Anda di halaman 1dari 520

:m

[^^

..-i'Hi.
4

<e ^' *,;

'Vv ^.*
^
^
Digitized by the Internet Archiv
in 2011 with funding from
Universidad Francisco IVIarroqun

http://www.archive.org/details/ritualdarzoOOunseguat
i
RITUAL
DEL

ARZOBISPADO DE GUATEMALA
vlA'iiil
RITUAL
DEL

I
ARZOBISPADO DE GUATEMALA
i
PARA

LA ADMINISTRACIN DE LOS SANTOS SACRAMENTOS


Y EL DESEMPEO DE OTRAS FUNCIONES SAGRADAS

CONFORME Al RITUAL ROMANO

Y LAS DSMAS DISPOSICIONES DE LA MATERIA

QUARTA EDICIN

ROMA
tipografa pella pace di filippo cggian
Vis della Pace nam. 35,

1893,

Coleccin Luis Lujan Muoz


Marroqun
Unlvef.?OvC Francisco
wvv',^f V.edu - Guatemala
ua X kl.
EITUAL
DEL

ARZOBISPADO DE GUATEMALA
PARA

LA ADMINISTRACIN DE LOS SANTOS SACRAMENTOS


Y EL DESEMPEO DE OTRAS FUNCIONES SAGRADAS

CONFORME AL RITUAL ROHANO

Y LAS DBMS DISPOSICIONES DE LA MATERIA

QUARTA EDICIN

ROMA
tipografa DELLA PACE PI FIHPPO CGGIAN
Yia della Face nnm. 36,

1893,

Coleccin Luis Lujan Muoz


Univer^.Ovr' Francisco Mar roqun
ww'^ V.^edu- Guatemala
ATUAUO
NOS RICARDO CA8AN0YA Y ESTRADA
POE LA GRACIA DE DIOS
Y DE LA SANTA SEDE APOSTLICA

ARZOBISPO DE GUATEMALA

A nuestro venerable Clero


Salud y bendicin en nuestro Seor Jesucristo,

El respeto profundo que merecen los ritos


instituidos por la Iglesia Catlica, Apostlica, Ro-
mana para dar culto al Seor y comunicar los
hombres los dones que El en su misericordia les
dispensa; la importancia y aun necesidad de esos
ritos para que el nimo se eleve al conocimiento

y amor de los bienes celestiales, y los perciba


y aproveche con la abundada posible en esta
vida; y nuestro deseo de que en actos tan sa-
grados se guarde inviolable y exactamente la
forma prescrita propuesta por la que es Cabeza
de todas las Iglesias y Maestra de la verdad, todo
nos ha movido disponer una reforma del libro
que entre nosotros contiene la ritualidad de los
Sacramentos y de otras funciones eclesisticas de
comn y frecuente uso.
El presente Ritual del Aezobispado de GtUA-
TEMALA viene reemplazar al Manual de Prrocos
impreso en 1886, ya casi agotado, y adems no
conforme en ciertos puntos con resoluciones de la
Iglesia, contemporneas unas, y otras posteriores
su publicacin. Pareci conveniente suprimir,
aumentar, variar no poco, fin de que este libro
correspondiese su objeto, expresando el desa-
rrollode la liturgia en las materias que comprende,
y acomodndose las necesidades presentes de
la Arquidicesis de otra suerte, poco til fuera
:

los que hubiesen de manejarlo.


Cesa, pues el uso del Manual de Prrocos al
publicarse el presente edicto, salvo en aquellas
partes que guarden entera conformidad con las
correspondientes del Ritual del Arzobispado,
cuyo empleo declaramos legal y preceptivo.
Con la mira de aadir al estmulo de la obli-
gacin el del lucro espiritual, concedemos cua-
renta das de indulgencia por la lectura de cada
hoja de este libro.
Dado en Roma, extra Portam Flaminiam^ el
dia de la Anunciacin de nuestra Seora, 25 de
marzo de 1893.

)^ EICAEDO Abzobispo de Guatemala.

Por el Sr. Secretario

Pbr Lie. D. Jos M. Eamrez Colm,


Juan Paz Solrzano, Pbro.
:

^'^jiitei^^^ ,.

TITULO I,

De lo que generalmente debe observarse


en la administracin de los Sacramentos.

PABA que en todas partes se guarden con


la debida religin y se practiquen fiel-
mente todos los ritos y ceremonias que en el Ritual
Romano se prescriben, tomados de instituciones
antiguas de la Iglesia Catlica^ decisiones de los
Sagrados Cnones y decretos de los Sumos Pon-
tfices; ante todas cosas conviene se sepa y ob-
serve lo que acerca de estos ritos decret el Sa-
crosanto Concilio Tridentino, por estas palabras
Si alguno dijere que se pueden despreciar
omitir por antojo y sin pecado por los ministros^
los ritos recihiclos y aprobados por la Iglesia Ca-
tlica que se acostumbra practicar en la adminis-
tracin solemne de los Sacramentos ; qiie cualquier
Pastor de las Iglesias puede mudarlos en otros
nuevos j sea excomulgado,
(Sess. VII, Can. 13, De
Sacr. in genere) {a),

{a) Si quis dixerit, receptos et approbatos Ecclesiae


catliolicae ritus, in solemni Sacramentorum administratione
adhiberi consuetos, aut contemni, aut sine peccato a mini-
stris pro libitu omitti, aut in novos alios per quemcumque
ecclesiarum pastorem mutari posse anathema sit .
:
Titulo I.

2. No
teniendo, pues, la Iglesia de Dios cosa
ms santa ni til que los Sacramentos, institui-
dos por Cristo nuestro Seor para salvacin del
gnero humano, el Prroco cualquier otro Sa-
cerdote quien su administracin pertlfneciere,
debe primeramente acordarse que trata cosas
santas, y que todas horas ha de estar dispuesto
para tan santo ejercicio.
3. Por lo cual su perpetuo estudio ser vivir
pura, casta y piadosamente; porque aunque los
impuros no pueden manchar los Sacramentos, ni
los malos ministros impedir sus efectos; con todo,
los que indignamente los administran, incurren
en reato de eterna muerte. El Sacerdote, pues,
hallndose con conciencia de pecado mortal
(lo cual Dios no permita), no se atreva admi-
nistrar los Sacramentos sin haberse arrepentido
antes de corazn pero si hubiere confesor, y el
;

tiempo y lugar lo permiten, debe confesarse (a).


4. A cualquier hora del dia y de la noche en
que le llamaren administrar los Sacramentos,
acuda luego, principalmente en casos de nece-
sidad urgente. Y por esta causa, cuando ello
se preste la oportunidad, encargue muchas veces
sus feligreses que, en necesitando de su minis-
terio, le avisen cuanto antes, sin reparar en que
puede ser deshora y con menoscabo de su co-
modidad.
5. Pero antes de ir administrar, haga bre-
vemente oracin, si hubiere lugar para ello, y
piense en la santa obra que va hacer, previ-
niendo y leyendo (cuanto el tiempo le permitiere)
el orden y ceremonias con que la debe practicar.

(a) Hacindolo antes de revestirse de los ornamentos


sagrados. (Baruffaldo, tit. 2, n. 31).
Be los Sacramentos.

6. Para toda administracin de Sacramen-


tos, sobre la vestidura talar, se ha de vestir de
sobrepelliz y estola, del color que pidiere el
rito del Sacramento que hubiere de administrar;
si no es que en el de la Penitencia la ocasin, la
costumbre la condicin del lugar pidiere oti-a
cosa.
7. Y lleve siempre consigo al menos un Cl-
rigo, si lo hubiese^ vestido decentemente, y reves-
tido de sobrepelliz, segn lo permitiere el lugar,
y lo pidiere el Sacramento que ha de administrar.
8. Cuide de que todas las sagradas alhajas,
vestidos, ornamentos, lienzos y vasos del ministe-
rio, estn enteros, tersos y limpios.
9. En la administracin de los Sacramentos,
cuando cmodamente pueda, explique segn la
doctrina de los Santos Padres y del Catecismo
Eomano, sus virtudes, usos, utilidades, y la signifi-
cacin de sus ceremonias, como lo manda el Con-
cilio de Trento {a),
10. Cuando administrare algn Sacramento,
pronuncie clara, atenta, y devotamente cada una
de las palabras que pertenecen su forma y
administracin y de la misma suerte rece devota
;

y religiosamente las dems oraciones y preces,


no findose de la memoria, que machas veces
falta, sino leyndolas en este Ritual. Fuera de
esto, haga las dems ceremonias y ritos con tan
decorosa gravedad y mesura, que avive la aten-
cin de los presentes, y eleve sus pensamientos
las cosas celestiales.
11. Al ir administrar, con nadie hable de
cosa que no pertenezca lo mismo; y procure
tener atencin actual al menos virtual, junta

(a) Sess. XXIY, cap. 7, de Bef.


Ttulo I.

con intencin de hacer lo qne en aquel acto hace


la Iglesia.
12. Gurdese de cobrar pedir algo directa
indirectamente (sea con el pretexto que fuere) en
la administracin de los Sacramentos adminstre-
:

los gratuitamente, y con tanto desinters, que se


conozca est muy lejos, no slo del, crimen, sino
aun de la mas ligera sospecha de simona y ava-
ricia. Pero si administrado ya el Sacramento, es-
pontneamente ofrecieren algo los fieles por va
de limosna devocin^ podr lcitamente segn
la costumbre del lugar recibirlo, si al Obispo no
pareciere otra cosa (a).
13. No administre los Sacramentos los feli-
greses de otra parroquia, si no fuere en caso de
necesidad, con licencia del propio Prroco
del Ordinario.
14. En lugar y tiempo oportuno amoneste
todos los que reciben los Sacramentos, que dejada
la vana conversacin, el traje y porte indecente,
piadosa y devotamente se presenten ellos y los
reciban con la debida reverencia.
16. Siempre que administrare, siendo menes-
ter, tenga consigo este Ritual, y observe cuida-
dosamente las ceremonias y ritos que en l se
prescriben.
16. Finalmente, cualquiera que est obligado
administrar los Sacramentos tenga los libros
que fueren propios de su ministerio, principal-
mente aquellos en que, para perpetua memoria,

(a) Eespecto los indios est ordenado en particular


que por ningn titulo se les cobre ni se reciba cosa alguna
en los tiempos de las confesiones comuniones, en otra
cualquiera ocasin que las pidieren . (Edicto del Ilo
Sr. Aivarez de Toledo, de 20 de octubre de 1715).
D'e los Sacramentos.

se asientan las partidas de varias funciones par-


roquiales, como se dir en su lugar (a).

Oeacin
Que dir el Sacerdote en su oportunidad,
antes de administrar algn Sacramento.
(Del BCftnaftl ^toledano).

ADESTO Dmine supplicatinibus nostris,


et me, qui etiam misericordia tua pri-
mus indgeo, clemnter exudi, et quem, non ele-
ctine mriti, sed dono gratise tuae constituisti
hujus peris minstrum da fidciam tui mneris
;

exequndi, atque ipse in nostro ministerio, quod


tuae pietatis est, operare. Qui vivis et regnas, etc.

TITULO II.

DEL SACRAMENTO DEL BAUTISMO

CAPTULO I.

Advertencias generales,
QUE el sagrado Bautismo, puerta de la Re-
ligin cristiana y de la vida eterna, y el
primero entre los Sacramentos de la nueva ley

A
() ningn Sacerdote vago y desconocido se permita
celebrar la santa Misa. (Conc. Trid., Ses. XXII, Decr. de
ohs. et evit. in ceL Missa). No se admita celebrar, ni
administrar los Sacramentos ningn clrigo transente,
sin letras testimoniales de su Ordinario. (Id., sess. XXIII,
cap. 16, de Bef.),
;

6" Ttulo II. Cap. I.

instituidos por Cristo, sea necesario para salvarse,


lo dice el mismo Seor, smna verdad, en aquellas
sus palabras Nisi quis reiiatus fiierit ex aqua, et
:

Spirifu Sancto^ non potest introire in regmim Dei,


Por tanto, debe aplicarse una suma diligencia en
administrarlo y recibirlo oportuna y debidamente.
2. Pero como en la administracin de este
Sacramento unas cosas son absolutamente nece-
sarias por derecho divino, como son su materia,
forma y ministro, y otras solo pertenecientes
su solemnidad, como son los ritos y ceremonias,
las cuales habiendo sido recibidas y aprobadas
por apostlica y antiqusima tradicin, no es lcito
omitir, sino en caso de necesidad; sobre todas
ellas se harn algunas previas advertencias para
que santa y debidamente se haga esta funcin
tan sagrada.
I. Materia del Bautismo.

3. Siendo, como materia de este Sacra-


es, la
mento el agua verdadera y natural, tenga en-
tendido el Prroco que ningn otro licor puede
emplearse en su administracin.
4. El agua para el Bautismo solemne ha de ser
la bendita aquel ao en el Sbado Santo en el
de Pentecosts (a), la cual debe diligentemente
guardarse y conservarse pura y limpia en su fuente
y cuando se haya de bendecir nueva agua, se
echar la antigua en el sumidero de la iglesia.
5. Si el agua se disminuyere tanto que no
baste para bautizar, se le puede mezclar agua
natural no bendita, pero en menor cantidad.

(a) En ambos das es esta bendiciu obligatoria. (S. R. C,


7 dec. 18M, rhevetana. Vase el texto en el tt. XI,
cap. III, n.o X).
Del Bautismo.

6. Y
si se corrompiere, consumiere de cual-
quiera otra manera faltare, el Prroco, despus
de lavar bien la fuente, eche en ella nueva agua
limpia y bendgala segn la frmula que se pon-
dr (a).
7. Si el agua se congelare enfriare dema-
siado, podr calentarse un poco de agua natural
no bendita y mezclarse con mayor cantidad de
agua bautismal en un vaso que se tendr con
solo este destino, para que bautizando con ella
al infante no reciba ste dao alguno.

II. Forma del Bautismo.

8. Como forma del Bautismo, expresada


la
por estas palabras Ego te baptizo in nomine Pa-
:

tris^ et Flii, et Spiritus SancM, es indispensable-


mente necesaria para este Sacramento; por eso
en ninguna manera es lcito mudarla, sino que
estas mismas palabras se han de proferir al tiempo
mismo de lavar echar el agua.
9. Como en ningn modo es lcito repetir el
Bautismo, si se ofreciere bautizar alguno bajo
de condicin como se dir despus, esta condi-
cin se expresar de esta suerte Si non es bap- :

tiztus, ego te baptizo in nomine Fatris^ et Flii,


et Spiritus Sancti. Pero de esta forma condicional
no se puede usar lcitamente cada paso y con
ligereza, sino con prudencia y despus que, prac-
ticada madura diligencia, se dudase probable-
mente que el infante haya sido bautizado.
10. Aunque el Bautismo puede hacerse por
infusin del agua, por inmersin en ella por

(a) La costumbre de este Arzobispado es renovar y


bendecir el agua cada ocho das.
8 Ttulo II. Cap. I.

aspersin con ella, con todo retngase el primer


modo de bautizar que es el ms usado segn la
costumbre de las iglesias, y en este Arzobispado
el nico; pero de suerte que la cabeza del que
se bautiza se bae tres veces con tres infusiones,
en forma de cruz, mismo tiempo que las pa-
al
labras se pronuncian, y sea una misma persona
quien aplica el agua y las pronuncia.
11. Ha de cuidarse que el agua no torne
caer de la cabeza del infante en la pila, sino que
caiga en algn sumidero hecho este fin junto
la misma pila, en alguna baca destinada sola-
mente este uso, y despus se eche en el sumi-
dero de la iglesia.

III. Ministro del Bautismo.

12. El legtimo ministro del Bautismo es el


Prroco otro Sacerdote delegado del Prroco
del Ordinario del lugar pero siempre que el
;

infante adulto se hallare en peligro de muerte,


puede sin sQlenmidad bautizarle cualquiera, y en
cualquiera lengua, sea clrigo lego, aunque est
excomulgado, sea fiel infiel, catlico hereje,
varn hembra usando siempre de la forma ar-
;

riba puesta y teniendo la intencin que en se-


mejante acto tiene la Iglesia.
13. Pero hallndose presente algn Sacerdote,
sea preferido al Dicono; el Dicono al Subdi-
cono; el clrigo al seglar, y el varn la hembra;
si no es que^ por razn del pudor, sea ms de-
cente que la hembra y no el varn bautice al
infante que aun no ha acabado de salir del vien-
tre materno; y si no es tambin que la hembra
sepa mejor que el varn la forma y modo de bau-
tizar. Por esta causa debe cuidar el Prroco de
Del Bautismo. 9

que sus feligreses, principalmente las parteras,


sepan bien y observen puntualmente, cuando se
ofreciere, el debido modo de bautizar (a).
14. El padre madre no debe bautizar su
propio hijo, si no fuere en articulo de muerte y
no habiendo otra persona que le bautice; y en
tal caso los padres no contraen parentesco que
les impida el uso del matrimonio.

lY. -- De los prvulos que han de bautizarse

15. Exhorte oportunamente el Prroco los


que tuvieren este cargo que, cuanto antes pueda
ser, con la cristiana modestia conveniente y sin
vana pompa, lleven la iglesia los infantes
recin nacidos que estuvieren sin bautizar, se
hubieren bautizado privadamente en peligro de
muerte, para que aquellos no se les difiera de-
masiado, con peligro de su salvacin, un Sacra-
mento tan importante; y para que estotros,
omitida la forma y la ablucin, se suplan los ritos
y ceremonias acostumbradas.
16. Ninguno que est todava dentro del vien-
tre materno debe ser bautizado pero si alguno
;

sacare la cabeza y le amenazare peligro de muer-


te, bautcese en la cabeza, y si naciere vivo no
se vuelva bautizar. Mas sacare cualquiera otro
si
miembro que diere seales de vida, en l, si hu-
biere peligro de muerte, se bautizar; y si despus
naciere vivo, se tornar bautizar bajo de cen-

ia) En estos casos y otros anlogos, nunca omita el Pr-


roco expresar en la partida de Bautismo, por nombre
y
apellido, quin administr este Sacramento en caso de ne-
cesidad.
10 Titulo II. Cap. I.

dicin, en el modo que arriba se dijo: Si non es


haptiztus^ ego te haptzo^ in nmme PatriSy etc. ;

pero si naciere muerto, se enterrar en lugar


sagrado [a),
17. Simuriere la madre encinta, cuanto an-
tes se le sacar con tiento la criatura, y estando
viva, bautcese pero si estuviere muerta y antes
;

de morir no se hubiere bautizado, por lo menos


en alguno de sus miembros, no se debe enterrar
en lugar sagrado ().
18. Los infantes expuestos y hallados, si des-
pus de hecha diligente averiguacin, no cons-

{a) El Prroco y tambin los confesores exhorten las


madres confesarse y comulgar al acercarse el parto.
{h) Si se practicare la operacin cesrea, bautcese la
criatura antes de extraerla del vientre, por el riesgo de que
fallezca en el acto mismo de la extraccin. En tal caso no
sea el prroco, por no incurrir en irregularidad, quien de-
cida facultativamente si la madre est muerta no, y menos
quien ejecute la operacin. Como puede acaecer el parto al
morir la madre, deber procurarse la asistencia de la par-
tera, y si aquella falleciere encinta, convendr ponerla en
la boca un cauto cosa equivalente, y en el vientre lienzos
calientes para que el feto no perezca, mientras acude ci-
rujano: si el feto pudiere ser bautizado en la cabeza, lo
ser sin condicin alguna. Si la operacin se hace en la
madre viva, introduciendo en el vientre el agua del bautismo,
se pondr la condicin si es capar, ego te baptizo etc. y
:
;

si nace viva la criatura, se repetir el bautismo bajo la


condicin si non es haptiztus. Toto feto abortivo debe ser
:

bautizado si tiene movimiento si sto es dudoso est


;

todava en la secundina, el bautismo se har bajo la indi-


cada condicin, si es capax. Cuando por pronta providencia
se haya echado el agua sobre la secundina antes de rom-
perla, conviene que persona inteligente la abra con suavi-
dad para repetir inmediatamente el socorro sobre la criatura
que est dentro, y se har entonces bajo estas dos condi-
ciones si es capax et non es haptiztus^ ego te baptizo etc.
:

(Del Manual diocesano de 1788).


Del Bautismo. 11

tare de su bautismo, bautcense bajo de con-


dicin (a),
19. El monstruo nacido de mujer, estando vivo,
debe bautizarse aunque no presente forma hu-
mana, bajo la condicin, si tu es homo: slo se
omitir el bautismo si fuese claramente una masa
inanimada. Si hubiere motivo de duda y no se
temiere peligro de muerte, consltese al Ordi-
nario (b).
20. El monstruo de quien se dudare si es una
mas personas, no se bautice hasta que esto se
conozca y puede conocerse, si tiene una mas
;

cabezas, uno muchos pechos, porque en este


caso otros tantos sern los corazones y las almas,
j otros tantos distintos hombres; y entonces cada
uno separadamente ha de bautizarse, diciendo
cada uno, al infundirle el agua Ego te baptizo, etc.
:

Mas si les amenazare peligro de muerte, y no


hubiere tiempo para que separadamente se bau-
tice cada uno, podr el ministro, infundiendo el
agua sobre la cabeza de cada uno, bautizarlos
todos juntos, diciendo Ego vos baptizo, in nomine
:

Patris, etc. Pero de esta forma de bautizar mu-


chos juntos n mismo tiempo nunca es licito
usar, sino solamente en estos casos y semejantes

{a) Los infantes de padres no cristianos pueden bauti-


zarse con conocimiento de stos, si hubiere esperanza fun-
dada de que sern educados en la religin catlica. En
peligro de muerte sean bautizados siempre que se pueda,

evitando todo escndalo. (S. C. de Prop. Fide, 29 no v. 1672,
17 apr. 1777).
{b) Si probabilissima est opinio, foetum ab initio con-
ceptionis anima rationali animari, necesse est sub conditione
baptismum administrari, quaecumque sit massae carneae
forma; nisi ianifestum sit esse eam exanimem . (Balle-
rini-Palmieri, Opus theologicum rrtorale^ tract. X, sect. 2,
n. 54).
;

12 Titulo II. Cap. I.

peligros de muerte, y cuando el tiempo no per-


mite que cada uno en particular se bautice.
21. Mas cuando no es cierto que el monstruo
est compuesto de dos personas, pero se duda si
lo est, porque en l no se distinguen bien dos
cabezas dos pechos, entonces debe primero bau-
tizarse absolutamente el uno, y despus condicio-
nalmente el otro, diciendo Si non es haptiztuSy
:

ego te baptizo^ etc.

V. Oe los padrinos.

22. Antes de llegar bautizar, el Prroco,


diligentemente inquiera y sepa de aquellos quie-
nes toca, quin quines han escogido por
padrinos que saquen de la sagrada pila al infante
no sea que admita, mas padrinos de los que es
lcito, personas indignas incapaces de serlo.
23. Segn lo mandado por el Concilio de
Trente (Sess. XXIV, cap. 2, >e Beform. Matrim.),
el padrino ha de ser uno solo, varn hembra,
lo sumo un hombre y una mujer, y de nin-
guna manera dos hombres dos mujeres, y mucho
menos el padre madre del que se ha de bautizar.
24. Es sobremanera conveniente que los pa-
drinos hayan recibido ya el Sacramento de la
Confirmacin, y que al menos estn en la pu-
bertad (a).
25. Adems de esto, sepan los Prrocos que
este ministerio de padrinos no han de admitir
infieles herejes, ni pblicos excomulgados
entredichos, ni pblicos criminosos infames, ni
locos, ni ignorantes de los rudimentos de la fe.

(a) La pubertad es la edad de catorce anos en el varn


y de doce en la mujer.
Del Bautismo. 13

porque los padrinos estn obligados ensenarlos


sus ahijados cuando fuere necesario (a),
26. Tampoco deben admitirse los monjes
monjas, otros regulares separados del siglo, de
cualquier orden que sean (6).

YI. Del tiempo y lugar de administrar el Bautismo.

27. Aunque el Bautismo puede conferirse en


cualquier tiempo, aunque sea de entredicho y ce-
sacin a divinis, mayormente en urgente necesi-
dad; con todo^ por antiqusimo rito de la Iglesia,
dos especialmente son los dias sagrados en que
es mas conveniente se confiera con solemne apa-
rato este Sacramento, que son el sbado de Pas-
:

cua, y el sbado de Pentecosts, en que solemne-


mente se consagra el agua de la fuente bautismal.
Y este rito de bautizar entonces los adu.ltos
(si no es que les amenace riesgo de la vida) es
justo se conserve en cuanto se pueda cmoda-
mente, sobre todo en las iglesias metropolitanas
y catedrales.

(a) Ni pueden ser padrinos los casados slo civilmente.


Alguna vez importar que los destinados para padri-
nos madrinas, principalmente si son rsticos, se les ad-
vierta de antemano el parentesco espiritual que lian de
contraer; porque suele suceder que ellos y los padres del
que se lia de bautizar lo ignoren enteramente, y de haberlo
sabido se hubieran excusado por la esperanza de contraer
matrimonio con el padre la* madre en caso de enviudar.
Puede el padrino serlo por poder, y en este caso con-
traer el parentesco, no el apoderado sino el mandante.
(S. C. Conc, 20 apr. 1586, 15 mart, 1631, 16 sept. 1721).
(6) Adviertan los Prrocos sus feligreses que no deben
intervenir como padrinos en los bautismos de hijos de he-
rejes cismticos, celebrados por pastores de la secta, y
menos en los llamados Bautismos de los masones.
U Titulo II. Cap. I.

28. Y
aunque en necesidad urgente no hay
impedimento para bautizar en cualquiera parte,
sin embargo, el lugar propio para administrar el
Bautismo es la iglesia en que haya pila bautismal
bautisterio junto ella..
29. Y
por tanto, fuera del caso de necesidad
grave, ninguno se bautice en casas particula-
res, si no fuere los hijos de reyes grandes
prncipes que lo pidieren, con tal que el bautismo
se haga en sus oratorios capillas, y con agua
bautismal solemnemente bendita.
30. Est la pila bautismal en lugar decente
y sea de forma conveniente y materia slida que
retenga bien el agua, adornada con decoro y cer-
cada de canceles, con cerradura y llave, y cu-
bierta de suerte que ni polvo ni otras inmundicias
puedan caerle si se pudiere, pntese en ella la
:

imagen de San Juan bautizando Cristo.

VII. De los sagrados leos y de la sal.

31. El sagrado Crisma y el santo Oleo de


Catecmenos, de que se usa en el Bautismo, deben
ser consagrados por el Obispo en el Jueves Santo
de aquel mismo ano.
32. Cuide el Prroco de adquirirlos luego, y
adquiridos, queme en la iglesia los antiguos (a).
33. Sin urgente necesidad no use mas de un
ano de los antiguos leos; y si le pareciere no
tener los bastantes, ni pudiere conseguir ms.

(a) Para quemarlo^ se echan en la lmpara del Sacra-


mento los algodones que han estado en el fondo de los
:

vasos para el uso cuotidiano se queman en un plato destinado


este ministerio, y los asientos y cenizas se echan en el
sumidero.
Del Bautismo. 15

as al Crisma como al santo Oleo aada aceite de


olivas no consagrado; pero en menor cantidad.
34. El Crisma y el santo Oleo los ha de tener
en dos distintos vasos de plata, al menos de
estao peltre, y cada uno con su rtulo gra-
bado, para que en su uso no se cometa algn
error (a).
35. Para el uso cuotidiano, tenga los que fuere
menester en dos distintos vasos menores, de plata
de estao, bien tapados, y con sus rtulos tam-
bin, como se dijo de los otros, para que no yerre,
usando uno por otro, lo cual debe evitar con
esmero.
36. En uno de estos vasos menores eche del
Crisma, y en el otro del santo Oleo, lo bastante
para el uso y para evitar todo riesgo de que se
;

derramen, pngales en el fondo unos algodones


cosa semejante en que se empapen, y en estos
algodones moje el dedo pulgar siempre que fuere
menester para ungir.
37. Estos vasos as prevenidos gurdense en
lugar decente y limpio, destinado su custodia
y asegurado con llave, para que otro que no sea
el Sacerdote no los pueda tocar temerariamente
abusar de ellos.
38. Cuide el Prroco, cuanto le fuere posible,
que los sagrados leos no los conduzcan lleven
personas legas, sino l mismo otro Sacerdote
algn ministro eclesistico; y gurdese mucho
de dar alguno parte de ellos por ningn con-
cepto.
39. La
sal que se ha de poner en la boca al
que se bautizare, ha de ser bendita con la par-

{a) Los rtulos pueden ser estos dos : en uno Chris.j y


en otro Catech,
:

16 Titulo II. Cap. I.

ticular bendicin y exorcismo que se pondr des-


pus; de ella no se puede usar para bendecir otra
agua. Antes de bendecirla, se ha de limpiar, des-
menuzar, secar y moler en polvo: despus de
bendita nadie se puede dar con ningn pretexto
y aun los que la hubieren traido para que se
bendiga no se les ha de volver, sino que ha de
guardarse para otros que se hayan de bautizar
se echar en el sumidero.

VIH. De las cosas que deben prevenirse para el Bautismo.

40. Antes de administrar solemnemente el


Bautismo se previenen las cosas siguientes:
I.*" Los dos vasos del santo Oleo y Crisma.

2. El vaso plato con la sal qu se ha de


bendecir, ha de estar ya bendita, como se dijo.
3. Otro vaso concha de plata de otro
metal, para echar el agua sobre la cabeza del que
ha de bautizarse; y solo este uso ha de tener.
4.** Una palangana vasija^ que puede ser

de barro metal, en que se reciba el agua que


caiga de la cabeza del bautizado, si no es que
haya de correr al sumidero y no ha de tener
;

otro uso que este.


5. Algodn cosa semejante, con que al
bautizado se le limpien los sagrados leos con
que ha de ungirse.
6." Dos estolas, si cmodamente pudieren
conseguirse, una morada y otra blanca, que como
se dir, han de mudarse y por lo menos haya
;

una de dos haces.


7. Un migajn de pan, con que el Sacer-
dote limpie los santos leos de los dedos: una
palangana con aguamanil y toalla para que se
enjugue, y no han de tener otro destino que este.
:

Bautismo de prvulos. 17

8/ Una vestidura blanca de lino en forma


de capillo, un lienzo blanco, que se ha de poner
en la cabeza del bautizado.
d."" Una toalla limpia para enjugar la cabeza

del bautizado despus de la ablucin, que no se


ha de aplicar otro ministerio que este.
lO."* Una vela de cera que, encendida, se
ha de 4ar al bautizado.
11.'' Este Ritual,
y el libro de bautismos en
que se asientan los bautizados.

CAPTULO II.

Rito del Bautismo de prvulos*

PREVENIDAS con tiempo todas las cosas


dichas, el Sacerdote se lavar las ma-
nos, y revestido de sobrepelliz y estola morada,
acompaado de uno ms Clrigos, si los hubiere,
que le ayuden, revestidos tambin de sobrepelliz,
ir al umbral de la puerta de la iglesia, y estando
de parte de afuera el prvulo y el que le conduce,
y de ninguna manera dentro de la iglesia bau-
tisterio, preguntar, si no lo supiere de antemano
1."" Si es de su parroquia.
2." Si varn hembra.
3.'' Si en su casa le han bautizado, quin,
y de qu modo.
4. Quines han de ser sus padrinos, para
saber si son capaces de serlo, y amonestarles que
asistan piadosa y reverentemente tan sagrada
funcin, respondiendo por el ahijado, no por senas,
ni de otra manera que de palabra las preguntas
que se le harn.
S.'' El nombre que se le ha de poner;
y por
cuanto dicho nombre se le impone como hijo
18 Titulo II. Cap. II.

de Dios, que va ser regenerado en Cristo, y


la milicia de Cristo afiliado, no consienta que
sea obsceno, fabuloso, ridculo, de falsos dioses,
de gentiles impos, sino (en cuanto se pueda) de
alguno de los Santos cuyo ejemplo excite al bauti-
zado vivir bien, y cuya proteccin le ampare (a),
42. En todo este acto ha de estar :^era de la
iglesia el que ha de bautizarse, y el Sacerdote
en el umbral y hecho todo lo arriba dicho, to-
;

mado el nombre y teniendo el padrino al prvulo


reclinado sobre el brazo derecho, proceder el
Prroco al Bautismo, preguntando nombrada-
mente de esta suerte:
43. Sac. N. Quid petis ab Ecclsia Dei?
Responde el padrino. Fidem.
Sac. Fides quid tibi preestat?
Resp. Vitam aetrnam.
Sac. Si gitur vis ad vitam ngredi, serva man-
dta Dliges Dminum Deum tuum ex toto corde
:

tuo, et ex tota nima tua, et ex tota mente tua,


et prximum tuum sicut te ipsum.
44. Sopla tres veces blandamente en el rostro
del prvulo, y dice solo una vez:

{) Y este nombre debe expresarse en latin, y en vocativo


siempre que se hablare con el que lia de bautizarse, y se
denota por la letra N.
Al Prroco Sacerdote que bau-
tiza, no la partera, otra persona que en peligro de muerte
bautiza iDrivadamente, toca imponer al infante el nombre
nombres que los que le condujeren quisieren que se le
pongan y si por ignorancia inadvertencia se le pusieren
;

en dicho Bautismo privado este esos mismos nombres,


deber confirmrselos el Prroco otro Sacerdote cuando
le supliere las ceremonias que le faltaron (Barufaldo, tt. 10,
n. 69, 93, n. 15). El Concilio Mejicano III prohibe
y tt.
imponer los indios los nombres de su gentilidad, de
los santos del Antiguo Testamento, y manda se les pongan
de los del Nuevo (Lib. III, tit. 26, 6).
Bautismo de prvulos. 19

Exi ab eo (vel ab ea), immnde spiritus, et


da locum Spirtui Sancto Parclito.
45. Hacindole con el pulgar de la diestra la
seal dn la cruz en la frente y en el pecho, dice:
Accipe signum Crucis tam in fronte 4|f, quam
in corde ^, sume fidem coelstium praecept-
rum, et taus esto mribus, ut templum Dei jam
esse possis.

O R E M U S.
PRECES nostras, quaesumus, Dmine, clemnter
exudi: et hunc elctum tuum N. Crucis Domi-
nicse impressine signtum, perpetua virtte cus-
tdi ut magnitdinis glrise tuse rudimnta sr-
;

vans, per custdiam mandatrum turum, ad re-


generatinis glriam pervenire meretur. Per
Christum Dminum nostrum.
i^.Amen.
46. Pone el Sacerdote la diestra sobre la ca-
beza del infante, y dice:
Oremus.
OMNpotens sempiterno Deus, Pater Dmini nos-
Jesu Christi, respcere dignare super hunc
tri
fmulum tuum N. quem ad rudimnta fidei vo-
,

cre digntus es mnem csecittem cordis ab eo


:

explle disrmpe mnes laquees Stanae quibus


;

furat coUigtus peri ei Dmine jnuam piettis


:

tuae, ut signo sapintise tu9B imbtus, mnium cu-


pidittum foetribus creat, et ad suvem odrem
praeceptrum turum laetus tibi in Ecclsia tua
desrviat, et profciat de die in diem. Per emdem
Christum Dminum nostrum.
Bl. Amen.
47.Bendice la sal que, una vez bendita, puede
servir para otros bautismos.
20 Titulo n. Cap. II.

Bendicin de la sal.
ExoECizo te creatra sals, in nomine Dei Patris
omnipotntis*!^, et in cliaritte Dmini nostri
Jesu Christi 4|<-, et in virtte Spritus Sancti ^.
Exorcizo te per Deum vivum ^, per Deum ve-
rum ^, per Deum sanctum tjf, per Deum ^,
qui te ad tutlam liumni gneris procrevit, et
ppulo veninti ad credulittem per serves suos
consecrri praecpit; ut in nomine Sanctse Trini-
ttis eiiciris salutre Sacramntum ad effugn-
dum inimcum. Pronde rogmus te, Dmine Deus
noster, uthanc creatram salis sanctificndo sanc-
tfices 4|f, etbenedicndo benedcas 4|f, ut fiat
mnibus accipintibus perfecta medicina, prma-
nens in viscribus erum in nomine ejusdem D-
mini nostri Jesu Christi, qui ventr^is est judicre
vivos, et mrtuos, et saeculum per ignem.
Amen.
'.,

48. Tomando el Sacerdote con los dedos n-


dice y pulgar de la diestra un poco de esta sal,
la pone en la boca del prvulo, diciendo:
N. Accipe sal sapintiae: propititio sit tibi
in vitam aetrnam.
i|.Amen.
Sao, Pax tecum.
^., Et cum spritu tuo.
Orems.
DEUS Patrun nostrrum, Deus univrsae cndi-
tor verittis te sppices exormus, ut hunc
fmulum tuum N. respcere dignris proptius, et
hoc primum pbulum salis gustntem, non ditius
esurre permttas, quo minus cibo expletur coe-
lsti, qutenus sit semper spritu fervens, spe gu-
dens, tuo semper nmini srviens. Perduc eum,
Dmine, qusesumus, ad novse regeneratinis lav-
crum, ut cum fidlibus tuis promissinum turum
Bautismo de prvulos. 21

setrna prsemia cnsequi meretur. Per Christum


Dminum nostrum.
1$. Amen.
Exorcizo te, immnde spritus, in nomine
Patris .^, et Flii 4|f et Spritus 4|f Sancti ut
,

exeas, et recodas ab hoc fmulo Dei N. Ipse enim


tibi mperat, maledcte damnte, qui pdibus su-
per mare ambulvit, et Petro mergnti dxteram
porrxit.
Ergo, maledcte dibole, recognsce sentn-
tiam tuam, et da honrem Deo vivo et vero, da
honrem Jesu Christo Filio ejus, etSpiritui Sancto,
et recde ab hoc fmulo Dei N. quia istum sibi
Deus, et Dminus noster Jess Christus ad suam
sanctam grtiam, et benedictinem fontmque
baptsmatis vocre digntus est.
49. Con el pulgar de la diestra, le hace en la
frente la seal de la cruz, diciendo:
Et hoc signum sanctse Crucis -^j quod nos
fronti ejus damus, tu, maledcte dibole, num-
quam udeas violare. Per emdem Christum D-
minum nostrum.
r^t. Amen.
50. Pone el Sacerdote la diestra sobre la ca-
beza del infante, y dice:
Geemus.
71j^TERNAM, ac justssimam piettem tuam d-
-/JLJ precor. Dmine snete, Pater omnpotens,
setrne Deus, auctor lminis, et verittis, super
hunc fmulum tuum N. ut dignris illum ilkimi-
,

nre lmine intelligntise tuse munda eum, et


:

sanctfica: da ei scintiam veram, ut dignus grtia


Baptsmi tui effctus, tneat firmam spem, con-
slium rectum, doctrnam sanctam. Per Christum
Dminum nostrum.
ii. Amen.
::

22 Titulo II. Cap. II.

51. Pone el Sacerdote encima del infante la


extremidad de la estola y le introduce en la igle-
sia bautisterio, diciendo:
N., Ingrdere in tmplum Dei, ut hbeas par-
tem cum Christo in vitam geternam. ^* Amen.
52. Habiendo entrado en la iglesia, y yendo
hacia la pila bautismal, dice el Sacerdote con los
padrinos, en voz clara:
CEEDO in Deum, Patrem omnipotntem, Creat-
rem coeli, et terree. Et in Jesum Christum, Fi-
lium ejus nicum, Dminum nostrum qui concp- :

tus est de Spritu Sancto, natus ex Mara Vrgine


passus sub Pontio Pilato, crucifixus, mortuus, et
sepltus descndit ad nferos tertia die resurrxit
: :

a mrtuis ascndit ad coelos, sedet ad dxteram


:

Dei Patris omnipotntis inde venturas est judicre


:

vivos, et mrtuos. Credo in Spritum Sanctum,


.

sanctam Ecclsiam Cathlicam, Sanctrum com-


muninem, remissinem peccatrum, carnis re-
surrectinem, vitam eeternam. Amen.
PATEE noster, qui es in ccelis, sanctifictur no-
rnen tuum advniat regnum tuum
: : fiat volun-
tas tua, sicut in coelo, et in trra. Panem nostrum
quotidinum da nobis hdie et dimtte nobis d-
:

bita nostra, sicut et nos dimttimus debitribus


nostris. Et ne nos indcas in tentatinem: sed
libera nos a malo. Amen.
63. Antes de llegar la pila dice el Sacerdote

EXOECISMO,

ExoECizo omnis spiritus immnde, in nomine


te,
Dei Patris omnipotntis ^j et in nomine Jesu
Christi, Flii ejus, Dmini, et Jdicis nostri ^, et
in virtte Spiritus Sancti ^Jf, ut discdas ab hoc
plsmate Dei N. quod Dminus noster ad tm-
plum sanctum suum vocre digntus est ut fiat :
:

Bautismo de prvulos. 23

templum Dei vivi, et Spiritus Sanctus hbitet


in eo. Per emdem Christum Dminum nostrum,
qui ventrus est judicre vivos, et mrtuos, et
sseculum per ignem.
i^. Amen.
54. Con el pulgar de la diestra toma saliva
de su propia boca y le toca las orejas y narices,
y al tocar primero la oreja diestra y despus la
siniestra, dice:
phphetha, quod est, Luego le toca
adaperre.
las narices, diciendo: In odrem suavittis. Tu
autem effugre dibole, appropinqubit enim ju-
dcium Dei.
55. Pregntale despus nombradamente:
N., Abrenntias Stanae?
Eesponde el Padrino: Abrenntio.
Sao. Et mnibus opribus ejus?
Padrino* Abrenntio.
Sac. Et mnibus pompis ejus?
Padrino. Abrenntio.
56. Mojando el pulgar de la diestra en el Oleo
de Catecmenos, en forma de cruz, le unge el
pedio y espalda, y dice:
Ego te linio 4|f leo saltis in Christo Jesu,
Dmino nostro, ut babeas vitam aetrnam.
K). Amen.

57. Limpiase el dedo y las partes que ha ungido


con un algodn cosa semejante; deja la estola
morada y se pone la blanca, y nombradamente le
pregunta, respondiendo por el infante el padrino
Sac. N., Oredis in Deum Patrem omnipotn-
tem, Creatrem cceli et terree ?
^. Credo.

Sac. Credis in Jesum Christum, Filium ejus


nicum, Dminum nostrum, natum, et passum?
i$. Credo.
24 Titulo IL Cap. II.

Sao. Credis in Spritum Sanctum, sanctam


Ecclsiam Cathlicain, Sanctrum communinem,
remissinem peccatrum, carnis resurrectinem,
et vitam setrnam ?
i^.Credo.
Sac. N., Vis baptizri?
i^. Vol.

58. Entonces, teniendo el padrino la madrina


( entrambos si se admitieren) al infante .boca
abajo, sobre la palangana en que ha de caer el agua
de la cabeza, tomando el Sacerdote del agua bau-
tismal con la concha, se la echa tres veces en la ca-
beza en forma de cruz, diciendo al mismo tiempo,
una sola vez, clara y atentamente estas palabras :

N., Ego te baptizo in nomine Patris (


chale ^
agua una vez), et Flii ( ^
chale agua otra vez),
et Spritus '^ Sancti ( chale agua tercera vez ).
59. Despus le enjuga blandamente la cabeza
con la toalla este efecto prevenida. recibin- Y
dole de manos del Sacerdote el padrino la ma-
drina, los dos juntos, le sacan de la pila.
60. Moja el Sacerdote el pulgar en el Crisma,
para ungirle en forma de cruz la coronilla de la
cabeza, y dice:
DEUS omnpotens, Pater Dmini nostri Jesu
Christi, qui te regenervit ex aqua et Spiritu
Sancto, quique dedit tibi remissinem mnium
peccatrum (aqu le unge): pse te lniat Chrs-
mate saltis 4|f in eodem Christo Jesu, Dmino
,

nostro in vitam seternam. i^. Amen.


Sacerdote. Pax tibi.
i^. Et cum spiritu tuo.
Con algodn cosa semejante, se limpia el
61.
pulgar y la coronilla del prvulo: pnele sobre
la cabeza el capillo lienzo que hace las veces
del vestido blanco, diciendo:
Bautismo de prvulos. 28f

Accipe vstem cndidam, quam immacultam


prferas ante tribunal Dmini nostri Jesu Christi,
ut hbeas vitam aetrnam.
i5^. Amen.
62. A l, al padrino da la vela encendida,
diciendo :

Accipe lmpadem ardntem, et irreprehensi-


bilis custodi Baptsmmn tuum: serva Dei man-
dta, ut cum Dominas vnerit ad nptias, possis
occrrere ei, una cum mnibus sanctis in aula
coelesti, habesque vitam setrnam, et vivas in
ssecula sseculorum.
i^. Amen.
63. Por ltimo le dice : N. , Vade in pace,
et Dminus sit tecum.
1$. Amen.
Lvase despus y enjgase las manos.
64. Advierta el Prroco los padrinos el pa-
rentesco espiritual que han contrado con el bau-
tizado y sus padres; parentesco que impide el
matrimonio y lo dirime.
65. Amonestar tambin los padres del pr-
vulo que no le acuesten en una misma cama con-
sigo ni con la nodriza, porque dormidos no le
sofoquen; que no lo den criar mujeres he-
breas, infieles herejes, y que le instruyan en
la vida cristiana.
66. Antes que saquen de la iglesia al bauti-
zado, se vayan los padrinos, asiente el Prroco
cuidadosamente en el libro bautismal sus nombres
y dems circunstancias del Bautismo que ha con-
erido, en la forma que se dir despus.
67. Si algn prvulo adulto enfermare de
suerte que corra riesgo de morir sin Bautismo, omi-
tido todo lo que al Bautismo precede, bautcele el
Sacerdote, echndole el agua en forma de cruz.
,;

26 Ttulo II. Cap. 11.

sobre la cabeza tres veces, si apretare el peligro,


una sola vez, diciendo: Ego te baptizo^ etc., como
arriba.
68. Si en dicho riesgo de muerte no hubiere
el
agua bautismal, use el Sacerdote de agua comn
si hubiere mano Crisma, njale en la coronilla,
diciendo: Deus omnipotens^ Pater Dmini nostri
Jesu Christiy etc. ut supra habiendo capillo,
, ;

pngasele diciendo ccipe vestem etc. Finalmente,


:

dle la vela encendida y diga ccipe lmpadem etc.


:

ut supra.
69. Si sobreviviere, se le suplirn los dems
ritos omitidos, como se dir luego.
70. Si se duda racionalmente del Bautismo
del prvulo, use de esta forma : N., Si non es bapti-
zdtus, ego te baptizo, etc.

Modo de administrar
el Sacramento del Bautismo
varios prvulos la vez.

PREP ABADAS todas lascosas como se dijo


en el Bautismo de uno, y estando el
Sacerdote en el umbral de la iglesia, y los que
se han de bautizar fuera de ella, los varones la
diestra y las hembras la siniestra preguntando :

(y asi todo lo dems) primero aqullos y desjpues


stas, por el nombre que ha de poner cada
uno, y nombrndole en singular, con l comienza,
diciendo y variando el gnero cuando fuere ne-
cesario.
72. Sac.N. ,
Quid petis ab Ecclsia Dei?
( cada uno).
Responde cada padrino. Fidem.
Sac. Fides quid vobis praestat?
Resp. Vitam aetrnam.
:

Bautismo de prvulos. 27

Sac. Si gitur vultis ad vitam ngredi, srvate


mandta Dliges Dminum Deum tnum ex toto
:

corde tuo, et ex tota nima, tua et ex tota mente


tua, et prximum tuum sicut te ipsum.
73. Sopla tres veces blandamente
el rostro de
cada uno, diciendo una sola vez:
Exi ab eis, immnde spiritus, et da locum
Spirtui Sancto Parclito.
74. Con el pulgar de la diestra hace la seal
de la cruz en el pecho y frente de cada uno, di-
ciendo al mismo tiempo una vez:
Accpite signum Crucis, tam in fronte ^Jf,
quam in corde ^ smite fidem coelstium pree-
:

ceptrum, et tales estte mribus, ut templum Dei


jam esse possltis
Oeemus.
PEECES nostras qsesumus, Dmine, clemnter
exudi, et hos electos tuos N. N. (vel electas
tuas N. N. ) (a), Crucis Domnicse impressine si-
gntos, (vel signtas) perpetua virtte custdi:
ut magnitdinis gloriae tuse rudimnta servantes,
per custdiam mandatrum turum ad regenera-
tinis glriam pervenire merentur. Per Christum
Dminum nostrum. i^. Amen.
75. Pone la diestra sobre la cabeza de cada
uno, y dice:
Oeemus.
OMNPOTENS sempitrne Deus, Pater Dmini nos-
Jesu Christi, respicere dignare super hos
tri
fmulos tuos N. N. (vel fmulas tuasN. N. ) quos
ad rudimnta fidei vocre digntus es: omnem
caecittem cordis ab eis explle disrmpe omnes
:

laquees Stanse, quibus fuerant coUigti: (vel col-


ligatae) peri eis, Dmine, jnuam piettis tuee,

(a) Si fueren todas hembras.


:

28 Titulo II. Cap. 11.

ut signo sapint88 tuae imbti, ( vel imbtae) m-


nium cupidittum foetribus creant, et ad suvem
odrem praeceptrum turum laeti (vel laetae) tibi
in Ecclsia tua desrviant, et proficiant de die in
diem. Per emdem Christum Dminum nostrum.
i|. Amen.
no estuviere bendita, se bende-
76. Si la sal
cir, como en el Bautismo de uno, pg, 20. Y to-
mando un poco de ella, la pone en la boca de
cada uno, y dice una vez:
Accpite sal sapintiae: propititio sit vobis
in vitam aetrnam.
i^. Amen.
Sac. Pax vobscum.
I^. Et cum spritu tuo.
Oeemus.
DEUS patrum nostrrum, Deus univrsee cnditor
exormus, ut hos fmu-
verittis, te spplices
los tuos N. N. (vel fmulas tuas N. N. ) respicere
dignris propitius, et hoc primum pbulum salis
gustantes, non diutius esurire permittas, quminus
cibo explentur coelesti, qutenus sint semper
spritu fervntes, spe gaudntes, tuo semper n-
mini servientes. Perduc eos, (vel eas) Dmine,
quaesumus, ad novae regeneratinis lavcrum, ut
cum fidlibus tuis promissinum turum aetrna
praemia cnsequi merentur. Per Christum D-
minum nostrum.
i|. Amen.
Exorcizo te, immnde spiritus, in nomine Pa-
tris ^y et Flii ^ , et Spiritus ^ Sancti, ut exeas,
et recdas ab his fmulis Dei N. N. Ipse enim
tibi mperat, maledicte damnte, qui pdibus su-
per mare ambulvit, et Petro mergnti dxteram
porrxit. Ergo, maledicte dibole, recognsce sen-
tntiam tuam, et da honrem Deo vivo et vero
Bautismo de prvulos. 29

da honrem Jesu Christo Filio cjus, et Spritui


Sancto, et recde ab his fmulis Dei N. N. quia
istos (vel istas) sibi Deus, et Dminus noster Jess
Christus ad suam sanctam gratiam, et benedicti-
nem, fontmque baptsmatis vocre digntus est.
77. Haga cada uno con el dedo pulgar la
seal de la cruz en la frente, diciendo:
Et lioc signum sanctae Crucis 4f, quod nos
frntibus eorum ( vel earum ) damus, tu, maledcte
dibole, nunquam udeas violare. Per emdem
Christum Dminum nostrum.
-^^ Amen.
78. Pone la mano sobre la cabeza de cada
uno, y dice:
TTT^TEBNAM, ac justssimain piettem tuam d-
JjLL precor, Dmine snete, Pater omnpotens,
aetrne Deus, auctor lminis, et verittis, super hos
fmulos tuos N. N. ( vel fmulas tuas N. N. ) ut di-
gnris illos ( vel illas ) illuminre lmine intelli-
gntise tuae: munda eos, (vel eas) et sanctfica:
da- eis scintiam veram, ut digni grtia Baptsmi
tui effcti, (vel effctae) tneant firmam spem,
conslium rectum, doctrnam sanctam. Per Chris-
stum Dminum nostrum.
i^.Amen.
79. Ponga un cabo de la estola sobre un nio
y diga todos, entrndolos en la iglesia:
N., N., Ingredmini in templum Dei, ut habetis
partem cum Christo in vitam setrnam.
i^. Amen.
Mientras llegan al bautisterio, dicen el Sacer*
dote y padrinos el Credo y Pater noster, todo en
voz clara, como en el Bautismo de uno, pg. 22.
80. Antes de llegar, un poco apartados de la
fuente pila, diga el Sacerdote el siguiente
30 Titulo II. Cap. II.

Exorcismo.
xORcizo te, omnis spritvis immnde, in nomine
E Dei Patris omnipotntis ^l^. et in nomine Jesu
,

Christi, Flii ejus, Dmini


in virtte Splritus Sancti
et Judiis nostri
^
ut discdas
, his
^
aL
, et

plasmtibus Dei N. N. quae Dminus noster ad


,

templum sanctum suum vocre digntus est: ut


fiant templum Dei vivi, et Splritus Sanctus hbitet
in eis. Per emdem Christum Dminum nostrum,
qui venturas est judicre vivos et mrtuos, et
saeculum per ignem. i^. Amen. .

81. Toma el Sacerdote con el dedo pulgar un


poco de saliva de su propia boca, y unta los
-

oidos todos, primero el derecho, y luego el


izquierdo, diciendo cada uno en particular:
phphetha, quod est, adaperre.
Luego le toca las narices, diciendo:
In odrem suavittis. Tu autem effugre, di-
bole, appropinqubit enim judicium Dei.
82. Pregntale cada uno de por s, nom-
brndole, y respondo el padrino:
Sac. N.Abrenntias Stanse ?
,

Resp. Abrenntio.
Sac. Et mnibus opribus ejus?
Resp. Abrenntio.
Sac. Et mnibus pompis ejus?
Resp. Abrenntio,
83. Toma el Sacerdote el Oleo de los catec-
menos, y ^n forma de cruz unta cada uno el
pecho y espalda, y dice:
Ego vos linio ^
leo saltis in Christo Jesu,
Dmino nostro, ut habetis vitam aetrnam.
B). Amen.
84. Aqu deja la estola morada y toma la
blanca: limpiase los dedos, y pregunta , cada
uno en particular, respondiendo el padrino.
::

Bautismo de prvulos. 31

Sac. N. Oredis in Deum Patrem omnipotn-


,

tem, Creatrem coeli et terree ?


k. Credo.
Sac. Credis in Jesum Christum, Flium ejus
nicum, Dominum nostrum, natum et passum?
i^. Credo.

Sac. Credis et in Spiritum Sanctum, sanctam


Ecclsiam Cathlicam, Sanctrum communinem,
remissinem peccatrum, carnis resurrectinem,
et vitam aetrnam?
^
i. Credo.
"
Pregunta nombrando cada nno y responde
el padrino.
Sac. N,, Vis baptizri?
Resp. Vol.
85. Bautice cada uno de por s, nombrn-
dole como se dijo en el Bautismo de uno:
N. Ego te baptizo in nomine Patris
, et ^ ,

Flii 4f ,

Moja
et Spiritus ^ Sancti.
86. el Sacerdote
el pulgar en el Crisma,
imge cada uno la coronilla de la cabeza, y dice
Deus omnpotens, Pater Dmini nostri Jesu
Christi, qui vos regenervit ex aqua, et Spritu
Sancto, quique dedit vobis remissinem mnium
peccatrum, (aqu le unje) ipse vos lniat
Chrismate saltis in eodem Christo Jesu Dmino
^
nostro in vitam setrnam.
^. Amen.
Sac. Pax vobis.
B), Et cum spritu tuo.

87. Limpia con algodn las partes ungidas, y


pone en la cabeza de cada uno el capillo, diciendo
Accpite vestem cndidam, quam immacul-
tam perfertis ante tribunal Dmini nostri Jesu
Christi, ut habetis vitam aetrnam.
i^. Amen. i
32 Titulo II. Cap. II,

88. Dalas^candelas encendidas los infantes


padrinos, y dice:
lo>s

Accpite lmpadeni ardntem, et irreprelien-


sbiles custodte Baptismum vestrum, srvate Del
mandta, ut cum Dminus vnerit ad nptias.
posstis occrrere ei, una cum mnibus Sanctis
in aula coelesti, habeatsque vitam a^trnam, et
vivtis in saecula saeculrum.
i^. Amen.

Por ltimo les dice:


89. Sac. N., N., Ite in pace, et Dminus sit
vobscum.
i^. Amen.
90. La admonicin los padrinos.

CAPTULO III.

Bautismo de adultos.
I. Advertencias preliminares.
adultos, antes de bautizarse deben,
Los
segn la regla que observaron los Aps-
toles, ser instruidosen la santa fe y buenas cos-
tumbres, por algunos das ejercitados en obras
piadosas, y muchas veces requeridos de su inten-
cin y propsito de bautizarse. Contra su volun-
tad, sin estar bien instruido, sin saber el Sa-
cramento que recibe, ninguno se bautice.
92. Si alguno, mientras se instruye, enfermare
de muerte y pidiere el Bautismo, confirasele.
93. Si cmodamente se puede, remtase al
Obispo Bautismo
el para que, si
de los adultos,
quisiere, lo haga con ms solemnidad: si no qui-
siere, hgalo el Prroco con las acostumbradas
ceremonias.
Bautismo de adultos. 33

94. No habiendo impedimento, difiraseles el


Bautismo, segn el instituto Apostlico, hasta el
sbado de Pascua de Pentecosts, los que
poco antes lo pidieren pero si alguno algunos
;

de los que cerca despus de Pentecosts lo pidie-


ren, sintiesen que se les difiera por tanto tiempo,
instasen por l, estando instruidos y bien dis-
puestos, confiraseles antes.
95. El adulto, instruido ya del modo dicho,
se ha de bautizar en la iglesia bautisterio, con
asistencia de padrino, y respondiendo l mismo
las preguntas si no es que sea mudo total-
;

mente sordo, de lengua ignorada: porque en


tal caso, por medio del padrino, si entendiere di-
cha lengua, por otro intrprete, por senas,
explicar su consentimiento.
96. La veneracin debida este Sacramento
pide que estn en ayunas el Sacerdote que le
confiere, y el adulto adultos que lo reciben, si
estuvieren sanos; y as, no habiendo motivo justo
que obligue lo contrario, no se confiera despus,
sino antes de comer; y antes que reciban el Bau-
tismo, amonsteseles que se arrepientan de sus
pecados.
97. Alos locos y furiosos no se les confiera
este Sacramento, si no es que lo sean de naci-
miento, porque entonces se considerarn como
perpetuos infantes y se podrn bautizar en fe de
la Iglesia y si no es tambin que tengan lcidos
;

intervalos, en los cuales pidieren el Bautismo,


porque en ellos se les podr administrar. De la
misma manera se bautizarn si, antes de enlo-
quecer, hubieren mostrado deseos de ser bauti-
zados, y les amenazare peligro de muerte, aunque
al administrrselo no estn en su juicio.
34 Titulo II. Cap. III.

98. Lo mismo har con los que padecen


se
frenes, letargo, que si no es estando en su
acuerdo, y pidindolo ellos, no se bautizarn si ;

no es tambin que, cuando estaban en su acuerdo,


hayan mostrado deseos de ser bautizados y les
amenace peligro de muerte.
99. Procure el Sacerdote informarse del estado
y condicin de los adultos que pidieren el Bau-
tismo, principalmente si fueren extranjeros^ ave-
riguando diligentemente si ya se han bautizado
en otra parte no sea que alguno, por ignorancia,
;

error, inters otra causa, quiera fraudulenta-


mente bautizarse otra vez.
100. Todos aquellos de quienes se dudare con
probabilidad, despus de esmerada averiguacin,
si estn no bautizados, no habiendo impedi-
mento que lo embarace, han de bautizarse con-
dicionamente.
101. Los herejes que quisieren entrar en la
Iglesia Catlica, si en su Bautismo no se hubiere
guardado la debida forma materia, han de ser
bautizados, detestando antes sus errores, ins-
truyndolos en la fe. Pero si constare haberse
guardado en su Bautismo la debida forma y ma-
teria, y al Obispo no pareciere otra cosa, se les
suplir lo que de los dems ritos y ceremonias
les hubiere faltado (a).
102. En fin, lase y obsrvese todo lo que del
Bautismo en comn queda dicho en el cap. I.

(a)Esto cuando hubiere certeza de la validez nulidad


del Bautismo mas si esto fuere dudoso, se bautizar bajo
;

de condicin al convertido, despus se confesar integra-


mente y ser absuelto asimismo bajo de condicin. (S. C.
U. Inquisit., 17 jun. 1715 et 17 dec. 1868).
^% 35

iltS.

rtido el Sacer-
siere,de capa
Clrigos las
3erto y arro-
Senor gracia
gran Sacra-
luxilio, puesto

nde.
festina.
permite,
3rat, etc.
prosiguen los

idam, et mun-
s vestris, dicit

admirbile est
Sagrado Corazn de Jess,
a tua, * super

xiiA. uic iixia;xj.uiujxL, CU xci\-'Uixt/iu.ixi j^\;?riecisti lauciem


propter inimcos tuos, * ut dstruas inimcum,
et ultrem.
Quniam vidbo coelos tuos, pera digitrum tu-
rum * lunam et stllas, quse tu fundsti.
Quid est liomo^ quod memor es ejus ? * aut flius
hminis, quniam visitas eum?
Minusti eum paulo minus ab Angelis, gloria et
honre coronsti eum: * et constitusti eum
super pera mnuum turum.
Omnia subjecsti sub pdibus ejus, * oves, et bo-
ves universas, insuper et pcora, campi.
$
36 Titulo II. Cap. III.

Vlucres coeli, et pisces maris, * qui permbulant


semitas maris.
Dmine Dminus noster, * quam admirbile est
nomen tuum in universa trra Gloria Patri. !
Sicut erat. Si lo permite el tiempo del ano.
como se ha dicho.
Salmo 28.
AFFRTE Dmino filii Dei: * afrte Dmino fi-

lies aretum.
Affrte Dmino glriam et honrem, afifrte D-
mino glriam nmini ejus: * adrate Dmi-
num in atrio sancto ejus.
Vox Dmini super aquas, Deus majesttis int-
nuit: * Dminus super aquas multas.
Vox Dmini in virtte :
* vox Dmini in magni-
ficntia.
Vox Dmini confringntis cedros * et confringet :

Dminus cedros Lbani.


Et commnuet eas tanquam vtulum Lbani * et :

dilctus quemdmodum flius unicrnium.


Vox Dmini intercidntis flammam ignis: * vox
Dmini concutintis desrtum et commovbit :

Dminus desrtum Cades.


Vox Dmini praeparantis corvos, et revelbit con-
densa * et in templo ejus omnes dicent glriam.
:

Dminus dilvium inhabitre facit: * et sedbit


Dminus Rex in aetrnum.
Dminus virttem ppulo suo dabit: * Dminus
benedcet ppulo suo in pace. Gloria Patri.
Sicut erat.

Salmo 41.

QUEMDMODUM desderat cervus ad fontes aqu-


rum : desderat nima mea ad te, Deus.
* ita
Sitvit nima mea ad Deum fortem, vivum: *
quando vniam et apparbo ante fciem Dei?
:

Bautismo de adultos. 37

Furunt mihi lcrymae meae panes die ac noc-


te * dum dicitur mihi quotidie Ubi est Deus
: :

tuus?
Hsec recordtus sum, et effdi in me nimam
meam: quniam transibo in locmn taber-
*

nculi admirbilis, usque ad domum Dei.


In voce exviltatinis, et confessinis :
* sonus epu-
lntis.
Quare tristis es nima mea? * et quare contur-
bas me?
Spera in Deo, quniam adhuc confitbor illi: *
salutre vultus mei, et Deus meus.
Ad mepsum nima mea conturbta est * propt- :

rea memor ero tui de trra Jordnis, et Her-


mniim a monte mdico.
Abyssus abyssum invocat, * in voce cataractrum
turum.
Omnia excelsa tua, et fluctus tui, * super me
transirunt.
*
In die mandvit Dminus misericrdiam suam :

et nocte cnticum ejus.


Apud me Deo
ortio vitae meae, * dicam Deo
Suscptor meus es.
Quare obltus es mei ? * et quare contristtus in-
cdo, dum affligit me inimicus ?
Dum confringntur ossa mea, * exprobravrunt
mihi qui tribulant me inimici mei.
Dum dicunt mihi per singulos dies Ubi est Deus :

tuus ? * quare tristis es nima mea ? et quare


conturbas me?
Spera in Deo, quniam adhuc confitbor illi: *
salutre vultus mei, et Deus meus. Grlria
Patri. Sicut erat.
Y se repite la Antfona Effndam super vos
:

aquam mundam, et mundabmini ab mnibus in-


quinamntis vestris, dicit Dminus.

\
38 Titulo II. Cap. III.

105.Despus dice:
Kyrie elison. Christe elison, Kyrie elison.
Pater noster.
>" Et ne nos indcas in tentatinem.
^- Sed libera nos a malo.
^* Dmine exudi oratinem meam.
^)' Et clamor meus ad te vniat.

t* Dminus vobscum.
4* Et cum spiritu tuo.
Oremus.
Omnpotens sempitrne Deus, qui dedsti fmulis
tuis in confessine verse fidei, setrnae Trini-
ttis glriam agnscere, et in potntia majesttis
adorare unittem: qusesumus, ut ejsdem fidei
firmitte, ab mnibus semper munimur advrsis.
Oratio.
ADSTO supplicatnibus nostris omnpotens
,

Deus: et quod humilittis nostrse gerndum


est ministerio, tuee virttis impletur efifctu.
Siendo una muchas mujeres, se dice en su
propio gnero y nmero y siendo varn y mujer,
;

varones y mujeres, se dice en nmero plural


la siguiente oracin, y lo mismo se observar en
todas las dems.
Oratio.
qusesumus. Dmine, Electo nostro, ut sanctis
DA,edctus mystriis, et renovtur fonte Bapts-
matis, et inter Ecclsiae tuae membra numertur.
Per Christum Dminum nostrum.
^* Amen.
106. Va despus el .Sacerdote al umbral de la
puerta de la iglesia. De parte de afuera estarn
el catecmeno y su padrino.
Si son dos ms de diverso sexo, haga se
ponga el varn varones su derecha, y la mujer
mujeres su izquierda, y estando as dispuestos,
Bautismo de adultos .
^
pregunte y haga cada uno en particular nom-
bradamente todo lo que sigue, en propio gnero,
hasta que otra cosa se advierta.
Sac. Q^^^ nomine vocris?
Responde el catecmeno diciendo el nuevo
nombre que ha tomado, el antiguo, si era de
algn santo y quiere retenerle,
Sac. N.5 Quid petis ab Ecclsia Dei?
Resp. Fidem.
gao^ Fides quid tibi preestat?
Resp. Vitam aetrnam.
Sac. ^i ^^^ habre vitam setrnam, serva man-
dta. Diliges Dminum Deum tuum ex toto corde
tuo, et ex tota nima tua, et ex tota mente tua,
et prximum tuum sicut tepsum. In his dubus
mandtis tota Lex pendet, et Prophtse. Fides
autem est, ut unum Deum in Trinitte, et Trini-
ttem in unitte venerris, eque confundndo
personas eque substntiam separando. Alia est
enim persona Patris, alia Flii, alia Spritus Sanc-
ti;sed horum trium una est substntia, et nn-
nisi una Divnitas.
107. otra vez le pregunta: N. / Abrenntias
Stanse ?

Catee. Abrenntio.
Sac. Et mnibus opribus ejus?
Catee. Abrenntio.
Sac. Et mnibus pompis ejus ? '
Catee. Abrenntio.
Sac. Credis in Deum Patrem omnipotntem,
Creatrem coeli et terree?
Catee. Credo.
,Sac. Credis in Jesum Christum Flium ejus
nicum, Dminum nostrum, natum, et passum?
Catee. Credo.
::

40 -Titulo II. Cap. III.

Sac. Credis et in Spritum Sanctum, sanctam


Ecclsiam Cathlicam, Sanctrum communinem,
remissinem peccatrum, carnis resurrectinem,
et vitam aetrnam ?
Catee. Credo.
108. Le sopla el rostro tres veces, diciendo
solo una vez:
Exi ab eo spiritus immnde, et da locum Spi-
ritui Sancto Parclito.
109. En forma de cmz vahea el rostro, y dice
N., Accipe Spritum bonum per istam insuffla-
tinem, et Dei benedictinem ^. Pax tibi.
i|. Et cum spiritu tuo.
110. Con pulgar de la diestra le hace la
el
seal de la cruz en la frente y pecho, diciendo
N., Accipe signum Crucis tam in fronte 4jf,
quam in corde 4|f: sume fidem ccBlstium prae-
ceptorum. Talis esto mribus, ut templum Dei
jam esse possis ingresssque Ecclsiam Dei, eva-
:

ssse te laquees mortis laetus agnsce si viene :



de la gentilidad, horrsce idola, rspue simulcra
si del judaismo, horrsce Judicam perfdiam,
rspue Hebricam superstitinem si del maho-
:

metismo, horrsce Mahomticam perfdiam, rspue
pravam sectam infidelittis
si de la hereja,
:

y en su Bautismo no se hubiere observado la


debida forma, horrsce haerticam pravittem,
rspue nefarias sectas impirum: exprese
por su propio nombre la secta de que viniere.
Col DeumPatrem Omnipotntem, et Jesum Chris-
tum Flium ejus nicum, Dminum nostrum, qui
ventrus est judicre vivos et mrtuos, et saeculum
per ignem.
]^. Amen.
La siguiente oracin se dice en plural, si son
varios.
:

Bautismo de adultos. 41

Oremus.
dprecor, Dmine snete, Pater omnpotens,
TEaetrne Deus, ut huic fmulo tuo N. qui in
hujus saeeuli nocte vagtur incrtus, ac dbius,
viam verittis, et agnitinis tnaB jbeas demons-
trar! qutenus resertis culis cordis sui, te unum
:

Deum Patrem in Filio, et Flium in Patre cum


Spiritu Sancto recognscat, atque hujus confes-
sinis fructum, et hic, et in futuro sseculo perci-
pere meretur. Per Ohristum Dminum nostrum.
T^, Amen.
Las siguientes seales de cruz, con jus cor-
respondientes palabras, se hacen tambin cada
uno cuando son muchos.
111. Con el dedo pulgar de la diestra, le hace
la seal de la cruz en la frente, diciendo:
Signo tibi frontem 4|f, ut suscpias Crucem
Dmini.
En las orejas: Signo tibi ures ^, ut u-
dias divina praecpta.
En Signo culos ^ ut vdeas
los ojos: tibi
clarittem Dei.
En las narices: Signo nares ^, ut tibi
odrem suavittis Christi sntias.
En la boca: Signo os ^, ut loquris
tibi
verba vitse.
En el pecho : Signo tibi pectus ^ ut credas
in Deum.
En las espaldas : Signotibi scpulas ^Jf , ut
suscpias jugum servittis ejus,
Y sin tocarle, hace la seal de la cruz ben-
dicindole todo el cuerpo tres veces, y diciendo
Signo te totum in nomine Patris 4|f, et Fil^Jf,
et Spiritus ^
Sancti, ut hbeas vitam aetrnam,
et vivas in ssecula sseculrum.
jj. Amen.
: :

^ Titulo II. Cap. III.

Si son varios se dice en gnero y nmero


congruente
Oremus.
PRECES nostras, quaesumus, Dmine, clemnter
exudi, et hunc elctum tuum N. Crucis Bo-
rn nicae cujus impressine eum signmus, virtte
I
custdi: ut magnitdinis glorias tuae rudimnta
servans, per custdiam mandatrum turum ad
regeneratinis gloriam pervenire meretur. Per
Christum Dminum nostrum.
i^. Amen.
Oremus.
DES, qui humni gneris ita es cnditor, ut sis
etiam refoimtor, propitire ppulis adoptvis,
et novo testamento sbolem novae prlis adscribe
ut flii promissinis, quod non poturunt ssequi
per natram, gudeant se recepisse per grtiam.
Per Christum Dminum nostrum.
1$. Amen.
Pnele la diestra sobre la cabeza cada
112.
uno, son varios, y luego dice en gnero y n-
si
mero conveniente:
Oebmus.
Omnpotens sempiterno Deus, Pater Dmini nos-
tri Jesu Christi, respcere dignare super hunc
fmulum tuum N. quem ad rudimnta fdei vo-
cre digntus es: onmem caecittem cordis ab eo
expolie disrmpe omnes lqueos Satans, quibus
:

fuerat colligtus peri ei Dmine jnuam piettis


:

tuae, ut signo sapintiae tuae imbtus, mnium cu-


pidittum foetribus creat, et ad suvem odrem
paeceptrum turum laetus tibi in Ecclsia tua
desrviat, et proficiat de die in diem, ut idneus
sit frui gratia Baptismi tui, quem suscpit, salis
percpta medicina. Per emdem Christum Dmi-
num nostrum. i^. Amen,
:

Bautismo de adultos. 43

113. Si la sal no estuviere bendita, se bende-


cir como en el Bautismo de los prvulos, pg. 20.
La siguiente oracin solo se dice por gentil
gentiles, en nmero y gnero congruente, antes
de darle la sal.
Oremus.
DMINE snete, Pater omnipotens, aetrne Deus,
qui es, qui eras, et qui prmanes usque in
fnem, cujus origo nescitur, nec finis comprehndi
potest te spplices invocmus super huno fmu-
:

lum tuum N. quem libersti de errre gentilium,


et conversatine turpssima: dignare exaudir
eum qui tibi cervices suas humiliat ad lavcri
fontem, ut rentus ex aqua et Spritu Sancto,
expolitus vterem hminem, induat novum, qui
secndum te cretus est : accpiat vestem incor-
rptam, et immacultam, tibque Deo nostro ser-
vire meretur. Per Christum Dminum nostrum.
Amen.
i^.

Tomando el Sacerdote con los dedos ndice

y pulgar de la diestra un poco de sal bendita,


la mete en la boca del catecmeno y dice: at
N. Accipe sal sapintise: propititio tibi sit
in vitam setrnam.
1^. Amen.
Sac. Pax tibi.
i^. Et cum spritu tuo.

Despus, en nmero y gnero conveniente,


dice
Oremus.
DEUS Patram nostrrum, Deus univrsae cndi-
tor verittis, te spplices exormus, ut hunc
fmulum tuum N. respcere dignris proptius, et
hoc primum pbulum sals gustntem, non diu-
tius esurre permttas, quminus cibo expletur
ccelesti, qutenus sit semper spritu frvens, spe
^ Titulo II. Cap. III.

gudens, tuo semper nmini srviens. Perduc eum,


Dmine, quaesumus, ad novse regeneratinis lav-
crum, ut cum fidlibus tuis promissinum turum
8Btrna prsemia cnsequi meretur. Per Christum
Dminum nostrum.
i^.Amen.
114. Lo quesigue es solo para varn: despus
se dir para la hembra. Dice el Sacerdote:
Ora Elcte, flecte gnua, et dic, Pater noster.
Puesto de rodillas el catecmeno, ora y dice
el Pater noster, hasta sed libera nos a malo,
inclusive.
Sac. Leva, comple oratinem tuam, et dic,
Amen.
Catee. Amen.
Dice el Sacerdote al padrino Signa eum y:

al catecmeno: Accede.
El padrino, con el
;

pulgar de la diestra hace al ahijado la seal de


la cruz en la frente, y dice: In nomine Patris,
et Flii, et Spritus Sancti.
115. El Sacerdote le hace de la misma manera
la seal de la cruz en la frente, diciendo:
In nomine Patris, etc.
Le pone encima la diestra y dice:

Oeemus.
DEUS Abraham, Deus Isaac, Deus Jacob, Deus
qui Moysi fmulo tuo in monte Snai appa-
risti, et filios Israel de trra iEgypti eduxsti,
dputans eis Angelum piettis tuse, qui custodret
eos die ac nocte te quaesumus, Dmine, ut mit-
:

tere dignris sanctum Angelum tuum de coelis,


qui similiter custdiat et hunc fmulum tuum N.,
et perdcat eum ad grtiam Baptsmi tui. Per
Christum Dminum nostrum.
1&. Amen.
Bautismo de adultos. 45

Exorcismo.

ERGO, maledcte dibole, recognsce sentntiam


tuam, et da honrem Deo vivo et vero, da
honrem Jesu Christo Filio ejus, et Spirtui Sancto,
et recde ab hoc fmulo Dei N. quia istum sibi
Deus, et Dminus noster Jess Christus ad suam
sanctam gratiam, fontmque baptsmatis vocre
digntus est: et hoc signum sanctse Crucis Jf
con el pulgar de la diestra le Hace en la frente
la seal de la cruz y prosigue: quod nos fronti
ejus damus, tu, maledcte dibole, nunquam u-
deas violare. Per emdem Christum Dminum
nostrum, qui ventrus est judicre vivos et mr-
tuos, et saeculum per ignem. b). Amen.
116. Segunda vez dice: Ora Elcte, flecte
gnua, et dic, Pater noster, etc., como arriba,
hasta la oracin Deus Abraham, exclusive; en
cuyo lugar, ponindole la diestra encima, dice la
oracin y exorcismo siguientes:

Oremus.
DEUS immortle praesdium mnium postuln-
tium, libertio spplicum, pax rogntium, vita
credntium, resurrctio mortarum te invoco
;

super hunc fmulum tuum N. qui Baptsmi tui


donum petens, setrnam cnsequi grtiam spiri-
tuli regeneratine desderat: ccipe eum Dmi-
ne, et quia digntus es dicere Ptite, et accipi-
:

tis;
quaerite, et invenitis; plsate, et aperitur
vobis; petnti praemium prrige, et jnuam pande
pulsnti, ut aeternam coelstis lavcri benedicti-
nem consectus, promissa tui mneris regna per-
cipiat. Qui cum Patre, et Spiritu Sancto vivis, et
regnas Deus in saecula s^culrum.
i^. Amen.
:

4:6 Titulo II. Cap. III.

Exorcismo.

AUDI, maledcte Stana, adjurtus per nomen


aeterni Dei, et Salvatris nostri Jesu Christi
Flii ejus, cum tua victus invdia, tremens, ge-
mnsque discde; nihil tibi sit commne cum
servo Dei N. jam caelstia cogitante, renuntiatro
tibi, et saeculotuo et betae immortalitti victro.
Da gitur honrem advenintiSpirtui Sancto,
qui ex summa coeli arce descndens, proturbtis
frudibus tuis, divino fonte purgtum pectus, sanc-
tifictum Deo templum et habitculum perficiat,
ut ab mnibus pnitus nxiis praeteritrum cr-
minum libertus servus Dei, grtias perennes Deo
rferat semper, et benedicat nomen sanctum ejus
in saecula seeculrum. i^. Amen.
117. Tercera vez dice al mismo varn: Ora
Elcte, flecte gnua, etc., como arriba, hasta la
oracin Deus Abraham, exclusive.
Le pone la diestra encima y sigue diciendo
EXOBCISMO.
EXORCIZO te, immnde spritus, in nomin Pa-
tris 4|f
exeas et
, et Flii ^,
recodas ab hoc fmulo Dei
^ Sancti, ut
et Spritus
Ipse enim
N.
maledcte damnte, qui pdibus su-
tibi mperat,
per mare ambulvit, et Petro mergnti dxteram
porrxit.
Prosigue despus repitiendo, hasta acabarle,
el exorcismo Ergo maledcte dibole, etc., que
est puesto al n"* 115.
Ii8. Si fueren varios varones, los mandatos
del n^ 114 se dirn en plural: Orate, Elcti

Flctite gnua et dcite, Pater noster. Lvate,
complete oratinem vestram et dcite. Amen.
Sgnate ( signa) eos.
Accdite;y tambin en
Bautismo de adultos. 47

plural las oraciones y exorcismos de los nmeros


siguientes pero la seal de la cruz en la frente,
;

que se prescribe en dichos exorcismos, se har


cada catecmeno.
119. Siendo una muchas mujeres, ella
ellas solamente dice en nmero y gnero con-
gruente Ora Electa, flecte gnua, et dic, Pater
:

noster,etc., como se dijo arriba, n."" 114, para el


varn varones, hasta la oracin Deus Abraham,
exclusive; y en su lugar, ponindole la diestra
sobre la cabeza, y si son muchas, cada una,
dice en nmero conveniente la oracin que sigue:
Oremus.
DEUS coeli, Deus terrae, Deus Angelrum, Deus
Archangelrum, Deus Patriarchrum, Deus
Prophetrum, Deus Apostolrum, Deus Mrtyrum,
Deus Confessrum, Deus Vrginum, Deus mnium
bene vivntium: Deus, cui omnis lingua confit-
tur, et omne genu flctitur, coelstium, terrs-
trium, et infernrum te invoco. Dmine, super
:

hanc fmulam tuam N. ut eam custodire, et per-


dcere dignris ad grtiatn Baptsmi tui. Per
Christum Dminum nostrum. i^. Amen.
Y del mismo modo todo el exorcismo Ergo
maledcte dibole, etc., como est al n.'' 115.
Segunda y tercera vez dice la misma
las mismas, en su propio gnero y nmero: Ora
Electa, flecte gnua, et dic, Pater noster, etc.,
hasta acabar la oracin Deus Abraham.Y despus
de hacerle hacerles la tercera vez la seal de
la cruz en la frente, en conveniente nmero dice:

Exorcismo.
ExoRCzo te, immnde spritus, per Patrem -^ ,

et ^ et Spritum ^
Elium ,

exeas et recodas, ab hac fmula DeiN.


Sanctum, ut
Ipse enim

m.'
:

48 Titulo II. Cap. III.

tibi mperat, maledcte damnte, qui cseco nato


culos apruit, et quatridunum Lzarum de mo-
numento suscitvit. y
prosigue diciendo en
gnero y nmero conveniente, Ergo maledcte
dibole, etc., hasta acabarle como en el n."" 115.
120. Lo que sigue es comn al varn y la
hembra.
Pnele el Sacerdote la diestra sobre la cabeza,
si son varios cada uno cada una, y en nix-
mero y gnero congruente dice:
Oremus.
TCpTERNAM, ac justssimam piettem tuam d-
-ZUi precor, Dmine snete, Pater omnpotens,
setrne Deus, auctor lminis et verittis, super
hunc fmulum tuum N. ut dignris eum illuminre
lmine intelligntiae tuae: munda eum, et sanc-
tfica da ei scintiam veram, ut dignus efficitur
:

acceder ad grtiam Baptsmi tui, tneat firmam


spem, consilium rectum, doctrnam sanctam, ut
aptus sit ad percipindam grtiam tuam. Per
Christum Dminum nostrum.
l. Amen.
121. Con la siniestra toma de la diestra, cerca
del brazo, al catecmeno, le da la extremidad de
la estola, y le introduce en la iglesia, dicindole
N. Ingrdere in sanctam Ecclsiam Dei, ut
accpias benedictinem coelstem a Dmino Jesu
Christo, et hbeas partem eum illo, et Sanctis ejus.
i^. Amen.
Si son muchos, dice en nmero plural:
Ingredimini in sanctam Ecclsiam Dei, ut ac-
cipitis benedictinem coelstem a Dmino Jesu
Christo, et habetis partem eum illo, et Sanctis
ejus. K). Amen.
122JS[abiendo entrado el catecmeno, se postra
en tierra y adora. Levntase, y el Sacerdote le
Bautismo de adultos. 49

pone la mano en la cabeza, y con l reza el


Credo y Pater noster, como en el Bautismo de
prvulos, pg. 17.
Si son varios, todos juntos hacen y rezan lo
mismo.
123. Torna poner la diestra sobre la cabeza
del catecmeno, si son muchos sobre la de cada
uno, diciendo en nmero y gnero convenien-
te, este

EXOECISMO.

te latet, Stana, imminre tibi poenas, im-


NEC
minre tibi tormenta, imminre tibi diem ju-
dcii,diem supplcii sempitrni; diem, qui venturas
est velut clbanus ardens, in quo tibi atque uni-
vrsis ngelis tuis praepartus sempitrnus erit
intritus. Proinde, damnte, atque damnnde, da
honrem Deo vivo et vero, da honrem Jesu
Christo Filio ejus, da honrem Spiritui Sancto
Parclito, in cujus nomine atque virtte praecipio
tibi, quicmque es, spiritus immnde, ut exeas et
recdas ab hoc fmulo Dei N, quem hodie idem
Deus et Dminus noster Jess Christus ad suam
sanctam gratiam et benedictinem, fntemque
baptismatis dono vocre digntus est ut fiat ejus
;

templum per aquam regeneratinis in remissinem


mnium peccatrum. In nomine ejsdem Dmini
nostri Jesu Ohristi, qui venturas est judicre vivos
et mrtuos, et sseculum per ignem.
i{.Amen.
Todo lo quese sigue con las palabras corres-
pondientes, si son varios los catecmenos, se hace
y dice cada uno en particular, primero los
varones y despus las hembras.
124. Con el pulgar de la diestra toma saliva
de su propia boca y toca Ists orejas y narices al
:

50 Titulo 11. Cap. III.

catecmeno; y al tocar primero la oreja diestra


y despus la siniestra dice:
phphetha, quod adaperre.
est,
Luego le toca las narices, diciendo:
In odrem Tu autem eflfugre, di-
suavittis.
bole, appropinqubit enim judicium Dei.
126. Despus le pregunta, y va respondiendo
el catecmeno:
Sac. Quis vocris?
Cat.N.
Sac.N, Abrenntias Stanse?
Cat.Abrenntio.
Sac.Et mnibus opribus ejus?
Cat.Abrenntio.
Sac.Et mnibus pompis ejus?
Cat.Abrenntio,
126. Mojando el pulgar de la diestra en el
Oleo de Catecmenos, le unge en forma de cruz
el pecho y despus la espalda, y dice:
Ego te linio 4|f leo saltis in Christo Jesu
Dmino nostro, in vitam setrnam.
i^.Amen.
Sac. Pax tibi.
i^. Et cum spritu tuo.
Limpiase con algodn el dedo y las partes que
ha uncido y dice:
Exi, immnde spritus, et da honrem Deo
vivo et vero. Fuge, immunde spritus, et da locum
Jesu Christo Filio ejus. Recde, immunde spritus.
et da locum ^Spirtui Sancto Parclito.
127. Llvale hacia la pila; deja la capa y
estola morada, se pone la blanca, y estando
cerca de la pila, pregunta al catecmeno, y este
responde
Sac. Quis vocaris ?
Cat. N.
Bautismo de adultos. 51

Sac. N. Credis in Deum Patrem omnipotn-


tem, Creatrem caeli et terree?
i^.Credo.
Sac. Credis in Jesum Christum Filium ejus
nicum, Dminum nostrnm, natum, et passum?
i^. Credo.

Sac. Credis et in Spiritum Sanctum, sanctam


Ecclsiam Cathlicam, Sanctrum communinem,
remissinem peccatrum, carnis resurrectinem,
et vitam setrnam ?
'^. Credo.

Sac. N. Quid petis?


Cat. Baptismum.
Sac. Vis baptizri ?
Cat. Vol.
128. Entonces padrino la madrina, los
el
dos juntos si fueren admitidos, le tienen tocan.
El catecmeno, descubierta la cabeza, aflojado
el vestido por la parte del cuello para que corra
libre el agua al sumidero caiga en la palangana
este efecto destinada, y no en los vestidos, se
inclina boca abajo sobre la fuente, y tomando de
ella el Sacerdote con la concha agua bautismal,
se la echa sobre la cabeza tres veces en forma
de cruz, diciendo juntamente una sola vez:
N. Ego te baptizo in nomine Patris 4|f (chale
agua una vez), et Flii 4|f ( chale agua otra vez),
et Spiritus ^ Sancti (chale agua tercera vez ).
Si con fundamento se dudare si el catec-
meno ha sido ya bautizado, diga el Sacerdote:
N,, Si non es baptiztus, ego te baptizo in no-
mine Patris 4|f, et Flii 4^, et Spiritus ^
Sancti.
129. Moja despus en el Crisma el pulgar de
la diestra, para, ungirle en forma de cruz la co-
ronilla, y dice:
,

52 Titulo n. Cap. III.

DEUS omnpotens, Pater Dmini nostri Jesu


Christi, qui te regenervit ex aqua et Spritu
Sancto, quique dedit tibi remissinem mnium
peccatrum, ipse te lniat Chrsmate saltis 4|f
in eodem Christo Jesu Dmino nostro in vitam
setrnam.
i^. Amen.
Sac. Pax tecum.
Et cum spritu tuo.
B).

130. Limpiase el dedo con algodn, y sobre la


coronilla ungida le pone el crismal lenzuelo,
y le da el vestido blanco, diciendo:
Accipe vestem cndidam et immacultam,
. quam prferas ante tribunal Dmini nostri Jesvt
Christi, ut babeas vitam setmam.
15. Amen*
131. Desndase el Catecmeno de los vestidos
que traa: se pone los blancos, al menos exte-
riores, que ha recibido de mano del Sacerdote,
quien da la vela encendida, diciendo:
le
Accipe lmpadem ardntem, et irreprehens-
bilis custodi Baptsmum tuum: serva Dei man-
dta, ut cum Dminus vnerit ad nptias, possis
occrrere ei in aula coelesti in vitam aetrnam.
i(. Amen.
Y el nefito la tiene en la mano hasta el fin,
menos mientras se confirma.
132. Por ltimo le dice:
N. Vade in pace, ,

et Dminus sit tecum.


B). Amen.

Lvase y enjgase las manos. Las lavazas se


echan en el sumidero.
133. Si se halla presente quien legtimamente
pueda confirmar los nefitos, los confirma; y
siendo ora competente, se celebra Misa, que
asisten, y reciben devotamente la Comunin.
Modo de suplir las ceremonias del Bautismo etc. 53

134. Si por la multitud de los que se han de


bautizar, como sucede algunas veces en la India
y en el Nuevo Mundo, no pudieren practicarse
con cada uno los sobredichos ritos; entonces,
un mismo tiempo ejectense con muchos todos
los que en comn puedan hacerse, si la nece-
sidad apretare, omtanse.

captulo IV.

Modo de suplir las ceremonias del Bautismo


al que fu bautizado
sin ellas en caso de necesidad.

SOBREVIVIENDO prvulo adulto al


el
Bautismo en que por la urgente ne-
cesidad se omitieron las sagradas preces y cere-
monias, se llevar la iglesia y se observar con
cada uno el rito sealado en su respectivo Bau-
tismo, hasta la salutacin final; menos el pregun-
tarle si quiere ser bautizado, el echarle el agua,
y decir la forma del Bautismo. Y para mayor
claridad se pone todo, con la variacin en su
lugar, en esta forma:
136. Sac. N., Quid petis ab Ecclsia Dei?
Responde el padrino. Fidem.
Sac. Fides quid tibi praestat?
Resp. Vitam eetrnam.
Sac. Si igitur vis ad vitam ngredi, serva man-
dta Diliges Dminum Deum tuum x toto corde
:

tuo, et ex tota nima tua, et ex tota mente tua,


et prximum tuum sicut te ipsum.
137. Sopla tres veces blandamente el rostro
del infante, diciendo solo una vez:
Exi ab eo (vel ab ea), immunde spritus, et da
lcum Spiritui Sancto Parclito.
54 Titulo II. Cap. IV.

138. Con el pulgar de la diestra le hace la


seal de la cruz en la frente y pecho, diciendo:
Accipe signum Crucis, tam in fronte ^^ quam
in corde -^i sume fidem ccelstium praeceptrum,
et talis esto mribus, ut templum Dei jam esse
possis.
Oeemus.
PEECES nostras, qusesumus, Dmine, clemnter
exudi: et hunc elctum tuum N. Crucis Do-
mnicae impressine signtum, perpetua virtte
custdi; ut magnitdinis gloriae tuae rudimnta
servans, per custdiam mandatrum turum ad
regeneratinis glriam pervenire meretur. Per
Christum Dminum nostrum. i^. Amen.
139. Le pone la diestra sobre la cabeza, y dice :

Oeemus.
OMNPOTENS sempitme Deus, Pater Dmini nos-
tri Jesu Christi, respcere dignare super hunc
fmulum tuum N. quem dudum ad rudimnta
fidei vocre digntus es mnem csecittem cordis
:

ab eo explle: disrmpe omnes lqueos Stanee,


quibus fuerat coUigtus peri ei, Dmine, jnuam
:

piettis tuee, ut signo sapintisB tu86 imbtus,


mnium cupidittum foetribus creat, et ad su-
vem odrem praeceptrum turum laetus tibi in
Ecclsia tua desrviat, et proficiat de die in diem,
ut idneus sit frui gratia Baptsmi tul, quem su-
scpit, salis percpta medicina. Per emdem Chris-
tum Dminum nostrum. ^* Amen.
140. Tomando un poco de sal bendita, la pone
en la boca del prvulo, y dice:
N., Accipe sal sapintiae: propititio sit tibi
in vitam aatrnam.
i^. Amen.
Sac. Pax tecum.
^' Et cum spiritu tuo.
:

Modo de suplir las ceremonias del Bautismo etc. 55

Oremus.
DEUS Patrum nostrrum, Deus univrsae cn-
ditor verittis, te spplices exormvis, ut hunc
fmulum tuum N. respcere dignris proptius, et
hoc pbulum salis gustntem non diutius esurre
permitas, quminus cibo expletur coelsti, qu-
tenus sit semper spritu fervens, spe gaudens, tuo
semper nmini srviens et quem ad novae rege-
:

neratinis lavcrum perduxsti, qusesumus, D-


mine, ut cum fidlibus tuis promissinum turum
eetrna praomia cnsequi meretur. Per Christum
Dminum nostrum. i^. Amen.
Exorcizo te, immnde spiritus, in nomine Pa-
tris ^, et Fil*^, et Spiritus^ Sancti, ut exeas,
et recodas ab hoc fmulo Dei N. Ipse enim tibi
imperat, maledicte damnte, qui pedibus super
mare ambulvit, et Petro mergnti dxteram por-
rxit. Ergo, maledicte dibole, recognsce sen-
tntiam tuam, et da honrem Deo vivo et vero,
da honrem Jesu Christo Filio ejus, et Spiritui
Sancto, et recde ab hoc fmulo Dei N. quia istum
sibi Deus et Dminus noster Jess Christus ad
suam sanctam grtiam et benedictinem, fontm-
que baptismatis vocre digntus est.
141. Con el pulgar de la diestra le hace la
seal de la cruz en la frente, diciendo:
Et hoc signum sanctee Crucis A, quod nos
fronti ejus damus, tu maledicte dibole, nunquam
udeas violare. Per emdem Christum Dminum
nostrum. i^.Amen.
142. Le pone la diestra sobre la cabeza, y dice
Oeemtjs.
7r?l TRNAM ac justissimam piettem tuam d-
-ZH precor Dmine snete, Pater omnipotens,
setrne Deus, auctor lminis et verittis, super
hunc fmulum tuum N. ut dignris illum illu-
56 . Titulo II. Cap. IV.

minare lmine intelligntiae tuee munda eum, et


:

sanctfica: da ei scintiam veram, ut dignus sit


frui grtia Baptsmi tui, quem suscpit: tneat
firmam spem, consilium rectum, doctrnam sanc-
tam, ut aptus sit ad retinndam gratiam Baptsmi
tui. Per Christum Dminum nostrum.
i^. Amen.
143.Pnele la extremidad de la estola, y le
introduce en la iglesia, diciendo:
N., Ingrdere m
templum Dei, ut hbeas par-
tem cum Christum in vitam setrnam.
i^. Amen.
Habiendo entrado, dice el Sacerdote con
144.
los padrinos el Credo y Pater noster, todo en
voz clara, como estn en le pg. 17. Despus
dice este

Exorcismo.
ExoRCzo omnis spiritus immnde, in nomine
te,
Dei Patris Omnipotntis 4|f, et in nomine Jesu
Christi Flii ejus, Dmini et Jdicis nostr4|f, et
in virtte Spiritus Sancti ^, ut discdas ab hoc
plsmate Dei N., quod Dminus noster ad tem-
plum sanctum suum vocre digntus est: ut feret
templum Dei vivi, et Spiritus Sanctus hbitet in
eo. Per emdem Christum Dminum nostrum, qui
venturas est judicre vivos et mrtuos, et sseculum
per ignem. 4. Amen.
145. Con el pulgar de la diestra toma saliva de
su propia boca, y le toca las orejas y. narices; y
al tocarle primero la oreja diestra y despus la
siniestra dice:
Ephphetha, quod est, adaperire.
Luego le toca las narices, diciendo:
In odrem suavittis. Tu autem efifugre, di-
bole; appropinqubit enim judcium Dei.
Modo do suplir las ceremonias del Bautismo etc. 57

146. Pregntale despus nombradamente:


Sac. N., Abrenntias Satans?
Resp. Abrenntio.
Sac. Et mnibus opribus ejus?
Eesp. Abrenntio.
Sac. Et mnibus pompis ejus?
Resp. Abrenntio.
147. Mojando el pulgar de la diestra en el
Oleo de Catecmenos, en forma de cruz le unge
el pecho y despus la espalda, y dice:
Ego te linio leo saltis^ 4|f in Christo Jesu
Dmino nostro, ut hbeas vitam aetrnam.
^. Amen, .^A>

148. Limpiase con algodn el dedo y las partes


que ha ungido, deja la estola morada y se pone
la blanca, y nombradamente le pregunta, respon-
diendo por el infante el padrino:
Sac. N., Credis in Deum Patrem omnipotn-
tem, Creatrem coeli et terree?
i^. Credo.
Sac. Credis in Jesum Christum Flium ejus
nicum, Dminum nstrum, natum, et passum?
!.. Credo.
Sac. Credis et in Spritum Sanctum, sanctam
Ecclsiam Cathlicam, Sanctorum communinem,
remissinem peccatorum, carnis resurrectinem,
et vitam aetrnam?
i^. Credo.
149. Omitiendo todo lo dems, moja en el
Crisma elpulgar de la diestra, y le unge en forma
de cruz la coronilla, diciendo:
DES omnipotens, Pater Dmini nostri Jesu
Christi, qui te regenera vit ex aqua et Spiritu
Sancto, quique dedit tibi remissinem mnium
peccatorum (aqu le unge), ipse te lniat Chrs-
58 Titulo II. Cap. IV.

mate saltis -^j in eodem Christo" Jesu Dmino


nostro in vitam setrnam.
i^. Amen.
Sac. Pax tib.
i^. Et cum spritu tuo.
150. Limpia
dedo y la coronilla del infante,
el
pnele en la cabeza el capillo lienzo en lugar
del vestido blanco, y dice:
Accipe vestem cndidam, quam immacultam
prferas ante tribunal Dmini nostri Jesu Christi,
ut hbeas vitam aetrnam.
l^. Amen.
151. A l al padrino dala vela encendida,
diciendo :

Accipe lmpadem ardntem, et irreprehens-


bilis custdi Baptsmum tuum: serva Dei man-
dta, ut cum Dminus vnerit ad nptias, possis
occrrere ei, una cum mnibus sanctis in aula
coelesti, habesque vitam setrnam, et vivas in
saecula saeculrum. . :

l. Amen.
162. Por ltimo le dice:
N., Vade in pace,
et Dminus sit tecum.
i^. Amen.

