Verhalend ontwerp
Door:
Laura Devos, Jolien Dequidt, Ellen De Bock, Emma Samoy en Shana Vandenbroeke
Klas:
2 BALO LD05/06
Vak:
wereldorintatie en levensbeschouwing
Inhoudstafel
Inhoudstafel ............................................................................................................................................ 2
Inleiding................................................................................................................................................... 3
Episode 1 ................................................................................................................................................. 4
Episode 2 ................................................................................................................................................. 7
Episode 3 ............................................................................................................................................... 10
Episode 4 ............................................................................................................................................... 14
Episode 5 ............................................................................................................................................... 18
Episode 6 ............................................................................................................................................... 20
Conclusie ............................................................................................................................................... 24
Bibliogafie ............................................................................................................................................. 25
Inleiding
Wij hebben een verhalend ontwerp opgebouwd voor de derde graad. We hebben gekozen om te
werken rond het thema politiek. Dit is voor ons een niet voor de hand liggend thema, waardoor het
ook meteen een uitdaging geworden is.
We zijn gestart vanuit een brainstorm. Hier kwamen al onmiddellijk lesideen uit de bus. We hadden
het moeilijk om een goed webschema op te bouwen. In de projectweek was er onvoldoende
samenhang tussen de verschillende vragen. We hebben deze keer geprobeerd om met minder
vragen een meer samenhangend webschema op te bouwen.
Het schrijven van de episodes verliep vlot. Met onze volledige groep hebben we onze creativiteit
samengegooid. Op deze manier is het personage Marie ontstaan. Zij wil graag in de politiek terecht
komen en heeft de hulp van de klas hierbij nodig. In elke episode heeft zij een probleem of een vraag
voor de klas. De leerlingen worden gemotiveerd om aan de slag te gaan. We hebben tijdens de
verschillende lesactiviteiten gebruik gemaakt van coperatieve werkvormen. De informatie van
VLAJO was dus ideaal hiervoor. Wij vinden het belangrijk dat alle leerlingen actief meewerken.
We hebben geopteerd om te werken door middel van een trechtersysteem. De lessen starten heel
algemeen: de leerlingen krijgen lessen over het politiek systeem op nationaal niveau. We eindigen
dan heel specifiek op regionaal niveau: een debat over de gemeente en het kiezen van een
klasminister.
Episode 1
Ontwikkelveld:
Doelen:
Nederlands: spreken
- De leerlingen kunnen (verwerkingsniveau = beschrijven) het gepaste
taalregister hanteren als ze: 2.3 over een op school behandeld onderwerp
aan de leerkracht verslag uitbrengen
- Kinderen kunnen verslag uitbrengen over hun bevindingen (0.15)
WERO
- Kinderen zien in dat (groepen van) mensen en instellingen vaak macht en/of
gezag uitoefenen (5.11)
- Kinderen stellen vast dat er in het bestuur van ons land een taakverdeling is,
die overeenkomt met verschillende graden van macht of gezag (5.12)
- Kinderen weten dat Vlaanderen, Belgi en de Europese Unie elk een eigen
bestuur hebben waar beslissingen worden genomen (5.13);
- Kinderen kunnen informatiebronnen op een doeltreffende manier hanteren
(0.13)
- Kinderen zien in dat er binnen onze samenleving instellingen zijn die de
kwaliteit van het samen- leven trachten te bevorderen (5.10)
Sleutelvragen:
o
Willen jullie Marie helpen?
o
Wat weten jullie al over de politiek in Belgi?
o
Wie regeert ons land?
o
Waar wordt er geregeerd?
o
Welke Vlaamse partijen kennen jullie?
o
Wat is de werking van het parlement?
o
Wie zetelt in het parlement? Waarvoor staat elke partij?
o
Hoe kun je zetels verdienen in het parlement?
o
Welke gemeenschappen en gewesten zijn er?
Organisatie:
Materiaal:
Instap
1. Voorstelling van het personage Marie
Marie komt in onze klas op bezoek. Ze heeft een probleem. Op deze manier wordt het verhalend
ontwerp gentroduceerd.
De leerkracht: Deze week heeft iemand mij gecontacteerd. Ze heeft mij gevraagd of wij haar zouden
kunnen helpen. Ze stelde voor om vandaag eens langs te komen naar school, en staat voorlopig te
wachten aan de deur. Kijken we samen eens wie ze is?
