenasentreotrechodolivroedovdeo.
2)Observandootrechodaminissrieealinguagemdolivro,qualvocmaisgostou?Porqu?
3)Considerandootrechodaminissrie,quaisinformaesvocobtevesomenteapsaleituradotrechodolivro?
4)QuemoautordeDomCasmurro?Realizeumapesquisasobreesteautoresuapoca.Ocontextohistricodestaobrainfluenciounalinguagemenoestilodaobra?

Professor,paracolaborarcomapesquisavocpoderindicaraseguintewebquest:http://www.webquestbrasil.org/criador/webquest/soporte_tabbed_w3.php?
id_actividad=11613&id_pagina=3
Voctambmpodecriarsuaprpriawebquest,seguindooroteirodequestesacimaeospassosdestametodologia:http://www.webquestbrasil.org/criador/
Webquest

Lembrandoqueawebquestumametodologiadepesquisaonline,organizadapormeiodeumroteiroque
seguecomosseguintespassos:introduo,tarefa,recursos,processo,avaliaoeconcluso.Oprofessor
dindicativosdestios,prselecionados,paraqueaaulasejaaproveitadaaomximo,eosalunosnose
distraiamdiantedetantasinformaesdainternet,eorganizematarefaeaconcluamcomsucesso.Para
desenvolversuawebquest,oprofessorpodeseguirasorientaesdo"Tutorialparacriareeditar
webquest",disponvelem:http://rosangelamentapde.pbworks.com/w/page/9127654/Webquest

Conheceroautordestaobranosrevelamaissobreela.VamosouvirestepodcastobservandoaspectossobreoescritorMachadodeAssis,omovimentoliterrio
pertencente,asobrasrealizadas,oselementosquecompemaobraDomCasmurro,entreoutrosaspectos.

MachadodeAssis[CategoriasLiterrias]

Professor,apsassistiraovdeo,lerostrechosdolivroediscutirasperguntas
comaturma,apresenteovdeoabaixoparachamaratenoparaaleiturada
obraDomCasmurronantegra.
Agoraquejconheceumapartedahistriadestecasal,noquersabercomo
elatermina?Assistaaolivroclipabaixoeprocureemsuabibliotecaaobra
literriadeMachadodeAssis:DomCasmurro.Observequeovdeoabaixoapresentaosprincipaispersonagensdestaobrae
assituaesconflituosaspresentesnoromance.
Acesseolivroclip:

DomCasmurro

Otrabalhocomestaobraliterriapossibilitarealizaratividadessobrevriasoutrasquestes,sugiroapsaleituradolivrona
ntegra,utilizaraswebquestsabaixoparadiscutirsobreocomportamentodeCapitueBentinho:
http://www.webquestbrasil.org/criador2/webquest/soporte_tabbed_w.php?id_actividad=5993&id_pagina=1
http://www.webquestbrasil.org/criador/webquest/soporte_horizontal_w.php?id_actividad=9407&id_pagina=1
http://www.webquestbrasil.org/criador/webquest/soporte_horizontal_w.php?id_actividad=22215&id_pagina=1
Oprofessorpoderorganizartrsgruposcomaturmatodaepedirparaquecadagruporealizesuapesquisaapartirdeuma
webquestacima.Emseguida,emformadeseminrio,apresenteatodasalaostrabalhosdosgrupos.

http://portaldoprofessor.mec.gov.br/fichaTecnicaAula.html?aula=40563

3/5

28/02/2016

PortaldoProfessorLiteraturanoensinomdio:embuscadoprazerdeler.

Professor,comentecomosalunosqueatagoraelesviramvriascenasdebeijo,pergunteaosalunosseelesselembramdeteremvistooutrascenasdebeijoqueno
tinhamumfinaltofeliz?
Emseguida,apresenteoterceiroatodaobradeNelsonRodrigues,BeijonoAsfalto.

Beijonoasfalto:tragdiacariocaem3atos
Sinopse:Arandirtestemunhaumatropelamentoeaosocorreravtima,dlheumbeijonaboca
apedidodoagonizante.imediatamenteacusadodehomossexualismopelaimprensaepela
polcia.Ridicularizadoperanteaopiniopblica,osamigosedesamparadopelaesposa
(Selminha)vemarefugiarseemumapensovisitadopelosogro(Aprgio)quedeclaralhe
seudio,revelandoseapaixonadoporeleecomcimespelofatodeArandirtersecasadocom
Selminhaeporvirabeijaroutro.[...]
Fonte:http://www.aliteratura.kit.net/resumo/r_obeijonoasfalto.html.
ExpliqueaosalunosqueestapeaestreounoTeatroGinstico,noRiodeJaneiro,em7de
julhode1961.