Lvase y enjgase las manos las lavazas se


:

echan en el sumidero.
La admonicin los padrinos.
153. En el Bautismo de adultos, adems de
lo que va indicado, cuando se suplan las ceremo-
nias omitidas ha de mudarse la siguiente: 1.** En
el exorcismo Audi, maledcte Stana, donde dice
habitculum perficiat, dgase habitculum perf-
cit: 2.'' En el otro exorcismo Nec te latet, donde
dice ut fat, dgase ut feret.
Bendicin de la fuente bautismal. 59

CAPITULO V.

Bendicin de la fuente bautismali


fuera del Sbado Santo
y Vigilia de Pentecosts,

DESPUS de lavada perfectamente la


pila bautismal, se llena de agua muy
limpia. El Sacerdote, revestido de sobrepelliz y
estola morada, cubierto con el bonete, acompa-
ado de sus Clrigos y tambin de otros Sacer-
dotes si los hubiere, revestidos todos de sobre-
pelliz precedido de otros Clrigos que lleven la
;

cruz y los ciriales, la naveta con el incensario,


las ampolletas del Crisma y Oleo de Catecme-
nos, aguamanil, palangana, un migajn de pan
otra cosa abstersiva, y una toalla (que no ha
de tener sino este y semejantes destinos); va
la pila, y descubierto ante ella ante el altar
del bautisterio, dice la Letana ordinaria la
ms breve del sbado de Grloria, como est abajo.
El aclito de la cruz, en medio de los cerofera-
rios, con quienes estar inmoble sin hincarse, se
pone junto la pila, en frente del Sacerdote, que
tendr su izquierda al turiferario, y su derecha
otro que le tenga abierto este Ritual; y juntas
las manos ante el pecho lo dice todo, inclinando
la cabeza la cruz al decir Oremus y nombrar
Jess.
LETANA.
KYRIE, elison; Christe, elison. Ky-
elison;
rie,
Christe, audi nos Christe, exudi nos.
;

Pater de coelis Deus miserere nobis.


6 Ttulo II. Cap. V.

Fili, Redmptor mundi Deus,


Spritus Snete Deus, miserere nobis.
Sancta Trnitas unus Deus. . .

Sancta Mara
Sancta Dei gnitrix,
Sancta Virgo Vrginum,
ora pro nobis.
Snete Mchal,
Snete Gabriel,
Snete Rphal
Omnes Saneti Angeli et Archn-
geli,
orate pro nobis,
Omnes Saneti Beatrum Spiri-
tuum rdines
Snete Jonnes Baptsta .... ora pro nobis.
Snete Joseph
Omnes Saneti Patrirchae et
orate pro nobis <

Prophtse
Snete Petre
Snete Paule
ora pro nobis.
Snete Andrea
Snete Jonnes
Omnes Saneti Apstoli et Evan- )

gelistae orate pro nobis,


(

Omnes Saneti Disepuli Dmini. '

Snete Stphane
Snete Laurnti, ora pro nobis.
Snete Vinenti
Omnes Saneti Mrtyres orate pro nobis,
Snete Silvster
Snete Gregri, ora pro nobis.
Snete Augustne
Omnes Saneti Pontfices et Con-
fessres orate pro nobis.
Omnes Saneti Doctores
Snete Antni
ora pro nobis.
Snete Benedete,
Bendicin de la fuente bautismal. 61

Snete Dommice, )
. .

o X -n ' I
pro nobis,
ora ^
Snete Francisee
j

Omnes Sancti Sacerdotes et Le-


vitse,
orate pro nobis.
Omnes Sancti Mnachi et Ere-
mitaB
Sancta Mara Magdalena. . . .

Sancta Agnes,
Sancta Csecilia, ora pro nobis,
SanctaAgatha,
SanctaAnastasia
Omnes Sanctae Vrgenes
^ et Vi- } ,, i

-j
\ orate pro nobis.

Omnes Sancti et Sanctae Dei, intercdite pro nobis,


Proptius esto parce nobis, Dmine,
Propitius esto exudi nos, Dmine.
Ab omni malo .
^

Ab omni peccto,
A morte perpetua,
Per mystrium sanctae Incarna-
tinis tuae,
Per Advntum tuum.
Per Nativittem tuam.
Per Baptsmum et sanctum je-
junium tuum. libera nos.
Per Crucem et Passinem tuam, Dmine.
Per mortem et sepultram tuam,
Per sanctam Resurrectinem
tuam,
Per admirbilem Ascensinem
tuam,
Per advntum Spritus Sancti
Parcliti,
In die judicii
Peccatres [ te rogmus,
Ut nobis parcas, audi nos.
TiMo II. Cap. V.

Ut Ecclsiam tuam sanctam r-


gere et conservare dignris,
TJt Domnum Apostlicum, et om-
nes Ecclesisticos rdines in
sancta religine conservare
dignris,
Ut inimcos sanctae Ecclsiae
humilire dignris,
Ut rgibus et princpibus chris-
tinis pacem et veram con-
crdiam donare dignris,
Ut nosmetpsos in tuo sancto
servtio confortare et con-
servare dignris,
Ut mnibus benefactribus nos- I

te rogmus,
tris sempiterna bona retr- ^

audi nos.
bas,
Ut frctus terrse dar et con-
servare dignris,
Ut mnibus fidlibus defnctis
rquiem setrnam donare di-
gnris,
Ut Fontem istum ad regene-
rndam tibi novam prolem
benedicere -^^ et consecra-
re ^ dignris,
Ut Fontem istum ad regene-
rndam tibi novam prolem
benedicere ^ et consecra-
re 1^ dignris,
Ut nos exaudre dignris. . . .

Agnus Dei, qui toUis peccta parce nobis.


mundi Dmine.
Agnus Dei, qui toUis peccta exudi nos,
mundi Dmine.
Bendicin de la fuente bautismal. ^^

Agnus Dei, qui toUis peccta ^^.^^^ .^.^ ^^^.


j
mundi )
'

Christe, audi nos; Christe, exaud nos.


Kyrie, elison; Christe, elison; Kyrie, elison.

166. Concluida, dir en voz clara el Pater


noster y el Credo. Despus dice:
jr, Apud te Dmine est fons vitae.
i^. Et in lmine tuo vidbimus lumen.

f. Dmine exudi oratinem meam.


i^. Et clamor meus ad te vniat.
f. Dminus vobiscum.
i^. Et cum spiritu tuo.
Oremus.
OMNPOTENS sempitrne Deus, adesto magnse pie-
ttis tuae mysteriis, adesto Sacramntis, et ad
recrendos novos popules, quos tibi Fons Bapts-
matis prturit, spritum adoptinis emitte: ut quod
nostrae humilittis gerndum est ministerio, virt-
tis tuee impletur effctu. Per Dminum nostrum
Jesum Christum Flium tuum, qui tecum vivit et
regnat in unitte Spiritus Sancti Deus, per mnia
saecula sseculorum.
i^. Amen.
EXOBOISMO DEL AGUA.
xoBcizo creatra aquse, per Deum vi-
E
tum
vurn^Jf, per
te,
Deum verum4f, per Deum sanc-
Deum qui te in principio, verbo se-
I ^, per
I parvit ab rida, cujus Spiritus super te ferebtur,
qui te de paradiso manare jussit.
167. Divide con la mano diestra en forma de
cruz el agua, y arroja un poco de ella hacia las
cuatro partes del mundo, fuera de los labios de
la fuente ;enjgasela mano-y prosigue diciendo:
8* Ttulo II. Cap. V.

Et in quatuor flumnibus totam terram rigre


prsecpit qui te in deserto amram, per lignum
:

dulcem fecit, atque potbilem qui te de petra pro-


;

dxit, ut ppulum, quem ex jEgypto libervit,


siti fatigtum recreret. Exorcizo te per Jesum
Christum Flium ejus nicum, Dminum nostrum,
qui te in Cana Gralileae signo admirbili sua po-
tntia convrtit in vinum: qui super te pdibus
ambulvit, et a Joanne in Jordne in te baptiztus
est qui te una cum snguine de ltere suo pro-
:

dxit, et discpulis suis jussit, ut credntes bapti-


zrent in te, dicens: Ite, docte oinnes gentes,
baptizantes eos in nomine Patris, et Flii, et.Spi-
ritus Sancti ut eflficiris aqua sancta, aqua bene-
;

dicta, aqua, quee lavat sordes et mundat peccta.


Tibi gitur preecipio, omnis spiritus immnde,
omne phantsma, omne mendcium, eradicre et
efifugre ab hac creatra aquse, ut qui in ipsa bap-
tizndi erunt, fiat eis fons aquae salintis in vitam
setrnam, regnerans eos Deo Patri, et Filio, et
Spirtui Sancto, in nomine ejsdem Dmini nostri
Jesu Christi, qui venturas est judicre vivos et
mrtuos, et seeculum per ignem. b). Amen.
Oremus.
DMINE snete, Pater omnpotens, eetrne DfBus,
aqurum spiritulium sanctifictor, te suppl-
citer deprecmur, ut ad hoc ministrium humi-
littis nostrse respicere dignris, et super has
aquas ablundis et purificndis homnibus prae-
partas, Angelum sanctittis emttas, quo pecc-
tis vitaB priris abltis, reatque detrso, purum
Sancto Spirtui habitculum regenerti fllci me-
rentur. Per Dminum nostrum Jesum Christum
Flium tuum, qui tecum vivit et regnat, in uni-
tte ejsdem Spiritus Sancti Deus, per mnia
seecula saeculrum. i(l. Amen.
:

Bendicin de la iente bautismal. 65

158. Sopla tres veces sobre el agua hacia tres


partes, formando con el soplo esta figura S/ Pone .

despus incienso en el incensario, y lo bendice,


diciendo:
Ab illo benedicris, in cujus honre crem-
beris. Amen.
159. Y
sin decir nada, incensa tres veces el
agua, en su medio, su diestra y su siniestra.
Toma despus la ampolla del santo Oleo de Cate-
cmenos, y echando un poco de l en forma de
cruz en el agua, dice en voz clara:
Sanctifictur, et foecundtur Fons iste leo
saltis renascntibus ex eo in vitam aetrnam, in
nomine Patris 4|^, et Filii 4|f et Spiritus -^ Sancti.
,

i^. Amen.
160.Despus echa, tambin en forma de cruz,
un poco del Crisma, diciendo:
Infsio Chrsmatis Dmini Jesu Christi, et Spi-
ritus Sancti Parcliti, fiat in
Trinittis. i^. Amen.
nomine Sanctas ^
161. Toma
despus ambas ampollas, y derra-
mando de entrambas un mismo tiempo, en
forma de cruz. Crisma y santo Oleo, dice
Commxtio Chrsmatis sanctificatinis, et lei
unctinis, et aquae Baptsmatis priter fiat in no-
mine Patris 4|f, et Filii 4|f et Spiritus ^Jf Sancti.
,

4. Amen.
162. Deja las ampollas, y con la mano diestra
mezcla con el agua el santo Oleo y Crisma que
en ella ha echado, esparcindolos y extendindo-
los por toda la fuente. Limpiase despus con el
migajn de pan: si hay alguno quien bautizar,
le bautiza; si no, se lava luego y enjuga las manos,
y las lavazas se echan en el sumidero.
66 Titulo III.

TITULO III.

BEL SACRAMENTO DE LA CONFIRMACIN ()

I. Advertencias generales.

ESTE Sacramento imprime un carcter


espiritual, perfecciona las virtudes, prin-
cipalmente la fe, y acrecienta la gracia, sobre
todo para el efecto de confesar y sostener la pro-
fesin de cristiano.
2. Puede administrarse en cualquier tiempo;
mas la semana de Pentecosts tinese por singu-
larmente propia para ello, y la hora, eso de
las nueve de la maana, en memoria de la efusin
del Espritu Santo en los Apstoles, pues la misma
Persona divina entra en el alma de los que di-
gnamente son confirmados.
3. Su materia es el Crisma consagrado por un
Obispo, y esto en el ao mismo no puede usarse
:

Crisma del ao anterior sino en caso de necesidad


con facultad especial de la Santa Sede.
4. Debe recibirse la Confirmacin en estado
de gracia, y asi los que han llegado la edad
de la razn han de confesarse antes, al menos
arrepentirse de sus pecados.
5. Instruyaseles sobre la dignidad de este Sa-
cl'amento, efectos que causa y disposiciones que

(a) Si bien el ministro ordinario de este Sacramento


es slo el Obispo, como lo defini el S. Concilio de Trento,
suele la S. Sede, por causas justas, dar un simple Sa-
cerdote facultad de conferirlo, como ministro extraordinario.
Del Sacramento de la Confirmacin. 67

exige; asimismo en los rudimentos de la fe, el


Declogo y los Mandamientos de la Iglesia, y
procrese sepan de memoria los actos de las vir-
tudes teologales, el Padrenuestro y el Credo.
6. Como imprima carcter, la Confirmacin
no puede repetirse.
7. Si tiene el confirmando nombre de los que
se dijo en el ttulo del Bautismo no deberse poner,
cambelo por otro al ser confirmado.
8. Sea tenido el varn por un padrino, y por
una madrina la hembra, los cuales padrino y
madrina hayan entrado en la pubertad (14 anos
para aqul, 12 para sta) y recibido este Sacra-
mento. Fuera del caso de necesidad, no sean los
mismos que sirvieron para el Bautismo. Los ex-
cluidos de ser padrinos en ste tambin lo estn
para la Confirmacin.
9. El prvulo ser tenido por el padrino en
el brazo derecho sobre el hombro derecho del
:

adulto pondr el padrino su mano derecha {).


Lleven los confirmandos la frente despejada y
limpia, y estn en ayunas si lo pudiei'en sin grave
molestia. A todos se recomienda la decencia y
modestia en el vestido.
10. Contrese por la Confirmacin un espiri-

(a) En esto se aparta de lo prescrito por el Pontifical


Instruccin de 1774 la costumbre de esta Arquidicesis
y de otros lugares, que es la expresada en el texto; mas
ella ha sido autorizada por la Iglesia en la respuesta que
la S. Congregacin del S. Oficio dio en 11 de diciembre
de 1850 al Vicario Apostlico de las islas Sandwich haba
:

ste manifestado que no se observaba all la rbrica del


Pontifical, lo que respondi la Congregacin, ad mentem,
aadiendo rengln seguido Mens est ut loco peds ponant
:

patrini manum dexteram super dexterum humerum confir-


mandi.
.

68 Titulo III.

tual parentesco entre el Obispo Sacerdote que


confirma, el confirmado, los padres de ste y el
padrino. ^

(Instruccin de la S. C. de Prop. Fide, de 4 de


mayo de 1774).

II. Rito de la Confirmacin.

1 1 Despus de hacer breve oracin, el Sacer-


dote se lava las manos y se reviste de sobrepelliz,
estola blanca, y capa pluvial si la hubiere luego, :

puesto de pie ante el altar, advierte los pre-


sentes (que estarn separados uno- y otro lado
segn su sexo) que slo el Obispo es ministro
ordinario de la Confirmacin, y que l en ese
caso lo es extraordinario, por facultad particu-
lar y comisin del Sumo Pontfice, la cual leer
en alta voz y en castellano, advirtiendo despus
que ningn confirmado se retire hasta que haya
dado la bendicin, luego de conferido el Sacra-
mento.
12. con las manos juntas ante
Siempre de pie,
elpecho, y vuelto los confirmandos, que esta-
rn de rodillas y asimismo con las manos jun-
tas, dice:
SPEITUS Sanctus supervniat in vos, et
virtus Altssimi custdiat vos a pecctis.
B). Amen.
Santigundose con la diestra, extendidos y
juntos todos los dedos, dice:
t. Adjutrium nostrum in nomine Dmini.
i^. Qui fecit coelum, et terram.
f. Dmine exudi oratinem meam.
i^. Et clamor meus ad te vniat.
j. Dminus vobscum.
i|. Et cum spiritu tuo.
:

Del Sacramento de la Confirmacin. 69

Extiende las manos hacia los que se han de


confirmar y dice:
OMNPOTENS sempitrne Deus, qui regenerare
digntus es hos fmulos tuos ex aqua, et Sp-
ritu Sancto; quique dedsti eis remissinem m-
nium peccatrum emitte in eos septifrmem Spi-
;

ritum tuum Sanctum Parclitum de coelis.


i^. Amen.
jr. Spiritum sapintiee, et intellctus.
i. Amen.
f. Spiritum conslii, et fortitdinis.
i^. Amen.
j. Spiritum scintiae, et piettis.
i^. Amen.
Admple eos spiritu timris tui, et consigna
eos signo ( bendicindoles) Cru 4jf cis Ohristi, in
vitam propititus setrnam. Per emdem Dmi-
num nostrum Jesum Christum, Flium tuum, qui
tecum vivit et regnat in unitte ejsdem Spritus
Sancti Deus, per mnia ssecula saeculrum.
i^. Amen.
13. Sintase despus, y cada padrino le pre-
senta su ahijado, ponindose ambos de rodillas,
menos los prvulos. Si fueren muchos, podrn
formarse en filas, j el confirmante ir pasando
ante ellos y ungindolos. Tomando el nombre de
cada confirmando, moja la extremidad del dedo
pulgar de la diestra en el Crisma, y dice cada uno
N., signo te signo Cru 4|f cis (ngele en forma
de cruz la frente) et confirmo te Chrsmate saltis,
(y bendicindole) in nomine Pa -^tris, et F -^J^^l,
et Spritus ^ Sancti. pj. Amen.
Despus, dndole una ligera bofetada en la
mejilla, le dice: Pax tecum.
Si hubiese venda preparada, tasela el padrino
en la frente no habindola, el confirmante un
;
;,

70 Titulo III.

ordenado in sacris le limpia el Crisma con algo-


dn, y se le lava la frente si hubiere espacio y
oportunidad para ello. .

Confirmados todos, se limpia y lava las manos


en el nterim se canta reza la siguiente
Antfona.
CONFIEMA hoc Deus, quod opertus es in nobis a
templo sancto tuo, quod est in Jersalem.
jr. Gloria Patri, et Filio, et Spiritui Sancto.
i^. Sicut erat in principio, et nunc, et semper,

et in saecula seeculrum. Amen.


Repetida la antfona Confirma hoc Deus, etc.
el Sacerdote, puesto en pie y vuelto hacia el
altar, con las manos juntas ante el pecho, dice:
f. Ostende nobis. Dmine, misericrdiam tuam.
i$. Et salutre tuum da nobis.
j^". Dmine exaud oratinem meam.
i. Et clamor meus ad te vniat.
f Dminus vobscum.
i^. Et cum spritu tuo.
Juntas siempre las manos ante el pecho, y
arrodillados devotamente los confirmados, dice:
Oeemus.
DEUS, qui Apstolis tuis sanctum dedsti Spri-
tum, et per eos, erumque successres caeteris
tradndum esse volusti: rspice prop-
fidlibus
tiusad humilittis nostrse famultum et prsesta,
;

ut erum corda, quorum frontes sacro Chrsmate


delinvimus, et signo sanctae Crucis signvimus,
dem Spritus Sanctus, in eis supervniens, tm-
plum glrise susa dignnter inhabitndo perfciat.
Qui cum Patre, et edem Spritu Sancto, vivs
et regnas Deus, in saecula saeculrum. l^. Amen.
^Despus dice: Ecce sic benedictur omnis
homo, qui timet Dminum.
:

Del Sacramento de la Confirmacin. 71

Y volvindose a los confirmados, y haciendo


sobre ellos con la diestra la seal de la cruz, dice
Bene 4f dcat vos Dminus ex Sion, ut vide-
tis bona tJersalem mnibus dibus vitae vestrae,
et habetis vitam setrnam. i^. Amen.
14. Torna sentarse y vuelto los padrinos
y madrinas les advierte el espiritual parentesco
que con sus ahijados y los padres y madres de
los mismos han contrado, y la obligacin en que
quedan de instruir, en caso necesario, sus ahija-
dos en las buenas costumbres; de aconsejarles que
obren bien y huyan de todo pecado y de ense- ;

narles el Credo, el Padrenuestro, y el Avemaria.


15. Para terminar, rece l mismo con los pre-
sentes el Smbolo y oraciones dichas. (S. R. C.
13 jul. 1883. Instruccin ya citada, de 4 mayo
de 1774).

TITULO IV.

DEL SACRAMENTO DE LA PENITENCLi

CAPITULO I.

La Penitencia en s y ritos conexos

I. Advertencias generales.

ESTE Sacramento, instituido por Cristo


Seor nuestro para restituir la gracia
de Dios los que despus del Bautismo la pierden
por sus pecados, con tanto mayor diligencia ha
de administrarse, cuanto es ms frecuente su uso.
72 Titulo IV. Cap. I,

y mayores en nmero los requisitos necesarios


para administrarle y recibirle debidamente.
2. A constituirlo concurren: su materia; asi
la remota que son los pecados, como la prxima
que son los actos del penitente, contricin, con-
fesin y satisfaccin; su forma, que son las pa-
labras de la absolucin, ego te absolvo etc. y en ;

fin, su ministro, que es nicamente el Sacerdote


que tenga potestad ordinaria delegada para
absolver.
3.Pero, amenazando peligro de muerte, y fal-
tando confesor aprobado, cualquier Sacerdote
puede absolver de cualesquiera censuras y pe-
cados.
4. El Ministro debe estar adornado de bondad,
ciencia y prudencia, y guardar con inviolable y
perpetuo sigilo el secreto de la confesin en lo
;

cual debe con cuidado instruirse, as como en lo


dems conducente este ministerio.
B. Ante todas cosas, acurdese el confesor que
hace oficios de juez y de mdico, y que Dios le
ha hecho ministro de su justicia y misericordia,
para que, como arbitro entre Dios y los hombres,
mire por la honra divina y la salud de las almas.
6. Para que pueda, pues, juzgar rectamente,
distinguiendo entre lepra y lepra, y como sabio
mdico de las almas, curar prudentemente sus
enfermedades, aplicando cada una el conve-
niente remedio; procure conseguir la mayor cien-
cia y prudencia que pudiere, ya con asidua oracin
Dios, ya con el estudio de autores aprobados,
principalmente del Catecismo Romano, ya con
el consejo de hombres sabios.
7. Sepa los casos y censuras reservadas al
Papa y su propio Ordinario, y las constitucio-
nes de su Iglesia, y obsrvelas.
:

De la Penitencia y ritos conexos. 73

8. Enestudie y procure entender bien la


fin,
doctrina perteneciente este Sacramento, y lo
dems necesario para su recta administracin.

II- Modo de administrar el Sacramento de la Penitencia.

9. LlamadoSacerdote oir la confesin de


el
alguno, mustrese fcil y pronto y si el tiempo ;

lo permite, haga antes oracin, implorando el


divino auxilio, para ejecutar recta y santamente
este ministerio.
10. No confiese en casas particulares, si no
fuere con causa razonable; y entonces procure
sea en decente local y manifiesto.
11. Tenga en la iglesia, en lugar patente y
visible el confesonario, con rejillas los lados,
que dividan al confesor del penitente.
12. Para confesar, use de sobrepelliz y estola
morada, si fuere costumbre, y hubiere tiempo de
revestirse.
13. Si fuere menester, amoneste al penitente
que con la debida humildad del alma y del porte
exterior llegue confesarse; y puestas ambas ro-
dillas en tierra, haga la seal de la cruz.
14. Pregntele despus, si no es que ya lo
sabe, por su estado el tiempo que ha que no se
:

confiesa si cumpli la penitencia que se le dio


:

si se confes bien y enteramente, y si viene exa-


minado y dispuesto.
15. Si hallare que el penitente ha incurrido
en alguna censura, en algn pecado reservado
de que no pueda absolverle, no le absuelva hasta
haber obtenido para ello facultad del superior.
16. Si conociere que el penitente, segn la
calidad de las personas, ignora los rudimentos de
la fe, y el tiempo lo permite, instruyale breve-
74 Titulo IV. Cap. I.

mente en ellos, y en las dems cosas que es ne-


cesario saber para salvarse: reprchele con mo-
deracin su ignorancia, y amonstele para que
despus las aprenda.
Hgale decir la confesin general en latn
17.
en romance (Yo, pecador etc.), por lo menos
estas palabras Me confieso Dios y vos, padre,
:

18. Despus vaya el penitente diciendo sus


pecados, ayudndole el confesor siempre que fue-
re menester: no le reprenda hasta acabada la
confesin, como se dir despus, ni le interrumpa
si no fuere necesario para mejor entenderle: an-
mele y persudale con benignidad decir entera
y debidamente todos sus pecados, depuesta aquella
necia vergenza con que algunos, inducidos del
demonio, no se atreven confesar sus culpas.
19. Si el penitente no dijere el nmero, las
especies y circunstancias necesarias de sus peca-
dos, pregnteselas con prudencia.
20. Pero gurdese de hacer curiosas inti-
les preguntas, principalmente gente moza de
ambos sexos, otras personas, preguntndoles
imprudentemente lo que ignoran, por que no se
escandalicen, ni aprendan de ah pecar.
21. En fin, oda la confesin, pesando el n-
mero y la entidad de los pecados y atendida la
clase del penitente, con paternal caridad reprn-
dale y amonstele como viere ser necesario; y
con eficaces palabras procure moverle dolor y
contricin de sus culpas, la enmienda de la vida
y reforma de costumbres, dndole remedios para
no pecar ms.
22. Impngale, por ltimo, saludable y conve-
niente penitencia, segn su espritu y prudencia
le dictare, atendiendo el estado, condicin, sexo,
edad y disposicin del penitente. Mire no imponga
De la Penitencia y ritos conexos. 76

ligerisimas penitencias por pecados graves, no


sea que por su connivencia se haga participe de
los pecados ajenos. Tenga presente que la peni-
tencia, no solo ha de ser remedio para una nueva
vida y medicina de la flaqueza, sino tambin cas-
tigo por los pecados pasados.
23. Por tanto procure, cuanto pudiere, impo-
ner penitencias contrarias los pecados como :

los avaros, limosnas: ayunos y otras mortifica-


ciones corporales, los sensuales ejercicios hu-:

mildes, , los soberbios y ocupaciones devotas


;

los perezosos. A
los que muy de tarde en tarde
se confiesan, y los que con facilidad recaen en
los pecados, ser utilisimo aconsejar que ms fre-
cuentemente, por ejemplo, cada ocho das, en
ciertas festividades, se confiesen, y si fuere con-
veniente, que comulguen.
24. Las penitencias pecuniarias que impusie-
re, no se las aplique si mismo el confesor; ni
pida ni reciba cosa alguna del penitente en re-
compensa de su ministerio.
25. Por pecados ocultos, por graves que sean,
no imponga penitencia manifiesta.
26. Vea con esmero cundo y quines ha
de dar, negar, diferir la absolucin, no sea
que absuelva los incapaces de este beneficio,
como son los que ninguna seal dan de dolor, los
que no quieren deponer los odios y enemistades,
restituir, pudiendo, lo ajeno, apartarse de la
ocasin prxima de pecar, dejar los pecados y
enmendar la vida; ni los pblicos escandalosos,
si no es que hayan dado satisfaccin pblica y
quitado el escndalo ni, en fin, los que tienen
;

pecados reservados los superiores.


27. En el artculo de la muerte cesa toda re-
serva, y asi ha de absolver al constituido en este
76 Titulo IV. Cap. I.

trance de todos los pecados y censuras, por re-


servadas que sean; pero antes hgale satisfacer,
si puede ;y si de alguna manera estuviere obli-
gado comparecer ante el superior de quien,
fuera de dicho artculo, debia ser absuelto, ad-
virtale que, si escapare del peligro, cuanto antes
comparezca ante l, dispuesto ejecutar lo que
debe.
28. Si mientras el penitente se confiesa, y aun
si antes de comenzar confesarse, perdiere el
habla, procure el confesor explique por seas sus
pecados, y conocidos estos en general en par-
ticular, aunque solo haya mostrado por si por
medio de otros su deseo de confesarse, absulvale.
29. Acurdese el confesor de que los enfer-
mos no se ha de imponer grave y trabajosa peni-
tencia, si no es que se les imponga para cuando
sanaren: en el nterim, atendida la gravedad de
la dolencia, impngale alguna oracin otra leve
penitencia; y aceptada por el enfermo, absulvale
segn lo necesitare.

III. Forma de la absolucin sacramental.

30. Impuesta y aceptada la penitencia sacra-


mental, para absolver al penitente comienza el
Sacerdote diciendo:
MISEREATUR tui omnpotens Deus, et dimissis
pecctis tuis, perdcat te ad vitam aetrnam.
Amen.
Despus, teniendo la mano levantada hacia el
penitente, dice:
Indulgntiam, absolutinem, et remissinem
peccatrum turum tribuat tibi omnpotens, et
misricors Dminus. Amen.
Dminus noster Jess Christus te abslvat et :

ego auctoritte ipsus te abslvo ab omni vnculo


De la Penitencia y ritos conexos. 77

excommunicatinis, suspensinis, et interdicti, in


quantum possum, et tu ndiges. Deinde ego te
abslvo a pecctis tuis, in nomine Patris
Filii, et Spiritus Sancti. Amen.
et ^ ,

Si el penitente fuere seglai^, se omite la pa-


labra suspensinis.
Pssio Dmini nostri Jesu Christi, mrita Bea-
tse Mariae Virginis, et mnium Sanctrum, quid-
quid boni fceris, et mali sustineris, sint tibi in
remissinem peccatrum, augmntum grtiae, et
praemium vitsB aetrnee. Amen.
En confesiones ms frecuentes v breves
las
se puede omitir Misereatur tui, etc. y bastar ;

decir Dminus noster Jess Christus, etc. hasta ,

Passio Dmini, etc. como arriba.


,

Apretando alguna grave necesidad en peligro


de muerte, se podr brevemente decir:
Ego te abslvo ab mnibus censuris, et pec-
ctis, in nomine Patris 4^ et Flii, et Spiritus
,
I
P Sancti. Amen (a).

lY. De la absolucin de la excomunin en el fuero externo.

31. El Sacerdote quien el superior come-


tiere la absolucin de alguna excomunin, observe
puntualmente la forma que le prescribiere pero ;

si en el despacho le dijese: In forma Ecclesice


consueta ahsolvat^ observar lo siguiente:

(a) De esta breve forma de absolver conviene usen los


confesores con los moribundos cuando los vieren entrar en
agona, para socorrer sus almas en aquel conflicto, porque
es difcil conocer cul es la ltima respiracin. Lo mismo
debe hacerse respecto de los ajusticiados porque en viendo
;

que ya van ejecutarlos, ban de estar prontos los Sacer-


dotes para acudirles, absolvindoles con aquella breve forma
antes que mueran. (Barufaldo, tt. 19, n.^ 12 y 13).
78 Titulo IV. Cap. I.

32. Lo primero, que el penitente satisfaga an-


tes, si pudiere, aquel por cuya ofensa incurri
en la excomunin y no pudiendo entonces satis-
;

facerle,d por lo menos caucin suficiente; y si


no pudiere darla, al menos jure que cuanto antes
le satisfar.
33. Lo segundo, si el delito por el
cual el
penitente incurri en la excomunin fuere grave,
tmele juramento de que obedecer los man-
datos que por causa de l le hiciere la Iglesia y ;

jDrincipalmente que no volver delinquir contra


aquel canon decreto por cuya trasgresin in-
curri en la censura.
34. Hechas estas diligencias, el Sacerdote ob-
servar el siguiente modo de absolver.
Revestido de sobrepelliz y estola morada, cu-
bierto con el bonete, se sentar, y teniendo hin-
cado de ambas rodillas delante de s al penitente,
desnudo (si fuere varn) el hombro derecho de
todos los vestidos, menos de la camisa, le dar
en l blandamente con una vara con unos cor-
deles, diciendo al mismo tiempo el

Salmo 60,

MISERERE mei Deus, * secndum magnam mi-


sericrdiam tuam.
Et secndum multitdinem miseratinum turum,
* dele iniquittem meam.

Amplius lava me ab iniquitte mea * et a pec- :

meo munda me.


cto
Quniam iniquittem meam ego cognsco: * et

pecctum meum contra me est semper.


Tibi soli peccvi, et malum coram te feci: * ut
justificris in sermnibus tuis, et vincas cum
judicris.
De la Penitencia y ritos conexos. 79

Ecce enim in iniquittibus conceptas sum: * et


in pecctis concpit me mater mea.
Ecce enim verittem dilexisti * incrta et occlta:

sapint8B tuae manifeststi mihi.


Asperges me hysspo et mundbor * lavbis : me,
et super nivem dealbbor.
Auditui meo dabis gudium et Isetitiam: et '^

exultbunt ossa humilita.


Avrte fciem tuam a pecctis meis * et omnes :

iniquittes meas dele.


Cor mundum crea in me Deus :
* et spiritum rec-
tum innova in viscribus meis.
Ne projicias me
a fcie tua * et spiritmn sanc- :

tum tuum ne uferas a me.


Redde mihi laettiam salutris tui: * et spiritu
principli confirma me.
Docbo iniquos vias tuas * et mpii ad te con-
:

vertntur.
Librame de sangunibus Deus, Deus saltis mese:
* et exultbit lingua mea justtiam tuam.
Dmine labia mea apries:*et os meum annun-
tibit ludem tuam.
Quniam volusses sacrificium, dedssem ti-
si
que: holocustis non delectberis.
*
Sacrificium Deo spritus contribultus * cor con- :

trtum et humilitum Deus non despides.


Benigne fac Dmine in bona volntate tua Sion:
* ut aedificntur muri Jersalem.
Tune acceptbis sacrificium justtiae, oblatines,
et holocusta * 'tune impnent super altare
:

tuum vitulos.
Gloria Patri, et Filio, * et Spiritui sancto:
Sicut erat in principio, et nunc et semper, * et
in seecula saeculrum. Amen.
80 Titulo IV. Cap. I.

35. Acabado el salmo, se pone en pie, y des-


cubierto dice:
KYRIE, elison; Christe, elison; Kyrie, elison.
Pater noster.
f, Et ne nos indcas in tentatinem.
4. Sed libera nos a malo.
i. Salvumfac servumtuum (vel ancllam tuam)
Dmine.
4. Deus meus sperntem in te.
f. Nihil profciat inimcus in eo (vel in ea).
1^. Et flius iniquittis non appnat nocre ei.

f. Esto ei Dmine turris fortitdinis.


i^. A fcie inimci.
y. Dmine exudi oratinem meam.
l. Et clamor meus ad te vniat.
j. Dminus vobscum.
it. Et cum spiritu tuo.

O RE MUS.

DEUS, cui prprium es miserri semper, et pr-


cere sscipe deprecatinem nostram, ut hunc
:

fmulum tuum, quem (vel hanc ancllam tuam,


quam) excommunicatinis sentntia constrngit,
misertio tuae piettis clemnter abslvat. Per
Christum Dminum nostrum. i^. Amen.
Despus se sienta, y cubierta la cabeza con
elbonete, dice:
Dminus noster Jess Christus te abslvat: et
ego auctoritte ipsius, et sanctissimi Dmini nos-
tri Papae Reverendissimi Epscopi N., vel talis
(vel
Superioris), mihi commssa, abslvo te a vnculo
excommunicatinis, in quam incurristi (vel in-
currsse declartus, vel declarta es) propter tale
factum (vel causam exprese el hecho la causa),
:

et resttuo te communini et unitti fidlium.


:

De la Penitencia y ritos conexos. Bl

et sanctis Sacramntis Ecclsise, in nomine Pa-


tris 4jf, et Flii, et Spiritus Sancti (a).
Pero si en el despacho no se prescribiere al
Sacerdote ni forma particular, ni la comn de la
Iglesia, la acostumbrada; con todo, si el delito
fuere grave, use de la ceremonia y preces que
acaban de decirse. Y
si el delito no fuere tan
grave, puede absolver al penitente, diciendo
Dminus noster Jess Christus te abslvat et :

ego auctoritte ipsius, et sanctissimi Dmini nostri


Papae (si el Papa le hubiere delegado la facultad
vel Reverendissimi Episcopi N., vel talis) mihi
concssa, abslvo te, etc., como arriba.
El Sacerdote que tuviere facultad de absolver
en el fuero interno al excomulgado, use de la
misma forma de la absolucin sacramental, Mi-
seretur tui, etc. '

V. - Rito que ha de observarse para absolver


al que muri excomulgado ()-

algn excomulgado al morir diere se-


36. Si
ales de contricin, para que no carezca de se-
pultura eclesistica, sino que, en cuanto pudiere
ser, sea socorrido con los sufragios de la Iglesia,
se puede absolver del modo siguiente.

(a) el Sacerdote expresar el nombre del superior


Debe
que cometido la facultad de absolver al reo, para que
le lia
se asiente en el testimonio pblico que de la absolucin ha
de dar el notario, que estar presente con testigos. Debe
tambin expresarse el delito por el cual el penitente incurri
en la excomunin de que le absuelve, segn constare del
proceso que se le hubiere hecho. (Baruffaldo, tit. 20, n. 30).
{h) Si la excomunin era oculta, no necesita el difunto
de esta absolucin, porque solo es para el que muri exco-
mulgado en el fuero externo; la cual debe verificarse p-
blicamente, ante testigos, haciendo instrumento autntico,
de que pueda despus constar haberse ejecutado. (Barufaldo).
82 Titulo IV. Cap. I.

cuerpo no estuviere sepultado, si


37. Si el
lo estuviere en lugar profano, y cmodamente
pudiere desenterrarse, desentirrese, varese y
absulvase como se dir, y entirrese despus en
lugar sagrado. Pero si no se pudiere desenterrar
de lugar profano, estuviere enterrado en lugar
sagrado, no se desentierre, sino varese la sepul-
tura, y absulvase.
38. El Sacerdote, pues, se reviste de sobre-
pelliz y estola negra, y cubierto con el bonete,
varea el cuerpo la sepultura, diciendo la ant-
fona Exultbunt Dmino ossa humilita, y des-
pus el salmo Miserere mei Deus, etc. (pg. 78).
Luego dice:
AtrCTOElTTE mihi concssa, ego te abslvo a
vnculo excommunicatinis, quam incurrsti
(vel incurrsse declartus, vel declai-ta es) propter
tale factum (exprsese el delito), et resttuo te
communini idlium, in nomine Patris^, et Flii,
et Spritus Sancti. Amen.
Despus diga el

Salmo 129.

profndis clama ad Dmine * Dmine


DEexudi vocem meam.
vi te. :

Fiant aures tuse intendentes * in vocem depre-


catinis meae.
Si iniquittes observveris. Dmine, * Dmine,
quis sustinbit?
Quia apud te propititio est * et propter legem
:

tuam sustnui te Dmine.


Sustnuit nima mea in verbo ejus: * spervit
nima mea in Dmino.
A custodia matutina usque ad noctem, * speret
Israel in Dmino.
De la Penitencia y ritos conexos. 8

Quia apud Dminum misericordia, * et copiosa


apud eum redmptio.
Et ipse rdimet Israel, * ex mnibus iniquitti-
bus ejus.
jr; Rquiem eetrnam dona ei, Dmine.
t. Et lux perpetua lceat ei.
Kyrie, elison; Christe, elison. Kyrie, elison.
Pater noster.
f, Et ne nos indcas in tentatinem.
i^. Sed libera nos a malo.
f, A porta nferi.
i^. Erue Dmine nimam ejus. '

f, Requiscat in pace.
i^. Amen.
jf. Dmine exudi oratinem meam.
i^. Et clamor meus ad te vniat.
jr/Dminus vobscum.
l. Et cum spiritu tuo.

Oremus.
DA qusesumus, Dmine, nimae fmuli tui
ancillse tuse), quem (vel quam) excommunica-
(vel

tinis sentntia constrnxerat, refrigrii sedem,


quietis beatitdinem, et suprni lminis clarit-
tem. Per Christum Dminum nostrum. i^. Amen.

VI. Modo de absolver de la suspensin del entredicho,


fuera y dentro de la confesin sacramental, y de dispensar
en la irregularidad.

Cuando para absolver de la suspensin y


39.
entredicho no se hubiere prescrito determinada
forma al Sacerdote quien se cometiere facultad
para ello, podr usar de esta:
Diga el penitente Confteor Deo, etc. y des- ?

pus el Sacerdote, Miseretur tui, etc. 5


Indul-
gntiam, etc.
::

84 Titulo IV. Cap. I.

Auctoritte mihi ab N. trdita (exprsese el


nombre del que dio la facultad), ego abslvo te
a vnculo suspensinis (vel interdcti), quam (vel
quod) propter tale factum (vel causam exprsese :

la causa delito), incurr sti (seu incurrsse de-


clartus es), in nomine Patris ^Jf et Fii, et Sp-
,

ritus Sancti. Amen.


Si se le diere facultad para dispensar en la
irregularidad en el fuero interno externo, en-
tonces, despus de haber absuelto de los pecados
al penitente, aada:
^t edem auctoritte dispenso tecum super
irregularitte ( si fueren muchas, irregularitti-
bus), in quam (vel in quas) ob talem (vel tales
causas, expresndolas), incurrsti, et hbilem
reddo, et resttuo te executini Ordinum, et offi-
cirum turum, in nomine Patris i^, etc.
Si el penitente ningn orden tuviere, dgale
Hbilem reddo te ad omnes rdines suscipindos
y tambin para todo lo dems, segiin el tenor del
despacho.
Si ha de restitursele asimismo el ttulo del
beneficio y condonar los frutos percibidos, a-
dase: Et resttuo tibi ttulum'benefcii (seu ttulos
beneficirum) et condono tibi fructus male per-
cptos. In nomine Patris etc.
^J,
40. Tenga cuidado el Sacerdote de no exceder
los trminos de la facultad que se le cometiere,
arreglndose enteramente al despacho que se le
hubiere dado.
Casos reservados. 86

'^'

CAPITULO II.

Casos reservados.
SABIAMENTE juzgaron los Padres del Con-
de Trento (a) ser de grande impor-
cilio
tancia para el pueblo cristiano que ciertos delitos
de los ms graves no fuesen absueltos por cual-
quier Sacerdote, sino por los Sacerdotes mayores,
esto es, los Obispos, por el supremo, que es el
Vicario de N. S. Jesucristo. Declara el mismo
Concilio el derecho del Sumo Pontfice en la Igle-
sia universal, y de los Obispos en las particulares
para reservarse la absolucin de ciertos casos
ms graves, los que generalmente va anexa una
censura. Y como el sacramento de la Penitencia
sea un verdadero juicio, y no pueda por lo mismo
administrarse sino aquellos en quienes se tiene
jurisdiccin, la reserva instituida por el Papa
por el Obispo priva los sacerdotes inferiores
de la necesaria facultad de atar y desatar en los
casos que son objeto de la misma reserva. De
aqu la necesidad de saber cules son stos, para
que los confesores no se expongan traspasar los
lmites de su autoridad y engaar al penitente
con una vana apariencia de absolucin.

I. Casos reservados al S. Pontfice.

CON EESEEVA ESPECIAL.

Apostasa, herega, y defensa proteccin


I.
de hereges y apstatas. Cisma y desobediencia
pertinaz al Romano Pontfice.

(a) Ses. XIV, cap. 7.


86 Titulo IV. Cap. II.

II. Leer
libros de apstatas hereges en que
sostienen sus errores, y cualquier otro libro prohi-
bido nominalmente por letras apostlicas retener,
;

imprimir y defender tales libros,


III. Apelar del Papa al Concilio general.
IV. Daar en la persona, desterrar perseguir
los Obispos y Prelados superiores ellos, y los
Legados y Nuncios del Papa; mandar, aconsejar,
aprobar, favorecer tales delitos.
V. Impedir directa indirectamente el ejer-
cicio de la jurisdiccin eclesistica en el fuero
interno el externo recurrir para sto la auto-
;

ridad civil darse por ella rdenes este fin soli-


; ;

citarlas, publicarlas favorecerlas.


VI. Obligar directa indirectamente los
jueces seglares que hagan comparecer en sus
tribunales personas eclesisticas, contra las dis-
posiciones cannicas dar leyes decretos contra
:

la libertad y derechos de la Iglesia.


VIL Recurrir al poder civil para impedir la
publicacin y cumplimiento de cualesquiera man-
datos apostlicos.
VIH.
Falsificacin de letras apostlicas.
IX. Absolver al cmplice in peccato turpi: y
aunque sea in articulo mortis^ si otro sacerdote
hubiera podido, sin grave escndalo, confesar al
moribundo.
X. Usurpar secuestrar jurisdiccin, bienes
rditos pertenecientes personas eclesisticas
por razn de sus iglesias beneficios.
(Const. del S. Pontfice Po IX, Apostolicce Se-
is, de 12 de octubre de 1869).
XI. Entregar la administracin y gobierno de
una Dicesis vacante cualquier persona, antes
de presentarse las letras apostlicas de su nom-
bramiento: recibir de esta manera dicha adminis-
:

Casos reservados. 87

tracin: aconsejar, favorecer obedecer tal me-


dida. (Const. del mismo Papa, Bomanus Pontifex,
de 28 de agosto de 1873).
CON RESERVA COMN.

Ensenar defender doctrinas condenadas


I.
por la S. Sede con excomunin latee sententice.
Sostener que es lcito inquirir del penitente el
nombre de su cmplice.
II. Poner manos violentas en clrigos en
religiosos de uno otro sexo, con las limitaciones
de derecho.
III. Desafiar, aceptar el duelo, tener en l com-
plicidad; favorecerlo, permitirlo presenciarlo.
IV. Entrar en la masonera en cualquiera
otra sociedad que conspire contra la Iglesia los
poderes legtimos del Estado.
V. Violar mandar violar el asilo eclesistico.
VI. Violar la clausura de las monjas, sea cual
fuere la edad y sexo de la persona que lo hace
introducirla, admitirla. Salir las monjas de la clau-
sura contra la Constitucin Decori, de S. Po V.
VII. Violar las mujeres la clausura de los re-
gulares admitirlas los superiores cualesquiera
:

otros.
VIII. La simona real y confidencial.
IX. El trfico de indulgencias y gracias espi-
rituales.
X. El trfico en limosnas de Misas, mandn-
dolas decir por menor limosna que la recibida.
XI. Pretender los religiosos administrar la
Extremauncin el Vitico, sin necesidad ni
licencia del Prroco, personas que no sean re-
gulares.
XII. Comunicar con persona excomulgada por
el Papa nominatim, favorecindola en el delito

88 Titulo IV. Cap. II.

por que fu excomulgada. Comunicar los Clrigos


con personas tales, admitindolas los divinos
oficios.
XIII. Pretender absolver de los reservados
papales speciali modo^ sin facultad para ello.
XIV. Usurpar, confiscar, de cualquier otro
modo ilegtimo adquirir bienes eclesisticos, sea
por ttulo oneroso gratuito. (Conc.Trid. sess.XXII,
cap.ll de Ref. Con^i, Apostolicce Sedts,n,XIK (a),

II. Casos reservados los Obispos


y Ordinarios eclesisticos en todas partes.

I. Pretender los Clrigos in sacris, frailes

monjas que hicieron voto solemne de castidad,


contraer matrimonio intentar casarse con alguna
:

de esas personas.
El aborto consumado.
II.
El uso de letras apostlicas falsas, y coo-
III.
peracin ello. (Estn estos tres casos penados
con excomunin latee sententice. Const. Apost
Sed.).

III. Casos reservados en la Arquidicesis.

I. Homicidio voluntario.
II. Arrojar sepultar los fetos abortivos sin
conferirles el Bautismo.
Enterrar las mujeres que mueren em-
III.
barazadas sin extraer antes el feto que encierran
en las entraas, dando seales de vida.
IV. El incendio malicioso, antes de publicarse
el incendiario.

(a) Hay otros pocos reservados papales que no se in-


cluyen aqu, porque siendo hechos locales, particulares
muy raros, es remotismo lleguen ofrecerse en la Arqui-
dicesis.
Decretos sobre el Sacramento de la Penitencia. 89

V. El abuso de la divina Eucarista, del santo


Oleo, de las aras otras cosas sagradas, para
encantos, hechizos y otras supersticiones.
VI. El intento de contraer matrimonio clan-
destinamente.
VII. La blasfemia pblica.
VIII. No pagar diezmos, impedir que se
paguen.

CAPITULO III.

Dos decretos
de Sagrada Congregacin de RitoSi
la

en orden al Sacramento de la Penitencia,

Episcopus potest coger Sacerdotes seec-


lares, ut audiant confessiones sacramen-
tales cum superpelliceo, et stola, et regulares cum
stola tantum. (28 august. 1628).
II. Non possunt excipi in ecclesia confessio-
nes, mxime mulierum, durante tempere nocturno,
sed expectandum est ut illucescat aurora, tam
pro confessionibus mulierum, quam pro Eucha-
ristia ministranda fidelibus utriusque sexus. (23
mart. 1686).
90 Titulo V. Cap. I.

TITULO V.

DEL SANTSIMO SACRAMENTO


DE LA EUCARISTA

CAPTULO I.

Advertencias generales.

GRAN cuidado se ha de poner en adminis-


trar y recibir santa y religiosamente
los Sacramentos de la Iglesia catlica pero prin-
;

cipalmente se ha de aplicar esta diligencia en la


administracin y recepcin de la sagrada Euca-
rista, que es lo ms digno, lo ms santo, lo ms
admirable que posee la Iglesia de Dios, pues en
l se contiene el principal y mximo de los di-
vinos dones, la fuente misma y el autor de toda
gracia y santidad, nuestro Seor Jesucristo.
2. Ponga, pues, el Prroco sumo estudio, asi
en tratar, guardar y administrar este venerable
Sacramento, con el debido culto y reverencia,
como en hacer que sus feligreses le reverencien,
y frecuente y devotamente le reciban, especial-
mente en las principales festividades del ano.
3. A este efecto les ensenar muchas veces
con qu preparacin y con cunta religin, pie-
dad y humildad interior y exterior, aun en el
traje, deben llegarse tan divino Sacramento:
previnindoles que, confesados antes sacramen-
talmente, estando en ayunas al menos desde la
media noche, y puestas ambas rodillas en tierra.
De la Eucarista. Advertencias generales. 91

humildemente le adoren, y reverentemente le re-


ciban, separados los varones de las mujeres, en
cuanto se pueda.
4. Amonsteles que, luego despus de comul-
gar, no salgan de la iglesia, ni hablen entre si,
ni con ojos inquietos miren todas partes: que no
escupan, ni inmediatamente recen en el libro las
oraciones, por que al pronunciarlas no se les sal-
gan de la boca las especies sacramentales; sino
que, con gran devocin y modestia, se detengan
un poco en oracin mental, dando gracias Dios
por el singular beneficio que acaba de hacerles,
y por la Pasin santsima del Seor, en cuya me-
moria se celebra y recibe este Sacramento.
5. Procure tener siempre tantas formas con-
sagradas, cuantas basten para los sanos y enfer-
mos que hubieren de comulgar, conservndolas en
un copn pxide de slida y decente materia,
bien cerrado con su tapa, cubierto de un velo
blanco, y guardado en un sagrario, el cual estar
cerrado con llave y adornado lo ms preciosa-
mente que se pudiere.
6. El sagrario, cubierto de un decente pabe-
lln, y sin contener otra cosa que la pxide, se ha
de colocar en el altar mayor, en otro que pare-
ciere ms decente y conveniente al culto y vene-
racin de este Sacramento; pero de suerte que
no embarace las otras sagradas funciones y
oficios eclesisticos ().

(a) En una misma iglesia, no puede tenerse al Santsimo


Sacramento en dos altares la vez, de un modo permanente.
(S. E. O., 2 jun. 1883, Ctmeen., ad VI).
El altar del Santsimo nunca se adornar con frontal
negro; para oficios fnebres se pondr de color morado.
(1 dec. 1882, NesquaUen.).
92 Ttio V. Cap. L

7. Delante del sagrario han de arder perpe-


tuamente, de da y de noche, varias lmparas,
por lo menos, una.
8. Cuide el Prroco de que todo lo pertene-
ciente este Sacramento est y se conserve bien
ordenado, entero y limpio. na^ i

9. Renovar frecuentemente el Sacramento:


las hostias formas que de nuevo consagre, sean
recientes y habindolas consagrado, ministre las
;

antiguas los primeros que quisieren comulgar,


consmalas l mismo (a),
10. Todos los fieles han de ser admitidos la
sagrada comunin, menos los que con justa ra-
zn se excluyen de ella. Se ha de negar los
pblicamente indignos de recibirla, como son los
excomulgados y los entredichos y los manifies-
;

tamente infames, como son las rameras, los con-


cubinarios, los logreros usureros, los magos, los
sortlegos, los blasfemos, y otros semejantes p-
blicos pecadores, si no es que conste de su peni-
tencia y enmienda, y primero hayan reparado el
escndalo pblico (&).
11. A los pecadores ocultos, si ocultamente la
pidieren, y el Prroco conociere que no se han
enmendado, niegeles la comunin pero si pbli-
;

camente la pidieren y no pudiere negrsela sin


escndalo, dsela.
12. A
los locos y frenticos no es lcito dar la
comunin, no ser en lcidos intervalos, si los
tuvieren, y en ellos dieren muestras de devocin,
no habiendo peligro de alguna irreverencia.
(a) Por renovacin frecuente debe entenderse la de cada
ocho das. (Caer, Ep.^ lib. I, cap. 6.**, n.^ 2.
S. R. C,
12 sept. 1884).
(li) A estos deben agregarse hoy los espiritistas y los

masones.
Comunin fuera de la Misa. ^
13. Tampoco debe darse los que, por su
corta edad, aun no tienen conocimiento y gusto
de este Sacramento (a).
14. A los reos condenados muerte puede
drseles la Eucarista, y asi cuide el Prroco que
se les d el da antes del suplicio (y aun el da
mismo si fuere necesario ellos lo pidieren) (b).

CAPITULO II.

Comunin fuera de la Misa.

I- Cosas que deben prepararse.

IB. Se previenen tantas formas consagradas


cuantas basten para los que hubieren de comul-
gar; y en el altar, al lado de la Epstola, un vaso
con agua y un purificador limpio, para que el
Sacerdote se lave y enjugue los dedos despus
de haber dado la comunin. Esta agua, tmela
el Sacerdote mismo, si ha celebrado, dse los
que han comulgado, chese en el sumidero.
16. Un corporal limpio. Un lienzo igualmente
limpio que se extiende ante los que han de co-
mulgar, si bien prefirese en la Arquidicesis la
bandeja de metal dorado, cuyo uso declar per-

(a) Pero en teniendo nso de razn pueden recibirle, y


no hay ley eclesistica que requiera la edad de doce aos
para este efecto, como lo declar la S. C. del Concilio en
16 de marzo de 1851.
(b) Prctica recomendada por S. Po Y y Benedicto XIV.
Gavanto asegura que la S. C. de Obispos y Eegulares de-
clar en 26 de junio de 1590 que dichos reos puede drse-
les la Eucarista en el da mismo de la ejecucin. Es el uso
en Italia y Alemania.
^4 Titulo V. Cap. IT.

mitido la Sagrada Congregacin de Ritos en 16


de marzo de 1876 (a).
17. Una sobrepelliz limpia.
18. Una estola del color propio del oficio de da.
19. Si han de comulgar algunos Sacerdotes,
se previenen estolas para que reciban con ellas
la comunin, arrodillndose en las gradas del
altar, separados de los legos y primero que ellos,
ya en medio, ya al lado de la epstola. Lo mismo
se entiende de los dems del clero. En el altar
se han de encender velas de cera.

IT. Modo de administrarla.

20.
El Sacerdote (), habindose lavado pri-
mero manos, revestido de sobrepelliz y estola
las
del color del oficio del da, precedido de un Cl-
rigo otro ministro, con las manos juntas ante
el pecho, va al altar, en el cual estarn encen-
didas las velas: haciendo genuflexin antes y
despus, saca la pxide, y habindola puesto sobre
el corporal, la descubre. El ministro, arrodillado
al lado de la Epstola, dice en nombre del pueblo
la confesin general (^).

(a) En la compilacin titulada Acta Sanctce Sedis lleva


este decreto la fecha de 20 de marzo de 1875 pero en los ;

registros de la S. Congregacin tiene la que se ha dicho.


Tambin se estamp en dicha compilacin la palabra nter-
dicendum en vez de interloquendum^ en el punto IV de las
resoluciones, salvndose por nota el yerro. Vase al fin del
ttulo el decreto y advertencia correspondiente.
{h) No la puede administrar el Dicono sino en caso
de necesidad. (25 febr. 1777).
(c) Estando expuesto el Sacramento en el altar de la
comunin, el Sacerdote, desde que puede ver al Sacramento,
se descubre, da el bonete al ministro, y prosigue con las
manos juntas ante el pecho: la primera genuflexin, y lo
:

Comunin fuera de la Misa. 96

21. Descubierta la pxide, torna hacer genu-


flexin, y con las manos juntas ante el pecho, se
vuelve al pueblo, con la espalda hacia el lado del
Evangelio, para no darla al Sacramento, y dice:
MISEREATUR vesti, omnpotens Deus, et dimis-
pecctis vestris, perdcat vos ad vitam
sis
aetrnam. i^. Amen.
22. Y
puesta la siniestra bajo del pecho, ana-
de, bendiciendo con la diestra los que han de
comulgar
Indulgntiam, absolutinem ^Jf , et remissi-
*nem peccatrum vestrrum trbuat vobis omnpo-
tens et misricors Dminus.
i^. Amen (a).
23. Despus el Sacerdote se vuelve al altar,
y hecha genuflexin, toma con la siniestra la p-
xide, y con los dedos pulgar ndice de la dies-
tra (b) coge una forma y la eleva, y volvindose
al pueblo, en medio del altar, con la vista fija
en el Sacramento, dice en voz clara:
Ecce Agnus Dei, ecce qui toUit peccta mundi.
Y aade:
Dmine, non sum dignus ut intres sub tec-
tum meum, sed tantum dic verbo, et sanbitur
nima mea.
Estas palabras se repiten segunda y tercera
vez y de esta frmula se ha de usar aun cuando
;

se da la comunin alguna mujer.

mismo la ltima al retirarse del altar para la sacrista, la


hace en el plano del presbiterio con ambas rodillas y pro-
funda inclinacin de cabeza y lo mismo hace el ministro
;

un poco detrs.
(a) Siempre se dice en plural el Misereatur, etc., Indul-
gntiam, etc. aunque no sea mas de uno el que ha de co-
mulgar.
(6) Teniendo cerrados los otros tres.
96 Ttulo V. Cap. II.

24. Baja despus darla, comenzando por los


que estn en el lado de la Epstola; pero ha-
biendo Sacerdotes otros del clero, la dar pri-
mero ellos.
Ministrando cada uno el' Sacramento, y ha-
ciendo con l al mismo tiempo la seal de la cruz
sobre la pxide, dice el Sacerdote :
^ ^
Corpus Dmini nostri Jesu Christi custdiat
nimam tuam in vitam setrnam. Amen.
25. Despus de haber comulgado todos, jun-
tos el ndice y pulgar de la diestra, y puestos
sobre los labios de la pxide, vuelve al altar y dice :

O sacrum convvium, in quo Christus sumitur,


reclitur memoria Passinis ejus, mens impltur
gratia, et fatree glriee nobis pignus datur.
f. Panem de coelo prsestitsti eis.
Eesponde el ministro: Omne delectamntum
in se habntem.
En el tiempo pascual y toda la octava del
Corpus, se aade: AUelia.
Despus dice el Sacerdote:
f. Dmine exudi oratinem meam. IT
i^. Et clamor meus ad te vniat.
f. Dminus vobscum.
i^. Et cum spritu tuo.
O RE MUS.
DEUS, qui nobis sub Sacramento mirbili, Pas-
sinis tuae memriam reliqusti trihue quao- :

sumus, ita nos Crporis et Snguinis tui sacra


mystria venerri, ut redemptinis tuae fructum
in nobis jgiter sentimus. Qui vivis et regnas
in saecula saeculrum.
T^. Amen.
Durante
el tiempo pascual, en lugar de esta
oracin se dice la siguiente:
Comunin en la Misa. 97

Spritum nobis, Dmine, tuae charittis in-


funde ut quos Sacramntis Paschlibus satisti,
:

tua fcias pietti concordes. Per Christum D-


minum nostrum. i^. Amen.
26. Mientras tanto, pone el copn sobre el
corporal, hace genuflexin y se mira con cuidado
los dedos, por si se le hubiere pegado alguna par-
tcula y ponerla en el copn: en seguida lvese
y enjugese con el purificador. Despus, hecha
genuflexin, reponga el Sacramento en el sagrario
y cirrelo con llave. Luego, volvindose los que
han comulgado, bendgalos diciendo:
Benedctio Dei omnipotntis Patris ^, et F-
lii, et Spritus Sancti descndat super vos, et
mneat semper.
15. Amen.

CAPTULO III.

Comunin en la Misa.
comunin del pueblo se debe dar
LAmediatamente despus que Sacer-
el
in-

dote ha comulgado, si no es que haya justa causa


para diferirla hasta acabada la Misa (a) puesto ;

que las oraciones que en ella dice, despus de la


comunin, pertenecen no solo al Sacerdote, sino
tambin los dems que hubieren comulgado.
28. El Sacerdote, pues, luego que haya con-
sumido el Sanguis, y antes de la primera purifi-
cacin, ponga *en la pxide si son muchas, en
la patena si pocas, las formas consagradas, y
haga genuflexin, diciendo antes el ministro, la
confesin general.

() Por vedarlo la Iglesia no se dar en la Misa del


Sbado Santo. (S. R. O. 23 sept. 1837, Mutinen.).
;

98 Ttulo V. Cap. III.

29. Despus, volvindose al pueblo un poco al


lado del Evangelio, dice Misereatur vestriy etc.
:

y de la misma manera arriba dicha da la comu-


nin, comenzando por el ministro ministros del
altar, si quisieren recibirla (a). Acabada, vuelve
al altar sin decir nada y no da la bendicin los
;

que han comulgado porque la ha de dar al fin de


la Misa. Dice despus en secreto Quod ore sump- :

simuSj etc., como en el Misal se purifica, y acaba


:

la Misa.
30. Si sucediere que hayan de comulgar al-
gunos inmediatamente despus de ella, el Sacer-
dote, revestido an de la casulla, les dar la
comunin como est dicho ().
en la Misa solemne se da la comunin,
31. Si
se observa lo mismo que en la rezada: primero
comulgan el Dicono y Subdicono y luego los
dems por su orden. El Dicono les ministra la
purificacin, cuando esto haya de hacerse, y en
el nterim se canta en el coro la antfona que se
llama Comunin.

CAPITULO IV.

Confesin y comunin anual en Pascua.

32. Cuide el Prroco de notificar con tiempo


sus feligreses en la Cuaresma, por s por
medio de otros predicadores, la constitucin del

(a) Eit. Eom., tit. IV, cap. 2, n. 11. S. R. C. 13


jul. 1658, Galliarum,
(b) Puede administrarse la comunin con casulla negra,
asi en la Misa como despus de ella, y aun antes si hubiere
causa razonable. (S. R. C. 27 jun. 1868, Decr. gen. Vase
en el titulo IX de este Eitual, cap. 4, n. LIV).
.

Comunin pascual. d

Concilio de Letrn, en tiempo de Inocencio III,


que dice as (a):
33. Todos los fieles de ambos sexos que hayan
llegado los anos de la discrecin, al menos una
vez al ano confiesen fielmente sus pecados con
el propio Sacerdote, y procuren lo mejor que
puedan cumplir la penitencia que les impusiere,
recibiendo despus reverentemente, por lo menos
en la Pascua, el sacramento de la Eucarista;
sino es que por alguna causa razonable y de con-
sejo del mismo Sacerdote juzguen deber abste-
nerse de comulgar por algn tiempo. Y
quien
esto faltare sea privado en vida de la entrada en
la iglesia, y en muerte de sepultura cristiana
34. Y para que inviolablemente se observe
tan saludable decreto del Concilio, amoneste el
Prroco menudo sus feligreses, y los que,
olvidados de su salvacin no obedecieren, denun-
celos al Ordinario (6).
35. Cuanto estuviere de su parte, procure el
Prroco que sus feligreses comulguen en el mis-
mo da santo de la Pascua, en el cual, no estando
legtimamente impedido, les dar por s mismo
la comunin.
36. A los de ajena parroquia, remtalos su
propio Prroco, si no es que sean peregrinos
advenedizos, que no tengan domicilio fijo por- ;

que estando debidamente dispuestos, si llegaren

(a) Es el canon 21 del Concilio IV, celebrado en 1215.


El Concilio de Trento confirm esta ley. (Ses. III, can. 9).
(b) Manda los Prrocos el Concilio Mejicano III que
desde la Septuagsima amonesten sus parroquianos no
difieran la confesin hasta el fin de la Cuaresma, sino que
se dispongan tan de antemano, que al fin de la Semana
Santa estn todos confesados para comulgar en la Pascua.
(Lib. III, tit. 2^ n.^ ir al 6).
100 Titulo V. Cap. V.

admtalos la comunin. Pero habiendo cos-


el,
tumbre de remitirlos los Prrocos de la Cate-
dral, remtaselos. En lo dems, observe lo que se
prescribe despus, acerca del libro del padrn
de Estado eclesistico {a).
37. A
sus feligreses enfermos llevar en tiempo
pascual la comunin, aunque hubieren comulgado
antes de la Pascua ().

CAPTULO V.

Comunin de los enfermos y Vitico.

I. Advertencias generales.

Con sumo cuidado procure el Prroco que


38.
los enfermos reciban con tiempo el Vitico del
Santsimo Cuerpo de nuestro Seor Jesucristo,
no sea que por su descuido y negligencia mueran
privados de tan grande bien (c).

(a)Que los regulares no pueden dar en sus iglesias,


en elda santo de la Pascua, la comunin los seculares,
ni aun por va de devocin, lo tiene declarado repetidas
veces la sagrada Congregacin del Concilio.
(5) De este articulo consta que los enfermos estn obli-
gados cumplir con el precepto de la comunin anual, co-
mulgando en la Pascua, no por Vitico, porque l estn
obligados por otro precepto. Por enfermos se entienden los
que, por dolencia corporal, no pueden salir de casa ir
la iglesia. El Prroco negligente en dar la comunin pascual
sus parroquianos enfermos, seria reo de grave pecado.
(Baruffaldo, tit. 25, n. 49).
(c) Eecibir con tiempo el Vitico, es recibirlo cuando
el enfermo est tan en su acuerdo, que pueda advertir lo
que recibe. La negligencia del Prroco en administrarle
tiempo seria culpable. (Id. tit. 26, n. 10).
i pecaria levemente si los nios de doce aos, de in-
genio perspicaz, dejase morir sin el Vitico, solo porque an-
Comunin de los enfermos y Vitico. loi

Pero gurdese mucho de llevarlo, con es-


39.
cndalo de los dems, los indignos, como son
los pblicos usureros, los concubinarios, los noto-
riamente criminosos, y los nombradamente exco-
mulgados, denunciados, no ser en el caso de
previa confesin y satisfaccin dada al pblico
agravio, segn derecho (a).
40. Exhorte el Prroco al enfermo que co-
mulgue, aunque no adolezca gravemente ni le
amenace peligro de muerte principalmente si la
;

celebridad de alguna fiesta, entonces ocurrente,


convidare hacerlo.
41. Cuando fuere probable que alguno no pue-
da recibir otra vez la comunin, adminstresela
por Vitico. Y
si el enfermo sobreviviere algunos
das, escapare del inminente riesgo de morir, y
quisiere comulgar despus, no deje el Prroco de
condescender con su piadoso deseo.
42. A
los que en breve han de morir, puede
darse el Vitico, aunque no estn en ayunas pero ;

de ninguna manera se d aquellos de quienes


pueda temerse hagan alguna irreverencia, con
injuria de tan gran Sacramento, por estar fre-
nticos, padecer continua tos, otra semejante
enfermedad.
43. A los dems enfermos que en su dolencia
comulgan por devocin, no debe administrarse
sino como los otros fieles, estando en ayunas,
sin haber tomado nada, ni aun por modo de me-
dicina, desde la media noche.

tes, por negligencia del mismo Prroco, jams haban co-


mulgado. (Benedicto XIV, De Syn. Dicec, lib. 7, c. 12).
(a) Los concubinarios, sean pblicos secretos, estn en
estado de pecado mortal y sin que echen la concubina
;

no se pueden admitir la recepcin de la Eucarista, ni


aun en articulo de muerte. (Barufaldo, tit. 26, n. 10).
:

102 Titulo V. Cap. V.

44. A nadie se el Sacramento slo


ha de llevar
para que para mostrrselo por que
le adore, ni
satisfaga su devocin, con otro pretexto.
45. El Sacramento debe llevarse de la iglesia
las casas particulares de los enfermos en traje
decente, cubierto con un velo limpio manifiesta
y honorficamente, ante el pecho, con toda reve-
rencia y santo temor, y siempre con luz delante
pero de noche, sin urgente necesidad, nadie se
lleve (a).

II. Prevenciones para la comunin 6 Vitico.

Antes de llevar el Vitico al enfermo, el


46.
Prroco haga convocar los parroquianos con
algunos toques de campana, la cofrada del
Santsimo Sacramento, donde estuviere instituida,
otros fieles devotos que, con velas de cera
encendidas, le acompaen y lleven el quitasol
el palio, si le hubiere.
47. Avise con tiempo el Prroco que el apo-
sento del enfermo se barra, sacuda y asee, y que
en l se prevenga una mesa cubierta de un lienzo
limpio, en que con decencia pueda ponerse el Sa-
cramento. Se prevendrn tambin luces un vaso :

con agua y, si se proporcionare, otro con vino:

(a) Por muy humildes y viles que sean las habita-


ciones de les enfermos, no se ha de dejar de llevar ellas
el Sacramento, como lo mandan los SS. PP. Alejandro VII,
constitucin 48, y Clemente IX, constitucin 38. El vestido
del Prroco ha de ser el talar que acostumbra, que se supone
decente, y de los ornamentos de que ha de ir revestido, se
dir despus sobre ellos se ha de poner los hombros el
:

almaizal, que debe ser de color blanco, con que se cubra


tambin las manos, conforme al Ceremonial de Obispos,
lib. 2.**, cap. 25, n. 31, Manihus, velo quod circum humeros
habetj coojpertis.
m

Comunin de los enfermos y Vitico. 103

un lienzo limpio que, al comulgar, se ponga ante


el pecho del enfermo y todo lo dems necesario
;

para el ornato del local, conforme las facultades


y proporciones de cada uno.
48. Si fuere necesario llevar caballo el Sa-
cramento, el camino fuere dificultoso aunque
breve, se prevendr el vaso pxide pequea de
que en estos casos se usa, con su tapa y velo, y
la bolsa en que ha de ponerse, con cordones y
decentemente guarnecida, asi para colgarla del
cuello como para atarla y ajustara ante el pecho,
de manera que no pueda caer ni salirse el sa-
grado vaso (a).

III. -- Cmo ha de ordenarse la procesin.

49. Juntos ya todos los que han de acompaar


la sagrada Eucarista, el Sacerdote, revestido
de sobrepelliz, estola y capa blanca, si la hubiere,
acompaado de aclitos Clrigos, y asimismo
de otros Sacerdotes, si se pudiere, revestidos tam-
bin de sobrepelliz, con la debida decencia y
en el modo acostumbrado, tome algunas formas
consagradas ( una sola si el camino que ha de
llevar fuere muy largo y dificultoso), y pngalas
en una pxide vaso pequeo, y despus de cer-
rado con su propia tapa, pngale su pabelln de
seda, y con un largo y decente velo, que tendr
puesto en ambos hombros, con las dos manos tome

(a) En este caso no se lleva ms que una forma consa-


grada, fueren ms los enfermos, las precisamente ne-
si
cesarias para comulgarlos; y lo mismo es cuando en una
urgente necesidad se da de noclie el Vitico, inmediata-
mente despus de dado se ministra la Extremauncin al
enfermo.
: ;

104 Titulo V. Cap. V.

el vaso con el Sacramento (a), y ponindose bajo


del quitasol palio, proceda con la cabeza des-
cubierta (6).
50. La procesin se ordenar as. Ir siempre
delante un aclito otro ministro que lleve la
linterna con luz (c): le seguirn dos Clrigos
otros que hagan sus veces, uno con el agua ben-
dita y el hisopo, un purificador para que el Sa-
cerdote se enjugue los dedos, y la bolsa con el
corporal que en el aposento del enfermo se ha de
extender en la mesa para poner sobre l la pxide
y otro con este Ritual y una campanilla que ir
tocando continuamente. Les seguirn despus los
que llevan las velas encendidas. El ltimo de todos
ir el Sacerdote, llevando ante el pecho el Sa-
cramento bajo del palio quitasol, rezando el
salmo Miserere y otros salmos y cnticos.
lY. _ Modo de administrar el Sacramento.

BL Al entrar en la pieza del enfermo, diga el


Sacerdote
Pax huic dmui.
i^. Et mnibus habitntibus in ea.

52. Puesto el Sacramento sobre el corporal,


el Sacerdote y los que le acompaan se arrodi-
llan y le adoran. Si hay incensario, se pone en
pie, y retirndose un poco hacia el lado diestro
de la mesa, echa incienso en l incensa al Sa-
cramento. Mas si no le hay, luego toma agua
bendita, y hecha previa genuflexin, roca al en-
fermo y aposento, diciendo:

() Cubrindolo enteramente con el velo humeral. (S.


R. C. 21 mart. 1699).
(5) S. R. O. 5 mart. 1633. 13 aug. 1693.
(c) Mas de noche no ha de llevarse el Santsimo sino por
necesidad urgente (Rit, Rom., tit. IV, cap. 4, n. 10).
Comunin de los enfermos y Vitico. 105

Asperges me Dmine hysspo, et mundbor:


lavbis me, et super nivem dealbbor.
Miserere mei Deus, secndum magnam mise-
ricrdiam tuam.
f. Grlria Patri, et Filio,et Spirtui Sancto.
Sicut
i^. erat in principio, et nunc, et semper,
et in ssecula saeculrum. Amen.
Repite la antfona Asperges me, etc., y vuelto
la mesa, hace genuflexin, y puesto en pie, coa
las manos juntas ante el pecho, dice:
f. Adjutrium nostrum in nomine Dmini.
i^. Qui fecit coelum et terram.
f. Dmine exudi oratinem meam.
i^. Et clamor meus ad te vniat.
f. Dminus vobscum.
i^, Et cum spritu tuo.

Oremus.
Exaud nos. Dmine snete, Pater omnipotens,
setrne Deus: et mittere dignris sanctum
Angelum tuum de coelis, qui custdiat, fveat,
prtegat, vsitet, atque defndat omnes habitan-
tes in hoc habitculo. Per Christum Dminum
nostrum.
4 Amen.
53. Dichas estas preces, haciendo antes genu-
flexin al Sacramento, se llega el Sacerdote al
enfermo, y ve si est bien dispuesto para reci-
bir la sagrada Eucarista si tiene algn pecado
:

que confesar; y teniendo, igale y absulvale:


aunque antes deber estar bien confesado, si no
es que la necesidad obligue otra cosa. Vuelto
el Sacerdote ante el Sacramento, le hace genu-
flexin, y habiendo dicho el enfermo, otro en
su nombre, la confesin general, puesto en pie,
hacia un lado de la mesa, dice Miseretur tui, etc.
:
;

106 Titulo V. Cap. V.

Indulgntiam, etc. Despus, si el enfermo comulga


por modo de Vitico, le dir el Sacerdote:
Antes que recibis el verdadero cuerpo de
nuestro Seor Jesucristo, es preciso que como
catlico cristiano hagis la protestacin de la fe
y as me responderis lo que os fuere pregun-
tando.
Creis en Dios Padre todopoderoso, creador
del cielo y de la tierra, y de todas las cosas vi-
sibles invisibles ?
^. S creo.
Sao. Creis en Jesucristo, su nico Hijo ?
i^. S creo.

Sao. Creis en el Espritu Santo ?


i^. S creo.

Sac. Creis que Padre, Hijo y Espritu Santo


son tres personas y un solo Dios verdadero?
i^. S creo.

Sac. Creis que nuestro Seor Jesucristo, en


cuanto hombre, fue concebido por obra del Esp-
ritu Santo, y naci de la Virgen Santa Mara,
quedando Ella siempre Virgen, antes del parto,
en el parto, y despus del parto?
i^.S creo.
Sac. Creis que padeci, que fue crucificado
y muerto por salvar los pecadores?
ij. S creo.

Sac, Creis que fue sepultado y descendi


los infiernos,de donde sac las nimas de los
santos Padres, que estaban esperando su santo
advenimiento ?
I^.S creo.
Sao. Creis que al tercero dia resucit de
entre los muertos, subi los cielos, y est sen-
tado la diestra de Dios Padre, y que de all
Comunin de los enfermos y Vitico. 1^7

ha de venir al fin del mundo juzgar los vivos


y los muertos?
i^. S creo.
Sao. Creis que todos hemos de resucitar en
nuestros propios cuerpos, para que cada uno re-
ciba galardn castigo, conforme sus obras?
4. Si creo.
54. Despus de esto le da & besar la cruz y
le dice:
Pues con esa fe y creencia adoraris la santa
Cruz, diciendo: Adormoste, Seor, y bende-
cimoste, que por tu santa Cruz redimiste al
mundo (a).
55. Vuelto el Sacerdote la mesa, hace ge-
nuflexin, coloca la cruz en su lugar, destapa la
pxide, y hace otra vez genuflexin. Luego toma
el Sacramento, y con l, elevado sobre la pxide,
se vuelve, y lo muestra al enfermo, diciendo:
Ecce Agnus Dei, ecce qui toUit peccta mundi.
56. Continuando de la misma manera, torna
preguntar al enfermo, y este responde:
Sac. Rstaos confesar los Sacramentos de la
santa Iglesia catlica, por los cuales nos salvamos.
Creis que en la Iglesia catlica, que es la con-
gregacin de los fieles cristianos, por el Bautismo
y por los otros Sacramentos nos perdona Dios
nuestros pecados, y nos hace herederos de su
reino ?
i^. S creo.
Creis que por virtud de las palabras
Sac.
que Cristodijo en la ltima cena, y que cualquier
Sacerdote rectamente ordenado, por pecador
indigno que sea, dice, se convierte la sustancia

(a) Del Manual Toledano, asi como las siguientes pre-


guntas.
:

108 Titulo V. Cap. V.

del pan en el Cuerpo de Cristo, y la del vino ne


su Sangre ?
I^, S creo.

Sac. Y que sto que yo ahora tengo en mis


manos es el verdadero Cuerpo de nuestro Seor
Jesucristo ?
i^. S creo.
Sac. Adems de esto, perdonis de corazn
todos los que os han hecho alguna injuria
causado algn pesar perjuicio?
J^. S perdono.

Sao. Peds, asimismo, perdn aquellos que


en algn tiempo habis ofendido, por palabra
por obra?
jbi I^. S pido.
57. Estas preguntas pueden reducirse menor
nmero, segn fuere menester. Si el enfermo fuese
Clrigo se harn en latn, como estn en el n. 67.
Lo que sigue, menos las palabras Accipe etc. del
n. 59 pertenece toda comunin, aunque no sea
Vitico.
Contina el Sacerdote:
58.
Bcce Agnus Dei, ecce qui toUit peccta mundi.
Despus diga tres veces, como se acostumbra
Dmine, non sum dignus ut intres sub tectum
meum; sed tantum dic verbo, et sanbitur ni-
ma mea.
El enfermo diga juntamente con el Sacerdote
estas mismas palabras en voz baja, al menos
una vez:
Seor, no soy digno de que entris en mi mo-
rada mas por vuestra sola palabra, mi alma ser
;

sana.
59. Al dar la Eucarista al enfermo, haciendo
la seal de la cruz sobre la pxide, diga el Sa-
cerdote :
: :

Comunin de los enfermos y Vitico. 109

Accipe frater (vel sror) Viticum Crporis


Dmini nostri Jesu ^perdcat in qui
Christi, custdiat
te
vitam setrnam.
ab hoste maligno, et
Amen.
Pero si no la da por Vitico, diga en el modo
ordinario
Corpus Dmini nostri Jesu
tuam
^
Christi cust-
Amen.
diat nimam in vitam seternam.
60. Si amenazare la muerte al enfermo y hu-
biere peligro en la tardanza, entonces, dicho el
Misereatur, omitidas del todo en parte las de-
ms preces, dle luego el Vitico.
Vuelto el Sacerdote la mesa sin decir nada,
se lava los dedos, y la ablucin se da al enfermo.
61. Si ha quedado otra forma en la pxide,
antes de lavarse hace genuflexin ; y despus de
lavado, le pone la tapa y el capuz. Puesto en pie,
vuelto al Sacramento, le hace genuflexin, y con
las manos juntas ante el pecho dice
f. Dminus vobscum.
i^. Et cum spiritu tuo.
Oremus.
DMINE snete, Pater omnipotens, aetrne Deus,
deprecmur, ut accipinti fratri
te fidliter
nostro (vel sorori nostrae) sacrosnctum Corpus
Dmini nostri Jesu Christi Filii tui, tam crpori,
quam nimse prosit ad remdium sempitrnum:
qui tecum vivit et regnat in uiitte Spritus
Sancti Deus, per mnia ssecula saeculrum.
i^. Amen.
para que le adore, no se ha de llevar
62. Slo
el Sacramento al enfermo, como lo previene el
Ritual; pero si al tiempo de administrrselo le
sobreviniere algn accidente por el cual, juicio"
del Sacerdote, no deba comulgar, adrele y diga:
lio Titulo V. Cap. V.

Adoro Corpus Salvatris mei Jesu Christi,


te,
et benedco tibi, quia per sanctam Crucem tuam
redemsti mundum. Dmine redime nimam
,

meam.
Oen romance: Adorote, Cuerpo de mi Seor
Jesucristo, y bendigote, pues por tu santa Cruz
redimiste al mundo. Redime, Seor, mi alma (a).
63. Hecho todo lo arriba dicho, si ha quedado
otra partcula del Sacramento (como debe que-
dar, menos cuando haya trado solo una), el Sa-
cerdote hace genuflexin. Luego se levanta, y
tomando el vaso con el Sacramento, bendice con
l al enfermo, haciendo la seal de la cruz sin
decir nada y con el mismo orden que le trajo,
;

le restituye la iglesia, rezando el salmo Ladate


Dminum de coelis, etc. y otros salmos himnos,
,

segn el tiempo lo permitiere. Llegado al altar,


le adora, y si hay incensario, pone incienso en
l, como ya se ha dicho, incensa tres veces al
Sacramento.
Despus dice:

f* Panem de coelo prsestitst eis.


i^. Omne delectamntum in se habntem.

Luego se pone en pie, y dioe:


O RE MUS.
DEUS, qui nobis sub Sacramento mirbili, Pas-
sinis tuae memriam trihue, quae-
reliqusti :

sumus, ita nos Crporis et Snguinis tui sacra


mystria venerri ut redemptinis tuae fructum
:

in nobis jgiter sentimus. Qui vivis et regnas


in saecula saeculrum.
Amen.
i^.

64. Suba despus el Sacerdote al altar, haga


genuflexin, y retirndose hacia el lado del Evan-

(a) Manual Toledano,


Comunin de los enfermos y Vitico. m
gelio, vuelto los circunstantes, en voz clara
anuncie las indulgencias que han concedido los
Sumos Pontfices los que acompaan al San-
tsimo Sacramento, diciendo:
Todos los que habis acompaado al Santsimo
Sacramento del altar, que es el verdadero Cuerpo
de nuestro Seor Jesucristo, habis cumplido una
obra de misericordia visitando este enfermo:
asimismo habis ganado cien dias de perdn; y
los que habis trado candelas encendidas, dos-
cientos das. Su Santidad el Papa Gregorio XIII
concedi los confrades del Santsimo Sacra-
mento, y los dems fieles de Cristo, varones y
mujeres, que acompaaren al Santsimo cuando
se lleva los enfermos, y los que, estando im-
pedidos, al sonido de la campanilla rezaren de
rodillas una vez la oracin del Padrenuestro, y
rogaren Dios por el enfermo, cuantas veces esto
hicieren, cien das de indulgencia.
Anuncie tambin las que su Prelado hubiere
concedido.
65. Enseguida, cubiertas las manos con el
almaizal, toma la pxide con el Sacrament, se
vuelve los circunstantes, y haciendo sobre ellos
la seal de la cruz, los bendice sin decir nada,
ponindola por ltimo en su lugar, hecha previa
genuflexin, y cerrando el sagrario, como queda
dicho. Dobla el corporal, lo pone en su bolsa, y
hecha genuflexin, cubierto con el bonete y lle-
vando las manos juntas ante el pecho, se resti-
tuye la sacrista.
66. Si conforme lo que antes se dijo, no
hubiere llevado mas de una forma consagrada por
lo difcil largo del camino, porque no poda
restituirse la iglesia el Sacramento con la con-
veniente veneracin y decencia, entonces el Sa-
112 Titulo V. Cap. V.

cerdote, habindolo administrado y rezado las


preces arriba puestas, despus de la comunin
bendiga al enfermo con la mano y despojndose ;

de los ornamentos, en su traje ordinario, apaga-


das las luces, recogido el palio quitasol, y lle-
vando escondida la pxide, se vuelve la iglesia
con la comitiva, cada uno se va su casa.

y. Las interrogaciones del n. 53 (protestacin de la fe)


puestas en latn para el Vitico de Clrigos.

CEEDis in Deum Patrem omnipo-


tntem, Creatrem ccbI et terree,
visiblium et invisiblium ?
i^.Credo.
Sac. Credis in Jesum Christum Flium ejus
nicum ?
Credo.
1$.

Sac. Credis in Spritum Sanctum?


i. Credo.
^""^
Sao. Credis quod Pater, et Flius, et Spiritus
Sanctus, sunt tres personee et unus verus Deus ?
i^. Credo.

Sac, Credis quod Dminus noster Jess Chris-


tus qutenus homo, concptus est de Spritu
Sancto, natus ex gloriosa Beata Mara, ipsa vr-
gine permanente ante partum, in partu, et post
partum ?
i^.Credo.
Sac. Credis quod passus est, crucifxus et mor-
tuus pro nostra, omnimque salte?
ii. Credo.
Sac. Credis quod sepltus est, et descndit ad
inferes, atque inde nimas Sanctrum edxit,
quse expectbant sanctum ejus advntum?
i^. Credo.
Comunin de los enfermos y Vitico^ 113

Sac. Credis quod trtia die resurrxit a mr-


tuis,ascndit ad coelos, sedet ad dxteram Patris,
et inde venturas est in fine mundi judicre vivos
et mrtuos?
i^.Credo.
Sac. Credis quod omnes sumus resurrectri in
prpriis corpribus, ut refrat unusquisque prse-
mium, aut supplicium prout gessit in crpore?
i^. Credo.

68. Despus de esto le da besar la cruz, di-


ciendo: Adormus te, Christe, etc., y lo dems
como queda dicho; y prosigue:
Sac. Sperest, ut confiteris sanctse Ecclsiae
Cathlicse Sacramenta, per quae saltem cons-
quimur. Credis quod in Ecclsia Cathlica, quae
est nio fidlium Christianrum, per Baptismum
et ceetera Sacramenta remittntur nobis peccta,
et institimur heerdes vitae setrnse?
4. Credo.
Sac. Credis quod vi verbrum consecratinis,
quae Christus dixit in ltima coena, et quivis Sa-
crdos rite ordintus, quantmvis pecctor et indi-
gnus, profert, convrtitur substntia pais in Cor-
pus Christi, et substntia vini in ejus Snguinem ?
i^. Credo.

Sac. Et quod hoc, quod ego nunc meis m-


nibus tneo, est verum Corpus Christi?
i^. Credo.

Sac. Ad hsec, remittis ex nimo mnibus, qui


tibi injriam, aut molstiam intulrunt?
i^. Remitto.

Sac. Pstulas etiam vniam ab iis, quos ali-


qundo verbo aut facto offendsti?
i^. Postulo.

Despus diga tres veces, como se acostumbra:


Dmine non sum dignus, etc.
114 Ttulo V. Cap. VI.

CAPITULO VI.

De las exposiciones del Santsimo Sacramento.

I. De fas exposiciones solemnes.

REQUIEESE licencia expresa de la auto-


ridad ecclesistica para toda exposi-
cin solemne (a) que no sea de las instituidas por
la Iglesia, de las establecidas por la costumbre
legitima de los lugares (). (S. R. C. 31 maji 1642,
Savonen.; 16mart. 1861, 8. Jac. de Chile), Pedir
esta licencia el Prroco Rector de la iglesia
respectiva. (Edicto del Gobierno eclesistico Me-
tropolitano, de 15 de diciembre de 1843).
70. Para exponer al Santsimo se cantar siem-
pre la primera estrofa del himno Pange lingua
las dos ltimas Tantum ergo etc., con versculo
y oracin.
71. Para este acto, como para la reposicin,
puede un Dicono suplir la falta de Sacerdote.
(S. R. C. 11 sept. 1847, Angelopol).
repone al Santsimo inmediatamente
72. Si se
despus de otra funcin sagrada, como las Vs-
peras, se usar ornamento del mismo color que
sirvi para aquella si mediare tiempo, se tomar
:

el blanco, caso de ser otro el que se us en la


funcin precedente el velo humeral, aun en el
:

(a) Es que se hace en la custodia, manifestando


la
los fieles la sagrada hostia. La del Jueves Santo, aunque
en forma diversa, es tambin solemnsima.
ih) Son aqullas: la del Monumento, en la tarde del
Jueves Santo la del Corpus la de los terceros domingos
; ;

de cada mes. Tienen lugar stas principalmente en las


fiestas titulares y de los Santos Patronos.
Exposiciones del Santsimo iSacramento. 116

primer caso, ser blanco. (20 sept. 1806, Matriten,;


9 jul. 1678, Taggen,). a .'m mj*
73. Para la reposicin en el da del Corpus
Christi y toda su octava, se dir slo la oracin
del Sacramento, omitiendo cualquiera otra, ya
prescrita por el Ordinario, ya introducida por la
costumbre. (22 sept. 1837, Mutinen,),
74:. Es abuso intolerable cubrir al Santsimo
en las exposiciones solemnes antes de la hora
debida, para dar lugar juegos espectculos
profanos. No se saque en procesin por calles y
plazas sino en la fiesta del Corpus y su Octava.
(Edicto del limo Sr. Francos y Monroy, de 14
de noviembre de 1788).
75. Se har siempre la exposicin solemne en
el altar mayor, en el cual, durante ella, no se
celebrarn Misas rezadas, sino en donde no hu-
biese otro altar. (S. R. C. 28 nov. 1607, 9 dec. 1622,
16 febr. 1630).
76. En Misa Misas que se celebren en el
la
altar de la exposicin, se har conmemoracin
del Sacramento despus de las propias del da.
Conviene que las Misas sean votivas de este mis-
terio, siempre que el rito lo permita, y donde no
hubiere obligacin de Misa conventual. En las
rezadas no se tocar campanilla.
77. La
msica, durante la exposicin ser la
ms propia para inspirar veneracin y amor la
divina Eucarista: grave y dulce en cuanto sea
posible. Se guardar esto especialmente en la
que. se module al tiempo de la bendicin. Evtense
las composiciones que, por demasiado vivas, agi-
tadas estrepitosas, ms bien sirven de distraer
el nimo que de recojerlo. No se habla de msica
profana porque sta no tiene lugar en ninguna
funcin religiosa.
116 Titulo V. Cap. VI.

78. Es conforme la sagrada liturgia, y la


prctica de la Iglesia Romana, no incensar al
Sacramento al tiempo que se bendice con l al
pueblo (a).
79. Recurdase los Prrocos la obligacin
de explicar al pueblo la diferencia que media
entre el culto de dulia hiperdulia debido los
Santos y la Reina de ellos Mara santsima, y
el de latra que slo puede tributarse Dios, y
se le tributa principalmente en el augustsimo
Sacramento. Expliquen asimismo en lo que con-
siste el verdadero culto de las imgenes, incul-
cando no deber ser la exposicin del Divinsimo
cosa accesoria de las fiestas de los Santos, y que
si se verifica en alguna de stas, lo primero y
principal para los efectos de todo culto, interno
y externo, debe ser la veneracin y obsequio de
la adorable Eucarista. (Edicto de 15 de diciem-
bre de 1843, ya citado).
DEL MONUMENTO.
80. Fu la exposicin solemne del Jueves y
Viernes Santos establecida para memoria de la
institucin del Sacramento del Altar, no de la
Pasin y Muerte santsima de Jesucristo (6).

Doctrina de rubricistas notables, entre ellos Gardel-


(a)
lini y Martinucci, fundada en el silencio de los libros litr-
gicos acerca de tal incensacin, y confirmada con la prctica
de las principales iglesias de Roma. Hay tambin una res-
puesta de la S. Congregacin de Ritos, de 11 de sept. de 1847,
para Verona: puede verse en su lugar.
Aqu parece oportuno advertir que, aunque es probibido
usar de incienso en las Misas cantadas sin Ministros, la
Santa Sede lo ha permitido en la Arquidicesis, atendiendo
sus particulares circunstancias (Rescripto de 24 de julio
de 1888, puesto al fin).
(h) No obstante el nombre de Monumento 6 Sepulcro
Exposiciones del Santisimo Sacramento, 117

81. En consecuencia, se excluir del adorno


del altar y la capilla todo lo que se refiera
estos ltimos misterios, como pinturas estatuas
que representen alguno de sus pasos, otros de
la vida de nuestro Seor Jesucristo, imgenes
de la santsima Virgen Dolorosa, de la Magda-
lena, figuras de sayones etc. Cortinas velos,
luces, floresdeben servir al adorno del Monu-
mento, segn las claras y repetidas prescripciones
de la Santa Sede; pueden emplearse tambin,
como objetos anlogos, frutas y follajes artificio-
samente dispuestos, segn la costumbre de la
Arquidicesis mas debe cridarse de que ni flores
;

ni frutos queden colocados de manera que el Mo-


numento parezca un jardn huerto, cosa pro-
hibida expresamente por la S. Congregacin de
Ritos en el decreto ya citado, de 14 mayo de 1887.
82. Tambin lo est el dejar ver el cliz cu-
bierto donde se deposita la sagrada forma debe :

quedar el arca tabernculo enteramente cerrado


con puerta que no sea transparente. (30mart. 1886,
Vallisoletana),

EXPOSICIN DE LAS CUABBNTA HOEAS.

83. En los das que ella dura, la Misa principal


se celebra votiva solemne del Santsimo, esto es,
con Gloria, Credo, una sola oracin, y al fin el
Evangelio de Juan. Se cantar tambin una
S.
Misa del da en la con-
las iglesias obligadas
ventual. De la celebracin de esa Misa votiva se
exceptan los das siguientes Dobles de 1"" y 2*
:

clase; Dominicas de 1* y 2* clase; las octavas

que se da al altar. (Respuesta de la S. C. de Ritos, emitida


en 14 de mayo de 1887, consulta de la Academia Litr-
gica Romana. Vase en su lugar).
118 Titulo y. Ca). VI.

ntegras de la Epifana, Pascua y Pentecosts;


las Vigilias de sta ltima fiesta y de la Nativi-
dad del Seor en tales das se cantar la Misa
:

correspondiente, agregando la primera nica


oracin la del Sacramento bajo de una conclusin
sola. (Instruccin del S. Pontfice Clemente XII,
de de septiembre de 1736).
1*"

84. Antes de la reserva han de rezarse las


Letanas de los Santos, con las adiciones propias
que se expresan al fin de este prrafo.
85. La adoracin termina el tercer da con
una procesin solemne, ya continua, ya con posa
en uno varios altares (nunca ms de cuatro),
y bendicin con el Santsimo.
86. Mientras est de manifiesto prohbese pre-
^

sentar la pblica devocin cualquiera imagen,


por devota y venerada que sea. (Instruccin Cle-
mentina ya citada. Decreto de la S. O. de R.,
de 27 de septiembre de 1828, Mazarien.).
87. Si en algn da de manifiesto hubiere de
hacerse bendicin pblica, como la de candelas
el 2 de febrero, la de ceniza el primer da de
Cuaresma, se practicar en alguna capilla late-
ral, apartada en lo posible del altar mayor, omi-
tindose la procesin de las velas, y cualquiera
otra. (17 sept. 1822, Dttbiortim, y nota de Grar-
dellini).

m
Exposiciones del Santsimo Sacramento. 119

y oeaoiones
letanas, peeoes
para la adoracin de las cuarenta horas,
Letanas.
"''Las de los Santos (pg. 151) con esta variacin.

Despus del f, Ab ira tua, se dice:


Ab imminntibus perculis,
A flagllo terreemtus,
A peste, fame et bello,
A subitnea et improvisa morte,
Ab insdiis diboli,
Ab ira, et odio, et omni mala volntate,
A spiritu fornicatinis, cr
A fulgure et tempestte,
A morte perpetua.
Per mystrium sanctse Incarnatinis tuee, t
o
Per Advntum tuum.
Per Nativittem tuam. b
O-
Per Baptismum et sanctum Jejnium tuum, g
Per Crucem et Passinem tuam, B'
Per Mortem et Sepultram tuam.
Per sanctam Resurrectinem tuam.
Per admirbilem Ascensinem tuam.
Per advntum Spiritus sancti Parclyti,
In die judicii,
Peccatres,
Ut nobis parcas,
Ut nobis indlgeas, O
Ut ad veram poenitntiam nos perdcere di-
gnris,
Ut Ecclsiam tuam sanctam rgere et con- I
m
servare dignris, P
Ut Domnum Apostlicum et omnes eccle-
sisticos rdines in sancta religine con-
O
servare dignris, m
120 Titulo y. Cap. VI.

Ut haereticrum et impirum hminum contus


reprmere et ad nhilum redgere dignris,
Te rogmus, audi nos.
Y se prosigue:
Ut inimcos sanctse Ecclsiee etc., Te rogmus,
audi nos.
Preces.
Las mismas de las letanas.

ORACIONES.
Oremus.
DEUS qui nobis sub Sacramento mirbili
passinis tuee memriam reliquisti tri-
:

bue, qusBsumus, ita nos Crporis et Snguinis


tui sacra mystria venerri ut redemptinis tuae
;

fructum in nobis jgiter sentimus.