Marie
Hallo, ik ben Marie en ik ben 19 jaar oud. Het zijn binnenkort verkiezingen en heb hier al veel over
gehoord op de televisie. Ik zou ook graag in de politiek stappen en de mensen mijn stem laten horen
want ik ben het oneens met anderen uit de politiek. Er is wel n probleem, ik weet nog niet zo veel
over de politiek. Kunnen jullie mij daarbij helpen?
Midden
Verwerving
1. Brainstorm per vier: coperatieve werkvorm met de placemat
-
De leerlingen noteren in hun eigen hok het antwoord op de verschillende vragen. De leerkracht
benadrukt hierbij dat de antwoorden nog niet volledig corrrect moeten zin.
2. Video Vijf jaar in zes minuten bekijken
(https://www.youtube.com/watch?v=-Alu8lUYy1M)
Klassikale bespreking:
- Werking?
- Partijen?
- Waarvoor staat elke partij?
3. Terugkoppeling naar placemat
De leerlingen bespreken samen hun antwoorden op de vragen en wat ze gezien hebben in het
filmpje. In het gemeenschappelijke kader noteren de leerlingen een besluit en bedenkingen van het
geleerde.
Verwerking
1. Analyse en bespreken
De leerlingen werken opnieuw in hun groepen. Iedere groep krijgt een bestaande poster (zie verder).
Ze krijgen de opdracht om deze te analyseren, te bespreken en vervolgens voor te stellen aan de
klas.
De leerkracht legt de werking van de presentatie uit:
- Op jullie poster staat een nummer en een letter.
- De letters B starten met presenteren, de letters A luisteren naar de presentaties;
Op jullie poster staat ook een nummer. Als je bv. groep A1 bent, dan gaan jullie eerst
luisteren naar de presentatie van groep B1.
Ik projecteer een timer op het bord. Als deze afgaat mag je doorschuiven naar het volgende
nummer.
De klas gaat om beurt bij een groepje, die hun onderwerp bespreekt.
Onderwerpen van de posters:
1) Kies het Vlaams parlement
2) Vlaamse regering
3) Gemeenschappen en gewesten
4) Wat doet Vlaanderen?
5) Wat doet Belgi?
Slot
1. Onderwijsleergesprek: strandbal gooien
De leerkracht en leerlingen gooien de strandbal rond in de klas. Op deze manier worden volgende
vragen beantwoord:
- Wat wil je zeker aan Marie vertellen over de structuur van het politiek systeem?
- Wie zetelt in het parlement?
- Hoe kan je zetels verdienen in het parlement?
- Welke partijen zijn er?
- Welke gemeenschappen en gewesten zijn er?
Bijlages
Posters
Placemat
Episode 2
Ontwikkelveld:
Doelen:
Drama
Geconcentreerd luisteren naar een gesproken tekst (verteld of voorgelezen)
en die mondeling, schriftelijk, beeldend of dramatisch weergeven.
WERO
- 8.10 Kinderen kunnen in de tijd ordenen en zowel hun eigen als de
Europese geschiedenis in perioden indelen.(Tijd);
- 8.12 Kinderen zien in dat opvattingen, structuren ... evolueren in de tijd.
(Tijd).
Sleutelvragen:
o
Zien jullie het zitten om informatie voor Marie op te zoeken?
o
Wanneer is Belgi ontstaan?
o
Wie mocht er stemmen toen Belgi nog maar pas ontstaan is?
o
Hoe is het stemrecht in Belgi verder gevolueerd?
o
Hoe is democratie ontstaan?
o
Wie mag er vandaag allemaal stemmen?
o
Hoe gaan we terug antwoorden naar Marie?
Organisatie:
Materiaal:
Instap
1. E-mail van Marie
De leerkracht opent haar mailbox en toont de mail aan de leerlingen.
De leerlingen werken in groep per vier. Op een kaartje krijgen ze een samenvatting van hun periode.
De leerlingen lezen dit en verzinnen een korte scne hierbij. De opdracht die ze hierbij krijgen is dat
ze in hun scne een probleem moeten duidelijk maken in een bepaalde periode. Een oplossing wordt
ook hiervoor bedacht. Ze hebben in voorgaande lessen geleerd wat belangrijk is bij het opbouwen en
uitvoeren van een scne (expressie, groot spelen, uitspraak, ...). Ze mogen hiervoor gebruik maken
van attributen.
Criteria muzische opvoeding:
- Het moet duidelijk zijn wie welke rol speelt;
- Het probleem moet zichtbaar zijn (probleem en oplossing);
- De scne is duidelijk opgebouwd (inleiding, midden met probleem, slot met oplossing);
- Gebruik maken van attributen (verkleedkledij).
