CONVERSORES AC/DC
3.1 INTRODUO.
Com o avano da tecnologia de integrao, em larga escala, os projetistas e
os fabricantes de equipamentos eletrnicos foram considerando o tamanho e o peso
dos seus produtos como uma caracterstica importante.
Conforme pesquisas detectaram, as fontes de alimentao eram as partes
maiores e mais pesadas dos equipamentos. Isto se devia a presena de grandes
transformadores, dissipadores e ventiladores.
Para suplantar estes problemas, na dcada de 60, as fontes chaveadas
comearam a ser desenvolvidas. Primeiramente para uso nos programas espaciais e
posteriormente se expandindo para outras aplicaes tais como:
- Computadores e microcomputadores;
- Perifricos (impressoras, monitores, etc);
- Equipamentos de telecomunicaes;
- Televisores;
- Vdeo-games;
- Equipamentos mdicos;
- Avies e similares;
- Equipamentos militares;
- Vdeo-cassete;
- Som;
- Etc.
Alm disto, as fontes chaveadas so largamente empregadas como fontes de
alimentao para os circuitos de comando de controle de conversores de maior
potncia, tais como aqueles utilizados no acionamento de motores eltricos e em
Sistema de Alimentao Ininterrupta (UPS ou NO-BREAK).
As fontes chaveadas so muito mais sofisticadas que as lineares. Para seu
projeto, deve-se ter conhecimentos nas reas de eletrnica analgica, projeto de
componentes magnticos e projeto de controle.
Os avanos neste campo se deram rapidamente. Hoje as fontes de
alimentao seguem o avano do restante da eletrnica. As fontes chaveadas se
tornaram menores, mais eficientes, extremamente compactas e baratas. A tendncia
para freqncias de chaveamento mais elevadas, acima de 20 kHz at Megahertz.
Atualmente nos Estados Unidos, h fontes chaveadas funcionando com 1
MHz de freqncia j disponveis no mercado.
3.2 - CLASSIFICAO DAS FONTES DE ALIMENTAO
As fontes podem ser classificadas pelo tipo de potncia de sua entrada e de
sua sada:
68
ENTRADA
DC
DC
AC
AC
SADA
DC
AC
DC
AC
DENOMINAO
Regulador DC/Conversor DC
Inversor
Fonte (Retificador)
Regulador AC
Voc
x100%
Vo
(3.1)
Voi
x100%
Vo
(3.2)
Psada
x100%
Pentrada
(3.3)
74
SCR
CHAVEADA
FERRORESSON.
CUSTO DE
DESENVOL
-VIMENTO
BAIXO
BAIXO
ALTO
MDIO
TAMANHO
GRANDE
GRANDE
PEQUENA
GRANDE
PEQUENA
PESO
PESADA
PESADA
LEVE
PESADA
LEVE
RENDIMENTO
RUIM
BOM
TIMO
BOM
TIMO
REGULAO
TIMA
BOA
MUITO
BOA
SEM
PROBLEMA
PRECISA
DE FILTRO
RUDO
MANUTENO
SEM
PROBLEMA
FCIL
FCIL
DIFICIL
REGULAR
SEM
PROBLEMA
FCIL
SRIE
RESSON.
ALTO
BOA
SEM
PROBLEM
DIFCIL
C1.C2
C1+ C2
(3.4)
Win 1 2 2
= C( Vpk - Vmin ]
2 2
Onde:
(3.5)
Pin
f
(3.6)
(3.7)
82
-1
cos (Vmin/Vpk)
2f
(3.8)
Onde:
tc - intervalo de conduo dos diodos ou tempo de carga de C.
A carga que o capacitor absorve e cede a cada meio ciclo de funcionamento
da rede calculado pela equao 3.9
Q = ichg.tc = c. V
(3.9)
E a corrente pode ser estipulada por:
ichg =
C. V C.(Vpk - Vmin)
=
tc
tc
(3.10)
Onde:
ichg = Pico da corrente i, durante o intervalo tc.
Igualando-se 3.5 e 3.6 obtm-se:
2
C( Vpk - Vmin2 ) =
Pin
f
(3.11)
Portanto:
C=
Pin
2
f.( Vpk - Vmin2 )
(3.12)
Consi
derando:
Ichg - Valor eficaz da componente alternada da corrente i.
IDC - Valor mdio de i.
IET - Valor eficaz da corrente total de carga do capacitor.
Ento:
2
2
2
IET = IDC + Ichg
Ichg =
IET - IDC
(3.13)
(3.14)
Mas:
IDC = ichg.
2.tc
T
IET = ichg.
(3.15)
2.tc
T
(3.16)
Portanto:
2
Ichg = ichg .
2
2.tc
2 4.tc
ichg
. 2
T
T
2
Ichg = ichg 2.tc. f - (2.tc. f)
(3.17)
(3.18)
Pin = ipk.V. D
Sendo:
D - Razo Cclica (Duty Cycle).
Assim:
ipk =
Pin
V. D
(3.20)
2. Pin
Vmin
(3.21)
Icef AF =
1 2
1
T1
i dt . ipk 2 t 0T 1 ipk 2 .
ipk 2 . D
T 0
T
T
(3.22)
Portanto:
(3.23)
Icef AF ipk . D
Sabe-se que:
Pin =
Pout
(3.24)
Onde:
Pout = Potncia de sada da fonte chaveada.