II. Durante el Adviento. Deus, qui de beatas
Mariee Vrginis tero Verbum tuum, Angelo nun-
tinte, carnem suscpere voluisti: praesta suppli-
cibus tuis ut qui ver eam Grenitrcem Dei cr-
;

dimus, ejus apud te intercessinibus adjuvmur.


Desde Navidad hasta la Purificacin. Deus,
qui saltis aetrnee, betae Marise virginitte foe-
cnda, humano gneri praemia praestitisti trihue,
;

quaesumus; ut ipsam pro nobis interceder sen-


timus, per quam merimus auctrem vitae sus-
cpere, Dminum nostrum Jesum Christum Flium
tuum.
Desde la Purificacin hasta el principio del
Adviento. Concede nos fmulos tuos, quaesumus
Dmine Deus, perpetua ments et crporis sanitte
gaudre: et gloriosa betae Marae semper Vr-
ginis intercessine, a praesnti liberri tristtia,
et aetrna prfrui laettia.
Exposiciones del Santsimo Sacramento. 121

III. Omnpotens, sempitrne Deus: miserere


fmulo tuo Pontfice nostro N., et dirige eum se-
cndum tuam clemntiam in viam saltis eetrnaB;
ut, te donante, tibi plcita cpiat, et tota vir-
tte perfciat.
IV. Deus, refgium nostrmn, et virtus adsto :

piis Ecclsiae tuse prcibus, auctor ipse piettis,


et prsesta; ut quod fidliter ptimus, efficciter
consequmur.
V. Omnpotens, sempitrne Deus, qui vivrum
dominris simul et morturum, omnimque mise-
rris, quos tuos fide et opere futuros esse prse-
nscis te spplices exormus ut pro quibus ef-
: ;

fiindere preces decrvimus, quosque vel preesens


sseculum adhuc in carne rtinet, vel futrum jam
extos crpore suscpit, intercedntibus mnibus
Sanctis tuis, piettis tuse clemntia mnium de-
I lictrum surum vniam consequntur. Per D-
minum nostrum Jesum Christum, Flium tuum:
qui tecum vivit et regnat in unitte Spritus
sancti Deus, per mnia saecula sseculrum.
i|. Amen.
f. Dmine exudi oratinem meam.
i^. Et clamor meus ad te vniat.
jf. Exudiat nos omnpotens et misricors D-
minus.
1$. Et custdiat nos semper. Amen.
f. Fidlium nimae per misericrdiam Dei re-
quiscant in pace.
^. Amen.
11. Exposicin menos solemne.
88. Para esta exposicin (que conviene usar
en. el Mes de Mara, novenarios y otros ejerci-
cios piadosos), el Sacerdote abre el depsito
pequeo tabernculo y acerca la puertecilla el
122 Titulo V. Cap. YII.

copn, cubierto de su capuz, sin sacarlo. (S. R.


C. 31 maji 1642, Savonen.).
89. Ardern en el altar seis velas, por lo me-
nos. (15 mart. 1698, Narnien.).
90. Si ha de bendecirse al pueblo (para lo
cual se requiere licencia del Ordinario, aunque
para la sola exposicin no se requiera), cuidar
el Sacerdote de cubrir el copn con las extremi-
dades del velo humeral completamente. (23 febr.
1839, Melen.).

CAPTULO vn.
Decretos correspondientes este ttulo.

De la S. Congregacin del Concilio.

Sobre la primera comunin de los nios.

NULLA cannica lege sancitum est, ne Commu-


nio ministretur pueris ante duodecim annum.
Meminerint Parochi, se pueris, quos rite dispo-
sitos invenerint, diutius denegare non posse pa-
nem illum supersubstantialem, qui est animse vita
et perpetua sanitas mentis. (IB mart. 1851).

De la S. Congregacin de Ritos.

Acerca del altar y tabernculo del Santsimo.

tabernculo, ubi asservatur Sanctissi-


INmum Sacramentum, non sunt retinendse
Reliquiae, nec vasa sacrorum Oleorum, nec aliud.
(22 feb. 1593).
II. Pyxis, ostensorium, et corporalia, quse im-
mediate inserviunt Sanctissimo Sacramento, de-
bent benedici juxta formam propriam, quae habe-
tur in Missali. (16 novemb. 1649).
Decretos relativos la Eucarista. 123

III. Lampas ardens omnino retinenda est ante


altare Sanctissimi Sacramenti, non vero supra
valvas Ecclesise in choro, de dimetro opposito
ante prsedictum altare. (22 august. 1699).
IV. Ante ostiolum Sanctissimi Sacramenti, in
quo depicta, vel insculpta est imago Domini nostri
Jesu Ohristi, non est retinendum vas florum vel
qnid simile, sed potest coUocari in humiliori et
decentiori loco. (22 januar. 1701).
V. In casu (Exequiarum et Missae cantatse de
Rquiem) tum sacri tabernaculi conopoeum, tum
pallium altaris esse debent violacei colors (1 dec.
1882, Nesqualien,).
VI. Utrum occasione alicujus festi, tridui etc.,
liceat Ssmam Eucharistiam ab altari majori super
quo asservatur ad altarla transferre in ecclesise
lateribus erecta, ut et Sacra Communio in iis
distribuatur et populo benedictio impartiatur ?
Afirmative, dummodo tamen Ssma Eucharistia
in duobus altaribus continuo non asservetur.
(2 jun. 1883, Cuneen, ad VI).

Bobre la Comunin y Vitico.

VII. Fer. 6 in Parasceve non est ministranda


Eucharistia nisi infirmis. (19 febr. 1622) ().
VIII. Parocho rheumate laboranti, et Sanctis-
simum Sacramentum infirmis deferenti, solet in-
dulgeri usus pileoli in itinere, non tamen intra
civitatem, vel oppidum. (5 mart. 1633).
IX. Praeceptum, quod in nocte Nativitatis Do-
mini, post Missam decantatam, non possint suc-
cessive, aliae duse Missee celebrari, nec communio
exhiberi Eucharistica fidelibus deposcentibus, 11-

(a) En este caso se usa del color blanco en la estola


y muceta pluvial corto.
124 Titulo V. Cap. VIT,

gat etiam omnes Regulares, tum Ordinum Men-


dicantium, tum Congregationum Monaclialium,
tum etiam Patrum Societatis Jesu, tum omnes
cujuscumque alterius Instituti etiam speciali
,

mentione nominandi. (7 decemb. 1641, 15 sep-


temb. 1668, et 22 novemb. 1681).
X. In ministranda Communione, quae inter
Missse sacrificium peragitur, minister sacrificii,
non ratione praeeminentiae, sed ministerii, prse-
ferendus est cseteris, quamvis dignioribus. (13 jul.
1658, Galliarum.).
XI. Episcopi, Parochi, seu Confessarii insuper
admoneant, nulli tradendas plures Eucharistiae
formas seu particulas, eque grandiores, sed con-
suetas. (12 febr. 1679).
XII. Et ita remisit arbitrio Episcopi usum
pileoli, ad tenorem dicti decreti, eadem sacra
Rituum Oongregatio, die 10 januar. 1693.
XIII. Parochis ministraturis Sanctissimum
,

Sacramentum infirmis, non est licitum de die,


eque de nocte, uti parvo pilclo in delatione
ejusdem per civitatem, sub praetextu alicujus in-
firmitatis, absque speciali Sanctse Sedis licentia,
(13 august. 1693).
XIV. Pyxis, in qua, proprio velo cooperta,
defertur Sanctissimum Viaticum infirmis, debet
etiam cooperiri extremitatibus veli oblongi hu-
meralis. (21 mart. 1699).
XV. In communione monialium habentium
fenestellam in parte Evangelii, Sacerdos debet
descender et reverti per gradus anteriores, et
non laterales altaris. (15 sept. 1737).
XVI. An Diaconus, in Ordine tantum Diaco-
natus constitutus, extra casum necessitatis possit
distribuere fidelibus Communionem ? S. R. C. res-
scribendum censuit: Negativa . (25 febr. 1777).

:,. r'^S-:
Decretos relativos la Eucarista. 126

XVII. Nisi adsit consuetudo, non licet in Missa


Sabbati Sancti, post commiinionem Celebrantis,
Eucliaristiam ministrare fidelibus. (23 sept. 1837,
Mutinen),
XVIII. Duhium IV. An in ministranda fide-
libus sacra Communione liceat loco tobalearum
linearum uti tabellis ex metallo, vel ejusmodi
usus tolerari possit in iis Dioecesibus in quibus
fuit introductus?
Ad IV. Non est interloquendum (a) nihilomi- :

nus significetur Emo D. Episcopo Alexandrise


non esse improbandum usum tobalearum linearum.
(16 mart. 1876, Bomana).
XIX. Servari ne potest consuetudo renovandi
Ssmam Eucliaristiam semel vel bis in mense, quum
qualibet hebdmada, juxta Coeremoniale Episco-
pocum, eadem Ssha Eucarista foret renovanda?
Servetur dispositio Ceeremonialis Episcoporum
lib. I, c. 6. (12 sept. 1884, Sanctorien.).

Sobre exposicin y reposicin del Santsimo.

XX. Non Eegularibus, etiam in eorum


licet
Ssmum Eucharistiae Sacramen-
propriis ecclesiis,
tum palam adorandum exponere, nisi ex causa
publica quae probata sit ab Ordinario ex causa ;

vero privata licere, dummodo non extrahatur e


tabernculo, et maneat velatum, ita ut ipsa sacra
Hostia videri non possit. (31 maj. 1642, Savonen.).
(a) La poca recta inteligencia de esta expresin subra-
yada indujo en error algunos, que la juzgaron prohibitiva.
ISTo quiere decir no se hable de esto, por ser mal hecho
:
;

sino ms bien no hay para qu hablar de esto, que ninguna


:

dificultad ofrece. Si hubiera aqu desaprobacin de lo con-


sultado (el uso de la bandeja), carecera de sentido lo que
luego advierte la Congregacin al Obispo de Alejandra;
no obstante no ha de desaprobarse el uso de los lienzos .
j

Luego el uso de la bandeja estaba aprobado.


126 Titulo V. Cap. VII.

XXI. Quando Sanctissimse Eucharistiae Sa-


cramentum publice discoopertum exponitur, om-
nes ante illud transentes, cujuscumque condi-
tionis et ordinis sint, seu ad illud accedentes,
seu ab illo recedentes, semper utroque genu ge-
nuflectere debent. (19 august. 1651).
XXII. In benedicendo populum cum Sanctis-
simo Sacramento iste modus approbatur, nimirum:
Cum Sacerdos stat ante populum, ostensorium
ante pectus tenet tum elevat illud decenti mora,
;

non supra caput, sed tantum usque ad oculos, et


eodem. modo illud demittit infra pectus mox ite- ;

rum recta linea illud toUit usque ad pectus, et


exinde ad sinistrum humerum ducit, et reducit
ad dexterum, et rursus ante pectus reducit, ibique
aliquantulum sistit, quasi, peracta ad omnes mundi
partes cruce, Sacramentum etiam venerandum
mnibus praebeat tum gyrum perficiens, coUocat
:

ostensorium super altare. Servari etiam potest


alius modus descriptus in Caeremoniali Episcopo-
rum, lib. 2, cap. 23, ubi requiritur tantummodo,
ut cum eodem Sacramento celebrans producat
signum crucis. (21 mart. 1676).
XXIII. Luminum quantitas pietati facientis
expositionem remittenda, et in altari super can-
delabris ad minus sex candelse sunt retinendse.
(15 martii 1698).
XXIV. In expositione et repositione Sanctis-
simi Sacramenti non est addendum AUeluia, ad
f. Panem de ccelo, etc. (5 jul. 1698) (a).
XXV. In expositione Sanctissimi Sacramenti,
cantatis, seu recitatis versiculis Pane?n de coelo, etc.,

(a) Pero se aade AUeluia durante el tiempo pascual


y octava del Corpus Domini.
Decretos relativos la Eucarista. 127

Sacerdos insurgens non debet reiterare genufle-


xionem, antequam recitet orationem. (2 aug. 1698).
XXVI. Quatenus Sacerdos qui Vesperas pa-
ratas celebravit non recedat ab altare, et assistat
cum concioni, tum precibus, reservationem facien-
dam esse (declaravit S. Congregatio) cum para-
mentis coloris respondentis ofcio diei, et velo
humerali coloris albi, si illud adhibeatur. Quatenus
vero recedatj et reservatio habeatur tamquam
functio omnino separata et distincta ab officio
Vesperarum, utendum esse paramentis coloris
albi. (20 sept. 1806, Matriten.),
XXVII. Expsito Ssmo Sacramento pro ora-
tione Quadraginta Horarum, si fieri debeat, vel
decet ut fiat benedictio palmarum, haec facienda
erit in alio sacello laterali, quo magis fert eccle-
siae structura, distante ab ara mxima in qua
Ssmum Sacramentum expositum est, servatis m-
nibus caeremoniis in missali prsescriptis, sed abs-
que processione. (17 sept. 1822, Dubiorum, ad 10).
Responsum S. C. ad praesens dubium dat re-
gulam servandam, si occurrat Ssni Sacramenti
repositio in die festo Purificationis B. M. V. et
Feria IV in capite Jejunii, in quibus ante solem-
nem Missam fit benedictio candelarum et cine-
rum. (Gardellini, nota al decr, anterior),
XXVIII. An velari debeat simulacrum S. Joan-
nis Baptistae, vel potius supracentenaria consue-
tudo servanda sit, exponendum nimirum Ssmum
Sacramentum cum simulacri detectione, quando
ob ingruentem publicam calamitatem collectis et
elargitis eleemosynis, hanc expositionem votum
populi expostulat... vel quando quotannis oratio
quadraginta Horarum peragitur ?
In casu de
quo agitur servandam esse consuetudinem, ex-
128 Titulo V, Cap. VII.

cepto tempore expositionis Quadraginta Hora-


ruin. (27 sept. 1828, Mazarien.).
XXIX. An Oratione Quadraginta Horarum,
eoque magis in festo Corporis Christi, duplici-
busque 1" et 2" class., quum populo benedicitur
post Tantum ergo, nica tantum oratio Ssmo Sa-
cramento dicenda sit, vel addi possit aliqua col-
lecta? Afflrmative in Oratione Quadraginta
Horarum et duplicibus 1* et 2"^ class. Negative
;

vero in festo et per octavam Ssni Corporis Christi.


(22 sept. 1837, Mutinen,, ad VI).
XXX. In benedicendo populo cum sacra py-
xide debet illam totam cooperiri extremitatibus
veli oblongi humeralis. (23 febr. 1839, Meliten,),
XXXI. In exponendo tantum et recondendo
Sanctissimo Sacramento, potest Diaconus vicem
gerere Sacerdotis. (11 sept. 1847, AngelopoL).
XXXII. Utrum conveniens sit quod Caeremo-
niarius vel Thuriferarius incenset Sanctissimum
Eucharist89 Sacramentum quum populo bene-
dictio impertitur, uti fit in elevatione Sanctis-
simi Sacramenti in Missa solemni ?
Non praes-
cribi. (11 sept. 1847, Veronen.).
XXXIII. Utrum servanda sit consuetudo ex-
ponendi publicoe adorationi Sanctissimum Sacra-
mentum, tum in ecclesiis Regularium, tum in iis,
in quibus adest indultum Apostolicum asservandi
Eucharistiam, sine Ordinarii licentia? Negative
(16 mart. 1861).
XXXIV.Feria V. in Coena Domini, sacratis-
sima Hostia pro Missa Prsesanctificatorum con-
secrata in mnibus fere tam liujus Archidioeceseos,
quam alus Hispaniae Ecclesiis exponitur in taber-
nculo seu capsula qu88, etsi clave obseratur, non
ex omni parte clausa est, sed ostiolum crystallo
munitum habet, ita ut calix velo coopertus oculis

'IM^^
:

Decretos relativos la Eucarista. 129

adorantium appareat, et videatur pyxis in taber-


nculo aperto, veluti in expositione Ssmi Sacra-
menti. Queeritur num toleranda sit haec praxis
quae generalis est, an potius eliminanda, etsi
prohibitio fidelinm devotioni repugnet?
Consue-
tudo de qua in casu, eliminanda. (30 mart. 1886,
Vallisoletana),
XXXV. Quaest.I. An altare in quo Feria V.

Majoris Hebdmadas publicae adorationi exponi-


tur augustissimum Sacramentum, licet in capsa
reconditum, sit repraesentativum sepulturae Do-
mini, an potius institutionis ejusdem augustissimi
Sacramenti ?
Quaest. II. An quoties decreta S. R. C. nomi-
narunt sepulcrum vel locum sepulcri idem altare,
designaverint illud esse repraesentativum Domi-
nicae sepulturae, an potius vulgari tantum deno-
minatione uti voluerint?
Quaest. III. An, praeter lumina et flores, liceat
ad exornandum praedictum altare adhibere cru-
cera cum panno funreo, vel Christi demortui
effigiem, vel sricas decorationes, statuas, pictu-
ras, nempeBeatissimae Virginis, S. Joannis Evan-
gelistae, S.Mariae Magdalenae, et militum custo-
dum, arbores aliaque ejusmodi?
Sacra vero Congregatio ad relationem Se-
cretarii, rebus mature perpensis, et inhaerendo
decretis jam alias editis in Lauden, die 21 januar.
anni 1662, in Alben. die 8 aug. anni 1835, in
Narnien. die 7 dec. anni 1884 et in Salten, die
26 sept. anni 1868, et consideratis quae deducta
fuerunt ab altero ex Caeremoniarum Apostolica-
rum Magistris in Salten., respondendum censuit
Ad I. Negative ad primam partem. Affirma-
tive ad secundam.
130 Titulo V. Cap. VII.

Ad Negative ad primam partem. Affirma-


II.
tive ad secundam.
Ad III. Negative, et flores non disponendos
esse ac si altare esset in viridario.
Atque ita declaravit et servari mandavit. Die
14 maji 1887. {Romana),
XXXVI. In pluribus ecclesiis Archidioecesis
de Guatimala jampridem mos invaluit adhibendi
thurificationem in Missis quse cantantur absque
Dicono et Subdiacono. Id vero Rmus Dnus Ri-
chardus Casanova, hodiernus Archiepiscopus de
Gruatimala, prob noscens sine speciali Aposto-
licae Sedis venia minime licere, a Ssmo Domino
Nostro Leone Papa XIII humillimis precibiis ex-
petivit ut ejusmodi usum continuari permitteret;
siquidem ut plurimum id exigit necessitas, quum
Ministri sacri desiderentur, et ipsiusmet usus abro-
gatio scandalum quoddam in fidelibus excitaret.
Sacra porro Rituum Congregatio, utendo facul-
tatibus sibi specialiter ab eodem Ssmo Domino
Nostro tributis, petitam thurificationem in casu,
de speciali gratia benigne concessit. Contrariis
non pbstantibus quibuscumque. Die 24 julii 1888.
;

Del Sacramento de la Extremauncin. 181

TTULO VI.
DEL SACRAMENTO DE LA EXTREMAUNCIN

I. Advertencias generales.

Sacramento de la Extremauncin,
ELtituido por Cristo Seor nuestro como
ins-

celestial medicina, saludableno solo para el alma,


sino tambin para el cuerpo, solcitamente se ha
de conferir los fieles que de peligro enferma-
ren; y tan tiempo si pudiere ser, que todava
estn en sus sentidos y entero juicio, para que,
mientras le reciben, puedan cooperar de su parte
con su fe y piadosos afectos del alma, recibir
de l ms abundante gracia.
2. Ante todo, en la administracin de este
Sacramento se ha de observar la general costum-
bre de la Iglesia, de darlo los enfermos, si el
tiempo y su estado lo permitieren, despus de
haberles administrado los Sacramentos de la Pe-
nitencia y Eucarista (a).
3. Guarde cuidadosamente el Prroco en lugar
limpio y decentemente adornado, en un vaso de
plata de estao, el santo Oleo de los enfermos
el cual, consagrado por el Obispo el Jueves Santo,
se ha de renovar cada ano, quemando despus el
antiguo. Y
si entre ano consumiere tanto, que le
parezca que no tendr el necesario para el res-
tante gasto, y no pudiere conseguir algo ms del
consagrado, podr reparar la falta con un poco

(a) Mas no inmediatamente despus, no ser en el caso


del n.^ 13,
1S2 Titulo VI.

de aceite de oliva, no bendito, que le eche en


menor cantidad.
4. El Oleo puede guardarse por s solo, em-
bebido en algodn cosa semejante pero, para ;

evitar el peligro de que se derrame, es ms c-


modo llevarlo los enfermos embebido en algo-
dn, puesto en el fondo del vaso.
5. Debe administrarse este Sacramento los
fieles enfermos que, habiendo llegado al uso de
la razn, adolecieren tan gravemente, que les
amenace peligro de muerte y tambin los que,
;

ya ancianos, desfallecen, y de da en da parece


morirn, aun sin otra enfermedad que la vejez.
6. A los enfermos que cuando estaban en su
acuerdo y sentidos pidieron el santo Oleo, ve-
rosmilmente lo habran pedido, dieron seales
de contricin, aunque despus pierdan el habla
el sentido, enloquezcan, deliren, admins-
treseles.
7. Pero si, enfermo est frentico,
mientras el
loco, fuere verosmil que pueda hacer alguna
cosa contra la reverencia debida al Sacramento,
durante este riesgo no se le administre.
8. Enteramente debe negarse este Sacramento
los impenitentes, los que estn en manifiesto
pecado mortal, los excomulgados, y los no
bautizados.
9. Tampoco debe administrarse los que van
entrar en batalla, navegar, peregrinar,
exponerse semejantes riesgos ni los reos con-
:

denados muerte que luego van ser ejecuta-


dos ni los nios que no tienen uso de razn.
:

10. Si el enfermo estuviere ya en la ltima


agona, y amenazare peligro de que muera antes
que acaben de hacerse las unciones, njasele lue-
go, comenzando desde las palabras Pe7^ istam
Del Sacramento de la Extremauncin. 133

sanctam TJnctionemy etc., como abajo se ponen;


y si despus, todava sobreviviere, dganse las
oraciones que se hubieren omitido, y que van
puestas en sus lugares (a).
11. Si mientras se unge muriere el enfermo,
no pase adelante el Sacerdote, y omita las sobre-
dichas oraciones.
12. Pero en caso de que dude si todava est
vivo, prosiga ungindole, diciendo con forma con-
dicional: Sivivis, per istam sanctam Unctinem.etG,,
como abajo.
13. Si sucediere que al enfermo, ya confesado,
se le acelerare el fin de la vida, entonces el mismo
Sacerdote que llevare la santsima Eucarista,
puede llevar tambin el santo Oleo pero si hu-
;

biere otro Sacerdote Dicono que pueda hacerlo,


llvelo oculto, revestido de sobrepelliz, detrs del
Ministro del sagrado Vitico, quien lo adminis-
trar despus al enfermo ().
14. En una misma enfermedad no debe repe-
tirse este Sacramento, si no es que sea de larga

En
() caso de urgente peligro conviene decir : Per
istas unctiones indulgeat tibi Dominus quidquid deliquisti
per visum, auditum, gustum, locutionem et tactum, Amen ;

ungiendo la vez, sin forma de cruz, un ojo, una oreja,


una mano y la boca. Si el peligro fuere urgentsimo se puede
hacer una sola uncin en la frente, acompaada de estas
palabras Per istam unctionem indulgeat tibi Dominus
:

quidquid per sensus deliquisti. Amen.


Y
(b) as no debe tomarse por regla general el dar la
Extremauncin todos los enfermos luego del Vitico, por-
que se privara al paciente de aquel postrer auxilio, si
por algunos das se le prolongase la vida. Istud (Eucha-
ristise Sacramentum) ut cibus ad confortandum in via prse-
betur, et ideo, ut detur, non est expectandum ultimum vitse
periculum: hoc vero (Sacramentum Extremse Unctionis)
Sacramentum exeuntium est, quasi in ultimum subsidium
institutum. (Suarez, Disp. XLIV, sect. 1*, n. 8).

N
'%:
^i
134 Titulo VI.

duracin, y en ella, habiendo convalecido, reca-


yere en peligro de muerte.
15. Cinco partes del cuerpo son las que prin-
cipalmente deben ungirse, las cuales dio la natu-
raleza al hombre como otros tantos instrumentos
de los sentidos, que son: los ojos, los odos, las
narices, la boca y las manos: fuera de ellas se
han de ungir tambin los pies y los lomos pero
;

la uncin de los lomos siempre se omite en las


mujeres por honestidad, y aun en los hombres,
cuando cmodamente no pueden moverse.
16. A los Sacerdotes se han de ungir las ma-
nos por la parte exterior, y los dems enfermos
por la interior. ^
17. Cuando el Sacerdote unja los ojos, los
odos, otros miembros que son pares, gurdese,
mientras unge el uno, de acabar la forma del
Sacramento antes de ungir el otro.
18. Si el enfermo estuviere falto de algn
miembro, njasele la parte mas prxima l, bajo
la misma forma de palabras.
19. La forma de este Sacramento, de que usa
la santa Iglesia Romana, es la solemne depre-
cacin que en cada una de las unciones hace el
Sacerdote, cuando dice Per istam sanctam Une-
:

tioneniy et suam piissimam misericordiam, indul-


geat Ubi Dominus quidquid per visuniy sive per
audituniy etc., deliquisH.
Antes de administrar el Oleo al enfermo,
20.
consulele el Sacerdote con piadosas palabras,
instruyale brevemente, si hubiere tiempo, de la
virtud y eficacia de este Sacramento: anmele,
segn lo vecesitare, y muvale concebir espe-
ranza de la vida eterna,
:

Del Sacramento de la Extremauncin. 136

...,..: -
ni'-- ..

Prevenciones
[ ,.

II. para la Extremauncin,

y cmo se ta de llevar los enfermos.

21. En cuanto fuere posible, procrese que en


la pieza del enfermo se ponga una mesa cubierta
de manteles blancos; un vaso con algodn cosa
semejante, dividido en bolillas, para limpiar las
partes ungidas; un migajn de pan para que se
limpie los dedos, y agua para que se lave las
manos el mismo Sacerdote una vela de cera que
;

le alumbre al tiempo de ungir. Aplique el Sacer-


dote todo su cuidado administrar este Sacra-
mento con la mayor limpieza.
22. Despus de convocados los Clrigos, al
menos uno que lleve la cruz baja y el agua ben-
dita con el hisopo, toma el Prroco el vaso del
sagrado Oleo de los enfermos, puesto en una
funda de seda de color morado, y lo lleva con
tanta cautela que no pueda derramarse. .q .

23. Si el Sacerdote ha de ir largo camino,


caballo, hubiere riesgo de que el Oleo se der-
rame, culguese del cuello el vaso, puesto en un
saquillo funda, para llevarle con ms comodi-
dad y seguridad. Le llevar sin toque alguno de
campanilla.

III. Modo de administrar la Extremauncin.

24. Llegando la casa del enfermo, al entrar


en la pieza en que yace, dice
PAX huic dmui.
l. Bt mnibus habitntibus in ea.

Despus llegese al enfermo, avsele suave-


mente de su inminente riesgo, indzcale re-
cibir con buen nimo el Sacramento, valindose
136 Titulo VI.

de de la siguiente admonicin, de
las palabras
otras semejantes, segn el estado, calidad y cir-
cunstancias del mismo enfermo.

ADMONICIN
SACADA DE LA DOCTEINA DEL CATECISMO EOHANO.
HEEMANO, todos debemos conformarnos siempre
con la voluntad de Dios; pero vos ahora
os es ms necesario, porque estando como estis
oprimido de esta grave y peligrosa enfermedad,
alcancis por la benignidad divina la salud, pri-
mero del alma y despus del cuerpo, si esta fuere
til para el alma. Recibimos prestada la vida,
para que cuando nos la pidan la volvamos de
buena voluntad y si ha llegado para vos el tiempo
:

de pagar esta deuda, alegraos, pues sals de los


trabajos y miserias de la vida humana, y junto
con la carga del cuerpo, dejis la costumbre de
pecar. Pasaris de esta vida fortalecido con el
socorro de los Sacramentos, lo cual habis de
estimar como un gran beneficio porque cuantas
;

veces habis recibido los Sacramentos, tantas


habis sido ungido y adornado con la sangre de
Christo nuestro Seor. Por lo que seguramente,
en cuanto la fragilidad humana lo permite, en-
traris al cielo. Os conocern los Angeles, sal-
drn recibiros los bienaventurados, la santsima
Virgen Mara os abrazar y os llevar su Hijo,
con cuya seal estis adornado. Con la uncin
de este santo Oleo se acrecienta la gracia, los
pecados veniales se perdonan, sanan los danos
del mortal y las enfermedades del alma, y llnase
sta de aquella alegra que significa el Oleo santo.
Se ungen las principales partes del cuerpo, para
que lo que se ha pecado por los sentidos se cure
Del Sacramento de la Extremaunoiu, 137

con esta medicina. Quedar fuerte vuestra alma,


y quiz os libraris de esta enfermedad, es decir,
si os conviniere para la salvacin eterna, pues
tal virtud tiene este Sacramento, como dice el
Apstol Santiago. Preparaos, pues, ser ungido
con viva fe y humilde resignacin, y no dudis
que las oraciones con que invocamos la divina
misericordia en persona de la Iglesia, sern odas
por nuestro Seor Jesucristo, que ninguna cosa
desea ms que la salud de los fieles glorificado
:

sea por los siglos de los siglos. Amn, (a)


25. Puesto el Oleo sobre la mesa, revstase de
sobrepelliz y estola morada, y volviendo al en-
fermo, dle besar devotamente la cruz, si no
hubiere otra, la misma que ha trado.
Despus,
en forma de cruz, roce con agua bendita al
enfermo y circunstantes, diciendo:
Asperges me Dmine hysspo, et mundbor:
lavbis me, et super nivem dealbbor.
Miserere mei, Deus, secndum magnam mise-
ricrdiam tuam.
f. Gloria Patri, et Filio, et Spirtui Sancto.
i^.Sicut erat in principio, et nunc, et semper,
et in saecula saeculrum. Amen.
Repite la antfona Asperges me, etc., y si el
enfermo quisiese confesarse, igale y absulvale,
consolndole con piadosas palabras, como queda
dicho.
26. Lo que sigue lo dice en pie, bendiciendo
donde hubiere ^.
f. Adjutrium nostrum in nomine Dmini.
i^. Qui fecit coelum et terram.

f, Dminus vobscum.
I^. Et cum spritu tuo.

(a) Manual Toledano,


;

138 Titulo VI.

Oremus.
INTREAT, Dmine Jesu Christe, doinum hanc
sub nostree humilittis ingrssu, eeterna feli-
citas, divina prospritas, serena leetitia, chritas
fructuosa, snitas sempiterna effgiat ex hoc loco
:

accssus daemonum adsint Angeli pacis, domum-


:

que hanc dserat omnis maligna discordia. Ma-


gnfica, Dmine, super nos nomen sanctum tuum
et bnedic ^ nostrse conversatini sanctfica
:

nostrsB humilittis ingrssum, qui sanctus, et pus


es, et prmanes cum Patre, et Spritu Sancto, in
ssecula saeculrum. Amen.
*xr Ormus, et deprecmur Dminum nostrum Je-
sum Christum, ut benedicndo benedcat -^ hoc
tabernculum, et omnes habitantes in eo, et det
eis Angelum bonum custdem, et fciat eos sibi
servir ad considerndum mirablia de lege sua:
avrtat ab eis omnes contrarias potesttes: er-
piat eos ab omni formdine, et ab omni pertur-
batione; ac sanos in hoc tabernculo custodre
digntur. Qui cum Patre, et Spritu Sancto, vivit
et regnat Deus in saecula sseculrum. Amen.
Oremus.
E2lUDI nos. Dmine snete, Pater omnpotens,
setrne Deus: et mttere dignris sanctum
Angelum tuum de coelis, qui custdiat, fveat
prtegat, visitet atque defndat omnes habitan-
tes in hoc habitculo. Per Christum Dminum
nostrum. Amen.
Si el tiempo no lo permitiere, pueden omi-
tirse del todo, en parte, estas oraciones.
Luego, previa la confesin general, en la-
27.
tn, en lengua vulgar, diga el Sacerdote: Mi-
seretur tui, etc. Indulgntiam, etc.
Antes que
comience las unciones^ amoneste los circunstan-
tes para que hagan oracin por el enfermo y ;
Del Sacramento de la Extremauncin. 139

habiendo comodidad, segn el lugar, el tiempo,


el nmero y la calidad de los presentes, recen
las Letanas de los Santos, que se po.neu con-
tinuacin, precedidas do los, Salmos Penitenciales
sin ellos, otras preces, mientras administra el
Sacramento. ;

Despus diga: frrjn--^ r-=9


nomine
INSancti Patris ^ , et Flii ^Jf , et Spritus
^ extingutur in te omnis virtus di-
,

boli per impositinem manuum nostrrum, et per


invocatinem mnium sanctrum, Angelrum, Ar-
changelrum, Patriarchrum, Prophetrum, Apos-
tolrum, Mrtyrum, Confessrum, Vrginum, atque
mnium simul sanctrum. Amen.
En Seguida, mojando el pulgar en el santo
Oleo unge en forma de cruz las partes que se
dirn, acomodando cada una las palabras, de
esta suerte:
k LOS OJOS.
Per istam sanctam Unctinem
pissimam misericrdiam, indlgeat tibi Dminus
^ , et suam

quidquid per vsum deliquisti. Amen.


El ministro, si es de orden sacro, y si no lo
es, el propio Sacerdote, despus de cada ucin
enjugue las partes ungidas con una nvieva bolilla
de algodn, y la con que ha enjugado pngala
en una vasija aseada, y todas, llevndolas la
iglesia, qumelas y eche las cenizas en el sumidero.
\ LOS odos.
Per istam sanctam Unctinem -^ , et suam
pissimam misericrdiam, indlgeat tibi Dminus
quidquid per audtum deliquisti. Amen.
A LAS NAHICES.
Per istam sanctam Unctinem ^ , et suam
pissimam misericrdiam, indlgeat tibi Dminus
quidquid per odortum deliquisti. Amen.
140 Titulo VI.

k LA BOCA, JUNTOS LOS LABIOS.


Per istam sanctam Unctinem 4|f, et suam
pissimam misericrdiam, indlgeat tibi Dminus
quidquid per gustum et locutinem deliqusti.
Amen.
1 LAS MANOS.
Per istam sanctam Unctinem '^ et suam ,

pissimam misericrdiam, indlgeat tibi Dminus


quidquid per tactum deliqusti. Amen.
A los Sacerdotes, como se dijo, no se ungen
las manos adentro, sino afuera.
k LOS PIES.

Per istam sanctam Unctinem ^ et suam ,

pissimam misericrdiam, indlgeat tibi Dminus


quidquid per gressum deliqusti. Amen. ^

k LOS LOMOS. ,c>j5 fOtib


Per istam sanctam Unctinem ^, et sum
pissimam misericrdiam, indlgeat tibi Dminus
quidquid per lumbrum delectatinem deliqusti.
Amen.
Esta uncin en los lomos, como se dijo, se
omite siempre en las mujeres, y tambin en los
homtres cuando apenas no sin peligro pueden
moverse.
28. Luego pone el vaso del santo Oleo sobre
la mesa, y estando en pie, dice el Sacerdote:
Kyrie, elison ; Christe, elison Kyrie, elison.
;

Pater noster.
f, Et ne nos indcas in tentatinem.
4- Sed libera nos a malo.
Salvum fac servum tuum (
f. si fuere hem-
bra: Salvam fac ancllam tuam).
i^. Deus meus sperntem in te.

f. Mitte ei, Dmine, auxlium de sancto.


4, Et de Sion ture eum.
Del Sacramento de la Extremannoin. 141

j. Esto ei Dmine
trris fortitdinis.r.f^> ^M^
^, Afcie inimici. n
f, Nihil profciat inimicus in eo.
i^. Et flius iniquittis non appnat nocre ei.

f. Dmine, exudi oratinem meam. r^j^ sik


i^. Et clamor meus ad te vniat. ^ix&fr >eii
Dminus vobscum. ~-.-/
f.
i^. Et cmn spiritu tuo.
Oremus.
DMINE Deus, qui per Apstolum tuum Jac-
bum loctus es: Infirmtur quis in vobis?
indcat Presbyteros Ecclsise, et orent super eum,
ungntes emn Oleo in nomine Dmini: et ortio
fidei salvbit infrmum, et allevibit eum Dmi-
nus et si in pecctis sit, remittntur ei cura,
: :

quasumus, Redmptor noster, grtia Sancti Spiri-


tus languores istius infirmi, ejsque sana vulnera,
et dimtte peccta, atque dolores cunctos mentis
et crporis ab eo explle, plenmque intrius et
extrius sanittem misericrditer redde, ut ope
misericrdise tuse restittus, ad prstina repar-
tur offcia. Qui eum Patre, et Spiritu Sancto vivis
et regnas Deus in saecula sseculrum. Amen.

Oremus.
RSPICE, quaesumus. Dmine, fmulum tuum N.
in infirmitte sui crporis fatiscntem, et ni-
mam rfove, quam cresti: ut castigatinibus
emendtus, se tua sntiat medicina salvtum. Per
Christum Dminum nostrum. Amen.
Oremus.
DMINE snete, Pater omnpotens, aetrne Deus,
qui benedictinis tuse grtiam aegris infun-
dndo corpribus, factram tuam multplici pie-

I
;

142 Titulo VI.

tte custdis: ad invocatinem tui nominis be-


ngnus assste, ut fmulum tuum ab aegritdine
libertum, et sanitte dontum, dxtera tua rigas,
virtte confirmes, potestte tueris, atque Eccl-
siae tu8B sanctse, cum omni desiderta prosperi-
tte resttuas. Per Christum Dminum nostrum.
Amen.
Acabadas estas oraciones, enjugese con el
pan el pulgar, lvese y enjugese las manos;
eche las lavazas y migajas en el vaso destinado
para llevarlas al sumidero de la iglesia; ponga
en su caja y funda el vaso del santo Oleo, y
culguela al cuello ante el pecho para llevarle
la iglesia. ^
29. Despus, segn la calidad del enfermo,
dle brevemente saludables consejos con los cua-
les se anime morir en el Seor y se esfuerce
rebatir las tentaciones del demonio. Finalmente,
djele el agua bendita y la cruz, si no tuviere
otra, puesta delante para que frecuentemente la
mire, y segn su devocin, la bese y abrace.
30. Amoneste los domsticos del enfermo, y
sus asistentes, que si el mal se agravare,
comenzare agonizar, al instante le avisen para
volver ayudarle y recomendar su alma Dios
pero si entonces le amenazare la muerte, no se
vaya sin recomendrsela como se debe.
Del Sacramento de la Extremauncin. 143

IV. ~- Los siete Salmos Penitenciales



'

; ; '*?;jp:L con las


Letanas de los Santos.

Se dicen de rodillas por el enfermo que re-


cibe la Extremauncin, por cualquier otra ne-
cesidad.
Antfona. Ne reminiscris. -y

Salmo 6.

DMINE, ne in furre tuo rguas me, * eque


in ira tua corrpias me.
Miserere mei Dmine quniam infrmus sum: *
sana me Dmine quniam conturbta sunt
ossa mea.
Et nima mea turbta est valde * sed tu D- :

mine squequo?
Convrtere Dmine, et ripe nimam meam: *
salvum me fac propter misericrdiam tuam.
Quniam non est in morte qui memor sit tui * :

in inferno autem quis confitbitur tibi?


Laborvi in gmitu meo, lavabo per sngulas noc-
tes lectum meum: * lcrimis meis stratum
meum rigbo.
Turbtus est a furre culus meus * invetervi :

nter omnes inimicos meos.


Discdite a me omnes qui opermini iniquit-
tem: * quniam exaudvit Dminus vocem
fletus mei.
Exaudvit Dminus deprecatinem meam: * D-
minus oratinem meam suscpit.
Erubscant, et conturbntur vehemnter omnes
inimci mei: * convertntur et erubscant
valde velciter.
G-lria Patri, etc.
144 Titulo VI.

Salmo 31.

BETI, quorum remssae sunt iniquittes: * et


quorumtecta sunt peccta.
Betus vir, cui non imputvit Dminus pecc-
tum, * neo est in spritu ejus dolus.
Quniam tcui, inveteravrunt ossa mea, * dum
clamrem tota die.
Quniam die ac nocte gravta est super me ma-
nus tua: * convrsus sum in aermna mea,
dum confgitur spina.
Delctum meum cgnitum tibi feci * et injust- :

tiam meam non abscndi.


Dixi: Confitbor advrsum me injusttiam meam
Dmino: * et tu remissti impiettem pec-
cti mei.
Pro hac orbit ad te omnis sanctus, * in tmpore
opportno.
Vermtamen in diluvio aqurum multrum :
* ad
eum non approximbunt.
Tu esrefgium meum a tribulatine, quae cir-
cmdedit me * exsulttio mea rue me a cir-
:

cumdntibus me.
Intellctum tibi dabo, et nstruam te in via hac,
qua gradiris * firmbo super te culos meos.
:

Nolite feri sicut equus et mulus, * quibus non est


intellctus.
*
In camo et freno maxillas erum constringe,
qui non apprximant ad te.
Multa flagUa peccatris, * sperntem autem in
Dmino misericordia circmdabit.
Laetmini in Dmino et exsultte justi, * et glo-
rimini omnes recti corde.
Grlria Patri, etc.
Del Sacramento de la Extremauncin. 145

. Salmo 37.

DMINE, ne in furre tuo rguas me, * eque


in ira tua corripias me.
Quniam sagttae tuse infixae sunt mihi: * et con-
firmsti super me manum tuam.
Non est snitas in carne mea a fcie iree tuse * :

non est pax ssibus meis a fcie peccatrum


merum.
Quniam iniquittes meae supergrssse sunt caput
meum: * et sicut onus grave grava tee sunt
super me.
Putrurunt et corrptae sunt cicatrices mese, * a
fcie insipintiae meae.
Miser factus sum, et curvtus sum usque in finem:*
tota die contristatus ingredibar.
Quniam lumbi mei implti sunt illusinibus * :

et non est snitas in carne mea.


Afflctus sum, et humilitus sum nimis * rugi- :

bam a gmitu cordis mei.


Dmine, ante te omne desidrium meum: * et
gmitus meus a te non est abscnditus.
Cor meum conturbtum est, derelquit me virtus
mea * et lumen oculrum merum, et ipsum
:

non est mecum.


Amici mei, et prximi mei advrsum me appro-
*
pinquavrunt, et stetrunt.
Et qui juxta me erant, de longe stetrunt; * et
vim facibant qui qviserbant nimam meam.
Et qui inquirbant mala mihi, locti sunt vani-
ttes: * et dolos tota die meditabntur.
Ego autem tamquam surdus non audibam: * et
sicut mutus non apriens os suum.
Et factus sum sicut homo non adiens * et non :

habens in ore suo redargutines.

10
146 Titulo VI.

Quniam in te Dmine spervi: * tu exadies


me Dmine Deus meus.
Quia dixi Nequndo supergadeant mihi inimci
:

mei * et dum commovntnr pedes mei, super


:

me magna locti sunt.


Quniam ego in flaglla partus sum
* ; et dolor
meus in conspctu meo semper.
Quniam iniquittem meam annuntibo :
* et co-
gitbo pro peccto meo.
Inimci autem mei vivunt, et confirmti sunt su-
per me * et multiplicti sunt qui odrunt me
:

inque.
Qui retrbuunt mala pro bonis, detrahbant mihi * :

quniam sequbar bonittem.


Ne derelnquas me Dmine Deus meus * ne dis- :

csseris a me.
Intnde in adjutrium meum, * Dmine Deus sa-
ltis meee.
Grlria Patri, etc.

Salmo 50.

MISERERE mei Deus :


* secndum magnam mi-
sericrdiam tuam.
Et secndum multitdinem miseratinum tu-
rum: * dele iniquittem meam.
Amplius lava me ab iniquitte mea: * et a pec-
cto meo munda me.
Quniam iniquittem meam ego cognsco: * et

pecctum meum me
est semper.
contra
Tibi soli peccvi, et malum coram
te feci: * ut
justificris in sermnibus tuis, et vincas cum
judicris.
Ecce enim in iniquittibus concptus sum: * et
in pecctis concpit me mater mea.
Ecce enim verittem dilexsti: * incrta et oc-
clta sapintise tuse manifeststi mihi.
Del Sacramento de la Extremauncin, 147

Asperges me
hysspo, et mundbor * lavbis me, :

et super nivem dealbbor.


Audtui meo dabis gadium et laettiam: * et
exsultbunt ossa humilita.
Avrte fciem tuam a pecctis meis * et omnes :

iniquittes meas dele.


Cor mundum crea in me Deus * et spritum rec-
:

tum innova in viscribus meis.


Ne projcis me a fcie tua * et Spritum sanctum
:

tuum ne aferas a me.


Redde mihi laettiam salutris tui: * et spritu
principli confirma me.
Docbo iniquos vias tuas: * et mpii ad te con-
vertntur.
Libera me de sanguinibus Deus, Deus saltis
mese * et exsultbit lingua mea justitiam
:

tuam.
Dmine, labia mea apries * et os meum annun-
:

tibit laudem tuam.


Quniam si volusses sacrifcium, dedissem ti-
que: * holocastis non delectberis.
Sacrifcium Deo spritus contribultus * cor con- :

trtum et humilitum Deus non despcies.


Benigno fac Dmine in bona volntate tua Sion: *
ut sedificntur muri Jersalem.
Tune acceptbis sacrifcium justtiee, oblatines,
et holocasta: * tune impnent super altare
tuum vtulos.
Gloria Patri, etc.
Salmo 101.

DMINE exudi oratinem meam: * et clamor


meus ad te vniat.
Non avrtas fciem tuam a me quacmque
:
* in
die trbulor, inclina ad me aurem tuam.

f#
148 Ttulo VI.

In quacmque die invocvero te, * velciter ex-


aud me.
Quia defecrunt sicut fumus dies mei * et ossa :

mea sicut crmium arurunt.


Percssus sum ut foenum, et ruit cor meum: *
quia obltus sum comdere panem meum.
A voce gmitus mei: * adhaesit os meum carni
meae.
Smilis factus sum pellicno solitdinis * factus :

sum sicut nyctcorax in domicilio.


Vigilvi, * et factus sum sicut passer solitrius
in tecto.
Tota die exprobrbant mihi inimci mei: * et qui
laudbant me, advrsum me jurbant.
Quia cnerem tamquam panem manducbam, *

et potum meum cum fletu miscbam.


A fcie irae et indignatinis tuee :
* quia levans
allissti me.
Dies mei sicut umbra declinavrunt: * et ego sicut
foenum rui.
Tu autem Dmine in setrnum prmanes: * et
memorile tuum in generatinem et genera-
tinem.
Tu exsrgens miserberis Sion: * quia tempus
miserndi ejus, quia venit tempus.
Quniam placurunt servis tuis lapides ejus: *
et terrae ejus miserebntur.
Et timbunt gentes nomen tuum Dmine, * et
omnes reges terree glriam tuam.
Quia aedificvit Dminus Sion * et vidbitur in
:

gloria sua.
Respxit in oratinem humlium :
* et non sprevit
precem erum.
Scribntur haec in generatine altera: * et p-
pulus, qui crebitur, laudbit Dminum.
:

Del Sacramento de la Extremauncin. 149

Quia prospxit de excelso sancto suo * Dminus :

de coelo in terram aspxit:


Ut audret gmitus compeditrum * ut slveret :

flios interemptrum
Ut annntient in Sion nomen Dmini * et laudem :

ejus in Jersalem.
In convenindo ppulos in unum, reges nt * et
srviant Dmino.
Respndit ei in via virttis suse: * Paucittem
dirum merum nntia mihi.
Ne rvoces me in dimdio dirum merum: * in
generatinem et generatinem anni tui.
Intio tu Dmine terram fundsti * et pera m-
:

nuum turum sunt coeli.


Ipsi perbunt, tu autem prmanes: * et omnes
sicut vestimntum veterscent.
Et sicut opertrium mutbis eos, et mutabntur: *
tu autem idem ipse es, et anni tui non deficient.
Flii servrum turum habitbunt: * et semen
erum in sEeculum dirigtur.
Grlria Patri, etc.

Salmo 129.

profndis clamvi ad Dmine * Dmine


DEexadi vocem meai|i:
te :

Fiant aures tuse intendentes, * in vocem depre-


catinis meae.
Si iniquittes observveris Dmine : * Dmine
quis sustinbit?
Quia apud te propititio est * et propter
: legem
tuam sustinui te Dmine.
Sustnuit nima mea in verbo ejus: * spervit
nima mea in Dmino.
A custodia matutina usque ad noctem, * speret
Israel in Dmino.
:

150 Titulo VI.

Quia apud Dminum misericordia; * et copiosa


apud eum redmptio.
Et ipse rdimet Israel, * ex mnibus iniquitti-
bus ejus.
Grlria Patri, etc.
Salmo 142.
DMINE exudi oratinem meam: aribus pr-*
cipe obsecratinem meam in veritte tua:
exadi me in tua justtia.
Et non intres in judcium cum servo tuo * quia :

non justificbitur in conspctu tuo omnis vi-


vens.
Quia persectus inimicus nimam meam: *
est
humilivit in trra vitam meam.
Collocvit me in obscris sicut mrtuos seeculi * :

et anxitus est super me spritus meus, in me


turbtam est cor meum.
Mqmor fui dirum antiqurum, medittus sum in
mnibus opribus tuis: * in factis mnuum
turum meditbar.
Expndi manus meas ad te: nima mea sicut '^^

trra sine aqua tibi:


Velciter exadi me Dmine: * defcit spritus
meus
Non avrtas fciem tuam a me :
* et smilis ero
descendntibus in lacum.
Audtam fac mihi mane misericrdiam tuam: *
quia in te spervi.
Notam fac mihi viam, in qua mbulem: * quia
ad te leva vi nimam meam.
Eripe me de inimcis meis Dmine, ad te con-
fgi :
* doce me facer volunttem tuam, quia
Deus meus es tu.
Spritus tuus bonus dedcet me in terram rec-
tam :
* propter nomen tuum Dmine vivific-
bis me in aequitte tua.
, .

Del Sacramento de la Extremauncin. IBI

Educes de tribulatine nimam meam: * et in


misericordia tua disprdes inimicos meos.
Et perdes omnes, qui trbulant nimam meam: *
quniam ego servus tuus sum.
Gloria Patri, etc.
Antfona, Ne reminiscris Dmine, delicta ,

nostra, vel parntum nostrrum eque vindctam :

sumas de pecctis nostris.


Letanas.
KYEIE elison.
Christe elison.
Kyrie elison.
Christe audi nos.
Christe exaud nos.
Pater de coelis Deus,
Fili, Redmptor mundi Deus,
miserere nobis.
Spritus snete Deus,
Sancta Trnitas unus Deus,
Sancta Mara,
Sancta Dei Gnitrix,
Sancta Virgo vrginum,
ora pro nobis.
Snete Mchal,
Snete Gabriel,
Snete Rphal, ,

Omnes sancti Angel et rchn-


sceli
^^^^^ ^^^-
Omne sancti beatrum Spir- > P^'<^

tuum rdines.
Snete Jonnes Baptsta, )

Snete Joseph, j

Omnes sancti Patrirchae et Pro- , ^r,- ,

1 , orate pro no bis.


I

Snete Petre,
Snete Paule, } ora.
Snete Andrea,
152 Titulo VI.

Snete Jaebe,
Snete Jonnes,
Snete Thoma,
Snete Jaebe,
Snete Philppe,
Snete Bartholomsee,
Snete Matthsee, ora.
Snete Simn,
Snete Thaddeee,
Snete Matha,
Snete Brnaba,
Snete Lea,
Snete Maree,
Omnes saneti Apstoli et Evan- \

gelstee,
( orate.
Omnes saneti Diseipuli Dmini,

Omnes saneti Innoentes, ;

Snete Stphane,
Snete Laurnti, ora.
Snete Vinenti,
Saneti Fabine et Sebastiano, orate
Saneti Jonnes et Paule,
Saneti Cosma et Damine, orate pro nobis.
Saneti Gervsi et Protsi,
Omnes saneti Mrtyres, orate.
Snete Silvster,
Snete Gregri,
Snete Ambrsi,
Snete Augustne, ora.
Snete Hiernyme,
Snete Martine,
Snete Nieole,
Omnes saneti Pontfices et Con-
fessres, \ orate.
Omnes saneti Doctores,
Snete Antni, ora.
Del Sacramento de la Extremauncin 153

Snete Benedcte,
Snete Bernrde,
ora.
Snete Domniee,
Snete Franesee,
Omnes saneti Sacerdotes et Le-
vtse.
orate.
Omnes saneti Mnachi et Ere-
mitae,
Saneta Mara Magdalena,
Saneta Agatha,
Saneta Leia,
Saneta Agnes, ora.
Saneta Ceeeilia,
Saneta Catharna,
Saneta Anastasia, /

Omnes sanetae Vrgines et Vduae, orate.


Omnes Saneti et Sanetse Dei, intreedite pro nobis.
Propitius esto, paree nobis Dmine.
Propitius esto, exudi nos Dmine.
Ab omni malo, \

Ab omni peceto. I

Ab ira tua,
A subitnea et improvisa morte,
Ab insdiis diboli,
Ab ira, et odio, et omni mala
volntate,
A spritu fornieatinis, libera nos
A fulgure et tempestte, Dmine.
A flagllo terrsemtus,
A peste, fame, et bello,
A morte perpetua,
Per mystrium sanctee Inear-
natinis tuae,
Per Advntum tuum.
Per Nativittem tuam.
154 Titulo YI.

Per Baptsmum et sanctum Je-


jnium tuum,
Per Crucem et Passinem tuam,
Per Mortem et Sepultram tuam,
Per sanctam Resurrectinem
libera nos
tuam,
Dmine.
Per admirbilem Ascensinem
tuam,
Per advntum Spritus sancti
Parcliti,
In die judcii,
Peccatres,
Ut nobis parcas,
Ut nobis indlgeas,
Ut ad veram poenitntiam nos
perdcere dignris,
Ut Ecclsiam tuam sanctam r-
gere, et conservare dignris.
Ut Domnum Apostlicum, et
omnes ecclesisticos rdines
in sancta religine conser-
vare dignris,
te rogmus
Ut inimcos sanctae Ecclsise
audi nos.
humilire dignris,
Ut rgibus et principibus chris-
tinis pacem et veram con-
crdiam donare dignris,
Ut cuncto ppulo christino pa-
cem et unittem largri di-
gnris,
Ut nosmetpsos in tuo sancto
servtio confortare, et con-
servare dignris,
Ut mentes nostraa ad coelstia
desidria rigas,
Del Sacramento de la Extremauncin. 155

Ut mnibus benefactribus nos-


tris sempiterna bona retr-
buas,
Ut nimas nostras, fratrmn, pro-
pinqurum, et benefactrum
nostrrum ab aetrna dam-
natine erpias, i te rogmus
Ut fructus terree dar, et con- j
audi nos.
servare dignris,
Ut mnibus fidlibus defnctis
rquiem aetrnam donare di-
gnris,
Ut nos exaudir dignris,
Fili Dei, i

Agnus Dei, qui toUis peccta mundi, parce nobis


Dmine.
Agnus Dei, qui tollis peccta mundi, exudi nos
Dmine.
Agnus Dei, qui tollis peccta mundi, miserere
nobis.
Christe audi nos.
Christe exudi nos.
Kyrie elison.
Christe elison.
Kyrie elison.
Pater noster secreto.
f, Et ne nos indcas in tentatinem.
i^. Sed libera nos a malo.
Salmo 69.

DEUS in adjutrium meum intnde: * Dmine


ad adjuvndum me festina.
Confundntur, et reverentur, * qui quserunt ni-
mam meam:
Avertntur retrrsum, et erubscat, * qui volunt
mihi mala:

\
::

156 Titulo VI.

Avertntur statim erubescentes, qui dicunt mihi


Euge, euge.
Exsltent et Iseti^tur in te omnes qui quserunt
te, * et dicant semper Magnifictur Dminus
:

qui dligunt salutre tuum.


Ego vero egnus, et pauper sum: *Deus djuva me.
Adjtor meus, et libertor meus es tu: * Dmine
ne morris.
Grlria Patri, etc.
Salvos fac servos tuos. ^^1
f.
i^. Deus meus sperntes in te.
f. Esto nobis Dmine turris fortitdinis.
i|. A
fcie inimci.
f, Nihil profciat inimicus in nobis.
T^. Et flius iniquittis non appnat nocre
nobis.
y. Dmine non secndum peccta nostra facias
nobis.
B;. eque secndum iniquittes nostras retri-
buas nobis.
Ormus pro P^ontfice nostro N.
jf,

i^. Dminus consrvet eum, et vivficet eum,


et betum fciat eum in trra, et non tradat eum
in nimam inimicrum ejus.
jf, Ormus pro benefactribus nostris.
i^. Retribere dignare Dmine mnibus nobis
bona facintibus propter nomen tuum vitam aetr-
nam. Amen.
f, Ormus pro fidlibus defnctis.
^, Rquiem setrnam dona eis Dmine et lux

perpetua lceat eis.


f, Requiscant in pace.
i^. Amen.
f. Pro frtribus nostris absntibus.
i^. Salvos fac servos tuos, Deus meus sperntes
in te.
:

Del Sacramento de la Extremauncin. 167

f. Mitte eis Dmine auxilium de sancto.


i^. Et de Sion ture eos.
f. Dmine exudi oratinem meam.
i|. Et clamor meus ad te vniat.
f, Dminus vobscum.
i^. Et cum spritu tuo.

Obemus.

DEUS, cui prprimn est miserri semper et pr-


cere: sscipe deprecatinem nostram; ut nos,
et omnes fmulos, tuos, quos delictnmi catna
constrngit, misertio tuae piettis clemnter ab-
slvat.
Exudi, qusesumus Dmine, spplicum preces,
et confitntium tibi parce pecctis: ut priter
nobis indulgntiam trbuas bengnus, et pacem.
Ineff'bilem nobis Dmine misericrdiam tuam
clemnter ostnde ut simul nos et a pecctis
:

mnibus xuas, et a poenis, quas pro his mermur,


erpias.
Deus, qui culpa offnderis, poenitntia placris,
preces ppuli tui supplicntis propitius rspice
et flaglla tuse iracndiae, qu8B pro pecctis nos-
trismermur, avrte.
Omnpotens sempitrne Deus, miserere fmulo
tuo Pontfici nostro ^' et dirige eum secndum
,

tuam clemntiam in viam sattis setrnse: ut, te


donante, tibi plcita cpiat, et tota virtte per-
fciat.
Deus, a quo sancta desidria, recta conslia,
et justa sunt pera, da servis tuis illam quam
mundus dar non potest, pacem: ut et corda
nostra mandtis tuis ddita, et hstium sublta
formidine tmpora sint tua protectine tran-
,

quilla.
:

158 Titulo VI.

Ure igne sancti Spritus renes nostros, et cor


nostrum Dmine ut tibi casto crpore servimus,
:

et mundo corde placemus.


Fidlium, Deus, mnium cnditor et redmp-
tor, animbus famulrum, famularmque turum
remissinem cunctrum trbue peccatrum ut :

indulgntiam, quam semper optavrunt, piis sup-


plicatinibus consequntur.
Actines nostras, quaesumus Dmine, aspirando ,

preeveni, et adjuvndo prosquere ut cuneta nos-


:
\

tra ortio, et opertio a te semper incipiat, et


per te coepta finitur.
Omnpotens, sempitrne Deus, qui vivrum do-
minris simul et morturum, omnimque miser-
ris, quos tuos fide et opere futuros esse praenscis
te spplices exormus; ut pro quibus effndere
preces decrvimus, quosque vel praesens saeculum
adhuc in carne rtinet, vel futrum jam extos
crpore suscpit, intercedntibus mnibus Sanctis
tuis, piettis tuee clemntia, mnium delictrum
surum vniam consequntur. Per Dminum nos-
trum Jesum Christum Filium tuum: Qui tecum
vivit et regnat in unitte Spritus sancti, Deus
per mnia saecula sseculrum.
^ Amen.
f' Dminus vobscum.
^' Et cum spiritu tuo.
f- Exudiat nos omnpotens et misricors D-
minus.
^- Amen.
^- Et fidlium nimae per misericrdiam Dei
requiscant in pace.
^- Amen.

M.
Del Sacramento del Matrimonio. Advert, gen. 159

/ TTULO VIL
BEIi SACRAMENTO DEL MATRIMONIO

CAPTULO I.

Advertencias generales.

AVISADO Prroco de que en su parroquia


el
se ha de celebrar algn matrimonio,
indague quines y cules son los que le quieren
contraer: si tienen algn impedimento cannico:
si espontnea y libremente, y conforme al honor

y reverencia debida al Sacramento quieren con-


traerle: si tienen j^a la edad legitima, que en el
vai'n es por lo menos de catorce, y en la hembra
de doce anos cumplidos; y en fin, si saben la
doctrina cristiana, la cual deben ensenar despus
sus hijos {a),
2. Tenga
sabido, por la lectura y estudio de
autores aprobados, cules son los impedimentos
cannicos que slo impiden contraer matrimonio,
y cules le dirimen si se contrae () cules los
:

(a) El Concilio Mejicano III manda los Prrocos que


no casen ninguno, sea espaol indio, ignorante de la
doctrina cristiana y que los que hallaren que no la saben,
;

les amonesten para que antes aprendan el Padrenuestro,


el Avemaria, el Credo, la Salve, los artculos de la Fe,
los Mandamiento de la ley de Dios y de la Iglesia, los siete
Sacramentos, y los siete vicios capitales.
{h) La nulidad de la dispensa matrimonial, que segn
el derecho antiguo resultaba del incesto de los pretendien-
tes, no tiene ya lugar, en virtud del decreto de N. S. Padre
Len XIII, de 26 de junio de 1885. (Y. al fin del titulo).
160 Titulo yil. Gap. I.

grados de consanguinidad y afinidad, y tambin


del parentesco espiritual que resulta de los Sa-
cramentos del Bautismo y Confirmacin (a).
3. Tenga bien entendidos todos aquellos pre-
ceptos que los sagrados Cnones y principalmente
el santo Concilio de Trento mandan se observen
para contraer como se debe el matrimonio, y pro-
cure que puntual y exactamente se practiquen
en su parroquia.
4. Pero sobre todo tenga presente que, por
decreto del Concilio, es enteramente rrito el ma-
trimonio entre el raptor y la robada mientras
ella est en poder del que la rob y tambin el
;

clandestino y cualquiera que se celebrare de otra


suerte que estando presentes el Prroco otro
Sacerdote con licencia suya del Ordinario, y
dos tres testigos (b),
5. No
basta el consentimiento de uno solo de
los contrayentes: es necesario el de entrambos,
expresado por algn signo sensible, ahora se haga
personalmente el casamiento, ahora por procu-
rador.
El propio Prroco que debe hallarse pre-
6.
sente, es aquel en cuya parroquia, sea la del va-
rn, sea la de la mujer, de entrambos, se con-
trae el matrimonio (c).

(a) Respecto los indios, la Santidad de Paulo III les


concedi que puedan contraer matrimonio dentro del tercero
y cuarto grado de consanguinidad. (Conc. Lim. II, ses. S*",
cap. 69).
(6) jurdica que, en los pases donde no
La presuncin
fu publicado el C. Tridentino, daba el valor de verdadero
matrimonio los esponsales de futuro seguidos de cpula
carnal, ha sido tambin abolida por decreto pontificio de 16
de febrero de 1892. (Vase extractado en su lugar).
(c) El Concilio Mejicano III, ubi supra, . 5*, confor-
mndose con el Tridentino, prohibe so pena de suspensin
Del Sacramento del Matrimonio. Advert. gen. 161

7.Fuera de lo diclio, gurdese el Prroco de


admitir con facilidad contraer matrimonio
los vagos y peregrinos, y los qvie no tienen
domicilio cierto; como tambin las personas
que ma vez se hubieren casado, cuales son las
mujeres de los soldados, de los presidiarios, de
otros que andan peregrinando, si no fuere ha-
ciendo antes una diligente pesquisa sobre si viven
no sus consortes, y remitiendo el expediente
al Ordinario, do quien esperar la licencia de
celebrar semejantes matrimonios, la cual se dar
de balde (a),
8. Adems de esto, exhorte los contrayentes
que, antes de casarse, confiesen bien sus pecados
y comulguen, para recibir con esta disposicin
el Sacramento del matrimonio. Enseles el modo
de portarse con cristiana rectitud en su estado,
instruyales con todo cuidado, segn la sagrada
Escritura, con el ejemplo de Tobas y Sara, y
las palabras con que el Arcngel San Rafael les
ensen cuan santa y piadosamente deben vivir
los casados.
9.Es muy decoroso que el matrimonio se ce-
lebre en la iglesia pero si en presencia del Pr-
;

roco y testigos se hubiere celebrado en casa,


vayan los desposados la iglesia recibir la

ipso facto^ todo Sacerdote, secular regular, aunque sea


Prroco, casar bendecir las nupcias de los feligreses de
ajena parroquia sin licencia del Ordinario de su propio
Prroco, no obstante cualquier privilegio costumbre de :

la cual suspensin solo podr ser absuelto por el Ordinario


del Prroco que debia haberse hallado presente al matri-
monio, de quien debia haberse recibido dicha bendicin.
(a) Alos que tienen impedimento introducido por las
leyes civiles (matrimonio civil), no case el Prroco sin orden
del Obispo. (S. Poeniteat., 15 jan. 1866).
162 Titulo VII. Gap. I.

bendicin. Y gurdese el Prroco de preguntar-


les otra vez sobre su consentimiento slo les
:

dar la bendicin despus de celebrada la Misa,


como luego se dir.
10. Gurdese tambin el Prroco de bendecir
en segundas nupcias los casados que recibie-
ron la bendicin en las primeras, ahora sea la
mujer, ahora el varn, el que se casa segunda
vez. Mas en donde estuviere en vigor la costum-
bre de bendecir la mujer que nunca fue casada,
aunque el varn lo haya sido, obsrvese. Pero las
nupcias de la mujer viuda nunca las bendiga,
aunque su marido no se haya casado.
11. Finalmente, tengan presente los Prrocos
que desde el primer domingo de Adviento hasta
la Epifana, y desde el Mircoles de Ceniza hasta
la octava de Pascua inclusive, estn prohibidas
las solemnidades nupciales, como son: bendecir
las nupcias, llevarse el marido la mujer su
casa con estrpito pompa, hacer banquetes de
bodas para solemnizar el casamiento (a). Pero el
matrimonio en todo tiempo puede contraerse.
Hganse las bodas con la honestidad y modestia
conveniente porque el matrimonio es cosa santa,
;

N y asi santamente debe tratarse (b).


/\ 12. Antes que el casamiento se haga, segn
^ lo dispuesto por el Tridentino, el propio Prroco

Conc. Trid., sess. XXIY, cap. 10, de reform. Matrim.


{a)
^
Si los novios pidieren que se les diga Misa en dichos
{h)
tiempos para comulgar juntos en ella, como ser conveniente
lo hagan, el Prroco entonces les dir la del dia, no la
votiva pro sponso et sponsa, ni las oraciones que en esta se
prescriben por ellos. (Benedicto XIV, inst. 80, n. 11).
Alos indios es concedido perpetuamente, sin limitacin
de tiempo ni lugar, recibir las bendiciones nupciales, como
lo declar el Concilio Mejicano II en 12 de dic. de 1565.
Del Sacramento del Matrimonio. Advert. gen. 163

de loscontrayentes lo notificar tres veces al pue-


blo en la iglesia, en tres das continuos de fiesta,
al tiempo de la Misa mayor parroquial (a).
13. Si el varn y la hembra fueren de diversas
parroquias, en ambas han de leerse las amones-
taciones: si despus de ledas ningn impedimento
legtimo resultare, precdase celebrar el matri-
monio pero si le hubiere, no prosiga el Prroco
;

adelante.
14. Si alguna vez hubiere probable sospecha
de que pueda maliciosamente embarazarse el ma-
trimonio leyendo antes tantas amonestaciones,
concurriere otra causa razonable, juicio del
Obispo, entonces, no se lea mas de una, cel-
brese desde luego en presencia del Prroco y de
dos tres testigos al menos y antes de su con-
;

sumacin lanse en la iglesia las amonestaciones,


para que, si hubiere algunos impedimentos, mas
fcilmente se descubran, si no es que el mismo
Ordinario juzgue otra cosa.
15. Estas amonestaciones no las haga el Pr-
roco sin estar antes cierto del libre consenti-
miento d ambos contrayentes.
16. Si despus de dos meses de ledas las amo-
nestaciones, no se hiciere el casamiento, reptase
su lectura, si al Obispo no pareciere otra cosa.
17. El Prroco, volvindose al pueblo al tiempo
de la Misa mayor, como queda dicho, le notifi-
car las amonestaciones, en lengua vulgar, del
modo siguiente:

(a) El Concilio Mejicano III declara que en los pueblos


:

de los indios bastar que el Prroco, al visitarlos, baga


estas tres proclamas amonestaciones en tres das, aunque
no sean festivos, con tal que al tiempo de hacerlas concurra
el pueblo la iglesia. (Lib. 3, tit. 2, . 5).
164 Titulo Vil. Cap. IL

SEPAN todos los presentes, que N. hijo de N. ,

y N., viudo ( SI lo fuere) de N.^ de esta par-


roquia, de la parroquia N. y N. hija de N.
;
,

y K., viuda ( si lo fuere) de N. asimismo de esta


,

parroquia de la parroquia N. con el favor di-


;

vino pretenden contraer matrimonio. Por tanto,


amonestamos todos y cada uno, que si supiere
hay entre ellos algn impedimento de consangui-
nidad afinidad, espiritual parentesco, otro
cualquiera que les impida casarse, nos lo debe
avisar cuanto antes. Esta es la primera amones-
tacin. En las dos siguientes se dice Esta es :

la secunda, esta es la tercera amonestacin.


Si alguno de los dos contrayentes, entram-
bos, fueren de padres no conocidos, se expre-
sar as.

CAPTULO II.

Modo de celebrar el Sacramento


del Matrimonio.

HECHAS las tres proclamas amonesta-


ciones y no resultando impedimento
legtimo, el Prroco que ha de celebrar el ma-
trimonio, revestido de sobrepelliz y estola blanca,
se encamina la iglesia, acompaado por lo
menos de un Clrigo con sobrepelliz, que lleve
este Ritual y el agua bendita. All, ante dos tres
testigos, estando el varn la diestra y la hembra
la siniestra ( quienes es conveniente que en
este acto honren sus padres parientes con su
presencia), vuelto ellos, declreles primero en
lengua vulgar, segn lo mandado por el Concilio
Tridentino, los frutos y efectos de este Sacra-
Modo do celebrar el Sacramento del Matrimonio. 16B

ment, pudiendo emplear la palabras de la si-

guiente

ADMONICIN
SACADA DE LA DOOTEINA DEL CATECISMO EOMANO.

MIEAD, hermanos, que celebris el Sacramento


del Matrimonio, que es para la conservacin
del gnero humano necesario, y todos los que
no tienen impedimento est concedido. Fue ins-
titido por Dios en el Paraso terrenal y santifi-
cado con la presencia de Cristo Redentor nuestro.
Es uno de los siete Sacramentos de la Iglesia,
en la significacin grande y en la virtud y digni-
dad no pequeo. A los que con puras conciencias
le contraen da gracia para superar las dificul-
tades y llevar el peso que estn los casados
sujetos por todo el discvirso de la vida. Conside-
rad el que habis de encaminar vuestras
fin
acciones: porque este Sacramento se instituy
principalmente para tener sucesin y dejar here-
deros, no tanto de vuestros bienes, cuanto de
vuestra religin y virtudes adems para que os
;

ayudis el uno al otro llevar las incomodidades


de la vida y las flaquezas de la vejez: sed, pues,
el uno al otro descanso verdadero, quitando toda
ocasin de disgusto y molestia. Tambin fue dado
el Matrimonio los hombres para evitar la in-
continencia, teniendo el marido su mujer y la
mujer su varn; y as debis guardaros de cor-
romper el santo casamiento, trocando la conce-
sin de flaqueza en slo deleite, apetecindole
fuera del matrimonio, contra la fe que mutua-
mente os habis dado. Celebrado este Sacramento,
ni el varn ni la mujer tienen ya dominio sobre
su cuerpo, como dice el Apstol y as antigua-
;
166 Ttulo VII. Cap. II.

guamente los adlteros eran castigados con seve-


rsimas penas, y ahora lo sern por Dios, que es
el vengador de los agravios y desacatos que se
hacen la pureza de los Sacramentos. La digni-
dad de ste, que significa la unin de Cristo con
la Iglesia, pide que os amis como Cristo am
la Iglesia. Vos, varn, considerad vuestra
mujer, como ser ms dbil: companera os dar
y no esclava, pues companera llam Adn, nuestro
primer padre, Eva, formada de su costado. Os
ocuparis honradamente para establecer vuestra
casa y familia, conservar vuestro patrimonio y
evitar el ocio, que es fuente y raz de todos los
males. Vos, esposa, habis de guardar sumisin
vuestro marido: despreciaris el demasiado y
superfino ornato del cuerpo, en comparacin de
la hermosura de las virtudes. Con gran diligencia
habis de conservar los bienes asistid en vuestra
:

casa mientras la necesidad, utilidad justo recreo


no os lleve fuera sed como vergel cerrado y fuente
:

sellada por la virtud de la castidad. A nadie


(despus de Dios) ha de amar ni estimar ms la
mujer, que su marido, ni el marido mas que
su mujer; y asi en todas las cosas que no contra-
dicen la piedad cristiana, procuren agradarse.
Condescienda la mujer con su marido y siga su
parecer: el varn, por tener paz, confrmese al-
gunas veces con perder de su derecho y auto-
ridad. Sobre todo pensad cmo habis de dar
cuenta Dios de vuestra vida y la de vuestros
hijos y domsticos. Tened entrambos gran cui-
dado de ensenar los de vuestra casa el temor
de Dios. Sed vosotros santos, pues es santo nues-
tro Dios y Seor; l os acreciente con gran su-
cesin, y despus de esta vida os d la eterna
Modo de celebrar el Sacramento del Matrimonio. 167

felicidad,que con el Padre y el Espritu Santo


vive y reina en los siglos de los siglos. Amen.
19. Amoneste despus los contrayentes y
testigos de esta suerte:
Yo os requiero y mando, que si os sents tener
algn impedimento por el cual este matrimonio
no pueda ni deba ser contrado, ni ser firme y
legtimo, luego claramente lo manifestis. Lo
mismo mando los que estn presentes. Segunda
y tercera vez os requiero que, si sabis algn
impedimento, lo manifestis libremente. m
20. Y respondiendo no tener impedimento qu
les estorbe el matrimonio, pregunte el Prroco
en lengua vulgar y por su nombre cada uno
de los contrayentes sobre su consentimiento, del
modo siguiente:

1 LA ESPOSA.
Sac. Seora N. Quiere usted N. por su
:

legtimo esposo y marido, por palabras de pre-


sente, como lo manda la santa Iglesia Catlica,
Apostlica y Romana?
i^. S quiero.
Sac. Se otorga usted por su esposa y mujer?
i^. S me otorgo.

Sac. Le recibe usted por su esposo y marido?


i^. S le recibo.

AL ESPOSO.
Sac. Seor N. Quiere usted la seora N.
:

por su legitima esposa y mujer, por palabras de


presente, como lo manda la santa Iglesia Catlica,
Apostlica y Romana?
4* S quiero.
Sao. Se otorga usted por su esposo y marido?
^' S me otorgo.
168 Titulo VII. Oap. II.

Sac. La recibe usted por su esposa y mujer?


i^. S la recibo.
Como se dijo, no basta
consentimiento de
el
uno solo de los contrayentes es necesario el de
:

ambos, expresado por algn signo sensible, abora


se haga personalmente el casamiento, ahora por
procurador, como se dir en su lugar.
21. Cerciorado as el Prroco del mutuo con-
sentimiento de los contrayentes, mndeles que
se den las manos derechas, l mismo, tomando
la mano derecha del esposo, pngala sobre la
derecha de la esposa, y diga:
Et ego, ex parte Dei omnipotntis, et Apos-
tolrum Petri et Pauli, et sanctse Matris Ecclsiae,
matrimnium a vobis contrctum confirmo et
benedco, in nomine Patris
Sancti. Amen.
^
et Flii, et Spritus

22. Rocelos despus con agua bendita: en


seguida bendiga el anillo, el cual le presentar
en un plato el Clrigo qu le acompae.
BENDICIN DEL ANILLO (^0-

t. Adjutrium nostrum in nomine Dmini.


I^. Qui fecit coelum et terram.
f. Dmine exudi oratinem meam.
l^. Et clamor meus ad te vniat.
f. Dminus vobscum.
1^. Et cum spritu tuo.
Oremus.
BNEDio 4^ Dmine nnulum hunc, quem nos
in tuo nomine benedcimus
gestverit, fidelittem ntegram suo
^
ut quae eum
sponso te-
,

(a) No se ha de omitir nunca, ni aun en las segundas


nupcias. (S. E. O. 27 aug. 1836, Bhedonen),
Modo de celebrar el Sacramento del Matrimonio, 169

nens, in pace, et volntate tua permneat, atque


in mutua charitte semper vivat. Per Christum
Dminum nostrum.
i^. Amen.
23. Roca el anillo con agua bendita, en forma
de cruz; y el esposo, tomndolo de mano del
Sacerdote, lo pone su esposa en el dedo anular
de la izquierda, y el mismo Sacerdote bendicin-
dola dice :
In nomine Patris ^Jf , et Filii , et
Spiritus Sancti. Amen.
Despus aade: ^

f. Confirma hoc Deus, quod opertus es in


nobis.
ij^.A templo sancto tuo, quod est in Jersalem.
Kyrie, elison; Christe, elison; Kyrie, eli-
son. Pater noster, etc. (Lo dems de esta oracin
en secreto ).
f, Et ne nos indcas in tentatinem.
i^. Sed libera nos a malo.

f. Salvos fac servos tuos.


i^. Deas meus sperntes in te.

f, Mitte eis, Dmine, auxilium de sancto.


i^. Et de Sion ture eos.

f. Esto eis, Dmine, turris fortitdinis.


i^. A fcie inimci.
f. Dmine exudi oratinem meam.
i^. Et clamor meus ad te vniat.
f. Dminus vobscum.
ij. Et cum spiritu tuo.
Oremus.
RSPICE, quaesumus. Dmine, super hos fmulos
tuos, et instittis tuis, quibus propagatinem
humni gnerisordinsti, bengnus assiste: ut qui,
te auctre,jungntur, te auxiliante, servntur.
Per Christum Dminum nostrum. Amen.
;

170 Titulo VIT. Cap. IIT.

24. Si las nupcias han de bendecirse entonces,


celebre el Prroco la Misa pro sponso et sponsa,
que est en el Misal Eomano, observando todo
lo que en ella se prescribe.
^25. Hecho todo lo susodicho, escriba de su
puno el Prroco en el libro de los matrimonios
los nombres de los que ha casado, los de los tes-
tigos, y lo dems que en la frmula se prescribe
y esto se entiende aunque otro Sacerdote, dele-
gado por l por el Ordinario, haya autorizado
el matrimonio.

CAPITULO III.

Rito de la bendicin y Misa nupcial (a).

CUANDO
los esposos, contrado el matri-
monio, quieren velarse, sea recibir
la bendicin de la Misa nupcial, van la iglesia
y se quedan afuera, ante la puerta en donde se
tendrn prevenidas en un plato las arras, que
suelen ser trece monedas, y dos anillos de oro
de plata (6).

(a) Esta bendicin es inseparable de la Misa nupcial,


segn repetidas declaraciones. La ltima de ellas permite
que Misa y bendicin se concedan aunque los casados hayan
vivido juntos algn espacio de tiempo. (S. Rom. et Univ.
Inquisit., 31 aug. 1881).
El Concilio Mejicano III manda todos los Prro-
(b)
cos, seculares y regulares, que en estas bendiciones que se
dieren los indios, bendigan las arras y practiquen todos
los dems ritos y ceremonias que en las que se dan los
espaoles y que por ellas nada les lleven ni reciban, sino
;

lo que ellos, despus del acto, quisieren espontneamente


darles de otra suerte, quedarn obligados restituir lo que
;

recibieren y sern severamente castigados. (Lib. 5"*, tit. 1**,


. 6).
Rito de la bendicin y Misa nupcial. 171

27. El Sacerdote, revestido de amito, alba,


cingulo, estola cruzada ante el pecho, y capa plu-
vial de color blanco, precedido de sus ministros,
que llevarn la cruz, el hisopo con agua bendita
y este Ritual, va la puerta de la iglesia, donde
estarn los esposos. Cuenta primero las arras, y
despus las bendice, del modo siguiente:
BENDICIN DE LAS ARBAS.

t. Adjutrium nostrum in nomine Dmini.


4. Qui fecit coelum et terram.
f. Sit nomen Dmini benedctum.
i^. Ex hoc nunc, et usque in saeculum.
t. Dmine exudi oratinem meam.
i^. Et clamor meus ad te vniat.
f. Dminus vobscum.
i^. Et cum spritu tuo.
Oremus.
BNEDIC Dmine has arrhas, quas hdie tradit
fmulus tuus hic in manuim ancillae tuae, quem-
dmodum benedixisti Abraham cum Sara, Isaac
cum Rebcca, Jacob cum Rachel: dona super eos
grtiam salutis tuse, abundntiam rerum, et cons-
tntiam perum florscant sicut rosa in Jricho
;

plantta, et Dminum nostrum Jesum Christum


timeant, et adrent ipsum, qui trinum pssidet
Numen, cujus regnum et imprium sine fine pr-
manet, in ssecula saaculrum.
i^. Amen.
Oremus.
DMINE Deus omnpotens, qui in similitdinem
sancti connbii Isaac cum Rebcca, per in-
tercessinem arrhrum Abrahae fmuli tui, copu-
mnerum numersitas
lare jussisti, ut oblatine
:

172 Titulo VII. Cap. III.

crsceret filirum; qusesumus omnipotntiam tuam,


ut ad hanc oblatinem arrhrum (quas hic fmu-
lus tuus dilctse suae sponsae offrre procrat)
sanctifictor accedas, esque cura suis munribus
proptius bene ^
dcas: qutenus tua benedicti-
ne protcti, et nvicem dilectinis vnculo innxi,
gudeant felciter cum tuis fidlibus pernniter
mancipri. Per Christum Dminum nostrum.
i^. Amen.
28. Luego verifica la

BENDICIN DE LOS ANILLOS.


BNEDic Dmine hos nnulos, quos in tuo no-
mine benedcimus ut qui eos portverint in
:

tua volntate permneant, et in amre tuo vivant,


et senscant, et multiplicntur in longitdinem
dirum. Per Christum Dminum nostrum.
15. Amen.
Oeemus.
CKETOE et conservtor gneris humni; dator
grtise spiritulis, largtor setrnee saltis; tvi
Dmine tuam mitte bene 4U dictinem super hos
nnulos, ut qui hoc fidelittis signo insgnitus in-
cessrit, in virtte coelstis defensinis, ad aetr-
nam vitam sibi proficiat. Per Christum Dminum
nostrum. 13^, Amen.
Benedctio Dei Pa ^
tris omnipotntis, et
F ^ lii, et Spritus ^
Sancti descndat, et m-
neat super hos nnulos, et has arrhas.
i^. Amen.
29. Roce Sacerdote con agua bendita las
el
arras, los anillos y los circunstantes. Tome des-
pus con los tres primeros dedos de su derecha
uno de los anillos, bendicindole y diciendo al
tomarle
Rito de la bendicin y Misa nupcial. 173

Bne '^ dic Dmine huno nnulum, ut ejus


figura pudicitiam custdiat, y lo pone en
cuarto el
dedo de la derecha del .esposo, diciendo: In no-
mine Patris, et Filii, et Spritus Sancti. Amen.
De la misma manera, bendicindole y diciendo
las propias palabras, toma el otro anillo y lo da
al esposo, quien le recibe en los tres primeros
dedos de su derecha, y le pone en el cuarto de
la mano derecha de su esposa.
30. Despus, el esposo, poniendo sus dos manos
un poco abiertas, con las palmas vueltas hacia
arriba, y sobre las de su esposa, de la misma
manera dispuestas, recibe las arras y las deja
caer en las manos de su esposa, diciendo estas
palabras que le ir dictando el Sacerdote:
Esposa, ese anillo y estas arras te doy en
seal de matrimonio.
La esposa responde Yo las recibo y deja
:
;

caer las arras en el plato, que se le tendr puesto


bajo las manos para recibirlas.
31, Luego dice el Sacerdote:
t* Manda Deus virtti tuae, confirma hoc Deus,
quod opertus es in nobis.
} A templo sancto tuo, quod est in Jeiaisa-
lem, tibi fferent reges muera.
^' Increpa feras arndinis, congregtio taur-
rum in vaccis populrum, ut excldant eos, qui
probti sunt argento.
t. Gloria Patri, et Filio, et Spirtui Sancto.
^' Sicut erat in principio, et nunc, et semper,
et in ssecula saeculrum. Amen.
Kyrie, elison Christe, elison Kyrie, elison.
; ;

Pater noster.
t- Et ne nos indcas in tentatinem.
!& Sed libera nos a malo.

f' Salvos fac servos tuos.


:

174 Titulo Vil. Cap. III.

4- Deus meus sperntes in te.


f Dmine exudi oratinem meam.
4* Et clamor meus ad te vniat.
f' Dminus vobscum.
i^ Et cum spritu tuo.

Oremus.
DES Abraham, Deus Isaac, Deus Jacob, bne^
dic cnjuges istos, et semina semen vitae in
mntibus erum: ut quidquid majes tti tuse gra-
tum esse intellxerint, opere cmpleant. Per Chris-
tum Dminum nostrum.
i^. Amen.
32. Acabada esta oracin, toma el Sacerdote
las diestras de ambos consortes, y los introduce
en la iglesia, diciendo el siguiente:
Salmo 127.

BETi omnes, qui timent Dminum, qui mbu-


lant in viis ejus.
Labores mnuum turum quia manducbis : be-
tus es, et bene tibi erit.
Uxor tua sicut vitis abndans, in latribus do-
mus tuae.
olivrum, in circitu men-
Flii tui sicut novllse
s^ tuee.
Ecce sic benedictur homo, qui timet Dminum.
Benedcat tibi Dminus ex Sion et videas bona :

Jersalem mnibus dibus vitse tuae.


Et videas filies filirum turum, pacem super
Israel.
Grlria Patri, etc. Sicut erat, etc.
33. En
llegando al altar, se arrodillan ante l
los esposos ; ySacerdote, vuelto ellos, dice
el
* Kyrie, elison Christe, elison Kyrie, elison.
; ;

Pater noster.
Rito de la bendicin y Misa nupcial. 175

f. Et ne nos indcas in tentatinem.


i^. Sed libera nos a malo.

f. Dmine exudi oratinem meam.


4. Et clamor meus ad te vniat.
f. Dminus vobiscum.
i^. Et cum spiritu tno.

Oremus.
BENEDCAT Deus vestri oris elquia. Amen. Cor
vestrum sincri amris cpulet nexu perpe-
tuo. Amen.Floretis cum praesntium cpiis, fruc-
tifictisdecnter in fliis, gaudetis pernniter
cum amcis. Amen. Trbuat vobis Dminus dona
pernnia, parntibus et amcis feliciter dilatta.
et cunctis gudia sempiterna. Amen.

O R E M s.
BENEDCAT VOS Dminus coelstis glrise, Rex
mnium Sanctrum. Amen. Detque yobis suse
dilectinis dulcdinem, et saeculi praesntis felic-
tate Isetri. Amen. Collto tiam gudio filirum,
post diutrnum tempus, cnferat habitculum
coelstium mansinum, qui vivit et regnat Deus,
in saecula sseculrum.
i^. Amen.
34. Hecho
lo que acaba de decirse, el Sacer-
dote deja la capa, toma el manpulo y casulla
de color blanco, y dice la Misa que en el Misal
Romano, entre las votivas, tiene por ttulo pro
sponso et sponsa, la cual comienza: Deus Israel
conjungat vos, con todo lo dems que se le aade.
36. Si la bendicin nupcial se diere en do-
mingo, en otra fiesta solemne C^), diga la Misa
() Esto es, da festivo, doble de 1^ 2"^ clase, alguno
de los que excluyen los dobles, como son las octavas
y
vigilias privilegiadas. (S. R. C. 20 apr. 1822, Derthonen.),
176 Titulo VII. Cap. HI.

de la Dominica de la fiesta, con Grioria y Credo,


si los tuviere, y conmemoracin de las nupcias (a),
aadindole las oraciones Projjitiare y Deus qui
potestate, con lo dems perteneciente las nupcias.
36. Cuando se dice esta Misa, como votiva
que es, en ella se omite el Grioria y el Credo y
se dicen tres oraciones: la de las nupcias y las
dos del da corriente, segn la rbrica del misal,
tt. VII, n. 3 de Comm., y al fin Benedicamus

Domino. (S. R. C, 28 febr. 1818, Decr. gen.);


37. Despus del Pater noster, y antes que diga
Libera nos, quaesumus Dmine, etc., el Sacerdote,
previa genuflexin al Sacramento, se retira al
lado de la Epstola, y se vuelve hacia los desposa-
dos, que estarn de rodillas ante el altar. Mientras
tanto un ministro (en donde hubiere esta cos-
tumbre), cubra las espaldas del esposo y la cabeza
da4a ^^apss^troaxjn velo de seda de color blanco
y 'encarnado, si cmodamente se puede (); y tam-
bin (donde se usare) nalos con la venda cinta
llamada yugo. Luego dice la oracin -Propitire
Dmine supplicatinibus, etc., con la siguiente,
Deus qui potestate, etc. Vulvese despus al medio
de altar, hace genuflexin, toma la patena, y dice:
Libera nos qu88sumus, etc.; y lo dems, segn

(a) Siempre con distinta conclusin, y en iiltimo lugar


cuando hay otras conmemoraciones pero antes de cualquier
:

collecta imperata (Id.).


{h) Como algunos hayan confundido este velo con el bal-
doquin palio, bajo del cual se acostumbraba en algunos
lugares poner los casados, conviene advertir que es el
palio cosa parecida lo que prohibe el decreto de 25 de
febrero de 1606, Neritonen., y que el uso del velo est, no
slo autorizado, sino mandado guardar por la S. Sede en
la respuesta de 27 de febrero de 1886, dada para la Arqui-
dicesis de Mjico.
Segundas nupcias. 177

costumbre. Consumido el Sanguis, d la comu-


nin los esposos, y prosiga la Misa.
38. Dicho Benedicmus Dmino, Ite Missa
est, si la Misa del da lo pidiere, antes de ben-
decir al pueblo, vuelto el Sacerdote los esposos,
diga la oracin Deus Abraham, etc., despus de
la cual les quita el ministro el velo y yugo: y
el Sacerdote, con gravedad, les dice:
que habis recibido las bendiciones, segn
YA la costumbre de la Iglesia, os amonesto que
os guardis lealtad el uno al otro que en tiempo
:

de oracin, y mayormente de ayunos y grandes


festividades, guardis castidad ame el marido
;

la mujer 3^ la mujer al marido, y permaneced


ambos en el temor de Dios.
39. Rocelos con agua >J)endita:^diga, vuelto
al altar, Plceat tibi, etc.; d la bendicin} y
despus del Evangelio de l^ J^ja^ l^iieipi
erat Verbum, etc., del qu^tdiere la Misa (Ji^b^I"
biere celebrado, tomando la esposa de la mano
diestra la entrega su esposo, despidindoles en
paz, y diciendo este ltimo:
Companera os doy, y no esclava amadla como
:

Cristo ama su Iglesia.

CAPTULO IV.

Segundas nupcias.
COMO queda advertido, no se han de ben-
decir las segundas nupcias; y por tales
se entienden, para el efecto, las que son segundas
de parte de la mujer, aunque sean primeras de
parte del hombre. Ni hace al caso que la mujer
viuda que se casa otra vez, sea doncella no;
sino que solo debe atenderse si ya otra vez ha
12
178 Titulo VII. Cap. IV.

recibido la bendicin nupcial. Por


tanto, si antes
de recibirla enviud, volviendo casarse, ha de
bendecirse. Y
siempre que no haya de velarse, solo
se har lo siguiente
41. El Sacerdote, revestido como arriba se
dijo para va la puerta de
la bendicin nupcial,
la iglesia, donde estarn los novios, y despus de
rociarlos con agua bendita, los introducir en ella,
diciendo solamente el salmo 127, como est en la
pg. 174. Acabado, toma el manpulo y casulla,
y les dice Misa, la cual oyen retirados del altar.
42. Esta Misa ha de ser del oficio ocurrente,
si fuere doble domingo: en otros das se podr
decir alguna de las votivas, segn la devocin
de los desposados con tal que no sea la ordina-
;

ria pro sponso et sponsa, ni se diga algo de lo


inserto en ella.
48. Acabada la Misa, tenindolos arrodillados
delante del altar, diga el Sacerdote:
Oremus.
RSPICE, Dmine, super hanc conjunctinem
tuam, ut sicut missti sanctum Angelum tuum
Raphalem pacficum Tobae, et Saras flise Ra-
gulis : ita dignris. Dmine, mttere benedicti-
nem tuam super hos fmulos tuos, ut in tua vo-
lntate permneant, et in amre tuo vivant, et
senscant, et multiplicntur in longitdinem di-
rum. Per Dminum nostrum Jesum Christum
Flium tuum, qui tecum vivit et regnat in unitte
Spritus Sancti Deus, per mnia ssecula sseculrum.
i|. Amen.
Benedctio Dei Patris ^
et Flii ,et Sp-
^ ,

ritus ^
Sancti descndat super vos, et mneat
semper. Amen.
: :

Casamiento por poder y matrimonio mixto. 179

44. Habindoles amonestado como se dijo al


fin de la Misa nupcial, los roca con agua ben-
dita, y les dice: Ite in pace.

'
CAPITULO V.

Casamiento por poder y matrimonio mixto.

I. Casamiento por poder.

procurador, despus de haber presen-


ELtado poder que tiene para contraer
el
matrimonio por otro, y constando de su legiti-
midad y debe expresar
suficiencia, al contraerlo
sensiblemente, de suerte que lo entiendan los
presentes, que presta su consentimiento, no en
nombre propio, sino del que le ha dado el man-
dato y puede expresarlo de esta manera
;

nombre del Sr. N. y representando su per-


EN sona por poder legitimo que para ello me ha
,

dado, quiero la Sra. N. por su legitima esposa y


mujer, por palabras de presente, como lo manda
la Santa, Catlica y Apostlica Iglesia Romana
le otorgo mi poderdante por su esposo y ma-
rido, y la recibo por su esposa y mujer.
46. Y
esta puede expresar su consentimiento
del modo siguiente:
Estando U. en lugar del Sr. N. y represen- ,

tando su persona en virtud de legtimo poder que


de l tiene para contraer matrimonio conmigo,
declaro que quiero al mismo Sr. N. por mi leg-
:

timo esposo y marido, por palabras de presente,


como manda la Santa, Catlica y Apostlica
lo
Iglesia Romana; me otorgo por su esposa y mujer,
y le recibo por mi esposo y marido.
180 TittQo VII. Cap. V.

II. Matrimonios mixtos.

Obtenida la dispensa para algn matri-


47.
monio de esta clase, y mediante el permiso del
Ordinario, puede el Prroco presenciar dicho ma-
trimonio.
48. En estos casos omtense por lo general las
proclamas, segn el prudente arbitrio del Obispo,
y si se dan, nada se dice de la religin de los
contrayentes. (S. C. de Prop. Fide, 11 maj. 1871).
49. Deben verificarse en presencia del Prroco
y de dos testigos al menos; pero no en la iglesia
ni en la sacrista. nt
50. El Prroco los presencia con su vestido
comn, sin estola ni sobrepelliz, y se abstendr
de toda bendicin los esposos, pues su oficio
aqu es solamente de testigo autorizado.
51. Gurdese, sobre todo, de decir la Misa
nupcial, por mucho qUe acaso instaren los esposos.
(Instruccin de S. S. Po IX, de 15 de nov. de 1858).
52. Pero se negar prestar su asistencia, si
los novios se hubiesen ya casado con rito pro-
testante, en la iglesia de la secta otra (a);
supiere que intentan hacerlo despus de celebrado
el matrimonio en su presencia. (S. C. R. U. In-
quisit., 21 apr. 1847).

(a) Por este hecho incurre en censura el cnyuje catlico.


(S. C. Rom. et Univ. Inquisit., 18 maj. 1892).
Decretos relativos al Matrimonio. 181

,. , i.H, CAPITULO VI,

r Decretos relativos al Matrimonio.

De la Sauta Inquisicin Bomana y UniTersal.

ac Rffii Di Card. in rebus fidei gen.