AcesseolinkparabaixarotextoBeijonoAsfalto:tragdiacariocaem3atos.Disponvelem:<http://www.sitedaescola.com/aulas_inovadoras/keila/beijo_asfalto.pdf>.Em
seguida,proponhaosquestionamentosabaixo.Lembrandoqueosalunosdevemanotarasrespostasnocadernoparadiscussoaofinaldaatividade.
Paraaleituradesteato,organizeosalunosquefaroaleiturainterpretativaapartirdafaladospersonagens:Arandir,Dlia,Selminha,Aprgio,eensaiealgunsminutospara
quepossamlerinterpretandoacenadamaneiraqueestindicada.Oportunizeaapresentaodaleituraparaquetodososalunosacompanhem.
Emseguida,reorganizeaturmaemduplaspararesponderemasquestesabaixo:
1)Podemosobservarumacenadebeijonestahistria,eraacenaquevocsesperavam?Porqu?
2)Quaisasrelaesfamiliaresexploradasnapea?Expliquem.
3)Observandoacenadospoliciaisedaimprensachegando,qualfoiopapeldapolciaedamdianodesenrolardosfatos?
4)ConsiderandoqueapeafoiencenadapelaprimeiraveznoRiodeJaneiro,7dejulhode1961,vocmconseguemimaginaroimpactoquecausounaquelapoca.
Teriaomesmoimpactohoje?
Professor,vocpodeaproveitaressemomentoparaabordarquestessociaiscomo:asdiversidades,respeitoaoprximoeoutrostemasquejulgarnecessrio.
sugestaocombotoHQ
Professor,sejulgarnecessriovocpodecomplementarsuaexplicaocom
curiosidadessobreestaobra:Podepedirqueosalunosacessemolinkdesta
mesmahistriapormeiodeHistriaemQuadrinhos:
http://www.ebah.com.br/content/ABAAABh58AE/hqbeijonoasfaltonelson
rodrigueserealizarumapesquisasobreoescritorNelsonRodrigues,comoquais
ostemasdasoutrasobrasescritasporele,emquepocaviviaequaisos
impactosquesuasobrascausaramparaestapoca.

Aofinaldestasatividadesomomentode,apsrefletiremsobreostextoslidosediscutidos,observarseosencaminhamentosrealizadoslevaramosalunosaquestionaras
leiturasjrealizadas.Paratanto,vamosrealizaraatividadeabaixo:

Professor,parafinalizarcomentesobreasreflexesacimaeleveosalunosaperceberemsobreosenredosprevisveisencontradosemlivrosefilmes,emqueos
personagensvivemfelizesparasempre.
Aofinal,renaosalunosemgrupos,comointuitodeproduziremumatirinhaqueretrateumacenadebeijocomumfinaldiferente.Solicitequeelaboremoroteiroeem
seguida,nolaboratriodeinformtica,produzamsuaHQ.ParaaproduodeHQ,utilizemosite:http://www.comicstripcreator.org/oudesenhem.Apresentemparaorestante
daescolaexpondonummuralondetodospossamver.
ComicStripCriador

ComicStripCriadorumsoftwaredeautopublicaoquepermiteavoccriareexportarassuasprpriashistriasem
quadrinhosemformatojpg.

*Configureoseuconjuntodequadroscompoucoscliques
*Fundosdeimportaoecliparts(jpg,jpeg,gif,png)
*Adicionefacilmentebalesprontosparausaremsuahistria
*Arrastaresoltarobjetosparaconstruiroseutema
*Compartilhesuascriaesenviadosouimpressascomosseusamigosexportadosemformatojpg.
Fonte:http://www.comicstripcreator.org/