Slot
1. Toonmoment
De groepjes tonen om beurt hun scne. Er worden product- en procesgerichte vragen gesteld:
Productgericht
- Wie speelde welke rol?
- Hebben jullie het probleem gezien?
- In welke periode speelde de scne af?
Procesgericht
- Hebben jullie snel samen een probleem gevonden?
- Hoe hebben jullie de scne opgebouwd?
2. Terugblik
De klas stuurt samen een mail terug naar Marie met een oplossing voor haar probleem.
Bijlages
- Tijdlijn
Episode 3
Ontwikkelveld:
Doelen:
Media
beeldsignalen waarnemen zodat men opvallend goede en minder geslaagde
dingen kan doorzoeken en herkennen (1)
WERO
- 5.12 Kinderen stellen vast dat er in het bestuur van ons land een
taakverdeling is, die overeenkomt met verschillende graden van macht of
gezag;
- 5.13 Kinderen weten dat Vlaanderen en Belgi elk een eigen bestuur
hebben waar er beslissingen worden genomen.
- 5.14 Kinderen zien in dat er een onderscheid is tussen democratische en
andere leiderschapsstijlen
Sleutelvragen
O Hoe heet onze koning?
O Wat gebeurt er op 21 juli? Wat doet de koning dan?
O Wie zie je op de fotos?
O Heeft de koning veel werk? Wat doet hij precies?
O Hoe word je koning?
Organisatie:
Materiaal:
10
Instap
1. Brief en uitnodiging bekijken van Marie
Ik heb een uitnodiging gekregen van de koning om op audintie te komen. Volgende week word ik
daar verwacht. Ik ben wel een beetje zenuwachtig. Ik weet namelijk nog niet zoveel over de koning.
Hebben jullie een idee wat hij allemaal doet? Misschien vinden jullie wel wat informatie op het
internet over de koning.
PS: Breng je volgende les een foto mee van jezelf?
11
Midden
Verwerving
1. Ontdekking: rol van de koning
De leerkracht en leerlingen bekijken samen een aantal fotos en een video over koning Filip. Bij
iedere foto ontdekken de leerlingen zelf zijn rol. Ze komen er zelf toe dat hij verschillende functies
heeft.
Video:
https://www.ketnet.
be/karrewiet/nieuws/
21-juli-2013-feest-inbrussel
Vragen:
- Wat zie je?
- Wat zou de rol van de koning hier kunnen zijn?
- Wat doet de koning?
- Met wie staat de koning op de foto?
Verwerking:
1. Coperatieve werkvorm
De leerlingen in de groep krijgen elk een nummer. Samen met de leerlingen met hetzelfde nummer
zoeken samen informatie op over hun onderwerp. Hebben ze alles opgezocht, bespreken ze samen
de gevonden informatie. Na het opzoekwerk komen ze terug samen in hun oorspronkelijke groep om
te vertellen over je eigen onderwerp.
Onderwerpen
1) Politieke rol van de koning
2) Hoe word je koning?
3) Rol van de monarchie
4) Symbolische rol
5) Nieuwe staatsstructuren
Bronnen en websites waar de leerlingen informatie kunnen opzoeken:
https://www.ketnet.be/karrewiet/21-juli-2013/koning-filip
http://www.belgium.be/nl/over_belgie/overheid/federale_overheid/koning
Krantenartikelen (http://www.standaard.be/cnt/dmf20130704_00646737,
http://www.gva.be/cnt/aid1424023/wat-doet-een-koning-eigenlijk)
12
Slot
1. Stellingenspel
Ieder groepje maakt drie stellingen over zijn onderwerp. Om de beurt presenteert elke groep zijn
stellingen aan de klas. De leerlingen mogen antwoorden aan de hand van juist- en foutkaartjes.
13
Episode 4
Ontwikkelveld:
Doelen:
Beeld
plezier en voldoening vinden in het beeldend vormgeven en genieten van
wat beeldend is vormgegeven.
1.5 beeldende problemen oplossen, technieken toepassen en
gereedschappen en materialen hanteren om beeldend vorm te geven op een
manier die hen voldoet.
Sleutelvragen:
O Hoe gaan de verkiezingen in zijn werk?
O Wat moet er volgens jullie op een affiche?
O Hoe kan je een affiche aantrekkelijk en opvallend maken?
O Wat valt je op aan de campagneaffiches?
O Hoe zou jouw eigen partij kunnen heten?
O Kun je jouw partij in 1 zin omschrijven?
Organisatie:
Materiaal:
Instap
1. Skypegesprek
We skypen met Marie. Ze vertelt over haar bezoek aan de koning.