EMIInquisitores, decreverunt Benedictio-
:

nem nuptialem quam exhibet missale romanum


in Missa pro sponso et sponsa, semper imper-
tiendam esse in matrimoniis catholicorum, infra
tamen Missae celebrationem, juxta rubricas, et
extra tempus feriatum, mnibus iliis conjugibus
qui eam in contrahendo matrimonio quacumque
ex causa non obtinuerint, etiamsi petant post-
quam diu jam in matrimonio vixerint; dummodo
mulier, si vidua, benedictionem ipsam in alus
nuptiis non acceperit. (31 aug. 1881).
II. Sanctissimus D. N. D. Leo XIII statuit et
declaravit, dispensationes matrimoniales posthac
concedendas, etiamsi copula incestuosa vel con-
silium et intentio per eam facilius dispensatio-
nem impetrandi reticita fuerint, validas futuras.
(25 jun. 1885).
III. Decernimus ac mandamus ut deinceps
illis in locis in quibus conjugia clandestina pro
validis habentur, a quibusvis judicibus ecclesias-
ticis, copula carnalis sponsalibus superveniens non
amplius ex juris praesumptione conjugalis con-
tractus censeatur, nec pro legitimo matrimonio
agnoscatur seu declaretur. (15 febr. 1892).
IV. Nuptiarum benedictio non potest fieri nisi
nter Missarum solemnia (13 jul. 1630).
V. Parochus ruralis non est proprius et verus
Parochus, quando rus itur causa recreationis vel
182 Titulo VII. Cap. VI.

pro rusticationis negotiis, ideoque matrimonium


valide coram hujusmodi Parodio celebrar! non
potest. (1 decemb. 1640).
VI. Sustinetur matrimonium etiamsi Parochus
non verba sponsao, dum tamen de
intellexerit
illius consensu ex alus signis juxta juris commu-
nis dispositionem legitime constet. (15 febr. 1646).
VII. Matrimonium contractum a puella edu-
canda ad orates monasterii coram testibus et Pa-
rodio Ecclesise parodiialis, intra cujus limites
situm est monasterium, validum est, etiamsi Pa-
rochus fuerit alio praetextu vocatus, nisi aliud
obstet. (19 decemb. 1648).
VIII. Matrimonia expositarum puellarum quse
immorantur in hospitalibus, celebranda sunt co-
ram Parodio intra cujus parodiiam hospitalia sita
sunt, et non coram Confessario seu Capellano
praedictorum hospitalium. (22 apr. 1651).
IX. Responsum fuit pro validitate matrimonii
clandestino contracti coram Parodio qui consen-
sum sponsee non audivit; testes tamen adhibiti
deponebant de verbis sponsae exprimentibus suum
consensum. (11 maii 1669).
X. Validum est matrimonium, non obstante
quod Parochus non audiverit verba sponsae, non
affectate, sed ex animi turbatione, idem tamen
Parochus ex antecedentibus et subsequentibus
credebat sponsos habuisse animum contrahendi,
et testes queque deponebant de consensu sponsae.
(28 novemb. 1671).
XI. Nullum est matrimonium contractum ab
iis qui alio perrexerunt ad illud contrahendum,
ut majorem facilitatem experirentur. (13 novem-
bris 1683),
Decretos relativos al Matrimonio. 188

nunH
-*^"* De la S. C. del Concilio. ^ .{*t/\< r^-M

t XII. Parochus qui matrimonio debet assistere,


est Parochus habitationis seu domicilii, non ori-
ginis (18 novemb. 1702).
XIII. Matrimoniis, in perpetuum vel ad tempus
damnatorum ad carceres, assistere debet Paro-
chus intra cujus parochiam siti sunt carceres;
eorum vero qui damnati non sunt, sed in iisdem
detinentur loco custodiae, Parochus in cujus pa-
rochia illi proprium habent domicilium. (26 maii
1707).
XIV. Eesponsum fuit pro validitate matrimonii
contracti coram Parocho qui non audivit verba
sponsi; sponsus pariter testatus est ipsum nuUum
verbum dixisse coram Parocho; at mater puellae
cum juramento deposuit fuisse explicitum utrius-
que conjugis consensum, et de hoc etiam depo-
nebant plures connubii testes, asserentes etiam
potuisse voces conjugum percipi a Parocho. (6 au-
gust. 1712).
XV. Validum est matrimonium celebratum co-
ram Parocho, qui cum Missam celebraret, audivit
sponsum dicentem: Esta es mi esposa, sponsae
vero verba nulla audivit neo externum aliquem
vidit actum ex quo consensus ejusdem erui pos-
set, etsi idipsum deponant do testes, dumtaxat
addentes quod sponsus sponsse manum tenebat,
dum prsesens una mulier et alius testis deponunt
utrumque conjugem protulisse verba mutuum con-
sensum expresse designantia. (12 jan. 1715).
XVI. Jus benedicendi sponsos spectat priva-
tive ad Parochos. (3 decemb. 1718).
XVII. Matrimonium si contrahatur per pro-
curatorem omissis denunciationibus est validum,
mandati procurae traditione preBceptumfuerit
licet
184 Ttulo VII. Cap. VI.

ut matrimonium deberet contrahi juxta ritum


S. R. Ecclesise. (12 jul. 1721).
XVIII. Non potest Parochus in Ecclesis monia-
lium Ordinario subjectarum assistere matrimoniis,
vel eorum denunciationes facer. (23 aug. 1727).
XIX. Matrimonium initum a sponso faciem
habente palliatam naso tenus, invalidum in casu
declaravit ead. (19 septemb. 1733).
XX. Matrimonium initum in hisce circumstan-
tiis quod Parochus et testes perceperint con-
sensum partium, non ex verbis, sed ex signis et
actibus antecedentibus, concomitantibus et subse-
quentibus ad matrimonialem contractum, subsis-
tere censuit eadem. (6 maii 1741).

De la S. C. de Obispos y Regulares.
XXI. Denuntiationes matrimonii fieri possunt
temporibus prohibitis nuptias celebrare. (18 de-
cemb. 1589).
De la S. 0. de Hitos.

XXII. Nullo modo pro sponsis benedicendis


pallium seu baldachinum paretur. (25 febr. 1606,
Neritonen.),
XXIII. In celebratione nuptiarum quae fit
extra diem dominicum vel alium diem festum de
praecepto, seu in quo occurrat dplex primse vel
secundas classis, etiamsi fiat officium et Missa de
festo duplici per annum, sive majori sive minori,
dicenda est Missa pro sponso et sponsa in fine
missalis post alias Missas votivas specialiter as-
signata. In diebus vero dominicis aliisque diebus
festis de praecepto, ac duplicibus primae et secun-
das classis, dicenda est Missa de festo cum com-
memoratione Missae pro sponso et sponsa. (7 jan.
1784, TJrhis et orbis).
Decretos relativos al Matrimonio. 185

XXIV. Sacra Rituum Congregatio declaravit


atque decrevit Missam pro sponso et sponsa vo-
tivam esse privatam, proindeque semper legendam
sine Hymno Anglico et Symbolo Niceno, cum
tribus orationibus, prima videlicet ejusdem Missae
votivee propriae ut habetur in fine missalis, se-
cunda et tertia diei currentis, ut in Rubr. Tit. VII,
num. 3 de Commemorat., Benedicamus Domino in
fine, et ultimo Eyang^lio S.. Joaums. (28 febr. 1818,
Decr. gen.), rffffi.fii m-H^ fm^') rrr RrnT^RrnH .ttt<fT
XXV. An
commemoratio pro sponso et sponsa
dici debeat sub nica conclusione cum oratione
festi vel sub altera conclusione?
Negative ad
primam partem, affirmative ad secundam.
Quo loco, quando alise occurrunt commemora-
tiones, commemoratio Missse pro sponso et sponsa
dicenda sit sub secunda conclusione, an scilicet
ultimo loco ?
Faciendam primo loco post alias
de prsecepto.
Missa pro sponso et sponsa non est dicenda
iis in diebus in quibus juxta rubricas fieri nequit
de festo duplici 2* class., ut in Octava Epiphaniae
et Vigilia Pentecosts, sed tune, sicut in Domi-
nicis et alus festis de preecepto et duplicibus 1"
vel 2"" sola commemoratio fieri debet, et
class.,
quidem sub distincta conclusione et post alias
commemorationes de prgecepto. (20 april. 1822,
Derthonen.),
XXVI. Utrum in nuptiis quse secundas dicun-
tur, omittenda benedictio annuli ?
sit
Negative.
(27 aug. 1836, Bhedonen.).
XXVII. Juxa decretum Urbis et Orbis latum
die 20 decembris 1783, Missa in nuptiis semper
debet esse votiva pro sponso et sponsa uti in
missali, preeterquam in festis de praecepto et in
duplicibus primae et secundee classis, in quibus
186 Tittdo VII. Cap. VI.

Mssae occurrenti addenda est commemorati pro


sponso et sponsa. In ea vero assignata Benedictio,
juxta rubricas non est impertienda nisi in Missa.
(23 jun. 1853, Limhurgen).
XXVIII. An facta per Episcopum licentia con-
trahendi matrimonium temporibus a S. Concilio
Tridentino vetitis, censeatur etiam permissa be-
nedictio conjugum per preces et orationes in Missa
pro sponsis contentas ? Et quatenus negative, an
possit Episcopus in casu eam facultatem conce-
der? Negative in mnibus. (6 febr. 1858, Bal-
timoren.),
XXIX. Ab hac Apostlica Sede percontabatur
Amplitudo Tua utrum usus veli quod adhiberi
solet penes ecclesias istius Mexicanas regionis in
ritu sacramenti Matrimonii licitum necne sit?
Quum S. Rituum Congregatio in iis locis ubi
hic vetustissimus usus viget, prout in Gralliarum
Dioecesibus, ejusmodi ritum liaudquaquam vetue-
rit, Amplitudo Tua illum in sibi credita Archi-
dioecesi servari permittat, contrariis non obstan-
tibus quibuscumque.
Romas, die 27 februarii 1886.
Perill. et Rno Do uti fratri, Archiepiscopo
Mexicano.
Del cuidado de los enfermos. 187

i
r-'Vi^^'
.'
,. 0.,;^ ; ..;w ...

^ ^>^p ..ff aj^ .^^^ ^^cj


*'
.v/.,, -^ j^i
.

TTULO VIII.

DE LA VISITA n v -

CUIDADO DE IOS ENFERMOS,


Y MODO DE AUXILIAR LOS MORIBUNDOS
)rf^ - i5i Y .'ro1a*;q obi/oiq

CAPTULO I.

Del cuidado de los enfermos. i> i ^

I. Advertencias generales.

h NTE todas cosas debe el Prroco tener


k
^^- 1. JjL presente que el cuidado de los enfer-
mos de su feligresa no es una de las menores obli-
gaciones de su cargo; y as, luego que sepa que
alguno de sus parroquianos ha enfermado, sin
esperar que le llamen, vistele de su espontnea
voluntad, no una sola vez, sino todas las que
fuere necesario. este efecto exhorte sus feli- A
greses que le avisen luego que alguno enfer-
mare sobre todo si fuere de gravedad.
2. A
lo dicho ayudar, especialmente en las
parroquias de amplio territorio, tener lista de los
enfermos para saber el estado y condicin de cada
uno, retener ms fcilmente la memoria de ellos,
y acudirles tiempo.
3. Y
si por legtimo impedimento, como cuando
son muchos los enfermos, no pudiere visitarlos,
encargue este ministerio otros Sacerdotes, si
los hubiere en su parroquia, al menos algunos
piadosos y caritativos seglares.

m.
188 Titulo VIII. Cap. I.

Prtese en estas visitas como conviene


4.
los Sacerdotes de Dios, con tanta modestia y gra-
vedad, que con sus palabras y ejemplo edifique,
no solo al enfermo, sino tambin los domsticos,
y en su propia salud aproveche.
5. Su principal cuidado sea en favor de los
que, destituidos de humanos socorros, necesitan
de la diligencia y misericordia de un benigno y
prvido pastor. Y si por sus pocas facultades no
pudiere socorrerlos de lo suyo, como debe ha-
cerlo, solicite su socorro por medio de la cofrada
de la caridad, de otra, si en la ciudad lugar
la hubiere, por privadas pblicas colectacio-
nes y limosnas.
6. Pero principalmente se ha de hace cargo
el Prroco de la espiritual curacin de los enfer-
mos, aplicando toda su industria ponerlos en
camino de salvacin, y proveerles de tiles au-
xilios con que los defienda y ampare contra las
asechanzas del demonio. f?

7. Siempre que fuere visitar algn enfermo,


vaya prevenido de razones convincentes y persua-
sivas, principalmente de ejemplos de los Santos,
que son muy eficaces, con qu consolarle en el
Seor, estimularle y recrearle. Exhrtele im-
plorar la divina misericordia, y llevar paciente-
mente la enfermedad, como una paternal amones-
tacin que le da el Seor, y que crea se la ha
enviado por su bien, para que mejore de vida y
costumbres.
8. Con la debida prudencia y caridad, indz-
cale despus que sacramentalmente se confiese;
y igale la confesin, aunque quiera hacerla ge-
neral de toda su vida y aun exhrtelo que la
;

haga, ayudndolo con caridad. Si pareciere con-


veniente, acurdele asi al enfermo como sus
Del cuidado de los enfermos. 189

familiares y allegados, que por decretos del Con-


cilio Lateranense IV y de muchos Pontfices, est
mandado so graves penas los mdicos no hagan
mas de tres visitas los enfermos, si primero no
les constare que se han confesado.
^ 9.Cuide tambin diligente de que ninguno,
por consultar la salud corporal, persuada
aplique al enfermo algn remedio que ceda en
detrimento de su alma (a).
10. En reconociendo el Prroco que amenaza
peligro de muerte al enfermo, amonstele que de
ninguna manera se deje engaar de la astucia del
demonio, ni de las promesas de los mdicos, ni
de las lisonjas de sus parientes y amigos, para
no mirar con tiempo por la salud de su alma, y
recibir con la debida presteza y devocin los
santos Sacramentos, mientras est en s y en to-
dos sus sentidos, sin ir dando aquellas falaces y
perniciosas largas que por engao del diablo han
llevado y llevan cada dia muchsimos los tor-
mentos eternos del infierno.
11. Pero si aconteciere que algn enfermo,
ni con las exhortaciones y amonestaciones de los
Sacerdotes, ni con los consejos de sus amigos y
domsticos, pueda reducirse confesar sus peca-
dos, no por eso se ha de dar la cosa por deses-
perada, y dejarla de la mano sino que, mientras
;

viviere, se le han de repetir frecuentes, varias y


eficaces exhortaciones por medio de Sacerdotes
de otras personas piadosas se le ha de poner
;

delante la felicidad de la vida eterna, los supli-


cios de la eterna muerte, y la inmensa miseri-

(a) Habla de los prestigios para curar las enfermedades,


y de cuantos medios no pueden aplicarse sin perjuicio del
alma, como serian los operatorios de aborto, pecado hor-
rendo, tan detestado y abominado de la Iglesia.
190 T itulo VIII. Cap, I.

cordia de Dios que le llama penitencia y est


dispuesto perdonarle. Se aadirn tambin s-
plicas privadas y oraciones pblicas al Seor,
para impetrar la gracia de la conversin y sal-
vacin del miserable enfermo (a).
Procure conocer el Sacerdote de qu ten-
12.
taciones y sentimientos es mas especialmente
molestado el enfermo, y apliquele oportunos re-
medios.
13. Haga que le pongan la vista las sagradas
imgenes de Cristo Seor nuestro Crucificado, de
la bienaventurada Virgen Mara, y del Santo de
su mayor devocin, y juntamente un vaso de agua
bendita, con que menudo se roce.
14. Sugiera al enfermo, segn su capacidad,
algunas breves oraciones y jaculatorias, especial-
mente versos de los salmos, el Padrenuestro^
el Avemaria^ el CredOy alguna consideracin
de la Pasin de nuestro Seor Jesucristo, algunos
martirios y ejemplos de Santos, y pensamientos
de la bienaventuranza celestial. Pero todo esto
con discrecin y en oportuno tiempo, para no
causarle molestia y enfado, sino recreo y consuelo.
15. Promtale que le encomendar Dios en
la Misa y dems oraciones, y que procurar hagan
otros lo mismo; y cmplale la promesa (6).

{a) Este ltimo medio es el mas eficaz, del cual no han


de repugnar el Prroco y los circunstantes. Postrados, pues,
en tierra con profunda humildad y reverencia, el Prroco,
todos los domsticos y cuantos se hallaren presentes, con
fervorosos ruegos pidan Dios su conversin, de suerte que
el enfermo los vea y los oiga. (BaruFaldo, tt. 30, n.' 35 y 36).
{!)) Para desempear esta palabra, hay Misa en el Misal

Eomano, Pro infirmis^ y oraciones para los enfermos pr-


ximos morir hay tambin otras de grande eficacia, como
:

la De Pasmne Dominio la De Sancta Maria^ la Misa Pro


:

Del cuidado de los enfermos. 191

16. Si la enfermedad fuere de las mas graves


peligrosas, persuada al enfermo que, mientras
est en acuerdo, disponga todas sus cosas y haga
testamento; que si tuviere algo ajeno lo resti-
tuya, y que en bien de su alma disponga, segn
sus facultades, lo que delante de Dios le agra-
dare. Pero en estas exhortaciones evite siempre
toda nota de avaricia.
17. Finalmente, exorte al enfermo que, si
sanare, ante todas cosas vaya la iglesia dar
gracias Dios por la salud recuperada, comulgue
devotamente y entable mejor vida en adelante.
II. Modo de visitar los enfermos.

18. Las preces siguientes pueden decirse, omi-


tirse abreviarse arbitrio del Sacerdote, segn
el tiempo y la condicin del enfermo.
19. Si fueren muchos los enfermos que hubiere
en un mismo aposento pieza, todas las preces
y oraciones se dirn en nmero plural. Y siendo
solo hembras, tambin en gnero y caso con-
gruente, mudando los nombres servus y famulus
en el de ancilla.
20. Habiendo, pues, entrado el Sacerdote en
el aposento del enfermo, diga primero:
f. Pax huic dmui.
Et mnibus habitntibus in ea.
i^.

Despus, tomando el hisopo, roce con el agua


bendita al enfermo, su cama y aposento, diciendo
ASPERGES me. Dmine, hysspo, en mundbor:
lavbis me et super nivem dealbbor.
Miserere mei Deus, secndum magnam mise-
ricrdiam tuam.
remissione peccatormn^ y la aprobada por la Santidad de
Clemente XI en 1706, Ad postulandam gratiam hene mo-
riendi. (Id., n.' 51 y 52).
:

192 Titulo VIII. Cap. I.

f. Griria Patri, et Filio et Spiritui Sancto.


i^. Sicut erat in principio, et nunc, et semper,

et in saecula saeculrum. Amen.


Y
repite la antfona Asperges me, etc. Luego
dice:
jf. Adjutrium nostrum in nomine Dmini.
^. Qui fecit coelum et terram.
f. Dmine exudi oratinem meam.
i^. Et clamor meus ad te vniat.
f Dminus vobiscum.
I^. Et cum spritii tuo.
Oremus.
Exaud nos, Dmine snete, Pater omnpotens,
eetrne Deus et mttere dignris sanctum An-
:

gelum tuum de coelis, qui custdiat, fveat, pr-


tegat, vsitet, atque defndat omnes habitantes in
hoc habitculo. Per Christum Dminum nostrum.
i^. Amen.
Despus desempee el Prroco su cargo,
21.
haciendo con el enfermo lo que queda advertido
antes que se despida podr decir sobre l el Sal-
mo 6 el 90, que van puestos ms abajo.
Luego diga:
Kyrie, elison ; Christe, elison ; Kyrie, elison.
Pater noster, etc.
f. Et ne nos indcas in tentatinem.
li. Sed libera nos a malo.
f. Salvum fac servum tuum.
ifi.Deus meus sperntem in te.
f. Mitte ei. Dmine, auxlium de sancto.
i^. Et de Sion ture eum.

f, Nihil profciat inimcus in eo.


i^. Et flius iniquittis non appnat nocre ei.
jr. Esto ei, Dmine, turris fortitdinis.
i^. A fcie inimici.
Bel cuidado de los enfermos. 198

f. Dminus opem ferat illi.

I^.Super lectum dolris ejus.


-f. Dmine exudi oratinem meam.
i^. Et clamor meus ad te vniat. L
'^
f, Dminus vobiscum.
U'^, Et cum spritu tuo.

Oremxts.
'

'^1 M'

DEIJS, cui prprimn est miserri semper, et pr-


cere :sscipe deprecatinem nostram ut nos, ;

et huno fmulum tuum, quos delictrum catna


constrngit, misertio tuae piettis clemnter ab-
slvat.
Deus, infirmittis liumnee singulre praes-
dium, auxilii tui super infrmum fmulum tuum
ostnde virttem ut ope misericrdiae tuse adj-
;

tus, Ecclsise tuae sanctae inclumis repraesentri


meretur.
Concede hunc fmulum tuum, quaesumus, D-
mine Deus, perpetua mentis et crporis sanitte
gaudre: et gloriosa Betae Marae semper Vr-
ginis intercessine, a praesnti liberri tristtia, et
setrna prfrui laettia. Per Christum Dminum
nostrum.
i^. Amen.
Y bendicindole aade : Benedctio Dei om-
nipotntis Patris ^ , et Filii, et Spritus Sancti,
descndat super te, et mneat semper.
i^. Amen.
Rocele despus con agua bendita.
Los salmos y Evangelios que siguen, con sus
preces pueden tambin decirse segn la oportu-
nidad del tiempo y el piadoso deseo del enfermo.

13
194 Titulo VIII. Cap. I.

Salmo 6.

DMINE, ne in furre tuo rguas me: * eque


in ira tua corrpias me.
Miserere mei Dmine, quniam infrmus sum: *
sana me. Dmine, quniam conturbta sunt
ossa mea.
Et nima mea turbta est valde * sed tu, D- :

mine squequo?
Convrtere Dmine, et ripe nimam meam: *
salvum me fac propter misericrdiam tuam.
Quniam non est in morte, qui memor sit tui * :

in inferno autem quis confitbitur tibi?


Laborvi in gmitu meo, lavabo per sngulas noc-
tes lectum meum: * lcrymis meis stratum
meum rigbo.
Turbtus est a furre culus meus * invetervi :

nter omnes inimicos meos.


Discdite a me omnes qui opermini iniquittem, *
quniam exaudivit Dminus vocem fletus mei.
Exaudvit Dminus deprecatinem meam, * D-
minus oratinem meam suscpit.
Erubscant, et conturbntur vehemnter omnes
inimici mei * convertntur et erubscant valde
:

velciter.
Gloria Patri, etc. * Sicut erat, etc.
Luego diga:
t. Dminus vobscum.
i^. Et cum spiritu tuo.
Signndose el Sacerdote, en la frente, boca
22.
y pecho, y tambin al enfermo en las mismas
partes, si fuere varn y por la enfermedad no
pudiere hacerlo por s mismo y si fuere hembra
;

y por s misma no pudiere, signndola otra mujer


(lo cual debe observarse en todos los siguientes
Evangelios), diga:
;

Del cuidado de los enfermos. fgg

f' Sequntia sancti Evanglii secndum Mat-


thseum.
T^- Gloria tibi Dmine.

Matth. 8.

1N illo tmpore: Oum introisset Jess Caphr-


naum, accssit ad eum Centrio rogans eum,
et dicens: Dmine, puer meus jacet in domo pa-
raly ticus, et male torqutur. Et ait illi Jess Ego :

vniam, et curbo eum. Et respndens Centrio,


ait Dmine, non sum dignus ut intres sub tectum
:

meum, sed tantum dic verbo, et sanbitur puer


meus. Nam et ego homo sum sub potestte cons-
tittus, habens sub me milites, et dico huic Vade, :

et vadit ; et lii : Veni, et venit : et servo meo Fac:

hoc, et facit. Audiens autem Jess mirtus est, et


sequntibus se dixit : Amen dico vobis, non invni
tantam fidem in Dico autem vobis, quod
Israel.
multi ab Oriente et Occidente vnient, et recm-
bent eum Abraham, et Isaac, et Jacob in regno
coelrum flii autem regni ejicintur in tnebras
:

exteriores ibi erit fletus, et stridor dntium. Et


:

dixit Jess Centurini: Vade, et sicut credidisti,


fiat tibi. Et santus est puer in illa hora.

O RE MUS.
OMNPOTENS sempiterno Deus, salus aetrna cre-
dntium exudi nos pro infirmo fmulo tuo N.
:

pro quo misericrdiae tuse implormus auxilium


ut rddita sibi sanitte, gratirum tibi in Eccl-
sia tua rferat actines. Per Christum Dminum
nostrum.
^' Amen.
196 Titulo VIII. Cap. I.

-ic^M mv Salmo 15. ^hf:h-

*
CONSEVA me, Dmine, quniam spervi in te.
Dixi Dmino Deus meus : es tu, quniam bo-
nrum merum non eges.
Sanctis, qui sunt in trra ejus, * mirificvit omnes
volunttes meas in eis.
Multiplictae sunt infirmittes erum * postea ac- :

celeravrunt.
Non congregbo conventcula erum de sangui-
nibus * nec memor ero nminum erum per
:

labia mea.
Dminus pars haeredittis mese, et clicis mei * :

tu es, qui resttues haeredittem meam mihi.


Funes cecidrunt mihi in praeclris * tenim hse- :

rditas mea preeclra est mihi.


Benedcam Dminum, qui trbuit mihi intellc-
tum * nsuper et usque ad noctem increpu-
:

runt me renes mei.


Providbam Dminum in conspectu meo semper: *
quniam a dextris est mihi, ne commvear.
Propter hoc IsBttum est cor meum, et exultvit
lingua mea :
* nsuper et caro mea requiscet
in spe.
Quniam non derelnques nimam meam in in-
ferno * nec dabis sanctum tuum vidre cor-
:

ruptinem.
Notas mihi fecsti vas vitse, adimplbis me leettia
cum vultu tuo * delectatines in dxtera tua
:

usque in finem.
Gloria Patri, etc. * Sicut erat, etc.
f. Dminus vobscum.
i^. Et cum spritu tuo.
t. Sequntia sancti Evanglii secndum Mar-
cum.
i^. Gloria tibi, Dmine.
Del cuidado de los enfermos. 197

?>vi,;x '-^mr^-^ni Maeo. 16., ;:l0.r

illo tmpore Recumbntibus ndecim disc-


INpulis :

appruit illis Jess: et exprobrvit in-


credulittem erum, et durtiam cordis quia iis, ;

qui vderant eum resurrexisse, non credidrunt.


Et dixit eis: Entes in mundum univrsum, prse-
dicte Evanglium omni creatrae. Qui crediderit,
et baptiztus ferit, salvus erit: qui vero non
crediderit, condemnbitur. Signa autem eos, qui
crediderint, hsec sequntur: In nomine meo dae-
mnia ejcient linguis loquntur novis serpntes
: :

tollent: et simortiferum quid bberint, non eis


nocbit: super aegros manus impnent, et bene
habbunt. .X

OEEMUS. ; ;a ,^

VIETUTUM coelstium Deus, qui ab humnis cor-


pribus omnem langurem, et omnem infir-
mittem praecpti tui potestte depllis: adsto
proptius huic fmulo tuo N. ut fugtis infirmit-
tibus, et viribus recptis, nomen sanctum tuum,
instaurta prtinus sanitte, benedicat. Per Chris-
tum Dminum nostrum. if . Amen.
i
Salmo 19. ,,
j

EXTJDIAT te Dminus in die tribulatinis * pr- :

tegat te nomen Dei Jacob.


Mittat tibi auxlium de sancto * et de Sion tue-
:

tur te.
Memor omnis sacrifcii tui: * et holocustum
sit
tuum pingue fiat.
Trbuat tibi secndum cor tuum * et omne con- :

silium tuum
confirmet.
Lsetbimur in salutari tuo: * et in nomine Dei
nostri magnificbimur.
198 Titulo VIII. Cap. I.

Impleat Dminus omnes petitines tuas: * nunc


cognvi quniam salvum fecit Dminus Chris-
tum suum.
Exdiet illum de coelo sancto suo * in potQft- :

ttibus salus dxtersB ejus. fo


Hi in crribus, et hi in equis: * nos autem in
nomine Dmini Dei nostri invocbimus.
Ipsi obligti sunt, et cecidrunt * nos autem sur-
:

rximus, et ercti sumus.


Dmine salvum fac regem * et exaud nos in die,
:

qua invocavrimus te.


Grlria Patri, etc. * Sicut erat, etc.
jr. Dminus vobscum.
i^. Et cum spritu tuo.
f. Sequntia sancti Evanglii secndum Lu-
cam.
i^. Grlria tibi, Dmine.
Luo. 4.

illo tmpore Surgens Jess de synagga, in-


INtrovit :

in domum Simnis. Socrus autem Si-


mnis tenebtur magnis fbribus et rogavrunt :

illum pro ea. Et stans super illam, impervit febri.


Et dimisit illam: et continuo surgens ministrbat
Cum autem sol occidsset, omnes qui hab-
illis.

bant infrmos vriis languribus, ducbant illos


ad eum. At ille singulis manus impnens, cura-
bat eos.

Oremus.
DMINE snete, Pater omnipotens, setme Deus,
qui fragilittem humnae conditinis, infusa
virttis tuae dignatine, confirmas, ut salutribus
remdiis piettis tu8B crpora nostra, et mentes
vegetntur: super huno fmulum tuum proptius
intnde ut omni necessitte corpreae infirmit-
;
Del cuidado de los enfermos. 199

tis exclusa, grtia in eo prstinee sanittis perfcte


repartur. Per Ohristum Dminum nostrum.
'
Id. Amen.
'ULL'-.IU\ U^
Salmo 85.

INCLNA, Dmine, urem tiiam, et exudi me


* :

quniam inops et pauper sum ego.


Custdi nimam meam, quniam sanctus sum: *
salvum fac servum tuum, Deus meus, spern-
temin te. iiOih

Miserere mei, Dmine, quniam ad te clamvi


tota die * laetifica nimam servi tui,
: quniam
ad Dmine nimam meam levvi.
te
Quniam tu Dmine suavis et mitis * et multse :

misericrdiee mnibus invocntibus te.


Auribus prcipe Dmine oratinem meam: * et
intnde voci deprecatinis meee.
In die tribulatinis meae clamvi ad te: * quia
exaud sti me.
Non est similis tui in diis Dmine
non est :
* et
secndum pera tua.
Omnes gentes quascmque fecisti, vnient et ado-
rbunt coram te Dmine: * et glorificbunt
nomen tuum.
Quniam magnus es tu, et fciens mirabilia :
* tu
es Deus solus.
Deduc me. Dmine, in via tua, et ingrdiar in
veritte tua: * laettur cor meum, ut tmeat
nomen tuum.
Confitbor tibiDmine Deus meus in toto corde
meo * et glorificbo nomen tuum in aetrnum.
:

Quia misericordia tua magna est super me: * et


eruisti nimam meam ex inferno inferiri.
Deus, inqui insurrexrunt super me, et synagga
potntium queesirunt nimam meam :
* et non
proposurunt te in conspctu suo.
200 Titulo VIII. Cap. I.

Et tu Dmine Deus misertor et misricors, * p-


tiens, et multae misericrdiae, et verax.
Rspice in me, et miserere mei, * da imprium
tuum pero tuo : et salvum fac flium ancUae
tuee.
Fac mecum signum bonum, ut vdeant qui od-
in
runt me, et confundntur * quniam tu D- :

mine adjuvsti me, et consoltus es me.


Griria Patri, etc. * Sicut erat, etc.
f. Dminus vobscum.
1$. Et cum spritu tuo.
f. Sequntia sancti Evanglii secndum Jon-
nem. j1 bt
i^. Gloria tibi, Dmine.
JOANN. 5.

illo tmpore Erat dies festus Judeerum, et


INascndit Jess
:

Jeroslymam. Est autem Je-


roslymis Probtica piscina, qu8B cognomintur
hebrice Bethsida, quinqu prticus habens. In
his jacbat multitdo magna languntium, caec-
rum, claudrum, aridrum, expectntium aquse
motum. ngelus autem Dmini descendbat se-
cndum tempus in piscnam et movebtur aqua. :

Et qui prior descendsset in piscnam post moti-


nem aquae, sanus fiebat a quacmque detinebtur
infirmitte. Erat autem quidam homo ibi triginta
et octo annos habens in infirmitte sua. Hunc
cum vidisset Jess jacntem, et cognovsset quia
multum jam tempus haber et, dicit ei Vis sanus :

fieri? lnguidus: Dmine, hminem


Respndit ei
non hbeo, ut cum turbta ferit aqua, mittat
me in piscnam dum vnio enim ego, lius ante
:

me descndit. Dicit ei Jess Surge, toUe grab- :

tum tuum, et mbula. Et statim sanus factus est


homo ille: et sstulit grabtum suum, et ambu-
;

Del cuidado d los enfermos. 201

labat. Erat autem sbbatum in die illo. Dicbant


ergo Judsei illi qui santus ferat : Sbbatum est
non licet tibi tllere grabtum tuum. Respndit
eis: Qui me sanum fecit, ule mihi dixit: ToUe
grabtum tuum, et mbula. Interrogavrunt ergo
eum Quis est ille homo, qui dixit tibi ToUe gra-
: :

btum tuum, et mbula? Is autem, qui sanus fe-


rat effctus, nescibat quis esset. Jess enim de-
clinvit a turba constitta in loco. Postea invnit
eum Jess in templo, et dixit illi: Ecce sanus
factus es: jam noli peccre, ne detrius tibi ali-
quid contngat.
Oremus. 9
RSPICE Dmine fmulum tuum in infirmitte
sui crporis laborntem, et nimam rfove,
quam cresti ut castigatinibus emendtus, con-
;

tinuo se sntiat tua medicina salvtum. Per Chris-


tum Dminum nostrum. \^
i|. Amen.
Salmo 90.

QUI habitat in adjutrio Altssimi, * in protec-


tine Dei coeli commrabitur.
Dicet Dno Suscptor meus es tu, et refgium
:

meum: * Deus meus, sperbo in eum.


Quniam ipse libervit me de laqueo venntium, *
et a verbo spero.
Scpulis suis obumbrbit tibi: * et sub pennis
ejus sperbis.
Scuto circmdabit te vritas ejus * non timbis :

a timre nocturno.
A sagtta volante in die, a negtio perambulnte
in tnebris, * ab incrsu, et dsemnio meri-
diano.
Cadent a ltere tuo mille, et decem millia a dex-
tris tuis * ad te autem non appropinqubit.
:
202 Titulo VIII. Cap. I.

Vermtamen culis tuis considerbis :


* et retri-
butinem peccatrum vidbis.
Quniam tu es Dmine spes mea: * altssimum
posusti refgium tuum.
Non accdet ad te malum: * et flagUum non
appropinqubit tabernculo tuo.
Quniam Angelis suis mandvit de te * ut cus- :

tdiant te in mnibus viis tuis.


In mnibus portbunt te: * ne forte offndas ad
lpidem pedem tuum. ,

Super spidem et basilscum ambulbis * et con- :

culcbis lenem et dracnem.


Quniam in me spervit, liberbo eum: * prte-
gam eum, quniam cognvit nomen meum.
Clambit ad me, et ego exudiam eum: * eum
ipso sum in tribulatine erpiam eum, et glo-
:

rificbo eum. .>

Longitdine dirum replbo eum: * et ostndam


salutre meum.
illi

Gloria Patri, etc. * Sicut erat, etc.

Oeemus.
OMNPOTENS sempitrne Deus, infirmittem f-
muli tui proptius rspice, atque ad protegn-
dum eum dxteram tuse majesttis extnde. Per
Christum Dminum nostrum.
Amen.
i^.

Acabada
23. esta oracin, el Sacerdote, po-
niendo la mano diestra sobre la cabeza del en-
fermo, diga:
Super segros manus impnent, et bene hab-
bunt. Jess, Mariae Filius, mundi salus et Dmi-
nus, mritis et ntercessine sanctrum Apostol-
rum surum Petri et Pauli, et mnium sanctrum,
sit tibi clemens et proptius. Amen.
:

Del cuidado de Tos enfermos. 203

Despus diga: r

f, Dminus vobscum.
i^. Et cum spritu tuo

f. Intium sancti Evanglii secndum Jonnem.


i^. Grl^ria txbi, Domine,
JOANN. 1.

principio erat Verbum, et Verbum erat apud


INDeum, et Deus erat Verbum. Hoc erat in prin-
cipio apud Deum. Omnia per ipsum facta sunt:
et sine ipso factum est nihil quod factum est in ;

ipso vita erat, et vita erat lux hminum et lux ;

in tnebris lucet, et tnebrae eam non compre-


hendrunt. Fuit homo missus a Deo, cui nomen
erat Jonnes. Hic venit in testimnium, ut testi-
mnium perhibret de lmine, ut omnes crde-
rent per illum. Non erat ille lux, sed ut testim-
nium perhibret de lmine. Erat lux vera, quse
illminat omnem hminem venintem in hunc
mundum. In mundo erat, et mundus per ipsum
factus est, et mundus eum non cognvit. In pr-
pria venit, et sui eum non receprunt. Quotquot
autem receprunt eum, dedit eis potesttem flios
Dei feri, his, qui credunt in nomine ejus: qui non
ex sangunibus, eque ex volntate carnis, eque
ex volntate viri, sed ex Deo nati sunt. ET VER-
BUM CARO FACTUM EST, et habitvit in no-
bis: et vidimus glriam ejus, glriam quasi uni-
gniti Patre plenum grtiae et verittis.
i^. Deo grtias.
24. Por ltimo, bendiciendo al enfermo, diga

lii,
Benedictio Dei omnipotntis Patris ^
et Fi-
et Spritus Sancti, descndat super te, et m-
,

neat semper.
i^. Amen.
Y rocele despus con agua bendita.
204: Titulo VIII. Cap. II.

CAPITULO II.

Modo de ayudar los moribundos


*hasta el momento de la expiracin.

I. Advertencias generales.

AGRAVNDOSE la enfermedad, visitar el


Prroco al enfermo con mas frecuencia,
ayudndole con eficacia constante conseguir su
salvacin. A este efecto tendr advertidos los do-
msticos que, apretando el peligro, le llamen luego
para acudirlo sin dilacin al tiempo de morir.
26. Si despus de haberle administrado el Vi-
tico y la Extremauncin, le hallare en inminente
peligro de muerte, recomendar luego el alma en
el modo que se dir; pero si la enfermedad diere
tiempo, y lo tuviere por conveniente, atendida la
condicin del enfermo, podr ejercitar con l los
siguientes oficios de piedad.
27. Primeramente, si el enfermo pudiere ganar
alguna indulgencia concedida por autoridad le-
gitima acurdesela y advirtale lo que debe hacer
para ganarla; y en especial que invoque una
muchas veces con corazn contrito el santsimo
nombre de JESS (a).
28. Exhrtele asimismo, y muvale hacer,
mientras est en s, actos de fe, esperanza, cari-
dad y otras virtudes; conviene saber:
Que crea firmemente los artculos de la fe y
todo lo que la santa Iglesia de Roma, Catlica
y Apostlica, cree y ensena.

(a) Vase al fin del ttulo el decreto de la S. C. de In-


dulgencias, de 22 de septiembre de 1892.
:

Modo de ayudar" STTos moribundos. 205

Que crea y espere que Cristo nuestro Seor,


por su inmensa clemencia, le ha de ser propicio;
y que por los mritos de su santsima Pasin, y
por la intercesin de la bienaventurada siempre
Virgen Maria y de todos los Santos, ha de con-
seguir la vida eterna. >tT:

Que de todo corazn ame y desee sumamente X


amar Dios nuestro Seor con todo aquel amor
con que le aman los Bienaventurados y Santos.
Que movido del amor que tiene Dios, se
duela de corazn de toda ofensa en cualquier
manera cometida contra Dios nuestro Seor, y
contra los prjimos.
Que pida perdn todos los que alguna vez
hubiere ofendido de palabra obra.
Que movido del mismo amor que tiene Dios,
ame todos sus prjimos y perdone sus ene-
migos y todos los que de cualquier modo le han
sido molestos contrarios.
Que por amor de Dios y en penitencia de sus
pecados, lleve pacientemente los dolores y mo-
lestias de la enfermedad.
Que si el Seor se dignare prestarle la salud
corporal, proponga, asi guardarse en adelante
con todo esfuerzo posible de volver pecar, como
cumplir siempre sus santos mandamientos.
29. Exhrtele tambin k que, de cuando en
cuando y segn pueda, ore al menos de corazn,
de la manera siguiente
MISERERE mei, Deus, secndum magnam mise-
ricrdiam tuam.
In te. Dmine, spervi, non confndar in
aeternum.
In manus tuas, Dmine, commndo spiritimi
meum: redemisti me, DminCj Deus verittis.
:

206 Titulo VIII. Cap. II.

Deus in adjutrium meum intnde: Dmine


ad adjuvndum me festina.
Esto mihi, Dmine, in Deum protectrem.
Deus proptius esto mihi peccatri.
Dulcssime Dmine Jesii Ohriste, per virttem
sanctssimae Passinis tuae, recipe me in nme-
rum electrum turum.
Dmine Jesu Christe, sscipe spiritum meum.
MARA, Mater grtiae, Mater misericrdise.
Tu nos ab hoste protege, et hora mortis sscipe.
Snete Angele Dei, mihi custos assiste.
Omnes sancti Angeli, et omnes sancti, inter-
cdite pro me, et mihi succrrite.
Traduccin.

; Oh Dios ! apidate de m, segn tu grande


misericordia.
En ti. Seor, he esperado, no ser eterna-
mente confundido.
En tus manos, Seor, encomiendo mi espritu
redimsteme. Seor, Dios de la verdad.
Atiende oh Dios! mi socorro: apresrate
oh Seor! ayudarme.
Oh Seor, seas para m un Dios protector!
Oh Dios sasme propicio m, pecador.
!

Dulcsimo Seor mi Jesucristo, por los m-


ritos de tu santsima Pasin, recbeme en el n-
mero de tus escogidos.
Seor mi Jesucristo, recibe mi espritu.
MARA, Madre de gracia. Madre de miseri-
cordia, defindenos del enemigo, y recbenos en
la hora de la muerte.
Santo ngel de mi guarda, assteme.
Angeles y Santos todos, interceded por m y
socorredme.
Modo de ayudar los moribundos. 207

30. Estos y semejantes afectos, en latn en


lengua vulgar, podr el prudente Sacerdote su-
gerir al moribundo, segn el estado en que se
halle. i

-r)

II. Modo de dar la bendicin papal con indulgencia plenaria


/ A en articulo de muerte. <J

Bl. La Santidad de Benedicto XIV, en


su Bula
Pia Mater (34 del tomo
de su Bularlo, dada
2**

el 5 de abril de 1747), dispone que los Obis-


pos, que observada su constitucin Quod Sancta
(del ano de 1740, tomo I"" del propio Bularlo,
n. 7), pidieren la Santa Sede facultad para dar
la bendicin pontificia con indulgencia plenaria
los moribundos, se les conceda perpetua, con
potestad de subdelegarla en las ciudades y luga-
res de su dicesis, uno muchos Sacerdotes,
seculares regulares y que esta facultad no ex-
;

pire por la muerte del Pontfice delegante ni del


Obispo subdelegante, sino que persevere arbitrio
del Obispo sucesor para dar dicha bendicin de-
:

ben usar del rito y ceremonias que en la men-


cionada Bula 34 se prescriben.
32. Con el fin de asegurar los frutos de esta
bendicin indulgencia, manda Su Santidad
los Sacerdotes que la dieren, que con todo em-
peo procuren antes mover los moribundos
nuevos actos de dolor por sus culpas, de fervoroso
amor de Dios, y principalmente de resignacin
y conformidad con su voluntad santsima, reci-
biendo la muerte como venida de su mano (a).
(a) Ntese que la invocacin, al menos mental, del san-
tsimo Nombre de Jess es condicin necesaria para ganar
la indulgencia de que se trata. (S. O. Ind. 22 sept. 1892,
Dublinen.).
208 Titulo VIH. Cap. II.

Esta obligacin dice Su Santidad que especial-


mente la impone intima los reducidos se-
mejante artculo, para que, mediante su cumpli-
miento, se preparen y dispongan conseguir el
fruto de la indulgencia.
33. Se da esta bendicin los enfermos que
la hubieren pedido estando en su acuerdo, y en
todos sus sentidos, verosmilmente la habran
pedido, dieron senas de contricin, aunque des-
pus, al recibirla, estn destituidos del uso de la
lengua, y dems sentidos, locos, delirantes.
Pero enteramente ha de negarse los excomul-
gados, los impenitentes, y los que coge la
muerte en manifiesto pecado mortal (a).
34. El Sacerdote, pues, autorizado para dar
esta bendicin, entrando en el aposento del en-
fermo, diga: t. Pax huic dmui.
4. Et mni-
bus habitntibus in ea. Y
despus, revestido
de sobrepelliz y estola morada, roce con agua
bendita al enfermo, aposento y circunstantes, di-
ciendo la antfona Asperges me, Dmine, etc.
3B. Si el enfermo quisiere confesarse, igale
y absulvale si no, desde luego muvale hacer
;

actos de contricin, y habiendo tiempo, expl-


quele brevemente la virtud j eficacia de esta
bendicin: exhrtele al sufrimiento de los dolo-
res incomodidades presentes, en satisfaccin de
los pecados de la vida pasada: ofrecerse de
buena gana Dios para que haga de l lo que
gustare, y recibir la muerte para pagar la pena
que mereci pecando. Con piadosas palabras con-
sulele, y hgale conciba esperanzas de conseguir

(a) Mas no los nios, aunque por falta de edad nO


hubiesen hecho an la primera comunin, conforme al de-
creto de 16 de diciembre da 1826.
Modo de ayudar los moribundos. 209

de la divina liberalidad la remisin de las penas


del purgatorio, y la vida eterna.
36. Despus diga:
'j. Adjutrium nostrum in nomine Dmini.
i. Qui fecit coelum et terram.

Antfona: Ne reminiscris, Dmine, delcta


fmuli tui ( vel ancillae tuae), eque vindictam su-
mas de pecctis ejus.
Kyrie, elison; Christe, elison; Kyrie, elison.
Pater noster.
j. Et ne nos indcas in tentatinem.

i^. Sed libera nos a malo.

f. Salvum fac servum tuum (vel Salvam fac


ancllam tuam).
4. Deus meus sperntem in te.
.f. Dmine exudi oratinem meam.
i^. Et clamor meus ad te vniat.
f. Dminus vobscum.
4. Et cum spritu tuo.
Oremus.
CLEMENTSSIME Deus, Pater misericordirum, et
Deus totus consolatinis, qui nminem vis
perire in Te credentem atque sperntem; secn-
dum multitdinem miseratinum turum rspice
propitius fmulum tuum N. quem tibi vera fides,
et spes christina commndant. Visita eum in
salutri tuo, et per Unigniti tui Passinem, et
Mortem, mnium ei delictrum surum remissi-
nem, et vniam clemnter indulge, ut ejus nima
in hora xitus sui te jdicem propititum inv-
niat, et in sanguino ejsdem Flii tui ab omni
mcula ablta, transir ad vitam meretur per-
ptuam. Per emdem Christum Dminum nos-
trum.
151. Amen,
U
210 Ttulo VIII. Cap. II,

Luego, rezada la confesin general por uno


37.
de los Clrigos, diga el' Sacerdote: Miseretur
tui, etc. Indulgntiam, etc., y despus:
Dminus noster Jess Christus Flius Dei vivi,
qui beato Petro Apostlo suo dedit potesttem li-
gndi, atque solvndi, per suam piissimam mise-
ricrdiam recpiat confessinem tuam, et resttuat
tibi stolam primam, quam in Baptsmate rece-
psti; e* ego facltate mihi ab Apostlica Sede
tributa, indulgntiam plenriam, et. remissinem
mnium peecatrum tibi concedo. In nomine Pa-
tris ^, et Filii, et Spiritus Sancti. Amen.
Per sacrosncta humnee reparatinis myst-
ria, remttat tibi ompotens Deus omnes praesn-
tis et futrae vitae po^nas, paradisi portas apriat,
et ad gudia sempiterna perdcat. Amen.
Benedcat te ompotens Deus, Pater 4|f, et
Flius, et Spiritus Sanctus. Amen.
Si el enfermo estuviere tan prximo ex-
38.
pirar que no d tiempo para decir la confesin
general ni las sobredichas preces, dle luego el
Sacerdote la bendicin, diciendo: Ego facltate
mihi ab Apostlica Sede tributa, etc.
39. Despus, con la mayor devocin que pu-
diere, diga las preces siguientes, y amoneste
los domsticos y circunstantes que juntamente
oren por el moribundo (u).
(a) Basta acordarse que el in&tante de partir el alma
de este mundo es aquel momento importantsimo de que
pende la eternidad, para que el Prroco aplique toda su
vigilancia que esta partida de las almas de sus feligreses
moribundos le deje siempre lleno de esperanzas bien fun^
dadas deque se han salvado. A
este fin ha dispuesto nuestra
piadosa madre la santa Iglesia las preces y oraciones que
aqu se ponen, por cuya virtud se dirijan y encaminen las
almas ' la .eterna bienaventuranza. (Baruffaldo, tt. 32,
nms. 1 y 3). v .

Modo de ayudar los moribundos. 2ll

III. Orden de la recomendacin del alma.

40. Yendo el Prroco encomendar Dios el


alma de alguno, al partir de esta vida, vaya acom-
paado al menos de un Clrigo, si le hubiere, que
lleve el acetre con agua bendita, la sobrepelliz y
una estola morada de las cuales habindose re-
:

vestido el Sacerdote, entre en el aposento del


enfermo, diciendo f. Pax huic dmui. ^.. Et m-
:

nibus habitntibus in ea.


Roce despus con
agua bendita al enfermo, su cama, y los cir-
cunstantes, diciendo la antfona Asperges me, etc.
41. Levante con eficaces palabras el nimo
del enfermo la esperanza de la eterna salva-
cin, dle besar la imagen de nuestro Reden-
tor Crucificado, y pngala su vista para que
contemplndola, en esa esperanza se aliente.
42. Despus, encendida la vela y puesta en
manos del moribundo, si pudiere tenerla, arrodi-
llado con todos los circunstantes, rece devotamente
las Letanas breves, de esta, suerte:
KYEIE, elison; Christe, elison; Kyrie, elison.
Sancta Mara ora pro eo.
Omnes Sancti Angel et Archn- j .

orate.
geli. I

Snete Abel ora.


Omnis chorus Justrum orate.
Snete Abraham 1

Snete Jonnes Baptsta, > ora.


Snete Joseph )

Omnes Sancti Patrirclise et ) ,.


Prophtse .j/^^*^-
Snete Petre

Snete Paule, (
^^^'
Snete Andrea,

Snete Jonnes I
, ,

212 Titulo VIII. Cap. II.

Omnes Sancti Apstoli et Evan-


gelstae
orate.
Omnes Sancti Discipuli Dmini.
Omnes Sancti Innocentes . . .

Snete Stphane
ora.
Snete Laurnti
Omnes Sancti Mrtyres orate.
Snete Silvster
Snete Gfregri, ora.
Snete Augustne
Omnes Sancti Pontfices et Con- j ,

""'^^^ P^' ^'


fessres (

Snete Benedcte
ora.
Snete Francsce
Omnes Sancti Mnachi et Ere-
orate.
mit8B
I

Sancta Mara Magdalena. . .

^^^'
Sancta Lucia (

Omnes Sanctae Vr^ines et Vi- , .,

duee ..... .
i^^-
Omnes Sancti et Sanctae Dei, intercdite pro eo.
Proptius esto parce ei, Dmine.
Proptius esto
Proptius esto,
Ab ira tua,
A perculo mortis,
A mala morte,
A pcenis infrni,
libera eum.
Ab omni malo,
Dmine.
A potestte diboli,
Per Nativittem tuam,
Per Crucem et Passinem tuam,
Per Mortem et Sepultram tuam
Per glorisam esurrectinem
tuam.
:

Modo de ayudar los moribundos. 213

Per admirbilem Ascensinem

Per grtiam Spritus Sancti Pa- \ ^^^^^-^T^'


rcliti,
In die judcii
Peccatres ) te rogamus,
Ut ei parcas audi nos.
]

Kyrie, elison; Christe, elison; Kyrie, olison.

43. Cuando entrare en agona, se le dirn las


oraciones que siguen. Y
en donde hubiere cos-
tumbre, con algunos toques de campana de la
iglesia parroquial, signifiqese los fieles la in-
minente muerte del enfermo, para que puedan
encomendarle Dios.

Oratio.

PEOFICSCERE, nima christina, de boc mundo,


in nomine Dei Patris omnipotntis, qui te
crevit in nomine Jesu Christi Flii Dei vivi, qui
:

pro te passus est in nomine Spritus Sancti, qui


:

in te effsus est: in nomine Angelrum et Ar-


cbangelrum: in nomine Thronrum et Domina-
tinum in nomine Principtuum et Potesttum
:

in nomine Chrubim et Sraphim: in nomine Pa-


triarchrum et Prophetrum: in nomine sanct-
rum Apostolrum et Evangelistrum in nomine :

sanctrum Mrtyrum et Confessrum in nomine :

sanctrum Monachrum et Eremitrum: in no-


mine sanctrum Vrginum, et mnium Sanctrum
et Sanctrum Dei hdie sit in pace locus tuus,
:

et habittio tua in sancta Sion, Per emdem


Christum Dminum nostrum.
i^. Amen.
214 Titulo VIII. Cap. II.

Oratio.'
DEUS Deus clemens, Deus qui s-
nisricors,
cndum multitdinem miseratinum turum
peccta poenitntium deles, et praeteritrum cr-
minum culpas venia remissinis evacas rspice
:

proptius super hunc fmulum tuum N. et remis-


sinem mnium peccatrum surum tota cordis
confessine poscntem deprectus exudi. Rnova
in eo, pissime Pater, quidquid terrena fragilitte
corruptum, vel quidquid diablica fraude viol-
tum est: et unitti crporis Ecclsise membrum
redemptinis anncte. Miserere, Dmine, gem-
tuum, miserere lacrymrum ejus et non habn-
:

tem fidciam, nisi in tua misericordia, ad tu89


sacramntum reconciliatinis admtte. Per Chris-
tum Dminum nostrum.
4- Amen.
Oratio.
COMMNDO te omnipotnti Deo, carissime frater,
et ei, cujus es creatra, commtto; ut cum
humanittis dbitum mor te interveniente persl-
veris, ad auctrem tuum, qui te de limo trras
formverat, revertris. Egredinti itaque nimas
tuae de crpore splndidus Angelrum ccetus oc-
crrat: judex Apostolrum tibi sentus advniat:
candidatrum tibi Mrtyrum triumphtor exr-
citus bviet: lilita rutilntium te Confessrum
turma circmdet: jubilntium te Virginum choras
excpiat et betae quitis in sinu Patriarchrum
:

te complxus astrngat: mitis atque festivus Christi


Jesu tibi aspctus appreat, qui te inter assistn-
tes sibi jgiter intersse decrnat. Ignores omn
quod horret in tnebris, quod stridet in flmmis,
quod crciat in tormntis. Cedat tibi tetrrimus
-

Modo de ayudar los moribundos. 215

Satans cum satelltibus suis in advntu tuo te


:

comitntibus Angelis contremscat atque in satr- :

nse noctis chaos immne dififgiat. Exrgat Deus,


et dissipntur inimci ejus: et fgiant qni odrunt
eum, a fcie ejus. Sicut dficit fumus, deficiant:
sicut flnit cera a fcie ignis, sic preant pecca-
tres a fcie Dei; et justi epulntur, et exltent in
conspectu Dei. Confundntur igitur et erubscant
omnes tartreae legiones, et ministri Stanae iter
tuum impedir non udeant. Lberet te a crueitu
Christus, qui pro te crucifxus est. Lberet te ab
setrna morte Christus, qui pro te mori digntus
est. Constituat te Qhristus Flius Dei vivi intra
paradjsi sui semper amoena virntia, et inter oves
suas te verus ille Pastor agnscat. Ule ab mni-
bus, peoctis tuis te abslvat atque ad dxteram
;

sua:m in electrum surum te sorte constituat. Re-


demptrem tuum fcie ad fciem videas, et prsBr
sens semper assstens, manifestssimam betis cu-
lis aspicias verittem. Constittus igitur inter
.

gmina beatrum, contemplatinis divnae dulcen


die potiris in saecula saeculrum.
I^. .Aaen, . :

ratio.

STJsgiPE Dmine, servum tuum in locum spern-


dse sibi salyatinis a misericordia tua. -. /.

i^. Amen.
Libera, Dmine, nimam mnibus
servi tui ex
periculis infrni, et de lqueis poenrum, et ex
mnibus tribulatinibus.
4- Amen.
Libera, Dmine, nimam servi tui, sicut libe-
rsti Henoch et Elam de commni morte mundi.
i^. Amen.
216 Titulo VIII. Cap. II.

Libera, Dmine, nimam servi tui, sicut libe-


rsti Noe de diluvio.
^
i^. Amen.
Libera, Dmine, nimam servi tui, sicut libe-
rsti Abraham de Ur Chaldaerum.
i^. Amen.

Libera, Dmine, nimam servi tui, sicut libe-


rsti Job de passinibus suis.
i^. Amen.
Libera, Dmine, nimam servi tui, sicut libe-
rsti Isaac de hostia, et de manu patris sui Abrahae.
1$. Amen.
Libera, Dmine, nimam servi tui, sicut li-

bersti Lot de Sdomis, et de flamma ignis.


1$. Amen. yf-

Libera, Dmine, nimam servi sicut li-tui,


bersti Moysen de manu Pharanis regis ^gyp-
tirum.
i^. Amen.
Libera, Dmine, nimam servi tui, sicut libe-
rsti Danilem de lacu lenum.
4. Amen.
Libera, Dmine, nimam servi tui, sicut libe-
rsti tres peros de camino ignis ardntis, et de
manu regis inqui.
% Amen.
Libera, Dmine, nimam servi tui, sicut libe-
rsti Susnnam de falso crimine.
% Amen.
Libera, Dmine, nimam servi tui, sicut libe-
rsti David de manu regis Sal, et de manu Golse,
i^. Amen.
Libera, Dmine, nimam servi tui, sicut libe-
rsti Petrum et Paulum de carcribus,
i^. Amen.
Modo de ayudar los moribundos. 217

Et sicut beatssimain Theclam virginem et


mrtyrem tuam de tribus atrocssimis tormntis
libersti, sic liberare dignris nimam hujus servi
tui, et tecum fcias in bonis congaudre coels-
tibus.
i^. Amen.
Oratio.
COMMENDMUS tibi, Dmine, nimam fmuli tui
N. precamrque te, Dmine Jesu Christe, Sal-
vtor mundi, ut propter quam ad terram miseri-
crditer descendsti, Patriarchrum turum sini-
bus insinuare non rnuas. Agnsce, Dmine, crea-
tram tuam, non a diis alinis cretam, sed a te
solo Deo vivo et vero: quia non est lius Deus
praeter te, et non est secndum pera tua. Lse-
tfica. Dmine, nimam ejus in conspctu tuo, et
ne memneris iniquittum ejus antiqurum, et
ebriettum quas suscitvit furor sive fervor mali
desidrii. Licet enim peccverit, tamen Patrem,
et Pilium, et Spiritum Sanctum non negvit, sed
crdidit, et zelum Dei in se hbuit, et Deum, qui
fecit mnia, fidliter adorvit.

Oratio.
DELiCTA juventtis, et ignorntias ejus, queesu-
mus, ne memneris. Dmine: sed secndum
magnam misericrdiam tuam memor esto illius in
gloria clarittis tuae. Aperintur ei coeli, coUaetn-
tur illi Angeli. In regnum tuum. Dmine, servum
tuum sscipe. Suscpiat eum sanctus Michael Ar-
chngelus Dei, qui militiae coelstis mruit prin-
ciptum. Vniant illi bviam sancti Angeli Dei, et
perdcant eum in civittem coelstem Jersalem.
Sscipiat eum betus Petrus Apstolus, cui a Deo
claves regni coelstis trditsB sunt. Adjuvet eum
218 Titulo VIII. Cap. II.

sanctus Pulus Apstolas, qui dignus fuit esse vas


electinis. Intercdat pro eo sanetus Jonnes elcr.
tus Dei Apstolus, cui revelta sunt secreta coelsr
tia. Orent pro eo omnes sancti Apstoli quibus a
Dmino data est potstas ligndi atque solvndL
Intercdant pro eo omnes Sancti et elcti Dei, qui
pro Christi nomine tormenta in hoc saeculo susti-
nurunt ut vnculis carnis extus, pervenre me
;

retur ad glriam regni coelstis, praestnte D-


mino nostro Jesu Christo: Qui cum Patre, et Spi^
ritu Sancto, vivit et regnat in ssecula sseculrum.
1^. Amen.
44. Si por ms tiempo agonizare, podr leerse
el siguiente Evangelio de San Juan. j3t

JOANN. 17.

SUBLEVTis culis in coelum Jess dixit Pater, :

venit hora, clarfica Flium tuum, ut Flius tuus


clarficet te. Sicut dedsti ei potesttem omnis carr
nis, ut omne quod dedisti ei, det eis vitam setr-
nam. Haec est autem vita setrna, ut cognscant
te, solum Deum
verum, et quem missti Jesum
Ciristum. Ego opus
te clarificvi super terram:
consummvi, quod dedsti mihi ut fciam et nunc :

clarfica me tu, Pater, apud temetpsum, clari-


tte quam hbui, priusquan^ mundus esset, apud
te..Manifestvi nomen tuum homnibus quos de-
dsti mihi de mundo. Tui erant, et mihi eos de^
disti: et sermnem tum servavrunt. Nunc cog- .

novrunt, quia omnia, quae dedsti mihi, abs te


sunt: quia verba, quae dedsti mihi, dedi eis: et
ipsi acceprunt, et cognovrunt ver quia a te
exvi, et credidrunt quia tu me missti. Ego pro
eis rogo non pro mundo rogo, sed pro his, quos
:

dedsti mihi, quia tui sunt: et mea mnia tua sunt,


et tua mea sunt: et clarifictus sum in eis. Et jam
:

Modo de ayudar a los moribundos. 21^

non sum in mundo, et hi in mundo sunt, et ego


ad te vnio. Pater snete, serva eos in nomine
tuo, quos dedsti mihi, ut sint unum, sicut et nos.
Cum essem cum eis, ego servbam eos in nomine
tuo. Quos dedsti mihi, custodivi, et nemo ex eis;

priit, nisi fiiius perditinis, ut Scriptra imple-


tur. Nunc autem ad te vnio: et haec lquor in
mundo, ut hbeant gudium meum impltum in
semetpsis. Ego dedi eis sermnem tuum, et mun-
dus eos odio habuit, quia non sunt de mundo,
sicut et ego non sum de mundo. Non rogo ut tol-
las eos de mundo, sed ut serves eos amalo. De
mundo non sunt, sicut et ego non sum de mundo.
Sanctfica eos in veritte. Sermo tuus vritas est.
Sicut tu me missti in mundum, et ego misi eos
in mundum. Et pro eis ego sanctifico meipsum:
ut sint et ipsi sanctificti in veritte. Non pro eis
autem rogo tantum, sed et pro eis, qui creditri
sunt per verbum erum in me ut omnes unum
:

sint, sicut tu Pater in me, et ego in te, ut et ipsi


in nobis unum sint: ut credat mundus quia tu me
missti. clarittem, quam dedsti mihi, dedi
Et ego
eis: ut sint unum sicut et nos unum sumu3. JEgo
in is, et tu in me: ut sint consummti in unum:
et cognscat mundus, quia tu me missti, et di-
lexsti eos, sicut et me dilexsti. Pater, quos de-
dsti mihi, vol ut ubi sum ego, et illi sint mecum:
ut vdeant clarittem meam, quam dedsti mihi,
quia dilexsti me
ante constitutinem mundi. Pa-
ter juste, mundus te non cognvit ego autem te
:

cognvi: et.h cognovrunt, quia tu me missti.


Et notum feci eis nomen tuum, et notum fciam
ut dilctio, qua. dilexsti me, in ipsis sit, et ego
in ipsis.
220 Titulo VIII. Cap. II.

PSSIO DMINI NOSTEI JESU CHEISTI


SEONDUM JONNEM.
Cap. 18.

tmpore Egrssus est Jess cum discipu-


INlisillo :

suis trans torrntem Cedrn, ubi erat hortus,


in quem introvit ipse, et discpuli ejus. Scibat
utein et Judas, qui tradbat eum, locum: quia
frequnter Jess convnerat illuc cum discipulis
suis. Judas ergo cum accepisset cohrtem, et a
pontifcibus et pharisaeis ministros, venit illuc cum
latrnis, et fcibus, et armis. Jess taque sciens
mnia, qnsd ventura erant super eum, procssit,
et dixit eis: Quem quaBritis? Respondrunt ei:
Jesum Nazarnum. Dicit eis Jess Ego sum. Sta- :

bat autem et Judas, qui tradbat eum, cum ipsis.


Ut ergo dixit eis Ego sum abirunt retrrsum,
: :

et cecidrunt in terram. Iterum ergo interrogvit


eos Quem quaeritis ? lili autem dixrunt Jesum
: :

Nazarnum. Respndit Jess Dixi vobis, quia ego :

sum: si ergo me quaeritis, sinite hos abre. Ut im-


plertur sermo, quem dixit: Quia quos dedisti
mihi, non prdidi ex eis quemquam. Simn ergo
Petrus habens gldium, edxit eum et percssit
Pontficis servum: et abscdit aurculam ejus dx-
teram. Erat autem nomen servo Malchus. Dixit
ergo Jess Petro: Mitte gldium tuum in vaginam;
Clicem, quem dedit mihi Pater, non vis, ut bi-
bam illum ? Oohors ergo, et tribnus, et minstri
Judaerum comprehendrunt Jesum, et ligavrunt
eum : et adduxrunt eum ad Annam primum ; erat
enim socer Ciphae, qui erat Pntifex anni illius.
Erat autem Ciphas, qui conslium dderat Judaeis:
Quia xpedit, unum hminem mori pro ppulo.
Sequebtur autem Jesum Simn Petrus, et lius
discipulus. Discipulus autem ille erat notus Pon-
Modo de ayudar los moribundos. 221

tfici, et introivit cum Jesu in trium Pontficis.


Petrus autem stabat ad stium foris. Exvifc ergo
discpulus lius, qui erat notus Pontfici, et dixit
ostiriae et introdxit Petrum. Dicit ergo Petro
:

ancUa ostiria: Numquid et tu ex discpulis es


hminis istius ? Dicit ille Non sum. Stabant autem
:

servi et minstri ad prunas, quia frigus erat, et


calefacibant se: erat autem cum eis et Petrus
stans, et calefciens se. Pntifex ergo interrog-
vit Jesum de discpulis suis, et de doctrina ejus.
Respndit ei Jess Ego palam loctus sum mun-
:

do ego semper dcui in synagga, et in templo,


:

que omnes Judeei convniunt et in occlto loc- :

tus sum nihil. Quid me interrogas ? interroga eos,


qui audirunt quid loctus sim ipsis ecce hi :

sciunt, quae dxerim ego. Hsec autem cum dixs-


set, unus assstens ministrrum dedit lapam Jesu,
dicens Sic respondes Pontfici ? Eespndit ei Je-
:

ss: Si male loctus sum, testimnium prhibe


de malo si autem bene, quid me caedis ? Et misit
:

eum Annas ligtum ad Cipham Pontficem. Erat


autem Simn Petrus stans, et calefciens se. Di-
xrunt ergo ei Numquid et tu ex discpulis ejus
:

es? Negvit ille, et dixit: Non sum. Dicit ei unus


ex servs Pontficis, cogntus ejus, cujus abscdit
Petrus aurcu.lam Nonne ego te vidi in horto cum
:

illo ? Iterum ergo negvit Petrus et statim gallus


cantvit. Addcunt ergo Jesum a Cipha in prse-
trium. Erat autem mane et ipsi non introirunt :

in preetrium, ut non contaminarntur, sed ut


manducrent Pascha. Exvit ergo Piltus ad eos
foras, et dixit Quam accusatinem aFrtis advr-
:

sus hminem hunc? Eespondrunt, et dixrunt


ei: Si non esset hic malefactor,tradidiss-non tibi
mus eum. Dixit ergo eis Piltus Accpite eum vos, :

et secndum legem vestra.m judicte eum. Dix-


222 Titulo VIII. Cap. II.

runt ergo Nobis non licet interfcere


ei Judaei:
quemquam. Ut sermo Jesu implertur, quem di-
xit, signficans qua morte esset moritrus. Intro-
vit ergo iteriim in praetrium Piltus, et vocvit
Jesum, et dixit ei Tu es Eex Judserum? Respn-
:

dit Jess: A temetpso hoc dicis an


dixruntlii
tibi de me ? Eespndit Piltus Numquid ego Ju-
:

daeus sum? Grens tua, et Pontfices tradidrunt te


mihi quid fecsti? Respndit Jess Regnum meum
: :

non est de hoc mundo si ex hoc mundo esset re-


:

gnum meum, minstri mei tique decertrent ut


non trderer Judaeis: nunc autem regnum meum
non est hinc. Dixit taque ei Piltus Ergo Rex :

es tu ? Respndit Jess Tu dicis quia Rex sum


:

ego. Ego in hoc natus sum, et ad hoc veni in


mundum, ut testimnium perhbeam veritti om- :

nis qui est ex veritte, audit vocem meam. Di-


cit ei Piltus Quid est vritas ? Et cum hoc dixs-
:

set, terum exivit ad Judaeos, et dicit eis Ego nul- :

lam invnio in eo causam. Est autem consuetdo


vobis, ut unum dimttam vobis in Pascha vultis :

ergo dimttam vobis Regem Judserum? Clama-


vrunt ergo rursum omnes, dicntes: Non huno,
sed Barbbam. Erat autem Barbbas latro. Tune
ergo apprehndit Piltus Jesum, et flagellvit. Et
milites plectntes cornam de spinis imposurunt
capiti ejus: et veste purprea circumdedrunt
eum. Et venibant ad eum, et dicbant Ave, Rex :

Judserum: et dabant ei lapas. Exivit ergo ite-


fum Piltus foras, et dicit eis: Ecce addco vobis
eum foras, ut cognsctis, quia nuUam invnio in
eo causam. (Exivit ergo Jess portans cornam
spneam, et purpreum vestimntum). Et dicit
eis: Ecce homo. Cum ergo vidssent eum Pont-
fices, et minstri, clambant, dicntes Crucifge,:

crucifge eum. Dicit eis Piltus Accpite eum vos,


:
:

Modo de ayudar los moribundos. 223

et crucifgite: ego enim non invnio in eo cau-


sam. Respondrunt ei Judaei: Nos legem hab-
mus, et secndum legem debet mori, quia Flium
Dei se fecit. Cum ergo audsset Piltvis Imnc ser-
mnem, magis tmuit. Et ingrssus est praetrium
iterum, et dixit ad Jesum: Unde es tu? Jess au-
tem xespnsum non dedit ei. Dicit ergo ei Piltus
Milii non lqueris ? nescis quia potesttem hbeo
crucifgere te, et potesttem hbeo dimttere te ?
Eespndit Jess Non haberes potesttem advr-
:

sum me uUam, nisi tibi datum esset dsuper.


Proptrea qui me trdidit tibi, majus pcctum
habet. Et exinde quaerbat Piltus dimttere eum.
Judaei autem clambant dicntes: Si huno dimit-
tis, non es amcus Caesaris. Omnis enim, qui se
regem facit, contradcit Caesari. Piltus autem cum
audsset hos sermones, addxit foras Jesum: et
sedit pro tribunli, in loco, qui dcitur Lithstro-
tos, hebraico autem Grbbatha. Erat autem Paras-
ceve Paschae, hora quasi sexta, et dicit Judaeis:
Ecce Rex lili autem clambant: ToUe,
vester.
eum. Dicit eis Piltus Regem ves-
tolle, crucifge :

trum crucifgam? Respondrunt Pontfices: Non


habmus Regem, nisi Caesarem. Tune ergo trdi-
dit eis illum ut crucifigertur. Susceprunt autem
Jesum, et eduxrunt. Et bjulans sibi crucem
exvit in eum, qui dcitur Calvriae locum, he-
brice autem Glgotha: ubi crucifixrunt eum,
et cum eo lios dos, hinc et hinc mdium autem
;

Jesum. Scripsit autem et ttulum Piltus et psuit :

super crucem. Erat autem scriptum Jess Naza-


:

rnus, Rex Judaerum. Hunc ergo ttulum multi


Judaerum legrunt: quia prope civittem erat
locus, ubi crucifxus est Jess. Et erat scriptum
hebrice, graece, jBt latine. Dicbant ergo Pilto
pontfices Judaerum: Noli scrbere Rex Judae-
:

224 Titulo YIII. Cap. II.

rum: sed quia ipse dixit: Rex sum Judaerum.


Respndit Piltus: Quod scripsi, scripsi. Milites
ergo cum crucifixissent eum,
acceprunt vesti-
menta ejus (et fecrunt qutuor partes: unicuique
militi partem) et tnicam. Erat autem tnica in-
constilis, dsuper contxta per totum. Dixrunt
ergo ad nvicem Non scindmus eam, sed sorti-
:

mur de illa cujus sit. Ut Scriptra implertur,


dicens Partti sunt vestimenta mea sibi et in ves-
: :

tem meam misrunt sortem. Et milites quidem


haec fecrunt. Stabant autem juxta crucem Jesu
mater ejus, et sror matris ejus Mara ClophsB, et
Mara Magdalena. Cum vidsset ergo Jess matrem,
et discpulum stantem, quem diligbat, dicit ma-
tri suee Mlier ecce flius tuus. Dende dicit dis-
: :

cpulo Ecce mater tua. Et ex illa hora accpit


:

eam discpulus in sua. Postea sciens Jess, quia


omnia consummta consummartur Scrip-
sunt, ut
tra, dixit: Sitio. Vas ergo erat psitum aceto
plenum. lili autem spngiam plenam aceto, hys-
spo circumponntes, obtulrunt ori ejus. Cum
ergo accepsset Jess actum, dixit: Consumm-
tum est. Et inclinto cpite trdidit spritum. Ju-
deei ergo (quniam Parasceve erat) ut non rema-
nrent in cruce crpora sbbato (erat enim mag-
nus dies ille sbbati) rogavrunt Piltum ut fran-
gerntur erum crura, et toUerntur. Venrunt
ergo milites et primi quidem fregrunt crura, et
:

altrius qui crucifxus est cum eo. Ad Jesum au-


tem cum venssent, ut vidrunt eum jam mr-
tuum, non fregrunt ejus crura: sed unus mlitum
lancea latus ejus apruit, et continuo exvit san-
guis, et aqua. Et qui vidit, testimnium perhibuit
et verum est testimnium ejus. Et ille scit, quia
vera dicit: ut et vos credtis. ^acta sunt enim
haec, ut Scriptra implertur: Os non comminu-
Modo de ayudar los moribundos. 225

tis ex eo. Et terum alia Scriptra dicit: Vidbunt,


in quem autem rogivit
transfixrunt. Post haec
Piltum Joseph ab Arimatheea (eo quod esset
discpulus Jesu, occltus autem propter metum
Judaerum) ut tUeret corpus Jesu. Et permisit
Piltus. Venit ergo, et tulit corpus Jesu. Venit
autem et Nicodmus, qui vnerat ad Jesum nocte
primum, ferens mixtram myrrhse et loes, quasi
libras centum. Acceprunt ergo corpus Jesu, et
ligavrunt illud Untis cum aromtibus, sicut mos
est Judaeis sepelir. Erat autem in loco, ubi cru-
cifixus est, hortus : et in horto monumntum no-
vum, in quo nondum quisquam psitus erat. Ibi
ergo propter Parascvem Judaerum, quia juxta
erat monumntum, posurunt Jesum,
Oracin Jesucristo, Seor nuestro, sobre
todos los pasos de su Pasin, que dir el mori-
bundo, otro por l. ;

f. Adoramus te, Christe, et benedcms tib.


i|. Quia per sanctam Crucem tuam redemisti
mundum.
DES, qui pro redemptine mundi volusti nasci,
circumcdi, a Judseis reprobri, a Juda tra-
ditre sculo tradi, ynculis alligri, sicut agnus
nnocens ad victimam duci, atque conspctibus
Annae, Ciphse, Pilti, et Herdis indecnter of-
frri, a falsis tstibus accusri, flagllis et oppr-
briis vexri, sputis cnspui, spinis coronri, cla-
pliis caedi,arndine prcuti, fcie velri, vstibus
xui, cruci clavis affgi, in cruce levri, inter
latrnes deputri, felle et aceto potri, et lancea
vulnerri. Tu, Dmine, per has sanctissimas poenas
tuas, quas ego indgnus recol, et per sanctam
Crucem et Mortem tuam libera me ( si otro la
dijere por l: libera fmulum tuum N. ) a poenis
infrni, et perdcere dignris, quo perduxisti la-

15
226 Titulo VIII. Cap. II.

trnem tecum crucifxum. Qui cum Patre et Sp-


ritu Sancto vivis et regnas in ssecula seeculrum.
Amen.
i^.

La misma en castellano.
f. Adorrnoste Cristo, y bendecrnoste.
^. Que por tu santa Cruz redimiste al mundo.
Seor Dios, que por la redencin del mundo
quisiste nacer y ser circuncidado, ser de los ju-
dos desechado, con un beso del traidor Judas
entregado, atado y llevado al sacrificio como ino-
cente cordero, ante Anas, Caifas, Pilatos y He-
redes afrentosamente presentado, acusado de tes-
tigos falsos, atormentado con azotes y oprobios,
escupido, coronado de espinas, abofeteado, gol-
peado con vil" cetro de caa, vendados los ojos,
desnudado, clavado en la Cruz y en ella levantado,
puesto entre ladrones, amargado con hil y vina-
gre, traspasado con la lanza. T, Seor, por estas
santsimas penas tuyas que yo indigno venero, y
por tu Cruz y muerte santa lbrame ( libra
tu siervo N.) de las penas del infierno, y llvame
donde llevaste al ladrn crucificado contigo. Que
con el Padre y el Espritu Santo vives y reinas
por los siglos de los siglos. Amn.
46. Tambin pueden decirse los siguientes
salmos :

Salmo 117.

CONPITMINI Dmino quniam bonus :


* quniam
in saeculum misericordia ejus.
Dicat nunc Israel quniam bonus: * quniam in
sa3culum misericordia ejus.
Dicat nunc domus Aaron :
* quniam in sseculum
misericordia ejus.
Dicant nunc qui timent Dminum :
* quniam in
saeculum misericordia ejus.
Modo de ayudar los moribundos. 227

De tribulatine invocvi Dminum: * et exaud-


vit me in latitdine Dminus.
Dminus mihi adjtor: * non timbo quid fciat
mihi homo.
Dminus mihi adjtor: * et ego despiciam ini-
micos meos.
Bonum est confdere in Dmino, * quam confi-
dere in hmine.
Bonum est sperre in Dmino, * quam sperre
in princpibus.
Omnes gentes circuirunt me * et in : nomine D-
mini quia ultus sum in eos.
Circumdntes circumdedrunt me :
* et in nomine
Dmini quia ultus sum in eos.
Circumdrunt me
sicut apes, et exarsrunt sicut
ignia in spinis: * et in nomine Dmini quia
ultus sum in eos.
Implsus evrsus sum ut cderem * et Dminus :

suscpit me.
Fortitdo mea, et laus mea Dminus * et factus :

est mihi in saltem.


Vox exultatinis, et saltis: * in tabernculis
justrum.
Dxtera Dmini fecit virttem: dxtera Dmini
exaltvit me; * dxtera Dmini fecit virttem.
Non mriar, sed vivam * et narrbo pera D-
:

mini.
Castgans castigvit me Dminus * et morti non :

trdidit me.
Aperite mihi portas justitise, ingrssus in eas con-
fitbor Dmino: * haec porta Dmini, justi
intrbunt in eam.
Confitbor tibi quniam exaudisti me * et factus :

es mihi in saltem.
Lpidem, quem reprobverunt aedificntes * hic :

factus est in caput nguli.


228 Titulo VIII. Cap; II.

A Dmino factura est istud: * et est mirbile in


culis nostris.
Haec est dies, quam fecit Dmintis :
* exultmus,
et Isetmur in ea.
O Dmine salvum me fac, o Dmine bene pro-
sperare :
* benedctus qui venit in nomine D-
mini.
Benedximus vobis de domo Dmini: * Deus D-
minus, et illxit nobis.
Constitite diem solmnem in condnsis, * usque
ad cornu altris.
Deus meus es tu, et confitbor tibi * Deus meus :

es tu, et exaltbo te.


Confitbor tibi quniam exaudsti me :
* et factus
es mihi in saltem.
Confitmini Dmino quniam bonus: * quniam
in seeculum misericordia ejus.
Gloria Patri, etc.

Salmo 118.

BiTl immaculti in via: * qui mbulant in


lege Dmini.
Beti qui scrutntur testimonia ejus * in toto :

cor de exqurunt eum.


Non enim qui operntur iniquittem, * in viis ejus
ambulavrunt.
Tu mandsti * mandta tua custodiri nimis.
Utinam dirigntur vise meae, * ad custodindas
justificatines tuas.
Tune non confndar, * cum perspxero in mni-
bus mandtis tuis.
Confitbor tibi in directine cordis * in eo quod :

didici judicia justitiae tuee.


Justificatines tuas custdiam: * non me dere-
lnquas usquequque.
Modo de ayudar & los moribundos. 229

In quo crrigit adolescntior viam suam? * in


custodindo sermones tuos.
In toto corde meo exquisvi te * ne repellas me :

a mandtis tuis.
In corde meo abscndi elquia tua * ut non pec- :

cem tibi.
Benedictas es Dmine :
* doce me justificatines
tuas.
In labiis meis, * pronuntivi mnia judicia oris tui.
In via testimonirum turum delecttus sum, *
sicut in mnibus divitiis.
In mandtis tuis exercbor * et : considerbo vias
tuas.
In justificatinibus tuis meditbor: * non obli-
vscar sermones tuos. x
RETRBUE servo tuo, vivfica me :
* et custdiam
sermones tuos.
Revela culos meos: * et considerbo mirablia
de lege tua.
ncola ego sum in terr * non abscndas a me :

mandta tua.
Concupivit nima mea desiderre justificatines
tuas, * in omni tmpore.
Increpsti suprbos :
* maledcti qui declinant a
mandtis tuis.
Aufer a me opprbrium, et contmptum: quia *
testimonia tua exquisvi.
Etenim sedrunt prncipes, et advrsum me lo-
quebntur: * servus autem tuus exercebtur
in justificatinibus tuis.
Nam et testimonia tua medittio mea est: * et
conslium meum
justificatines tuse.
Adhaesit pavimento nima mea: * vivfica me se-
cndum verbum tuum.
Vias meas enuntivi, et exaudsti me :
* doce me
justificatines tuas.
:

230 Titulo YIII. Cap, II.

Viam justificatinum turum nstrue me: * et


exercbor in mirablibus tuis.
Dorm tvit nima mea prse teedio :
* confirma me
in verbis tuis.
Viam iniquittis amo ve a me: * et de lege tua
miserere mei.
Viam verittis elgi :
* judcia tua non sum oblitus.
Adhaesi testimniis tuis Dmine: * noli me con-
fundere.
Viam mandatrum turum cucrri, * cum dila-
tsti cor meum.
Grlria Patri, etc.
46. Tres oraciones tiles los moribundos,
que se rezarn en la agona, con Padrenuestro
y Avemaria.
Primero se dice:
Kyrie, elison; Christe, elison; Kyrie, elison.
Pater noster. Ave Maria.
ObatIO.
DMINE Jesu Christe, per tuam sanctssimam
agonam et oratinem, qua orsti pro nobis in
monte Olivti, quando factus est sudor tuus sicut
guttse snguinis decurrntis in terram: obsecro
te, ut multitdinem sudris tui sangunei, quem
prse timris angustia copiosssime pro nobis effu-
dsti, offrre et ostndere dignris Deo Patri om-
nipotnti contra multitdinem mnium peccat-
rum hujus fmuli tui N,, et libera eum in hac hora
mortis suse ab mnibus poenis, et angstiis, quas
pro pecctis suis se timet merusse. Qui cum
Patre et Spiritu Sancto vivis et regnas Deus in
ssecula sseculrum. i^. Amen.
Segunda vez se dice
Kyrie, elison Christe, elison Kyrie, elison.
; ;

Pater noster. Ave Mara.


,

Modo de ayudar los moribundos. 231

- -

^\ m . .-J J6 ....

DMINE Jesu Ohriste, qui pro nobis mori dign-


tus es in cruce, obsecro te, ut omnes amari-
tdines passinum, et poenrum turum, quas pro
nobis mseris peccatribus sustinusti in cruce,
mxime in illa hora, quando sanctissima nima
tua egrssa est de sanctissimo crpore tuo, offrre
et ostndere dignris Deo Patri omnipotnti pro
nima hujus fmuli tui N., et libera eum in hac
hora mortis ab mnibus poenis, et passinibus,
quas pro pecctis suis se timet meruisse. Qui cum
Patre, et Spritu Sancto vivis et regnas Deus in
ssecula sseculrum. mi ulDan
i|. Amen.
Tercera vez se dice:
Kyrie, elison Christe, elison
; ;
Kyrie, elison.
Pater noster. Ave Mara.
Oeatio.
DMINE Jesu Christe, qui per os ProphtsB di-
In charitte perpetua dilxi te, ideo
xisti:
attrxi te mserans tui; obsecro te, ut emdem
charittem tuam, quse te de ccbIs in terram ad
tolerndas mnium passinum turum amaritdi-
nes attrxit, offrre et ostndere dignris Deo
Patri omnipotnti pro nima hujus fmuli tui N.
et libera eum ab mnibus passinibus, et poenis,
quas pro pecctis suis timet se meruisse. Et salva
nimam ejus in hac hora xitus sui. Aperi ei
jnuam vitse, et fac eum gaudre cum Sanctis
tuis in gloria setrna. Et tu, pissime Dmine Jesu
Christe, qui redemisti nos pretiosssimo snguine
tuo, miserere nimae hujus fmuli tui, et eam in-
trodcere dignris ad semper virntia et amoena
loca Paradisi, ut vivett tibi amre indivisbili, qui
232 Titulo VIII. Cap. II.

a te, et ab elctis tuis numquam separri potest.


Qui cum Patre, et Spritu Sancto vi vis et regnas
Deus in ssecula sseculrum.
i^. Amen.
IV. En la expiracin.

47. Urgiendo ya el tiempo de expirar el en-


fermo, entonces principalmente todos los circuns-
tantes, hincados de rodillas, oren por l Dios
con ms fervor. Y
el moribundo mismo, si puede,
y si no el Sacerdote asistente, en voz clara,
diga por l: JESS, JESS, JESS: las cuales
palabras, como tambin lo que sigue, pueden
repetrsele muchas veces al odo, si pareciere
oportuno.
In manus tuas, Dmine, commndo spritum
meum.
Dmine Jesu Christe, sscipe spritum meum.
Sancta Mara, ora pro me.
Mara, Mater gratiee, Mater misericrdise, tu
me ab hoste protege, et hora mortis sscipe.
EN CASTELLANO.

Entus manos. Seor, encomiendo mi espritu.


Seor mi Jesucristo, recibe mi espritu.
Santa Mara, ruega por m.
Mara, Madre de gracia, Madre de misericor-
dia, defindeme del enemigo y recbeme en la
hora de mi muerte.
48. Luego que el alma haya salido del cuerpo,
dgase lo siguiente:
i^. Subvente Sancti Dei occrrite Angeli D-
:

mini, * Suscipintes nimam ejus, * Offerntes eam


in conspctu Altssimi.
f. Suscpiat te Christus, qui vocvit te, et in
sinum Abrahee Angeli dedcant te.
Modo de ayudar los moribundos. 233

Suscipintes nimam ejus, * Offerntes eam


in conspctu Altssimi.
j. Rquiem setrnam dona ei, Dmine, et lux
perpetua lceat ei. * Offerntes eam in conspctu
Altssimi.
Kyrie, elison; Christe, elison; Kyrie, elison.
Pater noster, etc. .i
'^1
j. Et ne nos indcas in tentatinem. '

i^. Sed libera nos a malo. -h

f. Rquiem aetrnam dona ei, Dmine.


i^. Et lux perpetua lceat ei.

f. A porta nferi.
i^. Erue Dmine nimam ejus. - nn ^
t. Rquiscat in pace.
i^. Amen.
f. Dmine exudi oratinem meam.
^. Et clamor meus ad te vniat.
f. Dminus vobscum.
4. Et cum spiritu tuo.

Oremxjs.

Tib Dmine commendmus nimam fmuli tui


N. ut defnctus saeculo tibi vivat, et quee per
fragilittem humnse conversatinis peccta com-
misit, tu venia misericordissimse piettis absterge.
Per Christum Dminum nostrum.
49. Y
doblan las campanas para que los
se
fieles encomienden Dios el alma del difunto.
60, Despus, decorosamente compuesto el ca-
dver, como se acostumbra, pngase en lugar
decente, con luz y una cruz pequea ante el
pecho si no la hubiere, pngansele en forma de
;

cruz las manos de cuando en cuando rocese con


;

agua bendita, y mientras se hace tiempo de lle-


varle enterrar, los presentes, sacerdotes se-
glares, hagan oracin por el difunto.
234 Titulo VIII. Cap. III.

CAPTULO III.

Dos decretos sobre Ja materia de este ttulo.

benedictio cum indulgentia plenaria,


ANjuxta constitutionem Benedicti XIV,
Pia Mater 5 apr. 1747, impertienda sit pueris qui,
defectu setatis, primam communionem nedum ins-
tituerunt? Affirmative. (S. R. C. 16 dec. 1826,
Gandaven.),
II. Invocatio, saltem mentalis, Ssmi Nominis
Jesu est conditio. sine qua non pro universis Chris-
tifidelibus qui in mortis articulo constituti, ple-
nariam indulgentiam assequi volunt vi hujus Be-
nedictionis (Benedicti XIV, in Const. Pia Mater),
juxta id quod decrevit hsec S. Congregatio in
una Vindana sub die 23 sept. 1775. (S. C. Indulg.,
22 sept. 1892, Dublinen.).
De las exequias y entierros en general. 235

'"" -M,;

TITULO IX. w.;;^

DE LOS FUNERALES
ar,''oaf<je

CAPTULO I.

()

De las exequias y entierros en general.

I. Advertencias generales.

CON sumo cuidado deben observar y prac-


ticar los Prrocos sagradas cere-
las
monias y ritos que, por antiqusima tradicin y
decretos pontificios, usa la santa Madre Iglesia
catlica en las exequias de sus hijos, como ver-
daderos misterios de religin, signos de cristiana
piedad y muy saludables sufragios por los fieles
difuntos.
2. Portanto, en la prctica de estos ritos de-
ben los Prrocos portarse con la debida modestia
y devocin, de manera que hagan ver que en la
realidad han sido instituidos, no por granjeria
ganancia, sino por sufragio de los muertos y edi-
ficacin de los vivos.
3. Ningn cuerpo se entierro, principalmente
n caso de fallecimiento repentino, sin que haya
pasado tanto tiempo, que no quede duda alguna
de estar muerto.
4. Obsrvese en cuanto fuere posible la anti-
qusima institucin de que, al acto de la sepul-
tura, preceda Misa de cuerpo presente.
5. Si alguno ha de ser enterrado en da fes-
tivo, puede celebrarse Misa propia de difuntos,
236 Ttulo IX. Cap. I.

presente el cadver; con tal que la conventual


y los divinos oficios no se impidan, ni obste la
gran celebridad de la fiesta (a).
6. Gurdense absolutamente los Prrocos y de-
ms Sacerdotes de pactar exigir alguna cosa
como precio de la sepultra, exequias aniversa-
rios de los difuntos. Contntense con las limosnas
que suelen darse por reglamento del Ordinario
por costumbre aprobada.
7. No debe permitirse que los frontales y de-
ms ornamentos del altar sirvan para adornos de
fretros y tumbas (b).
Cuiden los Prrocos de que en los entierros
8.
y funerales no se omita el uso de las velas de
cera encendidas, como que es de antiqusimo rito
eclesistico; y que en l nada se haga avara
indignamente.
9. Los pobres que nada dejaren, tan poco
que sus expensas no puedan ser enterrados,
sanlo enteramente de balde y faltando las luces
;

necesarias, costenlas los Sacerdotes cuyo cargo


estuviere el cuidado del difunto, alguna piadosa

(a)La Misa conventual es la mayor que el pueblo


concurre y los divinos oficios son las horas cannicas, pro-
;

cesiones, sermones, y otras funciones semejantes que deben


hacerse en tales dias las cuales, por las Misas y oficios de
;

los difuntos, no han de anticiparse, ni posponerse, ni mucho


menos omitirse. Las Misas rezadas de rquiem^ aunque
el cuerpo est presente, estn prohibidas en los domingos
y fiestas dobles, as como en todos los dias de la semana
Santa, Mircoles de Ceniza, y Vigilias y Octavas privile-
giadas.
(6) Tambin los candeleros de los altares son ornamen-
tos de ellos; por lo que todas las iglesias debern tener
cadeleros de hierro, de palo, de color negro, lutos y dems
cosas necesarias para los tmulos, fin de no echar mano
jams de aquellos ornamentos. (Baruffaldo).
De las exequias y entierros en general. 237

confrada, si la hubiere, segn la costumbre del


lugar (a).
10. Donde est en vigor la antigua costum-
bre de enterrar en los cementerios, obsrvese y ;

donde no, y fuere posible, restituyase. Pero si


alguno se concediere sepultura en la iglesia, dse
solamente en la tierra; y ninguno junto los
altares (&).

(a) Los cadveres de los pobres no deben estar en p-


blica exposicin con el objeto de recoger limosna para que
sean enterrados, porque deben serlo enteramente de balde
(Clemente IX, constit. 38, In excelsa),
Con ningn pre-
texto, aunque sea de composicin sobre la cuarta funeral,
pueden retardarse los entierros. (S. C. de R., 5 de mayo
de 1617, y 15 de marzo de 1704).
El Concilio Mejicano III, libro 3", tit. 10, manda lo
siguiente Que lo dispuesto por los difuntos en testamento
:

acerca de sus exequias, Misas y legados pos, se cumpla


luego que si los intestados dejaren bienes bastantes para
:

ello, se les cante vigilia y Misa de cuerpo presente, y se


les diga un novenario de Misas rezadas en su parroquia;
pero que si fuere persona miserable que nada haya dejado,
se entierro de balde que si se diere para ella alguna li-
:

mosna, no se gaste en su entierro, sino en sufragio de su


alma y que si los Curas tomaren para si semejantes limosnas,
:

queden obligados en conciencia restituirlas, y que los


Obispos los castiguen severamente. Que si llamado el Pr-
roco enterrar los muertos, aunque sean pobres, no acudiere
luego, pague la multa de cuatro pesos para Misas por las
almas del purgatorio que en cada parroquia compren los
:

Curas, tomando su precio de la fbrica de otras limosnas,


dos velas de cera para los entierros de las personas mise-
rables; y que cuiden de que algunos las acompaen y abran
las sepulturas. Que hagan toda diligencia por desterrar las
embriagueces de los mortuorios de indios, advirtindoles
cuan ajenos deben estar de tales excesos, mxime en se-
mejantes ocasiones.
(6) Antiguamente nadie se daba sepultura en las
iglesias, ya por no echar perder sus pavimentos, ya porque
la corrupcin de los cadveres no las hiciese malsanas, he-
;

238 Titulo IX. Cap. I.

11. Los sepulcros de los Sacerdotes y Clrigos


de cualquier orden, en donde se pudiere, estn
separados y en lugar ms decente que los otros
y habiendo comodidad, los de los Sacerdotes sean
tambin distintos de los de otros ministros ecle-
sisticos de orden inferior.
12. Los Sacerdotes y los Clrigos difuntos, de
cualquier orden que sean (a), han de ser vestidos
primero con sus trajes cotidianos, hasta el talar
la sotana inclusive, y despus revestidos de los
ornamentos propios del grado de cada uno. Todos
los de orden sacro deben llevar amito, alba, cn-
gulo y manpulo morado; aadiendo del mismo
color, al Sacerdote, estola y casulla; al Dicono,
estola sobre el hombro izquierdo, cruzada y ase-
gurada bajo del brazo derecho, y dalmtica; y al
Subdicono, tunicela. Los de inferiores rdenes,
sobre la vestidura talar llevarn sobrepelliz. Y
todos tonsura corona, segn su grad, y tam-
bin bonete.
13. Ningn cadver que est ya en perpetua
sepultura, de cualquier orden que sea la iglesia,
puede sacarse de ella sin licencia del Ordinario (i).
14. Los cadveres de los seglares, de cual-
quiera clase dignidad que hayan sido, no sean
cargados por Clrigos, sino por seglares.
15. Los cuerpos de los difuntos se han de po-
ner en la iglesia, con los pies hacia el altar ma-

diondas y asquerosas. Para restituirlas, pues su debida


limpieza y decoro, manda el Ritual Romano se observe la
costumbre de enterrar en los cementerios.
(a) Y aunque pertenezcan alguna hermandad orden
tercera (Clemente XI, 9 de diciembre de 1705).
(b) Pero cuando se desenterraren para limpiar y desem-
barazar las sepulturas, y llevar los huesos otras al osario
de la iglesia, no es necesaria esta licencia.
;

De las exequias y entierros en general. 239

yor, si fueren conducidos oratorios capillas,


con los pies vueltos hacia sus respectivos altares
lo cual debe tambin observarse al enterrarlos,
si el sitio y lugar lo permitieren. Pero los cad-
veres de los Sacerdotes tengan siempre la cabeza
hacia el altar mayor. nM
16. Ningn que muera en la comu-
cristiano
nin de los fieles sea enterrado fuera de la igle-
sia cementerio d.ebidamente bendito. Si alguna
vez la necesidad obligare verificar enterra-
miento por cierto tiempo en lugar profano, cu-
dese de transladar el cadver lo mas pronto po-
sible sagrado; en el nterim deber tener en
la cabeza de la sepultura una cruz, en seal de
haber muerto en el Seor.

11. ^ A quines no es lcito dar sepultura eclesistica.

No debe ignorar el Prroco quines son


17.
los que por derecho han de excluirse de la sepul-
tura eclesistica, para no admitirlos contra los
decretos de los sagrados cnones.
18. Nigase, pues, la sepultura eclesistica
los paganos, judos infieles, los herejes y sus
fautores, los apstatas de la fe cristiana, los
pblicamente excomulgados con excomunin ma-
yor, los nombradamente entredichos, y los
que estn en lugar entredicho, mientras no se
levante esta censura.
19. A
los que, no por haber cado en demen-
cia locura, sino por desesperacin se matan
s mismos; si no es que, antes de morir, hayan
dado seales de penitencia.
20. A
los que mueren en duelo, aunque antes
de morir hayan dado seales de penitencia.
;

240 Titulo IX. Cap. II.

21. A
los manifiestos pecadores que murieren
impenitentes; y tambin aquellos de quienes
pblicamente consta que no cumplan el precepto
pascual, y murieron sin seales de arrepentimiento.
22. Nigase, en fin, los infantes muertos sin
Bautismo.
23. Si en los casos dichos ocurriere alguna
duda, consltese al Ordinario.

CAPITULO II.