RecursosEducacionais

NOME

TIPO

Temasrecorrentesnaliteratura:oprimeirobeijo:parte2[CategoriasLiterrias] udio
DomCasmurro
Vdeo
Temasrecorrentesnaliteratura:oprimeirobeijo:parte3[CategoriasLiterrias] udio
MachadodeAssis[CategoriasLiterrias]

udio

RecursosComplementares
Professor,parapesquisarsobreestaaula,indicamososlinksabaixo:
Ovdeomostraaimportnciadotrabalhodeleituradepoesiaemsaladeaulae,comdicasprticas,ensinacomoaproveitaraomximoessaatividade.Disponvelem:
<http://www.youtube.com/watch?v=xHgFln2dApI>
EstesitetrazumpoucomaissobreavidadeMachadodeAssis.Disponvelem:http://www.bibliotecavirtual.sp.gov.br/especial/200810machado.php>
Esteobjetoeducacionalmostraaimportnciadopoemaparaoensinodalinguagemescritaapresentandoformasdetrabalhodapoesiaemsaladeaula.Disponvel
em:<http://objetoseducacionais2.mec.gov.br/handle/mec/8824>
EstesitetrazumabreveanlisesobreaobraBeijonoAsfalto,deNelsonRodrigues.Disponvelem:
<http://www.passeiweb.com/na_ponta_lingua/livros/analises_completas/o/o_beijo_no_asfalto>
Esteartigoexploraas"estruturasdeapelo"tratadasapartirdaobraBeijonoAsfalto,deNelsonRodrigues.Disponvelem:

http://portaldoprofessor.mec.gov.br/fichaTecnicaAula.html?aula=40563

4/5

28/02/2016

PortaldoProfessorLiteraturanoensinomdio:embuscadoprazerdeler.

Esteartigoexploraas"estruturasdeapelo"tratadasapartirdaobraBeijonoAsfalto,deNelsonRodrigues.Disponvelem:
<http://www.facos.edu.br/galeria/129102010021301.pdf>

Refernciasbibliogrficas:
ASSIS,Machado.DomCasmurro.RiodeJaneiro:GloboEditora,2008.
JOS,Elias.Apoesiapedepassagem:umguiaparalevarapoesiasescolas.SoPaulo:Paulus,2003
MAGALHES,Luka.LicenaPotica?ComoUsla.RecantodasLetras,SoPaulo,23out.2008.
PARAN,SecretariadeEstadodaEducao.DiretrizesCurricularesdaEducaoBsicadoParan.Curitiba:SEED,2008.
PERFEITO,AlbaMaria.VEDOVATO,Luciana.Ogneropoemaemsaladeaula:umapropostadeestudoetransposiodidtica.4.CELLIColquiodeEstudos
LingusticoseLiterrios.1.CIELLIColquioInternacionaldeEstudosLingusticoseLiterrios.UEM:2010.
PERFEITO,AlbaMaria.ProjetodePesquisaEscritaeEnsinoGramatical:umnovoolharparaumvelhoproblema,UniversidadeEstadualdeLondrina:2007.
RODRIGUES,Nelson.Obeijonoasfalto:tragdiacariocaemtrsatos.RiodeJaneiro:NovaFronteira,1995.
Avaliao
Aavaliaodeveserdiagnstica,processualecontinua,ouseja,aolongododesenvolvimentodasaulas.Oprofessorobservardesdeaparticipaoinicial,ataproduo
dasatividades,bemcomoaparticipaoindividualecoletivadosalunosnodesenvolvimentodasatividades.
Duranteasaulasinteressantequeosalunosrelatemoqueestoaprendendo,taisrelatosdevemserconsideradosparaqueoprofessorpercebaassimilaoe
aprendizagemporpartedosalunos.
Asavaliaesnasaulasdeliteraturadevemocorrerduranteoprocessodeleitura,interpretaoeproduo.
Asestratgiasqueosalunosutilizamparaacompreensodotextolido,osentidoconstrudo,alocalizaodasinformaestantoexplcitasquantoimplcitas,entreoutros
podemserobservados.
imprescindvelconsiderarorepertriodeexperinciaeasdiferenasculturaisedeleiturasdemundodecadaaluno.Comestaaula,buscaseampliarohorizontede
expectativaemrelaoaotemaetextostrabalhados.
Cancelar
interessantesolicitaraosalunosquetenhamregistremtodasasatividadesemseucaderno.

http://portaldoprofessor.mec.gov.br/fichaTecnicaAula.html?aula=40563

5/5

Anda mungkin juga menyukai