14
Dag iedereen! Bedankt voor jullie hulp! Het was een fijn bezoek bij de koning, hij heeft mij heel veel
bijgeleerd. Gelukkig kon ik wat meepraten over deze zaken, dankzij jullie hulp. Weten jullie nog dat
jullie een foto van jezelf moesten meebrengen?
Hij heeft ook heuglijk nieuws verkondigd. Hij heeft zijn zegen gegeven over het opstarten van een
nieuwe partij voor de verkiezingen dit jaar. Willen jullie helpen nadenken over de naam van onze
partij?
Wat zijn verkiezingen precies? Moet ik daar speciale dingen voor doen?
Ik heb gehoord van de koning dat een affiche hebben heel belangrijk is om jezelf in de kijker te zetten.
Zo kan iedereen zien wie je bent en wat je wilt realiseren. Ik wil dat ook!
n probleempje De koning gaf mij een briefje met alles wat er op een affiche moet staan, maar ik
ben die wel verloren. Lossen jullie dit op?
Midden
Verwerving
1. Uitleg verkiezingen
De leerkracht en leerlingen brainstormen samen. Wat moet er volgens jullie op een affiche?
Waarom?
In de volgende stap bekijken de leerlingen de campagneaffiches. Deze worden ook klassikaal
besproken.
15
2. Stappenplan affiche
De leerkracht bespreekt met de leerlingen het stappenplan om een affiche te maken.
1) Ontwerp een logo dat goed bij jullie partij past. Denk na over het lettertype, kleurgebruik en
bijvoorbeeld symbolen.
2) Een korte maar krachtige boodschap is soms effectiever dan een lang verhaal. Kunnen jullie
je partij in n zin omschrijven? Verzin een verkiezingsleus die past bij de boodschap die
jullie over willen brengen met jullie partij.
3) Maak een poster voor jullie partij. Zorg dat in ieder geval de naam van jullie partij, het logo
en jullie verkiezingsleus duidelijk op de poster staan. Gebruik je eigen foto.
Verwerking
1. Affiche ontwerpen
De leerlingen maken per vier een affiche van hun partij. Ze volgen het stappenplan.
Opbouw:
1. Bespreek in groep: hoe zal jullie affiche er uit zien?
2. Schetsen en ontwerpen van hun affiche.
3. Affiche maken uit karton. De leerlingen werken in de ruimte en streven bijgevolg een
bouwsteen uit muzische vorming na.
Muzische criteria:
- De affiche heeft een logo van de partij. De leerlingen kunnen deze verklaren.
- Op de affiche staat een krachtige boodschap.
Slot
1. Toonmoment (campagnetentoonstelling)
De leerlingen krijgen de kans om hun affiche voor te stellen aan elkaar.
16
Bijlages
/
17
Episode 5
Ontwikkelveld:
Doelen:
Drama
Geconcentreerd luisteren naar een gesproken tekst (verteld of voorgelezen)
en die mondeling, schriftelijk, beeldend of dramatisch weergeven.
Media
Soorten van eenvoudige hedendaagse audiovisuele opnamen en
weergavetoestellen (informatiedragers) aanwijzen, benoemen en ze creatief
bedienen.
Sleutelvragen:
O Wat is een campagnefilmpje?
O Wat moet je allemaal zeggen in zon filmpje?
O Hoe maak je een goed campagnefilmpje?
Organisatie:
Materiaal:
Instap
1. Telefoongesprek met Marie
De leerkracht werd opgebeld door Marie. Ze brengt verslag uit aan de klas over de vorige episode.
We hebben in de vorige les een affiche gemaakt voor Marie. Ze heeft mij dit weekend opgebeld. Ze
wil zich ook bekend maken bij de kiezers natuurlijk. Hoe kan ze dit doen? Hoe kan ze zichzelf
aanprijzen en bekend maken bij de bevolking?
Midden
Verwerving
1. Bespreking met brainstorm
De leerkracht vraagt:
- Hoe kunnen we ervoor zorgen dat Marie bekend wordt in Vlaanderen (bij alle mensen)?
Op deze manier komt de klas bij een campagnefilmpje terecht.
- wat is een campagnefilmpje?
2. Stellingenspel
De leerkracht vertelt aan de leerlingen dat ze nu al weten wat een campagnefilmpje is. Maar wat is
belangrijk om een goed campagnefilmpje te maken? De leerkracht en leerlingen spelen samen een
18
stellingenspel. Via een stellingenspel komen de leerlingen zelf tot het besluit wat een
campagnefilmpje moet inhouden.