Entierros de adultos.
I. Advertencias generales.

que despus se pondr,


ELes oficio funeral
comn todos los adultos difuntos,
as Sacerdotes y Clrigos, como seculares y legos,
y debe observarse en el dia del entierro, y en los
dias tercero, sptimo, trigsimo y aniversario.
26. Si el oficio se hace por muchos difuntos,
la oracin y los versos se dicen en nmero plural
si por mujer, en gnero femenino; y si fuere Sa-
cerdote Obispo, se expresa en la oracin el
nombre de su dignidad (a).
26. Si por alguna causa razonable como la
estrechez del tiempo necesidad urgente de hacer
otros entierros, no pudiere decirse el oficio en-
tero de difuntos con sus tres nocturnos y laudes,
como aqu se hallar, entonces, puesto el fretro
con el cadver en medio de la iglesia, dgase por
Pero la oracin que comienza, Non intres in judi-
(a)
ciurrij se varia; como lo declar la sagrada Congre-
nunca
gacin de Eitos en 31 de agosto de 1697, segn consta del
decreto que se pondr en su lugar.
Entierros de adultos. 241

lo menos el primer nocturno con laudes sin


ellos,en donde estuviere en vigor esta costumbre,
comenzando desde el invitatorio Begem^ cui omnia
vivunt, etc, y luego todo lo dems prevenido para
despus del oficio y la Misa.
27. Mas aunquesea tanta la estrechez del
tiempo, tan urgente alguna otra necesidad, que
ni un nocturno con laudes pueda decirse, no se
omitan las otras preces y oraciones que despus
se pondrn.
28. Si la hora fuere competente, no se omita
la Misa que tiene por titulo, In die hitus, seu
depositinis defncti; no serque la impida la
solemnidad del da, que alguna necesidad obli-
gue omitirla.

II. Forma de los entierros de adultos.

29. Sealado el tiempo en que el cuerpo se ha


de llevar la iglesia, cnvquese al clero y los
dems que deben intervenir en el entierro, y en
el orden acostumbrado acudan la parroquia,
otra iglesia, y dobladas las campanas segn el
estilo del lugar, el Prroco, revestido de sobre-
pelliz y estola negra, de capa del mismo color,
va con los dems la casa lugar donde estu-
viere el difunto.
30. Distribyense y encindese las velas or- :

dnase la procesin, yendo por delante las cofra-


das de legos: luego la cruz, la cual sigue el
clero regular y secular, por su orden, de dos en
dos, con luces, cantando devotamente los salmos
que se ponen ms abajo: el Prroco ir delante
del fretro y por ltimo, los del duelo, en silencio,
;

rogando Dios por el difunto.

16
242 Titulo IX. Cap. 11.

31. Antes que le saquen, le roca tres veces


con agua bendita, y luego dir la antfona y salmo
que siguen:
AA.
Si iniquittes observveris, Dmine:
Dmine, quis sustinbit?
Salmo 129.

profndis clama Dmine: Dmine


DEexudi ad
vocem meam.
vi te, *

Fiant aures tuse intendentes, * in vocem depre-


catinis meee.
Si iniquittes observveris. Dmine: * Dmine,
quis sustinbit?
Quia apud te propititio est * et propter legem
:

tuam sustnui te, Dmine.


Sustnuit nima mea in verbo ejus: * spervit
nima mea in Dmino.
A custodia matutina usque ad noctem :
* speret
Israel in Dmino.
Quia apud Dminum misericordia: * et copiosa
apud eum redmptio.
Et ipse rdimet Israel, * ex mnibus iniquitti-
bus ejus.
f Rquiem eetrnam dona ei. Dmine.
i|. Et lux perpetua lceat ei.

Y se repite la antfona: Si iniquittes, etc.


32. Se saca despus el cadver; y el Prroco,
saliendo de la casa, entona en voz grave la an-
tfona Exultbunt Dmino, etc. y los cantores,
;

alternando gn los versos con el clero, comienzan


el siguiente
Salmo 50.
MISEBEE mei, Deus, * secndum magnam mi-
sericrdiam tuam.
Et secndum multitdinem miseratinum tu-
rum, * dele iniquittem meam.
Entierros de adultos. 243

Amplias lava me
ab iniquitte mea * et a pec-
:

cto meo munda me.


Quniam iniquittem meam ego cognsco: * et
pecctum meum contra me est semper.
Tibi soli peccvi, et malum coram te feci: * ut
justificris in sermnibus tuis, et vincas cum
judicris.
Ecce enim in iniquittibas concptus sum: * et
in pecctis concpit me mater mea.
Ecce enim verittem dilexisti: * incrta et oc-
culta sapintise tuae manifeststi mihi.
Asperges me hysspo, et mundbor: * lavbis
mese, et super nivem dealbbor.
Auditui meo dabis gudium et leetitiam * et exul- :

tbunt ossa humilita.


Avrte fciem tuam a pecctis meis * et omnes :

iniquittes meas dele.


Cor mundum crea in me, Deus: * et spiritum
rectum innova in viscribus meis.
Ne projicias me a facie tua: * et spiritum sanc-
tum tuum ne uferas a me.
Redde mihi laetitiam salutris tui: * et spritu
principli confirma me.
Docbo iniquos vias tuas: * et mpii ad te con-
vertntur.
Libera me de sangunibus, Deus, Deus saltis
meae * et exultbit lingua mea justtiam tuam.
:

Dmine labia mea apries * et os meum annun-


:

tibit laudem tuam.


Quniam si volusses sacrificium, dedissem ti-
que: * holocustis non delectberis.
Sacrificium Deo spritus contribultus * cor con- :

trtum et humilitum Deus non despicies.


Benigno fac Dmine in bona volntate tua Sion: *
ut sedificntur muri Jersalem.
244 Titulo IX. Cap. II.

Tune acceptbis sacrifcium justtiae, oblatines,


et holocusta: * tune impnent super altare
tuum vtulos.
f. Rquiem setrnam, ete.
de la carrera lo pidiere, d-
33. Si lo dilatado
ganse salmos graduales otros del oficio de
los
difuntos, y al fin de cada uno, Rquiem aeter-
nam, etc.; rezndose devota y claramente con
voz grave hasta llegar la iglesia.
34. Al entrar en esta, aunque no se haya
acabado el salmo que se fuere rezando, se dice el
f. Rquiem aetmam, etc., y luego la antfona
Exultbunt Dmino ossa humilita. Y entrados
en ella, comienza el cantor, respondiendo alter-
nadamente el clero, el responsorio siguiente:
Subvente sancti Dei, occrrite Angel Dmini.
* Suscipintes nimam ejus: * Offerntes eam in
conspctu Altssimi.
f, Suscpiat te Christus, qui vocvit te : et in
sinum Abrahse Angel dedcant te.
Suscipintes nimam ejus: * Offerntes eam
in conspctu Altssimi.
f. Rquiem aetrnam dona ei, Dmine.
i^.Et lux perpetua lceat ei.
Offerntes eam in conspctu Altssimi.
36. Depuesto el fretro en medio de la iglesia,
capilla oratorio, de manera que, si el muerto
fuere Sacerdote, tenga la cabeza hacia el altar
mayor, y si no lo fuere, los pies, como queda ad-
vertido, con velas de cera encendidas cerca del
cuerpo; si no hubiere cosa que lo impida, dgase
luego el oficio de difuntos, con sus tres nocturnos
y laudes.
36. Concluido el oficio, despus de la antfona
del cntico Benedictus, la cual comienza: Ego
sum resurrectio, se dice:
:

Entierros de adultos. 245

Pater noster, etc. (Lo dems en secreto).


f, Et ne nos indcas in tentatinem.
i^. Sed libera nos a malo.

f, A porta infer.
15^. Erue Dmine nimam ejus.
f. Requiscat in pace.
i^. Amen.
f. Dmine exudi oratinem meam.
ifi. Et clamor meus ad te vniat.
f, Dminus vobiscum.
i^. Et cum spritu tuo.
Oeemus.
ABSLVE, qusesumus, Dmine, nimam fmuli tui
ab omni vinculo delictrum, ut in resurrecti-
nis gloria inter sanctos et electos tuos resuscit-
tus respret. Per Christum Dminum nostrum.
i^. Amen (a).
37. Mientras s^ rezan laudes, el Sacerdote
con los ministros se reviste para celebrar Misa
solemne por el difunto, si el tiempo fuere con-
gruente la cual deber ser (como queda adver-
;

tido) la que en el Misal Romano tiene por titulo


In die bitus, seu depositinis defuncti.
38. Si han de repartirse velas, sea despus de
la Epstola y tnganse encendidas al tiempo del
;

Evangelio, al de alzar hasta consumir, y al del


responsorio, despus de acabada la Misa.
39. Si ha de haber sermn oracin fnebre,
dgase acabada la Misa, antes del responsorio.
(Miss. Rom. tit. XIII de his quae omitt. in Miss.

(a) En donde se usa, como el Ritual Eomano lo permite,


cantar solo un nocturno sin laudes, acabada la tercera lec-
cin se procede la Misa. Y
si no hubiese nocturno ni Misa
se hace lo que para despus de esta se manda hacer, y nunca
puede omitirse. ..
246 Titulo IX. Cap. II.

pro defunct.). El predicador, con su hbito talar,


sin sobrepelliz, hecha oracin ante el medio del
altar, sin pedir bendicin, sino haciendo reve-
rencia al Preste, y si este fuere Obispo, genuflexin
reverencia profunda, segn la dignidad del pre-
dicador, sube al pulpito, que estar vestido de
negro, y hecha otra vez reverencia al Preste, se
persigna, y dice el sermn (CaBrem. Ep. 1. II,
cap. 11, . 10) {a).
40. Acabada la Misa, el Sacerdote (b) y los
ministros, hecha reverencia la cruz, si en el
sagrario hay Sacramento, genuflexin, la cual
harn siempre los ministros, baja por las gradas
laterales de la Epstola al plano del presbiterio,
junto la credencia; all deja la casulla y el
manpulo (el cual dejan tambin los ministros,
pero no las dalmticas), y toma la capa negra,
y si no la hubiere, se queda con el alba y la
estola cruzada ante el pecho.: habiendo sermn,
se sienta con sus ministros, cubiertos los tres, en
el lugar acostumbrado, hasta que se acabe.
41. El Subdicono, descubierto, toma la cruz
procesional, de mano de un aclito, de suerte que
la imagen de Cristo quede con la espalda vuelta
hacia el mismo Subdicono, y sigue al turiferario
y sus companeros, y en medio de los dos cero-
ferarios, se va por el lado del Evangelio poner
la cabeza del difunto, sin hincarse para nada
los tres, colocndose tan retirados, que entre ellos
y el fretro pueda pasar sin incomodidad el Preste
y Dicono al rodearlo. Todos los dems del clero,
Sin la acostumbrada salutacin anglica, segn Me-
()
rati, tomo 1<>, tt. 13.
(b) El que celebr la Misa, sin poder ser otro: solo el
Obispo puede dar la absolucin sin haber cantado la Miss^,
(S. R. 0. 12 aug. 1854:, Briocen.),
:

Entierros de adultos. 247

descubiertos, con las velas encendidas en las


manos (menos el Preste, Dicono y Subdcono),
van al fretro y se ponen en su rededor. Sigelos
el Sacerdote con el Dicono su izquierda, y
con el Clrigo asistente y dems ministros que
le habrn aguardado desde que llegaron al t-
mulo, retirados hacia el lado de la Epstola, se
pone all mismo en
frente de la cruz, los pies
del difunto y se descubre, teniendo tras de s
hacia la izquierda, al turiferario y aclitos: p-
nele delante el Clrigo asistente este Ritual y el
Preste, con las manos juntas ante el pecho, sin
variar jams sus palabras, canta en tono de lec-
cin, dice absolutamente la oracin que sigue

Oratio.
NON intres in judcium cum servo
tuo. Dmine,
quia nuUus apud te justificbitur homo, nisi
per te mnium peccatrum ei tributur remssio.
Non ergo eum, qusesumus, tua judicilis sentntia
premat, quem tibi vera suplictio fdei christinse
commndat: sed grtia tua illi succurrnte me-
retur evdere judcium ultinis, qui dum vve-
ret, insigntus est signculo sanctse Trinittis. Qui
vivis et regnas in saecula saeculrum. i^. Amen.
42. Despus, comenzando el cantor, cantan
los Clrigos el responsorio siguiente (d):
BERA me. Dmine, de morte 86trna in die
L illa tremenda. * Quando coeli movndi sunt,
et trra: * Dum vneris judicre saeculum per

mientras se canta el responsorio alzaren en algn


(a) Si
altar, ni elPreste ni sus ministros deben hincarse por no
interrumpir la sagrada accin en que estn y se debe pre-
;

venir los ayudantes de las Misas que en este caso no


toquen las campanillas al alzar. (S. C. de E. 6 de marzo
de 1667, Seen.).
:

248 Titulo IX. Cap. II.

ignem. y. Tremens factus sum ego, et tmeo, dum


discssio vnerit, atque ventura ira.
Quando
coeli movndi sunt, et trra, y. Dies illa, dies irse,
calamittis et misriae, dies magna, et amara
valde. Dum vneris, etc. j. Rquiem setrnam
dona ei, Dmine, et lux perpetua lceat ei. Li-
bera me, Dmine, etc. na
43. Mientras se repite el responsorio, el Di-
cono, y no habindolo, un aclito, hecha reve-
rencia al altar, llega la derecha del Sacerdote
y le dice: Benedicite, Pater Reverende, minis-
trndole la naveta: pone incienso el Sacerdote
en el incensario tres veces, en su medio, su de-
recha y su izquierda y lo bendice, diciendo
Ab illo benedicris, etc. Hechas las debidas re-
verencias, vuelve el Dicono aclito su lugar.
Acabado el responsorio, el cantpr con el primer
coro canta: Kyrie, elison, y el segundo coro
responde: Christe, elison. Y
todos juntos dicen:
Kyrie, elison. El JDicono, hecha reverencia al
altar, vuelve la derecha del Sacerdote y recibe
de mano del aclito el hisopo. Luego dice el Sa-
cerdote en voz alta: Pater noster, etc., y en se-
creto lo prosiguen todos. Si hubiere Maestro de
ceremonias para esta accin, podr ir delante del
Preste, haciendo genuflexin al altar y la cruz
del Subdicono cuando pasare por delante de
ellos, y lo mismo debe hacer el Dicono. El tu-
riferario y aclito, sin apartarse de sus lugares,
ministran lo necesario. En el nterim toma el
Preste de mano del Dicono aclito el hisopo,
y haciendo profunda reverencia la cruz del
Subdicono que tiene en frente, y genuflexin el
Dicono ministro que su derecha le acompaa
y levanta los remates de la capa; comenzando
hacia su mano derecha, rodea el fretro (si pasa
r '

Entierros de adultos. 249

por delante el Sacramento, hace genuflexin), y


roca el cuerpo del difunto tres veces al lado de-
recho y tres al izquierdo del fretro, en la cabeza,
en -medio y en los pies, haciendo profunda reve-
rencia la cruz del Subdicono siempre que
ante ella pasare. Vuelto su lugar, da el hisopo
al Dicono y este al aclito y all mismo toma
;

el incensario, ministrndoselo el Dicono, y de


la misma manera que roci el cadver, lo incensa.
Restituido su lugar, devuelve el incensario,
hace al altar la debida reverencia, y el Dicono
genuflexin, y vuelto el rostro hacia la cruz del
Subdicono, dice con las manos juntas ante el
pecho
f. Et ne nos indcas in tentatinem.
i^. Sed libera nos a malo.

f, A
porta infer.
. i^. Erue Dmine nimam ejus.
f, Requiscat in pace, .

i^. Amen.
f. Dmine exaud oratinem meam.
i^. Et clamor meus ad te vniat.
f. Dminus vobscum.
i^. Et cum spritu tuo.
Oeemus.
DEUS cui prprium est miserri semper et pr-
cere te spplices exormus pro nima fmuli
:

tui N. quam hdie de hoc saeculo migrre jusssti:


ut non tradas eam in manus inimci, eque obli-
viscris in finem: sed jbeas eam a sanctis An-
gelis sscipi, et ad ptriam Paradsi perdci: ut
quia in te spervit, et crdidit non poenas infrni
gudia sempiterna possdeat. Per
sustneat, sed
Christum Dminum nostrum.
4, Amen.
,

250 Titulo IX. Cap. II.

44. Si el difunto fuere Sacerdote, se dice en


la oracin Pro nima fmuli tui N. Sacerdtis,
: ,

quam hdie, etc.


Y si mujer : Pro nima fmulae tuse N.
quam, etc.
45. Acabada la oracin y precediendo el tu-
riferario y el aclito del acetre y el Subdicono
con la cruz en medio de los ceroferarios, se lleva
el cuerpo la sepultura, si entonces ha de lle-
varse, y mientras se lleva cantan los Clrigos la

Antfona.
1N paradsum dedcant te Angeli: in tuo ad-
vntu suscpiant te Mrtyres, et perdcant te
in civittem sanctam Jersalem. Chorus Ange-
lrum te suscpiat, et cum Lzaro quondam pu-
pere setrnam hbeas rquiem.
46. En llegado al sepulcro, si no est bendito,
lo bendice el Sacerdote, diciendo esta oracin:
Oeemus.
DES, cujus miseratine nimae fidlium requis-
cunt, hunc tmulum benedicere dignare, eque
Angelum tuum sanctum dputa custdem, et
quorum, quarmque crpora hic sepelintur, ni-
mas erum ab mnibus abslve vinculis delict-
rum, ut in te semper cum sanctis tuis sine fine
laetntur. Per Christum Dminum nostrum.
i^. Amen.
47. Pone incienso, y
lo bendice y ministrn- ;

dole el Dicono, primero el hisopo y despus el


incensario, sin moverse de su lugar roca in-
censa tres veces el cuerpo del difunto y la sepul-
tura (a).
() Una vez bendita la sepultura para uno, no se vuelve
bendecir para los dems en lo sucesivo, pues para siempre
queda bendita. Si la sepultura estuviere en el cementerio,
:

f
Entierros de adultos. 251

48. Si entonces no se llevare la sepultura (a),


omitida la antfona In Paradsum, etc., y la ben-
dicin del sepulcro, prosiga el oficio con lo que
sigue, sin omitirlo jams. Entona la antfona:
Ego sum, y se dice el cntico

CANTIOUM ZAOHABIiE.

Lucae I.

BENEDOTUS Dminus Deus Israel, * quia visi-


tvit, et fecit redemptinem plebis suee.
Et erxit cornu saltis nobis, * in domo David
peri sui.
Sicut loctus est per os Sanctrum, * qui a sseculo
sunt, prophetrum ejus.
Saltem ex inimcis nostris, * et de manu m-
nium, qui odrunt nos.
Ad facindam misericrdiam cum ptribus nos-
tris: * et memorri testamnti sui sancti.
Jusjurndum quod jurvit ad Abraham patrem
nostrum, * datrum se nobis.
Ut sine timre de manu inimicrum nostrrum
liberti, * servimus illi.

no se bendice ni aun para enterrarse el primer cadver, si


es que cementerio fu bendito antes que empezase usarse,
el
como debe hacerse siempre.
(a) Por varias razones puede diferirse llevar la sepul-
tura un cadver, v. gr., porque el sepulcro la fosa no estn
acabados; porque sea necesario hacer antes alguna infor-
macin sobre su calidad, etc.; y en estos casos, si no ha de
ser mucha la dilacin, hecho todo lo arriba dicho, se lleva
una capilla privada de la misma iglesia, en donde se deja
con luz y si la dilacin ha de ser larga, se deposita en un
;

atad bien cerrado, en otro sepulcro y llegado el tiempo


;

de enterrarle, se ejecuta sin otra ceremonia. (Barufaldo,


tit. 36, nms. 167 y 173).
252 Titulo IX. Cap. II.

In sanctitte, et justtia coram ipso, * mnibus


dibus nostris.
Et tu puer prophta Altssimi vocberis * : prae-
bis enim ante fciem Dmini, parare vias ejus.
Ad dandam scintiam saltis plebi ejus :
* in re-
missinem peccatrum erum.
Per viscera misericrdiae Dei nostri: * in quibus
visitvit nos, riens ex alto.
Illuminre his, qui in tnebris et in umbra mortis
sedent :
* ad dirigndos pedes nostros in viam
pacis.
Rquiem aetrnam dona eis, Dmine,
et lux per-
petua lceat eis.
Ant. Ego sum resurrctio et vita: qui credit
in me, etiam si mrtuus ferit, vivet; et omnis
qui vivit et credit in me, non moritur in aetrnum.
Dicha ntegra la antfona Ego sum etc.,
49.
se dice Kyrie elison, Christe elison, Kyrie eli-
son y el Sacerdote Pater noster, etc. Y mientras
;

lo prosigue en secreto, ministrndole el Dicono


el hisopo, roca el cuerpo con agua bendita. Des-
pus sigue:
jf. Et ne nos indcas in tentatinem.
i^. Sed libera nos a malo.
f. A porta infer.
1^. Erue Dmine nimam ejus.
f. Requiscat in pace.
i. Amen.
f. Dmine exudi oratinem meam.
i^. Et clamor meus ad te vniat.
f. Dminus vobscum.
i^. Et cum spritu tuo.
Oeemus.
FAC, quaesumus. Dmine, hanc cum servo tuo
defncto ( vel fmula tua defncta) misericr-
diam, ut factrum surum in poenis non recpiat
Entierros de adultos. 263

vicem, qui ( vel quse) tuam in vofcis tnuit volun-


ttem ut sicut hic eum (vel eam) vera fides junxit
;

fidlium turmis, ita illic eum ( vel eam) tua mise-


rtio sciet Anglicis choris. Per Christum D-
minum nostrum.
i^. Amen.
f. Rquiem aetrnam dona ei, Dmine.
i^. Et lux perpetua lceat ei.
% Requiscat in pace.
i^. Amen.
t. Anima nimse mnium fidlium
ejus, et
defunctrum per misericrdiam Dei requiscant
in pace.
B).Amen. -

50. Volviendo de la sepultura la iglesia, 5


sacrista, apagadas las velas, en la misma forma
y orden en que vinieron, dgase sin canto la an-
tfona Si iniquittes observveris, etc., con el
salmo De profndis (pg. 242) al fin del cual se
dir: t- Rquiem aetrnam dona eis Dmine.
4 Et lux perpetua lceat eis.

III. -- Reglas para la recitacin canto del oficio de difuntos,


aun cuando sea de un solo nocturno.

51. En el da del entierro, en el tercero, spti-


mo, trigsimo, y aniversario, se doblan las ant-
fonas, y al fin de cada salmo se dice el y. Rquiem
cetrnam dona eis^ Dmine. K- Et lux perpetua
lceat eis ; usando siempre de este plural eis^ aun
cuando el oficio se celebre por un solo difunto.
52. Las lecciones se leen sin absolucin, sin
bendicin, sin ttulo; y se cierran sin decir Tu
autem, ni otra terminacin.
53. Se comienza el oficio absolutamente, si
fuere de vsperas, desde la antfona Placebo; y
:

254 Titulo IX. Cap. II.

si de maitines, desde el invitatorio Begem^ cui


mnia vivunt^ etc. {a),
Mientras este se canta, hasta el principio
54.
del primer salmo, todos deben estar en pie. {Cce-
rem. Episc.^ lib. II, cap. 38, . 19).
55. De la misma manera, al comenzar la se-
gunda y tercera antfona, no antes (), todos se
ponen en pie, y no se sientan sino hasta que se
acaben. (Ibid., cap. , . 7).
56. El sentarse y ponerse en pie ha de hacerse
por todos un mismo tiempo. (Ibid,. lib. J, cap. 18.
. 7).
57. Acabados los salmos, dos de los cantores
entonan el f. A porta infer , y responden todos
i^Erue Dmine nimam ejus. Luego se ponen
todos en pie, y dicen en secreto el Pater noster, etc.,
hasta concluirle. En tanto, hechas las debidas re-
verencias al altar y al Preste, el que ha de cantar
la primera leccin se llega al atril; sintanse
todos, y comienza. Acabada, se canta el respon-
sorio Credo quod Redmptor^ etc. De la misma
manera se ejecutarn las dems. (Ibid.^ lib. II,
cap. 38 y . 19). Cuando el Preste canta la ltima
leccin, todos se ponen y mantienen en pie.

(a) Se dice el invitatorio si est presente el cadver, se


cantan los tres nocturnos. (Rit. Eom. S. E. O. 9 maj. 1739).
Al comenzar los cantores las palabras Venite adormus et
procidmiiSj etc., se hincan todos los dems, vueltos al altar;
ellos no lo hacen sino hasta el fin de dicho versculo, como
lo declar la sagrada Congregacin de Ritos en 8 de marzo
de 1738.
(5) Ntese bien, para no hacerlo al cantarse Rquiem
cetrnam; as como en los oficios festivos no ha de levan-
tarse el coro al canto del Gloria Patri, sino al comenzar
la repeticin de la antfona de cada salmo al Gloria Patri
:

se hace inclinacin, permaneciendo cada cual en pie sen-


tado, segn se halle. (Caer. Ep., lib. II, cap. 1, n. 8).
Entierros de adultos. 255

INVITATORIUM.
EGEM, cui mnia vivunt,
B * Venite adormus.

El coro repite:
Regem, cui mnia vivunt, venite adormus.
PSALMXTS 94
YENTE, exultmus Dmino, jubilmus Deo salu-
tri nostro : preoccupmus fciem ejus in con-
fessine, et in psalmis jubilmus ei.
* Regem, cui mnia vivunt, venite adormus.
Quniam Deus magnus Dminus, et Rex magnus
super omnes dos quniam non repllet D-
:

minus plebem suam, quia in manu ejus sunt


omnes fines terree, et altitdines mntium ipse
cnspicit.
* Venite adormus.
Quniam ipsus est mare et ipse fecit illud, et
ridam fundavrunt manus ejus: venite, ado-
rmus et procidmus ante Deum: plormus
coram Dmino, qui fecit nos, quia ipse est
Dminus Deus noster nos autem ppulus ejus,
;

et oves psense ejus.


* Regem, cui mnia vivunt, venite adormus.
Hdie si vocem ejus audiritis, nolte obdurre
corda vestra, sicut in exacer)atine secndum
diem tentatinis in deserto; ubi tentavrunt
me patres vestri, probavrunt et vidrunt pe-
ra mea.
* Venite adormus.
Quadraginta annis prximus fui generatini huic,
et dixi semper hi errant corde ipsi vero non
: ;

cognovrunt vias meas, quibus jura vi in ira


mea, si introibunt in rquiem meam.
* Regem, cui mnia yivunt, venite adormus.
256 Titulo IX. Cap: II.

Rquiem setrnam dona eis, Dmine, et lux per-


petua lceat eis.
* Vente adormus.
Regem, cui mnia vivunt, vente adormus.
IN I NOCTURNO.
AA. Dirige * Dmine Deus meus in cons-
pctu tuo viam meam.
PSALMUS 5.

YERBA mea uribus prcipe Dmine, * intllige


clamrem meum.
Intnde voci oratinis mese, * Rex meus et Deus
meus.
Quniam ad te orbo * Dmine mane exudies
:

vocem meam.
Mane astabo tibi et vidbo * quniam non Deus
:

volens iniquittem tu es.


eque habitbit juxta te malgnus * eque per- :

manbunt injsti ante culos tuos.


Odsti omjies, qui operntur iniquittem: * perdes
omnes qui loquntur mendcium.
Virum snguinum et dolsum abominbitur D-
minus * ego autem in multitdine misericor-
:

dias tuse.
Introbo in domum tuam
adorbo ad templum
:
*

sanctum tuum in timre tuo.


Dmine deduc me in justtia tua * propter inim- :

cos meos dirige in conspctu tuo viam meam.


Quniam non est in ore erum vritas: * cor
erum vanum est.
Seplchrum patens est guttur erum, linguis suis
dolse agbant, * jdica illos, Deus.
Dcidant a cogitatinibus suis, secndum multi-
tdinem impiettum erum explle eos, * qu-
niam irritavrunt te, Dmine.
Entierros de adultos. 57

Et laetntur omnes qui sperant


in te, * in aetr-
num exultbunt: et habitbis in eis.
Et gloriabntiir in te omnes, qui diligunt nomen
tuum^ * quniam tu benedices justo.
Dmine, ut scuto bonse volunttis tuae * coro-
nsti nos.
Rquiem setrnam.
AA. Dirige Dmine Deus meus in cons-
pctu tuo viam meam.
AA. Convrtere Dmine, et ripe ni-
*

mam meam ;
quniam non est in morte qui me-
mor sit tui.
PSALMS 6.

DMINE ne in furre tuo rguas me: * eque


in ira tua corripias me.
Miserere mei Dmine, quniam infrmus sum: *
sana me, Dmine, quniam conturbta sunt
ossa mea.
Et nima mea turbta est valde: * sed tu. D-
mine, squequo?
Convrtere, Dmine, et ripe nimam- meam: *
salvum me fac propter misericrdiam tuam.
*
Quniam non est in morte. qui memor sit tui:
in inferno autem quis confitbitur tibi?
Laborvi in gmitu meo, lavabo per sngulas noc-
tes lectum meum: * lcrymis meis stratum
meum rigbo.
Turbtus est a furre culus meus: * invetervi
nter omnes inimcos meos.
*
Discdite a me omnes, qui opermini iniquittem :

quniam exaudivit Dminus vocem fletus mei.


Exaudvit Dminus deprecatinem meam, * D-
minus oratinem meam suscpit.
Erubscant, et conturbntur vehemnter omnes
inimci tiei: * convertntur et erubscant valde
velciter.
Rquiem setrnam. 17
258 Titulo rx. Cap. II.

AA. Convrtere, Dmine, et ripe ni-


mam meam; quniam non est in morte qui me-
mor sit tui.
AA. Ne quando *rpiat ut leo nimam
meam, dum non est qui rdimat, eque qui sal-
vum fciat.
PsALMtrs 7.

DMINE Deus meus in te spervi * salvum me :

fac ex mnibus persequntibus me, et libe-


ra me.
Ne quando rpiat ut leo nimam meam, * dum
non est qui rdimat, eque qui salvum fciat.
Dmine Deus meus, si feci istud, * si est inquitas
in mnibus meis.
Si rddidi retribuntibus mihi mala, * dcidam
mrito ab inimcis meis innis.
Persequtur inimcus nimam meam, et compre-
hndat et conclcet in trra vitam meam, *
et glriam meam in plverem dedcat.
Exrge Dmine, in ira tua * et exaltare in fni-
:

bus inimicrum merum.


Et exrge. Dmine Deus meus, in praecpto quod
mandsti: * et synagga populrum circm-
dabit te.
Et propter hanc in altum regrdere * Dminus :

jdicat popules.
Jdica me. Dmine, secndum justtiam meam, *
et secndum innocntiam meam super me.
Consumtur nequtia peccatrum et diriges jus-
tum, ^ scrutans corda et renes, Deus.
Justum adjutrium meum a Dmino, * qui salvos
facit rectos corde.
Deus judex justus, fortis, et ptiens: * numquid
irscitur per sngulos dies?
Nisi convrsi furitis, gldium suum vibrbit * :

arcum suum tetndit; et parvit illum.


entierros de adultos. ggg

Et in eo parvit vasa mortis :


* sagttas suas ar-
dntibus effcit.
Ecce injusttiam
j)artriit :
* concpit dolrem,
et pperit iniquittem.
Lacum apruit, et effdit eum: * et ncidit in
fveam quam fecit.
Converttur dolor ejus in caput ejus: * et in vr-
ticem ipsius iniquitas ejus descndet.
Confitbor Dmino secndum justitiam ejus * et :

psallam nmini Dmini altissimi.


Rquiem eetrnam.
AA.
Ne quando rpiat ut leo nimam
meam, dum non est qui rdimat, eque qui sal-
vum fciat.
t A porta infer.
i^.Erue, Dmine, nimam ejus.
Y si el oficio se hace por muchos: Animas
erum.
Pater noster, etc. (Todo en secreto).

Lectio ! --- Job. 7.

PARCE mihi, Dmine, nihil enim sunt dies mei.


Quid est homo, quia magnificas eum? aut quid
appnis erga eum cor tuum? Visitas eum dilculo,
et sbito probas illum. Usquequo non parcis mihi,
nec dimttis me, ut gltiam salvam meam? Pecc-
vi, quid fciam tibi o custos hminum? quare pos-
suisti me contrrium tibi, et factus sum mihime-
tipsi gravis? Cur non tolis pecctum meum, et
quare non aufers iniquittem meam? ecce nunc
in plvere drmiam: et si mane me quseseris,
non subsstam.
i* Credo quod
Redmptor meus vivit, et in
novssimo die de trra surrectrus sum * Et in :

carne mea vidbo Deum Salvatrem meum.


260 Titulo IX. Cap. II.

f. Quem
visrus sum ego ipse, et non lius,
et culimei conspectri sunt.
Et in carne mea
vidbo Deum Salvatrem meum.
Lectio II. Job. 10.

T^DET nimam meam vitae meae, dimttam ad-


vrsum me elquium meum, loquar in amari-
tdine nimae meae. Dicam Deo: Noli me condem-
nre: ndica mihi, cur me ita jdices? Numquid
bonum tibi vidtur, si calumniris me, et pprimas
me opus mnuum turum et conslium impirum
djuves? Numquid culi crnei tibi sunt: aut si-
cut videt homo, et tu vidbis? Numquid sicut
dies hminis dies tui, et anni tui sicut humana
sunt tmpora, ut qua3ras iniquittem meam, et
pecctum meum scrutris ? Et scias, quia nihil
mpium fcerim, cum sit nemo, qui de .manu tua
possit erere.
i^. Qui Lzarum resuscitsti a monumento foe-
tidum: '^
Tu eis. Dmine, dona rquiem, et locum
indulgntiae. . /
Qui venturas es judicre vivos et mrtuos,
j.
et sseculum per ignem.
Tu eis, Dmine, dona
rquiem, et locum indigntiae.
Lectio III. Job. 10.

MANUS tuae fecrunt me, et plasmavrunt me to-


tumin circitu et sic repente prsecipitas me ?
:

Memento, quaeso, quod sicut lutum fceris me, et


in plverem reduces me. Nonne sicut lac mulssti
me, et sicut cseum me coagulsti ? pelle et cr-
nibus veststi me: ssibus et nervis compegsti
me. Vitam et misericrdiam tribusti mihi, et vi-
sittio tua custodvit spiritum meum.

m>m^
Entierros de adultos. 861

B8. Aqu se concluye la Vigilia sin otro ver-


sculo, responsorio, preces ni oracin, y se co-
mienza de la Misa, cuando la puede
el introito
haber; todo estosegn la costumbre que hasta
aqu ha habido, conforme al Ritual Romano.
(Tit. VI, cap. 3, n. 16) (a).

lY. De las exequias en el ltimo triduo

de la Semana Santa.

59. As como el preinserto oficio funeral es


para todo difunto adulto, sin excepcin de perso-
nas, as tambin es para todo tiempo, sin exclu-
sin del segundo triduo de la Semana Mayor;
observndose s los dos decretos de la Sagrada
Congregacin de Ritos, cuyo texto latino se ha-
llar ms adelante, y de los cuales pasamos
hablar.
60. El de 16 de enero de 1667 dice que en
las exequias de los prvulos, hacindose en este
triduo, puede omitirse en los salmos el t. Gloria
Patri,
61. Y el de 11 de agosto de 1736, que en el
mismo triduo no pueden celebrarse exequias de
difuntos, sino que el oficio y las preces se recen
privadamente.
62. No
prohibe, pues, los entierros, sino sola-
mente la pompa, el canto, la Misa de cuerpo
presente, el toque de campanas, etc., conforme
las rbricas: manda que privadamente, esto es,
en voz baja y sin aparato, se recen oficio y pre-
ces y as puntualmente se practicar llegado el
;

(a)Aqu la santa Iglesia, si voluisset aliquid aliud, x*


como lo hace en el Breviario para los maitines
pressissetj
y primera Misa de Navidad.
262 Titulo IX. Cap. 11.

caso, llevando las luces necesarias, acetre con


agua bendita, y la cruz alta, cubierta con su velo,
y si se hicieren despus de los oficios del Viernes,
se llevar descubierta.
63. En el Domingo de Resurreccin, como en
los dems das muy solemnes de primera clase (a),
no pueden celebrarse exequias, ni de cuerpo pre-
sente: con todo, si no fuere posible diferirlas al
da siguiente, pueden hacerse en la tarde, despus
del oficio vespertino y sin doble de campanas.
(S. R. C. 27 jan. 1883, Corduben.). Entre estas
fiestas muy solemnes est puesta la Dedicacin
de la iglesia por el Decreto general de 27 de fe-
brero de 1882, y ntese haber sido por l decla-
rada, en cuanto fiesta del Seor, superior en di-
gnidad la del Titular.

Tales son:
(a)
Jueves, Viernes y Sbado Santos. (S. R. 0. 11 aug.
1.
1736 et 23 maj. 1835, Ord. Erem. S. Aug.).
2. Domingo de Pentecosts. (27 jan. 1883).
3. Natividad del Seor, (id.).
4. Epifana, (id.).
B. Ascensin del Seor, (id.).
6. Corpus Christi. (id.).
7. Imm aculada Concepcin y Asuncin de la Ssia
Virgen, et 29 dec. 1884, Ltccionen.),
(id.
8. Jos y fiesta de su Patrocinio, (id. 7 febr. 1874,
S.
Veronen.j 29 dec. 1884, Lucionen,),
9. S. Pedro y S. Pablo Apst. (27 jan. 1883).
10. Todos Santos, (id.).
11. Dedicacin de la propia iglesia. (27 febr. 1882).
12. El Titular de ella y el Patrono principal del lugar.
(27 jan. 1883).
13. Cualquiera otro doble de 1* clase que, siendo
fiesta de precepto, se celebre con gran solemnidad en el
lugar, (id.).
14. Los das de exposicin solemne del Ssmo Sacra-
mento.
Entierros de adultos. 263

Y. ^ Del oficio que h de hacerse en las exequias de adultos


no estando presente el cadver, y en los das tercero, sp-

timo, trigsimo, y aniversario cabo de ao.

64. Sihan de hacerse exequias por algn di-


funto, no estando el cuerpo presente, dgase en
el da conveniente el oficio de difuntos con tres
nocturnos y laudes, doblando las antfonas; por
lo menos un nocturno con tres lecciones, laudes
y Misa (a). Esta ser la que para estos das sea-
lare el misal, en la cual en los das tercero, sp-
timo, trigsimo y aniversario se dice una sola ora-
cin; y lo mismo siempre que se hace solemne-
mente el oficio por los difuntos.
65. Los das en que se prohiben dichas exe-
quias, adems de los ya dichos para las de cuerpo
presente, son los que siguen:
1. Vigilia de la Epifana y su octava ntegra.
(S. R. O. 5 jul. 1698, 10 dec. 1718, 2 sept. 1741).
2. Mircoles de Ceniza. (27 mart. 1779).
3. Desde el Domingo de Ramos hasta el
Domingo in Albis. (8 jul. 1741, Lamacen),
4. Desde
la Vigilia de Pentecosts hasta el
da de la Ssma Trinidad. (5 jul. 1698).
5. Toda la octava del Corpus, (id. y 12 sept.
1671).
6. Desde de Navidad hasta el
la Vigilia
ltimo de diciembre. (5 jul. 1698 y 31 jul. 1665).
7. Todos los das dobles de 1* y 2* clase.

(5 jul. 1698).
Todos los Domingos y das de guarda.
8.
(4 maj. 1686).
66. Si el cadver no estuviese presente, pero
tampoco sepultado, por alguna causa justa; po-

(a) Y entonces no se dice invitatorio. (S. E. 0. 2 maj. 1801).


264 Titulo IX. Cap. II.

drn hacerse las exequias, menos en los das que


excluyen las de cuerpo presente, y adems todos
los de primera clase, ya sean festivos Domini-
cas, y los das que excluyen los de 1* clase.
(25 apr. 1781, Florentina). Pero exige dicho de-
creto que el tmulo no sea como el de los simples
aniversarios, mas se disponga de suerte que el
pueblo entienda ser exequias de cadver que aun
no est sepultado.
67. Por ltimo, si razonablemente se hubiere
anticipado el entierro, sin poderse hacer las exe-
quias, podrn stas practicarse al da siguiente,
siempre que no sea de los que excluyen toda so-
lemnidad fnebre, y adems estos:
Dobles de primera y segunda clase. (11 jun.
1880, Viglevanen.).
Da octavo de la Epifana y del Corpus. (Id.).
Domingos y fiestas de precepto. (Id.).
68. Para celebrar estas exequias se previene
en medio de la iglesia el tmulo cubierto de un
pao negro ste suele tener cosida una gran
:

cruz de color encarnado, y mejor morado, uso


que, en donde le hubiere, no es reprobable como
;

tampoco el que se le pongan por adorno figuras


de calaveras y otras que representen la muerte.
Pero de ningn modo se ponga cruz crucifijo
sobre el tmulo.
Durante la Misa de estas exequias y despus
69.
de ella se hace lo mismo que en el da del entierro,
con la diferencia de que no se dice la oracin
Non intreSj y que para el responsorio, el Sub-
dicono con la cruz, en medio de los ceroferarios,
se pone siempre los pies del tmulo, esto es,
de frente al altar, y el Preste con el Dicono y
sus ministros siempre entre el altar y el tmulo,
hacia el lado de la Epstola.
: :

Entierros de adultos. 265

70. Cntase el Libera me, Dmine, etc., con


i^.

los jf. y i^i^. menos la oracin, que es la que


sigue
Oremus. f
ABSLVE, quaesumus, Dmine, nimam fmuli
tui ab omni vinculo delictrum, ut in resur-
rectinis gloria inter Sanctos, et electos tuos re-
suscittus respret. Per Christum Dminum nos-
trum. ^ivi-i.

i^. Amen.
71. O
dgase la oracin que se dijo en la Misa,
otra conveniente.
Ybendiciendo el tmulo con la diestra, dice
f. Rquiem setrnam dona ei, Dmine..
i^. Et lux perpetua lceat ei.

Si fuere aniversario de un difunto, aade: .

Anima ejus et nimse mnium fidlium de-


functrum, per misericrdiam Dei requiscant in
pace.
!>. Amen. /

Si no, slo se dice:


j'Requiscat in pace.
i^. Amen.

por muchos difun-


72. Si el oficio se hiciere
tos, la oracin y los versos se dirn en nmero
plural; si fuere mujer, se dir en gnero feme-
nino, y si Sacerdote Obispo, se expresar en
la oracin el nombre de su dignidad.

VI. Otras diversas oraciones por los difuntos.

73. Las siguientes oraciones, tomadas del Mi-


sal y Ritual Romanos, pueden usarse conforme el
el caso lo pida.
266 Titulo IX. Cap. II.

i. em kl bi^ bel ewtierbo.


Oratio.
ABSLVE, queesumus, Dmine, nimam fmuli tui
N. (vel fmul88 tuae N.), ut defnctus (vel de-
fncta) saeculo, tibi vivat et qu8B per fragilittem
:

carnis humana conversatine commsit, tu venia


misericordssimae piettis absterge. Per Christum
Dminum nostrum.
i^. Amen.
O la que sigue:
.- ^\'-^

DEUS, cui prprium est miserri semper, et pr-


cere te spplices exormus pro nima fmuli
:

tui N. (vel fmulae tuse N.) quam hdie de hoc


sseculo migrre jussisti: ut non tradas eam in
manus inimci, eque obliviscris in finem: sed
jbeas eam a sanctis Angelis sscipi, et ad p-
triam Paradisi perdci: ut quia in te spervit
et crdidit, non poenas infrni sustneat, sed gu-
dia 8Btrna possdeat. Per Christum Dminum
nostrum.
i^. Amen.
ii. em el bia tercero, sptimo y tricsllio
bespvs bel entierro bel blevivto.
Oratio.
Q^suMUS, Dmine, ut nimae fmuli tui N. (vel
fmulae tuee N. ), cujus depositinis diem tr-
tium (vel sptimum, vel trigsimum) commemo-
rmus, Sanctrum atque electrum turum lar-
giri dignris consrtium: et rorem misericrdise
tuae pernnem infundas. Per Christum Dminum
nostrum.
ii. Amen.

t"
Entierros de adultos. 267

ni. E.-^ El, ANlVERiSARIO, O CABO DE AMO.


Oratio.
indulgentirum Dmine, da nimee fmuli
DES,
animbus famulrum
tui (vel fmulse tuae, vel
famulrumque turum), cujus (vel quorum) anni-
versrium depositinis diem commemormus, re-
frigrii sedem, quitis beatitdinem, et lminis
clarittem. Per Christum Dminum nostrum.
i^. Amen.
IV. POR HVnO P0MTF1 MFUMXO. ;

Oratio.
DEUS, qui nter summos Sacerdotes fmulum
tuum N. > ineffbili tua dispositine connume-
rri volusti prsesta, qusesumus, ut qui unigniti
:

Flii tui vices in terris gerbat, sanctrum turum


Pontificum consrtio perpetuo aggregtur. Per
emdem Christum Dminum nostrum.
^. Amen.
v. por obis^po bifvmto.
Oratio.
DEUS, qui nter Apostlicos Sacerdotes fmulum
tuum N., Pontifican fecsti dignitte vigore;
prsesta, queesumus; ut erum queque perpetuo
aggregtur consrtio. Per Christum Dminum
nostrum.
i^. Amen.
Si fueren muchos, dgase en plural, como est
en la pg, 173.
Si se dijere por Obispo Cardenal difunto,
dgase :

Fmulum tuum N., Epscopum Cardnlem


Pontificli fecsti dignitte, etc.
268 Titulo IX. Cap. II.

Si por Cardenal Presbtero, dgase:


Fmulum tuum N., Presbyterum Cardinlem
Sacerdotli fecsti, etc.
Por Dicono Cardenal se dice la oracin In-
clina, Dmine, que est mas abajo, de. este modo:
Ut nimam fmuli tui N. , Diconi Cardinlis,
quam de hoc saeculo, etc.

OTRA.
nobis, Dmine, ut nimam
DAEpscopi, quem de hujus
fmuli tui N.,
sseculi eduxisti labo-
rioso certmine, Sanctrum turum trbuas esse
consrtem. Per Christum Dminum nostrum.
i^. Amen.
VI. POB SACERDOTE DIpriVTO.

Oratio.
DEUS, qui nter Apostlicos Sacerdotes fmulum
tuum N. Sacerdotli fecsti dignitte vigre
, :

praesta, quaesumus; ut erum quoque perpetuo


aggregtur consrtio. Per Christum Dminum
nostrum. i^. Amen.
O esta otra:
PR-^STA, quaesumus, Dmine, ut nima fmuli
tui N., Sacerdtis, quem in hoc saeculo com-
morntem sacris munribus decorsti, in coelsti
sede gloriosa semper exultet. Per Christum D-
minum nostrum. i^. Amen.
vii. por cw bipcivto.
Oratio.
aurem tuam ad preces nostras,
NCLNA, Dmine,
I quibus misericrdiam tuam spplices deprec-
mur ut nimam fmuli tui N., quam de hoc saeculo
;
:

Entierros de adultos. 269

migrre jusssti, in pacis ac lucs regine consti-


turum jbeas esse consrtem.
tuas, et Sanctrum,
Per Christum Dd^ninum nostrum.
. Amen.
vih. por cma mfcmta.
Oeatio.
QTT^SUMUS, Dmine, pro tua piette miserere
nimee fmvilse tuae N. et a contgiis morta-
,

littis extam, in aetrnse salvatinis partem res-


titue. Per Christum Dminum nostrum.
i^. Amen.
IX. POR HERMArVOIIi;--'
AlilifiGAROj Y BlIi^nHClCHORGI DIFCIVTOS.

Oratio.
DEUS, vnise largitor, et humnae saltis amtor
qusesumus clemntiam tuam, ut nostrse congre-
gatinis fratres, propnquos, et benefactores, qui
ex hoc sseculo transirunt, beata Mara semper
Yrgine intercedente cum mnibus Sancts tuis,
ad perpetuas beatitdinis consrtium pervenre
concedas. Per Christum Dminum nostrum.
i^. Amen.
X. GEWERATi POR TODOjS liOIS BIFIJIITOIS.

Oratio.
riDLiUM Deus mnium Cnditor et Redmptor,
animbus famulrum famulrumque turum,
remissinem cunctrum trihue peccatrum: ut in-
dulgntiam, quam semper optavrunt, piis suppli-
catinibus consequntur. Qui vivs et regnas in
seecula sseculrum. 4. Amen.
:

270 Titulo IX. Cap. II.

XI ^ POR PABR: Y MADRK BE ^ACERDOTfi.


Obatio.
DEUS, qui nos patrem et matrem honorre prae-
cepsti: miserere clemnter animbus patris
ac matris meae, eormque peccta dimtte meque :

eos in setrnae clarittis gudio fac vidre. Per


Christum Dminum nostrum.
^, Amen.
Si se dijere por solo el padre sola la madre,
dgase en singular: Miserere clemnter nimee
patris mei ( vel matris mese), ejsque peccta di-
mtte, meque eum ( vel eam) in eetmee, etc.

Xn. POR LO K^TERRA^DOS


BlFrWTOji}
KM Bli CEMEMTERIO.
Oratio.
DEUS cujus miseratine nimae fidlium requis-
cunt: fmulis et famulbus tuis, et mnibus hic
et ubique in Christo quiescntibus, da proptius
vniam peccatrum: ut a cunctis retibus abso-
lti, tecum sine fine laetntur. Per Christum D-
minum nostrum.
i^. Amen.
Xm. -~ POR ilIJCHOlS BIFVMTOfi.

Oratio.
DEUS, cui prprium est miserri semper et pr-
cere propitire animbus famulrum famula-
:

rmque turum, et mnia erum peccta dimtte


ut mortalittis vnculis absoltse, transir meren-
tur ad vitam. Per Christum Dminum nostrum.
i^. Amen.
O la que sigue:
Entierros de adultos. 271

ANIMBUS, quaesumus, Dmine, famulrum famu-


larmque turum inisericrdiam concede per-
ptuam ut eis profciat in setrnum, quod in te
:

speravrunt, et credidrunt. Per Christum Dmi-


num nostrum.
^. Amen.
f. Rquiem aetrnam dona eis, Dmine.
i^. Et lux perpetua lceat eis.
j, Requiscant in pace.
i. Amen.

YII. De los responsorios cotidianos^

llamados comunmente esponsos,

74. Cuando por fundacin testamentaria, cos-


tumbre antigua de alguna iglesia devocin pri-
vada de los fieles, deba cantarse rezarse algn
responso, se har segn la forma de los conte-
nidos en el prrafo siguiente.
75. Tales responsos no pueden cantarse en las
fiestas de I"" y 2^ clase, Semana Santa y octavas
privilegiadas pueden s rezarse privadamente, y
:

si fuere en el Coro, despus de las Horas can-


nicas. (S. R. C. 8 jul. 1741, Lamacen.).

YIII. Orden que se ha de observar


en las procesiones generales que se hacen por los difuntos.

76. Cuando haya de hacerse procesin por los


difuntos (como en el da de Finados, por costum-
bre de la Arquidicesis), se proceder del modo
siguiente.
77. Va por delante un aclito con
el acetre
del agua bendita; sigue el Subdicono con la
cruz en medio de los ceroferarios, con las velas
de los ciriales encendidas; despus el clero por
272 Ttulo IX. Cap. 11.

su orden; luego el Dicono con este Ritual ante


el pecho y ltimamente el Celebrante, revestido
;

de capa negra, estola cruzada, y con las manos


juntas ante el pecho. En el nterim se cantan los
siguientes responsorios, algunos de ellos, segn
hubiere lugar; pero el ltimo ser siempre el res-
ponsorio Libera me. Dmine, de viis, con su ora-
cin, como se pone despus, y todos con el f. R-
quiem sBtrnam, etc.

En primera estacin: ^. Credo quod Re-


la
dmptor meus vivit et in novssimo die de trra
:

surrectrus sum. * Et in carne mea vidbo Deum


Salvatrem meum. f, Quem visrus sum ego ipse,
et non lius, et culi mei conspectri sunt. Et
in carne mea vidbo Deum Salvatrem meum.
f. Rquiem eetmam dona eis. Dmine: et lux
perpetua lceat eis.
Et in carne mea, etc.
Kyrie, elison; Christe, elison; Kyrie, elison.
Sao. Pater noster y prosigue en secreto ; mien-
:

tras tanto, recibiendo de mano del Dicono el


hisopo, roca tres veces, en su medio, su diestra
y su siniestra, el lugar que tiene delante de
s; despus dice:
f. Et ne nos indcas in tentatinem.
i^. Sed libera nos a malo.

f. A porta infer.
l^. Erue, Dmine, nimas erum.

f. Requiscant in pace.
i$. Amen.
f. Dmine exudi oratinem meam.
i^. Et clamor meus ad te vniat.
jr. Dminus vobscum.
i^. Et cum spritu tuo.
Entierros de adultos. 273

Oeemtjs.
DEUS qui nter Apostlicos Sacerdotes, fmulos
tuos Pontificli, seu Sacerdotli fecisti digni-
tte vigre praesta, qusesumus ut erum queque
: :

perpetuo aggregntur consrtio.PerChristum, etc.

En la segunda estacin: i?^. Qui Lzarum re-


suscitsti a monumento foetidum. * Tu eis, D-
mine, dona rquiem, et locum indulgntiae. f. Qui
venturas es judicre vivos, et mrtuos, et saecu-
lum per ignem.
Tu eis. Dmine, etc. f. Rquiem
aetrnam, etc. Tueis, Dmine, etc.
Kyrie, elison, etc. como en la primera es-
,

tacin, (pg. 272). ^ ,i' i

Oremus.
humnae am-
D EUS, vnise largitor et
tor, etc., (pg. 269).
saltis

En la tercera estacin: 4. Dmine, quando


vneris judicre terram, ubi me abscndam a
vultu irae tuse ? * Quia peccvi nimis in vita mea.
f. Commissa mea pavsco, et ante te erubsco:


dum vneris judicre, noli me condemnre. Quia
peccvi, etc. f. Rquiem aetrnam, etc. Quia
peccvi, etc.
Kyrie, elison, etc. como en la primera esta-
,

cin, hasta

Oremus.
EUS, qui nos patrem et matrem honorre prae-
D cepisti etc. (pg. 270).

En la cuarta estacin : i^. Memento mei, Deus,


quia ventus est vita mea. * Nec aspciat me visus
18
274 Titulo IX. Cap. II.

hminis.t. De profndis clamvi ad te, Dmine,


Dmine, exudi vocem meam. Nec aspciat me,
etc. f. Rquiem aetrnam dona eis, etc. Nec
aspciat, etc.
Kyrie, elison, etc. , como en la primera esta-
cin, hasta

Oremus.
ABSLVE, quaesumus. Dmine, nimas famul-
rum famularmque turum ab omni vnculo
delictrum, ut in resurrectinis gloria inter Sane-
tos, et electos tuos resuscitti resprent. Per
Christum Dminum nostrum.
i^. Amen.
Aqu, si algunos ms se han de decir, a-
danse los otros responsorios.
Si se fuere al cementerio, dgase el responsorio
que por su orden ocurre; aadindole, si no le
tuviere, el f. Rquiem eetrnam, etc. y despus ,

Kyrie, elison, etc. como en la primera estacin.


,

Oremus.
EUS, cujus miseratine nimee fidlium requis-
D cunt: fmulis etc. (pg. 270).

En la ltima estacin: i(). Libera me, Dmine,


de infmi, qui portas aereas confregsti: et
viis
visitsti infrnum, et dedsti eislumen, ut vid-
rent te * Qui erant in poenis tenebrrum. f. Cla-
:

mantes et dicntes, Advensti, Redmptor noster.


Qui erant, etc. f. Rquiem aetrnam, etc. Qui
erant, etc.
Kyrie, elison, etc. , como en la primera es-
tacin, (pg. 272).
Entierros de adultos. 275

O RE MUS.
FTDLIUM Deus mnium Cnditor et Redmp-
tor, etc. (pg. 269). 'o

Y, dicho Rquiem aetrnam, etc. y el t. Re- ,

quiscant in pace, con el orden con que vinie-


ron vuelven la sacrista.
En esta ltima estacin, en el dia de la Con-
memoracin de todos los fieles difuntos, se dice
el responsorio Libera me. Dmine de morte seter-
na (pg. 247) hasta
Oremijs.
IDLIUM Deus mnium Cnditor et Rdemp-
F tor, etc. (pg. 269).

RESPONSORIOS.
I.

1$.recordris peccta mea, Dmine, * Dum


Ne
vneris judicre sseculum per ignem. j. Dirige,
Dmine Deus meus, in conspctu tuo viam meam,
Dum vneris, etc. f. Rquiem aetrnam, etc.
Dum vneris, etc. Kyrie, elison, etc.
II.

i^.Hei mihi, Dmine, quia peccvi nimis in


vita mea. Quid fciam miser ? ubi fgiam, nisi ad
te, Deus meus? * Miserere mei, dum vneris in
novssimo die. j. Anima mea turbta est valde;
sed tu, Dmine, succrre ei. Miserere mei, etc.
f. Rquiem aetrnam, etc. Miserere mei, etc.
Kyrie, elison, etc.

III.

i^. Peccntem me quotdie, et non me poeni-


tntem, timor mortis contrbat me: * Quia in
276 Titulo IX. Cap. III.

inferno nuUa est redmptio, miserere mei Deus et


salva me. t. Deus in nomine tuo salvum me fac
et in virtte tua jdica me.
Quia in inferno.
f' Rquiem aetrnam, ^tc.
Quia in inferno, ^tc.
Kyrie, elison, etc.

IV.
i^. Dmine, secndum actum meum noli me
judicre nihil dignum in conspctu tuo egi deO
: :

dprecor majesttem tuam: * Ut tu Deus dleas


iniquittem meam. f Amplius lava me. Dmine,
ab injusttia mea,'et a delcto meo munda me.
Ut tu, etc. f. Rquiem setmam, etc. Ut tu, etc.
Kyrie, elison, etc.

CAPITULO III.

Entierros de prvulos.

ESTNadvertidos los Prrocos de que,


conforme
la antigua y laudable cos-
tumbre de las Iglesias, los cuerpecillos de los pr-
vulos no se entierren en las sepulturas ordinarias,
sino que en todos los cementerios, si cmodamente
>.. se pudiere, haya procuren se les hagan espe-
ciales sepulturas y pequeos sepulcros, separados
de los del resto de los fieles y que en ellos no
;

se entierren sino los nios bautizados que mu-


rieren antes del uso de la razn.
79 No se tocan las campanas, por lo general,
en estas exequias; mas si se tocasen, debe ser
con modo festivo y no lgubre. El cadver del
nio se viste segn su edad, y se le pone una
corona de flores yerbas aromticas en seal de
la virginal integridad de su carne.
-w-

Entierros de prvulos. 277

80. Llegada la hora, el Prroco, revestido de


sobrepelliz y estola blanca, y otros Clrigos, si
los hubiere, yendo por delante uno con la cruz,
no lev^^antada en su vara, sino baja, y otro con
el agua bendita, van la casa lugar en que
est el difunto. Roca el Sacerdote el cadver, y
despus dice lo siguiente.

AA. Sit nomen Dmini.


Salmo 112.

LADATE peri Dminum :


* ladate nomen D-
mini.
Sit nomen Dmini benedictum, ex hoc nunc et *
usque in sseculum.
A solis ortu usque ad occsum, * laudbile no-
men Dmini.
Exclsus super omnes gentes Dminus, * et super
ocelos gloria ejus.
Quis sicut Dminus Deus noster, qui in altis ha-
bitat, * et humilla rspicit in coelo et in trra ?
Sscitans a trra inopem, * et de strcore rigens
puperem.
Ut cUocet eum cum principibus, * cum princ-
pibus ppuli sui.
Qui habitare facit strilem in domo, * matrem
filirum laetntem.
Gloria Patri, etc.
AA.
Sit nomen Dmini benedictum; ex
hoc nunc et usque in sseculum.
81. Al llevarle en procesin la iglesia, dgase
el salmo 118, Beti immaculti. Tambin pueden
decirse, si hubiere tiempo, los salmos 148, 149
y 150; y al fin de cada uno, Grlria Patri. Al
llegar se dir:
AA. Hic accpiet.
278 Titulo IX. Cap. III.

Salmo 23.

DMiNi est trra, et plenitdo ejus * orbis ter-


;

rrum, et univrsi qui hbitant in eo.


Quia ipse super mria fundvit eum * et super :

flmina prseparvit eum.


Quis ascndet in montem Dmini ? * aut quis sta-
bit in loco sancto ejus?
Innocens mnibus et mundo corde, * qui non ac-
cpit in vano nimam suam, nec jurvit in
dolo prximo suo.
Hic accpiet benedictinem a Dmino * et mise- :

ricrdiam a Deo salutri suo. '

Hsec est genertio quaerntium eum, * queern-


tium fciem Dei Jacob.
AttUite portas, principes, vestras, et elevmini,
portae aeternles: * et introibit Rex glriae.
Quis est iste Rex glrise? * Dminus fortis et
potens, Dminus potens in prselio.
Attllite portas, prncipes, vestras, et elevmini,
portae aeternles: * et introibit Rex glriae.
Quis est iste Rex glrise? * Dminus virttum,
ipse est Rex glriae.
Griria Patri, etc.
AA. Hic accpiet benedictinem a Dmino,
et misericrdiam a Deo salutri suo, quia haec
est genertio quaerntium Dminum.
82. Despus se dice: Kyrie, elison; Christe,
elison; Kyrie, elison; y el Sacerdote, Pater nos-
ter; y mientras lo prosigue en secreto, roca el
cuerpo con agua bendita. Luego dice:
f. Et ne nos indcas in tentatinem.
i^. Sed libera nos a malo.

f. Me autem propter innocntiam suscepsti.


i^. Et confirmsti me in conspctu tuo in
aetrnum.
Entierros de prvulos. 279

j. Dminus vobscum.
ii. Et cum spritu tuo.
^i^m^ Oeemus.
OMNPOTENS et mitssime Deus, qui mnibus pr-
vulis rentis fonte Baptsmatis, dum migrant
a sgeculo, sine uUis erum mritis vitam llico lar-
gris setrnam, sicut nimee hujus prvuli hdie
crdimus te fecisse fac nos, quaesumus, Dmine,
:

per intercessinem Betae Marse semper Vrginis,


et mnium Sanctrum turum, hic purifictis tibi
mntibus famulri, et in paradiso cum betis pr-
vulis pernniter sociri. Per Christum Dminum
nostrum.
i^. Amen.
83. Cuando se lleva la sepultura, y aunque
entonces no se haya de llevar, se anuncia la
Antfona.
J venes.
En seguida se dice el salmo siguiente:
Salmo 148.

LADATE Dminum de coelis :


* ladate eum in
exclsis.
Ladate eum omnes Angeli ejus: * ladate eum
omnes virttes ejus.
Ladate eum, sol et luna * ladate eum, omnes
:

stellse etlumen.
Ladate eum, coeli coelrum: * et aquee omnes,
qu8B super coelos sunt, laudent nomen Dmini.
Quia ipse dixit, et facta sunt: * ipse manda vit,
et creta sunt.
*
Sttuit ea in setrnum, et in saeculum sseculi:
praecptum psuit, et non praeteribit.
Ladate Dminum de trra: * dracnes, et om-
nes abyssi.
:

280 Ttulo IX. Cap. III,

Ignis, grando, nix, glcies, spritus procellrum :


*

quse fciunt verbum ejus.


Montes, et omnes coUes: * ligna fructfera, et
omnes cedri:
BstisB, et universa pcora :
* serpntes, et vlu-
cres penntae.
Reges terree, et omnes ppuli :
* prncipes, et om-
nes jdices terree.
Jvenes, et vrgines; senes cum juniribus, lau-
dent nomen Dmini, * quia exalttum est no-
menejus solus.
Confssio ejus super coelum et terram * et exal- :

tvit cornu ppuli sui. jaiioiioit^q


Hymnus mnibus sanctis ejus * fliis Israel, p-
:

pulo appropinqunti sibi.


Gloria Patri, etc.
AA.
Jvenes, et vrgines, senes cum ju-
niribus laudent nomen Dmini.
Kyrie, elison Christe, elison Kyrie, elison.
; ;

Pater noster, etc.


j. Et ne nos indcas in tentatinem.

i^. Sed libera nos a malo.

f. Snite prvulos venre ad me.


4. Tlium est enim regnum coelrum.
f. Dminus vobscum.
ij. Et cum spritu tuo.
Oeemus.
OMNPOTENS sempitrne Deus, sanctae purittis
amtor, qui nimam hujus prvuli ad coelrum
regnum hdie misericrditer vocre digntus es
dignris tiam. Dmine, ita nobscum misericr-
diter gere, ut mritis tuse sanctssimse Passinis,
et intercessine Betse Marisa semper Vrginis, et
mnium sanctrum turum, in edem regno nos
cum mnibus sanctis et elctis tuis semper facas
Entierros de prvulos. 281

congaudre. Qui vivis et regnas cum Deo Patre


in unitte Spritus Sancti Deus, per mnia ssecula
saeculrum. :' 16CI
i^. Amen. /h >-j

84. Despus el Sacerdote, poniendo incienso


tres veces en el incensario, rociar con agua ben-
dita incensar el cuerpo y la sepultura; y se
hace el enterramiento.
85. Cuando vuelven de la sepultura la igle-
sia, se dice lo siguiente:
Antfona.
Benedicite.

OANT. TRIUM PUEROE.

Dan. 3.

*
BENEDCITE, mnia pera Dmini, Dmino:
ladate et superexaltte eum in ssecula.
Benedicite, Angel Dmini, Dmino * benedicite, :

coel. Dmino.
Benedicite, aquse omnes, quae super coelos sunt,
Dmino * benedicite, omnes virttes Dmini,
:

Dmino.
Benedicite, sol et luna, Dmino :
* benedicite, stel-
l8G Dmino.
coel.
Benedicite, omnis imber et ros, Dmino * bene- :

dicite, omnes spritus De Dmino.


Benedicite, ignis et sestus. Dmino: * benedicite,
frgus et aestus, Dmino.
Benedicite, rores et pruna, Dmino * benedicite, :

gelu et frgus. Dmino.


Benedicite, glcies et nives, Dmino: * benedi-
cite, noctes et dies. Dmino.
Benedicite, lux et tnebrae. Dmino * benedicite, :

fulgura et nubes. Dmino.


Benedcat trra Dminum * laudet et superexl-
:

tet eum in ssDcula.


:

282 Titulo IX. C ap. IIL

Benedcite, montes et coUes, Dmino: * bened-


cite, universa germinntia in trra, Dmino.
Benedcite, fontes, Dmino: * benedcite,. miria
et flmina. Dmino. /^ifr/

Benedcite, cete et mnia quae movntur in aquis,


Dmino: * benedcite, omnes vlucres coeli,
Dmino.
Benedcite, omnes bstiee et pcora, Dmino * :

benedcite, flii hminmn, Dmino.


Benedcat Israel Dminum * laudet et superexl-
:

tet eum in saecula.


Benedcite, sacerdotes Dmini, Dmino: * bene-
Dmini, Dmino.
dcite, serv
Benedcite, spritus et nimae justrum, Dmino * :

benedcite, sancti et hmiles corde. Dmino.


Benedcite, Anana, Azara, Msal,^ Dmino: *
ladate et superexaltte eum in saecula.
Benedicmus Patrem, et Flium, eum Sancto Sp-
ritu: * laudmus et superexaltmus eum in
s8Bcula.
Benedctus es. Dmine, in firmamento coeli: * et
laudbilis, et glorisus, et superexalttus in
saecula.
Antfona. Benedcite Dminum, omnes elcti
ejus, agite dies laettiae et confitmini illi.

Luego, de pie ante el altar, dice el Sacerdote


f. Dminus vobscum.
l^. Et eum spritu tuo.

Oremus.
DEUS, qui miro rdine Angelrum ministria ho-
minmque dispensas concede proptius, ut a
:

quibus tibi ministrntibus in coelo semper asss-


titur, ab his in trra vita nostra munitur. Per
Christum Dminum nostrum. i^. Amen.
Decretos relativos los funerales. 283

CAPITULO IV.

Decretos relativos
M la materia del presente ttulo.

Pe Sumo Pontfl<;e Clemente XI.

PAROCHi, Superiores ecclesiarum saecula-


rium, sacristse, et alii ad quos spectat,
non permitiere debent quod cadavera ecclesias-
ticorum seecularium, preesertim Sacerdotum, sicut
etiam Diaconorum et Subdiaconorum, transferan-
tur ex propriis domibus ad ecclesias, vel in istis
exponantur cum quocumque alio habitu, sive con-
fraternitatum, sive religionum, sed cum sacris
vestibus eorum ordini convenientibus, juxta dis-
positionem Ritualis Romani, tit. de Exequiis.
(9 dec. 1705).

Be la Sagrada Congregacin de Obispos y Regulares.

II. Ecclesiae non debent fodi, eque excavari


pro sepultura; sed in sepulchris, sive tumbis pro-
fundis infra terram christianorum cadavera sepe-
liri.(23 julii 1603).
III.Abusus sepeliendi defunctos privatim, sine
lumine, cruce, et Parocho, non est permittendus.
(9 maii 1686).

Be la Sagrada Congregacin de Ritos.

IV. Non sunt consecranda ea altaria, sub qui-


bus recndita sunt defunctorum cadavera.
Si sub altari, vel sub ejus gradibus humata
sint defunctorum cadavera, non est ibi celebranda
missa, doee alio transferantur. (8 et 10 novemb.
1599, et 11 jun. 1629).
284 Titulo IX. Cap. IV.

V. Offlcium pro die tertio, sptimo, vel tri-


gsimo post obitum defuncti, si cadat in die do-
minico, vel festivo, transfertur in diem sequentem
cum eadem solemnitate. (23 maii 1603). {a).
VI. Si in die Commemorationis omnium fide-
lium defunctorum occurrerit Dominica, vel festum
de praecepto diei dominico eequale, offlcium cum
missa defunctorum transferatur in sequentem
diem, etiam festo duplici impeditam. (24 sept.
1605, 1 sept. 1607, et B oct. 1688).
VII. Anniversaria, et alise missse pro defunc-
tis certo die dicendae, eo impedito, possunt trans-
ferri in diem sequentem. (27 sept. 1608, et 19 maii
1614).
VIII. Parvulorum sepulchrum ab alus debet
esse separatum. (12 dec. 1620).
IX. Quando adest obligatio, et onus faciendi
diversa anniversaria statis diebus, quibus occur-
runt festa duplicia vel semiduplicia, necnon etiam
tempus quadragesimale et quatuor tmpora, missa
conventualis nuUo pacto est omittenda sed utra- ;

que missa est cantanda, altera de die, altera de


rquiem^ etiam si occurrat festum dplex, dum-
modo non sit festivum de praecepto, ad hoc, ut
testatorum voluntates adimpleantur, et licite elee-
mosyna lucrari possit, ut declaravit 1 sept. 1607
S. R. C. (20 nov. 1628).
X. Non valentes satisfacere anniversariis de-
functorum in diebus ferialibus, possunt ipsa adim-
plere in festis duplicibus non tamen de prsecepto.
;

(11 jun. 1629).

(a) Y por la misma razn, si cayeren en el domingo


de Ramos, se trasladarn con la misma solemnidad algn
da despus de la dominica in albis, (Merati, tomo 1, tt. 5,
n. 5).
Decretos relativos los funerales. 285

XI. Missa, ut in die obitus, preesente corpo-


re, ultra missam de communi defunctorum, cele-
branda erit, quando aliquis obierit in die Com-
memorationis omnium fidelium defunctorum. (14
apr. 1646).
XII. In exequiis post absolutionem, quae fit
super cadver in die obitus, vel supra tumulum
in die anniversario, dicto ultimo, j. Bequiescat
in pacBy subjungi debet, Anima ejis^ et animce
omnium fidelium defunctorum^ per misericordiam
Deij requiescant in pace. Sed super lecticam, seu
castrum doloris in Commemoratione omnium fide-
lium defunctorum, nihil est superaddendum. (2 de-
cemb. 1654).
XIII. Missae privatae de defunctis quocumque
die celebrari possunt, prseterquam in festis dupli-
cibus, et dominicis diebus, juxta preescriptum ru-
bricarum. (15 feb. 1659) (a).
XIV. mnibus et singuis Sacerdotibus, tam
saecularibus, quam regularibus, cujusvis ordinis,
etiam necessario exprimendi districte praecipitur,
ut missas privatas pro defunctis, seu de rquiem
in duplicibus nuUatenus celebrare audeant, vel
prsesumant. Quod si ex benefactorum prsescripto
missae hujusmodi celebrandse incidant in festum
dplex, tune minime transferantur in aliam diem
non impeditam, ne dilatio animabus, suflfragium
expectantibus, detrimento sit, sed dicantur de
festo crrente, cum applicatione sacrificii juxta
mentem benefactorum. (5 aug. 1662 et 16 sept.
1714). (&).

(a) Adde (dice Cavalieri) et infraoctavas privilegiatas,


atque in alus diebus duplicia excludentibus ex alus reso-
:

lutionibus, et ex rubrica .
(b) Eespecto las tres Misas del dia de Finados, la
Constitucin Quod exj^ensis de 26 de agosto de 1748, por la
286 Titulo IX. Cap. IV.

XV. Anniversaria, et missae cantatae de r-


quiem^ relictae ex dispositione testatorum quotan-
nis in die ipsorum obitus, etiam in duplici ma-
jori contingntis, possunt celebran, et proinde in
decreto die 5 aug. 1 662 edito non comprehendun-
tur. (22 nov. 1664 et 20 jul. 1669) (a).
XVI. Dies Vigiliae Nativitatis Domini com-
prehenditur in decreto S. R. C. quo prohibetur
cantari Missas de Rquiem diebus festo duplici
impeditis. (31 jul. 1665, Nidlius Dicec. Treviren.),
Missse cantatse mortuorum infra Octavam Cor-
poris Christi non sunt celebrandae, nisi praesente
corpore. (12 sept. 1671, Nuscana),
XVII. In exequiis parvulorum in feria V et
VI, et sabbato majoris Hebdomadae potest omitti
Gloria Patri in psalmis qui dicuntur, pro confor-
mitate temporis. (16 jan. 1677, Hispalen). i>

XVIII. In Missa privata de festo semiduplici,


simplici, seu votiva, vel de die infraoctavam, si ve
de feria non privilegiata, potest in penltimo loco
dici collecta pro particulari defuncto, puta In-
clinay vel Deus qui nos patrem^ et smiles, sed ob
id non est omittenda ulla ex coUectis pro tem-
pere assignatis, puta A
cundis^ vel Ecclesice. (2 de-
cemb. 1684).
XIX. Durante expositione Sanctissimi Sacra-
menti, occasione Quadraginta Horarum, regulari-
ter celebrarinon potest missa defunctorum pro
adimplenda mente testatoris, sive anniversario

cual se dign concederlas la Santidad de Benedicto XIV,


slo permite percibir por la primera la limosna de ley
costumbre, y manda que si se dicen las otras dos, se apli-
quen por las almas de todos los fieles difuntos en comn,
(a) Hoc decretum (aade Merati) intelligitur de nica
missa de rquiem cantata; non vero de missis privatis .
Decretos relativos los inerales. 287

faciendo. (2 dec. 1684, et 27 apr. 1699, confirmat.


a Clement. XI, 1705, in instruct. pro dicta exposit).
XX. Cnm primum accipitur nuntium de obitu
alicujus in loco dissito, potest cantari missa de
rquiem^ ut in die obitus, pro ejus anima in festo
duplici majori, vel minori; non tamen de pree-
cepto, ut citius suffragetur animae defuncti, non
relicta tamen missa in cantn de festo duplici,
quatenus adsit obligatio. (4 maii 1686).
XXI. Anniversaria sive missse quotidianae
,

cantatse de rquiem^ relictse ex dispositione tes-


tatorum pro certis diebus, hisque impeditis die
dominico, seu alio festo de praecepto, cantari pos-
sunt in diebus subsequentibus, seu antecedenti-
bus, in quibus occurrunt officia de duplici majori;
non tamen de prsecepto, prsecipue de sanctis ali-
cujus ordinis. (4 maii 1686).
XXII. In Commemoratione omnium fidelium
defunctorum potest fieri oificium de festo duplici
minori; sed missae sunt celebrandae de rquiem
(6 oct. 1686, 17 sept. 1696, et 5 maii 1736) (a).
XXIII. Missae privatse de rquiem^ corpore
praesente, et insepulto, dici non possunt diebus,
quibus fit de oficio duplici, vel alus a rubrica
et quamcumque consuetudinem, tamquam
vetitis,
abusum, abolendam, juxta dispositionem rubri-
cee V Missalis Romani, de missa defunctorum,
n. 2 in fine, et decreta S. C, signanter genrale
5 aug. 1662, quae servanda esse mandavit S. R. C.
(10 januar. 1695).
XXIV. In depositione defunctorum in illis ver-
bis: Non intres in jiidicium cum servo tuOy etc.;
quando est mulier, aut plures sunt defuncti, non

(a) Intellige (dice Cavalieri) excepta conventuali de


festo post Tertiam .
288 Titulo IX. Cap. IV.

possunt verba servo tuo^ mutari in serva tua^ vel


servs tuiSj absque sacras rubricae laesione, et ser-
vandum est Rituale. (31 aug. 1697).
XXV. In anniversario transate ob festum de
praecepto non variari debet oratio Cujus anniver-
sarium depositionis diem commemoramus etc,^ sed
recitanda ut in Missali. (4 maii 1698).
XXVI. In anniversario occurrente in festo du-
plici 2*^ classis, non potest cantari missa de r-
quiem. (5 jul. 1698).
XXVII. Infra octavas privilegiatas non potest
cantari missa defunctorum in anniversario, et of-
ficio solemni. (Ibidem.).
XXVIII. In die anniversarii, et depositionis
non potest cantari missa defunctorum, loco con-
ventualis. (Ibidem.).
XXIX. Si anniversarium anticipetur, aut post-
ponatur per aliquot dies, potest dici missa, ut in
anniversario. (Ibidem.).
XXX. In absolutione in die Commemorationis
omnium fidelium defunctorum, non est dicenda
tota conclusio in oratione Fidelium Deus. (Ibid.).
XXXI. Ex privata devotione parochianorum
petentium saepius per annum anniversaria pro
defunctis parentibus, fratribus, amicis, et alus
defunctis potest in ruralibus ecclesiis cantari
missa solemnis de rquiem in festo duplici minori,
altera missa cantata de festo, ubi adsunt plures
vel saltem do sacerdotes, dummodo sermo sit
de die ver anniversaria a die obitus. (Ibidem.).
XXXII. Occurrente duplici minori, seu trans-
ate in die Commemorationis defunctorum, officium
faciendum est de sancto missae vero celebrandae
;

sunt de rquiem, (Ibidem.).


XXXIII. Religiosi celebrantes, ex quacumque
causa, in aliena ecclesia, ubi non agitur ofl&cium
Decretos relativos los funerales. 289

dplex, et fiunt exequias pro aliquo defuncto, vel


anni versara, seu simile officium pro defunctis,
etiam si ipsi religiosi recitaverint officium sancti
duplicis, possunt se conformare cum ecclesia, in
qua celebrant. (23 aug. 1704).
XXXIV. In secundo triduo majoris Hebdo-
madge non possunt celebrari exequise defuncto-
rum; sed officium et preces recitentur privatim
(11 august. 1736).
XXXV. Quando in choro cantantur aliqua
verba genuflexionem requirentia, hsec fiat etiam
a cantantibus ad ambonem, seu a regentibus cho-
rum dum ipsa verba cantantur quae genuflexio-
nem requirunt: quando autem mora genuflexionis
est longa, ut ad verba Psalmi Invitatorii Venite
adoremuSy et procidamus ante Deurriy ad Symboli
Et incarnattis est^ etc^ et ad similia, ne plurium
vocum unisona modulatio inflectatur, genuflexio
peragatur sub finem verborum. (8 mart. 1738).
XXXVI. Duplicatio antiphonarum, prseter diem
Commemorationis omnium fidelium defunctorum,
et diem depositionis defuncti, fiat in diebus tertio,
sptimo, trigsimo, et anniversario tantum. (Ibid.).
XXXVII. Infra octavam Corporis Christi non
potest cantari missa de rquiem in diebus tertio,
sptimo, trigsimo, infra dictam octavam inciden-
tibus. (Ibidem.).
XXXVIII. Quando anniversarium, seu officium
solemne pro animabus omnium defunctorum con-
fratrum alicujus Congregationis fit in festo ritus
duplicis minoris, potest cantari missa de rquiem ;
secus occurrat in festo altioris ritus. (Ibidem.).
si
XXXIX. In officio defunctorum, quando reci-
tatur integrum, numquam omittendum est invi-
torium. (9 maj. 1739, Ord, Erem. Camaldulen.),

19
290 Ttulo IX. Cap. IV.

XL. Ubi ex dispositione testatorum singulis


diebus canendum est in ecclesia responsorium
pro defunctis, potest quotidie decantari, exceptis
festis primee et secundas classis, et octavis privi-
legiaos, necnon tota Hebdmada majori: in pree-
dictis autem festis primae et secundae classis, et
octavis privilegiatis, ac majori Hebdmada, ne pia
testatorum voluntas defraudetur responsorium,

praedictum recitetur privatim in choro, absolutis


horis canonicis. (8 jul. 1741, Lamacen,),
XLI. Cum juxta rubricas Ritualis Romani,
absque missa, quantum fieri potest, defunctorum
corpora non sint sepelienda, poterit, praesente in
ecclesia cadavere, nica missa solemnis de rquiem
celebrari feria II post Pascha, aut Pentecosten.
Haec tamen missa non decantabitur in duplici
primee classis, etiam non festivo de praecepto, si
Corpus praesens in ecclesia non fuerit, aut si fue-
rit pridie sepultum. (2 sept. 1741) (a).
XLII. In missis quotidiannis, quae pro de-
functis celebrantur, possunt quidem dici plures
orationes quam tres; sed curandum, ut sint nu-
mero impares. Sicut pro illa, Deus ventee largitor,
potest subrogari alia, nempe pro patre, "pro ma-
tre, etc., dummodo ultimo loco dicatur oratio
Fidelium. (Ibidem.).
XLIII. Et sicut non licet Parodio, deposito
fretro ante limina ecclesiae regularium, consuetas
recitare preces supra cadver; ita non poterunt
regulares (etiam rogati a parentibus defuncti, vel
a quolibet alio) antequam ver, et realiter sit ca-
dver intra limites propriae jurisdictionis, super
(a) Vigore liujus decreti (dice Cavalieri) missa solemnis
de rquiem decantari poterit, prsesente cadavere, etiam in
quocumque alio duplici primee classis, quod sit minoris vel
etiam sequalis solemnitatis cum prsedicta feria II .
Decretos Relativos los funerales. 291

ilkid absolvere, deposito fretro in vico qui actus


:

ad summum unice spectaret ad Parochum. (Ibid.).


XLIV. An missae votivse solemnes pro re gravi
vel pro publica Ecclesise causa, cantari possint
in Dominicis 1*^ vel 2^ class., et in festis dupli-
cibus V^ vel 2^ class., necnon in feriis, vigiliis et
alus diebus privilegiatis officia V^ et 2^ class.
excludentibus ? Negative in duplicibus primae clas-
sis, Dominicis primse classis, Feriis Cinerum et
Majoris Hebdomadae, vigiliis Pentecosts et Na-
ti vitatis Domini; in reliquis, Affirmative. (27 mart.
1779).
XLV. Facultas conceditur Missam solemnem
de rquiem celebrandi, cum absolutionibus et pre-
cibus ut in die obitus, diebus etiam festivis de
praecepto et duplicibus 2^ classis, pro defuncto
nondum sepulto, quamvis cadver in ecclesia prse-
sens non sit servari tamen debet, qua decet re-
:

ligione, in loco decenti proximiori ecclesise, ap-


posito in ecclesia lodicis seu nigri panni signo
ab eo diverso quod in anniversario adhibetur, ut
fideles intelligant missam hisce diebus offerri in
expiationem animse illius defuncti cujus cor pus
traditum terrae adhuc non fuit, et ecclesiae pre-
cibus etiam proprias adjungat. (25 apr. 1781, Flo-
rentina).
XLVI. An iis in locis ubi una tantum ce-
lebratur missa diebus Dominicis et festivis per
annum (non tamen solemnioribus), dum aliquis
mane sepelitur et missa dicitur ante sepulturam,
corpore praesente, debeat haec missa dici de r^-
quicm ut in die obitus, vel potius tamquam missa
conventualis, cui populus assistit, debeat cantari
de die, et missa de rquiem transferri ad primam
diem non impeditam? Negative ad primam


292 Titulo IX. Cap. IV.

Milem, Affirmative ad secundam. (26 jan. 1793,


anta7iderien.).
XLVII. An, diim tantum dicitur primum de-
functorum Noctomom, pro quibus debeat vel
saltem possit cantan missa de rquiem in festo
dupl. maj. aut saltem min. non festivo, omitti
debeat Invitatorinm?
Affirmative. (2 maii 1801).
XLVni. An dici possit missa de rquiem,
corpore preesente, diebns 1^ class. cmn multo
apparatu et pompa exteriorc celebratis, licet non
festivis de prsecepto et quatenus festivi sint de
;

preeoepto An prsedicta missa dici possit in alus


:

ecclesiis qusB talem non habent exteriorem solem-


nitatem? AfSrmative ad prmam paitem, dum-
modo non sit Titularis; et ad secundam partem,
Affirmative.
An prsBdicta solemnis cantan possit, prsesente
cadavere, diebus 2** class., celebratis tamen simili
solemnitate et apparatu qno festa 1^ class. cele-
brantur? Aflumative. (8 apr. 1806).
XLIX. Cadavere tetrae tradito, celebrari po-
terit una missa cantata, nt in die obitns, dam-
modo non sit dupl. 1** vel 2** class. aut festivum
de pnceepto. (7 sept 1816, Tuden.^ ad 43).
L. An Sabhato Sancto, celebrata missa solemni
de die, liceat alteram missam solemnem de r-
quiem celebrare, preesente cadavere?
Negative.
(98 maji 1886, Ord. Min. Capuc. Prov. Helv., ad 7).
LI. Non est omnino assumenda stola ad pr-
vate dicendum responsum pro defunctis. (11 sept.
1847, Angelopol.).
LII. Nequit Diaconus cum pluvial! cadavera
comitari et sepulturam benedicere, etiam de li-
centia Parochi. (Id.).
Lm.Utrum post missam in die obitus, alius
sacerdos a Celebrante diversus acceder possit
Decretos relativos los funerales. 298

ad absolutionem peragendam?
Negative, et ex
Deere tis hoc jure gaudere tantum Episcopos.
(12 aug. 1854, Briocen).
LIV. Emi ac Rmi Patres sacris tuendis ritibus
prsepositi decreverunt : posse in missis defuncto-
rum, cum paramentis sacram Communio-
nigris,
nem fidelibus ministran, etiam ex particulis prse-
consecratis, extrahendo pyxidem a tabernculo.
Posse tem in paramentis nigris ministrari Com-
munionem immediate post missam defunctorum:
data autem rationabili causa, immediate queque
ante eamdem missam: in utroque tamen casu
omittendam esse benedictionem. Missas vero de-
functorum celebrandas esse omnino in paramentis
nigris; adeo ut violcea adhiberi nequeant, nisi
in casu quo die 2 novembris sanctissimee Eucha-
rist8B Sacramentum publice fidelium adorationi
sit expositum pro solemni oratione Quadraginta
Horarum, prout cautum est in decreto S. Rituum
Gong, diei 16 sept. 1801. {Decr. gen. 27 jun. 1868).
LV. Potestne adhiberi pallium nigri coloris
in solemni Commemoratione et exequiis defuncto-
rum in altare Ssmi Sacramenti?
Negative.
(20 mart. 1869, Montis Regalis).
LVI. In festo S. Josephi B. M. V. Sponsi et
Eccles89 Catholicse Patroni, potestne cani missa
de rquiem preesente corpore ?
Negative. (7 febr.
1874, Veronen.).
LVII. An pro defuncto, pridie vespere sepulto
ob aliquam rationabilem causam, cantari possit
mane subsequentis diei missa de rquiem ut in
die obitus, in mnibus duplicibus si ve minoribus
si ve majoribus, in Vigiliis Epiphanise, Pentecosts
et Nativitatis Domini, in Feria IV Cinerum, in
primo triduo Majoris Hebdomadse, ac infra Octa-
vas privilegiatas, exceptis propterea tantummodo
9M Titulo IX. Cap. lY.

mnibus diebus Dominicis ac festivis de pnBcepto,


duplcibos I** et 2** classis, secundo triduo Majoris
Hebdmadas, die octava Epiphani ac Ssmi Cor-
poris Christi, ac diebus in quibus expositum ma-
net Ss. Sacramentum pro oratione Quadraginta
Horarum? Affirmative. (11 jun. 1880).
LVIII. An exequied pro defincto, dum eflfer-
I
tur Corpus, expleri valeant in ecclesia diebus
festis solemnioribus primad classb? Negative,
et hujusmodi fuera transferantor ad sequentem
diem, aut minus ad horas pomeridianaa post diei
festi vesperas, et sacris functionibus non impe-
ditas, abstinendo tamen ab emortuali aaris cam-
pai sonitu. (27 januar. 1888, Cardubm.).
IjX. Cum festa 8. Joseph et ImmacolataB Con-
ceptionis B. M. V. ad primum gradom inter so-
lemnitates ereota sint, quaaritor an his diebus
liceat celebrare miiwtmn solemnem de rquiem prss-
sente cadavere, uti fit fers 11 et I infra octavam
Paecbad et Penteoosten? Negative. (29 dec.
1884, Lucumen.).
;

De las Procesiones.
29B

TITULO X.
DE LAS PROCESIONES
J.i

pblicas
LASrogaciones, y sagradas procesiones,
que por antiqusima insti-
tucin de los santos Padres, ha acostumbrado usar
la Iglesia catlica, ya para excitar la piedad de
los fieles, ya en memoria y agradecimiento de los
beneficios de Dios, ya para implorar el favor di-
vino, deben ejecutarse religiosamente, pues mas
de que contienen grandes y divinos misterios, los
que as las celebran alcanzan de Dios saludables
frutos de piedad cristiana y es oficio de los Pr-
;

rocos explicarlos los fieles cuando fuere oportuno.


2. Cuiden los Sacerdotes y dems eclesisticos
de portarse, y hacer que los dems se porten en
ellas, con la modestia y reverencia que corres-
ponde tan pas y religiosas funciones.
3. Todos en hbito decente, con sobrepellices,
los respectivos ornamentos, sin sombreros ( no
ser que la lluvia los exija), vayan en su lugar,
de dos en dos, con gravedad, modestia y devocin,
tan atentos las sagradas preces que, dejadas
la risa, conversacin inquietud de los ojos, con-
viden al pueblo orar tambin como es debido (a).

Mientras la procesin no sale de la iglesia todos


()
deben cabeza descubierta, aun el Subdicono que
ir <}on la
lleva la cruz; pero no los otros que vayan con vestiduras
sagradas ya en la calle se cubrirn todos, excepto los que
;

llevan las reliquias imgenes cuya procesin se hace, el


Subdicono, el Maestro de Ceremonias, el turiferario y los
aclitos. En las procesiones del Ssmo Sacramento de una
reliquia de la verdadera Cruz todos deben ir descubiertos
296 Ttulo X.

4. En
estos actos vayan separados los Clri-
gos de los legos, y de los hombres las mujeres;
pero todos orando.
6. Ir por delante la cruz (a), y donde fuere
costumbre, el estandarte adornado de sagradas
imgenes; pero no en forma militar, triangu-
lar (b).
Procuren los Prrocos desterrar el abuso
6.
de comer y beber, y de llevar comestibles y be-
bidas en las procesiones, en la bendicin de cam-
pos y en las visitas de iglesias rurales, amones-
tando los fieles sobre lo irreverente de esta
corruptela.
7. Primero deben hacerse las procesiones, y
despus celebrarse solemnemente la Misa si por ;

justa causa no pareciere otra cosa al Ordinario


al Clero.
8. De las procesiones, unas son ordinarias que
se hacen en ciertos diat del ano, como la de la
Purificacin de la Bienaventorada siempre Vir-
gen Mara; la del domingo de Ramos; la de las
Letanias mayores en el dia de San Maroos; las
de las menores en las Rogaciones, tres dias antes
de la Ascensin dd Seor; la del Cwm$ Christi,
j algunas ms, segn la costumbre ae las Igle-

no obstante, en el segando caso, pnede el Obispo llevar


mitra. (S. R. O. 5 mart. 1678, 2 tept. 1690, 14 jun. 100S,
17 jal. 1784).
(o) Llevada generalmente por el Sabdicono, no por an
acilito. (Mies. Bon^ Ritos ssnr. in osL Mise. XIII, n*4.
Bii. Rom. tit. IX, oap. S, n.* 2.
8. R. C. 24 joL 1888,
de Ouatimala).
(6) Paede obligarse 4 loe Regalares, ann oon censaras,
a qae asietan i las prooesionss pblioas (8. R. C^ 27 jul.
1609); debiendo llevar en sa eras la manga velo del co-
lor del dia. (14 jan. 1617, Ne^ol.).
Procesiones ordinarias. ^7

sias otras son extraordinarias, como las que sue-


:

len tener lugar por diferentes causas pblicas (a).

CAPITULO I.

Procesiones ordinarias.

- I. En el da de la Purificacin de la Bienaventurada
siempre Virgen Hara.
: >/ o^
)

procesin se hace acabada la ben-


ESTA
dicin y distribucin de candelas, con
arreglo al Misal Romano, el cual advierte que si
el dia 2 de febrero cae en una de las dominicas
de Septuagsima, Sexagsima Quincuagsima,
de ella es entonces la Misa, y la de la fiesta se
traslada al siguiente dia, aunque est impedido ().
10. El Celebrante se lava las manos en el n-
gulo de la Epstola, y vuelto con sus Ministros
al medio del altar, sirvindole el Dicono la na-
veta, y dicindole Benedicite, etc., pone incienso
y lo bendice en la forma acostumbrada. El Sub-
dicono, hecha genuflexin, toma la cruz proce-
sional y va ponerse en medio de los ceroferarios
su debido lugar : sigeles el Clero, ordenndose

(a) Es una de las ordinarias la procesin claustral que


se acostumbra hacer en muchas Catedrales y otras iglesias
los domingos y fiestas solemnes, antes de la Misa mayor:
omitese cuando est expuesto el Santsimo, y, como la asper-
sin, cuando la Misa es pontifical. (S. E. C., 29 maj. 1885,
Oveten.),
(b) Si est expuesto el Ssmo Sacramento, la bendicin
de las velas debe hacerse en una capilla lateral, lo ms
distante del altar mayor que sea posible, y se omitir la
procesin. (S. R. C, 17 sept. 1822, Duhior., ad 10). * Vase
el texto en el tit. Y, cap. VII, n. XXVII.
Titulo X. Cap. I.

entre el altar y ellos. Despus jel Di&cono da al


Preste la vela, toma la suya, y hecha genuflexin,
se pone detrs del celebrante, y en voz alta y
sonora, vuelto al pueblo, dice: Procedmus in
pace; y el coro responde: i nomine Christi. Amen.
Entonces se vuelve el Preste al pueblo, llevando
& su siniestra al Di&cono : baja al plano, en donde
hacen reverencia al altar: recibe el bonete de
mano del Dicono, toma este el suyo, y levan-
tndose todos, comienza andar la proeeain*
11. Por delante va el turiferario con el incen-
sario humeante: luego el Subdicono, revestido,
con la cruz, en medio de los ceroferaros, con las
velas encendidas; luego los cantores; sigue por
su orden el Clero, y por ltiaio, el Oelebrante,
con el Dicono su izquierda, cubiertos con los
bonetesi todos con velM encendidas en las ma-
nos (a)f y se cantan las antfonas siguientes: .

ADORNA thlamum tuum, Sion, et sscipe Regem


Christum: amplotere Mariam, quse est coelstis
porta ipsa enim portat Begsm glorias novi lmi-
:

nis: subsistit Virgo, addoens mnibus Flium


anto luciferum gnitum quem aocipiens Simen
:

in ulnas suas, prsddicvit ppulis, Dminum eum


esse vitas et mortis, et Salvatrem mundi.
RE8PN8UM accpit Simen a Spiritu Sancto,
non visrum se mortem, nisi vidret Christum
Dei et cum indcerent perum in templum, ac-
:

cpit eum in ulnas suas, et benedixit Deum, et


dixit: Nunc dimttis servum tuum Dmine, in
pace.

(a) Las llevarn en U dereohs loe de eeie lado, y en


la izquierda los del otro ; y lo mismo es con los ramos en
la dominica de ellos.
Procesiones ordinarias. 299

j. Cum indcerent penun Jesum parantes


ejus, ut fcerent secndum consuetdinem legis
pro eo, ipse accpit eum in ulnas suas.
Al
ir entrando en la iglesia se canta:
Obtulrunt pro eo Dmino, par trturum
i.

aut dos pullos columbrum * Sicut scriptum est :

in lege Dmini.
y. Postquam implti sunt dies purgatinis Ma-
ras secndum legem Mysi, tulrunt Jesum in
Jersalem, ut ssterent eum Dmino. Sicut scrip-
tum est in lege Dmini.
y. Gloria Patri, etc.
8icut scriptum.
12. Acabada la procesin, el Celebrante y sus
Ministros, dejando los ornamentos morados, se
revisten de los blancos para la Misa.
13. Las velas se tienen encendidas en las ma-
nos mientras se lee el Evangelio y despus, 4 la ;

hora de alzar, hasta la comunin.

n. Procesin en el domingo de Ramos.

Se hace despus de la bendicin y distri-


14.
bucin de las palmas ramos de oliva, acabada
la oracin Omnpotens sempitme Deus.
16. El Celebrante pone incienso en el incensa-
rio : volvindose al pueblo, dice Pro-
el Di/cono, :

cedmus in pace. El coro responde: In nomine


Christi. Amen.
16. Por delante va el turiferario con el incen-
sario humeando; despus el Subdicono, revesti-
do, llevando la cruz, la cual se ata uno de los
ramos benditos, en medio de los dos ceroferarios,
con las velas encendidas sigele el Clero por su
;

orden, y el Celebrante con el Dicono su si-


niestra, todos con ramos en las manos y se can- ;
300 Titulo X. Cap. L

tan las antfonas signientes, algunas de ellas,


aientras dura la pror *' (a). ?

AA. Com appropiuquret Dminus Jeros-


lymam misit dos ex discipulis suis, dicens: Ite
in castllum, qnod contra vos est, et invenitis
pullum sinfiB alligtum, super quem nullus hmi-
num sedit: slvite, et addcite mihi. Si quis vos
interroga verit, dicite : Opus Dmino est. Solventes
adduxrunt ad Jesum: et imposurunt illi vesti-
menta ana et sedit super eum lii expandbant :

vestimenta sua in via lii ramos de arbribus ster-


:

nbant: et qui sequebntur, clambant: Hosanna,


benedictos qui venit in nomine Dmini: bene-
cHotam regnum patiis nostri David Hosanna in :

exclsis: miserere nobsi fiii David.