= rendimento.
Ento, a corrente eficaz total nos capacitores dada pela equao 3.25.
2
2
Icef = Icef AF + Ichg
(3.25)
As correntes mdia e eficaz num diodo so das pelas equaes (3.26) e
(3.27), respectivamente.
IDef = ichg
IDmd =
Pin
2.V
tc
T
(3.26)
(3.27)
84
Pin
2
Vpk
f.(
- Vmin2 )
2 .Vacmin =
2 .98 = 139V
71,5
165 F
60.( 1352 - 105 2 )
C1=C2 = 2C = 330 F
c) Determinao de tc (eq. 2.5):
105
)
135 = 1,803ms
377
cos-1 (
tc =
d) Clculo de ichg:
ichg =
C. V 165.10-6 .30
=
= 2,75A
tc
1,803.10-3
e) Clculo de Ichg:
2
Ichg = ichg. 2.tc. f - (2.tc. f)
f) Clculo de IcefAF:
Adotando D=0,5.
ipk
Pin
71,5
1,36 A
V . D 105.0,5
Icef AF 2 + Ichg 2
0, 962 + 1,132
1,48 A
85
Idef = ichg.
tc
= 2,75. 1,803.10-3 .60 = 0,9A
T
Pin 71,5
=
= 0,36 A
2.V
2.98
2 .Vacmax =
2 .135 191V
Vc1pk = Vc2pk
(3.30)
2Vcmin - Vc1pk
3
(3.31)
A energia fornecida pelo capacitor em cada meio ciclo dada pela equao
(3.32).
W
1
2
= .C1.(Vc1 pk - Vc1 min 2 )
2
2
W=
Pin
f
(3.32)
(3.33)
Ento:
C1 = C2 =
Pin
2
f.(Vc1 pk - Vc1 min 2 )
(3.34)
VC1 pk
cos-1
tc =
(3.36)
2. . f
ichg1 = C1.
(3.37)
(3.38)
(3.39)
IDC1 = ichg1.tc. f
Onde:
IDC1 - Valor mdio da corrente i.
IefT 12 =
1 tc
tc
0 ichg 12 dt = ichg 12 .
T
T
(3.40)
(3.41)
Onde:
IefT1 = Valor eficaz da corrente i.
(3.42)
Ief - Valor eficaz da componente alternada da corrente em um dos
capacitores.
Ief = ichg1. tc. f - tc . f
(3.43)
Ief =
IefT 12 - IDC 2
equao (3.44).
IC1ef =
Ief 2 + Icef AF 2
(3.44)
2 .98 139V
Ento:
VC1 min =
b) Clculo do Capacitor.
Pout
50
71,4W
0, 7
Pin
71,4
C1 = C2 =
=
2
2
2
2
f.(VC1 pk - VC1 min ) 60.( 135 - 95 )
C1 = C2 130 F.
Conseqentemente:
C=65F (capacitncia equivalente)
c)
Vc1min
VC1 pk
cos-1 .
tc =
2. . f
95
135
= 2,096ms
2. .60
cos-1
=
d)
C1.(VC1pk - VC1 min ) 130.10-6 .(135 - 95)
ichg1 =
=
= 2,481A
tc
2,096.10-3
tc. f = 2,096.10-3 .60 = 0,12576
Ief = ichg1. tc. f - tc 2 . f
ipk =
Pin
71,4
=
= 0,68 A
Vmin. D 210.0,5
Ief 2 + Icef AF 2 =
IDmed =
71,5
0,36
2.98
89
termistor com coeficiente negativo e, assim, durante o surto, sua resistncia alta
torna este valor de corrente menor e, quando em funcionamento normal do
conversor, a corrente que passa pelo termistor far aquece-lo e sua resistncia
diminuir.
3) - O terceiro modo faz uso do TIRISTOR ou TRIAC como mostrou a
figura 3.22.
Quando a chave S1 fechada, o TRIAC se encontra bloqueado e a
resistncia R1 limita a corrente de partida da fonte. Aps um determinado intervalo
de tempo, o TRIAC colocado em conduo e o resistor R1 colocado em curtocircuito.
Na literatura so citados como valores adequados de R1 os seguintes:
- R1 em torno de 3 para pequenas potncias;
- R1 variando de 5 a 8 para potncias elevadas
Mas importante ressaltar que o valor deve ser escolhido em funo do
pico de corrente que a ponte retificadora de entrada suporta.
3.5.2.5 - CIRCUITOS DE DISPAROS DO TRIAC E DO TIRISTOR.
Vrios circuitos podem ser empregados para o disparo do TRIAC e do
TIRISTOR. Porm, tem-se aqui uma sugesto econmica para cada um. Estas
sugestes esto apresentadas nas figuras 3.24 e 3.25, respectivamente.
91
94
95
seguintes caractersticas:
127VAC 10%
220VAC 10%
RIPPLE: 10%
Pout = 1000W
F=60 Hz
=95%
2) No exerccio 1, qual o valor mximo que a corrente de inrush pode atingir no
momento em que o retificador ligado na rede? Qual seria a soluo para limitar
essa corrente dentro de valores que no danifiquem os diodos?
3) Calcule o holdup time para uma variao de 20V na sada do retificador.
98