Voorbeelden van stellingen:
- Ik mag de mensen aanspreken in het dialect.
- De woordvoerder gebruikt zo weinig mogelijk expressie.
19
Episode 6
Ontwikkelveld:
Doelen:
Nederlands
Spreektechnische vaardigheden ontwikkelen en beheersen
Wero
- Kdn kunnen leiding geven of meewerken
Sleutelvragen:
O Wat is een debat?
O Waarover kan een debat gaan?
O Wat is de bedoeling van een debat?
O Hoe kom je tot goede argumenten?
O Hoe kun je je programmapunten op een originele manier voorstellen aan de andere partijen?
O Wie heeft het debat gewonnen volgens jullie?
Organisatie:
Materiaal:
Spelkaarten
Instap
1. Marie komt langs
De leerkracht kondigt de komtst van Marie aan in de klas.
Marie komt straks langs, maar we hebben nog niemand verkozen, zoals Marie waarschijnlijk ook zal
verkozen worden. Hiervoor moeten het meest geschikt is voor deze taak. We gaan dit testen door te
debatteren. Daarna kunnen we stemmen en goede nieuws vertellen aan Marie.
Midden
Verwerving + verwerking
De leerkracht en leerlingen spelen samen het spel.
1. Speluitleg
De leerkracht legt het spel uit aan de leerlingen. Ze kan hiervoor gebruik maken van een PowerPoint
om structuur te bieden.
Algemeen
- Er zijn drie spelrondes
- Elke ronde bestaat uit:
o 1 voorbereiding (per partij aan 1 tafel)
= vragen voorbereiden en argumentatie voorleggen
o 1 gemeenteraad (iedereen aan een centrale tafel).
= debatteren en stemmen
20
Bij een goed antwoord/ voorstel, plaatst de partij een figuurtje op de plattegrond en wijzigt
de spelplattegrond door een tekening van de beginsituatie te vervangen door een tekening
van de nieuwe situatie.
1 figuurtje = 10 kiezers voor een partij
Na 3 rondes optellen figuurtjes en zo zien we wie de winnaar is van het spel.
Slot = nabespreking
21
Partijkaarten:
Programmapunten:
1. Veilig op school en in het verkeer
We dragen fluohesjes om naar en van school te komen.
We dragen een helm als we met de fiets naar school komen.
We vragen onze ouders om te carpoolen naar school.
2. Pesten? Nee, dank je!
We lachen niemand uit.
We spelen samen.
We richten een pestbrigade op.
3. School door een groene bril
We sorteren het afval.
We doen meer sport op school.
We leggen een groentetuin aan op school.
4. School is cool!
We versieren onze klas.
We hangen tekeningen op.
In de pauzes wordt er muziek afgespeeld.
Leerkracht: Jullie krijgen allemaal een themakaart van mij.
Jullie moeten straks in groepjes plaatsnemen aan de tafels waar een partijkaart ligt, jullie themakaart
moet overeenkomen met de partijkaart.
4 partijen
Uitleg 4 partijen:
1. Pesten is laf!
2. Veilig op school en in het verkeer!
3. School is cool!
4. School door een groene bril.
22
Bijlages
- Stemblaadjes
23
Conclusie
Wij hebben een verhalend ontwerp van zes episodes opgebouwd rond het thema politiek. Daarbij
komen volgende onderdelen aan bod:
- Opbouw en organisatie van het politieke systeem in Belgi;
- Geschiedenis van het politieke systeem;
- De rol en taken van de koning;
- Verkiezingsaffiche;
- Campagne voeren;
- Debat en stemmen.
Het personage Marie leidt de leerlingen doorheen hun leerproces. De verschillende lesactiviteiten
zijn gentegreerd met verschillende leergebieden en ontwikkelvelden. Er is een combinatie van
sociale en culturele gebieden.
We hebben zelf een positief gevoel bij dit ontwerp. We vonden het leuk en leerrijk om dit te maken,
ook al waren we eerst niet zo enthousiast. Het is een nuttig ontwerp dat we, met een beetje geluk,
kunnen toepassen tijdens onze stage van volgend jaar.
24
Bibliogafie
Crul, K. (2013). Zeppelin: didactiek voor muzische vorming. Kalmthout: Pelckmans.
Storyline Gent. (sd). Opgeroepen op mei 2016, van www.storylinegent.be:
http://www.storylinegent.be/wat_is_het
Vos, E., & Dekkers, P. (2007). Verhalend ontwerpen 1-2 draaiboek. Noordhoff: Noordhoff Uitgevers
B.V.
25