Alta aa. Ciun audisset ppulus, quia Jess
venit Jeroslymam, acoeprunt ramos palmrum,
et exirunt ei obviam, et olaasAbant peri, di*
cntes Hio est, qui ventrus est in satem p-
:

puli. Hio ett talus nostra, et redmptio Isradl.


Quantus est iste, cui Throni et Dominatines oc-
crrunt? Noli timre, filia Sion: ecce Rex tuus
venit tibi sedeas super puUum sinss, sicut scrp-
tum est Salve Res fabrictor mandil qui venisti
redimere nos.
At,ta i^A. Ante sex dies solmnis Pascbaa,
quando venit Dminus in civittem Jersalem,
occurrnmt ei peri ct in mnibus portbant ra-
:

mos palmrum, et clambant vooe magna, dicen-


tes : Hosanna in excbis benedctus, qui venisti
:

in multitdine misericrdisB tu. Hosanna in ex-


clsis.
At.ta aa. Occrrunt turbas cum flribus et

(a) La ooal debe salir y volver por U puerta principal


de la iglesia
: :

Procesiones ordinarias. 301

palmis Redemptri bviam et victri triumphnti


:

digna dant obsequia Filium Dei ore gentes prsedi-


:

cant: et in laudem Christi voces tonant per nbila:


Hosanna in exclsis.
Alia aa. Cuna Angelis et peris fidles in-
venimur, triumphatri mortis clamantes: Ho-
sanna in exclsis.
Alia aa. Turba multa, quae convnerat ad
diem festum, clambat Dmino: Benedctus, qui
venit in nomine Dmini Hosanna in exclsis.
:

17.A la vuelta de la procesin, dos cuatro


cantores entran en la iglesia, cierran la puerta,
y vueltos hacia donde est detenida la procesin,
comienzan el f. Gloria, laus, y cantan los dos
primeros versos. El Sacerdote, que con loa dems
qued fuera de la iglesia, los repiten. Despus los
que estn adentro cantan los otros versos, todos,
en parte, segn pareciere respondiendo los que
;

estn afuera, cada dos versos, Gloria, laus, como


al principio.

Gloria, laus et honor tibi sit, Rex Christe Re-


dmptor
Cui puerile decus prompsit Hosanna pium.
Israel es tu Rex, Davldis et nclyta proles:
Nomine qui in Dmini Rex benedicto venis.
l. Gloria, laus, etc.
Coetus in exclsis te laudat coelicus omnis,
Et mortlis homo, et cuneta creta simul.
r^- Gloria, laus, etc.
Plebs Hebreea tibi cum palmis obvia venit
Cum prece, voto, hymnis, dsumus ecce tibi.
^- Gloria, laus, etc.
Hi tibi passro solvbant mnia laudis:
Nos tibi regnnti pngimus ecce melos.
^- Gloria, laus, etc.
a02 Titulo X. Cap. I.

Hi placere tibi, plceat devtio nostra,


Rex bone, Rex clemens, cui bona cuneta
placent.
i^. G-lria, laus, etc.

18. Despus el Subdicono, con el extremo


del astil de la cruz, toca una vez ligeramente la
puerta, la cual abierta luego, entra la procesin
en la iglesia, cantando el siguiente
i. Ingrediente Dmino in sanctam civittem,

Hebreerum peri resurrectinem vitee pronun-


tintes, * Cum ramis palmrum: Hosanna, clam-
bant, in exclsis.
f. Cum audsset ppulus quod Jess venret
Jeroslymam, exirunt bviam ei. Cum ramis
palmrum.
No se dice Gloria Patri.
19. En seguida se celebra la Misa; los ramos
se tienen en las manos tan slo mientras se canta
la Pasin y el Evangelio.

III. Procesin llamada de Letanas mayores


en el da de San Marcos.

20. En dems procesiones, se usar


esta y las
de ornamentos morados, menos en la del Corpus^
y las que se hicieren en otros das solemnes en
accin de gracias, porque entonces el color ha
de ser el congruente la fiesta.
El Preste ir con capa pluvial, lo me-
21.
nos con sobrepelliz y estola. Los dems Sacer-
dotes y Clrigos con sobrepelliz.
22. Por la maana, pues, la hora sealada,
congregados el Clero y el pueblo en la iglesia,
arrodillados todos (el Sacerdote y sus ministros
en la nfima grada del altar mayor) con corazn
;

Procesiones ordinarias. 80B

contrito y humilde, hacen breve oracin Dios


luego, puestos en pie, se canta esta
Ana. Exsrge, Dmine, djuva nos, et libera
nos propter nomen tuum.
PsAL. 43. Deus, uribus nostris audivimus:
patres nostri annuntiavrunt nobis. f, Q-lria
Patri, etc.
23. Repetida en sus puestos,
la antfona, todos,
se arrodillan ante el altar; comienzan dos can-
tores cantar devotamente las letanas (pg. 151)
respondiendo los dems en la misma voz.
24. Cuando se haya cantado el f. Sancta Ma-
ra, ora pro nobis, se levantan todos, y por su
orden van saliendo de la iglesia y prosiguiendo
las letanas; precede la cruz, sigue el Clero, y
en ltimo lugar el Preste, revestido como queda
.

dicho.
25. Si la procesin fuere tan larga, que antes
de llegar su trmino se acabaren las letanas,
hasta las preces exclusive (porque estas no se han
de decir en el trnsito de la procesin), se repe-
tirn las letanas se dirn algunos de los salmos
penitenciales graduales. Pero himnos y cnti-
cos de alegra no se digan et esta procesin, ni
en las de Rogaciones, ni en otras de penitencia.
26. Si hubiere de entrar la procesin en una
ms iglesias, ya dentro se interrumpen las le-
tanas salmos que se fueren cantando, se canta
la antfona, verso y oracin del Santo patrn de
la iglesia en que se entrare y saliendo despus,
;

y continuando las preces interrumpidas, seguir


con el mismo orden la procesin hasta la iglesia
en que principi, donde termina con todas las
preces y oraciones.
27. En las Letanas menores de las Rogaciones,
gurdese todo lo prevenido para las mayores.
304 Titulo X. Cap. I.

28. La Misa
Exaudivit (sigue la de la Domi-
nica V post Pascha) se dice en las Letanas ma-
yores y menores para la procesin, sin conme-
moracin de la fiesta ocurrente. Pero en las Misas
privadas que en los das de Rogaciones se dicen
de SanctOy se hace conmemoracin de las Roga-
ciones, y si se dicen de stas, se liace de la fiesta
ocurrente. Si en el martes no ocurre fiesta, cel-
brese la Misa de las Rogaciones, sinGloria aunque ,

en el oficio se haya dicho Te Deimi y con la ora-,

cin de la Dominica. (Miss. Rom., in Litaniis Maj.).


29. Para la procesin de las letanas el da
de S. Marcos se dice la Misa de Rogaciones, Exau-
diviy sin conmemoracin de S. Marcos. Si acon-
teciere trasladarse su fiesta, no por eso se tras-
fiere la procesin, no ser que cayere en el da
de Pascua, que entonces se trasere al martes
siguiente. (Id., die XXV april.).

IV. Procesin del Sand/ssimum Corpus Chnisii,

30. Adrnense y calles por donde


las iglesias
ha de pasar la procesin, de imgenes sagradas,
colgaduras y tapiceras; mas no de figuras pro-
fanas ni decoraciones menos decentes.
31. Primeramente celebre Misa el Sacerdote
y consagre dos hostias consumida la una, ponga
;

la otra en el ostensorio custodia que se ha de


llevar en la procesin, de manera que por los vi-
drios cristales de que por ambos lados debe estar
guarnecida, se deje ver de los que la adoran; y
tngase cubierta con un velo hasta que se quite
del altar.
32. Acabado el sacrificio y comenzada la pro-
cesin por el orden que se dijo en las Letanas
Procesiones ordinarias. 305

mayores, el Sacerdote, revestido de capa blanca


y arrodillado, incensa tres veces al Sacramento.
Despus el Dicono pone un velo largo en
33.
los hombros del Sacerdote, quien, cubiertas ambas
manos con parte de este velo, arrodillado en la
grada superior del altar, recibe reverentemente
la custodia que le dar el Dicono sube despus :

al altar, y teniendo el Sacramento ante el rostro,


se vuelve al pueblo: desciende de all bajo del
quitasol, acompaado de los dos Ministros, pre-
cedindole dos aclitos Clrigos que incensan
al Santsimo.
34. Todos van por delante con las cabezas
descubiertas, llevando velas encendidas, que no
se apagan hasta que se haya dado la bendicin, y
cantando devotamente, segn lo largo de la car-
rera, los himnos siguientes, que comienza el Clero
el Sacerdote mismo al bajar del altar.

Himnos.

PANGE lingua glorisi


Crporis mystrium,
Sanguinisque pretisi,
Quem in mundi prtium,
Fructus ventris genersi
Eex effdit gntium.
Nobis datus, nobis natus
Ex intacta Virgine,
Et in mundo converstus,
Sparso verbi semine,
Sui moras incoltus
Miro clausit rdine.
20
306 Titulo X. Cap. I,

In suprmaB nocte coenae


Recmbens com frtrbus,
Observta lege plene
Cibis in leglibus,
Cibum torbas duodnsB
Se dat siiis mnibus.
Verbum caro, panem verum
Verbo camem fBcit;
Fitque sangais Christi merum,
Et si sensus dficit:
Ad firmndum cor sincrum
Sola fides sBcit.
Tantum ergo Sacramntom
Venermur cmui:
Et antiquom documntum
Noto oedat ritai:
Prawtet fides rapplemntam
Snsoum defctai:
0-enitri Oenitqne,
Laus et jubil&tioi
SaloB, honor, virtus quoque
Sit et benedictio:
Procednti ab ntrqne
Oompar tit laudtio. Amen.

SAC&is Bolmniis junota sint ganda,


Et ex predcrdiis sonent praecnia;
Recdant vtera, nova sint mnia,
Corda, vocee, et pera.
Noctis reclitur ccena novesima,
Qua Christns crditnr agnum et &z7ma,
Dedsse frtribns, jnxta legitima
Priscis indulta ptrbns.
Procesiones ordinarias. 307

Post agnum typicum expltis pulis,


Corpus Domnicum datum discpulis,
Sic totum mnibus, quod totum singulis,
Ejus fatmur mnibus.
Dedit fragilibus crporis frculum,
Dedit et trstibus snguinis pculum,
Dicens: Accpite quod trado vsculum,
Omnes ex eo bbite.
Sic sacrifcium istud insttuit,
Cujus oflfcium commtti vluit
Solis presbyteris, quibus sic cngruit,
Ut sumant, et dent cseteris.
Pais anglicus fit pais hminum;
Dat pais coelicus figris trminum:
O res mirbilis! mandcat Dminum
Pauper, servus, et hmilis.
Te trina Ditas naque pscimus,
Sic nos tu visita, sicut te climns:
Per tuas semitas duc nos quo tndimus,
Ad lucem quam inhbitas. Amen.

III.

VERBUM supmum prdiens,


Nec Patris linquens dxteram,
Ad opus suum xiens,
Venit ad vitse vsperam.
In mortem a discpulo
Suis tradndus semulis,
Prius in vitse frculo
Se trdidit discpulis.
Quibus sub bina specie
Carnem dedit et snguinem,
Ut dplicis substnt8B
Totum cibret hminem.
306 Titulo X. Gap. L

Se ascens dedit scium,


Convscens in edlium,
Se mriens in prtium,
Se regnans dat in praemium.
O salutris Hostia
Qu8B coeli pandis stium!
Bella premunt hostilia,
Da robur, fer auxilium.
Uni trinque Dmino
Sit sempiterna gloria,
Qni vitam sine trmino
Nobis donet in patria. Amen.

iV.

SALm humnsB Sator,


Jeen volptas crdium,
OrbB redmpti Cnditor,
Et casta luz amntium:
Qua viotos es olemnta
Ut nostra ierres crimina?
Mortem saUres innocens
A morte nos ut tlleres?
Perrmpis infrnum chaos,
Vinctis catnas dtrabis;
Victor trmpbo nbili
Ad dxteram Patrs sedes:
Te cogat indulgntia,
Ut danma nostra sarcias,
Tuique vnltus cmpotes
Dites beato lmine.
Tu dux ad astra et semita,
Sis meta nostris crdibns.
Sis lacrymram gudium,
Sis dulce vitae prsemium. Amen.
Procesiones ordinarias. 309

TfjlTKNE Rex Altssime,


jCH Redmptor et fidlium,
Cui mors permpta dtulit
Summee trimphum glrisB.
Ascndis orbes sderum,
Quo te vocbat ccelitus
Collta, non humnitus,
Reram potstas mnium.
Ut trina rerum machina,
Coelstium, terrstrium,
Et inferrum cndita,
Flectat genu jam subdita.
Tremunt videntes Angeli
Versam vicem mortlium:
Peccat caro, mundat caro,
Regnat Deus Dei caro.
Sis ipse nostnim gudium,
Manens olympo presmium;
Mundi regs qui fbricam,
Mundana vincens gudia.
Hinc te precntes, qusBsumus,
Ignsce culpis mnibus,
Et corda sursum subleva
Ad te superna grtia.
Ut cum reponte cceperis
Clarre nube jdicis,
Pcenas repellas debitas,
Reddas coronas prditas.
Jesu, tibi sit gloria,
Qui victor in ccElum redis:
Cum Patre, et almo Spritu,
In sempiterna ssecula. Amen.
810 Ttulo X, Cap. I.

Tambin, necesario fuere, se dicen el Te


si
Deum (pg. 324), el cntico Benedctus (pig. 251),
y el Magnficat.

Cntico de la Sbma Virgen Mara.


LUC8B 1.

MAGNFICAT mima mea Dminnm.


^
t exultvit spritus meus ^ in Deo salutn
meo.
Quia respxit humilittem ancllas susb: ^ eoce
enim ex hoc betam me dicent omnes gene-
ratines.
Quia fecit mibi magna qui potens est: ^ et sane-
tum nomen ejos.
Et misericordia ejus a progenie in progenies ^
timntibus eum.
Fecit potntiam in br&chio suo: ^ disprsit su-
prbos mente cordis sui.
Depsuit potentes de sede, ^ et exaltvit hmiles.
Esurintes implvit bonis: ^ et dvitos dimisit
inanes.
Suscpit Israel pemm suum, ^ reoordtus mise-
ricordias SUfiG.
Sicut loctus est ad patres nostros, ^ Abraham,
et smini ejus in sesela.
Gloria Patri.

36. Hecha la procesin, restituido el Sant-


simo Sacramento la iglesia, y puesto sobre el
altar; todos los eclesisticos presentes, arrodi-
llados de uno y otro lado por su orden, adorn-
dole reverentes mientras el Sacerdote le incensa
segn costumbre, cantan la siguiente parte del
primer himno:
Procesiones ordinarias. 311

Tantum ergo Sacramntum


Venermur cmui:
Et antquum documntum
Novo cedat rtui:
Praestet fides supplemntum
Snsuum defctui.
Genitri, Geni toque
Laus et jubiltio,
Salus, honor, virtus quoque
Sit et benedctio:
Procednti ab utrque
Compar sit laudtio. Amen.

36. Despus dos Clrigos dicen: t- Panena de


coelo preestitisti eis, allelia. ^. Omne delecta-
mntum habntem, allelia. Y el Sacer-
in se
dote, puesto on pie, con las manos juntas ante el
pecho, dice:
Oeemus.
DEUS, qui nobis sub Sacramento mirbili Pas-
sinis tu8B memriam reliqusti: trihue, quse-
sumus, ita nos Crporis et Snguinis tui sacra
mystria venerri ut redemptinis tuee fructum
;

in nobis jgiter sentimus. Qui vivis et regnas


in sa3cula seeculrum.
i^. Amen.
37.Por ltimo el Sacerdote, hecha genuflexin,
bendice una vez con el Sacramento al pueblo, en
forma de cruz, sin decir nada, y lo vuelve poner
reverentemente sobre el altar.
38. Este modo de bendecir se observar tam-
bin en las otras procesiones que se hicieren con
el Santsimo Sacramento (ct).

(a) Hasta aqui el Eitnal Eomano. Del Ceremonial de


Obispos (lib. II, cap. 33), entresacamos los puntos siguientes:
312 Titulo X. Cap. IL

CAPTULO n.

Procesiones extraordinarias.

PABA las procesiones de que va tratarse,


procdase en todo como en las Letanas
mayores, cambiando repitiendo los versculos,
preces y oraciones conforme se dir para cada una.

Qae en la procesin, 4 las cofradas de legos sigan los


religiosos, v estos el Clero seoalar.
Que ocho capellanes oon hachones encendidos, precedan
los turiferarios, cuatro de cada lado.
Que de oontinao vajaii los turiferarios faiesnssndo al
Santisimo en todo el camino de la procesin.
Que dentro de la iglesia lleven Sacerdotes las varas del
baldoquin . palio procesional: que en la puerta de ella las
dejen en manos de seeolarss distinguidos; y los ms dignos
las lleven al salir la procesin, v despos al entrar de re-
giese, hasta las gradas del presotteno.
Que el Preste en toda la carrera vajra rasando en vos
baja los respectivos sidmos, himnos, respondindole los
Ministros.
Que i la carrera ftiare dilatada, el^ Preste pueda des-
cansar un poco en alguna iglesia, poniendo al Santisimo
en el altar, y que antes de apartarse de all le incens y
cante la oracin del Sacramento; pero que no se detenga
cada paso en cada iglesia que encuentre, en cada altar
que Dor ventura hallare prevenido en el camino.
Que se procure no se mesclen actos teatrales ni inde-
corosos con uno tan sagrado, sino que todo se ejecute con
gravedad y devocin.
Que concluida la procesin y antes de bendecirse al
pueblo con el Santisimo, le vuelva incensar el Obispo
( el Preste), sin bendicin del incienso ni sculos, como
al principio.
Procesiones extraordinarias. 313

I. Procesin para pedir lluvia.

Letanas,
Versculo que debe aadirse ellas, y que se
dice dos veces:
t congruntem plviam dlibus | rj,^
tuisconceder dignris. ^^^^g
)

Concluidas, Pater noster, etc.

Salmo 146.

AUDTE Dminum quniam bonus est psal-


mus: * Deo nostro sit jucnda decraque lau-
dtio.
^dificans Jersalem Dminus :
* dispersiones Is-
ralis congregbit.
Qui sanat contritos corde :
* et lligat contriti-
nes erum.
Qui nmerat multitdinem stellrum: * et mni-
bus eisnmina vocat.
Magnus Dminus noster, et magna virtus ejus * :

et sapint8B ejus non est nmerus.


Suscpiens mansuetos Dminus: * humlians au-
tem peccatres usque ad terram.
Preecnite Dmino in confessine * psllite Deo :

nostro in cthara.
Qui perit ccelum nbibus * et parat terree pl-
:

viam.
Qui prodcit in mntibus fcenum: * et herbam
servitti hminum.
Qui dat jumntis escam ipsrum: * et puUis cor-
vrum invocntibus eum.
Non in fortitdine equi volunttem habbit: *
nec in tbiis viri beneplcitum erit ei.
Beneplcitum est Dmino super timntes eum * :

et in eis, qui sperant super misericordia ejus.


Gloria Patri, etc.
3W Titulo X. Cap. n.

f. Operi, Dmine, coelum nbibus.


1$. Et para terraB plviam.
f. Ut prducat in mntibus foBnum.
l(. Et herbam servitti hminum.
j. Riga montes de superiribus tais.
i(. Et de fructu perom tamm sati&bitur trra,
t Dmine, exudi oratinem meam.
4* Et clamor meus ad te vniat*
f. Dminus vobficum.
i(. Et cum spirtu tuo.
Obems.
DEIJS, in quo vivimuB, movmur, et sumus, pl-
viam nobis tribue congrontem: ut praesn-
tibus subsidH sufficinter adjti, sempiterna fidu-
oiliufl appetmuB.
PraBsto, qusMumus, omnipotena Deus, ut qui
in afflictine nostra de tua piette confdimus,
contra adversa mnia tua semper proteotine
muni&mur.
Da nobis, qusBsumus, Dmine^ plviam sala-
trem : et ridam ten f&ciem iiuntis coelstibus
dignnter infunde. Per Dminum nostrum Jesum
CJ&istum Fliam tuum, eto*
f. Dminus vobiscum,
i(. Et cum spirtu tuo.
f. Benedicmus Dmino.
J^. Deo g^tias.
t* Ex&udiat nos omnipotens et misrcors D-
minus.
i(. Amen.
f. Fidlium nimsB per misercrdiam Dei re-
quiscant in pace.
4 Amen.
Procesiones extraordinarias. 31B

n. Procesin para pedir serenidad.

Letanas.
40. En ellas se dice dos veces:
Ut fidlibus tuis ris serenittemlm
conceder dignris.
\

Acabadas las invocaciones, se dice:


Pater noster, etc.
f. Et ne nos indcas in tentatinem.
^. Sed libera nos a malo.

Salmo 66.

DETJS miseretur nostri, et benedicat nobis: *


illminet vultum sunm super nos, et mise-
retur nostri.
Ut cognoscmus in trra viam tuam * in mni- :

bus gntibus salutre tuum.


Confitentur tibi ppuli, Deus * confitentur tibi
:

ppuli omnes.
Leetntur et exltent gentes * quniam jdicas
:

ppulos in eequitate, et gentes in trra dirigis.


Confitentur tibi ppuli, Deus: confitentur tibi
ppuli omnes * trra, dedit fructum suum.
:

Benedicat nos Deus, Deus noster, benedicat nos


Deus: et mtuant eiun omnes fines terree.
Gloria Patri, etc.
Luego las preces y oraciones que siguen:
f. Adduxisti, Dmine, spiritum tuum super
terram.
i. Et prohibitsB sunt plviee de coelo.

f. Cum obdxero nbibus coelimi.


. Apparbit arcus meus, et recordbor foe-
deris mei.
y. lUstra fciem tuam. Dmine, super serves
tuos.
ij. Et bnedic sperntes in te.
316 Titulo X. Cap. U.

f. Dmine
exaud, etc.
i^.Et clamor, etc.
f. Dminus vobscum.
I). Et cum spiritu tuo.
0BM8.
DEpreces
as qui culpa offnderis, poenitntia placara:
ppuli suppHcntis propitius
tui rs-
pice ; et flaglla tu8B iracndiee, quaa pro pecctis
nostris mermur, avrte.
Ad te nos. Dmine, clamantes exudi, et ad-
ris serenittem nobis trihue supplicntibus ; ut
qui juste pro pecctis nostris aflUgimur, mberi-
crdia tua pradveninte, clemntiam sentimus.
QusBsumus, omnipotens Deus, clemntiam tuam;
ut inundntiam corceas imbrium, et bilarittem
vultus tui nobis impertir dignris. Per Dminum
nostrum Jesum Christum, eko.

m. Artiis Mra filer la t

Se tooaii Um nampimiiii para conycoar


41.
la iglesia ooantos ppedan aditir ella.

Lstanas.
Dfcese dos veces el versculo:
A fulgure et tempestte Libera nos, Dmine.
. .

Pater noster eto.


Salmo 147.

AUDA Jersalem Dminum: ^ lauda Deum tuum,


I'J Sion.
Quniam confortvit seras portrum turum:
benedixit filiis tuis in te.
Qui psuit fines tuos pacem: ^ et &dipe frumnti
stiat te.
Procesiones extraordinarias. 317

Qui emttit elquium suum terree :


* velciter cur-
rit sermo ejus.
Qui dat nivem sicut lanam: * nbulam sicut c-
nerem spargit.
Mittit crystllum suam
sicut buccUas: * ante
fciem frgoris ejus quis sustinbit?
Emttet verbum suum, et liquefciet ea * flabit :

spritus ejus, et fluent aquee.


Qui annntiat verbum suum Jacob * justtias et :

judcia sua Israel.


Non omni natini:
fecit tliter et judcia sua
non manifestvit eis.
Gloria Patri, etc.
t* Adjutrium nostrum in nomine Dmini.
I}. Qui fecit coelum et terram.
t. Ostnde nobis, Dmine, misericrdiam tuam.
i^. Et salutre tuum da nobis.
f. Adjuva nos, Deus, salutris noster.
ij. Et propter glriam nminis tui. Dmine,
libera nos.
t. Nihil proflciat inimcus in nobis.
ij. Et filius iniquittis non appnat nocre
nobis.
jf- Fiat misericordia tua, Dmine, super nos.
i^. Quemdmodum spervimus in te.

t Salvum fac ppulum tuum, Dmine.


i^ Et bnedic heereditti tuee.
f* Non privbis bonis eos, qui mbulant in
innocntia.
^- Dmine Deus virttum, betus homo qui
sperat in te.
f' Dmine, exudi oratinem meam.
^ Et clamor meus ad te vniat.
f' Dminus vobscum.
^' Et cum spritu tuo.
:

818 Titulo X. Cap. II.

ObemS.
DEUS, qui culpa offnders, poenitntia placris
preces ppuli tui supplicnts propitius rs-
pice et flaglla tuse iracndisd, qusB pro pecctis
;

nostris mermur, averie.


Adomo tua, qusesiunus, Dmine, spiritles
nequitisB repellntur: et adrerum discdat mali-
gnitas tempesttum.
Omnipotens sempitme Deus, parce metun-
tibus, propitire supplcibus ut post nxios ignes
:

nbium, et vim procellrum, in matriam irn-


seat laudis commintio tempesttum.
Dmine Jesu, qui impersti yentis et man, et
facta fuit tranquillitas magna: exndi preces fa-
milisB tusB, et prccsta; ut hoo signo sanctes Cm^
os omnis discdat sasTitta tempesttum.
Omnipotens et misrtoors Dens, qui nos et
castigando sanas, et ignosondo conservas: prsBsta
supplcibus tais; ut et tranquillittibus opttse
consolatinis Isatmur, et dono tuas piettis sem-
per utmnr. Per Dminnm nostrom, et^.
Rocese oon agua bendita.

IV. Prssss pira si Vssips s jpsMris y hambre

LTAX8 (pg. 151).

42. DnpKqaese el versfoio:


Ut fructus terrsd dar et oonservrej^i
dignris. )
*^
roirmus

Pater noster, eto.


Salmo 22.

DMiNS regit me, et nihil mihi dert : in loco


pscusB ibi me collocvit.
Super aquam refectinis educvit me * nimam :

meam convrtit.
Procesiones extraordinarias. 319

Dedxit me super semitas justtise :


* propter no-
men suum. ,11^*^1/^;

Nam, ambulvero in medio umbrse mortis,


et si
non timbo mala: * quniam tu mecum es.
Virga tua et bculus tuus, * ipsa me consolta sunt.
Parsti in conspctu meo mensam, * advrsus eos
qui trbulant me.
Impingusti in leo caput meim * et calix meus
:

inbrians quam preBclrus est


Et misericordia tua subsequtur me * mnibus
dibus vitee mese.
Et ut inhbitem in domo Dmini * in longitdi- :

nem dierum.
Gloria Patri, etc.
f. Dmine, non secndimi peccta nostra fa-
cas nobis.
i. eque secndum iniquittes nostras retr-
buas nobis.
^. Oculi mnium in te sperant, Dmine.
H' Et tu das illis escam in tmpore opportno.
t. Memento congregatinis tuse.
^' Quam possedsti ab initio.
t. Dminus dabit benignittem.
-r- ^. Et trra nostra dabit fructum suum.
f' Dmine exudi oratinem meam.
!? Et clamor meus ad te vniat.
^- Dminus vobscum.
!? Et cum spritu tuo.
Oeemus.
INEFFBILEM uobis, Dmine, misericrdiam tuam
clemnter ostnde ut simul nos et a pecctis
:

mnibus xuas, et a poenis, quas pro his mermur,


eripias.
Da nobis, queesumus, Dmine, piee supplica-
tinis effctum, et famem propititus avrte: ut
Titulo X. Cap. n.

mortlium corda cognscant, et te indignante


tlia flaglla prodre, et te misernte cessre.
Ppulun tib sbditum pro pecctis sais fame
laborntem ad te, Dmine, convrte propitius, qui
quaerntibus regnum tnum mnia adjicinda esse
dixisti. Qui vivis et regnas cnm Deo Patre, eto.

V. Procesin en tiempo de mortandad y peste.

Letanas.
48. En stiB debidos Ingaref, se dice doe veces
Ms uno de estos Terslcalos:
A peste et fame Libera nos. Dmine.

Pater noster, eto.

Salmo 6.

DiciNB ne in forre tno rgnas me etc. (p4g. 257)


con Olra Patr.
Lueffo se dice:
t. Dmine, non seondnm peccta nostra f-
cias nobis.
4. Neqae secndum iniquittes nostras retri-
bas nobis.
f. Adjuva nos, Deus salutris noster.
l(. Et propter glriam nminis tai, Dmine,
libera nos.
t* Dmine, ne memlneris iniquittom nostr-
rum antiqurum.
1). Cito anticipent nos misericordias tuae, quia
puperes facti sumus nimia.
J* Ora pro nobis, snete Sebastiano.
i(* Ut digni effici&mor promissinibus Christi.

t* Dmine, exudi ortinem meara.


^* Et clamor meus ad te vniat.
Procesiones extraordinarias. 321

f, Dminus vobiscum.
i^. Et cum spritu tuo.
Oremtts.
Exaud Deus salutris noster, et interce-
nos,
dente Beata et gloriosa Dei Genitrice Mara
semper Vrgine, et beato Sebastiano Mrtyre tuo,
et mnibus Sanctis, ppulum tuun ab iracndiee
tuse terrribus libera, et misericrdiae tuae fac
largitte secruin.
Propitire, Dmine, supplicatinibus nostris,
et animrum et crporrun medre languribus,
ut remissine percpta, in tua semper benedic-
tine leetmur.
Da nobis, queesumus. Dmine, pise petitinis
effctum, et pestilntiam mortalitatmque propi-
titus avrte; ut mortal ium corda cognscant, et
te indignante, tlia flaglla prodre, et te mise-
rnte, cessre. Per Dminum nostixim, etc.

VI. - Preces en tiempo de guerra.

Letanas (pg. 151).

44. Hasta el Pater noster, inclusive.


Salmo 46.

DEUS, noster refgium et virtus: * adjtor in


tribulatinibus, quse invenrunt nos nimis.
Proptrea non timbimus dum turbbitur trra * :

et transferntur montes in cor maris.


Sonurunt, et turbtse sunt aquse erum: * con-
turbti sunt montes in fortitdine ejus.
Flminis mpetus Isetficat civittem Dei * sanc- :

tificvit tabernculum suum Altssimus.


Deus in medio ejus, non commovbitur * adju- :

vbit eam Deus mane dilculo.


21
8S2 Titulo X. Cap. n.

Conturbtae sunt gentes, et inclinta sunt regna: ^


dedit vocem suam, mota est trra.
Dminus virttum nobscura: snscptor noster
Deus Jacob.
Vente, et vidte pera Dmini, quee psuit pro-
dgia super terram nferens bella usque ad
:

nem terree.
Arcum cnteret, et conringet arma: ^ et scuta
combret igni.
Vacte, et vidte quniam ego smn Deus: exal-
tbor in gntibus, et exaitbor in trra.
Dminus virttum nobiscum: ^ suscptor noster
Deus Jacob.
Gloria Patri.
f. Exrge, Dmine, djava nos.
i(. Et libera nos propter nomen tuum.

f. Salvum fac ppulom tuum, Dmine.


4. Deus meus, sperntem in te.
f. Fiat pax in virtte tua.
4. Et abund&ntia in trrbus tuis.
f. Esto nobis, Dmine, turrs fortitdinis.
i(. A f&cie inimioi.
f. Arcum cntere, et confrnge arma.
i(. Et sonta oombre igni.
f. Mitte nobis, Dmine, auxilium de sancto.
i^. Et de Sion ture nos.

f. Dmine exAudi oratinem meam.


4* Et clamor meus ad te vniat.
f. Dminus vobiscuoL
4- Et cum spiritu tuo.
Orsmus.
DEUS, qui cnteris bella, et impugnatres in te
sperntium potntiatuae defcnsinis expugnas:
auxiliare fmulis tuis implorntibus misericrdiam
tuam; ut inimicrum surum feritte deprssa,
inoessbili te gratirum actine laudmus.
Procesiones extraordinarias. 323

Deus, a quo sancta desidria, recta conslia,


et justa sunt pera: da ser vis tuis illam, quam
mundus dar non potest, pacem ut et corda nos-:

tra mandtis tuis ddita, et hstium sublta for-


mdine, tmpora sint tua protectine tranquilla.
Hstium nostrrum, qusesumus, Dmine, elide
suprbiam: et erum contumciam dxteree tuee
virtte prosterne. Per Dminum nostrum, etc.

YII. Procesin en cualquiera tribulacin.

Letanas.

46. Y al fin de ellas, Pater noster, etc.


El Salmo 19, Exudiat te, Dominus, pg. 197,
el Salmo 90, Qui habitat, pg. 201, con Gloria
Patri, y despus lo que sigue:
f' Deus refgium nostrum et virtus.
^' Adjtor in tribulatinibus.
t. Salvos fac servos tuos, Dmine.
15 Deus meus, sperntes in te.
t. Sanctus Deus, Sanctus fortis, Sanctus im-
mortlis.
i^* Miserere nobis.
t. Adjuva nos, Deus salutris noster.
^' Et propter glriam nminis tui, Dmine,
libera nos.
t. Dmine exudi oratinem meam.
^ Et clamor ad te vniat.
/ Dminus vobscum.
^- Et cum spritu tuo.
Oremus.
despidas, omnpotens Deus, ppulum tuum
NE in afflictine clamntem sed propter glriam
:

nminis tui, tribultis succrre plactus.


Ineflfbilem misericrdiam tuam. Dmine, no-
bis clemnter ostnde ut simul nos et a pecctis
:
:

324 Ttulo X. Cap. 11.

mnibus exuas, et a poenis, quas pro his mere-


mur, eripias.
Concede nos fmulos tuos, quaesumus, Dmine
Deus, perpetua ments et crporis sanitte gau-
dre: et gloriosa Be&tsB Maras semper Vrginis
intercessine, a preesnti liberri tristftia, et ester-
na prfrui leettia.
Tribulatinem nostram queesumus Dmine,
proptius rspice; et iram tuse indignatinis, quam
justo mermur, av^i"
Deus, refgium nostrum et virtus: adsto piis
Ecclsias tuse prcibus, auctor ipso piet&tisi et
prsBsta, nt quod fidliter ptimns, effio&citer con-
sequmur. Per Dminum nostrum Jesnm Chrs-
tum, etc.

vni. fncmUn * tccfn *


Cntaae al piincipio de ella
46. el Te Deum,
que ooatinnaoidn se pone (a):

Deum laudmus: ^ te Dminum confitmnr.


T Te eetmum Patrem ^ omnis trra vener&tur.
Tibi omnes Angel, ^ tibi coeli et tmivrsfiB po-
testtes
Tibi Chrubim et Sraphim ^ inoessbili voce pro-
olmant:
Sanctus, Sanctus, Sanotus, ^ Dminus Deus S-
baoth.
Pleni sunt coeli et trra ^ majcsttis glorias tuse.
Te glorisus ^ Apostolrum cborus:
Te Prophetrum ^ laudbilis nmems:
(a) Demm se canta siempre de pie, aunque est
1 Te
expueiito Safto Sacramento, hacindose genuflexin al
el
f. Te ergo qmmmtmmM etc. (S. B. C. 27 mart. 1779, Ord. Min.
S. Franc.
Cser. Ep. lib. II, cap. 5, 9).
Procesiones extraordinarias. 32B

Te Mrtyrum candidtus * laudat exrcitus.


Te per orbem terrrum * sancta confittur Ec-
clsia.
Patrein * immnssB majesttis:
Venerndum tuum verum * et nicum Flium:
Sanctum quoque * Parclitum Spritum.
Tu Rex * glrisR, Christe.
Tu Patris * sempitrnus es Flius.
Tu ad liberndum susceptrus hminem, * non
horrusti Vrginis terum.
Tu, devcto mortis acleo, * aperusti credntibus
regna coelrum.
Tu ad dxteram Del sedes, * in gloria Patris.
Judex crderis * esse ventrus.
Te ergo, quaesumus, tuis fmulis sbveni, * quos
pretiso snguine redemlsti.
jEtma fac cum sanctis tuis * in gloria numerri.
Salvum fac ppulum tuum. Dmine, * et bnedic
heereditti tuee.
Et rege eos, * et extUe illos usque in setrnum.
Per singulos dies benedcimus te.
Et laudmus nomen tuum in sseculum, * et in
seeculum seBculi.
Dignare, Dmine, die isto * sine peccto nos cus-
todre.
Miserere nostri, Dmine, * miserere nostri.
Fiat misericordia tua. Dmine, super nos, * quem-
dmodum sperbimus in te.
In te, Dmine, spervi * non confundar in setr-
:

num.
47. Cntanse despus, los salmos siguientes,
segn el tiempo disponible.
Salmo 65.

Jublate Deo omnis trra, psalmum dcite n-


mini ejus: * date glriam laudi ejus.
326 Titolo X. Gap. n.

Dicite Deo Qoam : terriblia sunt pera tua, D-


mine !
in multitdine virttis tuse mentintar
tibi inimlci tui.
Omnis trra adret te, et psallat tibi psalmum :

dicat nmini tuo.


Vente, et vidte pera Dei: terribilis in con-
8li8 super hminnm.
fllios
Qui convrtit mare in ridam, in flmine pertran-
sbunt pede: ^ ibi laetbimur in ipoo.
Qui domintur in virtte sua in eetmum^ culi
eju8 super gentes respiciunt: ^ qui exsperant,
non exaltntur in semetipsis.
Benedicite gentes Deum noetrum: ^ et audtam
f&cite vocem laudis ejus:
Qui psuit &nimam meam ad Titam : ^ et non de-
di t in comniotinem pedes mece.
Quniam probsti noe, INras: ^ igne nos ezami-
nsti, siout examintor argntum.
Induxsti noe in lqueum, pomsti tribulatines
in dorso noetro: ^ imposulsti hmines super
c&pita nostra.
Transivimus per ignem et aquam ^ et eduxisti :

nos in remgrum.
Introfbo in domum tuam in holocui5Ufi * reddam :

tibi vota mea, quae distinzrunt labia mea.


Et loctum est os meum, ^ in tribulatine mea.
Holocusta medull&ta fferam tibi cum inonso
aretum: ^ fferam tibi boves cum hircis.
Venite, audite et narrbo, omnes qui timtis
Deum, ^ quanta fecit nimae meee.
Ad ipsum ore meo clamvi, ^ et ezaltvi sub
lingua mea.
Iniquittem si aspxi in corde meo: non exu-
diet Dominas.
Proptrea exaudivit Deus, et attndit voci de-
precatinis mese.
Procesiones extraordinarias. 327

Benedctus Deus, * qui non amvit oratinem


meam, et misericrdiam suam a me.
Griria Patri.
'
Salmo 80.

EXSULTTE Deo adjutri nostro: * jublate Deo


Jacob.
Smite psalmum, et date tympanum :
* psaltrium
jucndum cum cithara.
Buccinte in Neomenia tuba, *
in insgni die so-
lemnittis vestrse.
Quia preecptum in Israel est: * et judicium Deo
Jacob.
Testimnium in Joseph psuit illud, cum exret
de trra -Jgypti * linguam quam non nve-
:

rat, audvit.
Divrtit ab onribus dorsum ejus: * manus ejus
in cphino servirunt.
In tribulatine invoo&sti me, et libervi te: *
exaudvi te in abscndito tempesttis probvi :

te apud aquam contradictinis.


Audi ppulus meus, et contestbor te: * Israel, si
audieris me, non erit in te deus recens, eque
adorbis deum alinum.
Ego enim sum Dminus Deus tuus, qui edxi te de
trra -Egypti * dilata os tuum, et implbo illud.
:

Et non audvit ppulus meus vocem meam * et :

Israel non intndit mihi.


Et dimisi eos secndum desidria cordis erum: *
ibunt in adinventinibus suis.
Si ppulus meus audisset me * Israel si in viis
:

meis ambulsset:
Pro nhilo frsitan inimcos erum humilissem * :

et super tribulntes eosmisssem manum meam.


Inimci Dmini mentti sunt ei : * et erit tempus
erum in ssecula.
328 Titulo X. Cap. IL

Et cibvit eos ex dipe frumnti : et de petra,


melle saturvit eos.
Gloria Patri, etc.
Salmo 96.

CNTATE Dmino cnticum novum: cantAte


Dmino omnis trra.
Cntate Dmino, et benedicite nmini ejus: * an-
nuntite de die in diem salut&re ejus.
AnnuntiAte inter gentes glriam ejus, * in mni-
bus ppulis mirabilia ejus.
Quniam magnus Dminus, et laudbilis nimia : ^
terrbilis est super omnes dos.
Quniam omnes dii gntium dsemnia: ^ Dminus
autem ocelos feoit.
Confssio et pulchritdo in conspetu ejus: ^ sanc-
timnia et magnificinta in sanctificatineejus.
Affrte Dmino ptrss gntium, affrte Dmino
glriam et honrem: * affrte Dmino glriam
nmini ejua.
Tllite hostias, et introite in tria ejus: * ad-
rate Dminum in tro sancto ejus.
Commovetur a f&cie ejus universa trra ^ dicite :

in gntibus, quia Dminus regnvit.


Etenim corrxit orbem terrse, aui non commov-
bitur: ^ judicbit popules sequitte. m
Lestntur ccbU, et ezsltet trra, commovetur
mare, et plentdo ejus: ^ gaudbunt oampi,
et mnia qusB in eis sunt.
Tune exultbunt nmia ligna silvrum a fAcie
Dmini, quia venit :
^
quniam venit judicre
terram.
Judicbit orbem terree in edquitte, ^ et popules
in veritte sua.
Gloria Patri.
Procesiones extraordinarias. 329

Salmo 99.

Jublate Deo omnis trra :


* servte Dmino in
IsBttia.
Introte in conspctu ejus, * in exultatine.
Scitte quniam Dminus ipse est Deus: * ipse
fecit nos, et non ipsi nos.
Ppulus ejus, et oves pscuee ejus: * introte por-
tas ejus in confessine, tria ejus in hymnis:
confitmini illi.

Ladate nomen ejus: quniam suavis est Dmi-


nus, in setmum misericordia usque ejus, * et
in generatinem et generatinem vritas ejus.
Gloria Patri.
Salmo 102.

BNEDIC, nima mea, Dmino :


* et mnia qu89
intra me sunt, nmini sancto ejus.
Bnedic, nima mea, Dmino :
* et noli oblivsci
omnes retributines ejus.
Qui propititur mnibus iniquittibus tuis * qui :

sanat omnes infirmittes tuas.


Qui rdimit de intritu vitam tuam: * qui cor-
nat te in misericordia et miseratinibus.
Qui replet in bonis desidrium tuum: * renov-
bitur, ut quilee, juvntus tua.
Pciens misericordias Dminus: * et judcium
mnibus injriam patintibus.
Notas fecit vias suas Mysi, * fliis Israel volun-
ttes suas.
Misertor, et misricors Dminus: * longnimis,
et multum misricors.
Non in perptuum irasctur * eque in eetrnum
:

comminbitur.
Non secndum peccta nostra fecit nobis: * eque
secndum iniquittes nostras retrbuit nobis.
MO Ttulo X. Cap. H.

Quniam secndum alttdinem coeli a ierra: ^


corroborvit misericrdiam suam super timn-
tes 86.
Quantum distat ortus ab occidente: ^ longe fecit
a nobis iniquittes nostras.
Qumodo misertur pater filirum, misrtus est
Dmnus timntibus se: ^ quniam ipse cogn-
vit figmntum nostrum.
Record&tus est quniam pulvis sumos: ^ homo
scut fosnum dies ejus, t^mquam flos agri sic
efflorbit.
Quniam spiritus periranaibit in illo, et non sub-
non oognecet mplius locum suum.
sstet: ^ et
Misericordia autem Dmini ab estrno, ^ et usque
in SBtmum super timantes eum.
Et justitia illius in fUios filirum, ^ his qui ser-
vant testamntum ejos.
Et memores sunt mandiitrum ipdua, ^ ad facin-
dum ea
Dminus in oodio paravit sedem suam: ^ et re-
gnum ipsius mnibus dominbitur.
Benedicite Dmino, omnes Angeli ejus :
^
poten-
verbum illius,
tes virtte, facintes ad audin-
danvocem sermnnm ejus.
Benedicite? Dmino, omnes virttes ejus: ^ minis-
tri ejus, qui ficitis volunttem ejus.
Benedicite DminOt nmia pera ejus: ^ in omni
loco dominatinis ejus, bnedic, nima mea,
Dmino.
Gloria Patri.
Salmo 116.
LADATE Dminum omnes gentes :
^ ladate eum
omnes ppuli:
Quniam confirm&ta est super nos misericordia
ejus: ^ et vritas Dmini manet in aetmum.
Gloria Patri.
:

Procesiones extraordinarias. 331

48. Tambinse dicen, en todo en parte, si


fuere necesario, los salmos 148, 149 y 150, y los
cnticos Benedicite mnia pera Dmini(pg. 281)
y Benedictas Dminus Dens Israel (pg. 261).
49. Una vez en la iglesia de la estacin, se
cantan delante del altar los siguientes versos y
oraciones
f. Benedctus es, Dmine, Deus patrum nos-
trrum.
i^. Et laudbilis et glorisus in seecula.
f. Benedicmus Patrem et Flium cum Sancto
Spritu.
i^. Laudmus et superexaltmus eum in seecula.
f. Benedctus es, Dmine Deus, in firmamento
coeli.
15. Et laudbilis et glorisus et superexalttus

in saecula.
t. Bnedic, nima mea, Dmino.
I}. Et noli oblivlsci omnes retributines ejus.
t- Dmine, exudi, etc.
i^. Et clamor, etc.
f Dminus vobscum.
i>. Et cimoL spritu tuo.
Oremus.
DEs, cujus misericrdiee non est nmerus, et
bonittis infintus est thesurus pissimsB ma-
:

jestti tu8B pro coUtis donis grtias gimus, tuam


semper clemntiam exorntes ut qui petntibus
:

postulta concdis, esdem non dserens, ad prse-


mia futura disponas.
Deus, qui corda fidlium Sancti Spritus illus-
tratine docusti da nobis in edem Spritu recta
:

spere, et ejus semper consolatine gaudre.


Deus, qui nminem in te sperntem nmium
afflgi permttis, sed pium prcibus prsBstas aud-
aSS Titalo X. Gap. m.

tum pro
: postulatinibus nostris, votsque suscp-
tis grtias gmus, te piissime deprecantes; ut
a cuQctis semper munimur advrsis. Per Dmi-
num nostrum. etc.

IX. Procesin para trasladar reliquias insignes.

50. Adrnense la iglesia y las calles del trn-


sito con la mayor decencia posible. Los Ministros
sagrados llevarn ornamentos del color conve-
niente & la calidad del Santo, y en las manos
velas encendidas: se cantan las letanas con la
invocacin de los Santos cuyas son las reliquias
que se trasladan, el himno Te Dmum^ los sal-
mos 148, 149 y 150, y otros del propio del co-
man de los mismos Santos.

CAPTULO ni.

Decretos de la S. Congregacin de RitoSi


tocantes la materia de este titulo.

GSNUrLECTTNDM ab mnibus
est sempnsr
transeuntibus ante Sanctissimum Saor^
mentum, etiam dum fiunt processiones per eccle-
siam, et contraria consuetudo declaratur abusus.
(14 decembr. 1602).
II. Potest Episcopus compellere Regulares,
etiam per censuras, ut aocedant ad publicas pro-
cessiones. (27 jul. 1609).
III. S. R. C. declaravit: non licere dictis Ca-
nonicis in publicis processionibus deferre eorum
crucem discoopertam, sicut defert clerus et Ca-
pitulum Ecclesies Archiepbcopalis ; sed deber
Decretos relativos las procesiones. 333

eorum crucera deferre in dictis processionibus


cum velo seu pallio appenso, sicut deferunt omnes
Regulares. (14 jan. 1617, Neapolitana).
IV. Confraternitates laicorum in processioni-
bus praecedant ante Regulares, quas iidem Regu-
lares sequantur, postremo digniorem locum habeat
clerus ssecularis. (7 aug. 1621).
V. In ecclesiis Regularium habentibus claus-
tra, fiant processiones intra claustra tantum; si
vero non habeant claustra, fiant prope muros
ecclesiee, sive exeundo ab una porta, et intrando
per aliam ecclesiee portam, sive per eamdem. (26
febr. 1628).
VI. Extra ambitum ecclesiee non licet Regu-
laribus facer processiones, nisi de licentia et
consensu Parochi, salvis privilegiis, si quse sint.
Processiones vero Confraternitatum non debent
extend per vias, sed circa muros Regularium,
qui eas regunt. (Ibidem.).
VII. Ad processiones, quibus Episcopus cum
mitra intervenit, Canonici incedant per ecclesiam
capite detecto; extra vero eam, cum bireto in
capite. (5 martii 1673).
VIII. Usus pluvialis in processionibus solem-
nibus non est testimonium nec signum jurisdic-
tionis in Sacerdote deferente. (21 mart. 1669).
IX. Servetur in casu laudabilis consuetudo
vigens in Patriarcali Archibasilica Lateranensi,
id est, cum Missa pontificalis celebratur, processio
claustralis omittatur. (29 maj. 1885, Oveten.).
X. Licet ne permittere ut in processionibus
crux deferatur non ab ipso Subdiacono, sed ab
Acolytho, Subdiacono prope hunc inter cerofera-
rios incedente ?
Negative, et singulis in casibus
servetur dispositio Ceeremonialis Episcoporum.
(24 jul. 1888, de Guatimal),

.
334 Titulo X. Cap. m.

Sobre proeesiomas de Mkgtmni j reliquias de samtos.

XI. Reliqn8B Sanctoram existentes sub cus-


todia Capituli, in processonibus, in casu quo
requirantur quatuor unitim, deferendea sunt a Ca-
nonicis non paratis. (22 mart. 1653).
XII. Jus dcferendi Sanctissimum Sacramen-
tum, et reliquias in processonibus spectat ad
Hebdomadarium Missaram solemniom peragen-
darum post processionem, vel ad illnm, qu im-
mediate ante processionem oanidcm peregerit,
privative quoad reliquos, etiam Digiiitates et se-
niores Cannicos, tam absent, quam nolente Epis-
copo jpresdicta mana subir. (26 jan. 1658).
XIII. Beatorum reliquias in procesonibus mi-
nime circumferantur. (. R. C. coram Alez. VII,
27 sept. 1659, in decr. gener. de Beatia, n. 11).
XIV. Reliquias Banctorum, quas deferuntur in
processionibua per civitates et oppida, non debent
deferr sub baldachino. (23 mart. 1686).
XV. In procetBonibus in quibus defertur Sanc-
tbsimum Saoramentunif vel Lignum crucia, tam
Clenis, quam
SasculareSi detecto capite incedere
debont in aliia vero proceerionibua,
; m
quibus de-
feruntur reliauias, vel atatuss Sanctorum, sesea-
larea, et ecdesiaystci, <}ui eaa deferunt, detecto
capite; alii vero Clerici poesunt incedere tecto
capite cum bireto: quanao vero non gcstantur
reliquisB, Magiatratua ad instar Cleri potest ince-
derC capite cooperto. (2 sept. 1690).
XVI. Licitum est Episcopo incedere cum mi-
tra, quando defert reliquiam Ligni sanctissimae
crucis in procesaionibus. (14 jun. 1692).
XVII. Poteat permitti quod Hebdomadarius,
aut alius Canonicua, poat processionem in festo
alicujus Sancti, stana ad altare majus, benedicat
Decretos relativos las procesiones. 335

populum, habens tantum superpelliceum et sto-


lam, sicut in alus processionibus, in quibus cir-
cumferentur aliquee reliquse cum alba, stola et
pluviali. (5 jul. 1698).
XVIII. Post expositionem reliquise sanctissi-
mse Crucis, vel post ejus delationem in proces-
sione, benedicendus est populus cum ipsa. (16 sep-
temb. 1736).
XIX. Non est genuflectendum a Capitulo et
Clero processionaliter transeuntibus ante altare,
in quo recndita est reliquia SS. Crucis. (Ibidem).
XX. Consuetudo deferendi. reliquiam SS. Cru-
cis manibus opertis velo ab humeris pendente,
potest retineri. (16 sept. 1741).
XXI. Lignum SS. Crucis, et spinam Crense
D. N. J. C. ubi adest immemorabilis consuetudo, li-
citum est, capite operto, sub baldachino (vulgo
hispanice palio) processionaliter deferre, easdem
reliquias incensantibus duobus thuriferariis (B a-
pril. 17B3).
XXII. Eminentissimi Patres fuerunt in voto:
Pandum esse Decretum genrale quo, juxta alias
resoluta caveatur, et per modum regulse ubique
servandee prsefiniatur, ne in posterum alicubi per
quoscumque quolibet sub preetextu solemnitatis,
devotionis, pietatis, privilegii, indulti, concessio-
nis, tolerantiae, consuetudinis licet immemorabi-
lis, quam abusum non ferendum declararunt, li-

ceat umquam Sanctorum Reliquias processiona-


liter sub baldachino circumferre tolerari tamen
:

posse et permitti, quod Lignum SSmee Crucis,


aliaque Instrumenta Dominicse Passionis, pecu-
liari horum attenta veneratione, habitaque ratione
fere universalis consuetudinis, deferantur sub bal-
dachino dummodo tamen id fiat seorsim et dis-
junctim a Sanctorum Reliquiis, quibus distincti-
9K Ttulo X. Oap. m.
vum hoc honoris omnino non convenit. (Decr. ge-
ner. 27 maji 1826).

Sobre la proeesin del da de Candelaria.

XXIII. Quum hodiemus Prior Congregationis


Beatas MarieB Virginis de Monte Carmelo, loci
Capracotta dioecesis Triventin., S. R. Congrega-
tionem instanter rogarit, ut non obstante gene-
rali Decreto prohibente dcferri sub baldachino
Sanctorum imagines, id permitteret de speoiali
gratia eidem Congregationi qaoad simulacrum
BeatsB MarisB eodem sub titolo; 8. eadem Con-
gregatio in ordinario coetu ad Vaticanum sub-
signata die coadunata, rescribendum censuit:
Servetur genrale Decretmn >. (11 apr. 1840,
Triventin.).
XXIV. In prooeasionibus candelarum, palma*
rum et smilium qnas flunt per eoolesiam sine
Sacramento, non est pulsanda campnula ad ele-
vationem hostias in Missa privata: quod si pulse-
tur, et advertatur elevatio, tune genuflectendum
est utroque genu a transeuntibus ante altare, ubi
missa colebrator, et deposito Sacramento, pro-
grediendum est: similiter si alii transeant in ele-
vatione calicis. (1 mart. 1681).
XXV. Si festum Purficationis B. M. V. ye-
nerit in dominica Septuagsimas, vel Sexagesi*
mas, in ecclesiis dicatis sub titulo Annuntiatio-
nis, vel Assumptionis, debet cantari Missa de do-
minica tantum, neo facienda est commemoratio
Purficationis B. M. V. (23 aug. et 18 sept. 1704,
IB sept. 1786).
XXVI. Candelas in die Purficationis distrbui
tantum debent praesentibus ; nullatenus absenti-
^

Decretos relativos las procesiones. 337

bus; et ne quidem Episcopo. (Sacr. Congr. Conc.


22 sept. 1736, 9 febr. 1737) (a).
Sobre las letanas y la procesin de ellas.

XXVII. Potest Episcopus, etiam in ecclesiis


Regularium, facer cantari Missas Rogationum per
suos Cannicos. (26 jan. 1603).
XXVIII. Si processio litaniarum majorum ter-
minetur ad ecclesiam S. Marci, cantetur ibi Missa
de S. Marco, non de Rogationibus. (23 maii 1603).
XXIX. Litaniee majores si occiirrant in die
Paschatis, transferantur in Feriam III sequentem.
(25 sept. 1627 in una Urbis, Non in Feriam II.
(19 sept. 1665 in una Galliarum).
XXX. Non possunt in litaniis inser alii Sancti,
praeter ibidem descrptos: eque tempere pestis
addendi sunt Titulares et Patroni civitatis, sine
speciali concessione. (22 mart. 1631).
XXXI. In publicis precibus, prseter indultas et
a Sede Apostlica approbatas, Beati non invo-
centur. (27 sept. 1659, in decreto general! de
Beatis, coram Alexandro VII, n. 10).
XXXII. Occurrente festo S. Marci in die do-
minico, in Missa Rogationum non dicitur Credo
quia est Missa ferialis. (25 sept. 1688).
XXXIII. Si in die S. Marci, post processio-
nem in ecclesia minori seu non Collegiata, can-
tetur nica Missa, ipsa debet esse de Rogationi-
bus, et servanda est rubrica Missalis Romani po-
sita ante Missam festi S. Marci, ubi praescribitur,
quod de prsedicto Sancto cantanda est Missa tan-
tummodo, quando processio terminatur ad eccle-
siam eidem Sancto dicatam, quemadmodum ca-

a) Vase el decr. de 17 de sept. de 1822, en el tit. V,


cap. VII, n^ XXVII.
22
888 Titulo X. Cap. HI.

vetar in Caeremoniali Episcopomm lib. 2, cap. 32,


et decrevit Sacr. Congr. 23 maii 1603 et alias
pluries. (10 jan. 1693).
XXXIV. Occurrente festo S. Maixi infra ocia-
vam Paschatis, in Missa Rogationnm non est di-
cendum Credo. (6 jul. 1698).
XXXV. Regulares sola communioatione pr-
vilegiorum, non possunt in litaniis et Confiteor^
addere nomen Sancti fundators, absque speciali
privilegio. Hoc ipsum de oflSciis et Missis alus
Religionibus concessis. (20 mart. 1706).
XXXVI. 8S. Clemens Papa VIH pro sollici-
tudine sua pastoral! volens, ut animarum devo-
tio, Deque ac Sanctorum invocatio, sine ullius
detrmenti spiritualis pcriculo fovoator, praeoipit
et mandat, ut ret^ntis antiquissimis et commu*
nibus litaniis quaa in Breviaris, Miasalibas, Pon-
tifcalibus, et Ritualibos continentor, necnon li-
taniis de Beata Virgine, quss in Sacra jEe Lau-
retana decaatari aolent, quicnmqtie alias litaniaa
edere, vel Jam editis, in eccless, sive oratoriis,
sive prooeeeionibus, ati voluerint, eas ad Congre-
gationem Sacrorum Rituum recognoscendas, et si
opus fuerit, corrigendas, mittere tcneantur: e-
que sine licentia et approbatione prasdictas Con-
gregationis, eas in publicum edere, ant publice
reciture prsBSomant, sab poanis (ultra peccatom)
arbitrio Ordinarii severe infligendis.

Sobre el Te D^mm (prooesla e aeeia io grseiM).

XXXVn. An, Groando in gratiarum actione


cantatur hynmus Te Deum coram SSmo Sacra-
mento expsito, derus tam ad altare quam in
choro debeat manere genuflexus, vel potius stare?
Standum est. (27 mart. 1779, Ord. Min. Obs. Bef.
8. Franc]
r

Decretos relativos las procesiones. 339

Sobre procesiones del Santsimo Sacramento*

XXXVin. Confraternitati SS. Sacramenti, si


sumptus cerse facit, indulgetur, ut in processione
ejusdem SS. Sacramenti, aliqui ex Confratribus,
saccis induti, cum funalibus accensis, incedant
hinc inde, ante et apud idem Sanctissimum Sa-
cramentum; dummodo major pars Confraternita-
tis cum sua Cruce et insignibus incedat ante, in
loco suo, juxta BuUam Gregor.XIII.(10maii 1608).
XXXIX. In festo SS. Corporis Christi non con-
venit cantare cantiones vulgari sermone. (21 mar.
tii 1609).
XL. Priores confratemitatis SS. Sacramenti,
non ante baldachinum post Capitulum, sed a la-
tere baldachini, in processione SS. Sacramenti
debent incedere. (30 jan. 1616).
XLI. Delatio Sanctissimi Sacramenti in ejus
die festo, absent Episcopo, spectat ad Dignitates,
seu Cannicos Cathedralis, atque ab eadem Ca-
thedrali processio debet inchoare, et ibi finir.
(19 aug. 1616).
XLII. In festo SS. Corporis Christi, Euchari-
stia non est deferenda in processionibus Sacer-
dotum humeris, sed celebrantis manibus non ob- ;

stante quacumque contraria consuetudine, quam


abusum esse declaratur. (2 jun. 1618).
XLIII. Ubi adest Sodalitas SS. Sacramenti,
competit ei preecedentia super alias confraterni-
tates in mnibus processionibus in quibus defer-
tur Sanctissimum Sacramentum. (12 jul. 1628, et
19 jun. 1656, ac 20 sept. 1687 (a).

In quibus (aade Merati) postremis conceditur talis


(a)
prsBcedentia, dummodo dicta Societas S8. Sacramenti ac-
cedat ad alias processiones juxta ordinem antiquitatis quod2

si quavis ratione, aut prgetextu recusaverit ad alias proces-

i
;

840 Titulo X. Cap. HI.

XLIV. Non convenit quod prima Dgnitas ce-


lebret Mssam ante processionem SS. Sacramenti
et deinde altera Dignitas minor deferat illud in
processione. (81 jul. 1632).
XLV. Gestare Sacramentum in processione
Corporis Christi spectat ad eam, qui Missam ce-
lebravit. (6 jun. 1634).
XLVI. Benedictio ctun SS. Sacramento danda
est in fine hymni Pange lingua; non vero ad
verba Sit et bemdicHo. (5 febr. 1689).
XLVn. Missa in die solemnitatis Corporis
Christi non debet cantan post absolutam preces*
sionem, et hujusmodi consnetudo, uti a Cferemo-
nialis dispositione aliena omnino abroganda est.
(8 jun. 1662).
XLVm. Quando III Dominica mensis canta-
tur Missa de Dominica cmn commemoratione Sa-
cramenti, Celebrans et Ministri uti debent para-
mentis dictsB MiitSB ooloris convenientis et etiam
possunt in processione; sed albo utondum super
himieros velo. (9 jul. 1678, Taggen.).
XLIX. In processionibus SS. Sacramenti, qua*
occasione quadraginta Horarum finnt par eccle-
sias (y lo mismo es de todas las dems), debent
processionaliter inoedentes ante Sacramentum,
in occursu et transitu a latera ejusdem, facer
genufloxionem , dummodo in transitu videatur.
(1 mart. 1681).
L. In processione solemni SS. Corporis Christi,
quando processio sistit, Sacerdos celebrans, Dia-
conus o Subdiaconus non debent sedere, eque

sionea sooedere, etiam proprio die festo solemniUtB et iu


Ccaisionibnfl SS. Sacramenti. nallo modo pneoedere de-
i.
Decretos relativos a las procesiones. B^

scamno, eque in sedibus, etiamsi deferantur ad


ornatum tantum. (21 jan. 1690).
LI. Absque pluviali non licet in die, et infra
octavam SS. Corporis Christi, peragere proces-
sionem cum SS. Sacramento; non potest tamen
cogi ut ejus expositio fiat cum pluviali. (22 jan.
1701).
LII. Processio in solemnitate Sanctissimi Cor-
poris Christi incipere debet a Cathedrali, seu ma-
trice, et ad eamdem terminare, non vero a pa-
rochiali. (1 sept. 1708).
Lili. Sanctissimum Eucharistiee Sacramentum
in processione, quee fit infesto SS. Corporis Christi,
deferri debet ab eo, qui Missam celebrat, et dem
servandum in processione, quee fit in die dominico
infra ejus octavam, non vero deferendum est a
primo de Capitulo, qui non celebravit. (23 mart.
1709).
LIV. Ubi processio SS. Sacramenti in ejus
die, vel per octavam, ea, qua decet solemni pom-
pa, nequiverit haberi, designabit Episcopus pro
suo arbitrio et prudentia unicuique ecclesiee ali-
quam ex sequentibus dominicis, in qua celebrata
Missa cum commemoratione SS. Sacramenti, juxta
rubricarum prsescriptam formam, solemnis illius
processio peragi possit. (8 mart. 1749).
LV. Instructio pro oratione quadraginta Ho-
rarum Romee, jussu felicis record. Clementis XI
primum edita, extra Urbem non obligat: laudandi
tamen sunt, qui se illi conformare student nisi ;

aliud ab Ordinariis locorum statutum sit. (12 jul.


1749).
842 Titulo XI.

TITULO XI.
D LAS BENDICIONES

SEPA Sacerdote qu cosas puede y cu-


el
les no puede bendecir, por pertenecer
de derecho su bendicin & los Obispos, para no
usurpar, por ignorancia atrevimiento, oficios que
requieren mayor dignidad (a).
2. En toda bendicin que se hiciere fuera de
la Misa, use el Sacerdote sobrepelliz y estola del
color que el tiempo pidiere, si no es que en el
Misal se prescriba otro (6).
8. Haga el Sacerdote las bendiciones en pie
y con la cabesa descubierta (c).

(a) Ki Tlids ni lioitamenta poeda bsudeoir las oosss


1 que no fbtrs diputado por U Iglesia para asta afeoto.
Unas bandioionas parlaaaota los Doaos Pontifloas, dras
i loa Obispos, otras 4 los sfanplaa Saoatdotaa. Las que asios
puedan kaoar por ai, oon especial facultad, son las que
ae ponen en asa Bttial.
(b) La priolioa ganaral ha intarprelado aata dispoaicin
del Ritual uomano, ciarlo ao muy clara, siguiendo la doo-
trina de Oavanto, que dioa daber naarae eatola blanca para
laa bendioionea en ganaral, y morada cuando en la bendioAn
hay exorcismo otra deprecacin anloga.
No hacindoae la bendicin ante el altar, debe tanaraa
delante una cms y una vela encendida por lo menoa. (Cono. V
de Miln).
(c) Y juntas las manos ante el pecho, inclinando la ca-
la cnuE al decir Ortmut y nombrar Jeas; pneata la
mano siniestra sobre el altar, ai eat en l, bajo ael pecho
si eat en otra parta, oon la dieatra forma la sefial de la
cruz 8obre la cosa que bendice, cada vez que se pone esta
noU 1^.
Bendiciones sacerdotales. 343

4. Al fin, roca el objeto con agua bendita,


y cuando aqu se advirtiere, lo incensar tam-
bin sin decir nada (a).
5. Cuando el Sacerdote hubiere de bendecir
alguna cosa, tenga consigo un ministro con agua
bendita, el hisopo y este Ritual el Misal (6).
6. Cuide el Sacerdote de que no se pongan
sobre el altar comestibles objetos menos decen-
tes para bendecirlos coloqense sobre una mesa
:

en lugar conveniente (c).

CAPTULO I.

Bendiciones sacerdotales.

I. - Bendicin del agua.

Los domingos, y siempre que fuere me-


nester,estn prevenidas en la iglesia
en la sacrista, la sal y el agua que han de ben-
decirse ; el Sacerdote, revestido de sobrepelliz y
estola morada, comienza:
t Adjutrium nostnmi in nomine Dmini.
1$. Qui fecit coelum et terram.
Exorcismo de la sal.

ExORcizo te creatra sals, per Deum ^ vivum,


per Deum ^
verum, per Deum sanctum, ^
per Deum, qui te per Eliseeum prophtam in aquam

(a) La aspersin se hace tres veces: en medio, la


diestra y la siniestra lo mismo la incensacin en su caso.
;

(b) No pueden usarse en las bendiciones otras frmulas


que las aprobadas por la Santa Sede. (S. R. C. 7 apr. 1832,
Ariminen.
23 maj. 1836, Ord. Min. Capuc. Helv.).
(c) V. gr., hacia el lado de la Epstola en la sacrista.
844 Titulo XL Gap. L

mitti jussit, ut sanartur sterlitas aquae ut eflS-


:

ciris sal exorciztum in saltem credntium: et


88 mnibus sumntibus te snitas animad et cor
poris: et eflfgiat atque discdat a loco, in quo
asprsum feris, omnis phantasia, et nequitia, vel
verstia diablicas fraudis, omnisque spiritus im-
mndus, adjurtas per enm qui ventrus est ju*
dicre vivos et mrtuos, et saeculmn per ignem.
i|. Amen.
Oremus.
TlQNSAH clemntiam tuam, omnipotens aetme
Jl Deas, humiliter implormus: ut hano creatram
sals, quam in usum gneris hum&ni tribuisti,
bene ^
dicere et sancti ^
ficre tua piette dig*
nris ut sit mnibus sumntibus salus ments et
:

crporis: et quidquid ex eo tactum, vel respr-


sum fert, camt omni immiinditia omnique im-
pugnatne spiritulis nequlti. Per Dminum
nostrum, eto
EXOBOISMO DEL AQ.
ELOEOiEO te oraatra aqusB, in nomine Dei
Patris omnipotnts, in nomine Jesu4| Chn-
^
sti Filii ejus Dmini nostri^ et in virtte Spiri-
tus ^ Sancti ut fias aqua exorcizta ad effog&n-
:

dam omnem potest&tem inimici, et ipsum inimi-


cum eradicre et explantAre vleas cum ngelis
suis apost&ticis, per virttem ejsdem Dmini
nostr Jesu Christi, qui ventrus est judicre vi-
vos et mrtuos, et saeculum per ignem. i(. Amen.
0BEK8.
qui ad saltem humni gneris mxima
DEU8|
quaeque Sacramenta in aqurum substntia
condidisti adsto proptius invocatinibus nostris,
:

et elemento hule multimodis purificatinibus prae-


Bendiciones sacerdotales. 346

parto, virttem tusB bene ^Jf dictinis infiinde ut :

creatra tua mystriis tuis srviens, ad abign-


dos daemones, morbsque pellndos divines gr-
t8e sumat effctum: ut quidquid in dmibus, vel
in locis fidlium haec unda resprserit, creat
omni immundtia, libertur a noxa: non illic re-
sdeat spritus pstilens, non aura corrmpens:
discdant omnes insdiae latntis inimci et si quid
:

est, quod aut incolumitti habitntium nvidet aut


quiti, aspersine hujus aquse effgiat: ut sal-
britas per invocatinem sancti tul nminis expe-
tta, ab mnibus sit impugnatinibus defensa. Per
Dminum nostrum, etc.
8. Aqu echa
sal en el agua tres veces en
forma de cruz, diciendo una sola vez:
Conmxtio sals et aqaee priter fiat, in nomine
Pa-^tris, et F ^li, et Spritus ^Sancti.
i^. Amen.
jr. Dminus vobscum.
ij. Et cum sprtu tuo.

Oremus.
DEUS invctee virttis auctor, et insuperbilis
imprii Rex, ac semper magnficus triumph-
tor qui ad versee dominatinis vires reprims qu
: :

inimci rugints seevtiam superas: qu hostiles


nequtias potnter expugnas: te, Dmine, tremen-
tes et sppces deprecmur, ac ptmus ut hanc :

creatram sals, et aquee dignnter aspcias, b-


ngaus llstres, piettis tuse rore sanctfices ut :

ubicmque fert asprsa, per invocatinem sancti


nminis tui, omns infesttio immndi spritus abi-
gtur, terrrque venens serpnts procul pella-
tur: et preesnta Sancti Spritus nobis mseri-
crdiam tuam poscntibus, ubique adsse dign-
tur. Per Dminum nostrum Jesum Christum, etc.
346 Titulo XL Gap. L

Despus de la bendicin del agua, el Sa-


0.
cerdote, antes de comenzar la Misa, los domin-
gos, roca con ella el altar, luego & si mismo, &
los Ministros y al pueblo, como se prescribe en
el Misal, y se ver continuacin. -a
10. Pueden los feles tomar de la misma agua
bendita y llevarla consigo para rociar sus en-
fermos, sus casas, campos, vinas y dems coscm,
y tenerla en sus aposentos para que cada dia
puedan rociarse frecuentemente con ella.

la

11.Esta aspersin se hace todos los domingos


del ano, por el mismo que despus ha de cele-
brar la Misa mayori aunque sea la primera di-
gnidad, el superior, segn los decretos de la
sagrada Congregacin de Ritos que se pondrn
despus ().
12. Debe hacerla revestido de amito, alba, cin-
guio, estola cnusada y capa pluvial del color del

pvM, en medio de sos Minis-


18. Arrodillado,
tros en la nfima grada del altar, recibe de mano
del Dicono el hisopo, y entona la antfona

(o) Ha de hacerte eeta sepersin preoissmenie deepne


de Terois y antee de la Misa coiiTeiitoal, y no debe tole-
rarte la cottombre de transferirla deeput de Nona por ra-
sn de algona Mita votiva. (8. B. C. 81 ang. 1873, 0e-
miMliii.).
La Santidad de Gregorio XIII por tu Bala Pofio-
(6)
ralis de 80 de diciembre de 1578, concedi Etpafia, que
tiendo Prelado pertona principal el celebrante, baga la
atper:$in un simple Sacerdote revestido como tqni se dice,
pero tin capa, aio con sobrepelliz y estola; ni Ministros,
sino solo un aclito para el acetre.
Bendiciones sacerdotales. 347

Asperges me(pg. 105), y en tiempo pascual Vidi


aquam (pg. 349); roca tres veces el altar (a);
se signa la frente con el hisopo; se levanta y
roca al Dicono y Subdicono (no les da tocar
el hisopo) (6); entra despus al Coro por la parte
de la Epstola, roca al Clero, empezando por los
ms dignos, y sale por la parte del Evangelio {c) ;

hace de nuevo reverencia al altar, se acerca


la baranda del presbiterio (d) y con inclinacin
de cabeza antes y despus, roca al pueblo tres
veces, en medio, al lado de la Epstola y al del
Evangelio.
14. Entretanto acaba la antfona que enton,
dice alternadamente con los Ministros el salmo
Miserere (pg. 242) y en tiempo pascual Confi-
temini (pg. 226), al mismo tiempo que los can-
tores prosiguen la antfona y luego la repiten des-
pus del respectivo salmo y Gloria Patri (e).
15. Vuelto al altar y hchole reverencia, re-
pite con los Ministros la antfona; luego do pie
ante la nfima grada, con las manos juntas ante
el pecho, dice:
f. Ostnde nobis, Dmine, misericrdiam tuam.
ij. Et salutre tuum da nobis.
En tiempo pascual se aade: Allelia.

(a) En medio, al lado del Evangelio y al de la Eps-


tola,menos cuando est patente el Santsimo, en el cual
caso tampoco hay sculos al darse y recibirse el hisopo.
R. C. 27 sept. 1698, Leodien.
(b) S.
E. C. 7 dec. 1844, Lucan.
(c) S.
(d) No debe el sacerdote bajar del presbiterio y caminar
hacia la puerta de la iglesia, sino permanecer junto la
baranda del presbiterio. (S. R. C. 12 sept. 1884, Sanctorien,),
Para cuando asiste el Obispo debe observarse el Cere-
monial, lib. II, cap. 31, n."' 3 y 4.
Este versculo se omite en las Pominicas de Pasin
(t)

y de Palmas.
'

3i8 TitTo XI. Cap. L


'
f. Dmine exaud oratinem meam.
^. Et clamor meus ad te vniat.
f. Dminus vobscum.
l(. Et cum spiritu tuo.
Obems.
Exaud nos, Dmine snete, Pater omnipotens,
vsteme Deas et mittere dignris sanctum An-
;

gelum tuam de ccelis, qui custdiat, fTeat, pro-


tegat, visitet, atque defndat omnes habitantes
in boc habitculo. Per Christum Dminum nos*
trum.
4 Amen.
^'
16. ia 8ftei0ta, deja la capa,
'
tm ( camla 7 oomMDBa la

II. Bendicin de vtlat de cera, fbera del dh de la Purificacin


de U Bienaventurada Virgen Mara.

V
f. Adjutrium noetnim in nomine Dmini.
I(. Qui fecit ooelum et terram.
'
f. Dminoa vobisoam.
^. Et cum spiritu tuo.
Obehs.
DMINE Jeau Chrate, Fili Dei vivi, bne 4 dic
candelas istas suppUcatinibus nostris: inrande
eis, Dmine, per virttem sanctaB Cru 4^ cis, be-
nedictinem coelstm, qui eas ad repelfndas t-
3ebras humano gneri trbuisti: talmque bene-
ictinem signculo sanctee Cru 4|^ cis acoipiant,
ut quibuscmque locis aconsae, sive psitae fe-
rint, discdant prncipes tenebrrum, et contre-
miscant, et fgiant pvidi cum mnibus minstris
suis ab habitatinibus lilis; neo preesmant m-
Bendiciones sacerdotales. 349

plius inquietare, aut molestare servientes tibi om-


nipotnti Deo. Qui vi vis et regnas in saecula see-
culrum. p^.Amen. /m f

m. Bendicin de las casas en el Sbado Santo.

17. El Prroco, con licencia suya otro Sa-


cerdote (pues esta bendicin es derecho parro-
quial), revestido de sobrepelliz y estola blanca,
con un ministro que lleve el agua bendita, to-
mada de la fuente bautismal antes de la infusin
de los leos, visita y recia (a) las casas de su
parroquia (6).
18. Al entrar en cada casa (c) dice Pax huic :

dmui, et mnibus habitntibus in ea.


19. Despus, rociando las principales piezas
de la casa, y sus moradores, dice la siguiente
AA.
Vidi aquam egredintem de templo a
ltere dextro, allelia: et omnes ad quos perv-
nit aqua ista, salvi facti sunt, allelia, allelia.
Ps. Confitmini Dmino quniam bonus qu- :

niam in seeculum misericordia ejus. Gloria Patri,


et Filio, et Spirtui Sancto. Sicut erat, etc.
20. Se repite la antfona Vidi aquam; y des-
pus dice:
^. Ostnde nobis, Dmine, misericrdiam tuam,
allelia.

(a) Sin el menor inters pecnniario, conforme al Con-


cilio Vde Miln.
(b) Los regulares, fuera de sus conventos, na pueden
hacerlo; ni es licito entrar en las clausuras de monjas para
esta bendicin: todo segn declaraciones de las sagradas
Congregaciones de Obispos y del Concilio.
(c) Excluidas las de los excomulgados vitandos, pblicos
pecadores y manifiestos criminosos, y las de juegos pro-
hibidos.
360 Ttulo XL Cap. L

l^.Et salutre tuum da nobis, allelia.


f. Dmine ex&ndi oratinem meam.
i^.Et clamor meus ad te vniat.
f. Dminus vobscum.
l^.Et cum spiritu tuo.

Oremus.
Exaud nos, Dmine
snete, Pater omnipotens,
aetme Deus, et sicut domos HebrsBrum in
xitu de ^gjrpto, agni sanguino linitas ^quod
Pascha nostrum, in quo immoltos est Chnstus
fignrbat) ab Angelo percutiente custodisti; it
mittere dignris sanctum Angelum tuum de coelis,
qui custdiat, fveai, pgiogiit, Tisitet, atque de-
fndat omnes habitantes in hoo habitculo. Per
mdem Chrstom Dnunum nostrum.
4* Amen.

IV. BmM is Iti OMM pan OMilplir tirt mh,

21. Al entrar en la casa dice el Sacerdote:


Paz huic dmuii et dmnibiis habitntibns in ea.
Despus, rociando laa piesM, diga la antfona
Asperges me. Dmine, hysspo et mundbor: la-
vbis me, et super nivem dealbbor. Psalm. SO.
Miserere mei Deus, secimdum magnam misericr-
diam tuam. Gloria Patri, et Filio, et Spiritui
Sanoto. Sicut erat, etc.
f. Dmine exudi oratinem meam.
i(.Et clamor meus ad te vniat.
t* Dminus Tobiscum.
i^Et cum spiritu tuo.
Bendiciones sacerdotales. 351

Oremus.

Exaud nos, Dmine snete, Pater omnpotens,


aetrne Deus et mittere dignris sanctum
:

Angelum tuum de coelis, qui custdiat, fveat,


prtegat, vsitet atque defndat omnes habitantes
inhoc habitcnlo. Per Christum Dminnm nostrum.
i^. Amen.

V. Bendicin de lugar.

f, Adjutrium nostrum in nomine Dmini,


i^. Qui fecit coelum et terram.
f. Dmine exudi oratinem meam.
i^. Et clamor meus ad te vniat.
f. Dminus vobscum.
i^. Et cum spiritu tuo.
Oremus.
BNE ^Dic, Dmine Deus omnpotens, locum
istum (veldomum istam): ut sit in eo (vel in ea)
snitas, cstitas, victoria, virtus, humlitas, boni-
tas et mansuetdo, plenitdo legis, et gratirum
actio Deo Patri, et Filio, et Spirtui Sancto, et
heec benedctio mneat super hunc locum, et su-
per habitantes in eo nunc et in mnia seecula
seeculrum.
i^. Amen.
Y roce con agua bendita.

VII. Bendicin de casa nueva.

f. Adjutrium nostrum in nomine Dmini.


ij. Qui fecit ccelum et terram.
f. Dminus vobscum.
i^. Et cum spiritu tuo.
:

362 Titulo XI. Cap. I.

O BE MUS.
Deum Patrem omnipotntem suppliciter exo-
TErmus pro hac domo, et habitatribas ejus, ac
rebus ut eam bene
: ^
dicere, et sancti 4^ ficre,
ac bonis mnibus ampliare dignris: tribue eis,
Dmine, de rore cceli abundntiam, et de pin-
gudine terree vitea substntiam, et de8idria voti
erum ad effctum tuce miseratinis perdcas. Ad
intritum ergo nostnim bene dicere et sanc- ^
ti ^^ hanc domum, sicut bened-
fcre dignris
cere digntus es domum Abraham, Isaac et Jacob
et intra parietes domus btfns Angel tasa lucis
inhbitent, e&mqae et ejos habitatres onstdiant.
Per Christum Dminom nostnim.
i) Amen.
Roci con agua beadila.

vn. BiMa rie tliwi ()

f. Adjutrium nostrum in nomine Dmini.


!) Qui fecit ccelum et terram.
f. Dminus vobiscum.
1$. Et cum spirta tuo.

Oremus.
BNE ^Dmine, thlamnm hnnc: nt omnes
DIO,
habitantes in eo, in toa pace consistant, et in
tua volntate permneant, et senecant, et mu-
tiplicntur in longitdinem dirum, et ad regna
ccelrum pervniant. Per Christum Dminum
nostrum.
i(. Amen.
Bocie con agoa bendita.

(a) No es prvativs del Prroco, ni la sigaienie.


Bendiciones sacerdotales. 358

VIII. Bendicin de nueva nave.

f, Adjutrium nostrmn in nomine Dmini.


T^. Qui fecit coelum et terram.
. i j, Dminus vobscnm.
i^. Et cum spritu tuo.
O R E M TJ S.
PROPITIRE, Dmine, supplicatinibus nostris,
et bene ^ dio navem istam dxtera tua sancta,
et omnes qui in ea vehntur, sicut digntus es
benedcere arcam Noe ambulntem in diluvio:
prrige eis, Dmine, dxteram tuam, sicut porre-
xsti beato Petro ambulnti super mare et mitte :

sanctum Angelum tuum de coelis, qui lberet et


custdiat eam semper a perculis univrsis, cum
mnibus ques in ea erunt et fmulos tuos, re-
:

plsis adversittibus, portu semper optbili cur-


sque tranquillo tueris; transactsque ac recte
perfctis negtiis mnibus, iterto tmpore ad
prpria cum omni gudio revocare dignris. Qui
vivis et regnas, cum Deo Patri in unitte Spiri-
tus Sancti Deus, etc.
Roce la nave con agua bendita.

IX. Bendicin comn las sementeras y vias.

jr. Adjutrium nostrum in nomine Dmini.


i^. Qui fecit coelum et terram.
j^. Dmine exudi oratinem meam.
i. Et clamor meus ad te veniat.
j. Dminus vobscum.
i^. Et cum spritu tuo.

23
:

364 Titulo XI. Cap. I.

Obems.
OHMUS piettem tuam, omnipotens Deus, ut has
prmitias creatrae tu, quas rs et plviae
temperamento nutrir digntos es, benedictinis
tu8B imbre perfndas et fructus terree tue usque
;

ad maturittem perdcas. Trbue quque ppulo


tuo de tuis munribus tibi semper grtas gere
ut a fertilitte terree esurintium Animas bonis
mnibus affluntibus rpleaa, et egnus et pauper
laudent nomen glrisB tuee. Per Chnatom Dmi*
num nostrum.
4* Amen.
Rodelas con agua bendita.

22. Loe que han de ir peregrinos & lugares


santos, antes de partir, segn el oso de la primi-
tiva Iglesia, deberan pedir letras patentes do
recoraondacin de su Ordinario, Prroco (a);
y obtenidas preparadas sns cosas, hecha confe-
sin de sus pecados y oda Misa (6), recibir do-
otamente la Santsima Eucarista.
28. Acabada la Misa, el Sacerdote, tenindo-
los ante s arrodillados, dice sobre ellos las pre-
ces que aqu se leen.
24. Si nere uno solo el peregrino, se rezan
en nmero singular: si el mismo Sacerdote que
las dice ha de ser companero en la peregrinacin,

(a) La Santidad de Inocencio XI, en 1678, msnd que


se lee deepachen grai.
(b) La votiva del caso; y si el rito no lo permite, la
del da, con la oracin pro peregrindntibuM. Es lo regalar
que la celebre el Pirooo.
Bendiciones sacerdotales. 355

las pondr en primera persona del nmero plu-


ral; y en casos y tiempos congruentes lo que
fuere menester.
26. Dgase, pues, la antfona In viam pacis,
con el cntico feenedctus (pg. 251) con Q'lria
Patri, etc. Y
se repite la antfona que es la si-
guiente :

AA.
In viam pacis et prosperittis drigat
vos omnpotens et misricors Dminus et nge- :

lus Rphal comittur vobscum in via ut cum :

pace, salte, et gudio revertmini ad prpria.


En seguida: Kyrie, elison; Christe, elison;
Kyrie, elison. Pater noster, etc.
f. Et ne nos indcas in tentatinem.
i^. Sed libera nos a malo.

f. Salvos fac serves tuos.


i^. Deus meus sperntes in te.

f. Mitte eis, Dmine, auxlium de sancto.


15. Et de Sion ture eos.

jr. Esto eis. Dmine, turris fortitdinis.


15. A fcie inimci.
j^-. Nihil profciat inimcus in eis.
I}. Et flius iniquittis non appnat nocre eis.

f. Benedctus Dminus die quotdie.


15. Prsperum iter fciat nobis Deus salut-
rium nostrrum.
f. Vias tuas, Dmine, demonstra nobis.
i^. Et semitas tuas doce nos.
f. Utinam dirigntur viee nostrse.
15. At custodindas justificatines tuas.
f, Erunt prava in directa.
i. Et spera in vias planas.
f. Angelis suis Deus mandvit de te.
15. Ut custdiant te in mnibus viis tuis.
f. Dmine exudi oratinem meam.
ra. Et clamor meus ad te vniat.
856 Ttulo XI. Cap. I.

t* Dminus vobiscum.
i^> Et cum spirtu tuo.
Oremus.
DES, qui flios Israel per maris mdiiim sicco
vestigio ir fecisti, quique tribus Magis iter
ad te, stella duce, pandsti trihue eis, queesumus,
:

iterprsperum, tempsque tranqullom: ut Angelo


tuo sancto comit, ad eum, quo pergunt locum,
ac demum ad aetmaB saltis portum felioiter v&-
leant pervenre.
DeuB, qui Abraham pemm tuum de Ur Chai-
derum eactum, per omnes sosb peregrinatinis
vias illaMum custodisti : qucBsumus, ut boa fmu-
los tuos custodire dignris: esto eis, Dmine, in
procfnctu suffrginm, in via solAtinm, in sestu
unibrculuin, in pluvia et frigore teguinntum, in
lassitdine veliiculum, in adyersitAte preesidiom,
in lbrico b&culus, in naufragio portus: nt te
ducc, quo tendunt prospere pervniant, et demum
inclumes ad prpria revertntur.
Adsto, qnflBsamiiSi Dmine, supplicatinibus
nostrs et viam famolrum turum in salAtis tu
:

prospcrit&te dispone; ut inter omnes vi et vitas


hujus variettes, tuo semper protegntur auxilio.
Prassta, quflssumus, omnipotens Deus: ut fa-
milia tua per viam saltis inodat, et beti Jon-
nis PrsBcursris hortamnta sectndo, ad eum,
quem prsedirit, secura pervniat, Dminum nos-
trum Jesum Cbristum Filiom tuum.
Exudi, Dmine, preces nostras, et iter famu-
lrum turum propftius oomit&re, atque miseri-
crdiam tuam, sicut ubique es, ita ubique largre:
qutenus a cunctis adversit&tibus tua opitulatine
defnsi, gratirum tib rferant actinem. Per
Cbristum Dminum nostrum. H- Amen.
Bendiciones sacerdotales. 367

Pax, et benedctio ^ Dei omnipotntis, Patris,


et Filii, et Spritus Sancti, descndat super vos,
et mneat semper. l. Amen.
Kocelos con agua bendita.

XI. Bendicin de los peregrinos despus de su vuelta.

f. Adjutrium nostrum in nmini Dmini.


i^. Qui fecit coelum et terram.

AA.
Ecce sic benedictnr homo, qui timet
Dminum.
Salmo 127.

BETi omnes, qui timent Dminum, * qui m-


bulant in viis ejus.
Labores mnuum turum quia manducbis * be- :

tus es, et bene tibi erit.


Uxor tua sicut vitis abndans, * in latribus do-
mus tuee.
Flii tui sicut novllse olivrum, * in circitu men-
S89 tuee.
Ecce benedictur homo, * qui timet Dminum.
sic
Benedcat tibi, Dminus ex Sion: * et vldeas
bona Jersalem mnibus dibus vitee tuee.
Et vdeas filies filirum turum, * pacem super
Israel.
Gloria Patri.
AA. Ecce sic benedictur homo, qui ti-
met Dminum.
Kyrie, elison; Christe, elison; Kyrie, eli-
son. Pater noster, etc.
t. Et ne nos indcas in tentatinem.
i^. Sed libera nos a malo.

f. Benedicti qui vniunt in nomine Dmini.


i^. Benedicti vos a Dmino, qui fecit coelum

et terram.
Titulo XI. Cap. L

f. Rspice, Dmine, n servos tnos, et in pe-


ra toa.
1). Et dirige eos in viam mandatrum tnrum.

f. Dmine exudi oratinem meam.


I). Et clamor meus ad te yniat.
f. Dminus vobscum.
4. Et com spiritu tuo.
Obeis.
LABGBE, qaadsumoB, Dmine, fitunulis tuis indul-
gntiam plactus et pacem ut priter ab m-
:

nibus mimdntur offnsis, et secura tibi mente


desrviant.
Omnpotens sempitme Deas, nostrrum tm*
porum vitsBque dispsitor: fikmulis tais contnosD
tranquillittis largire sabeidium ; ut, quos inclu-
mes prpris labrbus reddidisti, tua f&cias pro-
tectine seoros.
Dcus humiliam visiitor, qainos fraterna di-
lectine consol&ris, prastnde societti nostrsB
g^tiam taam, at per eoS| in quibus habitas, tuam
in nobis sentimos advntam* Per Dminam, etc.
Rocelos despus oon agaa bendita, y bendi-
cindolos, diga:
Fax, et benedictio ^
Dei omnipotntis, Patris,
et Filii, et Spiritas Sancti, descndat super vos,
et m&neat semper.
4 Amen

XII. BMriMii i li mujer despus M parto.

26. Si alguna miger aufi^uus de sa parto qui-


siere, segn la piadosa y laudable costombre, ve-
nir & la iglesia dar gracias Dios por su buen
alombramientOy y pidiere al Sacerdote la bendi-
cin; este, revestido de sobrepelliz y estola blanca,
Bendiciones sacerdotales. 359

acompaado de un ministro que lleve el hisopo


con agua bendita, ir la puerta de la iglesia,
y rociar, la mujer all arrodillada y con una
vela encendida en la mano.
27. En seguida, previo el y. Adjutrium, etc.,
iniciar la antfona, Hsbc accpiet benedictinem
a Dmino, y dir el salmo 26, Dmini est trra,
(pg. 278); repitiendo la antfona despus del
f. Gloria Patn.
28. Luego, poniendo en la diestra de la mujer
la extremidad de la estola de su lado siniestro,
la introducir en la iglesia, dicindole:
Ingrdere in templum Dei, adora Flium Be-
t8B MarisB Vrginis, qui tibi fcBcundittem trbuit
prolis.
29. Y
habiendo entrado la mujer, se arrodi-
y har oracin, dando gra-
llar delante del altar
cias Dios por los beneficios que le ha hecho;
y el Sacerdote en pie dir:
Kyrie, elison; Christe, elison; Kyrie, eli-
son. Pater noster, etc.
f. Et ne nos indcas in tentatinem.
i^. Sed libera nos a malo.

f. Salvam fac ancllam tuam, Dmine.


i^. Deus meus sperntem in te.

f. Mitte ei. Dmine, auxlium de sancto.


i^. Et de Sion ture eam.

f. Nihil proflciat inimcus in ea.


i^. Et flius iniquittis non appnat nocre ei.

f. Dmine exudi oratinem meam.


i^. Et clamor meus ad te vniat.
f. Dminus vobscum.
^. Et cum spritu tuo.
MO Titulo XI. Cap. L

Oremus.
01NP0TBN8 sempitme Deus, qui per Betae
Mar8B Vrginis partam fidlium parintium
dolores in gudium vertisti rspice propitias su- :

per hanc fmulam taam, ad templum sanctum


tuum pro gratirum actine IfiBtam accedntem;
et pradsta, ut post hanc vitam, ejsdem Betae
Mar8B mritis et intercessine, ad setmaB bea-
iitdinis ganda cum prole sua pervenire inere&-
tur. Per Chrstnm Dminum noftnmL i| Amen.
30. Volver rociarla despois ocm agna ben*
dita, diciendo:
Pax, et benedictio 4^Dei omnipotnts, Patris,
et Filii, et Spiritus Sanctii descndat snper te, et
m&neat semper.
i|* Amen.

lil^:^ui< i<M ft* III Mi%ii:siiiiiMI


pki:cipai.iik:ti; rAu.i i.i.xi.mio nm wAMCmA.

XITL r I

t Adjutrium nostnim in nomine Dmini.


4* Qui fecit cQBlom et terram.
t* Dminos vobsonm.
I|. Et cum spirtn tno.
Obimus.
DEs, qui per filimnlnm tnnm Mysen, in libera-
tino ppuli tni de .figypto, agnum occidi
jussisti in similitdinem Dmini nostri Jesu Chri-
sti, et utrsque postes domrum de snguine ejs-
dem agni perngi praBcepisti : tu bene dicere, ^
et sancti ^l^ficre dignns hanc creatram car-
nis, quam nos fmuli tui ad laudem tuam smere
Bendiciones sacerdotales. 361
I
desidermus, per resurrectinem ejsdem Dmini
nostri Jesu Christi. Qui tecum vivit et regnat in
ssecula seeculrum. i^. Amen.
Roce con agua bendita.

XIV. Bendicin de los huevos.

f, Adjutrinm nostrum in nomine Dmini.


i}. Qui fecit coelmn et terram.
f, Dminus vobscum.
i^. Et cum spritu tuo.
Obemus.
SUBVNIAT, queesumus, Dmine, tuee bene ^Jf dic-
tinis grtia huic ovrum creatrse ut cibus :

salbris fiat fidlibus tuis, in turum gratirum


actine sumntibus, ob resurrectinem Dmini
nostri Jesu Christi, qui tecum vivit et regnat in
ssBCula s8BCulrum. i(. Amen.
Roce con agua bendita.

XV. Bendicin del pan.

.
f. Adjutrium nostrum in nomine Dmini.
i^. Qui fecit coelum et terram.
f. Dminus vobscum.
i^. Et cum spritu tuo.
Oremus.
DMINE Jesu Christe, pais Angelrum, pais
vivus eetmee vitsB, bene ^
dcere dignare pa-
nem istum, sicut benedixsti quinqu panes in
deserto ut omnes ex eo gustantes, inde crporis
;

et nimsB percpiant sanittem. Qui vivs et re-


gnas in ssecula seeculrum. i^. Amen.
Roce con agua bendita.
862 Titulo XI. Cap. I.

XVI. Otra bendicin del pan.

j. Adjutrum nostrum in nomine Dmini.


B^. Qui fecit ccelum et terram.
f, Dminus vobiscum.
4. Et cum spiritu tuo.
Obehus.
DMINE snete, Pater omnipotens, eetme Deua,
bene ^^dicere dignris huno panem taa aanota
spirtuli benedictine : ut ait mnibus snmnti-
bus salus mentis et crporis; atque contra omnes
morbos, et universas inimicrom insidias tutamen.
Per Dminum nostrum Jesum Chrstum Filium
tuum, panem vivum, qui de cqbIo descndit, et
dat vitam et saltem mundo: et teomn vivrt et
regnat in unitte SpiritOB Sanotif Deus per m-
nia saecuia Bsaculrum. i) Amen.
Booie con agua benta.

XVII. Bendicin de nuevos frutos.

f. Adjutrum nostrom in nomine Dmini.


1^ Qui fecit ccelum et terram.
f. Dminus yobiacom.
I). Et cum spirtu tuo.
Obehos.
TryfcNEDic ^ Dmine hos novos fructus N. , et
JOpraasta: ut qui ex eis in tuo sancto nomine
vescntur, crporis et nimae salte potintur. Per
Chrstum Dminum nostrum.
^. Amen.
Roce con agua bendita.
Bendiciones sacerdotales. 363

XYIII. Bendicin de cualquier comestible potable.

f' Adjutrium nostrum in nomine Dmini.


^' Qui fecit coelum et terram.
^. Dminus vobscum.
4' Et cum spiritu tuo.
Obemus.
N.^ utsit
BNE ^Dic, Dmine, creati^am istam
remdium salutre gneri humano et prsesta ;

per invcatinem sancti nminis tui, ut quicm-


que ex ea smpserint, crporis sanittem, et ni-
mee tutlam percpiant. Per Christum Dminum
nostrum.
I). Amen.
Roci con agua bendita.

XIX. Bendicin del aceite simple.

t. Adjutrium nostrum in nomine Dmini.


I}. Qui fecit coelum et terram.
EXOECISMUS.

ExORClzo te, creatra lei, per Deimi Patrem


omnipotntem, qui fecit coelum et terram, mare,
^
et mnia, quee in eis sunt. Omnis virtus advers-
rii, onmis exrcitus diboli et omnis incrsus,
omne phantsma StansB eradicre, et effugre
ab hac creatra lei, ut fiat mnibus qui eo usri
sunt, salus mentis et crporis, in nomine Dei
.Patris ^
omnipotntis, et Jesu ^
Christi Flii
ejus Dmini nostri, et Spiritus -^ Sancti Par-
cliti et in charitte ejsdem Dmini nostri Jesu
Christi, qui ventrus est judicre vivos et mr-
tuos, et sseculum per ignem,
$. Amen,
S64 Titiilo XI. Gap. I.

f. Dmine exaud oratinem meam.


I). Et clamor meus ad te vniat.
t. Dminua vobscum.
i(. Et cum spiritu tuo.

Obemus.
DMINE Deus omnipotens, cui astat exrcitus An-
gelrum cum tremte, qunim servtium spi-
ritule cognscitur, dign&re respicere, bene4{f di-
cere, et sanc^l^ tifc&re hanc creatram lei, quam
ex olivrum sueco eduxisti, et ex eo infrmos
inDgi mandsti, qutenus ^anitte peropta, Ubi
Deo vivo et vero grtias gerent: praasta, quo*
sumus,. ut hi, qui hoc leo, quod in tac nomine
bene ^
dicimus, ub f&erint, ab omni langure,
oxnnque inliimitie, atque concs inwidiiH inimlci
liberentur, et ounctaB adversittee separntur a
plsmate tuo, quod pretiso Sngoine FUii tai
redemisti ut nuinquain laddtar a morsu serpn-
:

ti8* Por emdem Dminom nortrum Jesnm Chris-


tum Filium tuum, qui tecum vivit et regnat in
unit&te Spirtus Sancti, Deus per mnia sa&cula
^culrum.
>tt^Amen
n agua bendita.

XX. BtnMin be cualquier

X f* AdjuWrium nostnmi in nomine Dmini


I). Qui fecit coelum et terram.
f. Dminus vobscum.
i(. Et cum spiritu tuo.
;

Bendiciones sacerdotales. 366

Oremus.

DEUS, qui mirabiliter hminem cresti, et mira-


blius reformsti, qui vriis infirmittibus qui-
bus detintur humana mortlitas, multplici re-
medio succrrere digntus es: propitius esto in-
vocatinibus nostris, et sanctam tuam de coelis
bene ^
dictinem super hanc medicinam infunde
ut Ue qui eam smpserit sanittem mentis et
crporis percpere meretur. Per Christum Dmi-
num nostrum.
1$. Amen.

XXI. Bendicin de semillas.

f. Adjutrium nostrum in nini.o Dmini.


ij. Qui fecit coelum et terram.
f. Dminus vobscmn.
i^.Et cum spritu tuo.

Oremus.
rogmus, Dmine, ac ptimus ut hos fructus
TEsminum bene ^ dcere, plcido lenis auree
:

affltu fovre, rore coelsti fcecimdr* >u-


mes propter usum animrum et crporum uu ple-
nissimam maturittem perdcere dgnris. Per
Christum Dminimi nostrum.
i^.Amen.
Roce con agua bendita.

XXII. Bendicin de la tierra sembrada plantada.


X-

j. Adjutrium nostrum in nomine Dmini.

i^.Qui fecit ccelum et terram.


f* Dminus vobscum.
i^.Et cum spritu tuo.
866 HBtelo XI. Cap. L

ObemS.
BENE ^
dct nos Deas, Deus noster, et terr
nostree ubert&tem concdat, in cntuplum aui-
plfficet fructos ejus, ut venientes in exultatine
manpulos nostros collig&mos. Per Christum D-
minum nostnun. it. Amen.

xxm. ^ BandMin it rnn f irt)

^. Adjutrium nostrom in nomine Dmini.


i(. Qui fecit coelum ei terram.
f. Dminus vobiscum.
^. Et cnm spirtn tuo.
0RSMU8.
DMINE Deus omnipotens, qui de rore coeli abim-
d&ntiam, et de pmgudine terrae vites substn-
tiam homlnibus confrre non dsinis: piissimas
majcstti tose pro coUctis frotibus grtiaa gi-
mus, tuam clemntiam exorntes; ut has sffetes,
quas de benignitte tua soscpimus bene di- ^
oersi conservare, et ab omni noxa defender di-
gniie; simlque concede, ut quorum in bonis
re^eti desidrium, de toa custodia glorintur,
misericordias tuas sine fine ooUudenti et sic trn-
soant per bona temporlia, ut non amittant esterna.
Per Christum Dminum nostrum.
1$. Amen.

XXIV. BsMMta 4$ campos, vinas y

eoirtra la ilm s anlMles nocivot.

81, Para no
multiplicar j \ ya se su-
pane el debido uso de las ore / casos^ mi
meros y gneros congruentes.
Bendiciones sacerdotales. 357

f' Adjutrium nostrum in nomine Dmini.


^' Qui fecit coelum et terram.
t. Dominas vobscnm.
^' Et cum spiritu tuo.
;: Oremus.
PRECES nostras, qusesimius Dmine, clemnter
exudi; ut qui juste pro pecctis nostris affl-
gimur, et hanc vrmium (seu mrium, aut locus-
trum, vel aJirum animlium ) calamittem pti-
mur, pro tui nminis gloria ab ea misericrditer
libermur; ut per potntiam tuam explsi, nulli
nceant, et hos agros (vineas, aut aquas) intactos
dimttant, qutenus quse ex eis orta fierint tuse
majestti desrviant, et nostree necessitti subv-
niant. Per Christum Dminum nostrum. f?. Amen.
Orems.
OMNPOTENS sempitrne Deus, bonrum mnium
auctor et conservtor in cujus nomine omne
;

genu flctitur coelstium, terrstrium et infern-


rum: concede, ut quod de tua misericordia confsi
gimus, per tuam grtiam effctum consequmur
eflSccem qutenus hos vermes ( vel mures, aves,
;

locustas, aut alia animlia ) nxios segregando


sgreges, exterminando extermines, ut ab ista
calamitte liberti gratirum actines majestti
tu8B refermus. Per Christum Dminimi nostrum.
i^. Amen.
Oremus.
DEUS, qui famulrum turum Mysi et Aarns
ministerio ab ^gyptiis, pro gloria nminis tui,
locustas, bruchos, cniphes, alisque plagas, sc-
licet justtiee tu8B in peccatres flaglla avertsti,
a fliis queque Israel prohibusti a ppulo in te
:
Titulo XI. Cap. 1.

crednie similes calamittes aafer, ut potntiam


tuam et beneficntiam prodicmus. Per Christum
Dminum nstrum. 4. Amen.
Oremus.
Labgbi et conservare fructus terrsD dignare,
Dmine Deus noster, ut temporlibus gaude-
moB auxiliis et profcimus spiritulibus incre-
mntis. Per Chriatum Dminum nostrum. 4* Amen.

Obemus.
0BiU8 te, Dmine Deus noster, ut hos agros
aut vneaa ) sernis culs hilarique vultu
(

respcere dignris, tu&mque super eos mitte be-


ne ^ dictinom; ut non grande subripiat, non
turbo subvrtat, non vis tempest&tis detrncet,
non odstus exrat, non animlia nxia corrdant,
eque inundtio plviss extrminet; sed fruotus
inclumes ubersque sui nostro ad plenam ma-
turittem perdcas. Per Christum Dminum nos-
trum. I), Amen.
Benedictio Dei omnipotntis, Pa ^
tris, et
Fi 4|^ lii, et Spirtus 4^ Sancti, descendat et m-
neat super hoc agros ( aut vlneas), et erum fructus.
i^. Amen.
Roce con agua bendita.

ApllsaeMa d^ Iss sairtM BtusHss esa el mamm sitiis.

32. Si apretare mucho la tribulacin por los


animales nocivos, podr el Clero, acompaado del
pueblo, como es propio en el da de San Ifarcos,
dirigirse al campo infestado para purgarlo: se
rociar&n sus trminos con agua bendita; y previa
la antfona Vidi aquam (p&g* 349X Asperges
me (pg. 347X segn el tiempo, cantarn hacia
Bendiciones sacerdotales. S69

las cuatro partes del mundo los Evangelios si-

guientes :

1.

jf. Sequntia sancti Evanglii secndum Mat-


thsBum.
i^. Gloria tibi Dmine.

natus esset Jess Bthlehem Juda, in


in
CUM
dibus Herdis regis, ecce Magi ab Oriente
venrunt .Jeroslymam, dicntes: Ubi est qui natus
est Rex Judeerum? vdimus enim stellam ejus in
Oriente, et vnimus adorare eum. Audiens autem
Herdes rex, turbtus est, et omnis Jeroslyma
cum illo. Et cngregans omnes prncipes sacer-
dtum, et scribas ppuli, sciscitabtur ab eis ubi
Christus nascertur. At illi dixrunt ei: In Bth-
lehem Judee Sic enim scriptum est per Proph-
:

tam: Et tu Bthlehem trra Juda, neququam


mnima es in princpibus Juda ex te enim xiet :

dux, qui regat ppulum meum Israel. Tune Her-


des, clam voctis Magis, dilignter ddicit ab eis
tempus stellsB, quse appruit eis et mittens illos :

in Bthlehem, dixit Ite, et interrgate dilignter


:

de pero et cum invenritis, renuntite mihi, ut


:

et ego vniens adrem eum. Qui cum audssent


regem, abirunt. Et ecce stella quam vderant in
Oriente antecedbat eos,, usque dum vniens sta-
ret supra ubi erat puer. Videntes autem stellam
gavisi sunt gudio magno valde. Et intrntes do-
mum invenrunt perum cum Mara matre ejus
(hic genuflctitur ), et procidntes adoravrunt
eum. Et aprtis thesuris suis, obtulrunt ei mu-
era, aurum, thus et myrrham. Et responso ac-
cpto in somnis, ne redrent ad Herdem, per
liam viam revrsi sunt in reginem suam.
24
370 Titulo XI. Cap. I.

II.

t. Sequntia sancti Evanglii secndum Mar-


cum.
4* Glora tib, Dmine.

1N illo tmpore : Recumbntibus ndecim disci-


puls,app&ruit illia Jess, et exprobrvit in-
crcdulittem eroin et durtiam oordis quia iis, ;

qui viderant eum resurrexisse, non credidnint.


Et dixit eis: Entes in mundom univrsum praed-
cte Evanglium omn creatr. Qui creddert,
et baptiztus fert, salvus ert qui vero non ere-
:

didenti oondemnbitur. Signa autem eos, qui ore-


ddernt, heec sequntur: In nomine meo deem-
nia ejioient: linguis loqnntur novia: serpentee
tollent: et simortifenun quid biberint, non eis
noobit: soper sogros manos impnent, et bene
habbunt. t Dminus qoidem Jeeos postquam
loetnseet eisi assmptos est in ooBlmn, et sedet
a dextris Dei. lUi antem profcti praadicavrunt
ubique Dmino cooperante, et sermnem confir-
mante, sequntibus signis.

t* Sequntia sancti Evanglii secndum Lu-


cam.
I). Glora tibi Dmine.

illo tmpore: Misens est ngelus Gbrel a


INDeo in civit&tem GalilasaB, cui nomen Neareth,
ad virginem desponstam viro, cui nomen erat
Joseph, de domo David, et nomen vlrginis, Mara.
Et ingrssus ngelus ad eam dixit: Ave, grtia
plena: Dminus tecum: benedicta tu in muli-
Bendiciones sacerdotales. 371

ribus. Quae cum


audsset, turbta est in sermone
ejus, et cogitbat qualis esset ista saluttio. Et
ait ngelus ei Ne tmeas, Mara, invensti enim
:

grtiam apud Deum ecce concipies in tero, et


:

pries filium, et vocbis nomen ejus Jesum. Hic


erit magnus, et Flius Altssimi vocbitur, et da-,
bit illi Dminus Deus sedem David patris ejus et :

regnbit in domo Jacob in aetrnum, et regni ejus


non erit finis. Dixit autem Mara ad Angelum:
Qumodo fiet istud, quniam virum non cognsco?
Et respndens ngelus dixit ei: Spritus Sane-
tus supervniet in te, et virtus Altssimi obumbr-
bit tibi. Ideque et quod nasctur ex te sanctum,
vocbitur Flius Dei. Et ecce Elsabeth cognta
tua, et ipsa concpit filium in senectte sua et :

hic mensis sextus est illi, quee voctur strilis:


quia non erit impossbile apud Deum omno ver-
bum. Dixit autem Mara: Ecce ancUa Dmini,
fiat mihi secndimi verbum tuum.

IV.

f. Intium sancti Evanglii secndum Jon-


nem.
1$. Gloria tibi, Dmine.
principio erat Verbum, et Verbum erat apud
INDeum, et Deus erat Verbum etc. (pg. 203).

XXV. Bendicin especial para las aguas infectas.

t. Adjutrium nostrum in nomine Dmini.


1$. Qui fecit coelum et terram.
f. Dminus vobscum.
4- Et cum spritu tuo.

4
875r Titulo XI. Cap. L

0BMU8.
DMIN Jesu Christe, qai Jordnis flamen be-
nedixisti, et in edem baptiztus aquas pu-
rficsti, ut elemntum salubre effcertur in re-
missinem peccairum: has aquas quoque bene^
dicere et sanctificre dignris, ni nihil in eis n-
xiom, nihil pstilens, nihil corrmpens mneat,
sed mnia pura et monda in eis efBcintur; ut
qu6B ad usum hminum ex eis creta sunt, cun
glora tua et salte nostra sommus. Per Chrs-
tum Dminum nostrum.
i^. Amen.

Roci con agua bendita.

XZVJ. - BmMi pm
Toma (] Sacerdote estola morada.
f. Adjutrimn nostrom in nomine Dmini.
t^, Qui fecit coelum et terram.
f. Dminus vobiscnm.
1$. Et cum spfrta tuo.
Obsmus.
MI8ERICRDIII tuam, Dminei spplicos exor-
mus, ut hssc animlia, qnsB gravi infimitte
vexntur, tua bene ^
dictine sanntur oxtingoA- :

tur in eb omnis diablica potstSi eque ult-


rius SBgrtent esto eis vitse defnsio, et remdimn
:

sanit&tis.
Deus, qui laborntibus hominibus tiam de
mutis auiulibus soltia subrogsti suppliciter te
:

rog&mus, ut sine quibus non litur humana con-


dtio, nostrs fcias sibus non perre. Per Chris-
tum Dminum nostrum.
4. Amen.
Bocia con agua bendita.
Bendiciones sacerdotales; 373

XXVII. Bendicin de caballos y otros animales (d),

y. Adjutrium nostrum in nomine Dmini.


i^.Qui fecit coelum et terram.
f' Dmine, exudi oratinem meam.
i^.Et clamor meus ad te vniat.
f' Dominas vobiscum.
i^. Et cum spritu tuo. '

Oremus.
DEUS refugium nostrimi et virtus; adsto piis
EcclsisB tu83 prcibus, auctor ipse piettis, et
quod fidliter ptimus, efficciter con-
prsesta, ut
sequmur. Per Christum Dminum nostrum.
^.Amen.
Oremus.
OMNPOTENS sempiterno Deus, qui glorisum be-
tum Antnium, vriis tentatinibus probtum,
nter mundi hujus trbines illeesum transir fe-
cf sti concede fmulis tuis, ut et prseclro ipsius
;

proficimus exmplo, et a preesntis vitse percu-


lis ejus mritis et intercessine libermur. Per
Christum Dminum nostrum.
i^. Amen.
Oremus.
Bene ^ DiCTiNEM tuam, Dmine, heec animlia
accipiant ( vel hoc animal accipiat ), qua cr-
pore salvntur (vel salvtur), et ab omni malo per
intercessinem beti Antnii liberntur (vel libe-
rtur). Per Christum Dminum nostrum.
i^. Amen.
Roce con agua bendita.

() Es practicable en cualquier da, pero especialmente


en el de San Antonio Abad, 17 de enero.
874 Ttnlo XI. Cap. T.

XXVm. Bendicin de establo.

t- Adjutrum nostrum in nomine Dmini.


^- Qoi fecit coelom et terram.
t. Dminus vobscum.
^' t cum spiritu tuo.

OttBMS.

DMINE Deus omnipotenSf qni Filum tuum iini-


gnitum, Bedemptrem nostrum, in stAbulo
nascif et inter dao animlia in pnespio reclinri
volusti bne 4^ dio, quadsoniQs, hoc st&bulam, et
:

defnde illud ab omni neqnitia vel verstia diab-


licaa frandis; ut jumntis, peoribos, ceterie(j[ae
aaimatibus efl9citur locus sano, et ab omni im-
pugnatino securas. Et qaniam cognvit bes pos-
sessrem sunmi et sinns pnnspo dmini hu; mi-
sericrditer trlbne fmulin tuis, quos ad imginem
tuam crestii paulo minus ab Angelis minuisti,
et 8ub quorum pdibus subjecfsti oves et boves
univrsasi insuper et pcora campi; ne compa-
rntur jumntis insipintibus, et ne fiant sicut
equus et muluB, quibus non est intellctus; sed
te solum Deum auctrem bonrum nmium agn-
scant, et in servitio tuo fidles persevrent, qu-
tenus de percptis munribus ubi gr&tiaa ezhi-
bntes, beneficia potira peroipere merentun Per
emdem Christum Dminum nostrum
1$. Amen.
Si estuvieren ya los animales en el establo,
podrn agregarse li^ do nes, Omnipotens
sempiteme Deus,y Benedi;.:.^^em tuam(pg.373).
Bode con agua bendita.
Bendiciones sacerdotales. 375

XXIX. Bendicin de la primera piedra de qualquier edificio.

jf. Adjutrium nostrum in nomine Dmini.


i^. Qui fecit coelum et terram.
f. Dminus vobscnm.
ijl. Bt cum spritu tuo.
Oremus.
DEUS, a quo omne bonum sumit intium et sem-
per ad potira progrdiens prcipit incremn-
tum concede queesumus, supplicntibus nobis ut
: ;

quod ad laudem nminis tui incho&re aggrdimur,


aetrno tu8G patmse sapintise muere perduc-
tur ad trminiun. Per Christum Dminum nos-
trum.
^' Amen.
Roce con agua bendita.

XXX. Bendicin de ferrocaril, carros y dems enseres.

t. Adjutrium nostrum in nomine Dmini.


I}. Qui fecit coelum et terram.
f' Dminus vobscmn.
ij. Et cum spritu tuo.
Oremus.
OMNPOTENS sempiterno Deus, qui mnia ele-
menta ad tuam glriam, utilitatmque hmi-
num condidsti: dignare, queesumus, hanc viam
frream, ejusque instrumenta bene^Jf dcere, et
benigna semper tua providntia turi; ut dum
fmul tui velciter prperant in via, in lege tua
ambulantes et viam mandatrum turum currn-
tes, ad coelstem ptriam felciter pervenre v-
leant. Per Christum Dminum nostrum.
i^. Amen.
876 Titalo XI. Cap. I.

OREMUS.
FIOPITIBE Dmine Deus supplicatinibus nos-
tris, et bne ^dic curras istos dxtera tua
sancta: adjnge ad ipsos manetos Angelos tuos,
ut omnes qui in eis vehntur, lberent et cust-
diant semper a perculis univrsis: et quemd-
modum viro iEthiopi super currum suum sednti,
et sacra elqaia legnti, per Levitam tuum Phi-
lippum fidem et grtiam contulisti; ita f&mulis
luis viam saltis ostnde, qui toa griM adjti,
bonisque opribus jgiter intnti, post omnes ysb
et vitfie hujus variettes, cetma gadia cnsequi
merentor. Per Christmn Dminum no6trtun
4* Amen.
Roete con egna bendita.

XXXI. BiMiiiii it OM nra atciieia.

Al entrar, roete el Sacerdote IO0 aposentoe eon


agua bendita, dioiendo:
f. Fax huic dmui.
I).Et mnibus habitntibus in ea.
f. Adjutrium nostrum in nomine Dmini.
4* Qui fecit ccBlum et terram.
f. Dminus vobscum.
4 Et cum spritu tuo.
Oremus.
DMINE Jesu Ghriste, qui Apstolis tuis prssce-
pisti, ut in quamcmque domumintrrent, pa-
oem illi adprecarntur; sancti ^U fica, qnssramus,
per ministrium nostrum hanc domum peris ( vel
pullis)educndis destin&tam; effnde super eam
tuae bene i^ dictinis et pacis abundntiam, fiat
eis salus, sicut dmui ZachsBi, te intrnte, facta
Bendiciones sacerdotales. 377

est; manda Angelis ut eam custdiant, et


tuis,
ab ea omnem inimci repllant potesttem reple ;

docentes in ea spiritu scintise, sapintise et ti-


mris tui discantes coelsti grtia fove, ut quae
;

salutriter edocntur, intellctu cpiant, corde


retineant, opere exsequntur atque omnes habi-
;

tatres ejus virttum mnium opribus tibi pl-


ceant, ut in eetmam domum in coelis aliqundo
rcipi merentur. Per te, Jesu Christe, Salvtor
mundi, qui vivis et regnas Deus in ssecula see-
culrum.
ij. Amen.

XXXII. Bendicin de nuevo puente.

f. Adjutrium nostrum in nomine Dmini.


ij. Qui fecit coelum et terram.
t. Dminus vobscum.
15. Et cum spiritu tuo.
Oremus.
ADSTO, Dmine, supplicatinibus nostris: et
pontem istum, et omnes qui per eum trans-
bunt, bene 4j^ dcere dignare ut inter prspera
;

hujus mundi et adversa, tuo semper protegntur


auxili^. Per Christum Dminum nostrum.
i^. Amen.
Oremus.
Exaud nos, Dmine snete, Pater omnpotens,
setme Deus et mlttere dignare sanctum An-
:

gelum tuum de coelis, qui custdiat, vsitet, et de-


fndat pontem istum, et omnes qui per eum tran-
s bunt. Per Christum Dminum nostrum,

^. Amen.
ocie con agua bendita.
878 Titulo XI. Cap. I.

XXXIIL -^ Bendicin de fuente.

f. Adjutx^rom nostrum in nomine Dmini.


i(. Qui fecit coeliun et terram.
t- Dminos vobiecmn.
1^. Et cum spiritu tuo.

Oremus.
SPPLICE8 deprecmur, Dmine, clemntiam pie-
ttis tuce: ut aquam fontis higue coaleti be
dictine eancti ^
fices, et ad oommnem viteB
usum concedas esse salbrem et ita omnem dia-
;

blicsd tentatinis incrsum inde fugare dignrs,


ut quicmque e eo imftiinrint tcI biberinti vel
in quibnscmque neceesrs sibus hansta aaua
usi ferint, totius virttis ac sani ttis dulcdine
perfruntur, ubique sanctificatri et salvatri m-
nium Dmino gxtias gire meientor. Per Ohri-
stom Dminnm nostnmL
i). Amen.
Bode la fuaiite con agua bendita.

xxxrv. BiaBiii m pozo

t. Adjutrium noetnun in nomine Dmini.


^. Qui fecit coelum et terram.
f. Dminos vobiscom.
4. Et com spfrito too.
Obems.
MINT Dos onmipotens, qoi in higus putei al-
D titdinem per crepidinem fistlarum cpiam
aqurum manare jossisti: prsdsta; ot te jovnte
atqoe bene ^
dicnte per nostrsB ofilcium func-
hinc phantasmticis collusimbusy
tinis, replsis
ac diablicb insids, porifictos atqoe emundtos
Bendiciones sacerdotales. 379

semper hic pteus persevret. Per Christum D-


minum nostrum. k. Amen.
Roce el pozo con agua bendita.

XXXV. Bendicin del fuego. X

f, Adjutrium nostnim in nomine Dmini.


i^. Qui fecit ccelum et terram.
f. Dminus vobscum.
i^. Et oum spritu tuo.
Oremus.
DMINE Deus, Pater omnpotens, lumen indef-
ciens, qui es cnditor mnium lminum no- :

vum hunc ignem sancti Jf fica; et prsesta; ut ad


te, qui es lumen indefciens, puris mntibus, post
hujus seeculi calginem pervenre valemus. Per
Christum Dminum nostrum.
i^. Amen.
Bocie con agua bendita.

XXXVI. Bendicin del lugar en que, con licencia del Ordi-


nario, haya de celebrarse temporalmente la santa Misa.

f, Adjutrium nostrum in nomine Dmini.


i^. Qui fecit coelum et terram.
t. Dminus vobscum.
i^. Et cum spritu tuo.
Oeems.
DEUS, qui loca tuo nmini dicnda sanctficas,
effnde super hanc oratinis domum grtiam
tuam; ut ab mnibus hic nomen tuum invocn-
tibus, auxlium tuse misericordia sentitur. Per
Dminum nostrum. r:. Amen.
Roce con agua bendita.
880 Titulo XI. Cap. I.

XXXVII. Bendicin del estandarte de cualquier sociedad pia.

f. Adjutrium nostrum in nomine Dmini.


i(. Qui fecit ccBlum et terram.
f. Dminns vobfscum.
l9* Et cum spiritu tuo.
0BEMU8.
DMone Jesa Ghrste, ciigns Elcclsia eat velut
castrrum &oies ordinta: bne ^dic hoo
vexillum, ut omnes sub eo tib Dmine Deo exer-
cituum militantes, per intercessinem beti N
(vel betee N.) inimioos suos vBbiles et invisibiles
in boc 80Bculo superare, et post victram in ocslis
triumpbre merentor. Per te, Jesu Christe : Qui
vivis et regnas oom Deo Patre et Spiritu Sante
in ssdoula ssBOulrum.
4* Amen.
Boofe oon agua bendita.

XXXVIII.
llevar
^ BMrfMta i corn 6
en honor de
SMtM
la 8.** Virgen de al|B
^ es ha
Surte ca-
*
nonizado.

t* Adjutoniun nostrum in lunmne Dmiiu.


4* Qui fseit ccelum et terranu
f. Dminus obisoum.
1). Et oum spiritu tuo.
0&VU8.
DMINE Jesu Christe, bne ^
dio, quaesumus,
hoc cingulum, et praesta, ut qui ( vel quse) illud
gest&verit, BeaUesinee Virginis Matris tuee (vel
Sancti N., sen Sanctee N.) protectine mu tus
(vel miinlta), ab mnibus perculis defndi, atque
Bendiciones sacerdotales. 381

nimae et crporis sanittem percpere meretur:


Qui vivis et regnas Deus in ssecula sseculrum.
i^. Amen.
Roce con Srgua bendita.

XXXIX. Bendicin para cualquier cosa


que no la tenga especial

jf. Adjutrium nostrum in nomine Dmini.


i^. Qui fecit coelum et terram.
f. Dminus vobiscum.
i^. Et cum spritu tuo.
Oremus.
DEUS, cujus verbo sanctificntur mnia; bene-
dictinem tuam eflfnde super creatram istam
( vel creatras istas) et prsBsta ut quisquis ea
, ;

( vel eis ) volunttem tuam cum


secndum legem et
gratirum actine usus ferit, per invocatinem
sanctssimi Nminis tui, crporis sanittem, et
nimeB tutlam, te auctre, percipiat. Per Chris-
tum Dminum nostrum. i^.Amen.
Roce con agua bendita.

liAS SieVIElTES, HAISTA EL F1!V BEL CAPITr-


141, SO!V PROPIilF! DK RDENES REMGIOJ^.%$, CUYA
AVTORlZACll n\ BE OBTENERSE PARA HACER
BISTAS BEMBICIOIVES).

XL. Bendicin de rosarios.

(Orden de Predicadores).

f. Adjutrium nostrum in nomine Dmini.


i^.Qui fecit coelum et terram.
f.Dmine exudi oratinem meam.
i?.Et clamor meus ad te vniat.
Ttulo XI. Cap. I.

f' Dminus vobscum.


^ Et cum spiritu tuo.
Obemus.
OMNPOTENS et misroors Deus, qui propter ex-
miam carit&tem tuam, qoa dilexlsti nos, Filium
tuum unignitam, Dminun nostroiu Jesum Chris-
tum, de ccelis in tcrram descender, et de Bea-
tssimsB Virginia Maras Dominas nostrse tero sa-
cratissimOy Angelo nontinte, camem aoacipere,
crucmque ac mortem subir, et trtia die gloriae
a mrtuia reaurgere voluiatii ut nos erlprea de
potestte diboli: obsccrmua imninsam clomn-
tiam toam; ut haso aigna Rosrii, in honrom et
laudem ejadem 0&itricia FiUi tui ab Ecclaia
tua fidli dicta, bene ^
dicaa, et aancti ^ fcea;
eiaque tantam in^ndns vrttem Spiritua Sancti,
ut quiemnque borum qudlibet aecum port&verit,
atque in domo ana revernter teneriti et in eia
ad te, aecndum hujua aanotas Societtia insiitta,
divina contemplando inyatra devota orverit,
aalbri et peraavernti devotine abndet, siU^ue
conaora et prticepa nmium gratirum, privile-
ginmi et indulgen tirum quas edem Societti
per aanctam Sedem Apoatlicam conoaaa furunt.
ab omni hoate viaibili et inviaibili aemper et ubi-
que in koc aeaoulo Ubortur, et in xitu auo ab
ipaa Beatiaaima Virgne Maria Dei Genitrice tibi
plenus bonis opribua prasaentri meretur. Per
emdem Dminum noatnmi Jeaum Chriatum Fi-
lium tuum, etc.
4* Amen.

Roci con a^ua bendita.


Bendiciones sacerdotales. 383

XLI. Bendicin imposicin del escapulario

de la S.*^ Virgen del Carmen.

(Propia de esta Orden).

f. Ostnde nobis Dmine misericrdiam titam.


4. Et salutre tuum da nobis.
f. Dmine exudi oratinem meam.
^, Et clamor meus ad te vniat.
f. Dminus vobscum.
4. Et cum spritu tuo.
Oremtts.
DMINE Jesu Christe, humni gneris Salvtor,
huno hbitum, quem propter tuum tuaeque
Genitrcis Vrginis MarsB de Monte Carmelo am-
rem servus tuus devte est delatrus, dxtera tua
sanctfica; ut edem Genitrice tua intercedente,
ab hoste maligno defnsus in tua grtia usque ad
mortem persevret: Qui vivis, etc.
Roce el escapulario con agua bendita, y pn-
galo diciendo:
Accipe hunc hbitum benedctum precans sanc-
tssimam Vrginem, ut ejus mritis illum perforas
sine mcula, et te ab omni adversitte defndat
atque ad vitam perdcat setmam.
^, Amen.
Ego, ex potestte mihi concssa, recpio te ad
participatinem mnium bonrum spiritulium,
quae, cooperante misericordia Jesu Christi, a Re-
ligisis de Monte Carmelo peragntur. In nomine
Patris, et Filii, et Spiritus sancti.
i^. Amen.

Bene -^ dicat te Cnditor coeli et terrae Deus


omnpotens, qui te cooptare digntus est in con-
fraternittem Betee MarsB Vrginis de Monte
Carmelo, quam exormus, ut in hora bitus tui.
:

t84 Titulo XI. Cap. I.

cnterat caput serpntis antqai; atque palmain


et cornam sempitmam haeredittis tndem oon-
sequrs. Per Christum Dminum nostnim.
!( Amen.
Booie la persona.

XLn. Bendicin imposicin del etnprftflo azul


di la fmmaculada Virgen Mara.
(Ci Urw TmIdosV
t* Adjutriam nostrum in nomine Dmini.
4 Qui fecit coelum et terram.
f. Dminus vobl8ctmi.
4 Kt cimi spiritu tuo.

Oremus.
DMINE Jesu Cbristev qui tgimcn nobtns mor*
talittts indere dignAtos es; tosB largittis
olemntiam hiimilter implormus, ut hoc genns
vch ti, quod in bonrem et memriam Con-

ceptiiiiH Betsa Marias VirginU Tmniaooltae, neo


non ut illo indti eateent in liminura pravram
morum reformatinem inatittnm ftitt^bene 4|di-
oere digners; ut hio &mulus tnua, qni eo turas
ferit (vel ho lunala tua, qiifid eo osa ferit;
ai varios, han de reoibirlot diga: hi fibnuli tui
qui eo usi Merint; val: has fikmulfia tus quie eo
usss ferint), edem Beata Mara Virgine inter*
cednte, te quoque indere meretur (vel mere-
ntur) Qui vivis et regnas in scula sasculrum.
:

1^. Amen.
Booia el eeoapularo sin decir nada, y lo pone
dioiendo
Accipe frater (vel sror) Scapulre Concepti-
nis Bet8B MarisB Virginia Inunacultaa, ut, ea
intercedente, vterem hminem extoa (vel exta)
Bendiciones sacerdotales* 386

et ab omni peGcatrum inquinamento mundtus


(vel mundta), ipsum prferas sine mcula, et ad
vitam pervnias sempitrnam. Per Christum D-
minum nostrum. i^. Amen.
Et ego, ex facltate mihi concssa, recpio te
(vel vos) ad participatinem bonrum mnium
spiritulium, quse in Clericrum Regulrium Con-
gregatine ex grtia Dei fiunt, et quea per Sanctse
Sedis Apostlic89 privilgium concssa sunt.
In nomine Patris ^,
et Flii 4^, et Spri-
tus Jf Sancti. i^. Amen.
Inscriba en el libro al nuevo cofrade, y diga
tres veces con l, de rodillas, la oracin siguiente
en lengua vulgar.
Laudes ac grtise sint omni momento sancts-
simo ac divinssimo Sacramento.
Et benedicta sit sancta et immaculta Con-
cptio Betee Vrginis Mariee (a).

XLIII. Bendicin imposicin del escapulario negro

y rosario de los Siete Dolores de la B. Virgen Mara.

(Orden de Servitas),

f. Adjutrium nostrum in nomine Dmini.


i^. Qui fecit coelum et terram.
t. Dminus vobscum.
i. Et cum spritu tuo.
Oremus.
MNPOTENS sempiterno Deus, qui morte Unig-
O niti tui mundum collpsum restaurare dign-
tus es, ut nos a morte aetrna liberares, et ad

(a) En castellano
Gracias y alabanzas se den en todo
:

momento al santsimo
y divinsimo Sacramento.
Y sea bendita la santa immaculada Concepcin de la
Bienaventurada Virgen Mara.

25
886 Tittdo XI. Oap. I.

gudia regni coelstis perdceres; rspice quad-


somus snper hanc famliam servrum turum in
nomine Beatissirnaa Virginia Septem Dolribus
8ac83 congregtam, de cujas .gremio hic fmulas
tuus (vel haec fmula tua) esse cupit (vel hi f-
muli tui esse cpimt), ut aogetor nmeros tibi
fidliter servintium, et mnibus ssdculi et camis
perturbatinibus libertus (vel liberta, seu libe-
rti) et a lqueis diboli securas (vel secura, sea
secr) inie^bessine ejkm Beatas Mariss Vir-
ginis, beatrum Augustlni et Philippi ao septem
nostrrum Patnim Ordinis Pandatnim vera gu-
da po08ideat (vel poatideant). Per Chrstam D-
minimi nostmni. 4- Amen.
Oremus.
DMiHS Jesa Chrbte, qoi tg^omen nostres mor-
indere digntos es; obsecrmus im-
talittis
mnsam largtAtis tosB abnndAntiam, ut hoc genas
vestimentrom, quod sancti Patres nostri ad in-
noQnt0S humilitat8qae indlcium in memriam
Septem Dolrum Detaa Virginia Mario nos ferr
Baaxrunt, ita beno ^
dicero dignris, nt qui ( vel
qass) illis fert indtus (vel indta, sen ferint
indiiti),crpore priter et Animo indoat (sen In-
dnant) te Salvatrem noefcmm: Qui vivis et regnae
in ssBcala saMmlnun. i$. Amen.
Roda el eecapnlario, diciendo:
Asperges me Dmino hysspo et mundbor,
lavbis me et snper nivem dealbbor.
Luego bendice el rosario en la forma qne se
pone deapnB (XUV).
Pone el eecapnlario, diciendo:
Accipe carissime Prater (vel carissima Sror)
hbitum B. Mariee Virginis, singulre signum ser-
vrum surum, in memriam Septem Dolrum^
: :

Bendiciones sacerdotales. 38?

quos in vita et morte Unigniti Filii sui sustnuit;


ut ita indtus (vel indta), sub ejus patrocinio
perpetuo vivas,
i^. Amen.
Devuelve el rosario y dice
Accipe cornam B. Marse Virginis in mem-
riam Septem Dolrum surum contxtam, ut dura
eam ore laudveris, ejus poenas toto corde com-
patiris.
4. Amen.
Exhorte la observancia de las reglas, fin
de ganar las indulgencias, y para terminar diga
Benedctio Dei omnipotntis, Patris
Filii 4*'
et
et Spritus J^ Sancti, descndat super
,
^ ,

te (vel super vos) et mneat semper.


ij. Amen.

XLIV. Bendicin de la corona de los Siete Dolores

de la B. Virgen Mara.

(De la misma Orel cu).

y. Adjutrium nostrum in nomine Dmini.


15. Qui fecit ccelum et terram.
f. Dminus vobscum.
15. Et cum spritu tuo.
Oremus.
Omnpotens et misricors Deus, qui propter n-
miam carittem, qua dilexsti nos, Flium
tuum Unif nitum, Dminum nostrum Jesum Chris-
tum, pro redemptine nostra de coelis ad terram
descender, camem suscpere, et crucis tormn-
tum subir volusti: obsecrmus immnsam cle-
mntiam tuam; ut hanc cornam, in memriam
Septem Dolrum Genitrcis Filii tui ab Ecclsia
tua fidli dictam, bene ^
dicas, et sancti
^
88e Titulo XL Gap. L

fices, et ei tantam Spiritus sancti virttem in-


indas, ut quicmque eam recitverit, ac secum
port&vert, atque in domo sua revernier tenerit,
ab omni hoste visibili et invsibili, semper et ubi-
que in hoc seeculo libertur, et in xitu suo a
Beatissima Yirgine Maria tibi bonis oprbus co-
rontus praasentri meretur. Per eiimdem Chrs-
tum Dminum nostrum.
4* Amen.
Booie la corona, y entngndoU, diga:
Accipe cornam Betad Mari Virginia, in me-
mriam Septem Dolrum surum contxtam: ut
dum eam ore laudveris, ejuB poenas tote corde
compatiris.
!( Amen.
Despus bendiga, diciendo:
Pax et benedictio Dei omnipotntis, Patria, et
Filii 4|f et Spiritus Sancti descndat snper te (vel
super vos), et mneat semper.
1). Amen.

XLV. - 9mMm M mm tfe 8.

(Oidi4t U Mima).

t* Adjutrum nostrum in nomine Dmini.


4* Qui ceit ccelum ot terram.
t* Dminus vobiscuuL
JE(. Et cum spiritu tuo.
Oreius.
DKUS fdlium mnium fortitdo et salus, qui
socrum beti Petri Apstoli tui fbribus mag-
nis detntam, piad rogatinis intitu perfcte sa-
nsti: sanctificre, et bene^ dicere dignris crea-
tram hanc aquse in tuo sanctissimo Nomine, et
:

Bendiciones sacerdotales. 389

Confessris tui Raymndi, quem spreto saeculo


ad almee Grenitrcis Vrginis Marse religinem vo-
cre digntus es: concede qusesumus, ejus glo-
risis mritis et intercessine, ut qaicmque f-
brium vexatine gravntur, per hiijus lotinem,
aspersinem vel potinem aquee, a cunctis nimsB
et crporis infirmittibus liberntur, atque Ec-
clsiee tuae inclumes repreesentri merentur,
gratirum tib actines in ea jgiter referentes
Qui vivis, et regnas in seecula seeculrum.
ij. Amen.
Oremus.
BNEDic 4jf Dmine mritis be&ti Raymndi
creatram hanc aqusB, qui glorioso tuo crpore
benedixsti aquas Jordania, et praesta; ut omnes
gustantes ex ea, vel eam attingntes, tam cr-
poris, quam nimsB recipiant sanittem Qui vivis, :

et regnas etc.
A^A.
O Raymnde, norma munditise, puri-
ttis, et continntisB Ora Matrem misericrdise,
!

ut in hac valle misriee, nos defndat a pravo


sclere, atque exiti a mortli crpore perfrumur
aetrna rquie.

Oremus.
CONCEDE, queesumus omnipotens Deus, ut per
virttem benedictinis hujus aquae, et per m-
rita Passinis Dmini nostri Jesu Christi, per in-
tercessinem BetsB MarisB Vrginis, et beti Ray-
mndi, et mnium Sanctrum, omnes fidles, qui
pie, et devte aquam stam gustverint, vel at-
tgerint, nimae et crporis sanittem vleant
recpere, et in tuo sancto servtio permanre. Per
emdem Christum Dminum nostrum.
15. Amen.
890 Titalo 2X Cap. I.

Obemus.

OMNPOTENS sempitme Deus, qui dedisti unulis


tuis in confessine versa fidei, adimae Trini-
ttisglriam agnscere, et in potntia majesttis
adorare unittem: qucBSumus; ut ejsdem fdei
ab mnibus semper muni&mur
firmiite, advrsis.
Per Christum Dminmn nostruin.
i|. Amen.

Obsmus.

CONODE nos fmulos tuos, qosesimias Dmine


Deas, perpetua meniis, et crpors sanitte
gaudre, et gloriaa BeUs Maxin 8em|per Virgi-
nis intercessine a praBsnti liberan tnstiiia, et
sstma prfrai Isstta. Per Ohrstum Dminum
nostrum.
1). Amen.

OBEM i: 8.

qui in liberndis fidlbus tois, ab im


DXU8,
pirum oaptivitte botum Ra^mndum Con-
fsssrem tuum mirbilem effecisti: ejus nobis in-
tercessine ooncde; ut a peocatrum vinoulis
absolti, quas tibi simt plAoita, liberis mntibus
esueqnmur. Per Christum Dminum nostrum.
i). Amen.
Benedictio Dei omnipotntis, Patria, et FU ^
et Spiritus Sancti desondat super has aquas, et
mneat semper.
Aman.
i|.

Rodela con agua bendita.


: ,

Bendiciones sacerdotales. 391

XLVI. Bendicin de las candelas de S. Ramn Nonnato,


que se encienden especialmente para conseguir un feliz parto.

(Da Itk misma Orden).

j. Adjutrium nostrum in nomine Dmini.


n^. Qui fecit coelum et terram. .^
y. Dminus vobscum. ,X
4. Et cum spritu tuo. Jl

t
Oeemus. u

DMINE Jesu Christe, Fili Dei vivi, eetrnee vitse


lumen, qui candelrum usus ad repellndas
tnebras tribusti bne ;
^
dic candelas istas m-
ritis beti Raymndi Nonnti supplicatinibus
nostris inclintus, et infunde eis per virttem
sanctea Crucis tuam bene 4*^ dictinem coelstem,
talmque benedictinem signculo sanctee Cru-
cis ^accpiant, ut quibuscmque locis accnsee,
sive psitsB fuerint, discdant prncipes tenebr-
rum, et contremscant , et fiigiant pvidi cum
mnibus minstris suis ab habitatinibus illis, neo
prsesmant mplius inquietare, nec molestare ser-
vientes tibi omnipotnti Deo Qui vivis etc. :

ij.Amen.
Dicho Oremus se agregan las tres oraciones,
Omnipotens; Concede; Deus, qui in liberndis,cDmo
en la bendicin del agua. Despus se dice
Benedctio Dei omnipotntis, Patris, et Fllii 4jf
et Spiritus Sancti descndat super has candelas,
et mneat semper.
i^. Amen.

Rocelas con agua bendita.


392 Titulo ;U Cap. L .

XLVII. Bendicin imposicin de la cuerda

r de & Francisco da Asit.


(MiPOMS Ckimneateatot).

f. Adjutrium nostrum in nomine Dmini.


4. Qui fecit coBlnm et terram.
f. Ora pro nobis bete Pater Francisco.
4. Ut digni efficimor promissinibus Christi.
t Dmine exudi oratinem meam.
4.Et clamor meus ad te vniat.
f. Dminus vobisctun.
4Et com spiritu tuo.
Obbms.
qui, ut seiTom redimereo, Fflium tuum
DKU8
per manus impiram ligr Toloisti: bne
dio, queasumos, ftmem iatum, et preasta: nt f&mu-
^
lu8 tuua <jui eo velut ligmine pcenitentili aoi
crporia cmgtori vinocnim ejadem Dmini no-
atri Jeau Christi perpetuo memor exaiatat, et in
rdine, quem anmpeit, perAnniter peraevret,
tuiaquo cum affctu aemper obeqtiiis se allig-
tum esse oognsoat. Per Dminum nostrum Je-
sum Chratum FUium tuum: Qui tecum vivit et
regnat in unitAte Splritus Sanoti Deus, per mnia
seacula saeculrum.
4 Amen.
Oremos.
Oknpotenb aempitme Deua, qui mnibus pee-
catribua quaarntibus vniam et miserior-
diam, qusBsita et opt&ta misercrditer tribuiati:
ormus immnsam clemntiam tuam ; ut has chor-
das (vel hanc chordam) bene 4|^dicere, et sancti-
ficre dignria; ut quicmque a ( Talea) pro pec-
c&tis aiiia cincti fuerint ( f cinctua ferit), et
Bendiciones sacerdotales. 393

clemntiam tuam implorverint (vel implorverit),


mritis et intercessine beatssimi servi tui Fran-
cscivniam et indulgntiam surum peccatrum,
fructmque tuse sanctsB misericrdise consequn-
tur (vel consequtiir). Per Christum Dminum
uostrum.
i^. Amen,
Roce la cuerda con agua bendita, y cala
diciendo:
Accipe chordam super lumbos tuos: ut sint
lumbi tui prsecncti in signum castittis. In no-
mine Patria, et Flii ^Jf, et Spritus Sancti.
i( Amen.

CAPITULO II.

Bendiciones episcopales (a).

I. Bendicin imposicin de la primera piedra

para edificar iglesia.

los sagrados Cnones, slo con au-


SEGN
toridad del Obispo es lcito edificar igle-
sia (6). Si para bendecir la primera piedra de
ella fuere facultado algn Sacerdote, observar
el rito que aqu se prescribe.
34. Un da antes, l mismo, otro Sacerdote,
fijar una cruz de madera (c) en el lugar en que
deber quedar el altar.

(a) Delegables simples Sacerdotes, con autorizacin


de la S. Sede.
(b) Lo mismo es para los oratorios y capillas pblicas.
(c) De proporcionado tamao para quedar bien visible
aun de lejos.
BH Titolo XI. Cap. EL

Al dia siguiente (a), la primera piedra, que


35.
debe ser cuadrada y angar (6), se bendecir de
este modo:
El Sacerdote, revestido de amito, alba, oin-
86.
guio, estola (cruzada ante el pecho)y capa blanca,
acompaado de algunos Sacerdotes y Clrigos,
bendice la sal y el agna, si no est ya bendita,
y em eUa it>da,el Jh|gar:an que est plantada
la cruz, mientras que los Olrigos cantan la^a?
Moaa y el salmo siguientes:
AifA.
Sgnum saltb pone, Dmine Jesu
Christe, in loco isto, ct non permittas introire n-
gelum percutintem.

Salmo 88.

QUM dilecta tabemcula Dmine virt-


tua
tum! ^ conoaplsolt or dMeIt nla mea in
tria Dmini.
Oor meum et cato mea ^ exultavrunt in Deum
vivum.
Etenim passer invnit sibi domum: ^ et turtur
nidum sibii ubi ponat pullos suos.
Altara tua Dmine virttum ^ Bex meas, et Deus
;

meus.
Beti qui hbitant in domo tua, Dmine, ^ in
ssBcnla s^culrum laudbunt te.
Betus vir, cujns est auxilium abs te: ^ ascensio-
nes in corde suo dispsoit, in valle lacrjrm-
rum, in loco quem psuit.

(a) Es decir, en el deeiinAdo i U


bendicin ; pera la
ooal, no solo no ee inhbil, no mny propio, un die fe-
stivo, por U meflene en la taide.
(6) Bsio es, de ooatro rostroe iguales v de
cnatro n-
gulos recios, V tal, que colocada, como debe eerlo, en un
ngnlo esquma de la iglesia, abrace dos paredes y las una.
:

Bendiciones episcopales.

Etenim benedictinem dabit legisltor, ibunt de


virtte in virttem :
* vidbitur Deus derum
in Sion.
Dmine Deus virttum, exudi oratinem meam * :

uribus prcipe, Deus Jacob.


Protector noster spice Deus * et rspice in f-
:

ciem Christi tui.


Quia mlior est dies una in triis tuis, * super
millia.
Elgi abjctus esse in domo Dei mei, * magis
quam habitare in tabemculis peccatrum.
Quia misericrdiam et verittem dligit Deus: *
grtiam et glriam dabit Dminus.
Non privbit bonis eos qui mbulant in innocn-
tia Dmine virttum, betus homo qui spe-
:

rat in te.
Gloria Patri, etc.
37. Acabado el salmo, el Sacerdote, en pie,
vuelto al lugar que roci con agua bendita, dice

Oremus.
DMINE Deus, qui licet coelo et trra non capi-
ris, domum tamen dignris habre in terris
ubi nomen tuum jgiter invoctur: locum hunc,
qu8Bsumus, Betee Mar8B semper Vrginis, et beti
N. (nombre el Santo Santa en cuyo honor y
nombre se ha de fabricar la iglesia y si ueren ;

varios se dice: beatrum N. N., beatmm N. N.)


omnimque Sanctrum intercedntibus mritis,
sereno piettis tuee intitu visita, et per infusi-
nem grtiee tuse ab omni inquinamento purifica,
purificatmque conserva; et qui dilcti tui David
devotinem in filii sui Salomnis opere comple-
visti, in hoc opere desidria nostra perfcere d-
gnris, effugintque omnes hinc nequitise spirit-
les. Per Dminum nostrum Jesum Cbristum F-
896 Titulo XL Cap. IL

lium tuum : Qu tecum vivit et regnat in unitAte


Sprtus Sancti, etc.
38. Despus, estando en pie, bendice la pri-
mera piedm, diciendo:
f. Adjatrium nstrum in nomine Dmini.
I). Qni fecit coelom et terram.
f. Sit nomen Dmini benedictum.
l|. Ex hoc nunc et usqne in seocalum.
f. L&pidem quem reprobavnmt eedificntes.
l) Hio factufl est in capnt ngoli.
f. Ta es Petras.
4 Et saper hanc petram sadificbo Eeclsiam
meam.
'
f. Gloria Patr, ata
I). Scut erat, to.
Obemuh.
DMINE Jasa Ohriste Fili Dei vivi, qni os vens
omnipotens Deus, splendor et imgo letm
Patris, et vita sstma; qni es lapis angolris, de
monte sine mnibus abscissus, et immutbilc fun-
damntom: hunc lApdem colloondum in tuo no-
mine confirma; et tu, qni es principium et ftnis,
in quo principio Deas Pater ab initio oanota
crevit, sis, quBSsamas, phnclpiam, et incremn-
tum, et consummtio ipsius pers, qaod debet ad
laadem et glriam tai Nmims incho&ri Qni com
Patre et Spirita 8ancto vivis et regnas Deas, per
mnia saacula ssBcalrom.
I|. Amen.
Entonces roofa la misma piedra oon agna
89.
bendita; y tomando loago el ouchlo, en cada ano
de los rostros de ella escalpe la seal de la cruz,
diciendo: In nomine Pa ^
tris, et Fi 4| lii, et Spi-
Amen.
ritas ^Sancti. i$.

Heoho esto, dice:


Bendiciones episcopales. 397

'^
O REMUS .

BNEDIC ^^ Dmine, creatram istam lpidis:


et Nminis
preesta per invocatinem sancti
tui; utquicmque ad hanc ecclsiam sedificn-
dam pura mente auxlium dderint, crporis sa-
nittem et nimsB medlam percpiant. Per Chri-
stum Dminum nostrum.
i^. Amen.
40. Despus, arrodillndose el Sacerdote con
todos los assistentes (a) , dganse las letanas or-
dinarias, sin las preces y oraciones que estn al
fin de ellas. Concluidas, prevenida la argamasa
y presente el albail, comienza el Sacerdote, en
pie, y los Clrigos prosiguen, la siguiente
Ana.
Mane surgens Jacob erigbat lpidem
in titulum, fundens leum dsuper; votum vovit
Dmino ver : locus iste sanctus est, et ego nes-
cibam.
Salmo 12G.

Nisi Dminus 8Bdificverit domrnn, in vanum


laboravrunt qui eBdificant eam.
Nisi Dminus custoderit civittem, frustra v-
gilat qui custdit eam.
Vanum est vobis ante lucem srgere: * srgite
postquam sedritis, qui manductis panem do-
lris.
Cum dderit dilctis suis somnum * ecce heer-
:

ditas Dmini, flii; merces, fructus ventris.

(a) Para lo cual se habrn prevenido tapetes, asi como


mesas manuales para los ornamentos y en otra la piedra,
;

con un chuchillo aguzado de punta para las cruces que


debe esculpir en ella consultando en todo la comodidad
;

y al decoro.
:

398 Titulo XI. Cap. IL

8icut sagitiaB in mana potntis ^ ita filii excus-


:

srum.
Be&toB vir qui implvit desidrium suum ex ip-
sis: ^ non conindtor cum loqutur inimfcus
8U8 in porta.
Gloria Patri.
41. Dicho esta, el Sacerdote toca y pone la
primera piedra en el cimiento (a), diciendo:

fde Jeeu Christi colloomua lpidem istum


INprmrnm in hoc mdamnto, in nomine Pa4|#.
tris,et F liif et 8pirtiui4| Sancti, ut vlgeat
|o
vera fides hic et timor Dei, fratmaqne dilcto:
et 8it hic locos deetintuH oratini, et ad invo-
c&ndum et landAndnm nomen ejedem Dmini
nostri Jesu Christi: Qui cum Patre et Spiritu
Sancto vivit et regnat Dens per mnia ssBcula
eeBcnlrum.
I). Amen.
42. En el interim^ adenta y compone
el albanil
con argamasa la piedra, la cual despus de asen-
tada roca el Sacerdote con agua bendita, di*
ciendo la Antifima Asperges me, y luego todo el
salmo Miserere, con Oldria Patri.
48. Dicho d salmo, el &iMrdote roela con
agua bendita los cinsaatos, si ya estnrieren abier-
tos y si no lo estuvieren, sino sglamepte seala-
;

dos, da vuelta por todos ellos rocindolos. Al co-


mansar la aspersin* dice, y el clero prosigue,
esta antfona

(o) Esto 6S, esisado on U


psiie vnpsrior ds la fosa,
aplica la mano uno de los coroelas con que estar atada
la piedra, para bajarla al cimiento: sic imUigi debet, po-
iMf lfUkm pnmmm
ts fmmdmmmUo. (CaUl., tomo II, in
Ail., c. 98, 8, n. 6).
Bendiciones episcopales. 399

A(A. o quam metundus est locus iste!


ver non est hic liud, nisi domus Dei, et porta
coeli.
Salmo 86.
FUNDAMENTA ejus in mntibus sanctis :
* dligit
Dminus portas Sion super mnia taberncula
Jacob.
Gloriosa dicta sunt de te, * dvitas Dei.
Memor ero Eahab, et Babylnis * scintium me.
Ecce alienigense, et Tyrus, et ppulus ^tho-
pum, * hi farunt illic.
Numquid Sion dicet: Homo, et homo natus est
in ea: * et ipse fundvit eam Altlssimus?
Dminus narrbit in scriptris populmra, et prn-
cipum; * horum qui furunt in ea.
Sicut loetntium mnium * habittio est in te.
Gloria Patri, etc.
AA. O quam metundus est, etc.
44. Entre tanto el Sacerdote va rociando hasta
dar vuelta todos los cimientos abiertos se-
alados. Repetida la antfona, dice: Ormus;los
Ministros responden: Plectmus gnua, hincn-
dose todos menos el Celebrante.
1^. Lvate.

Se levantan. Lo mismo se har en adelante.

OMNPOTENS et misricors Deus, qui Sacerdt-


bus tuis tantam pree ceeteris grtiam contu-
lsti, ut quidquid in tuo nomine digne perfect-
que ab eis gitur, a te fieri credtur: queesumus
immnsam clemntiam tuam; ut quidquid modo
visitatri sumus, visites; et quidquid benedictri
sumus, bene ^ dcas sitque ad nostree humilittis
;

intritum, Sanctrum turum mritis, fuga dsemo-


num, Angeli pacis ingrssus. Per Christum D-
minum nostrum. i$. Amen.
:

400 Titulo XL Gap. IL

DEUS, qui ex mnium cohabitatine Sanotnim,


eetmum majestti habitAculum
tusd cond8
da aBdifcatini tuae incrementa coelstia ut qnod ;

te jubnte fondtur, te largnte perfcitur. Per


Christum Dminum nostrum.
4 Amen.

n. Bendicin de nuevi Igblii triltrio pblico.

46. i'i ^j^ui^rdoie que, oon Uoenoia del Obispoi


ha de bendecir alguna nueva iglea, reveetdo de
amito, eetola cruzaida ante el pecho y oapa blanoa
acompaado de algonos Sacerdotes y CUrigoe,
yendo por delante el ministro qne lleva la oras,
en memo de dos oewfarari os con las velas en-
cendidas, va por la maana la puerta principal
de la nueva ifjLemm oratorio; y en pie, descu-
bierta la cbeme dme absolntamente esta oracin

ACTiNSS nostras, qusasumus, Dmine, aspirando


preeveni, et adjuvndo prosquero : ut cuneta
nostra or&tio et opertio a te semper incipiat, et
per te coepta flnitur. Per Ohristum Dminum
nostrum.
^. Amen.
46. Luego Asperges mo etc.,
inicia la antfona,
y el clero dice alternadamente el salmo Miserere
con Gloria Patri al fin.
47. Entretanto va circuyendo la iglerfa por el
exterior, siempre hacia la derecha: debe estar la
ffi>aA. vacia y dwnudfs ^
como los altares, y
pueblo afuera hasta que se acabe la bendicin:
el sacerdote recia las paredes con un aspersorio
hecho de la yerba hisopo, tanto en la parte su-
perior como cerca de los oimientos, repitiendo el
t. Asperges etc. cuantas veces fuere
necesario.
Bendiciones episcopales. 401

48. Vuelta la procesin al punto de donde


parti, y repetida por el clero la antfona, el
Sacerdote en pie hacia la iglesia, dice: Oremus;
y los ministros responden: Flectmus gnua.
i^. Lvate.
49. Da la oracin, Dmine Deus, qui licet,
(pg. 395); acabada, y precediendo la cruz en
medio de los ceroferarios, entra el Clero de dos en
dos en la iglesia hasta el altar mayor, cantando
las letanas, las cuales prosiguen arrodillados.
50. Cantado el y. Ut mnibus fidlibus de-
fnctis rquiem SBtrnam donare dignris te ro- ;

gmus, audi nos, se levanta el Sacerdote, y en


voz inteligible dice:
Ut hanc ecclsiam, et altare ad honrem tuum,
et nomen sancti tui N. purgare, et bene dcere ^
dignris. i^. Te rogmus, audi nos.
Al decir benedcere, con la mano diestra ben-
dice un mismo tiempo y una sola vez, la iglesia
y el altar. Se hinca de nuevo, y prosiguen con el
f. Ut nos exaudir
dignris, etc., te rogmus, etc.
51. Despus del ltimo Kyrie, el Sacerdote,
puesto en pie con todos, dice: Ormus. Los mi-
nistros: Flectmus gnua. i^. Lvate.

PR^vNiAT nos, qu89sumus, Dmine, misericor-


dia tua: et intercedntibus mnibus Sanctis
tuis, voces nostras clemntia tuse propitiatinis
antcipet. Per Christum Dminum nostrum.
i^. Amen.
52. Retirndose el Sacerdote por competente
espacio del altar, arrodillado con todos, y signn-
dose, dice: Deus in adjutrium meum intnde:
luego se levanta, respondiendo el Clero Dmine :

ad adjuvndum me festina; y ya en pie, dice:


Griria Patri, etc.: y se le responde Sicut erat, etc.
:

2G
:

402 Titulo XI. Cap. 11.

68. Despus dicen: el Sacerdote, Ormus, y


los ministros, Flectmus gnua. 4. Lvate. aquelY
contina i

OKNPOTENS et misricors Deas, qui Sacerdti- j

bus tus tantam prsB csBteris gr&tiam contu- 1

Ifsti, nt quidquid in tuo nomine digne perfect-


que ab eis gitur, a te fleri credtur qusesumus
:

immnsam clemntiam tnam; ut quidquid modo


visitatri sumus, visites; et quidquid benedictri
sumus, bene Indicas; sitque ad nostrsB homilit-
tis intritum, Sanctrum turum mritis, fuga
dsBmonum, Angeli paca ingrsaos. Per Dminum
nostrum Jcsum Christum, etc.
64. Dicho esto, ccmieiisa el Sacerdote la an-
tifonal Bnedic Dmine domum istam, nmini tuo
0Bdifictam, con loa aalmoa aignientea:

BlMO 119.

Dminum com trbulrer clamvi


ADdivit me.
:
^ et exau-

Dmine, libera nimam meam a lbiis iniquis, ^


et a lingoa dolosa.
Quid detur tibi, aut quid appon&tur tibi ^ ad
linguam dolsam?
Sagitta9 potntis actee, ^ cnm carbnibus deso*
latriis.
Heu mihi, quia incoltos meus prolongtus eat:
habit&vi cum habitntibns Cedar: ^ multum
ncola uit nima mea.
Cum his, qui odrunt pacem, eram pacificna: ^
cum loqubar illis, impngnbant me gratis.
Olria Patri, etc.
Bendiciones episcopales. 403

Salmo 120.

LEVvi culos meos in montes, * unde vniet


auxliuin mihi.
Auxlium meum a Dmino, * qui fecit coelum et
terram.
Non det in commotinem pedem tuum * eque :

dormitet qui custdit te.


Ecce non dormitbit, eque drmiet, * qui cus-
tdit Israel.
Dminus custdit te, Dminus protectio tua, *
super manum dxteram tuam.
Per diem sol non uret te, * eque luna per noctem.
Dminus custdit te ab omni malo: * custdiat
nimam tuam Dminus.
Dminus custdiat intritum tuum, et xitimi
tuum: *
ex hoc nune, et usque in seeculum.
Gloria Patri, etc.

Salmo 121.

L-ETTtTS sum in his quee dicta sunt mihi : in


domum Dmini bimus.
Stantes erant pedes nostri, * in triis tuis Jer-
salem.
Jersalem, qu8B eedifictur ut c vitas: cujus par-
ticiptio ejus in idpsum.
Illuc enim ascendrunt tribus, tribus Dmini: *
testimnium Israel ad confitndum nmini D-
mini.
Quia sedrunt sedes in judelo, * sedes su-
illic
per domum David.
Rogte quae ad pacem sunt Jersalem * et abun-:

dntia diligntibus te.


Fiat pax in virtte tua et abundntia in tr-
:

ribus tuis.
404 Ttulo XI. Cap. .

Propter fratres meos et prximos meos, * loqu-


bar pacem de te.
Propter domom Dmin Dei nostr, * qnsBsivi
bona tib.
Gloria Patri.
AftA.
Bnedic, Dmine, domum istam, n-
mini tuo sBdifictam.
Mientras se oantan estos salmos (a), el
55.
Sacerdote, comensando por el lado del Evangelio,
y diciendo la antfona Asperges me, roda las
paredes interiores de la iglesia, por arriba y por
abajo hasta volver al altar.
66. Vuelto l, dice Ormus. Y los minis-
:

tros, Flect&mns gnna. ift. Lvate.

qui loca nmini tuo dionda sanotificas:


DE8|
offndc snper hanc oratinis domum gr&tiam
tuam; ut ab mnibus hic nomen tuum invocn-
tibus, auxilium tosB misercrdisB sentitur. Per
Dminum nostrum, etr.
4- Amen.
67. Hecho todo esto, entra la iglesia el pue-
blo y se dice la Misa del Santo la del tiempo ().
58. Aunque la iglea esto bendita con esta
bendicin por algn simple Sacerdote, con todo,
la ha de consagrar di Obispo.

(a) S ellos no bastaren, se dirn otros de los Chredoales


para llenar todo el tiempo de U
procesin. Y si al contra-
ro, por lo corto de sta sobra algo, callar el coro en el
verso en (|ae acabe la prooesin, aftadiendo el Oria Patri,
como advierte Baraffiado.
(b)Ntese qae la consagracin dedicacin de una igle-
sia, no sa simple bendicin, es la qne tiene particolar Misa,
oficio } aniversario.
Bendiciones episcopales. 406

III. Bendicin de nuevo cementerio.

59. Un da antes que se haga la bendicin,


se pone en medio del cementerio una cruz de
madera alta, de la estatura de un hombre, y de-
lante de ella se fija en tierra un madero de un
pie de largo, que remate en tres puntas, de suerte
que en ellas puedan fijarse tres velas.
60. Al da siguiente por la maana, vestido el
Sacerdote en la sacrista, de amito, alba, cngulo,
estola cruzad n - - r ^^nnca, acompaado de al-
gunos SacerclLL, _ -os revestidos de sobre-
pelliz, que lleven el agua bendita, el incensario,
este Ritual y tres velas de cera, va al cementerio
que se ha de bendecir, hasta ponerse en frente
de la cruz que est en medio se fijarn entonces
:

y encendern las velas en las tres puntas del palo


que est delante de la cruz y el Sacerdote, en
:

pie ante ella y descubierto, dice:

Oremus.
OMNPOTENS Deus, qui es custos animrum et
tutela saltis, fides credntium rspice pro-
:

ptius ad nostree servittis offcium et ad intri-


tum nostrum purgtur, bene ^
dictur, et sanc-
hoc coemetrium ut humana crpora
ti 4jf fictur ;

hic post vitse cursum quiescntia, in magno ju-


dcii die simul cum felcibus animbus merentur
adipsci vitsB pernnis gudia. Per Christum D-
minum nostrum.
r^. Amen.

61. Despus, arrodillados todos ante la misma


cruz, dicen las letanas ordinarias, comenzando el
cantor y respondiendo los dems. Cuando se haya
dicho, Ut mnibus fidlibus defnctis, etc. te ro- ,

gmus, etc., se levanta el Sacerdote, y haciendo


;

406 Titulo XI. Cftp. n.

una vez con la diestra la seal de la crozi en


voz clara dice:
Ut hoc coemetriom purgare et bene ^
dicere
dignris. i^. Te rogmus, audi nos.
Hincase de nuevo, y se acaban las letanas.
62. Dicho el ltimo Kyrie, se levantan todos,
y el Sacerdote roda con agua bendita la crox,
diciendo la antfona Asperges me, y los presentes
el salmo Miserere, al fin d#l cual se dice Olria
Patri.
68. En el interim, el Saotfdote rodea y ante
todo el cementerio, ouieinflo & ummiuii por
su lado diestro, rooiHido en todas partw cor ^'^ifi
bendita. Hecho lo onal, y repetida la ant
vuelve ponene ante la cruz y las velas, y mi-
rndola, dice:
ORBMua.
qui 60 totus orbis cnditor, et humAni
DE8,
gneris Redmptor, cunctarmque creatur-
rum visibilium et mvHbilium perfctus dispsi-
tor: te spplci voco ao puro corde ezpscimus
ut hoc coemetrium^ in quo famnlmm famula-
rmque turum crpora <|aieo6re debent post
curricula hi^us vitse Ubntia, pur ^
gre, bene ^
dicere, et sancti J^ ficre dignris; quique remis-
sinem mnium peccatmm per tuam magnam
misericrdiam in te confdntibus prsBstitisti, cor-
prbus queque erum in hoc coemetro quiescn-
tibus et tubam prmi ArchAngeli hic expectnti-
bus, consolatinem perptuam lrgiter impertir.
Per Christum Dminum nostrum. i^. Amen.
Entonces fija el Saoeirdote una de las velas
64.
en la cabeza y las otraa dos en los brazos de la
cruz, para que ardan hasta que se consuman ; la
inoensa, rotbda con agua bendita, y se vuelve con
los Miistros & la sacrista.
Bendiciones episcopales. 407

lY. Reconciliacin de iglesia violada,


aun no consagrada por Obispo (a).

65. Se desnuda del todo el altar, y se da pro-


videncia para que con libertad pueda rodearse
por dentro y fuera la iglesia, desembarazndola
cuanto fuere posible. Previnese el acetre con
agua bendita, y un aspersorio hecho de la yerba
hisopo.
66. El Celebrante, revestido de amito, alba,
cngulo, estola cruzada y pluvial blanca, y acom-
paado de algunos Sacerdotes y Clrigos, va
la puerta principal de la iglesia, y de pie ante
ella comienza, y el Clero prosigue, la antfona
Asperges me, y despus todo el salmo Miserere
con Gloria Patri, y repeticin de la antfona.
67. Entre tanto, va por fuera rociando con
agua bendita, alternadamente, una vez las pare-
des de la iglesia, otra el suelo del cementerio,
principalmente los sitios contaminados.
68. Vuelve la puerta de la iglesia y dice:
Ormus: Omnpotens et misricors Deus, etc.,
como en la pg. 402.
69. Entra en la iglesia con el Clero cantando
las letanas, y al llegar al altar mayor se arro-
dilla ante l. Cantado el j, Ut mnibus fidlibus
defnctis rquiem, se levanta el Sacerdote,
etc.,
y bendiciendo una sola vez, en voz clara dice:
Ut hanc ecclsiam, et altare hoc, ac coeme-
trium, purgare et reconci 4J4.
liare dignris. ij. Te
rogmus, audi nos (&).

(a)Respecto la consagrada, ntese bien el nmero 76.


(b) Eneste versculo se incluye la voz coemetenum,
porque, asi como violada la iglesia lo queda tambin el
cementerio, si le tiene, y est contigup aquella, asi tam-
106 Titulo XI. Cap. .

Se vuelve hincar, y prosigaen las letanas.


Dicho el lthno Eyrie, puesto en pie el
70.
Sacerdote, hacia el altar, dice Ormus y los
: ;

ministros, Flect&mus gnua. i(. Lvate. Y da la


oracin PrsBvniat nos, (pg. 401).
71. Despus 06 anodUa y haciendo la seal
de la eras, en voz clara dice: Deus in adjut
rium meum intnde. Levntate, y el Clero res-
ponde: Dmine ad adjuvndum me festina; y 1
Sacerdote, Gloria Patria eto. ^. Sicut erat, etc.
72. En seguida comiensa, y el Olero oontiaa
la antfona Exsrgat Deus, etc.; la cual se repite
entera al fin de oada verso del salmo.
AftA.
Exsrgat Deus, et dissipntur inimci
ejus: et fgant qui odrunt eum, a fkcie ejus.

Salmo 67.

ecclss benedicite Deo Dmino, ^ de fon-


ritibus Israel.
Exsrgat, eto.
Ibi Benjamn adolescntulus, ^ in ments excssu.
Exsrgat, eto.
Principes Juda, duces erum: ^ principes Zabu-
ln, principes Nphali.
Exsrgat, etc.
Manda, Deus, virtt tu: ^ confirma hoc, Deus,
quod opertus es in nobs.
Exsrgat, etc.
A templo snete tuo in Jersalem, ^ tib flferent
reges muera.
Exsrgat, etc.
bien ai haoerae la reconciliacin de la primera, se verifica
la del segando. Para ooando sob corresponda practicar la
del oeantero, vase el prrafc sigaiente.
Bendiciones episcopales. 409

Increpa feras arndinis, congregtio taurrum in


vaccis populrum * ut excldant eos, qui pro-
:

bti sunt argento.


Exsrgat, etc.

Dssipa gentes quee bella volunt: vnient legti


ex ^gypto * ^thipia praevniet manus ejus
:

Deo.
Exsrgat, etc.

Regna terraB cntate Deo: * psllite Dmino.


Exsrgat, etc.
Psllite Deo, qui ascndit super coelum coeli: *
ad Orintem.
Exsrgat, etc.

Ecce dabit voci suee vocem date glriam


virttis,
Deo super Israel: * magnificntia ejus, et vir-
tus ejus in nbibus.
Exsrgat, etc.

Mirbilis Deus in sanctis suis, Deus Israel ipse ;

dabit virttem et fortitdinem plebi suee: *


benedctus Deus.
Se omite el Gloria Patri; pero se repite la
antfona.
73. En tanto el Sacerdote, comenzando por
el lado del Evangelio, rodea por dentro la iglesia,
rociando con agua bendita sus paredes, y espe-
cialmente los lugares contaminados.
74. Hecha la aspersin, de pie en el presbi-
terio y vuelto hacia el altar, dice:
DEUS, qui in omni loco dominatinis tusB cle-
mens et bengnus purifictor assstis exudi :

nos, qusesumus, et concede; ut in psterum in-


violbilis hujus loci permneat benedctio, et tui
mneris beneficia univrsitas fidlium, quse sp-
410 Titalo XI. Cap. IL

plicat, percipere meretur. Per Christom Dmi-


nnm nostrum.
^. Amen.
75. Despus se viste el altar y se dice la Misa
del da.
76. El simple Sacerdote solamente por privi-
legio de la 8. Sede apostlica puede reconciliar
la iglesia consagrada por un Obispo. En tal caso
se ajustar al Pontifical Romano, y la aspersin
se har con agua bendita para este uso por el
Obispo, segn el rito propio.

V. wincili.v
ahora liraia < h OMMtfi sta no ki Mo vioMt.

77. En la maana del da en que se ha de lia-


cer la reconciliaoiiit el Sacerdote fiMmltado al
efecto por el Obispo, acompasndose de otroe
Sacerdotes v Clrgoe con eobrepellic, revestido
de amito, alba, oi^gnlo, estola y capa blanca, y
llevando un Clrigo el acetre oon agua bendita
y el aspersorio, va al medio del cementerio, en
donde, sobre un tapete, se arrodilla con los mi-
nistros. Los cantores, hincados como todos los
dems, dicen las letanas ordinarias.
78. Proferido el f. Ut mnibus fidlibus de-
fnctis etc., se levanta el Seeerdote, y haciendo
la seSal de la crus sobre el cementerio, en vos
clara dice Ut hoc coometrium recen
: cilire ^
et sancti ^
ficre dignris. 4. Te rogmus, etc.
Y toma hincarse, mientras que los cantores
acaban las letanas.
79. Concluidas, se levantan todos, y el Sa-
cerdote^ tomando el hisopo, comienaa la antfona
Asperges me, y la prosigue el Clero con todo el
aahno Miserere, sin Olria PatrL
:

Bendiciones episcopales. 411

80. Entre tanto, aqul rodea todo el cemen-


terio, comenzando hacia su lado diestro, rociando
en todas partes con agua bendita, principalmente
el lugar en que se cometi el delito que caus
la violacin.
81. Hecho esto, vuelve al lugar de donde par-
ti: se repite la antfona y puesto en pie dice
:

Ormus, y los ministros: Flectmus gnua.


^, Lvate.

DMINE pie, qui agrum flguli prtio snguinis


sepultram peregrinrum comparri vo-
tui in
lusti: queesumus dignnter reminiscere clemen-
tissimi hujus mystrii tui: tu es enim, Dmine,
flgulus noster; tu quitis nostree ager; tu agri
hujus prtium. Tu dedisti tiam et suscepisti; tu
de prtio tui vivlfici snguinis nos requiscere
donsti. Tu ergo. Dmine, qui es offensinis nostrsB
clementssimus indltor, expectantissimus judic-
tor, judicii tui superabundantissimus misertor,
judicium tuee justsB severittis abscndens post
miseratinem tuee pise redemptinis adsto ex- :

audtor, et effctor nostreB reconciliatinis, hocque


coemetrium peregrinrum turum coelstis ptriee
incoltum expectntium bengnus purifica, et re-
concilia; et hic tumulatrum et tumulandrum
crpora de potntia et piette tuee resurrectinis
ad glriam incorruptinis, non dmnans, sed glo-
rificans resscita Qui ventrus es judicre vivos
:

et mrtuos, et seeculum per ignem.


i^. Amen.
412 Titulo 21. Cap. IL

VI. Bendicin de los omamentM ttoardotaies en general (a).


5

f. Adjutrium nostrum in nomine Dmini.


iji(. Qui fecit coelum et terram.
f. Dminus vob8cum.
1$. Et oum spirtn tno.
ObemuS.
OMNPOTENS sempitme Deus, qui per Mysen
fmnlom tuom Pontificlia et SacerdeUdia^
seu Levitica vestimenta, ad explndum in oons-
pctu tuo min8tram eruin, ad honrem et de-
orem nminis tui fcri decrevisti: adsto propitias
invocatinibus noetrs, et hseo indumnta saoer*
dot&lia, dsuper irriginte grtia toa, ingnti be*
nedictine per nostrss humilittis senritiam pu*
ri ^ fiore, bcno ^
dicere, et con ^
secikre
dignris; ut divinis cltibus et sacrs mystrs
apta et benedicta existant: his queque saoris vs-
tiDus Pontifices, et Sacerdotes sen Levitee tui
indti, ab mnibuB impulsinibus sen tentati-
nibus malignrum spirituum muniti et defnsi
esee merentur; tuisque mystrs apte et condigne
servir et inhssrre, atque in his plcide et de-
vote perseverara tribue. Per Chrstum Dminum
nostrum.
i|. Amen.
Obbms,
invictas virttis triumphtor, et mnium
DE8, rerum cretor ac sanctifictor: intnde propi-
tius preces nostras; et hssc indumnta LiCviticsB,
Sacerdotlis, et Pontificlis glrise ministris tuis

(a) Esta fnxmla debe nsarse tambin para bendecir


cada ornamento en particnlarf menos de tener privilegio
para poder emplear la del Pontifical Bomano. (8. B. G. 4 sept.
1880, Brocen.).
Bendiciones episcopales. 413

frunda, tuo ore prprio bene ^Jf dcere, sancti 4j^


ficre, et con ^
secrre dignris; omnsque eis
utntes, tuis mystriis aptos, et tib in eis devte
et laudabliter servientes, gratos eflficere dign-
ris. Per Christum Dminum nostrum.
i>. Amen.
^*
Oremus.
DMINE Deus omnpotens, qui vestimenta Ponti-
Sacerdtibus et Levtis, in usum taber-
ficibus,
nculi foederis necessria Mysen fmulum tuum
gere jusssti, emque spiritu sapintise ad id per-
agndum replevsti: heec vestimenta in usum et
cultum mystrii tui bene -^ dcere, sancti fi- ^
cre, et con -^ secrre dignris atque ministros
:

altris tui, qui ea inderint, septifrmis Spritus


grtia dignnter replri; atque castittis stola,
beata fcias cum bonrum fructu perum minis-
trii congruntis immortalitte vestri. Per Chris-
tum Dminum nostrum.
i^. Amen.

VII. Bendicin de los manteles lienzos del sagrado altar.

f. Adjutrium nostrum in nomine Dmini.


^. Qui fecit coelum et terram.
f. Dminus vobscum.
i^.Et cum spiritu tuo.

Oremus.
Exaud Dmine preces nostras: et iisec linte-
mina sacri altris sui preeparta bene d- ^
cere, et sancti !' ficre dignris. Per Christum
Dminum nostrum.
i^. Amen.
414 Titalo XI. Gap. n.

Obems.

Dmine Deus omnipotens, qui ornamenta et lin-


temina f&cere Mysen fmulum tuum, per
quadragnta dies docaisti, qvm tiam Mara txuit
et fecit in ii8tmi ministrii tabemcoli foederis:
bene ^
dicere, sanctificre, et con secrre ^
dignris haec lintemina ad tegndum involven-
dmque altare glorioeissni Filii tai Dmini nos-
tri Jesu Christi: Qui teoom vivit et regnat in
unitte Spirtus Sancti Mo
Roca oon agua biadtte

Vm. iwiiW i i de corporaiit.

f Adjutriam nostrum in nomine Dmini.


4 Qui fecit coelam et terram*
t. Dminui voblMiun.
i|. Et cum spfritn tuo.
Orbmus.
CLBMiifiafltiaB Dminev cujas inenarrbilis est
virtus, cujus mystria arcAnB mirabllibus cele-
brntur tribae qasBsamas, ut boc lintemen tafia
:

propitiatinis bene ^
dictine santifictor, ad
oonsecrndum saper illud Corpus et Snguinem
Dei et Dmini nostr Jeaa Christi Filii tai: Qui
tecum vivit et regnat in unit&te, etc.
Obems.
OiiNPOTKNS sempitme Dens^bene ^dicere, sanc-
ti ^
ficre, et con ^
secr&re dignris linte-
men istud ad tegndum involvendmque Corpus
et Snguinem Dmini nosfcri Jesu Christi Filii
tui: Qui tecum vivit et regnat in unitte, etc.
5

Bendiciones episcopales. 41

Oremus.

OMNPOTENS Deus, mjiibus nostris opem tuse


benedictinis infunde ut per nostram bene
:

dictinem hoc lintemen sanctifictur, et Crpo-


^
ris ac Snguinis Redemptris nostri novum su-
drium Spritus Sancti grtia efl&citur. Per em-
dem Dminum nostrum Jesum Christiun Flium
tuum: Qui tecum vivit et regnat in unitte ejs-
dem Spritus Sancti, etc.

IX. Bendicin del tabernculo, depsito y copn

para conservar la sacrosanta Eucarista.

> . Adjutrium nostrum in nomine Dmini.


i^. Qui fecit coelum et terram.
f. Dminus vobiscum.
1$. Et cum splritu tuo.
Oremus.
OMNPOTENS sempitme Deus: majesttem tuam
spplices deprecmur, ut vsculum hoc, pro
Crpore Flii tui Dmini nostri Jesu Christi in
eo condndo fabrictim, bene dictinis tuse ^
grtia dicre dignris. Per emdem Dminum
nostrum, etc.
Roca con agua bendita.

X. Bendicin de la custodia
para exponer al SS."*<> Sacramento la veneracin de los feles.

f. Adjutrium nostrum in nomine Dmini.


i^. Qui fecit coelum et terram.
f. Dminus vobiscum.
1$. Et cum spritu tuo.

/i
ifi Titulo XI. Cap. IL

0BMU8.
/^lNPOTENS sempitrne Deus: vsculum istud,
Vr pro Flii tui Dmini nostri Jesu Christi Cr-
pore fdlium veneratai exponndo fabref&c-
tum, bene ^
dicere, et sanctific&re dignare: ut
omnes qui emdem Ungnitum in hoo saeculo
pi affctu vener^ntur, et in futuro perptuam
piettis 8U8B merodem accipiant. Per emdem
Chrstum Dminom nostnun.
i(. Amen.
Booie con agua benMlL^^ ^ '" -^

XI. BanriioQ b im ampo ' ara tantos leos.

f. Adjutrium nostrum in nomine Domini.


i|. Qui feoit (XBlom et terram.
f. Dminua vob8Cum
i(. Et cum spiritn tuo.

Oremus.
Exaud Dmine, Pater olementiaaime, precee
nostraa: et haao purficiida vasa, Ecclsiad
toflB aaori ministrii mii prasparta, bene df- ^
oere et aanoti 4^ fiore dignara. Per Chratnm
Dminum noatrum.
i|. Amen.
Oremus.
Omnpotens sempitrne Deas, a quo mnia im-
miinda purg&ntnr, et in quo mnia purgta
olaraount: applices omnipotntiam tuam invo-
c4mu8 ; ut ab Ind vasis quaa Ubi fferunt fmuli
tui, omnis spirtua immndua confuaus longe di-
sodat, et per tuam bene ^
dictinem ad uaum
Bendiciones episcopales. 4-17

et ministrium Ecclsise tuse sanctificta perm-


neant. Per Christum Dminum nostrum.
i^. Amen.
oce con agua bendita.

Xn. Bendicin de Cruz nueva.

y. Adjutrium nostrum in nomine Dmini.


ij. Qui fecit coelum et ten-am.
t Dmine, exudi oratinem meam.
i^. Et clamor meus ad te vniat.
t Dminus vobscum.
i^. Et cum spritu tuo.

Oremus.
ROGMUS Dmine snete, Pater omnpotens,
te,
sempitme Deus ut dignris bene -^ dcere
;

hoc lignum Crucis tuse, ut sit remdium salutre


gneri humano: sit solditas fidei, profctus bo-
nrum perum, redmptio animrum; sit solmen
et protctio ac tutela contra seeva jacula inimi-
crum. Per Dminum nostrum Jesum Christum,
Filium tuum, etc. ij. Amen.
Obemus.
4jf DIO, Dmine Jesu Christe, hanc Cru-
BNE
cem tuam, per quam eripusti mundum a po-
testte deemonum, et supersti Passine tua sug-
gestrem peccti, qui gaudbat in preevaricatine
primi hminis per ligni vetiti sumptinem. (Aqu
la roca con agua bendita ). Sanctifictur hoc
lignum Crucis in nomine Pa^J^ tris, et F ^Jf lii,
et Spritus 4|f Sancti, ut orantes inclinantsque
se propter Dminum ante istam Crucem, invniant
crporis et nimse sanittem. Per Christum D-
minum nostrum. i^. Amen.
27
418 Titolo XI. Cap. U.

82. Despus, arrodillado el Sacerdote ante la


cruz, devotamente la adora y besa ; y lo mismo
cualquiera otro que quisiere.

XIII. Bafidicin de las imiganes da Muatlro Safor Jeaucristo,


de la 8."* Virgen y de les Santos.

f. Adjntrum nostrum in nomine Dmini.


1^. Qui fccit coelum et terram.
f. Dminus vobiscum.
l| Et cum spiritu tuo.
Obxms.
OiNPOTENS sempitme Deus, qui Sanctrum
turum imagines (ve efflgies)8culpi, aut pingi
non rprobaSv ut qnoties illas cuUs corprcis in-
tumur, tties eram aotus et sanctittem ad
imit&ndimi memrisB culis meditmur: hanc,qiise-
sumus, imginom (bb sculptiiram) in honrem et
memriam Unigniti Filii tui Dmini nostri Jesu
Christi ( vel Beeiissimie Virginia Mara Matris D-
mini nostri Jes Chxisti, vl Be&ti N. Apstoli
tui, vel Mrtyris, vl Confessrii, aut Pontficis
aut Virginis) adapttam, bene 4^ dfcere, et sane-
tificre dignris: et pnrsta, ut quicmque coram
illa Umguitum Fliun tuum (vel BeaUssimam
Yirginem, vel glorisum Apstolum, mve ICrty-
rem, sive Confeesrem, aut Virginem) suppliciter
clere et honor&re studerit, illius mritis, et
obtntu, a te grtiam in prssnti, et aatmam
glriam obtineat in futrum. Si la imamn es
de Cristo de la Virgen se dice: Pereumdem
Christum, etc.; si de otro Santo: Per Christum
Dminum nostrum.
A. Amen.
ltimamente roce con agua bendita.
Bendiciones episcopales. 419

83.Catalani, tomo II, c. 27, n. 9, in Bit.,


advierte que, aunque en esta bendicin no se
mencionan las imgenes de los santos Angeles,
Patriarcas, Profetas y Viudas; siendo indubita-
ble que pueden bendecirse, especialmente si se
han de colocar en los altares, puede usarse para
bendecirlas de esta misma forma, expresando sus
nombres, v. gr. in hotirem et memriam beti
:

Michaelis Archngeli tui, vel Abraham patriar-


chcBy vel ElcB Prophtce, vel Mnicce Vauce, etc.

XIV. Bendicin de los nios


'
en las fiestas de la Pa Unin de la Santa Infancia.

f. Adjutrium nostrum in nomine Dmini.


i^. Qui fecit coelum et terram.
f. Dminus vobscum.
1$. Et cimi spritu tuo.
Oeemus.
Qu^SMUS, omnpotens Deus, peris istis, pro
quibus tuam deprecmur clemntiam, bene^Jf
dcere dignare: et per virttem sancti Spritus
corda erum corrobora, vitam sanctfica, casti-
mniam prmove, sensus erum bonis opribus
nice intentos custdi, prspera trbue, pacem
concede, saltem confer, carittem largre, et
ab mnibus diablicis atque humnis insdiis tua
protectine et virtte semper defnde ut, te mi- ;

sernte, Paradsi rquiem tndem felciter asse-


quntur. Per Dminum nostrum Jesum Christum
Flium tuum: Qui tecum vivit et regnat iri uni-
tte Spritus sancti Deus, per mnia seecula sse-
culrum.
ij. Amen.
420 Titulo XI. Oftp. n

Orems.

DMINE Jesu Chriflte, qui prvulos tib obl&tos, et


te venientes, complectebris, (pone la mano
ad
sobre las cabezas de los nios) mansque super
illos impnens, eis benedicbas, dicens: Simte
prvulos venfre ad me, et nolite prohibre eos:
tlium est enim regnum coelorum, et: Angel e-
rum semper vident ficiem Patris mei; rspice,
qusBsumus, ad puermm et pnellrum prassntium
devotineoif et benedictio tua copiosa super illos
descndat, ut in tua grtia et caritate proflciant,
te spiant, te dligant, te timeant, mandta tua
custdiant, et ad exopttum finem penrniant,
per te, Balvtor raundi, qui cum Patre et Spi-
ritu sancto vivis et regnas Deus in sssoula sce-
culrum.
I). Amen.
Benedictio Dei omnipotnt8, Pa ^
tris, et
Fi 4^ lii, et SpiritUB sancti, deacndat fuper vos,

cufltdiat atque dirgat vos, et mneat semper


vobfsoum.
1^ Amen.
Bocielos oon agua bendita.

XV. - liaiiiii M ymM diHeaL


84. Si algn aspirante al estado eoleeiatoo,
autoriaado para Teetir la sotana, pidiere la ben-
dicin de ella, se pondr de rodillas, teniendo el
vestido en las manoe, ante el Sacerdote del^^o,
quien la practicar como sigue:
f. A^jntrium nostrum in nomine Dmini.
1$. Qui fecit codlum et terram.
f. Dminus vobiscum.
I). Et cum spritu tuo.
Bendiciones episcopales. 421

Oremus.

DMINE Jesu Christe, qui tgumen nostrse mor-


talittis indere digntus es, obsecrmus im-
mnsam tuee largittis abundntiam: ut hoc ge-
nus vestimnti, quod sancti patres ad innocntiee
vel humilittis indcium, deponentes ignominiam
sseculris hbitus, ferr sanxrunt, tu ita bene
dicere dignris, ut hi fmuli tui, qui hoc indti
^
ferint (si fuere uno: bic fmulus tuus, qui hoc
iudtus ferit) vestimnto, te queque indere me-
rentur (vel meretur), et nter rliquos hmines
conversatine sancta tibi agnoscntur esse dicti
( vel agnosctur esse dictus) Qui vivis et regnas
:

Deus in ssecula seBculrum.


i^. Amen.
ocie el vestido con agua bendita.

XVI. Bendicin de los cinguos de S. Jos,


Esposo de la S."* Virgen Mara.

f, Adjutrium nostrum in nomine Dmini.


i^. Qui fecit coelum et terram.
f. Dminus vobscum.
i^. Et cum spiritu tuo.
Oremus.
OMINE Jesu Christe, qui virginittis consilium
D et amrem ingers, atque castittem preecipis:
ormus clemntam tuam, ut hsec cngula, cast-
ttis tsseram bene ^
dicere et sancti 4^ ficre
dignris, ut quicmque pro castitte servnda
illis preecnti ferint, intercedente beato Jospho,
sanctssimse Genitrcis tuse Sponso, gratam tibi
continntiam, mandatormque turum obedin-
tiam servent, atque vniam peccatrum surum
422 Titulo XL Gap. IL

obtneant, et sanittem ments et crporis perci-


piant, vitmque consequntor aBtmam: Qui vi-
vis et regnas com Deo Patre in unitte Spiritus
Sancti, Deus per mnia ssecnla saBculrum.
1^. Amen.
O BE MUS.
queesmnos, omnipotens sdtme Dens ut pu-
DA,rissimse :

Virginis Maras, ejsqne Sponsi Jos-


phi integrrimam virginit&tm venerantes, enun
intercessinibus purittem ments et crporis con-
sequmur. Per Christum Dminom nostmm.
>! Amen.
0BMU8.
OMNlPOTEirs sempitme Deas, qui cagtissimo viro
Jspho purissimam Mariam semper Virginem,
et porum Jcsum commisist te spplices exor&-
:

mus; ut fidles tui, qui his cingulis in honrem,


et sub protectine ejsdem sanoti Josphi prse-
clnti ferint, te lrdente, et ipso intercedente,
in castitto semper devota persistant. Per em-
dem Dminum noetrum Jesum Christum Filium
tuum: Qui tecum vivit et regnat,eto 4- Amen.
Obbmub.
innocntisB restittor et amtor: quaesu-
DE8,
mus, ut fidles tui, qui hssc cfngula adhi-
berint, intercedente beato Jospho, sanctssimas
(Jenitricis tusa Sponso, in lumbis sus sint semper
pTSBcinti, et lucernas ardntes gestent in mnibus
sus ac stmles sint hominibus expect&ntbus d-
;

minum suum quando revert&tur a nptis, ut cum


vnert et puls&verit, confstm aprant e, et
in SBtma gudia rcipi merentur: Qui vivs et
regnas in ssBcula saecxilrum. 4* Amen.
Bendiciones episcopales. 423

Pone Sacerdote incienso, roca los cngulos


el
con agua bendita, diciendo: Asperges me, etc.;
luego los incensa y dice:
f. Salvos fac serves tuos.
ij. Deus meus sperntes in te.

f* Mitte eis Dmine auxlium de sancto.


4. Et de Sion ture eos.
f Dmine exudi oratinem meam.
4- Et clamor meus ad te vniat.
f' Dminus vobscum.
i^ Et cmn spritu tuo.
Oremtis.
DEUS misricors, Deus clemens, cui bona cuneta
placent, sine quo nihil boni iijchotur, nihil-
que boni perfcitur: adsint nostris humillimis pr-
cibus tuee piettis aures, et fidles tuos, qui in
tuo sancto nomine cngulo benedicto in honrem
et sub protectine sancti Josphi prsecinti ferint,
a mundi impedimento, vel seeculri desidrio de-
fnde; et concede eis, ut in hoc sancto propsito
devti persstere, et remissine percpta ad elec-
trum turum vleant pervenire consrtium. Per
Dminum nostrum, etc.
i^. Amen.

XYII. Bendicin de telgrafo.

85. Desdela iglesia ms prxima otro lugar


sealado al efecto, proceda el Clero hasta la es-
tacin del telgrafo, cantando rezando el cn-
tico Benedictus (pg. 251) con Gloria Patri.
, All el Obispo, algn Sacerdote constituido
en dignidad, entonar la antfona:
AA.
Benedictus es Dmine, qui ponis nu-
bem ascnsum tuum: qui mbulas super pennas
m Titulo XL Cap, n,

ventrum, qui facis Angelos tuos spiritus, et mi-


nistros tuos ignem orntem.
Despus el

Saijo 108.

BNEDio nima mea Dmino: ^ Dmine Deus


meus, magnifctus es vehemnter.
Confessinem et decrem induisti ^ amictus l- :

mine sicut vestimnto.


Eztndens coelnm sicut pellem ^ qui tegis aquis
:

superira ejus.
Qui ponis nubem aaonsum tuum ^ qui mbulal:

super pennas Yentrum.


Qui faois Angelos tuos, spirtus: ^ et ministros
tuos, ignem urntem.
Qui fundsti terram super stabilittem suam: ^
non inclinbitur in sedculum sa>culi.
Abyssus, siout vestimntum, amictus ejus: ^ su-
per montes stabunt aquss.
Ab increpatine tua fgient: ^ a Tooe tonitrui
tui formidbunt.
Asondunt montee, et deeondunt campi, ^ in lo-
cum, quem mdAsti eis.
Trminum posuisti, trasgredintur ^
quem non :

eque convertntur operire terram.


Qui emittis fimtee in oonTUfbus : ^ inter mdium
mntium pertransibunt aqusB.
PotAbunt omnes betss agr : ^ exspectbunt na-
gr in siti sua.

Super ea vlucree dtB babitbunt: ^ de medio


petrrum dabunt voces.
Rigans montes de superiribus suis ^ de ructu :

perum turum satibitur trra:


Prodoens fosnum jumntis, ^ et herbam senri-
tti hminum.
Bendiciones episcopaleg. 426

Ut educas panem de trra, * et vinum Isetficet


cor hminis:
Ut exhlaret fciem in leo, * et pais cor h-
minis confrmet.
Saturabntur ligna campi, et cedri Lbani, quas
planta vit: * illic psseres nidificbunt.
Herdii domus dux est enim: * montes exclsi
cervis, petra refgium herinciis.
Fecit lunam in tmpora * sol cognvit occ&sum
:

suum.
Posusti tnebras, et facta est nox: * in ipsa per-
transibunt omnes bstiee silvee.
Ctuli lenum rugientes, ut rpiant, * et queerant
a Deo escam sibi.
Ortus est sol, et congregti sunt: * et in cubili-
bus suis coUocabntur.
Exbit homo ad opus suum, * et ad operatinem
suam usque ad vsperum.
Quam magnificta sunt pera tua. Dmine! *
mnia in sapintia fecisti: implta est trra
possessine tua.
Hoc mare magnum, et spatisum mnibus * illic :

reptilia, quorum non est nmerus.


Animlia pusUa cum magnis * illic naves per-
:

transbunt.
Draco iste, quem formsti ad illudndum ei: *
mnia a te exspctant, ut des illis escam in
tmpore.
Dante te clligent: * aperiente te manum
illis,

tuam, mnia implebntur bonitte.


Avertnte autem te fciem, trbabntur * aferes :

spiritum erum, et defcient, et in plverem


suum revertntur.
Emttes spiritum tuum, et creabntur: * et re-
novbis fciem terree.
:

426 Titulo XI. Cap. n.

St gloria Dmini in sadcolum: leetbitur D-


miiius in opribus suis.
Qui rspicit terram, et facit eam tremer ^ qui :

tangit montes, et fumigant.


Cantbo Dmino in vita mea: ^ psallam Deo meo
qumdiu sum.
Jucndum elquium meiim: * ego vero de-
sit ei
lectbor in Dmino.
Deficiant peccatres a terrai et iniqui ita ut non
8int: ^ bnedic nima mea Dmino.
Gloria Patri.
8icut erat.
Repetida la antfona, empiesa asi la bendicin
t* Adjutriom nostrom in nmina Dmini.
1|- Qui fect coelom et terram.

t* DminuB vobiscum.
4* Et oum spiritu tuo.

Obems.
CONCEDE nos filmlos tuos, qnsBsamns Dmine
Deus, perptoa ments, et crporis sanitte
gaudre: et Roosa Be&tsB Mari semper Vir-
gnis interoessine, a prsBsnt liberan trstitia,
et 6otma prfrui ltta. Per Chrbtum Dminum
nostrum. i|. Amen.
Obems.
qui mbulas super pennas ventrum, et
DE8,
facis mirablia solus:concede, ut cum per vim
huio metllo inditam, fulmneo ictu celrus huc
absntia, et hinc alio prsBsdntia transmittis; ita
nos invntis novis edcti, tua gr&tia opitulAnte,
prmptius et facilius ad te venire vale&mus. Per
Christum Dminum nostrum. ^. Amen.
Por ultimo roda el telgrafo con agua bendita.
,

Bendiciones episcopales. 427

XVIII. Bendicin contra langosta


y otros animales perniciosos.

86. Revestido el Sacerdote de estola inorada,


va al campo infestado, y dice:
AA.
Exsrge, Dmine, djuva nos, et libera
nos propter nomen tuum.
Psal. Deus uribus
nostris audvimus, patres nostri annuntiavrunt
nobis.
Gloria Patri, etc.
Se repite la antfona Exsrge, Dmine.
! f. Adjutrium nostrum in nomine Dmini.
1$. Qui fecit coelum et terram.

f. Dmine exudi oratinem meam.


i^. Et clamor meus ad te vniat.

t. Dminus vobiscum.
l>. Et cmn spritu tuo.

O RE MUS.
PRECES nostras, queesumus. Dmine, clemnter
exudi, ut qui juste pro pecctis nostris affli-
gimur, et hanc mrium (vel locustrum, vel vr-
mium) persecutinem ptimur, pro tui nminis
gloria ab ea misericrditer libermur ut tua po- ;

tntia procul explsi (vel explsse) nulli nceant,


et campos, agrsque nostros in tranquillitte ac
quiete dimttant, qutenus ex eis surgntia et orta
tuee majesttis desrviant, et nostrsB necessitti
subvniant. Per Christum Dminum nostrum.
i^. Amen. '^

O R E M u s. ^^^'^

OMNPOTENS sempitme Deus, mnium bonrum


remunertor, et peccatrum mximus mise-
rtor, in cujus nomine omnia genuflectntur
coelstia, terrstria, et infemlia: tua potntia
,

t8 Tiiolo XI. Oap. n.

nobis peccatrbus omnipotnter concede; ut quod


de tua misericordia conflsi agimos, per tuam gr-
tiam, efficcem consequ&mur effctum qutenus : J
hos pestferos mures ( vel locustas, vel vermes) per
nos serves tuos maledicndo maledicas, segre-
gando sgreges, exterminando extermines ut per
tuam clemntiam ab hac peste liber&ti, grati-
rum actines majestti tusB libere refermus. Per
Chrstum Dminom nostrom.
4 Amen.

Exoaosso vos mures (vel locustas, vel


pestferos
vermes) per Deum Patrem omnipotntem 4|
et Jesum Chrstum Filium ejus ^
, et Spritum

Sanctum ab utrqae procedntem 4|^ ut confs- ,

tim recedtis a campis et agrs nostris, nec m-


plius in eis habittis, sed ea looa traiisetis, in
quibus nmini nocre powit8; pro parte omnij>o-
tntis Dei, et totus crisB ooertis, et Ecclsiss
sancto Dei vos maledicens, ut qnocmque irtis
sits maledioti (vel malediotaB) deflciiites de die
in diem in vos ipsos (vel ipMs) et decrescntesi
qutenus reliquiss de vobis nullo in looo invenan-
tur, nisi neoessria ad saltem et usum humnum.
Quod prsestre digntur, qui ventrus est judi-
ore VIVOS et mrtuos, et sooulum per ignem.
i|. Amen.
Y se rooian oon agua bendita los logaras in-

>@r
Bendiciones episcopales. 429

XIX.
REGLAS para los Sacerdotes que, por delegacin Apostlica,

bendicen rosarios, crucifijos, medallas y estatuas pequeas

y
Lista de las INDULGENCIAS anexas dichos objetos.

PARAganar las indulgencias que el Su-


mo
Pontfice concede los fieles que
tienen en su poder rosarios, coronas, cruces, cru-
cifijos, estatuas pequeas, medallas bendecidas
por su Santidad, es necesario:
1/ Llevar consigo alguno de dichos objetos
de piedad.
2.** Si no se llevan, deben colocarse en la
propia habitacin, en lugar decente de la casa,
y rezar devotamente ante dichos objetos las res-
pectivas oraciones.
Que las imgenes no sean grabadas ni
3.
pintadas; ni las cruces, crucifijos, estatuas y me-
dallas sean de estao, plomo otra materia frgil
y de gastarse.
fcil
Que las imgenes sean de Santos cano-
4.**

nizados inscritos en martirologios aprobados.


Todas las indulgencias que se expresarn, pue-
den los fieles ganarlas para s, aplicarlas por
va de sufragio las benditas Almas del Pur-
gatorio.
Declara su Santidad, que con la concesin
di dichas indulgencias de ningn modo entiende
derogar las ya concedidas por los Sumos Pont-
fices sus predecesores, por algunas obras piadosas
que se dirn, y quiere que queden en pleno vigor.
Manda que en la distribucin y uso de las co-
ronas, rosarios etc. bendecidos como se ha dicho,
se observe el decreto de Alejandro VII de santa
;

480 Titolo XL Cap. IL

memora, dado el 6 de febrero de 1657, segn el


cual las indulgencias anexas & los objetos indi-
cados no pueden ganarse sino por aquellos para
quienes fueron bendecidos, por aquellos quie-
nes fueron distribuidos por stos por primera vez
que perdindose uno de tales objetos no puede
ser sustituido al arbitrio con otro, no obstante
cualquiera concesin privilegio en contrario;
que no pueden prestarse 4 efecto de comunicar
las indulgencias, antes bien las perderan y ^ue
;

ima vez hayan recibido dichas cosas la bendicin


pontificia, no pueden venderse, & tenor del de-
creto de la S. Congregacin de Indulgencias y
santas Reliquias, publicado el 5 de junio do 1721.
Confirmase, adems, el decreto de Benedicto
XIV, de 19 de agosto de 1752, en el cual declara
expresamente que los crucifijos, medallas etc. ben-
ditos como se ha dicho, no hacen privilegiado el
altar en que se ooloquen, ni las Misas celebradas
por el Sacerdote que lleve consigo dichos objetos.
Prohbese, por ltimo, A cualquiera persona que
asista los moribundos darles con tales cruci-
fijos la benedicin con indulgencia en artculo de
muerte, sin facultad especial obtenida por escrito,
ya que bastante provey el mismo Sumo Pont-
fice con la citada constitucin Pia Mater.

88. INDLaKNCIAS.
Quien rece, lo menos una vez por semana,
la corona del Seor alguna de la Sma Virgen,
el rosario la tercera parte de l, el Oficio di-
vino, el Parvo de la Virgen el de difuntos,
bien los siete Salmos Penitenciales los Oradua-
les, si tiene por costumbre ensenar la Doctrina
Cristiana, visitar los encarcelados los en-
Bendiciones episcopales. 431

fermos en los hospitales, socorrer los pobres,


or Misa, decirla siendo Sacerdote; si verda-
deramente arrepentido y confesado comulgare
en cualquiera de los das siguientes: Natividad
del Seor, Epifana, Resurreccin, Ascensin,
Pentecosts, Sma Trinidad, Corpus Christi, Pu-
rificacin, Anunciacin, Asuncin, Natividad y
Concepcin de Maria Sma; Natividad de S. Juan
Bautista, da de S. Jos, Esposo de nuestra Se-
ora, de los santos Apstoles Pedro y Pablo, An-
drs, Santiago, Juan, Toms, Felipe y Santiago,
Bartolom, Mateo, Simn y Judas, Matas, y de
Todos los Santos y en el mismo da rogare de-
;

votamente Dios por la extirpacin de las he-


regas y cismas, por el aumento de la Fe Catlica,
por la paz y concordia entre los Gobiernos cris-
tianos, y dems necesidades de la santa Iglesia,
ganar en cualquiera de los dias sobredichos
Indulgencia plenaria.
El que haga las mismas cosas en otras festi-
vidades del Seor de la Virgen Mara, en cada
uno de tales dias conseguir
Indulgencia de siete anos y otras tantas cua-
rentenas. Asimismo, hacindolas cualquier do-
mingo fiesta del ano, ganar cada vez
Indulgencia de cinco anos y otras tantas cua-
rantenas; y si es otro da del ano ganar
Indulgencia de cien das.
El que tenga costumbre de rezar lo menos
una vez la semana alguna de las coronas, el
rosario, el Oficio Parvo de la Virgen, el de di-
funtos; Vsperas, un Nocturno con Laudes,
los siete Salmos Penitenciales con las Letanas
y preces que las siguen, cada vez que lo hiciere
ganar
Indulgencia de cien das.
482 Tiiiilo XI. Cap. H.

Cualquiera que en articulo de muerte reco-


miende devotamente su alma Dios, y segn la
instruccin dada por Benedicto XIV en la cons-
titution de 6 de abril de 1747, que empieza Pia
Maier, estuviere pronto recibir con nimo re-
signado la muerte de manos del Seor, estando
verdaderamente arrepentido, confesado y comul-
gado, y no pudiendo esto, contrito & lo menos
invoque el Smo Nombre de Jess con el corazn,
caso de no poderlo hacer con la boca, conseguir
Indulgencia plenaria.
Quien haga alguna oracin preparatoria antes
de celebrar la Misa comulgari de rezar el
Oficio divino el Parvo de la Vix^gen, ganar
cada vez
Indulgencia de eineumUa da$.
1 que visite 4 loe encaroeUdos, los en-
fermos de los hoepiiales, ayudndolos con alguna
buena obra, bien ensene en la iglesia la Doc-
trina Cristiana, la ensene en sa casa sus hijos,
parientes, y criadoiL ganar cada vez
Indulgencia de OMeimtos das.
El que al toque de la campana de cualquiera
il^eaia por la maana, al medio da y en la tarde
reuxe Us oraciones aoostambradas Anaelui Do-
mkU etc. no sabindolas d^ere un Pa&r noster,
y Av Maria; y al toque de Animas dijere el
salmo De profundis, no sabindolo, un Pcier nos-
Ur y Ate Mara, conseguir
Indulgencia de cim das.
1 que en dia viernes piense devotamente en
la Paen y Muerte del Divino Redentor y diga
tres Padrenuestros y tres Avemarias ganar
Indulgencia de den das.
El que verdaderamente arrepentido de sus pe-
cados con firme propsito de enmendarse haga
Decretos relativos las bendiciones. 433

examen de conciencia, y rece con devocin tres


veces el Pater noster y el Ave Mara en honor
de la Sma Trinidad, bien en memoria de las
cinco Llagas de Nuestro Seor Jesucristo diga
cinco veces Pater noster y Ave Mara^ ganar
-Indulgencia de cien das.
El que ruegue devotamente por los fieles que
estuvieren en el trance de la muerte, diciendo
al menos un Pater noster y Ave Marta, conse-
guir
Indulgencia de cincuenta das,

CAPTULO m.
Decretos de la Sagrada Congregacin de RitoSi
tocantes la materia del presente ttulo.

aspersio facienda est singillatim


AQU^
quibuscumque Dignitatibus, et Canoni-
nicis,incipiendo ab his, qui in dextro sunt cornu,
non nico ictu in circulum. (20 decemb. 1601).
II. Aqu89 benedictee aspersio in dominicis de-
bet fieri per ipsum celebrantem, etiam quod sit
prima, vel alia Dignitas non obstante contraria
:

consuetudine, quse potius corruptela dici debet.


(27 novemb. 1632).
Aspersio die dominico semper facienda
III.
est a celebrante, etiam quando Superior celebrat.
(16 novemb. 1649).
IV. In aspersione aquae tenedictee, quee die-
bus dominicis fit a Sacerdote, alba, et stola in-
duto, vel etiam pluviali, immediate celebraturo
Missam conventualem, aptanda est ante pec-
stola
tus ad modum crucis; non vero pendens a eolio ,

ad utrumque latus. (30 sept. 1679). /


28
t4 Titolo XI. Cap, m.

V. Modus benedicendi alios, vel rem aliquam


debet esse cum mana recta, et digitis simul june-
t8 et extensis. (24 jul. 1683).
VI. An Sacerdos Missam Dominicalem cele-
braturus possit offerre aqtiain benedictam Dicono
et Subdiacono manu eorom aspersorio capiendam,
an vero ipsos asperger debeat, non obstante con-
trario U8U ?
Negativo.
An dictus Sacerdos debeat asperger Deca-
num, Cannicos ac reliquiim Clemm, quavis con-
traria consuetudine pariter non obstante? Af-
innaiive.
An dctns Sacerdos debeat asperger Decanum
et singulos Cannicos singillatim, reliqimn antem
Clerum et populum non singillAtim, sed qnolibet
ictu aspersori plores* smnl?
Decannm et sin-
gules Canonices Afflrmative, et reliquos de Clero
si sint in parvo nomero. Si vero in nu- ma^o
mero, Negative, et omnes unico ictu quasi in gy-
rum aspergendos; populum demum a Sacerdote
ter, in medio, a dextris et a sinistris aspergendum.
(27 scpt. 1698, Leodimi.).
VII. An bsiediotiones mulienim post partum,
fontis baptismalis, ignis, seminis, ovorum, et si-
miliumi sint de juribus mere paroohialibus?
Besp. Negative sed benedictiones mulierum post
:

partum, et fontis baptismalis fien deber a Pa-


rochis. (10 decemb. 1708, Urhis et Orbis).
Yin. lili adhibendi, et in illis, tan-
soli libri
tum Benedictiones quse Rituali Romano sunt con-
formes. (7 april. 1882, Arimitien.).
IX. An formulsB benedictionum qusB inveniun-
tur in libris ab Ordinariis tantum locorum et non
ab Apostlica Sede approbatis, retinendsB sint;
adeo ut in benedictionibus perficiendis iisdem uti
valeant sacerdotes, cotta et stola induti ? De-
Decretos relativos las bendiciones. 436

turDecretum in Ariminen. diei 7 aprilis 1832 ad


dubium V; nec ,al83 adhibeantur, dummodo non
constet ab hac Sacra Congregatione fuisse adpro-
batas. (23 maj. 183B, Ord. Min. Capiic. Prov.
Helv.y ad 9).
X. Consuetudo non benedicendi fontem bap-
tismalem sabbato ante Pentecosten, velut abusus,
et rubricis contraria est eliminanda. (7 dec. 1844,
TJrhevetan.).
XI. An Celebrans diebus Dominicis Chorum
aditurus ad aspergendum Clenun aqua lustrali,
acceder debeat per latus Epistolee, atque circu-
lum perficiens post aspersionem redir debeat ad
altare per latus Evangelii, seu potius ir ac re-
dir debeat per latus Evangelii?
Affirmative
ad primara partem negative ad secundara, 7 dec.
:

1844, Lucan.).
XII. Aspersio aquse benedictse in Dominicis
fieridebet, juxta rubricas Missalis et preescriptum
a Rituali Romano, omnino post Tertiam ante Mis-
sam conventualem; ideoque tolerari non potest
consuetudo eam transferendi post Nonam, ante
Missam votivam quee aliquibus in locis canitur
ex privilegio. (31 aug. 1872, Gerunden.).
XIII. In Dominicis aspersio populi cum aqua
benedicta facienda est a sacerdote ad cancellos
presbyterii, juxta alias decreta. (12 sept. 1884,
Sanctorien.).
6 -
Tttnlo Xn.

TITULO XIL
DE LOS EXORCISMOS.

T.

necesario qae Sacerdote otro


ESgitimo ministro
el
de la Iglesia
le-
qne haya
de exorcizar & los vejados del demonio, est ador>
nado de la piedad, praden/sia integridad de
vida que corresponden : ane fiado, no en sn pro-
pia virtud, sino en la divina, y desprendido de
toda aficin lo terreno, constante y humilde-
mente ejecute, por oaridad, una obra tan piadosa;
que sea de edad madura, y se granjee el respeto,
no solo por su oficio, sino tambin por la pnresa
de sos costumbres.
2. Para el recto desempeik) de sn cargo, pro*
cure, asi tomar de buenos autores y del uso mu-
chos documentos tiles que aqu por la brevedad
se omiten, como observar puntualmente estos po-
cos necesarios.
8. Ante no sea fcil para creer en obse-
todo,
sin del demonio, y tenga bien sabidas las se-,
nales que la distinguen de oiertai^ enfermedades
naturales.
4.Decir muchas palabras de lengua descono-
cida, entender al que las dice ; manifestar cosas
ocultas y remotas; mostrar fuerzas superiores
la edad y condicin, y otras cosas semejantes
sern seales de obsesin, tanto menos equivocas,
cuanto sean en mayor nmero.
De los ezoroismos. 437

5.Para mejor conocerlas, despus de uno


otro exorcismo, pregunte al obseso qu es lo que
ha sentido en el alma en el cuerpo; y tambin
para saber qu palabras conturban mas al de-
monio, b fin de inculcarlas y repetirlas con mas
ahinco.
6. Repare en los artificios y embustes de que
usan los demonios para engaar al exorcista. Pues
por lo comn suelen responder con engao y ma-
nifestarse dificultosamente, porque fatigado el mi-
nistro, desista, parezca que el obseso no lo est.
7. Algunas veces, despus de haberse mani-
festado, se esconden, y dejan el cuerpo casi libre
de toda molestia, para que el enfermo se repute
recobrado; pero no por eso debe cesar el exor-
proseguir hasta ver seales de libertad.
cista, sino
8. Otras veces ponen cuantos embarazos pue-
den, para que el enfermo no se sujete los exor-
cismos, procuran persuadir que la enfermedad
es natural y otras, en medio del exorcismo, ha-
;

cen dormir enfermo y le muestran alguna vi-


al
sin, sustrayndose en el nterim porque parezca
que est ya libre.
9. Algunos demonios dan lo que es obra suya
por maleficio, descubriendo sus autores y el
modo de deshacerlo; pero el exorcista gurdese
de recurrir magos, hechiceras, otras personas
que los ministros de la Iglesia, de usar de
supersticin modo ilcito de cualquiera especie.
10. A veces el demonio permite al enfermo
descansar y aun comulgar, porque parezca que
ya se ha ido. En fin, son innumerables las malas
artes de que se vale para el engao, y debe ser
muy cauto el exorcista para no caer en l.
11. Por lo cual, acordndose de que nuestro
Seor dijo que hay raza de demonios que no se
Titulo xn.

expelen sino con la oracin y el ayuno (Matt. xvn),


procure cuanto estuviere de su parte, por si y
por medio de otros, imitacin de los Santos
Padres, aplicar estos dos remedios como princi-
pales, fin de impetrar el divino auxilio y ar-
rojar al enemigo.
12. El exorcismo, si cmodamente se pudiere,
se har& en la iglesia otro lugar religioaOi y sin
concurso de gente; pero podr hacerse en casa
particular por enfermedad otra justa causa.
13. Si el interesado estuviere en capacidad,
amonstele que haga oracin por si, que ayune,
y que confiese y comulgue con frecuencia, segn
dictamen del confesor: que mientras se le exor-
cifia, se recoja, se vuelva Dios, y con humildad

y fe le pida la salad; y cuando se sintiere ms


atormentado, sufra con paciencia, sin desconfiar
ni un punto del auxilie divino.
14. Se le pondr en las manos la vista,
un Crucifijo, y pudindose conseguir, se le apli-
cai^ con reverencia, al pecho, la cabraa,
reliquias de Santos bien acondicionadas y ctip
biertas; con cautela, si, para que las cosas sa-
gradas no se manejen indignamente, ni por el
demonio se las haga injuria. Mas la sagnoa Ba-
caristia no se ponga sobre la cabesa del obseso,
ni en otra manera se le aplique al cuerpo, por
el peligro de alguna irreverencia.
16. No se dilate el exorcista en conversa
cienes ni nreguntas superfinas curiosas, princi-
palmente de cosas futuras y ocultas, que no to-
can su ministerio; antes nEmde al espritu im-
mundo que calle y que solo responda lo que le
Sreguntare: ni le crea, si fingiere que es el alma
e algn santo, de algi'm difunto, algn n-
gel bueno.
De los exorcismos. 439

16.Son preguntas necesarias, la del nme-


ro y nombre de los espritus asistentes, del
tiempo, de la causa por que entraron, y otras
semejantes.
17. Pero en cuanto las chanzas, risadas y
despropsitos del demonio, el exorcista reprma-
las desprecelas;y los circunstantes, que de-
ben ser pocos, advierta no hagan caso de ellas,
ni interroguen al obseso, sino que humilde y en-
carecidamente rueguen , Dios por l.
18. Haga y lea los exorcismos con imperio y
autoridad, y con gran fe, humildad y fervor. En
viendo al mal espritu muy atormentado y afli-
gido, nstele y apritele mas. Y siempre que no-
tare que el obseso es conmovido punzado en
alguna parte del cuerpo, que aparece algn
tumor, hgale all la seal de la cruz, y rocele
con agua bendita, que debe tener * mano.
19. Observe tambin qu palabras se estre-
mecen tiemblan mas los demonios, y reptalas
muchas veces. En llegando la conminacin, pro-
firala tambin muy reiterada, agravando siempre
la pena y si ve que aprovecha, persevere en ella
;

por dos, tres cuatro horas, y aun ms, si pu-


diere, hasta conseguir la victoria.
20. Abstngase de dar aconsejar al enfermo
obseso medicamento alguno, dejando este cui-
dado los facultativos.
21. Al que exorcizare alguna mujer acom-
paen siempre honestas personas que la tengan
cuando el demonio la agitare moviere violen-
tamente sean, si es posible, de la parentela de
:

la paciente; y gurdese el exorcista de decir


hacer algo que si propio los circunstantes
pueda ser ocasin de algn mal pensamiento.
22. Mientras exorcizare, use de palabras de
440 TiialoZIL

la Escritora Sagrada, con preferencia otras,


suyas ajenas.
28. Mande al demonio que declare si en el
cuerpo del obseso est detenido por obra signos
instrumentos malficos si el obseso los hubiere
;

tomado por la boca, vomtelos si est&n en otra


;

parte, descubra dnde, y hallados, qumense.


24. Amoneste tambin el exoroista al obseso
para que le manifieste todas sus tentaciones.
26. Y si el obseso se libertare, exhrtele
que con toda vigilancia se guarde de los peca-
dos, para no dar ocasin al demonio de volver
l y sea la reincidencia peor que la primera
calda.

II. - Modo 4$ asranr ios obsesos.

26. El Sacerdote, otro exoroista, bien con-


fesado, por lo menos sinoeramente arrepentido
de sus culpas ; celebrado, si omodamente se pu-
diere, el santsimo saorficio de la Ifisa, mi-
plorado con piadosos ruegos el auxilio divino;
revistase de sobrepellis y estola morada, y te-
niendo delante de si ataao al obseso, si hubiere
peligro, rmele, y rmese si mismo y los cir-
cunstantes con la seSal de la cnus, y roce con
agua bendita; arrodillados todos, respondiendo
los dems, diga, sin las preces, las Letanas or-
dinarias, y al fin de ellas, lo que continuacin
se pone.
AiUL Nereminiscrb Dmine delcta nos-
tra, vel parntum noetrrum, eque vindctam
sumas de pecctis nostris.
Pater noster, eie.
f. Et ne nos indcas in tentatinem.
i(. Sed libera nos a malo.
De los exorcismos. 441

Salmo 53.
DEUS nomine
in tuo salvum me fac * et in vir- :

tte tua jdica me.


Deus exaud oratinem meam: * uribus prcipe
verba oris mei.
Qunam alini insurrexrunt adversum me: et
fortes qusesirunt nimam meam: * et non
proposurunt Deum ante conspctum suuni.
Ecce enim Deus djuvat me: * et Dminus suscp-
tor est nimee mese.
Avrte mala inimcis meis: * et in veritte tua
disprde illos.
* et confitbor nmini
Voluntarle sacrificbo tibi :

tuo, Dmine: quniam bonum est:


Quniam ex omni tribulatine eripuisti me: * et
super inimcos meos despxit culus meus.
Gloria Patri.
f. Salvrun fac servum tuum ( vel salvam fac
ancillam tuam).
1(. Deus meus spertotem in te.
f. Esto ei, Dmine, turris fortitdinis.
I). A
fcie inimci.
f. Nihil profciat inimcus in eo ( vel in ea).
1^, Et flius iniquittis non appnat nocre ei.

f. Mitte ei, Dmine, auxilium de sancto.


ij. Et de Sion ture eum ( vel eam).
f. Dmine exudi oratinem meam.
i^. Et clamor meus ad te vniat.
f. Dminus vobscum.
i^. Et cum spiritu tuo.
O RE MUS.
DEUS, cui prprium est miserri semper et pr-
cere sscipe deprecatinem nostram, ut hunc
:

fmulum tuum quem ( vel fmulam tuam, quam)


delictrum catna constringit, misertio tuae pie-
ttis clemnter abslvat.
442 Titolo Xn.

Obems.
DMINE snete, Pater omnipotens, aBtme Deus,
Pater Dmini nostri Jesu Ohrsti: qui illiim
rfugam tyrnnum et apstatam gehnnad ignibus
deputsti; quique Unignitum taun in huno man-
dum misisti ut illom rugntem contreret; velc-
ter atiende, acclera, nt eripias hminem ad im-
ginem et similitdinem tuam cretnm, a mina et
daBmdnio meridiano. Da, Dmine, terrrem tuum
super bfltiam, qu extrminat Tineam tiuun. Da
fidoiam senris tuis contra neqoissimum drac-
nem pugnare fortissime, ne contmnat aperantes
in te, et ne dicat, sicot in Pharane qni jam
dixit: Deum non novi, neo Israel dimitto. Urgeat
illum dztera iua potens discdere a fmulo tuo
N. (vel a fmula tuaN.) 4|, ne cUtius praesmat
captivum tenre, quem tu ad imginem tuam fa-
cer digntus es, et in Filio tuo redemisti: qui
tecum vivit et regnat, eto.
1). Amen.
27. Despus mande al demonio de esta suerte:

PujcciPio tbi, quicmque es, spirtus immnde,


et mnibus sciis tuis, huno Dei fmulum obsi-
dntibus, ut per mystria Inoamatinis, Passi-
niS| Resurreotinis et Asoensinis Dmini nostri
Jesu Christi, per missinem Spirtus Sancti, et
per advntum ejsdem Dmini nostri ad judi-
cium, dicas mihi nomen tuum, diem et boram
xitujB tui, cum liquo signo; et ut mihi Dei mi-
nistro, licet indigno, prorsus in mnibus obdias;
eque hano creatrain Dei, vel circumstntes aut
erum bona ullo modo offndas.
28. Luego lee sobre el obseso los Brongelios
siguientesy todos alguno de ellos. Yal prin-
:

De los exorcismos. 448

cipio de cada uno, al decir Lctio sancti Evan-


glii, etc., sgnese s mismo, y al obseso en la
frente, en la boca y en el pecho.

Joann. 1.

principio erat Verbiim, et Verbum erat apud


INDenm, et Deus erat Verbum. etc. (pg. 203).

Maro. 16.

INtesillointempere Dixit Jess discpulis suis En-


:

mundum univrsum prsedicte Evang-


:

lium omni creatree. Qui credderit, et baptiztus


ferit, salvus erit:qui vero non credderit, con-
demnbitur. Signa autem eos, qui credlderint, hsec
sequntur: In nomine meo deemnia ejcient: lin-
guis loquntur novis: serpntes tollent: et si mor-
tferunt quid bberint, non eis nocbit: super
eegros manus impnent, et bene habbunt.

Luc. 10.
illo tmpore: Revrsi sunt septuagnta do
rcum gudio, dicntes: Dmine, etiam deem-
nia subjicintur nobis in nomine tuo. Et ait illis
Vidbam Stanam sicut fulgur de coelo cadntem.
Ecce dedi vobis potesttem calcndi supra ser-
pntes, et scorpines, et super omnem virttem
inimci: et nihil vobis nocbit. Vermtamen in
hoc nolte gaudre, quia spritus vobis subjicin-
tur gaudte autem, quod nmina vestra scripta
:

sunt in coelis.

Luc. 11.
tmpore Erat Jess ejciens daemnium,
INetillo :

illud erat mutum. Et cum ejecsset daem-


nium, loctus est mtus, et admirtee sunt turbee.
Qudam autem ex eis dixrunt: lu Bel^ebub
u Titoioxn.

principe daBiuonirum jicit dadmnia. Et lii ten-


tantes,signom de coelo quserbant ab eo. Ipse au-
tem ut vidit cogitatnes erum, dixit eis Omne
:

regnum in seipsum divisum desolAbitur, et domus


supra domum cadet. Si autem et Satans in seip-
sum divisas est, qumodo stabit regnum ejus?
quia dicitis in Belsebub me ejicere dsemnia.
Si autem ego in Belzebub ejfcio daemnia, llii
vestri in quo ejiciunt? Ideo ipsi jdioes vestr
erunt. Porro si in dgito Del ejicio daomnia,
profcto pervnit in vos regnum Dei. Com fortis
armtus cnstdit trium suum, in pace sunt ea,
quflB pssidet. Si autem frtior eo sapervniens
vcert eum, universa anna ejus uferet, in quibus
oonfldbat, et splia ejus distribuet.
t Dmine, oxndi oratinem meam*
1| Et clamor rneus *ad te vniai.
t* Dminos voUsoimi.
4* Et cum spirtu tuu.
0BMU8.
Oif iPOTiNS Dmine, Verbum Dei Patris, Christe
Jesu, Deus et Dminus universas creatras;
qui sanctis Apefcolis tuis dedisti poteetitem cal-
candi super serpntes et soorpines; qui inter
cestera mirabfliuro turum prsecpta ignktnB es
dioere: da^mones effug&te; ciyu virtte motus
tamquam ftgur de olo Satans ccidit: tuum
sanctum nomen cum timre et tremre suppli-
citer dprecor, ut indignissimo mihi servo tuo.
data venia mnium delictrum merum, constan*
tem fidem, et potesttem donare dignris, ut hunc
crudlem daemonem, brcbii tui sancti muntus
potntia, fidnter et secrus aggrdiar: per te,
Jesu Christe, Dmine Deus noster, qui ventrus es
judicre vivos et mrtuos, et sseculum per ignem.
l|. Amen.
De los exorcismos. 446

29.Despus, armndose s mismo y al ob-


seso con la seal de la Cruz, tenindole puesta
alrededor del cuello la extremidad de la estola, y
la mano diestra sobre la cabeza, constantemente,
y con gran fe, diga el Sacerdote todo lo que
sigue: aeii s nB 09
^ f. Ecce Crucem Dmini, fiigite partes advrsee.
i^. Vicit leo de tribu Juda, radix David.

f. Dmine exudi oratinem meam.


]E}. Et clamor meus ad te vniat.
f, Dminus vobscum.
1^. Et cum spritu tuo.

Oremus.
DEUS et Pater Dmini nostri Jesu Christi, in-
voco nomen sanctum tuum, et clemntiam
tuam supplex expsco, ut advrsus hunc, et om-
nem immndum spritum, qui vexat hoc plasma
tuum, mihi auxlimn preestre dignris. Per em-
dem Dminum nostrum Jesum Christum Filium
tuum, qui tecum vivit, etc.
i^. Amen.
Exorcismo.
EXORCIZO te, immundlssime spritus, omnis in-
crsio adversrii, omne phantsma, omnis l-
gio, in nomine Dmini nostri Jesu Christi era- ^
dicre et effugre ab hoc plsmate Dei ^. Ipse
tibi mperat, qui te de suprnis coelrum in in-
feriora terree demrgi preecpit. Ipse tibi mperat,
qui mari, ventis et tempesttibus impervit. Audi
ergo, et time, Stana, inimce fdei, hostis gneris
humni, mortis addctor, vitse raptor, justtise
declintor,malrum radix, fomes vitirum, se-
ductor hminum, proditor gntium, incittor in-
vd8B, orgo avartiee, causa discrdiee, excittor
446 Titalo Xn.

dolrum quid stas et


: oom scias Chrstnm
resists,
Dminum perder? lUum mtue, qui
vires tuas
in Isaac immoltus est, in Joseph venmdatos,
immgao occsns, in hinine cracifixus, deinde in-
qmi triumphrtor fiit. (Las siffoientes cruces
hAganse en la frente al obseso). Recde ergo
in nomine Patris, ^
et Filii ^, et Spirtus ^
Sanct: da locom Spiritui Snete, per hoc signum
Cru ^cis Jesn Christi Dmini nostri. Qui com
Patre et eodem Spiritu Sancto vivit et regnat
Dens, per mnia scula sfisonlrum.
4- Amen.
f' Dmine exndi oratinem meara.
4* Et clamor meas ad te vniat.
t* Dminos vobiwinnL
i| Et cum spiritu too.
OBSMua.
DBUS cndtor et defnsor gneris homAni, qui
hminem ad imaginera toara forrosti rspice
:

soper hunc f&mulum tuum N. qui (! hano fr


molara toara N. qua3) dolis immndi spiritos app-
titur, qoera (^nt qoam) vetos advrsanos, antiquus
hostis terrsB, fonnidinis horrre ciroravolat et
sensora raentis homnsB stoj^re defigit, terrre
oontrbat, et raetu trpidi tirars exAgitat. Re-
polle, Draine, virttem diboli, fallaoteqoe ejos
insidias raove: proool impius tenttor aufgiat:
sit nminis toi signo ^
(6n la firante) fraolos
toos raonitus, et in nirao tatos et crpore.
( Las tres crooes sgoientes hganse en el pecho

al energmeno).
To potoris ^htgos interna
custodias. To viscera ^
regas. To cor ^con-
frmes. In niraa adversatriois potesttis tenta-
ranta evanscant. Da, Dmine, ad hanc invoca-
tinem sanctissirai nrainis tui grtiara, ot qui
De los exorcismos. 447

hucsque terrbat, trritus aufigiat, et victus ab-


scdat, tibque possit hic fmulus tuus, et corde
firmtus, et mente sincrus dbitum prsebre fa-
multum. Per Dminum nostrum Jesum Chris-
tum, etc.
i^. Amen.
Exorcismo.
ADJURO te,serpens antque, per Jdicem viv*
rum etmorturum, per factrem tuum, per
factrem mundi, per eum qui habet potesttem
mittndi te in gehnnam, ut ab hoc fmulo Dei
N. qui ad Ecclsiee sinum recrrit, cum metu et
exrcitu furris tui festnus discdas. Adjuro te
terum 4|f ( en la frente) non mea infirmitte, sed
virtte Spiritus Sancti, ut exeas ab hoc f&mulo
Dei N. quem omnipotens Deus ad imginem suam
fecit. Cede gitur, cede, non mihi, sed ministro
Christi. lUus enim te urget potstas, qui te Cruci
SU8B subjugvit. Illus brchium contremsce, qui
devlctis gemitibus infrni, nimas ad lucem per-
dxit. Sit tibi terror corpus hminis, ^Jf (en el
pecho) sit tibi formdo imgo Dei ^( en la frente).
Non resistas, nec morris discdere ab hmine
isto, quniam complcuit Christo in hmine ha-
bitare. Et ne contemnndum putes, dum me pec-
catrem nimis esse cognscis. Imperat tibi Deus A.
Imperat tibi majstas Christi 4j*'. Imperat tibi
Deus Pater 4^. Imperat tibi Deus Flius 4|f. Im-
perat tibi Deus Spiritus ^Sanctus. Imperat tibi
sacramntum Crucis ^l*.. Imperat tibi fides Sanc-
trum Apostolrum Petri et Pauli, et cseterrum
Sanctrum ii^. Imperat tibi Mrtyrum sanguis '^.
Imperat tibi continntia Confessrum 4^ Imperat
tibi pia Sanctrum et Sanctrum mnmm inter-
cssio. Imperat tibi christinee fdei mysterirum
8 Titulo xn.

virtus. 4!^ . Exi ergo, transgrssor. Exi, seductor,


plene omni dolo et fallcia, virttis inimice, in-
nocntium persecutor. Da locom dirissime, da
locum impiissime, da locum Christo in quo nihil ;

invenisti de opribus tuis, qui te spolivit, qoi


regnom tuum destrxit, qui te victum ligvit, et
vasa tua diripuit, qui te projcit in tnebras ex-
teriores, ubi tib cum
ministris tuis erit prsdpa-
rtus intritus. Sed quid, truculnte, renitens?
Quid, temerrie, detrctas? Reos es omnipotnti
Deo, cujus statta traimfptmm et. Bous es Filio
ejos Jasa Ohristo Dmino nosfcro, quem tentare
aumis est et cruciflgero prsasumpsisti. Reos es hx
mano gneri, cui tuis pormiAsinibns mortis ve*
nnum propinsti.
Adjuro ergo te, di-aco nequissimei in nomine
Agn4|> iminaotilti, qni ambulvit super spidem
et basilHCum, qui conculcvit lenem et drao-
nem, ut disodas ab hoo hmine ^
(hAgaale en
la frente ) discdas ab Ecolsia Dei (hnae la
seSal de orna sobra loe ciroanstanteeT' ^^'
^
tremisce et eflFge, invooto nomine Dmini iUus,
quem infer tremunt: cui Virttes coslrum, et
Potesttes et Dominatines snbjctss sunt, quem
Chrubim et Sraphim indeeris Tcibus laudant
dicntes: Sanctus, Sane tus , Sanctus, Dminus
Deus S&baoth. Impcrat tibi Verbum caro &c- ^
tum. Imperat tibi natus ex^ Virgine. Imperat
tibi Jess ^ te cnm discpulos
Nasarnos, qni
ejus contmneres, elisnm atque proetr&tum exire
prsscpit ab hmine; quo pressente, cnm te ab
hmine separ&sseti neo poroorum gregem ingredi
prsBsumbas. Recede ergo nunc adjur&tus in no-
mine ^ ejus ab hmine, quem ipse plasmvit.

^^
Durum est tibi velle resistero Durum est tibi
.

contra stimulum calcitrare Quia quanto t&r*


.
De los exorcismos. 445

dius exis, tanto magis tibi supplcium crescit,


quia non hmines contmnis, sed illum, qui domi-
ntur vivrum et morturum, qui venturas est
judicre vivos et mrtuos, et saeculum per ignem.
^. Amen.
j^^. Dmine exudi oratinem meam.
'
:^. Et clamor meus ad te vniat.
f. Dminus vobscmn.
i^. Et cum spiritu tuo.
Oremus.
coeli, Deus terree, Deus Angelrum, Deus
DEUS
Archangelrum, Deus Prophetrum, Deus A-
postolrum, Deus Mrtyrum, Deus Vrginum,
Deus qui potesttem habes donare vitam post
mortem, rquiem post labrem, quia non est lius
Deus preeter te, neo esse pterit veras, nisi tu
Cretor coeli et terree, qui vers Rex es, et cujus
regni non erit fins: humliter majestti glriee
tu8B spplico, ut hunc fmulum tuum de immndis
spiritibus liberare dignris. Per Christum Dmi-
num nostrum. i^. Amen.
EXOBCISMO.
ADJURO ergo omnis immundssime spritus,
te,
omne phantsma, omnis incrsio Stanee, in
nomine Jesu Christi ^
Nazarni, qui post lav-
crum Jordnis in desrtum ductus est, et te in
tuis sdibus vicit, ut quem ille de limo terree ad
honrem glriee suee formvit, tu dsinas impu-
gnare: et in hmine miserbili non humnam fra-
gilittem, sed imginem omnipotntis Dei con-
tremscas. Cede ergo Deo -^ qui te et maltiam
,

tuam in Pharane et in exrcitu ejus per Mysen


servum suum in abyssum demrsit. Cede Deo '^,
qui te per fidelssimum servum suum David de
29
460 Titulo Xn.

Rege Sale spiritulibus cjtnticis pulsum fugvit.


Cede Deo ^ ,
qui te in Juda Iscariote proditre
damnvit. Ule enim te divinis ^
verbribus tan-
git, in cujus conspctu cum tuis leginibus tre-
mens et clamans dixisti: Quid nobis et tibi, Jesu,
Fili Dei Altissitni? Venisti huc ante tempus tor-
qure nos? Ule te perptuis flammiit urget, qui
in fine tmponun dictaras est impiis: Discdite
a me, malcdfcti, in ignem SBtmum, qui paratas
est di&bolo et ngelis ejos. Tibi enim, impie, et
ingelis tais vermes enmti qui namquam morin-
tur. Tibi et &ngelis tais inextinguibile prsspar-
tur ncndium, quia tu es princeps maledicti ho-
micidii, tu auctor inostus, ta sacnlegram capat,
tu actinum peMmArum magister, ta haeretic-
rum doctor, ta toiios obscenittis inventor. Elxi
ergo 4^ impie, e^ 4^ scelerte, ezi cam omni
fall&cia taa, qaianiminem
laHii templam suim
vluit Deas. Sed quid dittias morris hic? Da
honrem Deo Patri omnipotnti 4|, cai omne
gena flctitar. Da locam Dmino Jesa Chrsto^l^,
qui pro hmine s&ngainem saum sacratissimum
fadit. Da locum Spiritui ^
Sancto, qui per be-
tam Apstolam sanm Petrom te maniftste stravit
in Simne mago: qui MlAciam tuam in Anania
et Saphira oondemnvit: qui te in Herde rege,
honrem Deo non dante, percssit: qai te in mago
Elyma per Apstolam suam Paulum csscittis ca-
lgine prdidit, et per emdem de Pythonlssa,
verbo imperans, exire prascpit. Discde ergo
nunc 4^, discde ^^ seductor. Tibi ermos sedes
est.Tibi habittio serpeas eet humilire et pros-
:

tmere. Jam non est differndi tempus. Ecce


enim domintor Dominas prximat cito, et ignis
ardbit ante ipsum, et prsscdet, et inflammbit
in circitu inunicos ejus. Si enim hminem fe-
De los exorcismos. 451

flleris, Deum non pteris irridre. Ule te jicit, cu-


jus culis nihil occultum est. Ule te expllit, cujus
virtti universa subjcta sunt. Ule te excldit,
qui tibi et ngelis tuis praeparvit setrnam gehn-
nam de cujus ore exibit gldius actus qui ven-
; :

turas est judicre vivos et mrtuos, et sseculum


per ignem.
i^.Amen.
30. Todo lodicho, si fuere menester, puede
repetirse hasta que el obseso quede enteramente
libre. Convendr tambin rezar sobre l, devota
y frecuentemente, el Padrenuestro, el Avemaria
y el Credo; los cnticos Magnficat y Benedctus,
el smbolo de San Atanasio, Quicumque, y los sal-
mos 90, 67, 69, 53, 117, 34, 30, 21, 3, 10 y 12,
que son los que por este orden trae el Ritual Ro-
mano, algunos de los cuales se hallan puestos ya
en este Ritual.

Obaoin
para despus de la libertad.

ORMUS te,Deus omnpotens, ut splritus inqu-


ttis mplius non hbeat potesttem in hoc
fmulo tuo if. (vel fmula tuaN.); sed ut fgiat,
et non reverttur: ingreditur in eum (vel in
eam), Dmine, te jubnte, bonitas et pax Dmini
nostri Jesu Christi, perquem redmpti sumus, et
ab omni malo non timmus, quia Dminus no-
bscum est. Qui vivit et regnat cum Deo Patre
in imitte Spritus Sancti, Deus per mnia sse-
cula saeculrum.
^. Amen.
452 Titulo Xn.

m. Exordno contra SaUtto y is ngeles,

publicado por mandato de S. Santidad Len XIII.

(Pan laa aa^erdatea

In nomine Patria, et Flii, et Spfritoa Sancti.


Amen.

Pa. Lzvo. ExAi\rgat Dena et diaaipntor inimfoi


ejua: et fugiant qui odrant eum a ftcie ejua.
Sicnt dficit imua, deflciant; aicut flait cera a
fcie ignia, aic preant peccatrea a fAcie Dei.

Pa. zzxiT. Judies DminOi noontea me; expugna


impugnntea me.
Confund&ntur et reverentor, qnaarntea nimam
meam.
Tert&ntur retrramn, et conftindntar cogitan-
tea mihi mala.
Fiant tamquam pulvia ante filciem venti et n- :

gelua Dmini corotana eoa.


Fiat Tia illrnm tnebraB, et lbricnm: et Angeloa
Dmini praequena eoa.
Quniam grata abacondmnt mihi intrtnm 1&-
quei 8ui : anpervAcne exprobravnint Animam
meam.
Vniat illi lqueua quem ignrat; et cptio quam

abacndit, apprehndat eum: et in lqueum


oadat in ipaum.
Anima antem mea exaultbit in Dmino: et de-
lectbitur super aalutr auo.
Gloria Patri, et Filio, et Spirtui Sancto:
Sicut erat in principio, et niinc, et aemper, et
in asBCula asdcnlrum. Amen.
De los exorcismos. 453

Pbeoatio.
PRINCEPS gloriosssime cselstis miltiae, snete
Michal Archngele, defnde nos in prselio
et colludatiney quae nohis est advrsus prnci-
pes et potestteSy advrsus mundi rectores tee-
brrum harum, contra spiritulia nequtice^ in
ccelstibus (Ephes. vi). Veni in auxilium hmi-
num; quos JDetiS crevit inexterminhileSy et ad
imginem sirnilitdinis suce fecit^ et a tyrnnide
diboli emit prtio magno (Sap. 11.
i. Cor. vi.).

Preelire hdie cum beatrum Angelrum exr-


citu preelia Dmini, sicut pugnsti olim contra
ducem suprbiee lucfenim, at ngeles ejus apos-
tticos; et non valurunt , eque locus inventas
est erum mplius in coelo. Sed projctus est draco
Ule magnus y serpens antiquus ^ui vocatur di-
bolus et satans y qui sedctt umvrsum orbem; et
projctus est in terraniy et ngeli ejus cum illo
missi sunt. (Apoc. xii). En antiquus inimcus
et homicida vehemnter erctus est. Transfigu-
rtus in ngelum lucis cum tota malignrum spi-
rituum caterva late crcuit et invdit terram, ut
in ea dleat nomen Dei et Christi ejus, animsque
ad eetrnee glrisB cornam destintas furtur,
mactet ac perdat in sempitrnum intritum. Virus
nequitise suse, tamquam flumen immundssimum,
draco malficus transfndit in hmines depravtos
mente et corruptos corde spritum mendcii, im-
;

piettis et blasphmiae halitmque mortiferum


;

luxriae, vitirum mnium et iniquittum. Ec-


clsiam, Agni immaculti sponsam, vafrrimi hos-
tes replevrunt amaritudinibus, inebriirunt absn-
thio ad omnia desiderabllia ejus mpias misrunt
;

manus. Ubi sedes beatissimi Petri et Cthedra


454 Titulo ZIL

verittis ad lucem gntiom constitua est, ibi


thronum posunmt abominatinis impiettb suae;
ut percsso Pastre,' et gregem dsprdere v-
leant.
Adsto itaque, Dux invictissime, ppulo
Dei contra imimpnies spiritles nequitias, et
fac victriam. Te custdem et patrnum sancta
venertur Ecclsia ; te glor&tur defensre adver-
sas terrstrium et infemrum nei&iias potesttes;
tib tr&didit Dminos Animas redemptrom in
superna felictate loondas. Deprecare Deum pa*
cisy ut cnterat staaam sub pdibus nostrisi ne
ultra v&leat captivos tenre hmines, et EocIssb
nocre. Offer nostras preces in conspcta Altis*
simiy ut cito anticipent nos misericrdisB Dmini,
et apprehndaa dracnem, serpntem antquum,
qui est dibolus et satans, ao ligtum inittas in
abyssum, ut non sedcat mplins gentes. ( Apoc. xz^.
Hinc tac confi prsdddio ac tutela, sacra mi-
nistrii nostr auctontte, ad infestatincs diab-
licsd fraudis repellndaa in nomine Jesu Chrsti
Dei et Dmini nostri fldntes et secri aggrdimur.
f. EoceOmoem Dmini, igite partes advrssB.
I). Vicit Leo de
tribu Juda, radix David.
f. Fiat miseriordia tua, Dmino, super nos.
4* Quemdmodum spervimus in to.
f. Dmine ezudi oratinem meam.
4* Bt clamor meas ad te vniat.
f* Dminus vobscum.
l|. Et cum spiritu tuo.
Obsmus.

D Dmini nostri Jesu Christi, in-


XU8, et Pater
vocmus nomen sanctum tuum, et clemntiam
tuam spplices ezpacimus, ut per interceasinem
immaouUitflB semper Virginis Dei Qenitrcis la-
risB, beti Michadlis Archngeli, beti Joseph,
De los exorcismos. 455

ejusdem betse Vrginis Sponsi, beatrmn Apos-


tolnim Petri et Pauli et mnium Sanctrum,
advrsus Stanam, omnsque lios immndos sp-
ritus, qui ad nocndum humano gneri anims-
que perdndas pervagntur in mundo, nobis au-
xilium preestre dignris. Per emdem Christum
Dminum nostrum.
]E^. Amen.
EXOBOISMO.
EXORCizMTJS te, omnis imimnde splritus, omnis
satnica potstas, omnis
incrsio infernlis
adversrii, omnis lgio, omnis congregtio, et secta
diablica; in nomine et virtte Dmini Nostri
Jesu 4jf Christi eradicre et eflfugre a Dei Ec-
clsia, ab animbus ad imginem Dei cnditis
ac pretiso divini Agni snguine redmptis
Non ultra udeas, serpens callidssime, dcipere
^
humnum genus, Dei Ecclsiam prsequi, ac Dei
electos exctere et cribrre sicut triticum 4jf. Im-
perat tibi Deus altssimus ^J^, cui in magna tua
suprbia te similem habri adhuc preesmis qui ;

omnes hmines vult salvos feri^ et ad agnitinem


verittis venre. (i. Tim. ii). Imperat tibi Deus
Pater ^; imperat tibi Deus Flius ^; imperat
tibi Deus Splritus Sanctus ^. Imperat tibi ma-
j estas eetrnum Dei Verbum caro factum ^,
Christi,
qui pro salte gneris nostri tua invdia prditi,
humilivit semetpsum factus obdiens usque ad
mortem (Phil. ii); qui Ecclsiam suam sedificvit
supra firmam petram, et portas nferi advrsus
eam nunquam esse prsevalitras edxit, cum ea
ipse permansrus mnibus diebus usque ad consum-
matinem sceculi (Matth. xviii, 20). Imperat tibi
sacramntum Crucis ^, omnimque christinse
fidei mysterirum virtus. Imperat tibi excelsa Dei
6 TitaloXn.

Gnitrix Virgo Mara ^J, quae superbssimum ca-


put tuum a primo instnti immacul&to so con-
ceptinis in sua humilitte contriyit Imperat tibi
fides sanctrum Apo8tx)Iram Petri et Pauli, et
ceterrum Apostolrum ^. Imperat tbi Mrty
nim sanguifl, ac pia Sanctnim et Sanctrum
mnium intercssio 4|^.
Ergo, draco maledicte et omnis lgio diab-
lica, adjur&mus to per Deum ^
vivum, per Deum
^ verum, per Deum ^
sanctum, per Deum qui
dilxit munaum, ut Flium suutn uni-
8ic
gnitum daret. ut omnis qui credit in eum non
preat, $ed haheat vUam ofUrnam. (Jo. m): cessa
decipere humanas creatras, elsi^ue aBtmsB per-
ditinis vennum propin&re: dsme Eooltei no*
core, et ejuB libertti l&qneoe ii^icere. Vade S4-
tana, inventor et maglster omnia fallci, hostia
human saltis. Da locum Christo, in quo nihil
inveniflti de opribua tuis: da locum EccleiflB
uni, sanctad, caulicaB, et apostlicflDf quam Chria-
tu8 ipee aoquiaivit snguine suo. Humilire sub
potnti manu Dei; contremitoe et eflMge, invo-
cato a nobH snete et terribili nomine Jesu^ qoem
infer trcmunt, cui Virttes coalrum et Potesttes
et Dominatinos subjcto) sunt; quem Chmbim
et Sraphim indefsns vcibos Uudant, diontes:
Sanctus Sanctus, Sanotus Dminus Deus Sbaoth,
f. Dmino exaud oratnem meaoL
4. Et clamor meus ad te vniat.
f. Dminus vobisomn.
I|. Et cum splrtu tuo.
Obems.
DEUS Deus terree, Deas Angelrum, Dens
cceli,
Archangelrum, Deus Patrarchrum, Dens
Prophetrum, Deus Apostolrum, Dens Mrtyrum,
De los exorcismos. 457

Deus Confessrum, Deus Vrginum, Deus qui po-


testtem habes donare vitam post mortem, r-
quiem post laborera; quia non est Deus prster
te, neo esse potest, nisi tu cretor mnium visi-
blium et invisibilium, cujus regni non erit finis:
humliter majestti glrise tuse supplicmus ut ,

ab omni infernlium spirtuum potestte, laqueo,


deceptine, et nequitia nos potnter liberare, et
inclumes custodire dignris. Per Christum D-
minum nostrum.
]E^. Amen.
Ab insidiis diboli, libera nos, Dmine.
Ut Ecclsiam tuam secura tibi fcias libr-
tate servir; Te rogmus, audi nos.
Ut inimcos sanctse Ecclsiee humilire dign-
ris; Te rogmus, audi nos.
Rocese el lugar con agua bendita.
Tltalo ZUL Cap. L

TITULO xm.
DE YAUIAS F90I0NES
T MINISTESIOS SAGRADOS.

CAPTULO I.

Predicacin de la divina palabra.

i^STABLBCE l santo Concilio (el de Tren*


1 Ju to) qne todos loe Obiapoe, Anobispos,


Primados y otros Prelados de IglMas estn obli-
gados predicar por s mismoa, salvo legitimo im-
pedimento, el Santo Evangelio de Cristo >. (Cono.
Trid, sess. V, cap. 2 de Beformat) (a).
2. c Todos los que por cualquier titulo tengan
su cargo iglesias paroquiales otras de cura
de almas, con doctnna dudable apaoienteni al
menos los das domingos y festivos, la grey
que se ha puesto su cuidado, hacindolo por
si mismoSi y en caso de legtimo impedimento,
por personas idneas: ensenen conforme su ca-
pacioad y la de sus oyentes todo lo que debe
saberse para la salud eterna, anuncindoles con
breve y sencillo estilo cmo han de ejercitar las
virtutes y evitar los vicios para librarse de la

(a) A U hor que predica el Obispo, nsdie Duede pre-


dicar en otra ideis, eeoular regular. (8. R. U. 10 sepi.
1667, Pharem,).
:

Predicacin de la divina palabra. 459

pena eterna y conseguir la gloria celestial (Ibi-


dem) (a).
3. Regularmente el sermn dentro de la Misa
debe ser del Evangelio corriente.
4. Cualquiera que (en presencia del Prelado
diocesano) haya de predicar, acabado el Evan-
gelio, ser conducido por el Maestro de Ceremo-
nias, con las debidas reverencias, besar la mano
del Obispo: la besa arrodillado; pero si es Ca-
nnigo, en pie, inclinado profundamente, y des-
pus le pide la bendicin, diciendo Jube Domne
:

benedicere: el Obispo le responde: Dminus sit


in corde tuo et in lbiis tms, ut digne et fruc-
tuse annnties verba sancta sua, in nomine Pa-
tris 4jf et Flii et Spiritus Sancti. Amen. Recibida
la bendicin, le pide las indulgencias, dicindole
Indulgntias, Pater Reverends8me;y concedidas
las acostumbradas (6), con las debidas reveren-
cias se dirige al pulpito. Siempre que se dirija
al Obispo, le inclinar profundamente la cabeza.
B. Acabado el sermn (sin bendecir al pue-
blo), permanece en el pulpito arrodillado mien-
tras el Dicono canta la confesin, despus de
la cual se levantay publica las indulgencias en
esta forma, que debe tomar de memoria El :
(a) Semejantes prescripciones repite en los captulos, 8
de la ses. XXII, 4 y 7 de la XXIV, inculcando se predique
con ms frecuencia en Adviento y Cuaresma. Pueden con-
sultarse tambin sobre este punto el Concilio III Mejicano,
lib. I, tit. I, y lib. III, tit. I, y las Constituciones de la
Santidad de Benedicto XIY, Ubi primum^ de 3 de diciem-
bre de 1740, Etsi minime de 7 febrero de 1742, Cum reli-
giose de 26 de junio de 1764.
(5) Son estas: cien das los Cardenales, cuarenta los
Arzobispos y Obispos no pueden los Arzobispos conceder
:

ochenta. (S. C. Ind. 32 febr. 1847, Camerinen. -^ 1 jul. 1889,


de Guatimal),
460 Titolo Xm. Cap. I.

Reverendsimo Padre en Cristo y Sr. D. N. , par


la gracia de Dios y de la Santa Sede ApastUca
Arzobispo (t Obispo auxiliar) de esta Santa Igle-
sia, da y concede todos los aqu presentes cua-
renta das de verdadera indulgencia, en la forma
que la Iglesia acostumbra. Bogad a Dios por el
feliz estado de nuestro Sino Seor y Padre N.
(d n m kre tofe), jm^ la divina Providencia Papa
M. (el ismero armai) del nmnbre: (a) por el de
su Seora Ilustrsima y Reverendsima, y por el
de la Santa Madre Iglesia.
6. < Pero 8 extraordinariamente se ha de de-
cir algn sermn, como para publicar un jubileo,
en accin de gracias Dios por alguna felis
noticia, con otra cualquiera semsijante ocasin,
no debe hacerse dentro de la Ifisa, sino despus,
ni pedirse bendicin. T lo mismo se entienae en
Misa de difuntos, cuando se predioare en ala*
banaa de algn personaje finado.
7. c Tampooo el Viernes Santo se pide bendi-
cin, sino solo las indulgencias, aue se publican
luego que el sermn se acaba . (Oasr. Ep., lib. I,
cap. 32 et 26, et lib. 11, cap. 26.

Por q'smplo;
(a) de nnsslit) SAo Safior 7 Padre
Ltaa per
I
U diTns Proridsooia Papa dofanstaoio dal
nombcsi ala

ym
Dias festivos y de ayuno. Misa pro populo. 461

CAPTULO n.
Das de fiesta y de ayuno. Misa pro populo.
I. Das festivos.
'' '

CONFORMEbreve impetrado de la San-


al
tidad de Gregorio XVI, de feliz memo-
ria, en 31 de enero de 1840, para la reduccin
de las fiestas en la Provincia eclesistica de Gua-
temala, los das de precepto que hay en ella no
son otros que los siguientes:

Todos los domingos.


Fiestas del Seor.

Natividad, 25 de diciembre.
Circuncisin, 1"*. de enero.
Epifana, & 6 'del mismo.
Ascensin.
Movibles.
Corpus Christi '

Fiestas de la Santsima Tirgen.

Purificacin, 2 de febrero.
Anunciacin, 25 de marzo.
Asuncin, 15 de agosto.
Natividad, 8 de septiembre.
Inmaculada Concepcin, 8 de diciembre.
Fiestas de ios Santos.

S. Juan Bautista, 24 de
junio.
S. Pedro y S. Pablo, 29
del mismo.
Santiago el Mayor, Titular de esta S. Iglesia
Metropolitaia y Patrn principal de la Ciudad,
25 de julio.
Todos los Santos, 1**. de noviembre.
462 Tltalo Xm. C>p, n.

VlaftM da freeefto fn 1m Imdios.

Por
privilegio del S. Pontifioe Paulo III est&n
obligados slo & las siguientes:
Los domingos.
Las fiestas antes enumeradas de nuestro Se-
or y de la Santsima Virgen^ menos la Inmacu-
lada Concepcin.
1 dia de S. Pedro y S. Pablo. (Ck>nc. Meji-
cano m, lib. 11, tft. 8*).

Este mismo Concilio, en el lib. 111/ tlt. 21,


9.
dio la tabla de los dias de ayuno, declarando
serlo para todos los 'fieles, exopeoin de los
indios, todos los de Cuaresma, menos los do-
mingos; la vigilia del Nacimiento de nuestro
Seor Jesucristo; la de la Asuncin de nuestra
SeSora; la de San Juan Bautista; las de los Aps-
toles S. Pedro v San Pablo, San Andrs, San-
tiago el Mayor, Santo Toms, San Bartolom, San
Mateo, San Simn y San Judas Tkdeo, y San Ma-
tias; la vigilia de San Lorenao; los mirooles,
viernes y sbados de las Cuatro Tmporas del
ano, y la vigilia de Pentecosts Pero los in-
dios, sM^on la constitucin de la Santidad de
Paulo Ul| slo declara obligados ayunar en
todos los viernes de Cuaresma, en la vigilia del
Nacimiento de Nuestro SeHor Jesucristo, y en el
Sbado Santo.
10. El indulto que en virtud de las facultades
obtenidas de la Santa Sede Apostlica renueva
peridicamente este Gobierno metro^litano, para
comer carnes saludables, huevos y lacticinios en
la Cuaresma, viernes del ano y dems abstinen-
Dias festivos y d aytmo. Misa pro popuh. 463

cias, excepta siempre el mircoles, jueves, vier-


nes y sbado de la Semana Santa la vigilia de
;

Navidad; la del Espritu Santo; la de la Asuncin


de la Santsima Virgen Mara, y la de los biena-
venturados Apstoles San Pedro y San Pablo;
todo con las declaratorias consiguientes las res-
tricciones prescritas por las letras de la Santidad
de Benedicto XIV, que comienzan: la primera
Non amhigimuSy la segunda In suprema, y la ter-
cera Si fraternitas, dadas en 30 de mayo y 22
de agosto de 1741, y 8 de julio de 1744, y por
otra que comienza Appetente sacro, expedida en
20 de diciembre de 1759 por la Santidad de Cle-
mente XIII, quien renov estas cuatro por su
Bula niversatis Ecclesice de 1*. de setiembre de
1765.

III. Obligaciones del Prroco acerca de los dias ya de fiesta,

ya de ayuno.

11. Que Prrocos en todos los das festi-


los
vos (aun suprimidos) estn obligados aplicar
la Misa pro populo, etiamsi minus integram con-
gruam ex parochialihus proventihus recipiant, es
doctrina de la santa Iglesia, declarada ya de un
modo general por el Concilio de Trento en la
ses. XXIII, cap. 1 de Beformatione,
12. La aplicacin de la Misa pro populo de-
ben hacerla por s mismos y en el da mismo de
la obligacin, segn reiteradas resoluciones (a),

(a) Son entre


ellas notables la Institucin X
de Bene-
dicto XIV su Constitucin Cum semper oblatas, de 14 de
;

agosto de 1744 Ja Encclica de Po IX, Amantissimi^ de 3


;

de mayo de 1858, y las resoluciones de la S. Congregacin


del Concilio, de 26 de enero de 1771, 18 de julio de 1789
y 30 de marzo de 1867.
464 Titalo XHI. Cap. n.

& menos de gravisimo impedimento: tal no se


concepta ni aun la necesidad de decir Misa de
rquiem, de cuerpo presente.
18. < Por ser necesario al cristiano (dice la bula
Etsi tninime) el ejercicio y la costumbre de ha-
cer muchas veces los actos de fe, esperanza y
caridad... los Rectores de almas, luego despus
de celebrada la Misa en da de fiesta, hincados
delante del altar, en voz clara inteligible, ha-
gan estos actos de virtudes, precediendo en la
palabra al pueblo, el cual repetir con devocin
las del Sacerdote (a).
14. En todos los domingos, al tiempo del
ofertorio de la Misa, anuncien las fiestas y ayu-
nos de precepto que ocurran en la siguiente se-
mana... las vigilias de la Santsima Vii^n Maria
que no son de ayuno, y los dias de Rogaciones:
amonstenles para que en estos dias ayunen y
se abstengan de la comida de carne, guardando
la loable costombre de los fieles; y hganles sa-
ber las IndiUgeBoias concedidas sobre ello > (Con-
cilio MeJ. 11^ Ub. S.% tt. a.\ 8.' De vigil, etc.).

CAPTULO ni.

Recibimiento del Prelado


cuando visita las parroquias de la Dicesis.

una parroquia con


AL llegar el Obispo
el fin de practicar la visita de ella,
saldr el Clero de la misma 4 recibirle fuera de
las puertas: el P&rroco, revestido de sobrepelliz,

(s) Auto del Tlfto 8r. Figostedo^ de 8 ds norieiBlMS de


1757: circular del Gobernador eeMeHro ds8ds Ubnro
de 1841.
: : ;

Recibimiento del Prelado en Visita. 466

amito y capa pluvial preciosa, presenta al Pre-


lado una cruz, la cual besar este antes de a-
pearse del caballo, despus, arrodillado en tierra
sobre un tapete, su eleccin.
16. Luego se canta la siguiente t
AA. Sacrdos et Pntifex et virttum pifex,
pastor bone in ppulo sic placusti Dmino.
este responsorio
Ecce Sacrdos magnus, qui in dibus suis pl-
cuit Deo * Ideo jurejurndo fecit illum Dminus
:

crscere in plebem suam.


f. Benedictinem mnium gntium dedit illi,
et testamntum suum confirmvit super caput
ejus. * Ideo.
Gloria Patri, etc. * Ideo.
Donde haya costumbre, los magistrados de la
ciudad van la puerta de ella, le dan la bien
venida, y lo conducen bajo de palio.
17. Comenzada la antfona, (despus de la cual
se cantan himnos y cnticos), camina en orden
la procesin delante de la cruz del Prelado, sin
que entre l y ella pueda ir persona alguna, sino
los Cannigos de la iglesia Catedral. La comitiva
de caballo precede: los magistrados siguen al
Prelado.
18.A la entrada de la iglesia principal, el
Prroco, descubierta la cabeza, le ofrece el as-
persorio con agua bendita, la cual toma l y roca
despus los dems; luego le presenta la naveta
para que ponga incienso, teniendo el incensario
otro Sacerdote Clrigo revestido de sobrepelliz
habindole aqul incensado, van al altar mayor,
donde hace oracin el Prelado visitador, arro-
dillado en el faldistorio ante la nfima grada. El
Prroco, vuelto Jhacia l, en pie al lado de la Eps-
tola, dice
80
466 Titulo Xm. Cap. IIL

f. Protector noster spice, Deas.


4 Et rspice in ciem Christi tui.
t* Salvom fsLO servum tuum.
i(. Deas meas, sper&ntem in te.
f. Mitte Dmine, aoxiliam de sanoto.
eij
1^' Et de Sion ture eom.
t* Nihil proflciat inimicoB in eo.
4 Et llius iniqaittis non appnat noore ei.

t Dmine exadi oratinem meam.


4* Et clamor meas ad te vniat.
f. Dominas vobiscam.
i|. Et eom spirtn tac.
0BBM8.
humiliam isttort qai eo0 paterna dileo*
DU8
tine conaolrs: pnetnde sooietti nostr
ffrtiam tuam ut per eos
; in quibos habitas, taam
m nobis sentamos dvntam. Per Christtmi D6-
minum nostrum.

19. Conoloida^ sube el Prelado al altar mayor,


biala, y bendice aolamnemente al pueblo.
90. Derons, media lOw, mopone las cau-
sas de su UendA como resa el Pontifical Bo-
mano. Instnudo y exhortado al pueUOt 7 peria
la confeain y absolucin general, da la mdul-
gencia.
ai Luego dflja la obj^ magna, toma el amitOt
estola y pluvial morada negra, y con mitra
simple, en pie junto al altar y vuelto al pueblo,
comienaa la antfona Si iniquittes : dice con sus
ministros capellanes el sabno De profndis y
Rquiem al fin: repite la antfona entera: sin
mitra dice lo versculos Eyrie elison, etc. y el
Pater noster: roca con agua benditai incensa de-
lante de s y contina:
Eecebimiento del Prelado en Visita. 467

f. Et ne nos indcas in tentatinem.


lEj. Sed libera nos a malo.
f. In memoria setma enint justi.
ij. Ab auditine mala non timbunt.^
f. A porta nferi. >q ^iqio
ij. Erue, Dmine, nimas erum. yi nb mi
f. Rquiem aetmam dona eis, Dmine.
^. Et lux perpetua lceat eis.
f. Dmine, exudi oratinem meam
i^. Et clamor meus ad te vniat.
f. Dminus vobiscum.
ij. Et cum spiritu tuo.
Oremus.
DEUS, qui nter Apostlicos Sacerdotes, fmulos
tuos Pontifican, etc. (pg. 273).
22. Precedido de la cruz y acetre, del turi-
ferario y ceroferarios, y del Clero que canta el
i^. Qui Lzarum, el Obispo, con mitra, se dirige

al cementerio, diciendo la antfona y d, saloio


como en la iglesia. A
medio cementerio todos
por su orden se paran. Cntase el Libera me. D-
mine, de morte eetma. Mientras se repite, se pre-
para la incensacin. Repetido, el coro canta los
ff. Kyrie, y despus el Obispo, sin mitra, Pater
noster. Roca, incensa, y previos los mismos ver-
sculos de la primera vez, da las oraciones Deus
qui nter Apostlicos Sacerdotes, Deus vnise lar-
gtor (pg. 269), y Deus cujus miseratine(pg. 270):
Rquiem, etc. more slito. Con la diestra levantada,
bendice por todas partes el cementerio toma la ;

mitra, y en el orden en que salieron de la iglesia


vuelven ella.
23. Al regreso, dice el coro, sin canto, el Mi-
serere y tambin el Obispo en voz baja, con
;

los Ministros ; llega delante del altar mayor, deja


468 Titulo XIII. Cap. IV.

la mitra, profiere el Kyrie, el Pater noster y los


respectivos versos, y concluye con la oracin
Abslve quaesumus (pg. 274).
24. En seguida, con ornamento blanco, prin-
cipia, por la visita de la Santsima Eucarista,
la de todo lo dems. Practica la del bautisterio,
santos leos, sagradas reliquias, altares, capillas,
imgenes, sacrista, ornamentos, cementerio, casa
y libros parroquiales, hospitales, cofradas y lu-
gares pos. Administra la Confirmacin. Bendice
ornamentos. Oye las confesiones y quejas que
ocurran. Yhace, aunque de plano, esmerada in-
dagacin, acerca de la conducta del Clero y pue-
blo, y del estado de la parroquia en lo espiritual
y temporal.
25. Evacuado todo, antes de partir va en su
traje ordinario la iglesia: en pie, delante del
altar, al lado de la Epstola, dice el salmo De
profndis con Rquiem, la antfona Si iniqui-
y
ttes; el Pater noster, las preces de rito y la ora-
cin Deus cujus miseratine; y se retira.

CAPTULO IV.

Decretos correspondientes este ttulo.

De la S. Congregacin del Concilio.

Parochi in Dominicis aliisque


ANdiebus, prsesente cadavere, possint
festis
ce-
lebrare Missam pro defuncto, et ad alium diem
transferre Missam pro populo applicandam? Et
quatenus negative, an saltem applicationi Missae
pro populo supplere possint per alium Sacerdo-
tem? Ad 1. et 2., Negative. (26 jan. 1771, Fe-
sulana).
Decretos correspondientes este titulo. 469

II. An Parochi teneantur per seipsos ap-


. . .

plicare diebus festis Missam pro populo, sen po-


tius possint per beneficiatos aliosque Sacerdotes
prsedicto oneri satisfacere ?
Afflrmative ad pri-
mam partem, negativo ad secnndam (18 jnl. 1789,
Castri Albi).

De la S. Congregacin de Bitos.

III. concionatoribus qui


PrsBlati inferiores ,

snis subditis verbnm Dei praedicandi onus acce-


perint, benedictionem elargiri preesnmere non de-
bent: sed Episcopis, quibus jus ejusmodi privative
competit, omnino dimittent. (27 sept. 1657).
IV. Prselato Episcopis inferiori, vel cnicum-
que alii gaudenti usu pontificalium non licet be-
bedicere concionatorem, qni concionem est habi-
turus dum ipsemet Missarum solemnia pontificali
modo peragit; quia post Concilium Tridentinum
prohibentur benedictiones, etiam post Decretum
emanatum 27 sept. 1659, circa usum pontifica-
lium. (12 jun. 1660).
V. Nemini tam saeculari quam regulari, etiam
in eorum propriis ecclesiis, licet condonare, ipso
Episcopo actu condonante. (10 sept.l667,PAar6/^.).

De la S, Congregacin de Indulgencias y S. Reliquias.

VI. An Archiepiscopi, absque speciali apost-


lico indulto, octoginta dierum indulgentiam elar-
giri valeant subjectis Christifidelibus post
sibi
habitam homiliam in Missis in pontificalibus ce-
lebratis?
In decisis per decretum in una Oa-
merinensi sub die 22 februarii 1847. (1 jul. 1889,
De Quatimala).
El decreto que se refiere dice as: Carne-
rien,
Proposito dubio ab Arcbiepiscopo Carne-
470 Titulo XIV.

rinensi: Utrum Archiepiscopi, ratione dignitatis,


impertiri possint fidelibus indulgentiam octoginta
dierum post benedictionem cum Venerabili Eu-
charistiae Sacramento, seu post quascumque alias
peractas functiones, cum Pontificale Romanum
quadraginta tantum dierum indulgentiam praes-
cribat? Sacra Congregatio die 22 februarii 1847,
respondit : Servandum esse Pontificale Romanum.

TTULO XIV.
DE LOS LIBROS PARROQUIALES
Y FORMULAS
CON QUE SE HAN DE ESCRIBIR.

son los libros que han de tener los


|Eis
S' Prrocos, saber:
V. El de Bautismos.
2\ El de Confirmaciones.
3. El de Matrimonios.
4". El de Difuntos.
5^ El de Estado eclesistico.
6^ El de Visitas Pastorales.
2. Sern todos de papel de buena calidad para
resistir largo uso, y estarn foliados y empastados,
tendrn por lo menos un forro consistente. En
la portada se pondr razn, firmada por el Pr-
roco, del da en que empiezan y acaban, y n-
mero de folios que cada uno tiene,
Libros parroquiales. 471

3. Se escribirn las partidas con la mayor


claridad y limpieza, todas continuacin unas
de otras, sin dejar espacios vacos, y tendrn
margen suficiente para las anotaciones que ocur-
ran. Los errores se salvarn poniendo razn de
ellos, y nunca tachando corrigiendo palabra
alguna de la partida: se prohibe raspar y escribir
encima, as como agregar algo entre lneas proh- :

bese tambin poner observaciones, ocurrencias


especie alguna ajena al objeto del libro.

I* Forma en que deben asentarse los bautizados


en el primer libro.

4. EN (la fecha toda enjetras) yo el Prroco


bautic solemnemente un nio ( una nina) nacido
( nacida) el da de .de N. y N.) casados (a),
. . . .
. ,

feligreses de esta parroquia y originarios de la


misma ( de tal patria), quien se puso por nom-
bre N. Fue su padrino ( madrina) N, de esta
poblacin ( de .). . .

5. Al margen nombrar el Prroco albautizado,


poniendo primero el apellido y despus el nombre
de pila, por ejemplo, Gmez Felipe. De todos estos
nombres formar cada ano un ndice por orden
alfabtico, en cuaderno separado, lo cual practi-
car asimismo con los libros de Confirmaciones,
Matrimonios, Difuntos y Estado eclesistico.
6. Si el infante no hubiere nacido de legtimo
matrimonio, asintese por lo menos, si se pudiere,
el nombre de uno de sus padres; pero evtese
toda ocasin de infamia. Y si de ninguno de ellos

(a) Si no hubieren contrado el matrimonio cristiano,


escribase casados slo civilmente.
472 Titulo XIV.

se supiere el nombre, escrbase as bautic : < . . .

un nio ( nina) cuyos padres se ignoran, nacido


( nacida) el da, etc., como arriba.
7. Si el infante fuere expsito, exprsese en
qu dia, en dnde, y quin le hall de cuntos :

das de edad es verosmil que sea; y bautcese


bajo de condicin, si no se supiere estar ya bau-
tizado.
8. Si el infante, por un inminente peligro de
muerte, se hubiere bautizado en casa, entonces
escrbase de este modo:.
En (la fecha), naci

N. hijo ( hija) de N. y N. casados, etc. , (como


, ,

arriba ), quien por inminente peligro de muerte,


bautiz en casa N. hijo ( hija) de N. como me ,

lo refiri N.

9. Si este infante sobreviviere, y en la iglesia


se le hubieren suplido las ceremonias, adase:
El da .... del mismo mes, trajeron al propio,

infante la iglesia; y yo el Prroco, le supl las


sagradas ceremonias y preces, y le puse por nom-
bre N. .
10. Si acaso no bautizare el Prroco, sino otro
Sacerdote, se expresar as.
11. Si se bautizare alguno bajo de condi-
cin. Si non es baptiztus, etc. exprsese as ,

tambin.

II. Forma en que deben asentarse los confirmados


en el segundo libro.

Los confirmados varones han de asentarse


12.
en la primera plana de cada hoja, y las hembras
en la segunda de la misma hoja. Ir cada plana
dividida en cinco columnas, encabezadas segn
el modelo que se pondr. En la primera ha de
escribirse el nombre del confirmado, primero el
: :,

Libros parroquiales. 473

apellido y despus el nombre de pila en las tres ;

siguientes, respectivamente, los nombres y ape-


llidos del padre, de la madre, y del padrino ma-
drina, y en la ltima el domicilio y procedencia
de los padres, circunstancias que no se expresa-
rn si stos fueren de la ciudad lugar donde
se hace la confirmacin todo segn este modelo :

13. EN tantos de (la fecha,


la iglesia de . . .

toda en letras ), el limo


D. N. N. haciendo la Sr. ,

santa Visita Pastoral (si es que la hace), admi-


nistr el Sacramento de la Confirmacin los
siguientes

CONFIRMADOS PADRES MADRES PADRINOS DOMICILIO

Nez Pablo Jos Nez Clara Vigil Juan Medina Amatitln

14. Si no constare ser de legitimo matrimonio


el confirmado, se ignorasen sus padres, hgase
lo que queda dicho para el libro de los bauti-
zados.

III. Forma en que han de escribirse los casados


en el tercer libro.

15. EI (aqu la fecha,en letras): ledas las


amonestaciones en tres das festivos continuos en
la Misa parroquial, saber la primera el da : . . .
;

la segunda el la tercera el
. . . ;
y no habiendo . .
.
;

resultado legtimo impedimento: yo el Prroco


pregunt N. hijo de N. de la parroquia N.; y
, ,

N. hija de N. ( viuda de N. si lo fuere) de


,
; ,

esta parroquia ( de la parroquia de N. ) y ente- :

rado de su mutuo consentimiento, los cas solem-


nemente ante testigos conocidos, que lo fueron N,

i .
;

474 TtTo XIV.

hijo de N., y N., hijo de K, etc. Y


despus, segn
rito de la santa Iglesia, los bendije al tiempo
de la celebracin de la Misa (si es que celebr
la velacin).

16. Si uno de los que quieren contraer ma-


trimonio fuere de otra parroquia de la Arqui-
dicesis, antes de admitirle tenga en su poder el
Prroco en cuya parroquia se ha de celebrar, tes-
timonio autntico por el cual conste haberse ledo
en debida forma las amonestaciones en la par-
roquia que perteneciere aquel; y exprselo en
el mismo libro de los matrimonios, de esta ma-
nera: Hizo tambin las amonestaciones para
este matrimonio, el Sr. Pbro. D. N., Prroco de
la iglesia de N., cuya feligresa pertenece el
mencionado N. ( ola mencionada N.), como consta
del escrito autntico del mismo Prroco, que
guardo en mi poder. La primera se ley el da . .
.

la segunda, etc.: y ningn impedimento can-


nico result. Pero si uno de los contrayentes no
fuere de la Arquidicesis, el testimonio de su
Prroco de haber hecho debidamente las amo-
nestaciones, se ha de tener por d ningn valor
si no estuviere comprobado con la firma y sello
del respectivo Ordinario Vicario general, y re-
conocido por el del lugar en que el matrimonio
se ha de contraer y sin haber obtenido su licen-
;

cia, no se dar paso celebrarle.


17. Si alguna vez, por concesin del Ordina-
rio (la cual debe constar por escrito), hubieren
de diferirse omitirse algunas amonestaciones,
ntese as: A . .del mes de ...
. leda debi-
:

damente una amonestacin el da y omi- . .


. ,

tidas, diferidas las otras para despus de la


celebracin del matrimonio, con facultad conce-
. . . ,,

Libros parroquiales. 475

dida por escrito, en tal fecha, por el limo Sr. N*


por el M. I. Sr. Vicario N, la cual obra en mi ,

poder, y es del tenor siguiente: (aqu la inserta).


No habiendo resultado impedimento yo, etc. .
18. Las amonestaciones que se hagan despus
de contrado el matrimonio se escribirn as:
A tantos del mes de ... que fu la fiesta de ...
, ;

y el siguiente, que fue domingo tal (el que fuere ) -

yo el Prroco hice en la Misa mayor las amo-


nestaciones sobre el matrimonio ya contrado, con
previa dispensa, entre N, y N. en tal fecha; y >

no result impedimento cannico por el cual no


deba ser rato y firme
19. Si todas las amonestaciones se omitieren,
difirieren, escrbase as: Omitidas todas las
amonestaciones ( diferidas), con facultad, etc.
yo Prroco, etc.
el
Pero si otro Sacerdote cometiere el Or-
20.
dinario el Prroco mismo la licencia de casar
algunos, ntelo ste en su propio libro, as: En
(aqu la fecha) el Sr. Pbro. D. N., con licencia
del Ilho Sr. Arzobispo, del M. I. Sr. Vicario
general (que obra en mi poder), mia, cas
N. hijo de N. y N. hija de N. etc.
,
,
, yo, N. ,
Y
Prroco de N, lo firm y certifico ser as
,

21. Si por las amonestaciones se descubriere


que los contrayentes son parientes en algn grado
de consanguinidad afinidad, pero por autori-
dad apostlica se les hubiere dispensado, ntese
en el libro el grado de parentesco dispensado,
con un extracto del decreto sobre ello expedido,
y expresin de su fecha y del notario que le
autoriza, de este modo: tantos del mes A
de ... ledas las amonestaciones, result que ha-
:

ba impedimento de segundo (6 tercero, 5 cuarto)


grado de consanguinidad ( afinidad otro, ;

I
:

476 Titulo XIV.

expresndose el que fuere ) entre N. y N. etc. ,

impetrado por ellos mandato apostlico para la


dispensa, y obtenida esta, como consta del de-
creto expedido por el Ilno Sr. Arzobispo N. el ,

da . el cual se halla en las actas del Notario


. . .,

de la Curia Metropolitana D. N. yo el Prroco ,

los cas, etc. como en la frmula puesta arriba.


,

22. Toda amonestacin debe ser anotada en


el libro respectivo, aunque no llegue verificarse
el matrimonio.

IV. Forma en que han de asentarse los difuntos

en el cuarto libro.

23. EN (la fecha, en letras ) yo


el Prroco mand
dar sepultura eclesistica al cadver de N. de ,

esta parroquia ( de la que fuere), hijo de N. y


N., casado (si lo fuere), de tal oficio, que muri
ayer ( anteayer) de muerte natural ( violenta,
ajusticiado), la edad de... Recibi los Sa-
cramentos ( el que haya recibido).

24. Si hubiere testado se dir ante qu no-


tario.

V. Forma de las partidas del Estado eclesistico.

con distincin en este libro cada


25. Inscrbase
familia, destinando cada una suficiente blanco
para el nombre, apellido y edad de todas las per-
sonas de la familia misma, y huspedes, si los hu-
biere.
26. A los que ya se admiten la sagrada Comu-
nin, pngales el Prroco al margen esta seal O. :

27. A
los que ya recibieron el Sacramento de
la Confirmacin, esta otra: Cr.
.

Libros parroquiales. 477

28. A los nios que asisten al Catecismo Cat. :

29. A los que cumplen el precepto pascual: P.


30. A los que se hubieren ido habitar
otra parte nteles los nombres con una raya de-
bajo.
Exprese el oficio profesin de cada per-
31.
sona y tiempo que hace reside en la parroquia,
y si es pobre, rico de mediana fortuna. H-
.

gase, pues, de este modo:

32. EN la calle plaza tal ( calle avenida


n tantos, si est numerada ), casa n'' propia de . . .

Pablo N. de N. alquilada por Pablo N. ha-


, , ,

bitan :

Cr. P. Pablo N., agricultor de mediana for-


tuna, hijo de Pedro, de ... anos, originario de
.

la parroquia.
Cr. P. Apolonia, su mujer, panadera, de ...
anos.
Cr. Cat. C. Domingo, su hijo, de ... anos. .

Cr. Cat. Luca, su hija, de ... anos. .

Cr. P. Juan, hijo de N., criado, llegado hace


un ano la parroquia, su edad .... anos.

VI. Forma en que han de asentarse las Visitas Pastorales


en el B." libro.

33. Generalmente se hacen constar las Visitas


en el libro que les corresponde, copiando ntegra
y fielmente el acta de cada una, menos que
disponga otra cosa el Prelado que hace la Visita.

Fin.
I
Il>TX)iaE

>

TITULO I.

Pginas.

De lo que generalmente debe observarse en la admi-


nistracin de los Sacramentos 1
Oracin para antes de administrar algn Sacramento 5

TITULO II.

Del Sacramento del Bautismo*

Cap. I. Advertencias generales 5


II. Rito del Bautismo de prvulos . , . . . 17
Bautismo de varios prvulos la vez. . . 26
j,
III. Bautismo de adultos 32
IV. Modo de
suplir las ceremonias del Bautismo. 53
^ V. Bendicin de la fuente bautismal fuera del
Sbado Santo y Vigilia de Pentecosts. . 59

rt

TITULO III.

Del Sacramento de la Confirmacin ... 66

TITULO IV.

Del Sacramento de la Penitencia.

Cap. I. La Penitencia en si y ritos conexos ... 71


Frmula de la absolucin sacramental ... 76
II. Casos reservados 85
480 ndice.

Pginas.

Cap. III. Decretos relativos al Sacramento de la Peni-


tencia ... 89

TITULO y.

Del Sacramento de la Eucarista.

Cap. I. Advertencias generales 90


, II. Comunin fuera de la Misa 93
y,
III. Comunin en la Misa 97
IV. Confesin y Comunin pascual 98
V. Del Vitico y Comunin de los enfermos. . 100
Protestacin de la fe, en latn, para el Vi-
tico de Clrigos 112
Cap. VI. Exposiciones del Ssho Sacramento . . . .114
^ VII. Decretos relativos al Sacramento de la Euca-
rista 122

TITULO VI.

Del Sacramento de la Extremauncin . . . 131

TITULO VIL

Del Sacramento del 3Iatrimomo.

Cap. I. Advertencias generales 159


II. Modo de celebrar el Sacramento del Matrimonio 164
III. Eito de la bendicin y Misa nupcial 170 . . .

y, IV. Segundas nupcias 177


V. Casamiento por poder y Matrimonio mixto . 179
VI. Decretos relativos al Matrimonio 181
ndice. 481

TITULO VIII.

De la visita y cuidado de los enfermos,


y modo de auxiliar los moribundos.
Pginaa.

Cap. I. Del cuidado de los enfermos . . . . . . 187


y,
II. Del auxilio de los moribundos 20
III. Decretos sobre la materia de este ttulo . . 234

TITULO IX.

De los funerales*

Cap. I. De las exequias y entierros en general . . 235


II. Entierros de adultos 240
^ III. de prvulos 276
IV. Decretos relativos los funerales 283

TITULO X.

De las procesiones 295

Cap. I. Procesiones ordinarias 297


I. En el dia de la Purificacin de la
Ssma Virgen

II. En el domingo de Ramos 299


III. De Letanas mayores, el dia de S. Marcos 302

IV. Del Corpus Christ 304


Cap. 11. Procesiones extraordinarias 312
I. Para pedir lluvia 313
II. Para pedir serenidad 315
III. Contra las tempestades 316
IV. Para el tiempo de penuria y hambre. 318

31
482 ndice.

Pginas.

V. Para el tiempo de peste 320


VI. Para tiempo de guerra 321
''
VII. Por cualquier tribulacin 323
VIII. De accin de gracias 324
Para trasladar reliquias insignes
IX. . . 332
Cap. III. Decretos tocantes la materia de este titulo.

TTULO XI.

De las bendiciones ..... 342

Cap. I. Bendiciones sacerdotales 343


I.Bendicin del agua

Modo de hacer la aspersin en los domingos,


antes de la Misa mayor 346
II. Bendicin de candelas ...... 348
III. y,
de las casas el Sbado Santo 349
IV. de las casas, fuera de ese da 3B0
V. y,
de algn lugar 351
VI. de casa nueva

VII. de tlamo 352


VIII. de nave 353
IX. comn las sementeras y
vias

X. de los que van en peregrina-


cin lugares santos . 354
XI. de los peregrinos despus de
su vuelta 357
XII. de la mujer despus del parto 358
Bendiciones de comestibles, principalmente
para el tiempo pascual.
XIII.Del cordero pascual 360
XIV. De los huevos 361
XV. Del pan
XVI. Otra bendicin del pan. ..... 362
ndice. 483

Paginan.

XYii. De frutos nuevos 362


XVIII. De cualquier comestible potable. . 363
XIX. Bendicin del aceite simple , , . ,

XX. , de cualquier medicina 364 . .

XXI. ,, de semillas 365


XXII. de la tierra sembrada plan-
tada j,

XXIII. de granero troj ....


366
XXIV. , de campos, vias y aguas
contra la plaga de anima-
les nocivos y,

XXV. y de las aguas infectas 371 . .

XXVI. , para animales enfermos. 372 .

XXVII. de caballos y otros animales 373


XXVIII. , de establo 374
XXIX. dla primera piedra de cual-
quier edificio .... 375
XXX. , de ferrocarril y sus enseres ,

XXXI. de casa para escuela. . . 376


XXXII. de nuevo puente .... 377
XXXIII. de fuente 378
XXXIV. de pozo ....... 378
XXXV. del fuego 379
XXXVI. ^ del lugar en que haya de
celebrarse Misa. . . .

XXXVII. del estandarte de cualquiera


sociedad pia 380
XXXVIII. de cordn correa . . .

XXXIX. de cualquier cosa que no la


tenga especial 381....
Bendiciones propias de Ordenes religiosas.
XL. Bendicin de rosarios coronas 381 . .

XLi. del escapulario del Carmen 383


XLii. del escapulario azul de la
Inmaculada Concepcin . 384
484 ndice.

Pginas.

XLiii. Bendicin del escapulario negro de los


Dolores de Mara 385. . .

XLiv. de la corona de los mismos


Dolores 387
XLv. del agua de S. Ramn Non-
y

nato para enfermos 388 . .

XLVi. de las candelas del mismo


Santo 391
xLvii. de la cuerda de S. Francisco
de Ass 392
Cap. II. Bendiciones episcopales.
I. Bendicin imposicin de la primera
piedra para edificar iglesia . . . 393
II. Bendicin de nueva iglesia oratorio
pblico 400
III. y,
de nuevo cementerio. . . 405
IV. Eeconciliacin de iglesia violada, no
consagrada por Obispo 407
V. Eeconciliacin de cementerio. . 410
. .

VI. Bendicin de ornamentos sacerdotales 412


VII. de manteles de altar 413
. .

vin. de corporales 414


IX. del tabernculo y copn 415 .

X. del ostensorio custodia .

XI. y,
de las ampolletas para san-
Oleos 416
XII. ^ de cruz nueva 417
XIII, y,
de imgenes 418
XIV. de los nios en las fiestas

de la Pa Unin ... 419


XV. del vestido clerical . . 420.

XVI. de los cngulos de S. Jos 421


XVII. de telgrafo 423
XVIII. contra langosta y otros ani-
males perniciosos . . .427
ndice. 485

Pffinai.

XIX. Reglas para los Sacerdotes que por


delegacin apostlica bendicen ro-
sarios, crucifijos &, Indulgencias
anexas dichos objetos 429
Cap. III. Decretos acerca de las bendiciones .... 433

TITULO XII.

De los exorcismos 436

Exorcismo de S. Santidad Len XIII con-


tra Satans y sus ngeles 452

TITULO XIII.

De varias funciones y ministerios sag^rados.

Cap. I. Predicacin de la divina palabra 458 ....


y,
II. Dias de fiesta y de ayuno. Misa pro populo. 461
III. Eecibimiento del Prelado en Visita 464 ....
TITULO XIV.
De los libros parroquiales
y frmulas con gue se han de escribir . . 470

Frmula de las partidas de bautismo 471


r, 1, j, V confirmacin 472
V n r,
matrimonio 473
, r,
defuncin 476
r, 1, del estado eclesistico . . . 477

-^
il tti <IU
ii>riDiaE
de ios Salmos, Cnticos Himnos, y otras preces usuales

Salmos.
Pginas.

119 Ad Dominum cum tribularer 402


28 Afferte Domino 36
118 Beati immaculati (hasta el ^. Viam mandatorum) 228
31 Beati quorum remissse 144
102 Benedic anima mea Domino: et omnia ...
329 .

103 Benedic anima mea Domino: Domine 424


95 Cntate Domino . cntate
. . 328
117 Gonfitemini Domino 226
15 Conserva me Domine 196
129 De profundis 149
66 Deus misereatur nostri 315
45 Deus noster refugium et virtus 321
7 Domine Deus meus in te speravi 258
8 Domine Dominus noster 35
142 Domine exaudi orationem meam: auribus 150 . . .

101 Domine exaudi orationem meam, et clamor meus 147


6 Domine ne in furore 143
37 Domine ne in furore. Quoniam 145
23 Domini est trra et plenitudo ejus 278
22 Dominus regit me 318
19 Exaudiat te Dominus 197
80 Exultate Deo adjutori nostro 327
86 Fundamenta ejus 399
67 In ecclesiis benedicite Deo 408
85 Inclina Domine aurem tuam 199
65 Jubilate Deo omnis trra, psalmum dicite 325 . . .

99 Jubilate Deo omnis trra, servite 329


121 Laetatus sum in bis 403
9r
488 ndice.

'
Pgina.

147 Lauda Jerusalem Dominum . 316


148 Ladate Dominum de coelis . 279
116 Ladate Dominum omnes gentes 330
146 Ladate Dominum quoniam bonus est psalmus . 313
112 Ladate pueri Dominum 277
120 Leva vi oculos meos . -,^, 403
50 Miserere mei Deus 146
126 Nisi Dominus sedificaverit domum 397
83 Quam dilecta tabernacule^ tua 394
41 Quemadmodum desiderat cervus 36
90 Qui habitat in adjutorio Altissimi 201

Cnticos.

Benedicite omnia opera 281


Benedictus Dominus Deus Israel 251
Magnficat anima mea Dominum 310
Te Deum laudamus , . . . 324

Himnos.

iSterne Eex altissime 309


Panga lingua . . . Corporis mysterium 305
Sacris solemniis 306
Salutis humanse sator 308
Verbum supernum . . . Nec Patris 307

Letanas de los Santos 151


Invitatorio y I Nocturno del Oficio de difuntos 255 . .

Exorcismo de S. Santidad Len XIII contra Satans


y sus ngeles 452

-^#*
DE LAS BENDICIONES

se indican con la letra E. : las re-


Las bendiciones episcopales
servadas Ordenes religiosas con la letra R. las que non llevan
:

indicacin alguna son sacerdotales comunes no reservadas.

A.
-i
PginaB.

Aceite simple 363


Agua 343
de S. Ramn Nonnato R 388
Aguas infectas 371
Ampolletas para Ss. leos E 416
Animales 373
enfermos 372
nocivos 366
Aspersin en los domingos 346

Bautismal (fuente) 59
Bendicin Apostlica de rosarios & (Reglas indul-
gencias). 429

O.

Campos, vias y aguas 366


Candelas, el 2 de febrero 348
de S. Ramn Nonnato R ^ . 391
Casas, el Sbado Santo 349
en otro dia 350
Casa nueva 351
y,
para escuela t t t t 376
490 ndice.

Pginas.

Cementerio nuevo E 405


.,
violado, su reconciliacin E. 410
Cingulo de S. Jos E 421
Comestible potable cualquiera 363
Comestibles, en tiempo de Pascua 360
Copn E 415
Cordero pascual 360
Cordn correa 380
Corona de los Dolores de Mara R 387
Corporales E 414
Cosa cualquiera, sin bendicin propia 381
Cruz nueva E 417
Cuerda de S. Francisco de Asis R 392
Custodia ostensorio E 415

D.

Depsito del Smo. Sacramento E 415

E.

Escapulario del Carmen R 383


azul de la Inmaculada Concepcin R. . 384
y,
negro de los Dolores R 385
Establo 374
Estandarte de cualquier sociedad pa .!.... 380

F.

Ferrocarril y sus enseres 375


Frutos nuevos 362
Fuego 379
Fuente 378

G.

Granero troj .
366
ndice. 491

'-'^'^''-
H.
Piglnai.

Huevos 361

I.

Iglesia oratorio pblico E 400


Iglesia violada, su reconciliacin E 407
Imgenes E 418

''
L.

Langosta, bendicin contra ella E. 427


Lugar 351
en que baya de celebrarse Misa 379

M.

Manteles de altar E. 413


Medicina cualquiera 364
Mujer despus del parto 368

N.

Nave 353
Nios, en las fiestas de la Pia Unin E. .... 419

O.
Ornamentos sacerdotales E. 412

Pan 361
, otra bendicin .,,,,...,,,,. 362

492 ndice.
- '

Pginas.

Peregrinos lugar santo 354


j,
despus de su vuelta 357
Piedra primera para edificar iglesia E 393
Piedra primera para cualquier otro edificio .... 375
Pila bautismal '.59
Pozo 378
Puente nuevo 377

R.

Eosarios coronas E 381

8.

Sementeras y vias 355


Semillas 366

M
%
Tabernculo E 415
Tlamo 352
Telgrafo E 423
Tierra sembrada plantada 365

V.

Vestido clerical E 420

---
ERRATAS ms notables

Pg. Leas

42 antepenltima . . . ut idneus sit frui . . . ut idneus effici-


grtia Baptismi tui quem tur acceder ad grtiam
i
f
suscpit , salis percpta Baptismi tui, percpta
medicina medicina.
58 30 la lo
^ 88 penltima remotismo remotsimo
113 7 refrat rferat
^ 121 2 Pontfice Pontifici
t^ 125 1* de la nota poca poco
172 22 insgnitus insignitus
23 incessrit incsserit.
185 32 Jiixa Juxta
201 22 commrabitur commrabitur
208 ltima hgale haga que

267 28 pg. 173 pg. 273
281 1 congandre congaudre
336 3 circumferentur circumferuntur
,.,ile*Sa'

*
hi.
t * .>1Sr .i^

i.^>^-

.^ .->
'/^-^^ -:

t ^ ^
':*.

Anda mungkin juga menyukai